Олигосахариди

Олигосахаридите се јаглехидрати кои се изградени од две до десет молекули на

моносахаридни остатоци. Најголема важност и најизучени се дисахаридите и неколку три-
и тетрасахариди. По хемиски состав се соединенија кои се разложуваат на две до десет
полихидроксилни алдехиди и кетони. Се именуваат со тривијални називи.

Дисахариди C12H22O11

Најважните дисахариди се составени од две глукозидно поврзани хексози. Во зависност

од начинот на поврзување постојат два типа дисахариди: од малтозен и од трехалозен
тип.

Дисахариди од малтозен тип - поврзувањето на моносахаридните мономерни единици

кај овој тип на дисахариди, е меѓу полуацетална OH-група од првата и некоја друга OH-
група од втората моносахаридна единица. Претставници на овој тип дисахариди се
малтозата и лактозата.

Малтозата (α-D глукозил-глукоза) е изградена од две α-D- глукопиранози поврзани α(1-4)

глукозидно. Во дигестивниот систем се добива со разградување на скробот и гликогенот
внесен преку исхраната. Добро се ратвора во вода и алкохол, покажува својство на
мутаротација, дава осазони и го редуцира бакар(II) од Felling-овиот раствор.
Хидролитички се разложува под дејство на јаки киселини (во лабораториски услови) или
ензими на две α-D-глукопиранози.

ВМЕТНИ ВИДЕО НА ОВАА РЕАКЦИЈА (Структурна формула на малтоза).

Лактоза (β-D-галактозил-4-D-глукоза) или млечен шеќер е дисахарид од малтозен тип.

Настанува со β(1-4) глукозидно попврзување на една молекула на β-D-галактопираноза и
една молекула на β-D-глукопираноза. Лактозата се синтетизира во млечните жлезди на
цицачите. Добро се раствора во вода, но не се раствора во етер и алкохол. Хидролитички
се разложува на галактоза и глукоза.

ВМЕТНИ ВИДЕО НА ОВАА РЕАКЦИЈА (Структурна формула на лактоза)

Дисахариди од трехалозен тип - се јавува кај оние дисахариди кои настанале со

поврзување на полуацеталните OH-групи на молекули на двете моносахаридни единици.
Претставник со најголемо значење е сахарозата.

Сахароза (a-D-глукозидо-B-D-фруктозид) настанува со B (1-2) глукозидно поврзување на

a-D-глукопиранза и B-D-фруктофураноза. Во природата може да се најде во шеќерната
трска и во шеќерната репа.

Сахарозата ги покажува следните физички својства: добро се раствора во вода, а точката

на топење и е 184*C. Над таа температура се распаѓа, потемнува и поминува во карамел.
Оптички е активна, а нејзината специфична ротација е +66,5.
Карактеристични хемиски својства на сахарозата се:

Под дејство на киселините и хидролитичките ензими се разложува на глукоза и фруктоза.

ВМЕТНИ ВИДЕО НА ОВАА РЕАКЦИЈА

Ензимот инвертаза ја разложува до инвертен шеќер ( смеса од фруктоза и глукоза), кој е

левогир. Природниот мед е инвертен шеќер.

Водениот раствор на сахароза не го редуцира Fehling-овиот раствор поради отсуство на

полуацетална хидроксилна (ОH) група:

Сахарозата се користи во исхраната на човекот, за производство на кондиторски

производи, во прехрамбената индустрија како засладувач и конзерванс.

ВМЕТНИ ВИДЕО НА ОВАА РЕАКЦИЈА (Хидролитичко разложување на сахароза до

глукоза и фруктоза)

Хидролиза на сахароза:

Сахарозата може да ја разложиме хидролитички со загревање со раствор од

хлороводородна киселина. Во епрувета се ставаат 4ml раствор на сахароза и 1 ml
раствор од HCL со концентрација на HCL 3mol/dm3. Епруветата се загрева околу 5
минути. Хидролизата е завршена. Продуктите на хидролизата: глукоза и фруктоза се
докажуваат со Fehling-ова реакција, која ке биде позитивна. Пред да се направи Fehling-
ова реакција растворот се алкализира со неколку ml раствор на натриум хидроксид,
т.е. до постигнување на базна реакција (се проверува со индикатор лакмус).