Professional Documents
Culture Documents
CLMD4A Sci3
CLMD4A Sci3
3 Unang Markahan
LEARNER’S MATERIAL
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi
maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang
Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang
pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na
naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang
pagtakda ng kaukulang bayad.
Mga Tagasuri
PIVOT 4A CALABARZON
Science
Ikatlong Baitang
Regional Office Development Office: Job S. Zape Jr., Ma. Leonora M. Natividad, Romyr
L. Lazo, Fe M. Ong-ongowan, Lhovie A. Cauilan, Jason A. Orozco, Jonuel Benedict Reyna,
at Harry Monzon
PIVOT 4A CALABARZON
Gabay sa Paggamit ng PIVOT Learner’s Material
Para sa Tagapagpadaloy
Ang modyul na ito ay inihanda upang makatulong sa ating mga
mag-aaral na madaling matutuhan ang mga aralin sa asignaturang
Agham. Ang mga bahaging nakapaloob dito ay sinigurong naayon sa mga
ibinigay na layunin.
Hinihiling ang iyong paggabay sa pagbibigay sa ating mga
mag-aaral ng tamang paraan ng paggamit nito. Malaki ang iyong
maitutulong sa pag-unlad nila sa pag-unawa sa pagpapakita ng
kakayahan nang may tiwala sa sarili na kanilang magiging gabay sa mga
sumusonod na aralin.
Para sa Mag-aaral
PIVOT 4A CALABARZON
4
Mga Bahagi ng PIVOT Modyul
Bahagi ng LM Nilalaman
Ang bahaging ito ay naglalahad ng MELC at ninanais na
outcome ng pagkatuto para sa araw o lingo, layunin ng
Panimula
PIVOT 4A CALABARZON
5
WEEKS Mga Katangian ng Solid, Liquid at Gas
1-4 Aralin
I
Ang araling ito ang tutulong sa iyo upang tuklasin at
unawain ang mga bagay o matter na iyong nakikita,
nararamdaman, naaamoy, nalalasahan at naririnig. Ang bawat
aralin na nakapaloob dito ang magtuturo sa iyo kung paano
maging isang batang scientist. Ikaw ay inaasahang mag-isip,
magsiyasat, magsaliksik, at mag-imbestiga.
PIVOT 4A CALABARZON
6
Ano ano ang mga bagay na makikita mo sa inyong bahay na
ginagamit pag kumakain? O mga bagay sa hapag kainan?
PIVOT 4A CALABARZON
7
Ang iba’t ibang bagay ay may tinatawag din na ease of flow.
Ang ease of flow ay ang kalayaang pagdaloy o paggalaw ng mga
molecules sa loob ng lalagyan. Ang iba ay may tiyak na hugis
sapagkat ang molecules nito ay dikit-dikit at siksik. Ang iba
naman ay may bahagyang hiwa-hiwalay kaya nakukuha ang hugis
ng kinalalagyan nito. Mayroon ding mga bagay na ang molecules
ay magkakalayo at tumatalbog. Nakukuha nito ang hugis ng
kanilang lalagyan.
8
3. Ang solid ay may tekstura.
Ang tekstura ay tumutukoy sa panlabas o ibabaw na
katangian ng isang bagay. Katulad ng hugis, maaari mo ring
matukoy ang tekstura ng solid sa pamamagitan ng paghawak dito.
Ang mga tekstura ay maaaring malambot, matigas, makinis at
magaspang.
A B
Masasabing ang lapis A ay nagtataglay ng higit na mass dahil
sa mas malaki o madami ang materyal na ginamit dito upang
mabuo ang lapis (A) kaysa sa lapis (B). Ang mga instrumentong
ruler, meter stick at medida ay maaaring gamitin kung nais mong
makuha ang sukat nito.
PIVOT 4A CALABARZON
9
5. Ang solid ay may timbang.
Ang timbangan o weighing scale naman ang ginagamit kung
gusto mong malaman ang bigat ng mga solid na bagay. Kilogram
(kg) o grams (g) ang unit na ginagamit dito. Kapag mababa ang
timbang ito ay nangangahulugan na magaan ang solid at kung
mataas ang timbang, ito ay mabigat.
taas
9 in
lapad
haba 4 in
6 in
PIVOT 4A CALABARZON
10
Ang pormula para makuha ang volume ng kahon ay :
Volume (in)= haba (in) x lapad (in) x taas (in)
PIVOT 4A CALABARZON
11
2. Ang liquid ay walang tiyak na hugis.
Ang liquid ay dumadaloy. Sumusunod ito o umaayon sa hugis
ng lalagyan. Kung ano ang hugis ng lalagyan ay siya ring magiging
hugis ng liquid. Tingnan ang larawan sa ibaba.
PIVOT 4A CALABARZON
12
4. Ang liquid ay may lasa.
Ang liquid ay may iba’t ibang lasa. Ito ay maaaring matamis,
maalat, maasim, mapait at mahalang. Ang iyong dila ang ginagamit
upang iyong malaman ang lasa ng mga liquid. Subalit, hindi lahat
ng liquid ay maaaring tikman dahil maaari itong makapinsala sa
iyong katawan.
5. Ang liquid ay may amoy.
Ang liquid ay maaaring mabango, mabaho at walang amoy.
Ang iyong ilong ang ginagamit na organ upang matukoy ang amoy
ng isang bagay. Kinakailangan ding mag-ingat sa pag-amoy ng mga
bagay dahil ito ay maaari ring makapinsala o magdulot ng
aksidente sa iyong katawan.
6. Ang liquid ay may volume.
Maaring masukat ang volume ng liquid sa pamamagitan ng
lalagyan tulad ng measuring cups, graduated cylinder, test tube,
flask at iba pa. Litre (L) at millilitre (ml) ang unit na gagamit dito.
Tingnan ang larawan. Ano ang masasabi mo?
PIVOT 4A CALABARZON
13
2. Ang gas ay walang tiyak na hugis.
Katulad ng liquid, ang gas ay wala ring tiyak na hugis.
Tingnan ang larawan sa ibaba.
A B
PIVOT 4A CALABARZON
14
Gawaing Pagkatuto Bilang 1: Isulat ang katangian ng mga sumusunod
na bagay. Tukuyin kung solid, liquid o gas.
1 2 3
4 5 6
PIVOT 4A CALABARZON
15
WEEKS
D
Gawaing Pagkatuto Bilang 6: Kilalanin ang salitang may salungguhit sa
bawat pangungusap. Isulat sa iyong kuwaderno kung ito ay solid, liquid
o gas.
________1. Ang tubig ay walang tiyak na hugis.
________2. Ang aklat ay bagay na nahahawakan.
_______ 3. Ang simoy ng hangin ay malamig.
________4. Ang kendi ay matamis.
PIVOT 4A CALABARZON
16
Gawaing Pagkatuto Bilang 7: Basahin ang mga katangian ng
matter. Isulat sa iyong kwaderno kung anong uri ng matter ang
tinutukoy nito.
PIVOT 4A CALABARZON
17
Gawaing Pagkatuto Bilang 9: Tukuyin ang bawat larawan kung ito
ay solid, liquid o gas. Tukuyin ang mga katangian nito. Gumawa ng
dalawang kahon at pagsamahin ang magkakaparehong bagay.
Iguhit ito sa iyong kuwaderno.
1 2 3 4
1. _______ kg 4. _________kg
2. _________kg 5. _________kg
3. ________kg
PIVOT 4A CALABARZON
18
E
Gawaing Pagkatuto Bilang 11: Kopyahin ang kahon sa kuwaderno.
Gumuhit ng dalawang bagay na solid, liquid o gas na matatagpuan
sa inyong tahanan, sa inyong bakuran o kapitbahay.
PIVOT 4A CALABARZON
19
WEEK
Gawaing Pagkatuto Bilang 14: Isulat sa sagutang papel ang MN kung 4
ang molecules ng larawan ay malayang nakagagalaw, BN kung
bahagyang nakagagalaw at DN kung hindi nakagagalaw.
1. 2.
3. 4.
dalandan bato tubig sa gripo lobo
A
Ang mga bagay ay maaaring matagpuan sa ating paligid.
Ang mga bagay ay may iba’t ibang kulay, hugis, sukat, bigat at
tekstura.
Ang mga bagay ay may iba’t ibang paraan ng pagdaloy ng
PIVOT 4A CALABARZON
20
6. Anong uri ng matter ang sumusunod ang hugis sa lalagyan at
may iba’t ibang paraan ng pagdaloy?
A.gas B. solid C. liquid D. plasma
7. Ano ang pagkakaayos ng molecules ng gas?
A. magkakalapit
B. dikit-dikit at siksik
C. malaya at tumatalbog
D. nag-uumpugan at dumudulas
8. Ang tamang paglalarawan sa solid ay_________________.
A. iisa ang kulay
B. may tiyak na kulay
C. hindi nagkakakulay
D. may ibat ibang kulay.
9. Aling ang tamang pagkakapangkat ng mga solid?
A. usok, hangin, sabaw C. pinggan, sabaw, kutsara
B. sabaw, tinidor, hangin D. pinggan, kutsara,tinidor
10. Anong uri ng matter ang oxygen, hangin at usok?
A.gas B. liquid C. plasma D. solid
Gawain Pagkatuto Bilang 16: Ilarawan kung paano isasalin ang li-
quid (mantika) sa mga lalagyan. Isulat ang sagot sa iyong ku-
waderno.
PIVOT 4A CALABARZON
21
WEEKS
5-8
Mga Pagbabago sa Solid, Liquid
at Gas Bunga ng Temperatura
I Aralin
PIVOT 4A CALABARZON
22
Basahin at pag-aralan ang maikling kuwento. Pagkatapos ay
sagutin ang mga tanong.
“Ice Candy”
Isang araw ng Sabado noon. Mainit ang panahon. Nasa labas
ng bahay ang magkapatid na Kim at Sophia. Masaya silang naglal-
aro at minsan ay naghahabulan pa. Hanggang sa sila ay mapagod.
Naisipan nilang maupo sa tabi ng puno na nasa labas ng bahay. Sa
kanilang pagkakaupo doon ay napatingin sila sa gate ng kanilang
kapitbahay at doon ay nakita nila ang nakasulat na “Ice Candy for
Sale Here”.
23
Gawaing Pagkatuto Bilang 1: Isulat sa iyong kuwaderno ang mga sa-
got.
1. Nasa anong anyo ng matter ang biniling ice candy ng magka-
patid na Kim at Sophia?
2. Ano ang mga liquid na ginamit nina Kim at Sophia sa pagga-
wa ng ice candy?
3. Ano ang ginamit na solids sa paggawa ng ice candy?
4. Paano nagbago at naging solid ang ice candy?
5. Anong klaseng temperatura ang kailangan upang ang liquid ay
magbago tungo sa pagiging solid?
MELTING
(Solid to Liquid)
PIVOT 4A CALABARZON
24
FREEZING
(Liquid to Solid))
EVAPORATION
(Liquid to Solid)
PIVOT 4A CALABARZON
25
CONDENSATION
(Gas to Liquid)
SUBLIMATION
(Solid
Solid to Gas)
to Gas
PIVOT 4A CALABARZON
26
Ang mothballs ay isang halimbawa na nagpapakita ng prosesong
sublimation. Ito ay inilalagay sa loob ng damitan upang makaiwas sa
mga insekto na maaaring kumapit o makasira sa mga damit. Hindi la-
hat ng solid ay nagsusublimate. Ang mothballs ay gawa sa naphtha-
Ang mga kagamitang makikita natin sa tahanan at paaralan ay
mga bagay na nabibilang sa solid, liquid at gas. Ang mga bagay sa
ating tahanan at paaralan ay may kaanyuang solid, liquid at gas.
Maaaring uriin ang mga ito ayon sa kanilang mga katangian sa pa-
mamagitan ng ating pandama o senses.
Ang mga solid ay may tiyak na kulay, hugis, tekstura, sukat, tim-
bang at volume. Ang mesa, silya, tabo, pinggan, kutsilyo, kutsara at ti-
nidor ay mga halimbawa ng solid na matatagpuan sa tahanan. Ang ak-
lat, pisara, lapis, bolpen at armchair ay mga halimabawa ng solid na
matatagpuan sa paaralan.
Ang liquid ay maaring mabagal, mabilis, o napakabilis ng daloy.
Ang liquid ay walang tiyak na hugis. Sinusundan nito ang hugis ng
lalagyan. Ito ay may volume, iba’t ibang lasa at amoy. Ang tubig,
alcohol, juice, toyo, mantika at ketsup ay mga halimbawa ng liquid na
maaaring matagpuan sa tahanan at paaralan. Tingnan ang tsart ng
mga hugis, tekstura at kulay para gamitin mo sa paglalarawan ng mga
solid, liquid at gas kapag ang mga ito ay nagbabago.
Ang gas ay hangin kung kaya’t ito ay walang tiyak na hugis.
Sumusunod ito sa hugis ng kanyang lalagyan. Ito ay hindi natin
nakikita bagkus ating naramdaman. Ito ay walang kulay. Ang gas ay
nakatutulong sa atin upang makapagluto ng mga pagkain. Ito rin ay
nagbibigay ng liwanag kung ating sisindihan.
Mga Kulay Mga Hugis Mga Tekstura
Puti Bilog Malambot
Pula Obalo Matigas
Dilaw Madulas
Tatsulok
Lila Magaspang
Kahel Parihaba
Itim Parisukat
Kayumanggi Pentagono
Berde
Eksagono
Asul
Rosas Oktagono
PIVOT 4A CALABARZON
27
Gawaing Pagkatuto Bilang 2: Maaari ka bang magbigay ng iba
pang mga halimbawa ng solid, liquid at gas na matatagpuan sa in-
yong tahanan o paaralan? Kopyahin ang talahanayan at isulat ang
sagot sa iyong sagutang papel.
D
Gawaing Pagkatuto Bilang 3: Piliin ang letra ng tamang sagot.
Isulat sa iyong sagutang papel.
1. Ang solid ay mga bagay na______________.
A. hindi nakikita
B. walang bigat
C. walang tiyak na hugis
D. may sariling hugis, kulay at tekstura
PIVOT 4A CALABARZON
28
6. Kapag ang tubig sa plastic ng yelo ay inilagay mo sa freezer, ano
ang mangyayari dito?
A. liliit B. matutunaw C. masisira D. titigas
PIVOT 4A CALABARZON
29
Ang mga solid, liquid at gas ay nakatutulong sa ating mga
gawaing pangtahanan at pampaaralan. Ngunit, mayroong mga
bagay na kinakailangan ng tama at ibayong pag-iingat sa pag-
gamit ng mga bagay na ito.
PIVOT 4A CALABARZON
30
WEEK
Gawaing Pagkatuto Bilang 6: Ang mga bagay ay nagbabago ang 7
pisikal na anyo dahil sa init at lamig ng temperature, gamit ang
limang uri ng pisikal na pagbabago ng solid, liquid at gas, magtala
ng mga gawaing bahay na nakikitaan ng ganitong mga pagbabago.
Pababa
1. Pagbabagong pisikal mula solid
patungong liquid
2. Pagbabagong pisikal mula gas
patungong liquid
Pahalang
3. Pagbabagong pisikal mula liquid
patungong solid
4. Pagbabagong pisikal mula solid patungong gas
5.Pagbabagong pisikal mula liquid patungong gas
1. 2.
tsokolate mothballs
PIVOT 4A CALABARZON
31
3. 4.
mantikilya tubig
5.
tubig
E
Gawaing Pagkatuto Bilang 9 : Buuin ang pangungusap. Tukuyin ang
maaring pagbabago sa bawat sitwasyon. Isulat sa sagutang papel.
PIVOT 4A CALABARZON
32
Gawaing Pagkatuto Bilang 10 : Isulat kung mainit na temperatura o
malamig na temperatura ang nakaapekto sa mga bagay na nasa la-
rawan.
1. 2.
3. 4.
Pamagat:
Pangyayari at detalye:
Nasasaksihan sa pangyayari:
PIVOT 4A CALABARZON
33
Gawaing Pagkatuto Bilang 12 : Maglista ng limang (5)
halimbawa ng liquids na nagiging solid at ipaliwanag kung paano
ito nagbabago.
1.
2.
3.
4.
5.
A
Gawaing Pagkatuto Bilang 13: Ang sumusunod na pangungusap ay
may mga mahahalagang konsepto na dapat mong tandaan. Kopya-
hin ang mga pangungusap sa sagutang papel. Salungguhitan ang
salitang nagpapamali ng ideya ng pangungusap.
PIVOT 4A CALABARZON
34
Gawaing Pagkatuto Bilang 14: Pag-aralang mabuti ang mga la-
rawan. Isulat sa iyong kuwaderno ang pagbabagong pisikal sa anyo
ng mga bagay kapag mainit ang temperatura.
PIVOT 4A CALABARZON
35
Gawaing Pagkatuto Bilang 16: Basahin ang mga nakasaad na sit-
wasyon. Isulat ang mga hakbang o paraan kung ano ang nais o
kaya mong gawin sa mga sumusunod na sitwasyon.
PIVOT 4A CALABARZON
36
37
PIVOT 4A CALABARZON
Susi sa Pagwawasto 16
A– gagamit ng em-
budo sa pagsasalin
B-isasalin papunta sa
baso
C-gagamit ng embudo
I
Susi sa pagwa- Susi sa pagwa- Susi sa pagwa-
Susi sa pagwa-
Susi sa pag- Susi sa pagwa- wasto 11 & 12 wasto 10 wasto 9
wasto 15
wawasto 14 wasto 13
1. B 6. C (may iba pang
1. bigas-S 1. 100 kg
halimbawa) 1. tv-solid
kaldero-S 2. 120 kg
2. D 7. D 1. DN 2. tubig-L 3. 250 kg 2. hangin sa
Solid– baso, papel electric fan-gas
2. DN 3. tubig, sabaw 4. 1 kg
3. A 8. D Liquid– tubig, 3.ulan-liquid
3. MN ng bigas-L 5. 200 kg
manitika 4. tinidor at
4. BM 4. tubig– L
4. D 9. D Gas– gasolina, kutsara-solid
bigas-S
Alcohol
5. B 10. A 5. kalan-S
A E D
Susi sa pagwawasto 8B Susi sa pagwawasto Susi sa Susi sa Susi sa pag- Susi sa pag-
8A pagwa- pagwa- wawasto 5 wawasto 4
dilaw– pahaba–makinis-wala wasto 6
Silid– Loob ng Kantina wasto 7 1. berde-lila
Ara- tahan-
wala-wala-wala-wala lin an 2. 2 kilo– 1 kilo 1. Lapis-solid
pisara kama upuan 1. Liquid 1. Liquid 3. bilog– pa- 2. Langis-
puti-wala-pino-wala
haba liquid
2. Solid 2. Solid
maitim-pabilog-magaspang- mesa bintana baso 3. Tubig-
3. Gas 4. makinis-
wala 3. Gas
makinis liquid
upuan plurera mesa 4. Solid 4. Solid
puti-wala-madulas-mabango 5. oo—oo 4. Lobo-gas
Susi sa pagwawasto 2
Mga bagay Hugis Kulay Tekstura Susi sa pagwawasto 1
1. aklat Parihaba Itim Makinis
1. Aklat—solid
Susi sa pagwawasto 3 2. Lapis Parihaba Dilaw Makinis
2. Lapis—solid
3. Kahon Parisukat Kayumangi Magaspang
3. Kahon-solid
1. parisukat 2. parihaba 3. pari- 4. Kape sa tasa Bilog Itim Walang
5. Lobo na may Bilog Pula tekstura 4. Kape sa tasa– liquid
-makinis sukat- 5. Lobo na may hangin
-makinis hangin Walang hugis Dilaw Makinis
makinis —gas
6. Liquid soap Walang hugis Itim, puti Madulas
6. Liquid soap– liquid
4. silindro 5. lobo 6. pabilog
Weeks 1–4
Susi sa Pagwawasto
38
PIVOT 4A CALABARZON
Susi sa pagwa- Susi sa pag- Susi sa pagwa-
wasto 15 wawasto 14 wasto 13
tubig
tunaw na tsokolate 1. may ilan
sorbets sorbets 2. masama
orange juice kandila 3. wasto
Gatas tsokolate 4. huwag
5. mabuti
krayola
Susi sa pagwa- Susi sa pag- Susi sa pagwa- Susi sa pagwa-
5.natunaw na
kandila wasto 11 wawasto 9 wasto 8
4. natunaw na 4. mainit wasto 7
Ang pagawa ng yelo
tubig –freezing 3. mainit
Ang yelo sa loob ng
2. malamig Pababa
1. natunaw ang
3. Ebaporada at
freezer ay nabuo
1. mainit 1.solid to liquid 1. melting
ice candy-freezing ice candy 2. solid to gas 2. condensation
Ang pagbalot ng yelo
2. tubig na naging 2. malambot 3. solid to liquid Pahalang
Ang paglagay ng
3. magpatuyo 4. liquid to gas 3. freezing
tubig sa plastik
yelo-freezing
1. tubig na naging 4. natunaw 5.liquid to solid 4. sublimation
wasto 12 wawasto 10 5. basa 5. evaporation
Susi sa pagwa- Susi sa pag-
A
Susi sa pagwa- Susi sa pagwa- Susi sa pag- Susi sa pagwa- Susi sa pagwa-
Susi sa pag-
wasto 6 wasto 5 wawasto 3 wasto 2 wasto 1
wawasto 4
Halimbawa ng
1. sorbets– S– 1. mesa-mahaba, 1. solid
sagot:Melting–
tekstura matigas
keso na inilagay 2. gatas/tubig
sa tinapay na 2. mothballs– S– S– sorbets, 1. D 6. D 2. upuan-matigas
mainit mothballs, 3. asukal
hugis
tsokolate 2. B 7. D 3. kanin-
Freezing-tubig na 4. ilagay sa freez-
3. tubig—L– hugis malambot,maputi
nilagay sa freezer L– tubig, langis 3. A 8. A er
4. langis-L-hugis 4. baso-walang kulay,
Evaporation– G– hangin 4. D 9. B 5. 32 degrees
natapon na alco- 5. tsokolate-S– 5. gas-walang kulay, Fahrenheit/
5. A 10. A
hol hugis walang amoy mataas na
temperatura
Sublimation-wala 6. hangin-G-wala
E D I
Weeks 5-8
Sanggunian
Online Resources
PIVOT 4A CALABARZON
38
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
PIVOT 4A CALABARZON