‫دتاریخ سوالونه‬

‫سوال‪:‬ولی سیمه یزې واکمنې منځ ته راغلي؟‪۱‬‬

‫جواب‪:‬ځکه منځ ته راغلي چې په افغانستان باندی خاریجانومداخلی وکړی؟‬
‫سوال‪:‬کومو دولتونوخپل فرهنګی ارزښتونه زموږ په خلکو وتپل؟‪۲‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬ایران‪،‬انګلستان اوهند‬
‫سوال‪:‬کوم الملونه زمونږدخلکو دخپلواکۍ غوښتنی دذهنیت په روزنه کې اغېزناک وو؟‪۳‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬دخارجیانودمداخلت په اساس‬
‫سوال‪:‬ټولنیزبدلونونه ولی په سستۍ سره حرکت وکړ؟‪۴‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬داقتصاد دپرمختګ وسایل نه وه موجود‬
‫‪.‬سوال‪:‬دیرغل په پایله کې زمونږ په خاوره کوم ټولنیز زیانونه منځ ته راغلل؟دوه ډوله یي ولیکئ‪۵‬‬

‫‪.‬جواب‪:‬سوداګري او کرنه له السه ورکړه‬

‫سوال‪:‬ولي پیسی ضرب ووهل شوې؟‪۶‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬ځکه چي خلکو چور واشوو‬
‫سوال‪:‬داحمدشاه باباواک ته له رسیدونه وړاندې کوموښارونوله اقتصادله امله ځانګړي ارزښتونه درلود؟‪۷‬‬

‫‪.‬جواب‪:‬هرات اوکندهار ښارونه ځانګړي ارزښتونه درلود‬

‫سوال‪:‬احمدشاه بابا په لنډه توګه راپیږني؟‪۸‬‬
‫اصلي نوم یي احمدخان وه اودزمان خان زوی اود دولت خان سدوزي لمسی په ‪ ۱۱۰۱‬هجري لمریز کال په هرات کي زیږیدلی ديی‬ ‫‪.‬جواب‪:‬‬
‫سوال‪:‬احمدشاه باباموخې کومې وي؟‪۹‬‬
 ‫جواب‪:‬‬
‫دمرکزي قدرت بیا جوړیدل اویووالی‪،‬اودافغانستان دطبیعي پولو امن‪،‬چې اموسیند څخه یې دسند اوهند تر سینده پورې اوږدوالی درلود؟‬

‫سوال‪:‬داحمدشاه بابا دشخصیت بیالبیل مختلف اړخونه تشریخ کړي؟‪۱۰‬‬

‫احمدشاه بابادښه ااستعداد په درلودو سره په ټولوبرخوکې زیاروایست اود دولت دچارودپرمخ بیولو په الره کې يې ستونزې وګاللې؟‬ ‫جواب‪:‬‬
‫سوال‪:‬داحمدشاه بابادحکومت په اړه څه پوهیږي؟‪۱۱‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬دحکومت ډول يې دټولو هیوادونو په څیرمطلقه سلطنت و‬
‫سوال‪:‬داحمدشاه بابادسلطنتی نظام ارزښت په څه کې و؟‪۱۲‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬دنظام اداري جوړښت يي په درې ګونوقواوو (‪:۱‬اجرائيه‪:۲‬مقننه‪:۳‬اوقضايي )څخه جوړ و‬

‫سوال‪:‬داحمد شاه بابا په وسله وال پوځ کې څو ډوله سرتیری وه؟‪۱۳‬‬

‫‪.‬جواب‪:‬دوه ډوله پوځی سرتیری و‪)۱،‬منظم ‪)۲‬نامنظم‬
‫سوال‪ :‬داحمدشاه باباوسله وال پوځونه په کومو لورو وګمارل شول؟‪۱۴‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬احمدشاه بابا په درې ګونولوروکې وسله وال ځواکونه وګمارل‬
‫سوال‪:‬داحمدشاه بابا دواکمنۍ پرمهال دهیواد عایدات له کوم اړخه تامین کېدل؟‪۱۵‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬دمالداري او زمینداري له ادرې له خوا اداره کیدل‬
‫سوال‪:‬احمدشاه بابا له څومره مودې وروسته اوڅوکلوپه عمرله نړی څخه سترګی پټې کړي؟‪۱۶‬‬
‫‪.‬جواب‪۵۱:‬کلو په عمرد‪۱۱۵۱‬لمریزاو‪۱۷۷۳‬زېږديز کال کې وفات شو‬
‫سوال‪:‬داحمدشاه باباښیګڼې چې دهیواد واکمنۍ په اړه وې تشریح کړئ؟‪۱۷‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬ټول خارجیان يي دهیواد څخه ورک کړل‪.‬اوافغانستان يي دپردیو له السه واخیست‬
 ‫سوال‪:‬داحمدشاه بابا ځانګړی صفتونه کوم وو؟ دوه ډوله يې ولیکئ؟‪۱۸‬‬
‫‪...‬جواب‪:‬قهرمان‪،‬پیاوړي اوشاعراونور‬
‫سوال‪:‬په کندهارکې دچامالتړ دشهزاده سلیمان دواک ته درسېدو المل وګرځید؟‪۱۹‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬وزیرشاه ولي خان مالتړددی المل وګرځید‬
‫سوال‪:‬داحمدشاه بابا په پاچاهۍ کې دولیعهد په اړه څه دود اودستور و؟‪۲۰‬‬
‫دهغی وخت دود سره سم تېمورشاه دپالر دمړینې وروسته په کندهار کې دپاچاهۍ مقام ته نوماند شو‬ ‫‪.‬جواب‪:‬‬
‫سوال‪:‬دتېمورشاه دواکمنۍ سیاسي ځانګړتیاڅه وه؟‪۲۱‬‬
‫‪.‬جواب‪ :‬دتیمورشاه دواکمنۍ پیر په بریاوو اوهوساینو کې تیر شو‬
‫سوال‪:‬دتېمورشاه کومې تېروتنې دهغه دامپراتورۍ دماتې دچټکوالي المل وګرځېد؟‪۲۲‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬افغانستان يي په خپلو زامنو وویش‬
‫‪.‬سوال‪:‬دشاه زمان دشخصیت په اړه څه پوهیږئ؟ويي ولیکئ‪۲۳‬‬
‫کورني اوبهرني تاریخ لیکونکي‪،‬شاه زمان یوهوښیار‪،‬فعال‪،‬زړور اوحوصله لرونکی سړی بولي‬ ‫‪.‬جواب‪:‬‬
‫سوال‪:‬دشاه زمان وکمنۍ دنړۍ له کومي پیښې سره سمون درلود؟‪۲۴‬‬
‫‪:‬جواب‬
‫سوال‪:‬دشاه زمان واکمنۍ کورنۍ ستونزې کومې وې؟‪۲۵‬‬
‫‪.‬جواب‪ :‬رنجیت سنګ اوله دی پلوو شاه زمان ته په کورنیو چارو کې دپام وړ ستونزي پیدا کړې‬

‫سوال‪:‬دسیمې دهیوادو دپټو اوښکاره السوهنو موخې ووایاست؟‪۲۶‬‬

 ‫‪.‬جواب‪:‬موخې يي پنجاب‪،‬ایران اوهندوستان وو‬
‫سوال‪:‬کوم الملونه سره یوشول اوشاه محمود دواک ته رسېدوالره يې هواره کړه؟‪۲۷‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬د شاه زمان دوروڼو ترمنځ نفاق له بله اړخه دي مساعیده کړه چي شاه محمود واک ته ورسید‬

‫سوال‪:‬شاه محمود دخپلې واکمنۍ په وخت له کومو ستونزو سره مخامخ وو؟‪۲۸‬‬

‫‪.‬جواب‪:‬واکمنۍ کې چا په قرار نه پریښود اوخپل زوی تري اختالف شو‬

‫سوال‪:‬شجاع الملک څنګه واک ته ورسېد؟ توضېح یې کړئ؟‪۲۹‬‬
‫جواب‪:‬دوزېرفتخ مخه يي په قاضي کال کې ونیوله فتخ له ماتي سره مخ شو‪ .‬دشاه محمود له ماتې‬
‫‪.‬اوتسلمیدو نه وروسته شجاع الملک باالخصار ته ننوت اوخپله واکمني يې اعالن کړه‬

‫سوال‪:‬دشاه شجاع دواک ته رسېدوالملونه ووایاست؟‪۳۰‬‬

‫جواب‪:‬دشاه محمود نه دواک ترالسه کولو په خاطر يي دشاه زمان‬
‫‪.‬دخالصون په خاطريي تری واک واخیست‬
‫سوال‪:‬دبارکزایو وروڼو سره دشاه شجاع دسولې پایله څه وه؟‪۳۱‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬چې خلک زما ترفداري او زما واکمنۍ ته زیان ونه رسوي‬
‫سوال‪:‬وزیرفتح خان دشاه شجاع په وړاندې په کومو کارونو الس پورې کړ؟‪۳۲‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬والیتونه يي په خپلو وروڼو تقسیم کړل‬
‫سوال‪ :‬وزیرفتح خان دشاه محمودله اعتماده څنګه ګټه واخسته؟‪۳۳‬‬
‫جواب‪:‬وزیرفتح خان دشاه محمود له اعتماده ګټه واخیسته او هیواد په‬
‫‪.‬والیتونو ویش يي الس پوري کړ‬
 ‫سوال‪:‬دسدوزیواوبارکزیودکورنیوترمنځ تاوتریخوالي له کومه ځایه سرچینه واخسته؟‪۳۴‬‬
‫جواب‪:‬نوموړي په هرات کې دوزیرفتح خان دوروڼوپرضد په غچ اخیستلوالس پورې کړ‪،‬چې‬
‫‪.‬دده دا کار په ټول هیواد کې(له هرات نه تر کشمیره پوري)دتاوتریخوالي المل وګرځید‬

‫سوال‪:‬دانګزېزانواستازی هارالن څنګه بریالی شوچی دامیر دوست محمد خان په پوځ کې درز واچوي؟‪۳۵‬‬
‫یو پالوی يې دهارالن په مشرۍ دامیر حضور ته واستاوه هارالن دنده درلوده چي په هره توګه وي دافغاني لښکرو کې نفاق اودرزونه واچوي‬ ‫‪.‬جواب‪:‬‬
‫سوال‪:‬انگرېزانو ولې پررافغانستان یرغل وکړ؟‪۳۶‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬ځکه چي افغانستان ډیرکانونه اونور شیان لري‬
‫سوال‪:‬کومومسایلوپرافغانستان دانګرېزانو دبرید سیاسی اوپوځي تګالره جوړوله؟‪۳۷‬‬
‫دهندپه نیمه لویه وچه کې دسروزرو تاج ساتنې مفکوره وه دغې مفکورې انګرېزانودسیاسي اوپوځي تګالرې بنسټيزه موخه جوړوله‬ ‫‪.‬جواب‪:‬‬
‫سوال‪:‬دالهورتړون څه وخت اودکومو اشخاصو ترمنځ السلیک شو؟‪۳۸‬‬
‫‪.‬جواب‪۱۸۳۸:‬زېږدیز کال اودجوالی په ‪ ۲۵‬مه دشاه شجاع‪،‬رنجیت سنګ اومکناټن سره السلیک کړ‬

‫سوال‪:‬انګرېزانوله کومو لورو او دکومو اشخاصو تر قوماندې الندې پرافغانستان یرغل وکړ؟‪۳۹‬‬
‫جواب‪ :‬دې ډول انګلیسي ځواکونه له شجاع سره دغزنی له الرې اوکپټان ویډ دشاه شجاع له‬
‫‪.‬زوی شهزاده تېمور سره دخیبر درې اوجالاباد له الرې پرکابل یرغل وکړ‬

‫سوال‪:‬دکندهار په تړون کې مکناټڼ له شاه شجاع نه کوموژمنه واخسته ؟‪۴۰‬‬

‫‪.‬جواب‪:‬په افغانستان کي دانګرېزانوتلپاتي ځواکونه اویوسیاسي استازی ځای پر ځای شي‬

‫سوال ‪:‬انګرېزانو دخپل اوږدمهال شتون په موخه خپل ځواکونو‪،‬دافغانستان په کوموسیموکې مېشت کړل؟‪۴۱‬‬
‫خپل ځواکونه يي په کابل‪،‬کندهار‪،‬کالت‪،‬غزني‪،‬وردګ‪،‬چاریکار‪ ،‬بامیان اوجالل آباد کې ځای په ځای کړل‬ ‫‪.‬جواب‪:‬‬
 ‫سوال‪:‬دانګرېزانو پرضد دفغانانودملي پاڅون اوخوځښتونوالملونه کومومسایلوجوړول؟روښانه يې کېئ؟‪۴۲‬‬
‫جواب‪:‬پوځی لګښتونه زیاتوالی‪،‬دهیواد دعوایدوکموالی‪،‬دمالیوتحمیلول‪ ،‬دنرخونو لوړوالی‪،‬دوخت له‬
‫‪.‬واکمن نه دخلکو کرکه‪،‬داټوله هغه الملونه وو چې یولوی ملي پاڅون ته يې الره هواره کړ‬

‫سوال‪ :‬په افغانستان کې دانګرېزانو ماتې دانګلیسي سیاست پوهانوپه افکارو کې څه عبرت منځ ته راوړ اوپه کومومسایلويې اعتراف وکړ؟‪۴۳‬‬
‫‪:‬جواب‬
‫سوال‪:‬دامیردوست محمدخان دواکمنۍ په دویم دورکې مهمې کړنې په ګوته کړئ؟‪۴۴‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬امیردوست محمد خان يي د درې ګونو دالیاتو(کابل‪،‬غزني اوجالل آباد)د امیرپه توګه ومانه‬

‫سوال‪:‬دمرکزي دولت په ټنګولوکې دوزیرمحمد اکبر خان رول روښانه کړئ؟‪۴۵‬‬

‫‪...‬جواب‪:‬دبامیان څخه تر مزاره اوهراته پوري سیمې فتح کړې اونور‬
‫سوال‪:‬انګرېزانو دا امیردوست محمدخان دحکومت په وړاندې څه دریځ نیولی و؟‪۴۶‬‬
‫‪:‬دهند دولت عمال افغانستان په ملوک الطوایفیو باندې وېشلي وي اوهم په افغانستان کې دنفاق زیاتوال راوړي‬ ‫‪.‬جواب‬
‫سوال‪ :‬دامیرشېرعلي خان دواک ته درسیدوڅرنګوالی بیان کړئ؟‪۴۷‬‬
‫‪.‬جواب‪ :‬دامیردوست محمدخان دمړینې وروسته امیرشېرعلي خان واک ته ورسید‬

‫سوال‪:‬ولې محمداعظم خان انګرېرانو ته پناه یوړه؟‪۴۸‬‬

‫‪.‬جواب‪ :‬دامیرشېرعلي خان سره دجګړه توان نه درلودنو انګرزانو ته پنا یوړه‬

‫سوال ‪ :‬ولې امیرشېرعلي خان ونشوکوالی چې خپلې تګالرې پلي کړي؟‪۴۹‬‬

‫دخپلو وروڼو دمخالفت او دکورنۍ جګړې له امله یې ونشو کوالی چې دخپلي تګالري پلي کړي‬ ‫‪.‬جواب‪:‬‬
‫سوال‪ :‬امیرمحمدافضل خان څنګه واک ته ورسېد؟‪۵۰‬‬
 ‫کله چې محمداعظیم خان اوعبدالرحمن خان کابل په ولکه کې راوست‪،‬محمدافضل خان یې پاچاوټاکه‬ ‫‪.‬جواب‪:‬‬
‫سوال‪ :‬امیرمحمدافضل خان په خپله لنډه واکمنۍ کې له کومو ستونزو سره مخامخ و؟‪۵۱‬‬
‫‪.‬جواب‪:‬امیرمحمدافضل خان ته دورپیښي ناروغی له امله دنړي څخه سترګی پټی کړي‬