SYSTEMS PLUS COLLEGE FOUNDATION

Service. Professionalism. Competence. Fellowship.

🙢
Mga
Barayti
ng Wika
“Mga barayti ng
wika’y mahalagang
matutunan
makakatulong ito
upang tayo’y higit na
magkakaunawaan.”

BASIC EDUCATION DEPARTMENT - SENIOR HIGH SCHOOL

 Alam mo ba
🙢
Ang wika ay namamatay o nawawala rin?
Mangyayari ito kung hindi na ginagamit at
nawala na ang pangangailangan dito ng
lingguwistikang komunidad na dating
gumagamit nito.

Ayon kay Paz, Hernandez at Peneyra (2003),

hindi mamatay ang wika kung patuloy itong
gagamitin sa pang araw araw na buhay.

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

 🙢
HOMOGENOUS AT
HETEROGENOUS
NA WIKA

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

 HOMOGENOUS
🙢
? Ito ay homogenous kung pare-parehong
magsalita ang lahat ng gumagamit ng wika.

? Walang buhay na wika ang maituturing na

dahil ang bawat wika ay binubuo nang
mahigit sa isang barayti.

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

 HETEROGENOUS
🙢
Ang wika ay heterogenous sapagkat nagkakaroon
ng pagkakaiba-iba sanhi ng iba’t ibang salik
panlipunan.
? Edad
Nagreresulta sa
? Hanapbuhay
pagkakaroon ng
? Pinag-aralan
iba’t ibang
? Rehiyon
barayti ng wika.
? Lugar
? Trabaho
? Kasarian

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

 🙢
Barayti
ng Wika
SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION
TORE NG
BABEL 🙢
GENESIS 11: 1-9

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

 Dayalek
🙢
Barayti ng wikang ginagamit ng partikular
na pangkat ng mga tao mula sa isang
partikular na lugar tulad ng lalawigan,
rehiyon o bayan.

Halimbawa: tagalog sa Maynila, tagalog sa

Bisaya at tagalog sa Morong.

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

🙢

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

 Idyolek
🙢
Kahit iisang dayalek ang sinasalita ng pangkat ng
mga tao ay mayroon pa ring pansarili o natatanging
paraan ng pagsasalita ang bawat isa.

Halimbawa: Mike Enriquez, Mimiyuh, Kris Aquino at

Ruffa Mae.

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

🙢

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

🙢

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

 Sosyolek
🙢
ito ay nakabatay sa katayuan o antas
panlipunan o dimensyong sosyal ng mga
taong gumagamit ng wika.
Barayti ng Sosyolek
Gay lingo- ito ay
ginagamit ng mga
beki upang
mapanatili nila ang
pagkakakilanlan.

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

 Sosyolek
Conotic o Conyo 🙢
speak- ito ay
pinaghalong ingles
at tagalog.

Jejemon o Jeje speak- ito ay

nakabatay sa ingles at
tagalog ngunit isinusulat
ng may pinaghalo-halong
numero, simbolo ,malaki at
maliit na titik.

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

 Etnolek
🙢
Barayti ng wika mula sa mga
etnolinguwistikang grupo. Ito at nagmula sa
pinagsamang etniko at dialek.

Halimbawa:
? Bulanon na ang ibig sabihin ay full moon
? Kalipay na ang ibig sabihin ay tuwa o
ligaya
? Palangga na ang ibig sabihin ay minamahal
o mahal

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

 Register
🙢
barayti ng wika na naiiaangkop ng isang
nagsasalita ang mga uri ng wikang ginagamit
niya sa sitwasyon at kausap.
Pormal na wika- nagagamit sa pormal na
pagdiriwang tulad ng pagsamba, talumpati,
seminar o paaralan.
Di pormal na wika- nagagamit ito kung ang
kausap ay magulang, mga kaibigan, malapit
na kaklase maging sa mga komiks.

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

 Pidgin at Creole
🙢
Ang pidgin ay umusbong na bagong wika na
tinatawag sa ingles na nobody’s native language o
katutubong pag aari ninuman.
Kalaunan, ang wikang ito ay naging likas na wika
o unang wika na ng batang isinilang sa komunidad
ng pidgin. Ito ay nabuo hanggang magkaroon ng
pattern.
Ito ngayon ay tinatawag ng creole, ang wikang
nagmula sa isang pidgin at naging wika sa isang
lugar.

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

 PIDGIN

Espanyol 🙢 Katutubo ng
Zamboanga

Makeshift Language

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

Jargon
🙢

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION

1. Paano mo mailalararawan ang iyong idyolek? Paano naiiba
🙢
ang paraan mo ng pagsasalita sa ibang pang taong
nagsasalita rin ng wikang gaminagamit mo?

2. Sa anong sosyolek naman nabibilang ang pagsasalita

mo? Ipaliwanag.

3. Ano ang jargon? Paano mo malalaman ang propesyon o

Gawain ng mga taong nag-uusap batay lang sa kanilang
jargon?

SYSTEMS PLUS COLLEGE FONDATION