Paulina Andzel kl.

1Ap
WULKANIZM
Wulkanizm jest to ogół procesów związanych z wydobywaniem się na
powierzchnię Ziemi lotnych (gazy), ciekłych (lawa) i stałych (materiały
piroklastyczne) produktów magmowych. Wulkanizm jest skutkiem
przemieszczania się w litosferze stopionego materiału skalnego -
magmy. Erupcje wulkaniczne dokonuje się pod wpływem ciśnienia
gazów, które wypychają magmę z komory wulkanicznej przez komin ku
powierzchni Ziemi. Miejsca na powierzchni Ziemi, w których następują
wylewy lawy lub wybuchy gazów unoszących fragmenty ciekłej lawy lub
rozkruszone fragmenty skał nazywamy wulkanami a formy terenu
powstałe wskutek jego działalności górami (stożkami) wulkanicznymi.
Wybuchy wulkanów stanowią wielkie zagrożenie dla bezpośredniego
otoczenia. Wylewy lawy, potoki i opady piroklastyczne, lahary i chmury
gorejące powodują zniszczenie pól uprawnych, infrastruktury, straty w
ludziach. Rozmiar klęski potęguje towarzyszące niekiedy erupcjom
trzęsienia ziemi lub tsunami. Wulkanizm oprócz skutków negatywnych
przynosi zmiany korzystne dla naszej planety. W efekcie działalności
wulkanicznej powstają nowe obszary (Hawaje), uzyskujemy skały i
minerały użyteczne dla gospodarki (np. siarka, bazalt), tereny
powulkaniczne charakteryzują się urodzajnymi glebami. Na obszarach
wulkanicznych występują gejzery, źródła termalne i wody mineralne
wykorzystywane do celów energetycznych i leczniczych. W latach 1900 -
2011 czynnych było ponad 400 wulkanów. W czasach historycznych
odnotowano aktywność około 550 wulkanów. Rocznie obserwuje się
około 60-70 erupcji. Rozmieszczenie wulkanów na Ziemi nie jest
równomierne. Wulkany, podobnie jak trzęsienia ziemi, koncentrują się
głównie w rejonie granic płyt tektonicznych. Występują zarówno w
strefach subdukcji jak i grzbietów oceanicznych oraz ryftów
kontynentalnych. Najbardziej wulkanicznym obszarem jest wybrzeże
Pacyfiku nazywane “Pierścieniem Ognia”. Znajduje się tutaj około 85%
czynnych wulkanów. Aktywność wulkaniczną obserwuje się również w
obrębie płyt nad tzw. plamami gorąca czyli strefami płaszcza
charakteryzującymi się anormalnie wysoką temperaturą, która powoduje
nadtapianie skorupy i tworzenie się magmy. Przykładem tego typu
wulkanizmu są Hawaje. Te największe erupcje zdarzają się rzadko ale i
te relatywnie mniejsze są bardzo groźne jeśli do wybuchu wulkanu
dochodzi na obszarach zamieszkałych. Wulkan składa się z chmury
gazów i materiałów piroklastycznych wyrzucanych w czasie erupcji
(do materiałów piroklastycznych należą bomby wulkaniczne, lapille,
piaski i popioły wulkaniczne) ,krater to zagłębienie na szczycie
wulkanu w kształcie misy lub lejka, które powstaje przez
rozkruszenie i wyrzucenie skał tworzących ściany wylotu podczas
eksplozji,warstwy popiołu i lawy,komin jest to szczelina w skorupie
ziemskiej przez którą lawa i gazy wydostają się na powierzchnię.
Powstaje na skutek przebicia się gorącej magmy na powierzchnię
ziemi. Komora wulkaniczna powstaje w wyniku nagłego obniżenia
ciśnienia lub znacznego wzrostu temperatury.