Professional Documents
Culture Documents
Isang papel ng
pananaliksik na isinagawa
ni
RONIEL Z. PASCUAL
1
TALAAN NG NILALAMAN
PAMAGAT PAHINA
Dahong Pamagat.................................................................................................. 1
Talaan ng Nilalaman............................................................................................ 2
Panimula o Introduksyon..................................................................................... 3
Paglalahad ng Suliranin....................................................................................... 5
Pamamaraan......................................................................................................... 6
Kinalabasan ng Pag-aaral.................................................................................... 7
Konklusyon......................................................................................................... 14
Rekomendasyon.................................................................................................. 15
Sanggunian.......................................................................................................... 16
2
PANIMULA O INTRODUKSYON
ng klima at panahon ang terminong El Niño. Kadalasan, kapag nababanggit ang salitang ito,
pumapasok sa ating kamalayan o pag-iisip ang isang mahabang tagtuyot at mainit na panahon.
pagbaha. Madalas kaysa hindi, nababanggit ng karamihan ang terminolohiyang ito subalit wala
ito sa lagay ng panahon at kapaligiran maging ng tunay na dahilan kung bakit nagkakaroon ng
Noong taong 2012 ang pinakabagong karanasan ng ating bansa kaugnay ng El Niño.
Batay sa ipinalabas na balita ng GMA News noong September 2012, tinalakay ang paghahanda
ng Pilipinas sa pagpasok ng El Niño. Kasunod nito, lumabas din ang mga balitang nagsasaad na
aabot na sa 25 ektaryang ng palayan sa Kidapawan City ang natuyo dahil sa mainit na panahon
pagsasagawa ng cloud seeding upang maisalba ang mga sakahang natutuyot na. Ilan lamang ang
mga ito sa mga patunay na ang pagkakaroon ng El Niño sa ating bansa ay nagbibigay ng pinsala
sa maraming bahagi ng ating kabuhayan lalo na ng mga magsasaka. Ang epekto ng El Nino sa
agrikultura ay natutuyo ang mga halaman, kulang ang tubig para madiligan ang mga halaman
presyo ng mga ito dahil sa kakulangan sa suplay. Ang suplay natin ng bigas ay magiging kaunti
3
mababang ani.. Sa mga rancho din, kumonti ang nakukuha nilang gatas mula sa baka, kung noon
kabuhayan, ang mga tao ay mayroon pa ring limitado o kaunting pagkaunawa ukol sa tunay na
impormasyon mula sa mga dokumentaryo at nakalimbag na mga lathalain ukol dtto upang
mga epekto nito sa ating kapaligiran at mga kaparaanan upang mapaghandaan ito at mapaunti
4
PAGLALAHAD NG SULIRANIN
paksang El Niño. Kaugnay nito, hangarin niyang makapagbigay ng malinas na sagot sa mga
katanungang:
5. Maari bang maiwasan ang pagkakaroon ng El Niño sa isang lugar? Ano ang mga dapat
5
PAMAMARAAN
malutas ang mga suliranin. Ang isa pang katawagan ng uri ng palarawang pag-aaral ay pagsusuri
nakasulat o nakalathala. Maliban sa mga ito, sinuri at pinagaralan din ng mananaliksik ang iba’t
ibang mga dokumentaryong tungkol sa nakalahad ng paksa at mga suliranin sana matatagpuan sa
internet.
masusing pinag-aral at sinuri ang mga datos upang magkaroon ng sapat na kasagutan sa mga
6
KINALABASAN NG PAG-AARAL
hanggang pitong taon samakatwid malawak at makabuluhan, kilala bilang kuwasi peryodiko.
Ang El Niño ay pinakakilala sa pagsasama-sama nito ng mga baha, tagtuyot at ibang pag-iiba ng
kalangitan sa maraming mga rehiyon ng mundo na nag-iiba-iba ang bawat pangyayari. Sa mga
ganitong pangyayari, ang mga bansang malapit sa Karagatang Pasipiko ang siyang
pinakaapektado.
Ang El Niño ay ang katayuang nagaganap kapag ang temperatura ng tubig sa dagat ay
tumataas sa mga kalatagan ng mga tubig ng tropikal ng Karagatang Pasipiko. Bawat dalawa
hanggang limang taon, ang Karagatang Pasipiko ay may kaganapang tinatawag na Oskilasyong
Pantimog ng El Niño. Isa itong mahina at mainit-init na daloy na nagsisismula bawat taon sa
ng ilang mga linggo lamang hanggang sa isang buwan o mahigit pa. Bawat tatlo tatlo hanggang
pitong mga taon, ang pangyayaring El Niño ay maaring tumagal ng ilang mga buwan. Maari
nitong baguhin ang timpla ng panahon at magkaroon ng epekto sa mga ekonomiya o kabuhayan
Ang Pangkatimugan Oskilasyon ay natuklasan ni Sir Gilbert Walker noong 1923. Isa
7
pagitan ng presyon ng hanging sinusukat sa dalawang mga lugar: sa Darwin, Australia, sa
Pantimog o Southern Oscillation Index (SOI) ay ang diperensiya o kaiban sa presyon na nasa
antas ng dagat doon sa Darwin at Tahiti. Ang Talatuntunan ng Malamig na Dila o Cold Tongue
Index (CT) ang sumusukat kung gaano karami ang pangkaraniwang temperatura ng ibabaw ng
dagat sa panggitna at pansilangang Pasipiko na malapit sa ekwador (equator, hindi ang bansang
mga sukat ay may antikorelasyon o nagtataliwasan ang pagiging magkaugnay, kaya't ang
bilang El Niño.
mainit na daloy lamang ng tubig na lumilitaw malapit sa baybayin ng Peru tuwing dalawa
hanggang pitong taon,” ang sabi ng magasing Newsweek. Sa loob ng mahigit na sandaang taon
na, napansin ng mga magdaragat sa kahabaan ng baybayin ng Peru ang gayong pag-init. Yamang
ang mainit na mga daloy na ito ay karaniwan nang dumarating kapag magpapasko, pinanganlan
ang mga ito na El Niño, ang katagang Kastila para sa sanggol na si Jesus.
dumami ang mga hayupan. Kapag malakas ang buhos, ang mga pag-ulan ay nagdudulot din ng
mga pagbaha sa rehiyon. Bukod dito, hinahadlangan ng mainit na tubig sa bandang ibabaw ng
8
dagat na pumaitaas ang masustansiyang tubig na mas malamig na nasa ilalim. Bunga nito, ang
maraming nilikha sa dagat at maging ang ilang ibon ay lumilipat sa ibang lugar upang maghanap
ng makakain. Pagkatapos ay mararamdaman ang mga epekto ng El Niño sa iba pang lugar na
pagtaas ng temperatura ng karagatang malapit sa baybayin ng Peru, ano ang tunay na sanhi ng
pangyayaring ito? Upang maunawaan ito, isaalang-alang muna ang higanteng sirkulasyon ng
siklo, kilala bilang ang Walker Circulation, na umiiral sa atmospera sa pagitan ng silanganin at
kanluraning bahagi ng Pasipiko sa tropiko. Habang pinaiinit ng araw ang bandang ibabaw na
halumigmig nito anupat nagdudulot ng mga pag-ulan sa lugar na ito. Ang tuyong hangin ay
tinatangay pasilangan ng mga hangin na nasa mas mataas na atmospera. Habang ito ay
pagdating sa Peru at Ecuador. Nagiging sanhi ito ng sistema ng mataas na presyon malapit sa
pinakaibabaw ng karagatan. At, sa mababang altitud, ang mga takbo ng hangin na kilala bilang
mga trade wind (hangin na kalimitan ay humihihip sa iisang direksiyon) ay humihihip naman
Kung magkaganon, maaring maging katanungan naman natin ngayon kung paanong
tropiko? “Ang mga hanging ito ay karaniwan nang kumikilos na gaya ng mga simoy ng hangin
sa isang maliit na lawa,” ang sabi ng Newsweek, “anupat itinutulak ang mainit na tubig patungo
9
sa kanlurang bahagi ng Pasipiko kung kaya’t ang kapantayan ng dagat doon ay mas mataas ng 60
sentimetro at mas mainit ng 8 antas ng Celsius kaysa sa kapantayan ng dagat, bilang halimbawa,
sa Ecuador.” Sa silangang bahagi ng Pasipiko, ang masustansiyang tubig na mas malamig mula
sa ilalim ay pumapaitaas, na nagiging sanhi ng pagdami ng mga buhay sa dagat. Kaya, kapag
normal na mga taon, o kapag walang El Niño, ang temperatura sa pinakaibabaw ng dagat ay mas
Anong pagbabago sa atmospera ang nagiging sanhi ng El Niño? “Sa mga kadahilanang
hindi pa rin natatalos ng mga siyentipiko,” ang sabi ng National Geographic, “tuwing lilipas ang
ilang taon ay humihina o naglalaho pa nga ang mga trade wind.” Habang humihina ang mga
hanging ito, ang mainit na tubig na naipon malapit sa Indonesia ay humuhugos pabalik sa
pang lugar sa silangan. Ang pagkilos namang ito ay may epekto sa sistema ng atmospera. “Ang
Circulation at nagiging sanhi para kumilos pasilangan ang siklo ng malalakas na pag-ulan, mula
sa kanluran tungo sa gitna at silangang bahagi ng Pasipiko sa tropiko,” ang sabi ng isang akdang
reperensiya. Kaya naman apektado ang takbo ng lagay ng panahon sa kahabaan ng buong bahagi
May posibilidad bang matukoy kung kalian magkakaroon ng El Niño? Matutukoy ba ang
pangyayaring ito katulad ng bilis ng pagtukoy n gating mga siyentista sa babala ng pagdaing ng
panahon, sangkot sa mga patiunang pagtaya hinggil sa El Niño ang abnormal na mga kalagayan
ng klima sa malalaking rehiyon na kung minsan ay tumatagal ng ilang buwan. At ang mga
10
mananaliksik sa klima ay nagtamo ng isang antas ng tagumpay sa patiunang pagtaya hinggil sa
El Niño.
Halimbawa, ang patiunang pagtaya sa 1997-1998 na El Niño ay ipinalabas noong Mayo ng 1997
—mga anim na buwan bago ang pagdating nito. Nakakalat ngayon sa bahagi ng Pasipiko sa
Kapag ito ay ipinasok sa mga computer na may sistema ng paglalarawan sa klima, ang mga
Ang maagang mga babala hinggil sa El Niño ay tunay na makatutulong sa mga tao na maghanda
para sa inaasahang mga pagbabago. Halimbawa, mula noong 1983, ang mga patiunang pagtaya
magtanim ng mga pananim na angkop sa maulang klima, samantalang ang mga mangingisda
katubigan. Oo, ang tumpak na patiunang pagtaya kalakip ang patiunang paghahanda ay maaaring
kabuhayn ng mga tao. Mula sa artikulong “Ano ba ang El Niño?” na inilathala sa Watchtower
ONLINE LIBRARY, Mga Publikasyon sa Tagalog (2000-2014) naitala ang mga sumusunod na
■ 1525: Ang pinakamaagang ulat sa kasaysayan tungkol sa isang kaganapan ng El Niño sa Peru.
■ 1789-93: Ang El Niño ang dahilan ng pagkamatay ng mahigit na 600,000 sa India at naging
11
■ 1982-83: Ang pangyayaring ito ang dahilan ng pagkamatay ng 2,000 at mahigit na $13 bilyong
patiunang pagtaya hinggil sa mga pagbaha at tagtuyot bunga ng El Niño, mga 2,100 buhay ang
nasawi, at nagdulot ito ng mga pinsala sa buong daigdig na nagkakahalaga ng $33 bilyon.
kamakailang mga dekada, natuklasan ang mga Panggitnang Pasipikong mga El Niño. Kapag
nagaganap ito, ang mga epekto mula sa El Niño ng Gitnang Pasipiko ay napaka kaiba mula sa
tradisyunal na mga El Niño. Nangyari ang mga Panggitnang Pasipikong El Niño noong 1986-
Dahil sa ang El Niño ay isang natural na kalamidad at nagyayari ito bunga ng pagkilos ng
mga natural na sistema ng ating klima at kapaligiran, masasabing hindi possible na maiwasan
natin ang pagkakaroon nito. Magkaganunpaman, sa dahilang ang ating mga siyentista at
mapaghandaan ang pagdating nito. Sa ganitong paraan, hindi man maiwasan ang pagkakaroon
nito, napapababa naman ang pinsalang maaring dulot nito sa buhay at kabuhayan ng mga tao. Sa
nagaganap sa ating atmospera dulot ng tinatawag nating global warming, maari ring makatulong
bilang pangmatagalang solusyon ang patuloy na pag-iingat sa ating kapaligiran kasama na ang
12
hangin, pag-iiwas sa pagsusunog nga mga plastic upang mapababa ang polusyon sa hangin, pag-
iingat sa gamit ng fuel o langis sa mga sasakyan at iba pang makinaryang nangangailangan nito,
pagtangkilik sa paggamit ng mga tinatawag na renewable fuels and energy, pagtitipid sa gamit
ng enerhiya at ang iba pang mga gawaing naglalayong maibalik ang dating sitwasyon at takbo n
gating normal na kapaligiran. Sa ganitong pamamaraan, maibabalik ang dating sigla ng ating
13
KONKLUSYON
ng Peru tuwing dalawa hanggang pitong taon. Ang pinagmulan ng El Nino ay ang habagatang
pabago bago ng klima sa karagatang pasipiko na sa gayun ay naapektuhan ang mga karatig na
baybayin malapit sa pasipiko dahil dala rin nito ang maiinit na hangin mula sa pasipiko.
Ang El Nino ay nangyayari kapag ang isang klima sa isang bansa ay lalong tumataas o
Ang pangyayaring tulad ng El Niño, bagamat natutukoy kung kalian maaring dumating
ay hindi maiiwasan ang pagdating o kaya ay mailihis ang lugar na maaring daanan nito. Kung
gayon, maituturing itong isang natural na kalamidad at marapa na paghandaan upang maiwasan
ang pagdulot nito ng malawakang pinsala sa buhay at kabuhayan ng mga tao sa isang lugar.
nito, kailan ito maaring mangyari at anu-ano ang mga pinsalang maaring dulot nito ay
14
REKOMENDASYON
1. Pagkakaroon ng malawakang kampanya upang higit na maipaunawa sa mga tao kung ano
ang El Niño, saan ito nanggaling, bakit ito nagyayari, anu-ano ang mga pinsalang
maaring idulot nito at kung paano makatutulong ang isang ordinaryong tao pang
15
MGA SANGGUNIAN
tg/102000207
2. EL NIÑO, www.wikipedia.com
16