Charakterystyka ustroju państwa na podstawie I

Roździału konstytucji

Konstytucja jest ustawą zasadniczą o najwyższej mocy prawnej w państwie. W

hierarchii źródeł prawa stoi na samym szczycie.
 HIERARCHICZNOŚĆ ŹRÓDEŁ PRAWA:
1. Konstytucja
2. Ratyfikowane ustawy prawa międzynarodowego
3. Ustawy
4. Rozporządzenia
5. Rozporządzenia z mocą ustawy
6. Akty prawa miejscowego

Jest nadrzędna nad ustawami zwykłymi, więc wszystkie inne ustawy i akty prawne
muszą być zgodne z konstytucją. Charakteryzuje się szczególną treścią - oznacza to, że
nie ma drugiej takiej ustawy w państwie, jej zakres regulacji jest bardzo szeroki.
Konstytucje można zmienić tylko ustawą, która musi być uchwalonym w jednakowym
brzmieniu przez Sejm – należy zebrac 2 / 3 głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowej liczby posłów, następnie (w terminie nie dłuższym niż 60 dni) przez Senat –
w tym przypadku należy zebrać bezwzględną większość głosów w obecności co
najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
Prezydent podpisuje ustawę o zmianie konstytucji.

Artykuły rozdziału 1 konstytucji dotyczące ustroju państwa:

 Art. 1 – zasada republikańskiej formy rządów (zasada dobra wspólnego)

Państwo jest republiką, a funkcje głowy państwa spełnia prezydent, który jest
wybierany na 5 lat przez wyborców (naród). Prezydent ma prawo do jednej
reelekcji. Przeciwieństwem republiki jest monarchia. Funkcje głowy państwa
spełnia król / królowa (monarcha). Tron dziedziczony jest na drodze sukcesji (z
pokolenia na pokolenie).
 Art. 3 – zasada państwa jednolitego / unitarnego

Państwo jest jednolite. Wszyscy są równi wobec prawa. Naród ma :

 Jednolity system prawa i sądownictwa

 Jednolitą strukturę władzy państwowej
 Jednolitą walutę
 Jednolity język urzędowy
 Jednolitą historię
 Jednolite wyznanie
 Jednolite godło, hymn oraz barwy narodowe

 Art. 4 – zasada suwerenności / zwierzchnictwa narodu

Naród to suweren, podmiot spełniający władze w państwie. Naród sprawuje władze za

pośrednictwem swoich przedstawicieli społeczeństwa wybranych w
wyborach(demokracja pośrednia) lub bezpośrednio poprzez głosowanie ludowe, w
którym wziąć udział mogą wszyscy obywatele uprawnieni do głosowania (demokracja
bezpośrednia).

 Art. 7 – zasada legalizmu / praworządności

Adresatem tego artykuły są organy władzy publicznej. Dotyczy działań na podstawie

prawa oraz działań w granicach prawa.

Działania na podstawie prawa - wszelka aktywność organów prawa musi wynikać z

ustalonej normy prawnej.

Działania w granicach prawa – działania instytucji publicznych, zgodnie z którą

instytucje te mogą działać wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych im przez
normy prawne.

 Art. 8 – zasada prymatu / nadrzędności konstytucji

Konstytucja jest ustawą zasadniczą o najwyższej mocy prawnej. Jest nadrzędna nad
ustawami zwykłymi, co oznacza, że wszystkie inne ustawy i akty prawne muszą być
zgodne z konstytucją.
 Art. 9 – zasada związania prawem międzynarodowym

Rzeczpospolita Polska ma obowiązek przestrzegać wiążącego ją prawa

międzynarodowego.

 Art. 10 – zasada podziału i równowagi władzy

Dotyczy trójpodziału władzy – ustawodawczej (Sejm, Senat), wykonawczej(Prezydent,
Rada Ministrów) oraz sądowniczej(Sądy powszechne: rejonowe, okręgowe, apelacyjne;
Sąd Najwyższy, Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Stanu, Sądy szczególne: wojskowe,
administracyjne). Mówi o tym, że władze mają się równoważyć i wzajemnie
kontrolować.

 Art. 11 – zasada pluralizmu politycznego (wielopartyjność)

Artykuł oznaczający brak ograniczeń dotyczących ilości partii politycznych w państwie.

Zakazuje tworzenia partii politycznych wskazanych w artykule 13. Przeciwieństwem
pluralizmu (wielopartyjnośći) jest monopartyjność.

 Art. 15 – zasada decentralizacji / podziału władzy

Mówi o podziale na województwa, gminy oraz powiaty.

 Art. 18 – zasada ochrony małżeństwa, macierzyństwa i rodzicielstwa

Mówi o tym, że nasze państwo chroni tylko związki małżeńskie (nie partnerskie), a
związek małżeński zawarty poza granicami państwa, za jego terytorium, jest uznawany
za nieważny (nigdy nie zawarty).

 Art. 20 – zasada społecznej gospodarki rynkowej, bądź zasada swobodności

gospodarczej

Każdy, kto spełnia warunki tej ustawy może prowadzić działalność gospodarczą,
ograniczenia działalności muszą wynikać z ustawy.


 
 Art. 21 - ochrona własności i prawa dziedziczenia
Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia. Wywłaszczenie jest
dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym
odszkodowaniem.