11/3/21, 4:23 PM PUMP [EP.

3] : Mechanical Seal อุปกรณ์กันรั่วที่สำคัญที่สุดในปั้มแบบหมุนเหวี่ยง - นายช่างมาแชร์

หน้าแรก  HIGHLIGHT  PUMP : Mechanical Seal อุปกรณ์กันรั่วที่สำคัญที่สุดในปั้ มแบบหมุนเหวี่ยง

HIGHLIGHT KNOWLEDGE MAJOR MACHINE Rotating equipment ปั้ม (Pump)

PUMP [EP.3] : Mechanical Seal อุปกรณ์กันรั่วที่สำคัญ

ที่สุดในปั้ มแบบหมุนเหวี่ยง
By naichangmashare 16 กุมภาพันธ์ 2020  186  1

mechanical seal ปั้ ม ซีล API

สวัสดีครับเพื่อนๆหลังจากห่างหายกันไปนาน ทางนายช่างมาแชร์ จึงขอมาแชร์เรื่องปั้ มต่อนะครับ คราวนี้ขอ

มาแชร์ชิ้นส่วนสำคัญในปั้ มตัวนึง ที่เรียกว่าเป็นตัวที่เปราะบางที่สุด และเวลาซ่อมปั้ มทีไรก็เพราะตัวนี้
ตลอด….

Mechanical seal คืออะไร??

แม็คแคนิคอลซีล (Mechanical seal) ซึ่งแม็คแคนิคอลซีลทำหน้าที่กันรั่วในปั้ มที่คอเพลา ที่ต้องคอยรับแรง
ดันสูงของของไหลที่ถูกสร้างขึ้นจากตัวปั้ มเอง และอุณหภูมิ การกัดกร่อน หรือแม้แต่ความสกปรก ตะกอน
ต่างๆในของไหลเอง ;

NOTE: ต่อจากนี้ขอเรียก แม็คแคนิคอลซีล ว่าแม็คซีลนะครับ

ดังนั้นตัวแม็คซีลจะต้องถูกออกแบบให้มีความแข็งแรง ทนทาน ต่อของไหลที่ปั้ มเค้าส่งไปครับ

https://naichangmashare.com/2020/02/16/pump-ep3-mechanicalseal/ 1/6
11/3/21, 4:23 PM PUMP [EP.3] : Mechanical Seal อุปกรณ์กันรั่วที่สำคัญที่สุดในปั้มแบบหมุนเหวี่ยง - นายช่างมาแชร์

ตำแหน่งของ Shaft seal หรือซีลที่คอเพลาของปั้ม ซึ่งเป็ นตำแหน่งติดตั้งของแม็คแคนิคอลซีล และประเก็นเชือก

ซึ่งก่อนหน้ายุคแม็คซีลจะเป็นที่นิยมใช้กัน อุปกรณ์ที่ใช้ในการกันรั่วคอเพลา (Shaft seal) จะเป็น Grand

packing seal หรือบางที่อาจจะคุ้นหูในชื่อ “ประเก็นเชือก”

ลักษณะจะคล้ายๆเชือก แต่เป็นวัสดุที่ทนความร้อน การกัดกร่อน และมีความยืดหยุ่นสูงจำพวก Asbestos,

Aramid, PTFE, Graphite, PTFE/Graphite, และ Non-asbestos เป็นต้น

หลังจากที่ร้อยเชือกเข้าไปเสร็จก็จะถูกอัดด้วย gland อีกทีครับ

แต่ข้อเสียหลักๆเลยคือ จะต้องมีของไหลหรือ process เข้าไปหล่อเลี้ยงตัวเชือกเพื่อการหล่อลื่นเสมอ (เพื่อนๆ

ลองคิดดูครับว่า หากสารนั้นเป็นสารอันตรายที่มีพิษ หรือสามารถติดไฟ หรือระเบิดได้รุนแรง ก็จะมีความเสีย
ต่อคนทำงาน และโรงงานด้วยจริงไหมครับ)

ดังนั้นในยุคปัจจุบันแม็คซีลก็เลยได้รับความนิยมที่กว้างขวางกว่าแบบประเก็นเชือกครับผม

ภาพด้านในของประเก็นเชือก (packing seal) ที่ในยุคเริ่มแรกนิยมใช้เป็ นการกันรั่วที่คอเพลาครับ

ส่วนประกอบของ Mechanical seal

https://naichangmashare.com/2020/02/16/pump-ep3-mechanicalseal/ 2/6
11/3/21, 4:23 PM PUMP [EP.3] : Mechanical Seal อุปกรณ์กันรั่วที่สำคัญที่สุดในปั้มแบบหมุนเหวี่ยง - นายช่างมาแชร์

ส่วนประกอบหลักๆ 5 อย่างของแมคแคนิคอลซีล

ส่วนประกอบหลักๆของแม็คซีลจะประกอบด้วย 5 ส่วนหลักๆดังนี้นะครับ

1. แหวนหลัก (Primary ring)

2. แหวนรอง (Mating ring)

3. ชุดกันรั่วรอง,โอริง (Secondary seal, O-ring & gasket)

4. ชุดสปริง (Spring mechanism)

5. ชุดขับเคลื่อน (Drive mechanism)

1. แหวนหลัก (Primary ring)

แหวนหลัก (Primary ring)

แหวนหลัก และแหวนรองเป็นส่วนประกอบสำคัญในการกันรั่วหลัก (เพราะช่องนี้จะเป็นช่องที่ใหญ่ที่สุดที่ต้อง

รับแรงดันมหาศาลจากตัวปั้ ม รวมถึงอุณหภูมิและการกัดกร่อนต่างๆด้วยครับ)

แหวนหลักจะมีลักษณะเป็นแหวน ประกบกับแหวนรอง ตรงส่วนที่ประกบกันเราจะเรียกว่า “หน้าเฟส (face)”

ที่เรียบมากๆ (หน่วยวัดเป็น light band ซึ่งความขรุขระของแหวนแทบจะไม่มีเลยครับ)

มื่อแหวนหลัก และแหวนรองประกบกัน พื้นที่สัมผัสตรงนั้นเราจะเรียกว่าหน้าเฟส

https://naichangmashare.com/2020/02/16/pump-ep3-mechanicalseal/ 3/6
11/3/21, 4:23 PM PUMP [EP.3] : Mechanical Seal อุปกรณ์กันรั่วที่สำคัญที่สุดในปั้มแบบหมุนเหวี่ยง - นายช่างมาแชร์

หน้าซีลเฟสที่มีความเรียบมากๆ หน่วยวัดเป็ น light band

เมื่อผิวที่เรียบสุดๆมาประกบกันก็จะสามารถกันรั่วได้ครับ; แต่โดยหลักการแล้วที่กันรั่วได้หน้าเฟสอ่ะครับจะมี
clearance น้อยๆมากๆระดับหนึ่งซึ่งเกิดจาก ความดันของห้องแมคแคนิคอลซีลเอง (ที่เกิดจากปั้ มสร้างความ
ดัน)ไปดันตัวของเหลว ที่เป็นของไหลอัดตัวไม่ได้ (in-compressible fluid) ซึ่งจะทำให้เกิด clearance น้อยๆนี่
แหละครับดังนั้นแปลว่าตัว mechanical seal ไม่ได้กันรั่ว 100% นะครับ จะมีส่วนซึมแบบน้อยๆมาก ซึ่งเรียก
ว่าแทบจะไม่มีออกมานะครับ

โดยการดูแหวนหลักแหวนรอง เราจะดูที่ชุดสปริงครับ โดยแหวนหลักจะต้องติดอยู่กับชุดสปริงครับ และ

สามารถเคลื่อนไหวได้ในแนวแกน (axial movement) เพื่อให้ตัวได้ระหว่างทำงาน และช่วงที่ไม่ได้เดิน
เครื่องจักรแรงสปริงตัวนี้ก็จะกันรั่วไม่ให้ของเหลวไหลออกมาสู่ด้านนอกครับ

2. แหวนรอง (Mating ring)

แหวนรอง (Mating ring)

แหวนรองทำหน้าที่ประกบกับแหวนหลัก (Primary ring) เพื่อกันรั่ว และตำแหน่งของแหวนรองจะไม่ได้ติดอยู่

ที่ชุดสปริง แต่จะติดตั้งอยู่ที่ gland ซึ่งจะไม่สามารถเคลื่อนที่ได้

3. ชุดกันรั่วรอง,โอริง (Secondary seal, O-ring & gasket)

O ring ในตำแหน่งต่างๆในแม็คแคนิคอลซีล
https://naichangmashare.com/2020/02/16/pump-ep3-mechanicalseal/ 4/6
11/3/21, 4:23 PM PUMP [EP.3] : Mechanical Seal อุปกรณ์กันรั่วที่สำคัญที่สุดในปั้มแบบหมุนเหวี่ยง - นายช่างมาแชร์
O-ring ในตำแหน่งต่างๆในแม็คแคนิคอลซีล

จากที่เราทราบกันแล้วว่าตำแหน่งของหน้าเฟสจะมีการรั่วเกิดขึ้นอยู่บ้าง ดังนั้นในการออกแบบชุดกันรั่วรอง
ในแต่ละตำแหน่งของแม็คซีลจะถูกออกแบบให้กันซึม ที่เกิดจากการรั่วหลักของหน้าเฟสครับ

โดยวัสดุที่ใช้ทำ O-ring ก็จะต้องถูกออกแบบให้ทนทานต่ออุณหภูมิ และการกัดกร่อนของของเหลวให้ได้ด้วย

ซึ่งอาาจะเป็น PTFE, Vilton, Karez เป็นต้นครับ

นอกจากนี้ชุดกันรั้วรองไม่ได้มีชนิดที่เป็นแค่ O-ring แต่ยังมีชนิดที่เป็น Wedge, V-ring, U-cup, bellow ด้วย

นะครับ

4. ชุดสปริง (Spring mechanism)

ชุดสปริงในแม็คแคนิคอลซีล

ชุดสปริงของแม็คซีลจะถูกออกแบบสำหรับให้เป็นแรงกดในกรณีที่ความดันในห้องแมคซีลไม่มี (กรณีปั้ มไม่ได้

เดินเครื่อง) แรงสปริงจะไปกดหน้าเฟสไม่ให้ของเหลวรั่วไหลออกมา

และนอกจากนั้นหน้าที่ของชุดสปริงก็จะทำให้ชุดแหวนหลักเคลื่อนตัวได้ขณะใช้งานหากมีแรงกระทำเข้ามาก
ระทำ สปริงก็มีหลากหลายชนิดแต่จะแบ่งเป็น สปริงเดี่ยว (Single spring) ที่ออกแบบให้ใช้กับงานหนักๆ แต่ก็
รับความถี่ในการใช้งานได้ไม่นาน และสปริงชุด (multiple spring) ที่นิยมใช้ในปัจจุบันในงานที่ไม่หนักมาก

5. ชุดขับเคลื่อน (Drive mechanism)

ชุดขับเคลื่อนของแม็คแคนิคอลซีล

ชุดขับเคลื่อนมีหน้าที่ในการพาแรงจากเพลาเข้าไปขับ Shaft sleeve และ Primary ring ผ่านชุดอุปกรณ์ที่

เรียกว่า Anti-rotation pin เช่น set screw drive, key drive, pin drive และอื่นๆ

https://naichangmashare.com/2020/02/16/pump-ep3-mechanicalseal/ 5/6
11/3/21, 4:23 PM PUMP [EP.3] : Mechanical Seal อุปกรณ์กันรั่วที่สำคัญที่สุดในปั้มแบบหมุนเหวี่ยง - นายช่างมาแชร์

ชุด Anti-rotation pin ในแบบต่างๆ

สำหรับบทความนี้ ขอขอบคุณสปอนเซอร์ใจดีจากบริษัท Thai carbon & graphite นะครับผม

รับบริการ mechanical seal ทุกรูปแบบไม่ว่าจะเป็นงาน reconditon, testing และ design and

engineering

ติดต่อได้ทาง
e-mail : msd02thaicarbon@gmail.com
Fax : 028130847

โทร : 096-8814208, 02420-4434 ต่อ 43

สุดท้ายนี้หากเพื่อนๆมีคำถามสงสัยเกี่ยวกับปั้ มหรือแม็คซีลสามารถ inbox มาถามใน facebook นายช่างมา

แชร์ได้เลยนะครับ แล้วพบกับสาระดีๆแบบนี้ทางด้านงานช่าง งานวิศวกรรม และอุตสาหกรรมได้ที่ นายช่าง
มาแชร์ นะครับ

Website: www.naichangmashare.com

Facebook: https://www.facebook.com/naichangmashare/

Blockdit :  https://www.blockdit.com/naichangmashare

Instragram: https://www.instagram.com/naichangmashare/

Twitter: https://twitter.com/naichangmashare

Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCmIPiSeg-uy4k8JYSmknp_g

#นายช่างมาแชร์ #mechanicalseal

https://naichangmashare.com/2020/02/16/pump-ep3-mechanicalseal/ 6/6