TS 870 2013

ICS 65.145; 97.220.
40 TÜRK STANDARDI TS 870/Nisan 2013
TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TÜRK STANDARDI
TS 870
Nisan 2013
BİRİNCİ BASKI TS 870/Ekim 1998

ICS 65.145; 97.220.40
G.T.İ.P. 9303.20 ICS 65.145
97.220
TÜFEKLER-YİVSİZ, SETSİZ, ATEŞLİ

ATEŞLİ SİLAHLAR - YİVSİZ-SETSİZ
KARA AVCILIĞI TÜFEKLER - AV,
ve MÜSABAKALAR İÇİN
SPOR VE MÜSABAKALAR İÇİN
Firearms-Shotguns with smooth bore for hunting, sport
and competition
SHOTGUNS
TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi, 112 Bakanlıklar/ANKARA
TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No: 112 Bakanlıklar/ANKARA
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
EGEMET KALiBRASYON LTD.STi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 17.12.2013
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iLTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
 Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak
gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın
uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.
 Bu standardı oluşturan İhtisas Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini
bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını
şükranla anarız.
Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.
Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.
TSEK
Kritere Uygunluk Belgesi (TSEK Markası Kullanma Hakkı)
Kritere Uygunluk Belgesi; Türk Standardları bulunmayan konularda firmaların ürünlerinin ilgili uluslararası
standardlar, benzeri Türk Standardları, diğer ülkelerin milli standardları, teknik literatür esas alınarak Türk
Standardları Enstitüsü tarafından kabul edilen Kalite Faktör ve Değerlerine uygunluğunu belirten ve
akdedilen sözleşme ile TSEK Markası kullanma hakkı verilen firma adına düzenlenen ve üzerinde TSEK
Markası kullanılacak ürünlerin ticari Markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten geçerlilik süresi bir yıl olan
belgedir.
DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.
Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.
TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.
ICS 65.145; 97.220.40 TÜRK STANDARDI TS 870/Nisan 2013
Ön söz
 Bu standard, Türk Standardları Enstitüsü’nün Makina İhtisas Kurulu’na bağlı TK20 Makina Güvenliği
Teknik Komitesi tarafından TS 870:1998 in revizyonu olarak hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 10
Nisan 2013 tarihli toplantısında kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
 Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskıları geçersizdir.
 Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
 Bu standardın hazırlanmasında, Ulusal ihtiyaç ve imkanlarımız ön planda olmak üzere, uluslararası

standardlar ve ekonomik ilişkilerimiz bulunan yabancı ülkelerin standardlarındaki esaslar da göz önünde
bulundurularak; yarar görülen hallerde, olabilen yakınlık ve benzerliklerin sağlanmasına ve bu esasların,
ülkemiz şartları ile bağdaştırılmasına çalışılmıştır.
İçindekiler
1 Kapsam ...................................................................................................................................................... 1
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar ............................................................................................ 1
3 Terimler ve tarifler .................................................................................................................................... 1
3.1 Tüfek .................................................................................................................................................. 1
3.2 Tüfeklerin ana aksamı ....................................................................................................................... 2
3.3 Tüfeğin tamamlayıcı unsurları ........................................................................................................... 4
3.4 Diğer yardımcı unsurlar ve aksesuarlar ............................................................................................. 4
4 Sınıflandırma ve özellikler ....................................................................................................................... 4
4.1 Sınıflandırma ..................................................................................................................................... 4
4.2 Özellikler ............................................................................................................................................ 5
4.3 Boyut ve toleranslar ........................................................................................................................... 6
4.4 Özellik, muayene ve deney madde numaraları ................................................................................. 6
5 Numune alma, muayene ve deneyler ..................................................................................................... 6
5.1 Numune alma .................................................................................................................................... 6
5.2 Muayeneler ........................................................................................................................................ 7
5.3 Deneyler............................................................................................................................................. 8
5.4 Değerlendirme ................................................................................................................................. 10
5.5 Muayene ve deney raporu ............................................................................................................... 10
6 Piyasaya arz ............................................................................................................................................ 10
6.1 İşaretleme ........................................................................................................................................ 10
6.2 Ambalajlama .................................................................................................................................... 11
6.3 Kullanım kılavuzu ............................................................................................................................. 11
7 Çeşitli hükümler...................................................................................................................................... 11
EK 1 - Tüfeğin ana aksam ve tamamlayıcı unsurları ………………………………………………………….12
Ek 2 - Şok tanımlamaları ve kesit değişim miktarı ..................................................................................... 13
Ek 3 - Özellik, muayene ve deney madde numaraları ................................................................................ 14
Ek 4 - Kalibrelere göre fişek ve fişek yatağı boyut ve toleransları ........................................................... 15
Ek 5 - Fişek yatağı çap kontrol mastarı ....................................................................................................... 23
Ek 6 - Kontrol Çizelgesi (normal seviye) ..................................................................................................... 30
Ek 7 - Kontrol Çizelgesi (ileri seviye) ........................................................................................................... 31
Yararlanılan kaynaklar................................................................................................................................... 32
Ateşli silahlar - Yivsiz-setsiz tüfekler - Av, spor ve müsabakalar için
1 Kapsam
Bu standard, kara avcılığında, spor ve müsabakalarda, özel ve endüstriyel alanda kullanılan yivsiz-setsiz
tüfeklerin, tarifine, sınıflandırma ve özelliklerine, numune alma, muayene ve deneyleri ile piyasaya arz şeklini
kapsar.
Bu standard, yivli-setli ve/veya havalı tüfekleri kapsamaz.
Not - Bu standard metninde bundan sonra “Ateşli silahlar- Yivsiz-setsiz tüfekler - Av, spor ve müsabakalar
için” deyimi yerine “tüfekler” terimi kullanılacaktır.
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır.
Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste hâlinde verilmiştir. Tarih belirtilen
atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yapılması
şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi hâlinde en son baskısı
kullanılır.
1)
TS No Türkçe Adı İngilizce Adı
TS EN ISO Toleranslar-Sınır ölçüleri ve alıştırmalar Geometrical product specifications (GPS) -
286-2* için ISO sistemi - Bölüm 2: Delikler ve ISO code system for tolerances on linear
miller için esas tolerans nitelikleri ve sınır sizes - Part 2: Tables of standard tolerance
sapmalarına ait çizelgeler classes and limit deviations for holes and
shafts
TS ISO 2859-1 Muayene ve deney için numune alma Sampling procedures for inspection by
metotları - Nitel özelliklere göre - Bölüm 1: attributes – Part 1: Sampling schemes
Parti parti muayene için kabul kalite indexed by acceptance quality limit (AQL) for
sınırına göre (AQL) indekslenmiş numune lot-by-lot inspection
alma programları
TS 2495 EN Geometrik mamul özellikleri (GMÖ) - Geometrical product specifications (GPS) –
ISO 3274 Yüzey yapısı: Profil metodu - Temas uçlu Surface texture: Profile method - Nominal
(iğneli) ölçme cihazlarının anma characteristics of contact (stylus) instruments
karakteristikleri
3 Terimler ve tarifler
Bu standardın amacı bakımından aşağıda verilen terim ve tarifler uygulanır:
3.1 Tüfek
Av ve spor amaçlı kullanılan yivsiz-setsiz ateşli silah.
3.1.1 Yarı-otomatik tüfek

İlk dolduruşu müteakip her atıştan sonra fişek haznesinde [şarjör, revolver (top), tambur vb. ] bulunan
fişekleri otomatik olarak fişek yatağına yeniden yükleyecek şekilde tasarımlanan ve tetiğin her çekildiğinde ve
çekilmiş olarak tutulduğu sürece yalnız bir atış yapabilen tüfek.
3.1.2 Tekrarlayan tüfek

Atış yapıldıktan sonra elle hareket ettirilen bir mekanizma aracılığıyla, fişek haznesinde (şarjör, revolver,
tambur vb.) bulunan veya elle yerleştirilen fişekleri fişek yatağına yükleyecek şekilde tasarımlanmış ve tetiğe
her basıldığında bir atış yapabilen tüfek.
3.1.3 Haznesiz (kırma) tüfek

Atış öncesi, namlunun kubuza bağlı olduğu dönme merkezi etrafında kırılarak, elle veya bir doldurma aparatı
ile doldurularak namlu sayısı kadar tek tek atış yapılabilen tüfek.
1)
TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 1. ve 2. kolonda verilmiştir.* işaretli olanlar
bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayımlanmış olan Türk Standardlarıdır.
1
3.1.4 Revolver tüfek

Namlu gerisinde bulunan ve merkezinde dönerek, içinde bulunan fişekleri sırası ile namlu ağzına getiren bir
toplu silindirik dönerli fişek haznesi (revolver) ile tetiğin her çekilişinde ve çekilmiş olarak tutulduğu sürece
yalnız sıralı olarak bir atış yapan tüfek.
3.1.5 Ağızdan dolma tüfek

Kartuş fişekleri atmaya elverişli olmayan, atış malzemesi namlu ucundan konularak atış yapabilen tüfek.
3.1.6 Özel ve endüstriyel tüfekler

Çeşitli amaçlara yönelik olarak tasarlanan tüfekler. [Örneğin; alarm, işaret, can kurtarma, hayvan kesimi,
balık avlama (oklu-harpun) vb.] özel amaçlar için tasarlanmış tüfek.
3.2 Tüfeklerin ana aksamı

Tüfeğin ana aksam ve tamamlayıcı unsurları Ek 1’de verilmiştir.
3.2.1 Namlu
Barutun ateşlenmesi sonucu oluşan gaz basıncının itmesi ile hız alan nesneleri hedefe yönelten uygun
dayanımlı malzemeden üretilmiş ana aksam (bk. Şekil 1).
3.2.2 Namlu uzunluğu

Fişek yatağı tabanından namlu ağzına kadar olan uzunluk. Revolver tüfeklerde revolver uzunluğu namlu
uzunluğuna dahildir (bk. Şekil 1).
3.2.3 Namlu iç çapı

Fişek yatağının önündeki birleştirme konisinin bittiği noktadan itibaren namlu ucuna kadar (şoklu namlularda
şok kısmının başladığı noktaya kadar) olan aralıkta herhangi bir noktada ölçülen kesit iç çapı. Ayrıca, namlu
değişken iç çaplı da (namlunun farklı kesitlerinde konik olarak değişken) olabilir. Namlu, tek bir silindirden
oluşabileceği gibi farklı silindirik kesitlerden de oluşabilir, bu kesitlerin boyutları namlunun kalibresi için olan
namlu iç çapı Ek-4’de belirtilen değerlerden değişik olamaz.
Revolverli silahlarda revolver kısmından sonraki birleştirme konisinin bittiği noktadan namlu ucuna kadar
namlu kesiti iç çapıdır (bk. Şekil 1).
Açıklama
D Namlu dış çapı 1 Namlu ağzı
d Namlu iç çapı 2 Şok kısmı
d1 Namlu ağzı iç çapı 3 Silindirik kısım
t Namlu et kalınlığı 4 Birleştirme konisi
t1 Namlu ağzı et kalınlığı 5 Fişek yatağı
L Namlu uzunluğu 6 Fişek yatağı tabanı
Not – Bu şekil bilgi amaçlı verilmiştir, boyutlandırma ile ilgili hususları temsil etmez.
Şekil 1- Namlu kesiti
2
3.2.4 Kalibre Gauge (Ga) veya numara

3
Yoğunluğu 11,43 g/cm olan kurşunun (Pb) 15C'ta 453,6 gramına denk gelecek şekilde eşit büyüklükte
yapılan kürelerin sayısıdır. Bu sayı, namlunun anma ölçüsünü ifade etmekte olup kürelerin her birinin çapı,
anılan kalibredeki namlu iç çapına eşittir (bk. Şekil 1).
Not - 453,6 gram kurşundan 12 adet eşit çaplı küre çıkarıldığında kalibre sayısı 12'dir. 453,6 gramlık söz
konusu kurşun kütlesinden eşit çaplı 16 küre çıkarıldığında kalibre sayısı 16 olur. Bu sebeple 16
kalibrelik namlunun iç çapı 16,8000,5 mm'dir. 12 kalibrelik namlunun iç çapı ise 18,2000,7 mm’dir.
Kalibre ile çapın milimetre olarak değeri arasında aşağıdaki bağıntı vardır:
75792
d = 3
N
Burada;
N : Kalibre
d : Namlu çapı (mm)’dir.
3.2.5 Fişek yatağı

Patlama anında fişeğe yuva görevi yapan ve fişeğin patlatılmasının/ateşlenmesinin gerçekleştirildiği kısımdır. Revolver
tüfeklerde fişek yatağı aynı zamanda fişek haznesidir (bk. Şekil 1).
3.2.6 Birleştirme konisi

Namlu iç çapını fişek yatağına bağlayan konik geçiş kısmı. Birleştirme konisi, özel namlularda fişek yatağının
bittiği yerden namlu ucuna kadar olabilir (bk. Şekil 1).
3.2.7 Şok
Namlunun uç kısmında saçma dağılımını düzenlemek amacıyla meydana getirilen iç çap değişikliğidir (bk. Şekil 1).
- Sabit şoklar namlu ağzının kesit değişmesiyle elde edilir.
- Mobil şoklar namlu ağzına sökülüp takılabilen ayrı bir parça şeklinde imal edilir.
1) İç şok: Namlu ucunu geçmeyecek şekilde tasarımlanıp imal edilenler.
2) Uzatma şok: Namlu ucunu geçen ve namlu uç kesit çapını değiştirebildiği gibi namlu boyunu da
uzatacak şekilde tasarımlanıp imal edilenler.
3) Alev gizleyen: Namlu ucunu geçen ve namlu uç kesitini değiştirmeden kendi kesitindeki delikler veya
kanallar vasıtasıyla alevi ya da yanmış gazı dağıtanlar.
3.2.8 Kubuz (Gövde)

Namluya yuva görevi gören, dipçiğin (kabzanın) bağlı olduğu, doldurma, ateşleme, boşaltma ve emniyet
düzeneklerini barındıran aksam.
Namlu ve dipçik kubuza sabitlenmiş olabileceği gibi sökülebilir şekilde de olabilir.
3.2.9 Dipçik veya kabza

Tüfeği kavramaya, hedefe yöneltmeye, ateşleme sırasında desteklemeye ve kontrol altında tutmaya yarayan
kubuza bağlı, uygun malzemeden üretilen ana aksam.
Dipçik veya kabza, kubuzla tek parça olabileceği gibi sabitlenmiş veya sökülebilir, ayarlanabilir şekilde de
olabilir.
3.2.10 Kilitleme boşluğu

Tüfeklerde istinat yüzeyi ile uskurya (fişek kalpağının girdiği kısım) arasında belirtilen ölçü.
3.2.11 İstinat yüzeyi

Fişek yatağına yüklenen fişeği bloke eden, ateşlemeden doğan basınç ve etkiyi karşılayan yüzey.
İstinat yüzeyi kubuzun sabit bir yüzeyi (kale) olabileceği gibi kilitlenerek sabitlenen hareketli bir
mekanizmanın yüzeyi de olabilir. Kilitleme boşluğu bu yüzeye göre ölçülür.
3
3.3 Tüfeğin tamamlayıcı unsurları
3.3.1 Mekanizma
Yarı otomatik veya tekrarlayan tüfeklerde bulunan, iğneye yuva görevi yapan, fişek haznesindeki (şarjör,
revolver, tambur vb.) fişeği namluya sürerek kilitlenen ve fişeği fişek yatağında bloke eden hareketli parça
veya parça gurubu.
3.3.2 Kilit
Fişeklerin patlamasından oluşan darbe sonucu açılmalarını önlemek üzere, yarı otomatik ve tekrarlayan
tüfeklerde mekanizmayı, kırma tüfeklerde namluyu, toplu dönerli fişek hazneli tüfeklerde silindirik topu
kilitleyen parça veya sistem.
3.3.3 Emniyet
Hatalı ve istem dışı ateşlemeyi önlemek, güvenli taşıma ve doldurma-boşaltma sağlamak için tetik, ateşleme
mekanizması, iğne veya horozdan en az birisini bloke eden, elle veya otomatik olarak çalışabilen aksam.
3.3.4 El kundağı
Namluyu yöneltmek maksadıyla elle tutmaya yarayan, bazı tüfeklerde namluyu kubuza hareketli olarak
bağlama fonksiyonu olan, bazı tüfeklerde de gaz ve icra sistemini içinde barındıran, genellikle namlu altına
yerleştirilen aksam.
3.3.5 Nişangâh
Namluyu hedefe yöneltmeyi ve isabetli atış yapmayı sağlayan, genellikle kubuz ve namlu üzerine
yerleştirilmiş, gez, arpacık, şerit vb. parçalardan oluşan sabit veya ayarlanabilir aksam.
3.3.6 Fişek haznesi

Fişek yatağına sürülecek mermileri barındıran kısım (şarjör, revolver, tambur vb.).
3.3.7 Ateşleme tertibatı

Bir iğne veya manyeto vasıtasıyla fişeğin ateşlenmesini sağlayan, tetik, iç emniyet, tetik düşürücü, horoz gibi
parçalardan oluşan aksam.
3.3.8 Takoz (Tahdit tapası veya çubuğu)
Kısıtlayıcı mevzuat gereği tüfeğin fazla fişek almasını engelleyici kolayca sökülemeyecek yapıda
tasarımlanmış tamamlayıcı aksam.
3.4 Diğer yardımcı unsurlar ve aksesuarlar

Tüfeği oluşturan ve tanımlayan ana aksam (bk. Madde 3.2) ve tamamlayıcı unsurların (bk. Madde 3.3)
dışında, taşıma, daha isabetli atış yapma, kolay söküp-takma, seri doldurup-boşaltma, kullanıcıya özel
ayarlamalar yapmaya yarayan; kayışlık, kayış, tutamak, dürbün, dürbün aparatı, kızak, soğutma sacı,
omuzluk, dipçik ayar parçası, şok anahtarı vb. tüfeğin tipine, kullanım amacına ve kullanıcıya göre farklılık
gösteren zorunlu olmayan parçalar.
4 Sınıflandırma ve özellikler
4.1 Sınıflandırma
4.1.1 Sınıflar
Bu standardın kapsamına giren tüfekler, namlu iç çaplarına (kalibre) göre:
 4 kalibre
 8 kalibre
 10 kalibre
 12 kalibre
 14 kalibre
 16 kalibre
 20 kalibre
 24 kalibre
 28 kalibre
 32 kalibre
 32 (Rus) kalibre
4
 36 (410) kalibre
 8 mm C.F
 8/47,5 mm C.F
 9 mm C.F
 9 mm C.F.Mori
 Özel kalibre/çap
olmak üzere sınıflanabilir.
4.1.2 Tipler
Tüfekler, namlu sayılarına ve yerleştirilme durumlarına göre:
- Bir namlulu,
 Bir atışlı kırma
 Bir atışlı sürgülü
 Fişek hazneli sürgülü doldurmalı
 Fişek hazneli, alttan sürgülü
 Fişek hazneli pompalı
 Fişek hazneli yarı otomatik
 Fişek hazneli pompalı yarı otomatik
 Revolver
 Diğerleri,
- Süperpoze (üst üste iki namlulu),
- Çifte (yan yana iki namlulu),
 Yan yana namlulu kırma
 Yan yana namlulu sürgülü
 Diğerleri
- Üç namlulu (değişik yerleşimde üç namlulu tek tek atışlı),
 Üç namlulu kırma
 Diğerleri
- Değiştirilebilir (yedek) namlulu
tiplere ayrılır.
Not - İki ve üç namlulu tüfeklerde namlular ayrıca yedek namlular, aynı çapta olabileceği gibi farklı çaplarda
da olabilir.
Tipler, uygulamada birlik sağlanması bakımından uluslararası kabul gördüğü şekliyle adlandırılacaktır. Özel
üretimler kendine özgü şekliyle adlandırılabilir.
4.2 Özellikler
4.2.1 İmalat ile ilgili özellikler
4.2.1.1 Malzeme
Madde 5.2 ve Madde 5.3’te verilen muayene ve deneylerden olumlu sonuç alınması kaydıyla imalatçı
malzeme seçiminde serbesttir.
4.2.1.2 Yapılış
Tüfek yapımında uyulacak esaslar aşağıda maddeler halinde açıklanmıştır.
4.2.1.2.1 Namlu
Namlunun salgısı, namlunun orta kesitinde 0,15 mm'den fazla olmamalıdır. Bu değer Madde 5.2.2.2’de
belirtildiği şekilde ölçülmelidir.
4.2.1.2.2 Yüzeyler
Tüfeklerin ahşap parçalarının yüzeyleri düzgün olmalı; çatlak, budak, ardak, ezik, çukur ve benzeri kusurlar
bulunmamalı, cilâlanmış, verniklenmiş veya yağ emdirilmiş olmalıdır. Kabza ve el kundağında, kaymayı
önlemek amacı ile tırtıl açılmalıdır.
5
Metal kısımların yüzeyleri, düz, pürüzlülük değeri en fazla Ra= 3,2 μm olmalı, yüzeylerde çatlak, çizik, tufal,
çapak bulunmamalıdır. Tüfeklerin korozyon riski yüksek olan metal iç ve dış yüzeyleri korozyon ve aşınmaya
dayanıklı bir malzeme ile kaplanmış olmalıdır.
4.2.1.2.2.1 Fişek yatağı yüzeyi

Fişek yatağı yüzeyi; fişek kovanı sıkışmalarını önleyecek şekilde, en fazla Ra=0,4 µm yüzey pürüzlülüğüne
sahip olmalıdır. Bu değer Madde 5.2.2.3’te belirtildiği şekilde ölçülmelidir.
4.2.1.2.2.2 Namlu iç yüzeyi

Namlunun iç yüzeyi, saçmaların sürtünmelerine karşı daha az direnç göstermesi, namlu ve saçma
deformasyonunu engelleyecek biçimde pürüzsüz ve en fazla Ra=0,4µm yüzey pürüzlülüğüne sahip olmalıdır.
Bu değer Madde 5.2.2.3’te belirtildiği şekilde ölçülmelidir.
4.2.1.2.3 Tetik
Tetik düşürme kuvvetinde üreticinin beyan ettiği değer aralığı esastır.
4.2.1.2.4 Fişek haznesi

Fişek haznesi; yarı otomatik ve tekrarlayan tüfeklerde fişeklerin yüklendiği, şarjör, magazin tüpü, revolver ya
da tambur gibi değişik tiplerde olabilir.
Kısıtlayıcı mevzuat gereği tüfeğin fazla fişek almasını engelleyici takoz (tahdit tapası veya çubuğu) vb. ile
sınırlandırmaya imkan verecek şekilde tasarlanmalıdır.
4.3 Boyut ve toleranslar

Bu standardda uzunluk ve açı ölçüleri ile ilgili olarak belirtilmeyen toleranslar için üreticinin beyan ettiği
toleranslar esas alınır.
4.3.1 Namlu
Namlu uzunlukları 457,2 mm’den az olmamak kaydı ile namlu uzunluklarının seçiminde imalatçı serbesttir.
Üretici tarafından beyan edilen namlu uzunluğunun toleransı ± 2 mm’dir.
Fişek ve fişek yatağı boyut ve toleransları; B değeri, iç çapları, bu iç çapların hangi aralıklarda uygulandığı ve
toleransları Ek 4’te Föylerde belirtilen değerlere uygun olmalıdır. Örneğin, 12 Ga için B değeri 18,20 mm +
0,70 mm olmalıdır (18,2 mm ile 18,9 mm aralığında seçilebilir).
Ek 4’te belirtilen föylerde olmayan özel kalibreli tüfeklerden namlu çapı 8 mm’nin altında ve kinetik enerjisi
100 Joule’ün altında olanların namlu çapı üretici beyanına tabi olup toleransı 0.2 mm’den fazla olamaz.
4.3.2 Hareketli parçalar

Tüfeğin hareketli parçaları (kurma, kilitleme tertibatı vb.), tüfeğin kullanılışında herhangi bir tutukluk,
gevşeklik ve aksaklık meydana getirmeyecek şekilde boyutlandırılmalıdır.
4.3.3 Kundak ve dipçik

Katlanır veya tabanca tipli olmamak kaydı ile kundak ve dipçik tasarımında üretici serbesttir.
4.4 Özellik, muayene ve deney madde numaraları

Bu standardda belirtilen özellikler ile bunlara ait muayene ve deney madde numaraları Ek 3’te verilmiştir.
5 Numune alma, muayene ve deneyler

5.1 Numune alma
Muayeneye veya deneye bir seferde sunulan aynı sınıf ve tipteki tüfekler bir parti sayılır. Parti büyüklüğüne
bağlı olarak muayene ve deneyler için, montajı tamamlanmış tüfek partisinden TS ISO 2859-1 standardına
uygun olarak “numune alma” işlemi gerçekleştirilir. Alınan numunelerin seri numaraları kayıt altına alınır.
S4 – 1,5 muayene seviyesine göre “Parti büyüklüğü”, “Alınacak numune sayısı” ve “Kabul edilebilir kusurlu
numune sayısı” Çizelge 1’de verilmiştir.
Not 1- İlk defa üretim izni alacaklar ile üretim izni bulunanların yeni bir sınıf ve tip için izin talepleri halinde
yapılacak incelemeye esas olmak üzere her bir sınıf ve tipten 6 adet prototip ürün yapmaları
6
zorunludur.
Çizelge 1 - Parti büyüklüğüne göre alınacak numune büyüklüğü ve kabul edilebilir kusurlu sayısı
Hangi deneyin kaç numuneye uygulanacağı
Parti Alınacak
büyüklüğü numune Tetik Atış deneyleri Yüzey
Gözle Boyut
(N) sayısı düşürme pürüzlülük
muayene muayenesi
deneyi Normal seviye İleri seviye deneyi
(n) 1)
n KKS n KKS n KKS n KKS n KKS n KKS
4-15 3 3 0 3 0 3 0 3 0 3 0 3 0
16-25 3 3 0 3 0 3 0 3 0 3 0 3 0
26-50 4 4 0 4 0 3 0 3 0 3 0 3 0
51-125 8 8 0 8 0 7 0 7 0 4 0 7 0
126-300 12 12 0 12 0 10 0 10 0 5 0 10 0
301-700 20 20 0 20 1 18 0 18 0 7 0 18 0
701-1500 30 30 0 30 2 27 0 27 0 10 0 27 0
1)
KKS: Kabul edilebilir kusurlu numune sayısıdır.
5.2 Muayeneler
Madde 5.1’e göre seçilen numune tüfekler aşağıdaki muayenelere tâbi tutulur ve hatalı ürün sayısı Çizelge
1’e uygun olmalıdır.
5.2.1 Gözle muayene

Mamullerin üzerinde görsel kaliteyi etkileyecek, namlu deformasyonu ve yamukluğu, darbeli ve çizik
yüzeyler, ahşap veya sentetik aksamlardaki çatlak ve kırıklar gibi herhangi bir kusur bulunmamalıdır.
Gözle muayenede Madde 5.1'e göre alınan numunelerin tamamı gözle muayeneden geçirilerek sonucun
Madde 6.1 ve Madde 6.2'ye uygun olup olmadığına bakılır.
5.2.2 Boyut muayenesi

Madde 5.1'e göre alınan numunelerin tamamı boyut muayenesinden geçirilerek sonucun, Madde 4.2.1.2.1,
Madde 4.2.1.2.2, Madde 4.2.1.2.3, Madde 4.3'e uygun olup olmadığına bakılır.
Boyut muayenelerinin şekil, kullanılacak kontrol mastar ve yöntemleri Ek 4’te ve Ek 5’te verilmiş olup
aşağıdaki şekilde ölçülüp kontrol edilmelidir.
İmalatçı ve müşterinin istekleri doğrultusunda ve ulusal mevzuata aykırı olmayacak şekilde imal edilmiş
tüfeğin, kullanıcı güvenliğini sağladığı, belirtilen boyut ve toleranslarda yapıldığı kontrol edilir.
Madde 4.1.1’de belirtilen özel kalibre tüfeklerde imalatçı tarafından geliştirilen özel mastar ve uygun ölçü
aletleri kullanılır.
5.2.2.1 Namlu iç çap muayenesi

Namlu iç çapı, üreticinin anma değeri/değerleri üzerinden toplam 0,1 mm toleransı geçmeyecek şekilde, iç
çap mikrometresi veya iç çap ölçüm cihazı (dial bore gauge) kullanılarak fişek yatağı birleştirme konisinin
bittiği yerden olmak üzere iki bölgeden ölçülür, Ek 6’da ve Ek 7’de verilen ilgili kontrol çizelgelerine kaydedilir.
Revolverli tüfeklerde namlu başlangıcından ve ölçüm cihazının izin verdiği derinlikten olmak üzere iki
bölgeden ölçülür, Ek 6’da ve Ek 7’de verilen ilgili kontrol çizelgelerine kaydedilir.
İç çap muayenesinde elde edilen değerler Madde 4.3.1’de belirtilen değerlere uygun olmalıdır.
Madde 4.1.1’de belirtilen özel kalibre tüfeklerde imalatçı tarafından geliştirilen özel mastarlar kullanılır.
5.2.2.2 Namlu salgı muayenesi

Bu muayene, namlunun iç çapından yataklanarak dış çapının eksenden kaçıklığının kontrol edilmesidir.
Namlu, iki ucundan ve iç çapını yataklayacak şekilde bir aparatla eksene getirilir. Namlunun ortasında
maksimum salgı görüleceğinden namlu döndürülerek bir komparatör yardımıyla ortasındaki dış çap kontrol
edilir. Elde edilen değerler, Madde 4.2.1.2.1’de verilen değere uygun olmalıdır.
7
Madde 4.1.1’de belirtilen özel kalibre tüfeklerde imalatçı tarafından temin edilen özel mastar ve ölçüm aletleri
kullanılır.
5.2.2.3 Metal yüzeyler ile namlu yüzeyi pürüzlülük muayenesi

Kalibrasyonu yapılmış bir yüzey pürüzlülük ölçüm cihazıyla bu kontrol yapılır. Elde edilen değerler, Madde
4.2.1.2.2.1, Madde 4.2.1.2.2.2’de verilen değerlere uygun olmalıdır.
Namlu iç çapı 8 mm’den daha küçük ve kinetik enerjisi 100 Joule’den daha az olan fişek kullanımına elverişli
olan tüfekler için bu muayene uygulanmaz.
5.2.2.4 Fişek yatağı muayenesi

Fişek yatağının ölçülmesi için Ek 3’te bahsedilen fişek yatağı çap mastarı ile fişek yatağı derinlik mastarı
kullanılır. Mastara göre kabul veya ret edilir, sonuç Ek 6’da ve Ek 7’de verilen ilgili kontrol çizelgelerine
kaydedilir.
kullanılır.
5.2.2.5 Uskurya derinlik muayenesi

Fişek yatağı uskurya derinliği Ek 6’da verilen uskurya derinlik mastarı ile kontrol edilir. Birden çok namlulu
tüfeklerde her namlu fişek yatağı uskuryası ayrı ayrı kontrol edilmelidir. Mastar fişek yatağına Ek 3’te
belirtilen kontrol konumlarına göre yerleştirilir. Namlu tabanı düzlemi mastarın T min ve Tmax değerleri arasında
ise uskurya derinliği uygundur, değilse uygun değildir. Sonuç Ek 6’da ve Ek 7’de verilen ilgili kontrol
çizelgelerine kaydedilir.
kullanılır.
Uskurya derinliğinin tamamı namluda olmayan tasarımlarda üretici uygun uskurya mastarını temin eder.
5.2.2.6 Kilitleme boşluğu muayenesi

Kontrol edilecek yivsiz setsiz av tüfekleri Ek 6’da verilen “– Geçmez” (–No Go) kilitleme boşluğu mastarlarıyla
ateşleme öncesi kontrol edilir. Mastarlara göre kabul veya ret edilir, sonuç Ek 6’da verilen ilgili kontrol
çizelgesine kaydedilir.
kullanılır.
5.3 Deneyler
Deneyler, tüfeğin güvenliğine ve imalat kalitesine göre normal seviye deneyleri ve ileri seviye deneyleri
olmak üzere iki seviyeden oluşmaktadır.
İleri seviye ile normal seviye arasındaki farklar, atış deneyleri ve darbe deneylerinde uygulanan farklı
işlemlerden kaynaklanmaktadır.
Madde 5.1’e göre seçilen numune tüfekler aşağıda verilen deneylere tâbi tutulur ve sırasıyla tüm
deneylerden olumlu sonuç elde edilmelidir.
5.3.1 Tetik düşürme deneyi

Tetik düşürme deneyi imalatçının beyan ettiği kuvvete göre değerlendirilir.
5.3.2 Atış deneyleri

Atış deneyleri normal seviye ve/veya ileri seviye olmak üzere iki ayrı şekilde gerçekleştirilir.
5.3.2.1 Yüksek basınçlı (Sürşarjlı) fişek deneyi (Normal seviye ve ileri seviye)
Bu deney için tüfek güvenli bir şekilde bağlanabilecek bir aparata yerleştirilir. Ek 3’de verilen çizelgelerde P E
basınçlı fişekle (bk. Ek 5) deney numunelerinin her bir namlusu için (örneğin, süperpoze tüfeklerde 2 namlu)
normal seviye deneyi için 2 kez ateş edilir. İleri seviye deneyi için aynı şekilde hazırlanan tüfekle 3 kez ateş
edilir.
Atışlar sonrasında tüfek aparattan sökülür ve çalışan parçalarla gövde ve namluda herhangi bir deformasyon
8
olup olmadığı gözle incelenir. Sonrasında “Geçer – Geçmez” (Go – No Go) mastarlarıyla (hesaplama
yöntemi için bk. Ek 6) silahın kilitleme boşluğu kontrol edilir. Sonuç Ek 6’da ve Ek 7’de verilen ilgili kontrol
çizelgelerine kaydedilir.
Madde 4.1.1’de belirtilen özel kalibre tüfeklerden sürşarjlı fişeği olmayan tüfekler ile namlu iç çapı 8 mm’den
daha küçük ve kinetik enerjisi 100 Joule’den daha az olan fişek kullanımına elverişli olan tüfekler için bu
deney uygulanmaz.
5.3.2.2 Saçma dağılımı ve isabet deneyi (Normal seviye ve ileri seviye)

Bu deney numune olarak alınan tüfeklerde namlu ucundan yatay doğrultuda 35 m mesafeye düşey olarak
yerleştirilen 760 mm çapındaki hedef dairesine av fişeği ile birer defa atış yapılmak suretiyle gerçekleştirilir.
Atış sonuçlarının Çizelge 2’deki değerlere uygun olup olmadığına bakılır. Sonuç, Ek 6’da ve Ek 7’de verilen
ilgili kontrol çizelgelerine kaydedilir.
Çizelge 2- Saçma dağılım/isabet deneyi

Saçma isabet yüzdesi
Daralma
(en az)
(şok)
%
Tam daralma (10/10=1) 70
% 80 daralma (8/10=0,8) 65
Yarım daralma (5/10=0,5) 60
% 20 daralma (2/10=0,2) 50
Silindirik namlu (0/10=0) 30
Namlu iç çapı 8 mm’den daha küçük ve kinetik enerjisi 100 Joule’den daha az olan fişek kullanımına elverişli
olan tüfekler için bu deney uygulanmaz. Bu deney tek parça cisim atan tüfekler için de uygulanmaz.
5.3.2.3 Dayanıklılık deneyi (Normal seviye ve ileri seviye)

Fişek yatağı boyuna bağlı olarak Pmax fişekle, normal seviye deneyi için 100 adet atış, ileri seviye deneyi için
500 adet atış yapılır. Bu deney esnasında tüfekte kırılma, çatlama ile belirgin deformasyon ve can güvenliğini
tehdit edecek hiçbir hasar olmamalıdır. Ateşleme hatası, doldurma-boşaltma hatası gibi fonksiyonel hataların
toplamı normal seviye için % 3’ü, ileri seviye için % 2’yi geçemez. Fişekten kaynaklanan hatalar hariç tutulur.
Fişek kaynaklı olduğu düşünülen her hata için 10 adet fazla atış yapılır. Atış işlemlerinden sonra mastar
kontrolü yapılır. Madde 5.2.2.4 uygulanır. Sonuç, Ek 6’da ve Ek 7’de verilen ilgili kontrol çizelgelerine
kaydedilir.
Madde 4.1.1’de belirtilen özel kalibre tüfeklerden sürşarjlı fişeği olmayan tüfekler ile namlu iç çapı 8 mm’den
daha küçük ve kinetik enerjisi 100 Joule’den daha az olan fişek kullanımına elverişli olan tüfeklerde standard
mühimmatı ile normal seviye deneyi için 200 adet atış, ileri seviye deneyi için ise 500 adet atış yapılır. Atış
sonrasında yukarıda açıklanan adımları izleyen prosedür uygulanır.
Not - Normal seviye dayanıklılık deneyinde her 50 atıştan sonra soğutma yapılmalıdır. İleri seviye
dayanıklılık deneyinde ise her 50 atıştan sonra soğutma ve her 100 atıştan sonra temizleme
yapılmalıdır.
5.3.3 Darbe deneyleri

Normal seviye için sadece düşürme deneyi, ileri seviye için hem düşürme hem de rotasyon deneyi uygulanır.
5.3.3.1 Düşürme deneyi (Normal seviye ve ileri seviye)

Bu deney, tüfeği deforme edebileceğinden sadece 1 numunede yapılır.
Tüm patlayıcıları ve mühimmatı çıkarılmış, kapsülünde herhangi bir iz olmadığı tespit edilmiş bir fişek, tüfeğin
fişek yatağındayken yerden 50 cm yukarıda olacak şekilde ve emniyet mandalı açık konumda; dipçik, namlu,
sağ yan ve sol yan olmak üzere 80-90 shore sertlikte ve 25mm kalınlığında bir plastik zemine sırayla
düşürülür, kapsülün patlayıp patlamadığı ve emniyet mandalının konumunun değişip değişmediği tespit
edilir. Tüfekte ve/veya parçalarında oluşacak deformasyonlar göz ardı edilir. Her bir deney için sadece
patlatma olmaması durumunda olumlu sonuç alındığı kabul edilir. Sonuç, Ek 6’da ve Ek 7’de verilen ilgili
kontrol çizelgelerine kaydedilir.
9
5.3.4 Yüzey pürüzlülük deneyleri

Tüfeğin metal kısımlarının yüzey pürüzlülükleri TS 2495 EN ISO 3274’e uygun olarak ölçülür. Sonucun
Madde 4.2.1.2.2’ye uygun olup olmadığına bakılır.
5.4 Değerlendirme
Yapılan muayene ve deneyler sonunda “Kabul edilebilir kusurlu numune sayısı” (0) sıfırdır. Ölçüm ve
deneylerin sonucunda ortaya çıkabilecek herhangi bir kusurlu numune bu standarda aykırıdır. “Tüfek bu
standarda uygun değildir” olumsuz değerlendirmesi yapılır ve damgalanmaz.
5.5 Muayene ve deney raporu

Muayene ve deney raporunda en az aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır. Bu bilgiler Ek 6’da ve Ek 7’de verilen ilgili
kontrol çizelgelerine kaydedilir:
 Firmanın adı ve adresi,
 Muayene ve deneyin yapıldığı yerin ve laboratuvarın adı,
 Muayene ve deneyi yapanın ve/veya raporu imzalayan yetkililerin adları görev ve meslekleri,
 Numunenin alındığı tarih ile muayene ve deney tarihi,
 Numunenin tanıtılması,
 Muayene ve deneylerde uygulanan standardların numaraları,
 Sonuçların gösterilmesi,
 Muayene ve deney sonuçlarını değiştirebilecek faktörlerin mahzurlarını gidermek üzere alınan tedbirler,
 Uygulanan muayene ve deney yöntemlerinde belirtilmeyen veya mecburi görülmeyen, fakat muayene ve
deneyde yer almış olan işlemler,
 Standarda uygun olup olmadığı,
 Rapora ait seri numarası ve tarih, her sayfanın numarası ve toplam sayfa sayısı.
6 Piyasaya arz
Piyasaya arz edilecek tüfekler ulusal mevzuata uygun olarak en az aşağıda belirtilen hususları karşılayacak
şekilde piyasaya arz edilir.
Not - Tüfekler; kısıtlayıcı mevzuat gereği tüfeğin fazla fişek almasını engelleyici kolayca sökülemeyecek
yapıda tasarımlanmış tamamlayıcı aksam ile birlikte piyasaya arz edilmelidir.
6.1 İşaretleme
Aşağıdaki bilgiler, tüfeğin belirtilen yerlerine oyma, noktalama, lazer vb. cihazlar ile yazılmalı, tahribatsız
olarak silinmesi mümkün olmamalıdır.
1) Firmanın markası: Kubuz üzerine

2) Üreticinin kısa adı: Namlu üzerine,
3) Seri numarası: Kubuz ve namlu üzerinde seri numarası olmak kaydı ile kubuz ve namluda farklı veya
aynı seri numarası olabilir. Üretici, seri numarası kullanım prosedürü oluşturarak beyan etmek
zorundadır.
4) Tüfeğin ve/veya tüfeğin kalibresinin ve fişek yatağı uzunluğunun kısa gösterilişi: Namlu üzerine,
(Örneğin 12/70)
5) Üretim yılı: Namlu üzerine (Seri numarası kod yapısında üretim yılı belirtilmiş ise ayrıca yazılmasına
gerek yoktur)
6) Üretildiği ülke adı/işareti: Namlu üzerine,
7) Bu bilgiler gerektiğinde yabancı dilde de yazılabilir.
Bu zorunlu işaretlemeler haricinde üretici ilgili standart numarasını/işaretini, ilgili test seviyesini vb.
işaretlemeleri tüfek ya da ambalaj üzerine yazmakta serbesttir.
6.1.1 Deney seviyesi işaretleri

Normal seviye deneylerinden geçtiğine dair “NS” işareti (Şekil 2a), ileri seviye deneyinden geçtiğine dair ise
“İS” işareti (Şekil 2b) uygulanır.
NS İS
10
(a) (b)
Şekil 2 - İlgili deney seviyesi standard işaretleri

6.2 Ambalajlama
Her tüfek korozyona karşı koruyucu bir yağ ile yağlandıktan sonra taşınması sırasında herhangi bir zarar
görmeyecek şekilde ambalajlanmalıdır. Ambalajın üzerine tüfeğin markası, seri numarası, üreticinin adı ve
adresi, üretildiği ülke ile ilgili bilgiler yazılmalı veya bu bilgilerin yazıldığı bir etiket yapıştırılmalıdır.
6.3 Kullanım kılavuzu

İmalatçı, imal ettiği her tüfek için bir Türkçe kullanım kılavuzu vermek zorundadır. Bu kılavuzda, tüfeğin
teknik özellikleri, bakımı ve kullanımıyla ilgili hususlar belirtilmelidir.
7 Çeşitli hükümler
İmalatçı veya satıcı, bu standarda uygun olarak imal edildiğini beyan ettiği tüfekler için istendiğinde
yetkililere, standarda uygunluk belgesi veya fotokopisini vermek veya düzenlenmiş olan uygunluk belgesini
göstermek zorundadır.
Bu beyannamede satış konusu tüfeklerin;

- Madde 4'te belirtilen özelliklere uygun olduğunun,
- Madde 5'te belirtilen muayene ve deneylerin yapılmış ve uygun sonuç alındığının belirtilmesi gerekir.
11
EK 1
Tüfeğin ana aksam ve tamamlayıcı unsurları
Not - Bu şekil bilgi amaçlı olarak verilmiştir. Üretim tasarımı bu şekiller ile sınırlı değildir.
Açıklama
1 Namlu 4 Mekanizma
2 Fişek haznesi 5 Kubuz (gövde)
3 El kundağı 6 Dipçik (kabza)
Açıklama
1 Namlu 4 Kubuz (gövde)
3 Fişek haznesi
Açıklama
1 Namlu 4 Mekanizma
2 Fişek haznesi 5 Kubuz (gövde)
12
Ek 2
Şok tanımlamaları ve kesit değişim miktarı
Çap değişim miktarı Çap değişim miktarı

Yıldızlı Kısaltılmış
Şok No Şok ismi [ABD] [Avrupa]
tanımlama ismi
(inç) (mm)
Uzatma
- - - 0,045 (ve üstü) 1,15 (ve üstü)
(turkey - yabani hindi için)
En dar
- - EF 0,04 1,1
(Extra Full)
Dar
1 * F 0,035 1
(Full)
Az dar
- - LF 0,0275 0,9
(Light Full)
Üst orta
2 ** IM veya I/M 0,025 0,8
(Improved Modified)
Orta
3 *** M 0,02 0,5
(Modified)
- - LM veya L/M Alt orta Light (Modified) 0,0175 0,4
- - S2 Skeet 2 0,015 0,3
Üst silindir
4 **** IC veya I/C 0,01 0,2
(Improved Cylinder)
- - S1 veya S Skeet 1 veya Skeet 0,005 0,1
5 ***** C veya CYL Silindir (Cylinder) 0 0
Not 1 - Çizelgedeki örnek değerler 12 Ga içindir.
Not 2 – Şok isminde verilen İngilizce terimler, sektörde yaygın olarak kullanılan ifadelerdir.
Not - Yukarıda ifade edilen ve/veya tanımlanan şoklar dünya çapında kabul görmüş işaretleme şekilleri ve
şok değerleridir. Bunların dışında; şokların şekli, iç çap değişim miktarı ve uzunluğu ile ilgili tüm
boyutlar alıcı ile imalatçı arasındaki mutabakata göre belirlenebilir.
13
Ek 3
Özellik, muayene ve deney madde numaraları
Sıra Özellik Muayene Deney
Açıklamalar - Özellikler
No Madde No Madde No Madde No
1 4.2.1 - - İmalat ile ilgili özellikler
2 4.2.1.1 5.2 5.3 Malzeme
3 4.2.1.2 5.2.1, 5.2.2 5.3.3 Yapılış
5.2.1, 5.2.2.1,
5.3.2.1,
4 4.2.1.2.1 5.2.2.2, 5.2.2.5, Namlu
5.3.2.2, 5.3.2.3
5.2.2.6
5 4.2.1.2.2 5.2.1, 5.2.2, 5.2.2.3 5.3.4 Yüzeyler
6 4.2.1.2.2.1 5.2.2.4 - Fişek yatağı yüzeyi
7 4.2.1.2.2.2 5.2.1, 5.2.2, 5.2.2.3 - Namlu iç yüzeyi
8 4.2.1.2.2.3 5.2.1, 5.2.2, 5.2.2.3 5.3.2.3 Şok iç yüzeyi
9 4.2.1.2.3 5.2.2 5.3.1 Tetik
10 4.3 5.2.2 - Boyut ve toleranslar
11 6 5.2.1 Piyasaya arz
12 6.1 5.2.1 İşaretleme
14
Ek 4
Kalibrelere göre fişek ve fişek yatağı boyut ve toleransları

Ölçüler mm’dir.
Kalibre: 4
Fişek yatağı (en küçük boyut ve toleransları)

Boyut Değer Tolerans
1)
D = 27.70 +0.10
G = 30.50 +0.10
T1) = 3.30 +0.10
H1) = 26.30 +0.10 Markalama Basınç dönüşümü
B1) = 23.35 +0.70 Pmax PK PE M
α11) = 10°30’ max bar
L1) = 82.60 +2.00 4/82 1050 1200 1320 25/30
1)
L =101.20 +2.00 4/101 1050 1200 1320 25/30
Kilitleme boşluğu en büyük boyutu
Fe = 0.10 Askeri
1)
Fe = 0.20 Kırma tüfekler için
1)
Fe = 0.35 Yarı otomatik, pompalı, revolver
Kalibre: 8

1)
D = 23,65 +0,10
G = 26,30 +0,10
T1) = 2,95 +0,10
H1) = 23,20 +0,10 Markalama Basınç dönüşümü
B1) = 20,80 +0,70 Pmax PK PE M
α11) = 10°30’ max bar
L1) = 82,60 +2,00 8/82 1050 1200 1320 25/30
1)
L =100,50 +2,00 8/100 1050 1200 1320 25/30
Fe = 0,10 Askeri
1)
Fe = 0,20 Kırma tüfekler için
1)
Fe = 0,35 Yarı otomatik, pompalı, revolver
15
(devam)
Ölçüler mm’dir,
Kalibre: 10

1)
D = 21,75 +0,10
G = 23,75 +0,10
T1) = 1,90 +0,10
B1) = 19,30 +0,70 Pmax PK PE M
α11) = 10°30’ max bar
L1) = 76,20 +2,00 10/76 1050 1200 1320 25/30
L1) = 82,60 +2,00 10/82 1050 1200 1320 25/30
1)
L = 88,90 +2,00 10/89 1050 1200 1320 25/30
Fe = 0,10 Askeri
1)
1)
Kalibre: 12

1)
D =20,65+0,10
G =22,55+0,10
T1) = 1,85+0,10
H1) =20,30+0,10 Markalama Basınç dönüşümü
1)
B =18,20+0,70 Pmax PK PE M
α11) =10°30’ max bar
L1) =50,10+2,00 12/50SAPL 90 104 113 25/30
L1) =60,10+2,00 12/60 740 850 930 25/30
L1) =65,10+2,00 12/65 740 850 930 25/30
L1) =67,60+2,00 12/67 740 850 930 25/30
L1) =69,90+2,00 12/70 740 850 930 25/30
L1) =73,00+2,00 12/73 1050 12001320 25/30
L1) =76,20+2,00 12/76 1050 12001320 25/30
L1) =88,90+2,00 12/89 1050 12001320 25/30
Fe = 0,10 Askeri
1)
1)
16
(devam) Ölçüler mm’dir.
Kalibre: 14

1)
D = 19,70 +0,10
G = 21,55 +0,10
T1) = 1,75 +0,10
B1) = 17,20 +0,50 Pmax PK PE M
α11) = 10°30’ max bar
L1) = 65,10 +2,00 14/65 740 850 930 25/30
L1) = 67,60 +2,00 14/67 740 850 930 25/30
1)
L = 69,90 +2,00 14/70 740 850 930 25/30
Fe = 0,10 Askeri
1)
1)
Kalibre: 16

1)
D = 18,95 +0,10
G = 20,75 +0,10
T1) = 1,65 +0,10
B1) = 16,80 +0,50 Pmax PK PE M
α11) = 10°30’ max
L1) = 65,10 +2,00 16/65 780 900 980 25/30
L1) = 67,60 +2,00 16/67 780 900 980 25/30
1)
L = 69,90 +2,00 16/70 780 900 980 25/30
Fe = 0,10 Askeri
1)
1)
17
Kalibre: 20

D1) =17,75+0,10
G =19,50+0,10
T1) = 1,55+0,10
H1) =17,40+0,10 Markalama Basınç dönüşümü
1)
B =15,70+0,50 Pmax PK PE M
α11) =10°30’ max bar
L1) = 65,10+2,00 20/65 830 950 1040 25/30
L1) = 67,60+2,00 20/67 830 950 1040 25/30
L1) = 69,90+2,00 20/70 830 950 1040 25/30
L1) = 76,20+2,00 20/76 1050 1200 1320 25/30
L1) = 88,90+2,00 20/89 1050 1200 1320 25/30
Fe = 0,10 Askeri
1)
1)
Fe = 0.35 Yarı otomatik, pompalı, revolver
Kalibre: 24

1)
D = 16,80 +0,10
G = 18,55 +0,10
T1) = 1,55 +0,10
B1) = 14,70 +0,50 Pmax PK PE M
α11) =10°30’ max bar
L1) = 63,60 +2,00 24/63,5 830 950 1040 17
L1) = 65,10 +2,00 24/65 830 950 1040 17
1)
L = 69,90 +2,00 24/70 830 950 1040 17
Fe = 0,10 Askeri
1)
1)
18
Kalibre: 28

1)
D = 15,90 +0,10
G = 17,50 +0,10
T1) = 1,55 +0,10
B1) = 13,80 +0,50 Pmax PK PE M
α11) =10°30’ max bar
L1) = 63,60 +2,00 28/63,5 830 950 1040 17
L1) = 65,10 +2,00 28/65 830 950 1040 17
1)
L = 69,90 +2,00 28/70 830 950 1040 17
Fe = 0,10 Askeri
1)
1)
Kalibre: 32

1)
D = 14,60 +0,10
G = 16,20 +0,10
T1) = 1,55 +0,10
B1) = 12,70 +0,50 Pmax PK PE M
α11) =10°30’ max bar
L1) = 50,80 -2,50 32/50,7 830 950 1040 17
L1) = 60,10 +2,00 32/60 830 950 1040 17
L1) = 63,60 +2,00 32/63,5 830 950 1040 17
L1) = 65,10 +2,00 32/65 830 950 1040 17
1)
L = 69,90 +2,00 32/70 830 950 1040 17
Fe = 0,10 Askeri
1)
1)
19
(devam)
Ölçüler mm’dir,
Kalibre: 32 RUS

1)
D = 13,60 +0,10
G = 15,50 +0,20
T1) = 1,50 +0,10
B1) = 12,50 +0,30 Pmax PK PE M
α11) =10°30’ max bar
L1) = 65,10 +2,00 32/65RUS 830 950 1040 17
1)
L = 69,90 +2,00 32/70RUS 830 950 1040 17
Fe = 0,10 Askeri
1)
1)
Kalibre: 410 (36)

1)
D = 12,05 +0,10
G = 13,70 +0,10
T1) = 1,55 +0,10
B1) = 10,20 +0,50 Pmax PK PE M
α11) =10°30’ max bar
L1) = 50,80 +2,00 410/50,7 830 950 1040 12,5
L1) = 63,60 +2,00 410/63,5 830 950 1040 17
L1) = 65,10 +2,00 410/65 830 950 1040 17
L1) = 69,90 +2,00 410/70 830 950 1040 17
L1) = 73,00 +2,00 410/73 1050 1200 1320 17
1)
L = 76,20 +2,00 410/76 1050 1200 1320 17
Fe = 0,10 Askeri
1)
1)
20
Kalibre: 8 mm C.F.

1)
D = 9,85 +0,10
G = 12,30 +0,20
T1) = 1,45 +0,10
H1) = 9,05 +0,10 Basınç dönüşümü
B1) = 7,90 +0,50 Pmax PK PE M
α11) =10°30’ max bar
1)
L = 44,50 +2,00 830 950 1040 12,5
Fe = 0,10 Askeri
1)
1)
Kalibre: 8/47,5mm C.F. Ülke menşei: İtalya

1)
D = 9,85 +0,10
G = 12,30 +0,20
T1) = 1,45 +0,10
H1) = 9,05 +0,10 Basınç dönüştürücü
B1) = 7,90 +0,50 Pmax PK PE M
α11) =10°30’ max bar
1)
L = 47,50 +2,00 830 950 1040 10,5
Fe = 0,10 Askeri
1)
1)
21
Kalibre: 9 mm C.F.

1)
D = 9,90 +0,10
G = 11,50 +0,10
T1) = 1,45 +0,10
H1) = 9,70 +0,10 Basınç dönüşümü
B1) = 8,50 +0,50 Pmax PK PE M
α11) =10°30’ max bar
1)
L = 44,60 +2,00 830 950 1040 12,5
Fe = 0,10 Askeri
1)
1)
Kalibre: 9 C.F.Mori

1)
D = 8,85+0,10
G = 10,70 +0,20
1)
T = 1,45+0,10
D1 = 8,80
B1) = 8,38+0,50
H1) = 8,38+0,10 Basınç dönüşümü
1)
α1 = 13°18’ max Pmax PK PE M
L1 = 10,50 bar
L2 = 12,30
L = 45,10+ 2,00 830 950 1040 9,00
Fe = 0,10 Askeri
1)
1)
22
Ek 5
Fişek yatağı çap kontrol mastarı

Referans mastar
Fişek yatağı çapının (D) kontrolü
Not 1 - Fişek yatağı çap kontrol mastarı fişek yatağına sokulduğunda, D çapı mastarın A ve R işaret
çizgileri arasında kalmalıdır. Bu durumda fişek yatağı çapı (D boyutu) uygundur.
A işaret çizgisi D çapından dışarda kalıyorsa, fişek yatağı çapı küçük demektir. R işaret çizgisi D
çapından içerde kalıyorsa fişek yatağı çapı büyük demektir. Her iki durumda da fişek yatağı çapı (D
boyutu) uygun değildir.
Not2 - En küçük ve en büyük D çapı için iki farklı mastar kullanılabilir.
Not3 - Toleranslar TS EN ISO 286-2’e uygun olmalıdır.
23
Fişek yatağı çap ve boy kontrol mastarı - GEÇER
Referans mastar
L'  L''  L'''  Lmin
Not 1 - Mastar işaretli yere kadar namlunun içine girmelidir. Bu fişek yatağı derinliğini ve H çapını doğrular.
Not 2 - Her bir fişek yatağı boy kontrolü için bir doğrulama mastarı kullanılabilir.
Not 3 - Toleranslar TS EN ISO 286-2’e uygun olmalıdır.
24
Fişek yatağı çap ve boy kontrol mastarı - GEÇMEZ
L'max  L'max
'
 L'max
''
 Lmin  2
Not 1 - Mastar tamamen fişek yatağına girmemelidir.
Not 2 - Her bir fişek yatağı boy kontrolü için bir doğrulama mastarı kullanılabilir.
25
Birleştirme konisi kontrol mastarı
Referans mastar
Birleştirme konisinin kontrolü á1
Not 1 - Mastarın üst yüzeyi fişek yatağı tabanından dışarda kalmamalıdır.
Not 2 - Mastar, fişek yatağının en küçük boyundan daha küçük ya da daha büyük olarak imal edilebilir.
26
Uskurya derinlik kontrol mastarı
Referans mastar
Uskurya derinliğinin en küçük ve en büyük boyut (T) kontrolü
g mac  Dmin
emin  Tmin   tan g
2
c  Dmin  1 .5
DH
D1  Dmin   ( 4 .5  T )
L T
DH
D2  Dmin   ( 4.5  T  25)
L T
g  Dmin
emax  Tmax  max  tan g
2
o 0 o30 '
o
  35 0
27
Uskurya derinlik kontrol mastarı konumları
Referans mastar
Uskurya derinliğinin (T) en küçük ve en büyük boyut kontrolü
Not - Uskurya derinliği için mastarın uygulanma şekli Deney A-A, B-B ve C-C çaplarında yapılmalıdır.
Toleranslar = ISO 286-2: 1986 (F)
28
Kilitleme boşluğu kontrol mastarı - GEÇMEZ
Referans mastar
En büyük kilitleme boşluğu “a” boyutunun kontrolü
GEÇMEZ
o 0 o30 '
o
  35 0
g max  Dmin
emax  a  (Tmin  a )   tan g
2
c  Dmin  1.5
DH
D1  Dmin   4.5  (Tmin  a )
L  (Tmin  a )
DH
D2  Dmin   25  4.5  (Tmin  a )
L  (Tmin  a )
a = En büyük kilitleme boşluğu
Not - Toleranslar TS EN ISO 286-2’e uygun olmalıdır.
29
Ek 6
30
Ek 7
………… ……… ……… ……… ……… .
31
ICS 65.145; 97.220.40 TÜRK STANDARDI TASARISI tst 870/Revizyon
Yararlanılan kaynaklar
1. C.I.P. Commission Internationale permanente Pour l’Epreuve des Armes à Feu portatives English
decisions, texts, tables Edition 2009
2. C.I.P. A.4.1 [Rapor XVII]
3. C.I.P A.4 Individual Proof of Weapons
4. CIP TABLE VII, DATE 84-06-14, REV 08-09-23 Shot Cartridges Calibres of smoothbore centre fire
shotguns.
5. (CIP TAB. VII CR 4, DATE 02-05-15, REV. 03-04-11) Proof barrels Shot cartridges Dimensions and
tolerances of proof barrels for shot cartridges
6. (CIP TAB. VII AB/7 01, DATE 80-06-10, REV.95-11-28) Reference gauge Testing of minimal and
maximal breech depth T
7. (CIP TAB. VII AB/8 01, DATE 82-03-24, REV.95-11-28) Reference gauge Testing of maximal head
space a NO GO
8. ANSI/SAAMI Z299.2-1992, Cartridge&Chamber, 12GA 3” Rifled Barrel
9. ANSI/SAAMI Z299.2-1992, Pressure and velocity of shot Shell ammunition for the use of commercial
manufacturers
10. ANSI/SAAMI Z299.5-1996, Criteria for evaluation of new fire arms designs under conditions of abusive
mishandling for the use of commercial manufacturers
11. ANSI/SAAMI Z299.5-1990, SAAMI Specifications for Standard Jar-Off Test
12. ANSI/SAAMI Z299.5-1990, SAAMI Specifications for Standard Rotation Test
13. ANSI/SAAMI Z299.5-1990, SAAMI Specifications for Standard Drop Test
14. CIP TAB. VII BR/1, DATE 83-02-03, REV.90-06-13, Reference gauge testing of diameter D at the
chamber
15. CIP TAB. VII BR/2, DATE 83-02-03, REV.90-06-13, Reference gauge Testing of diameter H and
minimal length of chamber L GO
16. CIP TAB. VII BR/3, DATE 83-02-03, REV.90-06-13, Reference gauge Testing of diameter H and
maximal length of chamber L NO GO
17. CIP TAB. VII BR/4, DATE 83-02-03, REV.90-06-13, Reference gauge Testing of junction cone
32

TS 870 2013

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS 870 2013

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ICS 65.145; 97.220.

40 TÜRK STANDARDI TS 870/Nisan 2013

BİRİNCİ BASKI TS 870/Ekim 1998

TÜFEKLER-YİVSİZ, SETSİZ, ATEŞLİ

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Kalite Sistem Belgesi

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

 Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskıları geçersizdir.

 Bu standardın hazırlanmasında, Ulusal ihtiyaç ve imkanlarımız ön planda olmak üzere, uluslararası

Ateşli silahlar - Yivsiz-setsiz tüfekler - Av, spor ve müsabakalar için

Bu standard, yivli-setli ve/veya havalı tüfekleri kapsamaz.

2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar

3.1.1 Yarı-otomatik tüfek

3.1.2 Tekrarlayan tüfek

3.1.3 Haznesiz (kırma) tüfek

3.1.4 Revolver tüfek

3.1.5 Ağızdan dolma tüfek

3.1.6 Özel ve endüstriyel tüfekler

3.2 Tüfeklerin ana aksamı

3.2.2 Namlu uzunluğu

3.2.3 Namlu iç çapı

Şekil 1- Namlu kesiti

3.2.4 Kalibre Gauge (Ga) veya numara

3.2.5 Fişek yatağı

3.2.6 Birleştirme konisi

3.2.8 Kubuz (Gövde)

Namlu ve dipçik kubuza sabitlenmiş olabileceği gibi sökülebilir şekilde de olabilir.

3.2.9 Dipçik veya kabza

3.2.10 Kilitleme boşluğu

3.2.11 İstinat yüzeyi

3.3 Tüfeğin tamamlayıcı unsurları

3.3.6 Fişek haznesi

3.3.7 Ateşleme tertibatı

3.4 Diğer yardımcı unsurlar ve aksesuarlar

4.2.1 İmalat ile ilgili özellikler

4.2.1.2.2.1 Fişek yatağı yüzeyi

4.2.1.2.2.2 Namlu iç yüzeyi

4.2.1.2.4 Fişek haznesi

4.3 Boyut ve toleranslar

4.3.2 Hareketli parçalar

4.3.3 Kundak ve dipçik

4.4 Özellik, muayene ve deney madde numaraları

5 Numune alma, muayene ve deneyler

5.2.1 Gözle muayene

5.2.2 Boyut muayenesi

5.2.2.1 Namlu iç çap muayenesi

5.2.2.2 Namlu salgı muayenesi

5.2.2.3 Metal yüzeyler ile namlu yüzeyi pürüzlülük muayenesi

5.2.2.4 Fişek yatağı muayenesi

5.2.2.5 Uskurya derinlik muayenesi

5.2.2.6 Kilitleme boşluğu muayenesi

5.3.1 Tetik düşürme deneyi

5.3.2 Atış deneyleri

5.3.2.2 Saçma dağılımı ve isabet deneyi (Normal seviye ve ileri seviye)

Çizelge 2- Saçma dağılım/isabet deneyi

5.3.2.3 Dayanıklılık deneyi (Normal seviye ve ileri seviye)

5.3.3 Darbe deneyleri

5.3.3.1 Düşürme deneyi (Normal seviye ve ileri seviye)

5.3.4 Yüzey pürüzlülük deneyleri

5.5 Muayene ve deney raporu