FAKULTET ZA POSLOVNI MENADŽMENT

BAR

DIPLOMSKI RAD
OBRAZOVANJE I OBUKA PRIPADNIKA PRIVATNE BEZBJEDNOSTI –
NACIONALNI I UPOREDNI ASPEKT

Mentor: Student:
Prof dr Ljiljana Dapčević-Marković Dražen Radunović 103/09

Sadržaj

Bar, novembar 2021.

Sadržaj......................................................................................................................................................................... 2

Uvod............................................................................................................................................................................. 3

1. Pojam privatne bezbjednosti, nosioci i njihov status.......................................................................... 4

2. Ovlašćenja pripadnika privatne bezbjednosti........................................................................................ 7

2.1. Ovlašćenja i dužnosti u vršenju poslova fizičke zaštite.............................................................7

2.2. Postupanje lica pri obavljanju poslova kontrole i zaštite.......................................................12
2.3. Ovlašćenja pripadnika privatne bezbjednosti u EU..................................................................14
2.4. Ovlašćenja pripadnika privatne bezbjednosti u Crnoj Gori...................................................14
3. Pravne regulative privatne bezbjednosti.............................................................................................. 16

3.1. Pravna regulativa privatne bezbjednosti u Sloveniji................................................................17

3.2. Pravna regulativa privatne bezbjednosti u Hrvatskoj.............................................................18
4. Obrazovanje i obuka pripadnika privatne bezbjednosti.................................................................20

4.1. Obuka u rukovanju naoružanjem..................................................................................................... 23

4.1.1. Postupanje sa oružjem i municijom........................................................................................ 23
4.1.2. Četiri osnovna pravila bezbjednog rukovanja oružjem..................................................24
4.1.3. Stavljanje opreme........................................................................................................................... 26
4.2. Pravilnik o načinu osposobljavanja, programu i načinu polaganja stručnog ispita.....27
5. Mogući pravci daljeg unaprjeđenja obuke pripadnika privatne bezbjednosti.......................30

Zaključak.................................................................................................................................................................. 33

Literatura................................................................................................................................................................ 34

Uvod

2
 Nakon završetka osnovnih studija, htio sam da sublimacija mog stečenog znanja bude iz
oblasti privatne bezbjednosti. Odlučio sam se da napišem završni rad iz ovog predmeta
prvenstveno jer su fokus moje pažnje i interesovanja upravo privatne agencije za obezbjeđivanje
zaštite lica, a dodatan razlog za moj izbor je inspiracija radom, predavanjima, savjetima i
razgovorom sa uvaženom prof. Ljiljanom Dapčević-Marković koja me je uvela u ovu oblast i
zainteresovala za dalje proučavanje i istraživanje.

Tema rada je “Obrazovanje i obuka pripadnika privatne bezbjednosti” - pa kao što i sama
tema navodi, u prvom dijelu je opisano što podrazumijeva pojam „Privatna bezbjednost“, drugi
dio je rezervisan za ovlašćenja i postupke koje mogu da preduzimaju pripadnici privatnog
bezbjednosnog sektora u oblasti kontrole i zaštite. U trećem dijelu sam opisao pravne regulative
u Crnoj Gori i pritom ih predstavio na primjeru Hrvatske i Slovenije. Srž ovog rada je u najvećoj
mjeri posvećen opisivanju sistema obrazovanja kao i obuci kandidata u okviru privatnog
bezbjednosnog sektora. U poslednjem segmentu rada se daju neke preporuke koje bi doprinijele
da obuka u PBS dobije na boljem kvalitetu što bi za krajnji ishod imalo veću konkurentnost na
evropskom nivou.

U izradi završnog rada služio sam se istraživanjima i stavovima većinom iz domaće

literature. Spoznaje do kojih sam došao proučavajući literaturu i istražujući ovu tematiku, kao i
znanje stečeno na osnovnim studijama pokušao sam prenijeti u svoj završni rad. Svoj
nezanemarljiv doprinos u izradi rada dala je i jedna privatna bezbjednosna agencija iz Podgorice,
kojoj se ovom prilikom posebno zahvaljujem.

1. Pojam privatne bezbjednosti, nosioci i njihov status

3
 Zaštita imovine i poslovanja privatnih subjekata (privatna bezbjednost) podrazumijeva
aktivnu i pasivnu zaštitnu djelatnost agencije za obezbjeđenje uz korišćenje svih dozvoljenih
tehničkih sredstava sredstava, koja služe za zaštitu nekog prostora, pojedinca ili organizacije. Ta
djelatnost omogućava ničim neometan rad i razvoj datog privatnog subjekta bez obzira na
moguće nosioce i oblike ugrožavanja. Sredstva i metode koje će se u zaštiti koristiti zavise
prvenstveno od ciljeva i potreba sistema zaštite odnosno potreba klijenata (subjekata) kome se
zaštita pruža. Ako, na primjer, klijent radi u oblasti pružanja usluga građanima, zaštita mora biti
nenametljiva i nevidljiva, jer građani moraju slobodno pristupati uslugama, kao što je to slučaj u
hotelijerstvu ili na primjer u zabavnim parkovima. Sa druge strane, ako je klijent taj koji ima
potrebu zaštite organizacija ili industrijsko postrojenje koje proizvodi ili koristi opasne materije
ili tehnologije (eksplozivi, otrovi, virusi, radioaktivne materije i slično) zaštita mora biti
poprilično intenzivna i vidljiva, zbog ekstremno ograničavajuće prirode pristupa i boravka u
datoj sredini kao i zbog zakonskih ograničenja koja važe u tim slučajevima. U oba slučaja
metode i sredstva koja se koriste moraju biti odraz profesionalnih potreba, legalnih, moralnih i
etičkih ograničenja. Profesionalci u privatnoj bezbjednosti ograničeni su istim zakonskim
zahtjevima kao i pripadnici državnih subjekata bezbjednosti koji rade na istim ili sličnim
poslovima s tim što imaju nešto suženija ovlašćenja naročito kada je u pitanju korišćenje
sredstava prinude, hapšenje ili ispitivanje osumnjičenih lica. Kada se kaže aktivna i pasivna
zaštita misli se na one aktivnosti i metode koje uključuju obuku, istrage, nadgledanje i korišćenje
tehničkih sredstava u funkciji spriječavanja neovlašćenog pristupa i boravka u štićenom prostoru
odnosno spriječavanje ili smanjenje posledica od ugrožavajućih akcidenata kao što su požari,
ekslozije, poplave, tehničko-tehnološki akcidenti i slično. Neke bezbjednosne aktivnosti kao što
su identifikacija lica pri ulasku i boravku u objektu obuhvataju interakciju između pasivnih mjera
(identifikacione kartice, ključevi, brave) i aktivnih mjera (služba obezbjeđenja koja provjerava
identifikacione kartice). Bezbjedonosni prostor može se klasifikovati po različitim kriterijumima:
veličini, geografskom položaju, naseljenosti, pristupu važnim komunikacijama, bezbjednosnom
značaju i stanju bezbjednosti. Svaki od ovih kriterijuma ima određeni značaj i može se posebno
opisivati i ima svoj uticaj na sistem zaštite. U svakom slučaju zbirna procjena i ocjena
bezbjednosnog prostora ima veliki uticaj na upotrebljena sredstva i metode zaštite kao i na samu
djelatnost privatne bezbjednosti. Naravno, djelatnost privatne bezbjednosti, ma o kakvom

4
stepenu moguće ugroženosti se radi, ne sme ugrožavati rad i produktivnost subjekta jer tada
bezbjednost postaje sama sebi svrha i gubi svoju funkciju.

Dakle, privatna bezbjednost je planska, organizovana i na zakonu zasnovana samostalna

ili zajednička djelatnost i funkcija organizacija, privatnih i(li) profesionalnih agencija,
usmjerenih na sopstvenu zaštitu ili zaštitu drugih, kao i zaštitu odgovarajućih lica, prostora,
objekata, poslovanja ili djelatnosti, a koji nisu pokriveni ekskluzivnom zaštitom državnih organa.
Zasnovana je isključivo na komercijalnoj osnovi. Ona podrazumijeva korišćenje odgovarajućih
aktivnih i pasivnih sredstava i metoda rada u funkciji zaštite različitih subjekata čiji je spektar
tako širok da obuhvata zaštitu pojedinaca pa do zaštite nuklearnih centrala ili vladinih organa.
Jednom riječju, privatnom bezbjednošću štiti se sve ono što nije obuhvaćeno zaštitom koju pruža
javna bezbjednost - policija, odnosno drugi odgovarajući državni organi. Iz navedenog se lako
može zaključiti da je polje djelovanja privatne bezbjednosti mnogo šire nego što je to slučaj sa
profesionalnim državnim organima. Naravno, svaki od navedenih subjekata ima svoju ulogu u
zaštiti sveukupne (integralne) bezbjednosti i rekli bi smo da su to dva elementa jedinstvenog
sistema bezbjednosti države. Samo tako, usklađeni i uvezani u jedinstveni sistem mogu
odgovoriti svim savremenim izazovima, rizicima i pretnjama što se i pokazalo u najdrastičnijim
primjerima današnjice kao što su pokušaji terorističkih napada kada su privatni i državni subjekti
dopunjujući se formirali jedinstven i usklađen sistem zaštite kako prostora, tako i objekata,
poslovanja i imovine. Ako posmatramo sistem zaštite kao poslovnu funkciju korporacija, može
se sa sigurnošću tvrditi da je njegov osnovni cilj stvaranje uslova za bezbjedan rad i unapređenje
poslovanja. Smanjenje i/ili eliminacija gubitaka u poslovanju nastalih djelovanjem raznih oblika
ugrožavanja i bezbjedni uslovi rada su činjenice za koje je je društvo prirodno zainteresovano.
Analiza dosadašnjih iskustava nameće pitanja na koje se moraju dati odgovori na osnovu do sada
iznijetih činjenica, tj. da li su gubici preduzeća i kriminalne radnje same po sebi dovoljni i valjani
razlozi za povećanje (uvećanje) obaveza i dužnosti pravnog lica (koje predstavlja inokosni organ
– direktor, odnosno vlasnika kapitala) po pitanju zaštite preduzeća. Jasan je odgovor na
postavljeno pitanje, ali se ujedno nameće zaključak da, sa postojećom zakonskom regulativom,
ovo pitanje ostaje u domenu fakultativnog rješavanja, od slučaja do slučaja, shodno procjeni i
znanjima rukovodnih struktura koje su slabo ili uopšte nisu upoznate sa ovom problematikom.
Jedno od rješenja je akcija šire društvene zajednice i/ili odgovornih privrednih resursa samog

5
vrha upravljanja državom, a u cilju preduzimanja odgovornosti i potrebnih sistemskih rješenja,
odnosno donošenja zakona o ovoj oblasti, kojim bi se preventivno djelovalo u ovom segmentu
rada preduzeća. Odgovornost poslodavca (bez obzira na oblik vlasništva privatno, državno ili
društveno), odnosno formalno – pravnog vlasnika preduzeća, je da obezbijedi adekvatnu zaštitu i
u skladu sa tim da sprovede potrebne mjere i procedure zasnovane na procjeni stepena
ugroženosti i sprovođenju aktivnih radnji u cilju pospješenja bezbjednosti lica, imovine i
poslovanja u okviru preduzeća. Dakle, sistem zaštite lica, imovine i poslovanja preduzeća je skup
mera, postupaka i radnji koji se sprovodi posredstvom fizičkog obezbjeđenja, tehničkih sredstava
zaštite, uz primjenu savremenih bezbjednosno zaštitnih metoda i načina rada. Osnovni cilj
sistema je da se kroz uspješno proaktivno (metodom analize i odvraćanja) i reaktivno djelovanje
(metodom suzbijanja i sanacije nastalih posledica), eliminišu, odnosno smanje mogućnosti
ugrožavanja lica, neovlašćeno prisvajanje imovine i rezultata rada preduzeća, i na taj način
obezbijede bezbjedni uslovi za stabilniji i bolji rad preduzeća i povećanje profita.

Krajem prošlog vijeka se u svim zemljama u tranziciji mogao uočiti porast privatnog
sektora bezbjednosti u cjelini, a posebno djelatnosti privatnog obezbjeđenja. Naime, različiti
činioci uslovili su potrebu za sofisticiranim oblicima zaštite od protivpravnih radnji koje date
države nisu mogle (ili htjele) da osiguraju: krupne promjene u ekonomskom i političkom
sistemu, brz proces privatizacije, visok stepen kriminala, korupcija u javnim institucijama, loši
standardi u vršenju dužnosti policije itd. S tim u vezi, kao prethodno pitanje javlja se problem
definisanja djelatnosti privatnog obezbjeđenja. Nesporno je da oblast privatnog obezbjeđenja
obuhvata zaštitnu (odn. samozaštitnu) djelatnost, koju čine fizičko i različiti vidovi tehničkog
obezbjeđenja lica, objekata i druge imovine. To podrazumijeva angažovanje specijalizovanih
radnika na poslovima sprovođenja i stručne kontrole bezbjednosne zaštite, primjenu posebnih
mjera prilikom skladištenja i čuvanja oružja i municije, fizičku i tehničku zaštitu objekata -
pogotovo prostorija u kojima su smješteni vitalni pogoni i postrojenja, sistem tehničkog
obezbjeđenja zgrada i prostora, izdavanje službenih legitimacija i bezbjednosno-propusnih
dokumenata, kao i posebno obezbjeđenje pri čuvanju i transportu novca i dragocjenosti, i sl.
Prema tome, privatno obezbjeđenje obuhvata niz normativnih, operativnih, informativnih i
obrazovno-edukativnih radnji i mjera kojima se uspostavljaju: organizacija vršenja poslova
fizičko-tehničkog obezbjeđenja lica, objekata i druge imovine; funkcionisanje službe fizičko-

6
tehničkog obezbjeđenja; kadrovski sastav službe fizičko-tehničkog obezbjeđenja; opremljenost
potrebnim sredstvima i opremom; obučavanje i stručno osposobljavanje izvršilaca fizičko-
tehničkog obezbjeđenja lica, objekata i druge imovine, i dr. Takvi sadržaji privatnog
obezbjeđenja nametnuli su potrebu profesionalizacije i standardizacije, a prije svega potrebu
cjelovitog i kvalitetnog normativnog uređenja ove oblasti. Realizovanjem datih potreba stvaraju
se osnovne pretpostavke za uspješno organizovanje i funkcionisanje preduzetnika, internih službi
obezbjeđenja i specijalizovanih privrednih društava (agencija) za obezbjeđivanje lica, imovine i
poslovanja, ali i za sveukupnu zaštitu društva od krađa, havarija i drugih štetnih pojava. Tokom
posljednje dvije decenije, privatno obezbjeđenje je i u svim zemljama zapadnog Balkana preraslo
iz sporednog u jedan od ključnih subjekata zaštite lične i imovinske sigurnosti1.

2. Ovlašćenja pripadnika privatne bezbjednosti

2.1. Ovlašćenja i dužnosti u vršenju poslova fizičke zaštite

POSLOVI KOJE VRŠE ZAŠTITARI - POSLOVI ZAŠTITE

1. zaštita imovine i objekata od uništavanja, oštećenja i krađe;

2. zaštita prirodnog bogatstva, dobara i životne sredine;
3. održavanje reda na javnim okupljanjima;
4. zaštita lica od ugrožavanja njihovog života, fizičkog i psihičkog integriteta, privatnosti i
ličnih prava kao i drugih oblika ugrožavanja njihove bezbjednosti;
5. zaštita stvari u transportu (pratnja novca, hartija od vrijednosti, dragocjenosti i dr.);
6. zaštita imovine i objekata projektovanjem, ugradnjom i održavanjem alarmnih i vidio sistema
i centrala, kao i drugih tehničkih sistema.

Lice koje vrši poslove fizičke zaštite, ovlašćeno je da:

1. utvrdi identitet lica;
1
Milošević, M. Pravni okviri privatne bezbjednosti – rješenja Republike Crne Gore, Republike Hrvatske i Republike
Makedonije.Pravo zemalja u regiji. Institut za uporedno pravo, Beograd, 2010

7
 2. daje upozorenja ili izdaje naređenja;
3. izvrši pregled lica, stvari i vozila;
4. zadrži lice zatečeno u izvršenju krivičnog djela;
5. obezbijedi mjesto događaja;
6. upotrijebi fizičku snagu i druga sredstva prinude (palicu, sredstva za vezivanje,
hemijska sredstva, posebno dresiranog psa i vatreno oružje).

Načela primjene ovlašćenja

U primjeni ovlašćenja lice koje vrši poslove zaštite dužno je da poštuje dostojanstvo,
ugled i čast svakog lica i osnovna ljudska prava i slobode.
Primjena ovlašćenja mora biti srazmjerna potrebi zbog koje se preduzima.
Primjena ovlašćenja ne smije izazvati štetne posledice veće od onih koje bi nastupile da
ovlašćenje nije primijenjeno.

Granice primjene ovlašćenja

Lice koje vrši poslove zaštite primjenjuje ovlašćenja unutar i oko štićenog objekta, u
granicama štićenog prostora i oko štićenog lica.
Izuzetno, tjelohranitelj i pratilac vrijednosti mogu primijeniti ovlašćenja izvan
objekata i prostora, u slučaju krajnje nužde i nužne odbrane.
Lice koje vrši poslove zaštite dužno je da postupi po naređenju policijskog službenika
radi spriječavanja i otklanjanja posledica narušavanja javnog reda i mira u većem obimu.
Lice koje vrši poslove zaštite dužno je da odmah obavijesti policiju o činjenicama koje
ukazuju na vršenje krivičnog djela, na učinioca krivičnog djela ili na predmete koji su u vezi sa
krivičnim djelom ili su nastali izvršenjem krivičnog djela ili prekršaja sa elementima nasilja.

Utvrđivanje indetiteta lica – LEGITIMISANJEM

8
 LEGITIMISANJE je službena radnja koju preduzimaju lica koja vrše poslove fizičke
zaštite radi utvrđivanja identiteta lica.
Legitimisanje se vrši neposrednim usmenim obraćanjem licu koje treba legitimisati sa
zahtjevom da pokaže i preda na uvid ličnu kartu ili drugu javnu ispravu sa fotografijom.
Izuzetno se može identitet utvrditi i pomoću drugih isprava koje posjeduju fotografiju i
podatke lica a da je isprava izdata od nadležnog organa.
Na zahtjev lica čiji se identitet utvrđuje, lice koje vrši poslove zaštite je dužno da ga
upozna sa razlozima utvrđivanja identiteta.

Ovlašćenje za utvrđivanje identiteta lica primjenjuje se prema nepoznatom licu:

Lice koje vrši poslove zaštite utvrđuje identitet lica koje:
1. ulazi ili izlazi iz štićenog objekta ili štićenog prostora;
2. se zatekne u štićenom objektu ili štićenom prostoru;
3. se zatekne u izvršenju krivičnog djela ili prekršaja na području štićenog objekta ili
štićenog prostora;
4. može ugroziti život i bezbjednost štićenog lica.

Lice koje vrši poslove zaštite, pri preduzimanju službenih radnji, dužno je da se legitimiše,
osim u slučaju kada to nije moguće.
Utvrđivanje identiteta lica vrši se uvidom u ličnu kartu ili u drugu javnu ispravu sa
fotografijom.
Lica koja vrše poslove fizičke zaštite će u upisnik unijeti podatke o licu čiji se indetitet
utvrđuje, a zatim mu vratiti ispravu i izdati propusnicu za ulazak u objekat ili prostor koji se
štiti.

OSNOVNE ISPRAVE ZA UTVRĐIVANJE IDENTITETA SU:

LIČNA KARTA je javna isprava kojom se dokazuje identitet i pravo je i dužnost svakog
lica starijeg od 18 godina da je ima.
Sa ličnom kartom, kao javnom ispravom kojom se dokazuje identitet su izjednačene: službena
legitimacija OPS-a, MUP-a,vojna legitimacija i lična karta za strance.

9
 PUTNA ISPRAVA služi kao dokaz imaocu identiteta i državljanstva kad je u
inostranstvu
Pored navedenih isprava može se utvrditi identitet licu i na osnovu:
Diplomatske ili konzularne lične karte, službene legitimacije inspekcijskih službi,
vozačke dozvole, studentskog indeksa i dr.
Lica koja vrše poslove fizičke zaštite prilikom utvrđivanja identiteta lica vršeći uvid u
ispravu, utvrđuju: ispravnost, vjerodostojnost i važnost određene isprave.
Kada lice treba zadržati, (shodno zakonskim rješenjima) lica koja vrše poslove fizičke
zaštite kod sebe zadržavaju njegovu ispravu na osnovu koje je utvrdio identitet, do predaje
lica nadležnom organu.
RADNJE KOJE SE PREDUZIMAJU PRILIKOM I NAKON LEGITIMISANJA

1. Prilaženje licu ili pozivanje lica;

2. Zaustavljanje i obraćanje licu

Lica koja vrše poslove fizičke zaštite se prilikom prilaženja licu zaustavljaju na
bezbjednom rastojanju (na otvorenom prostoru na oko 2 metra, u zatvorenom prostoru je kraće
rastojanje uz preduzimanje drugih mjera bezbjednosti), odnosno van zone fizičkog dejstva
legitimisanog lica, kako bi pravovremeno mogao da se odbije njegov eventualni napad (rukom,
nogom iz mjesta ili sa iskorakom). Položaj tijela prilikom legitimisanja u odnosu na legitimisano
lice je pod uglom od oko 45 stepeni sa poluiskorakom nedominantnom nogom (stav intervjua).
Lice se oslovljava (g-dine, g-đo) i obraća sa zahtjevom da lice pokaže i da na uvid ličnu kartu
(Molim Vas pokažite mi svoju ličnu kartu - dozvolite mi da pogledam Vašu ličnu kartu).

3. Uzimanje lične karte

Prilikom pokazivanja lične karte, lice koje vrše poslove fizičke zaštite svoju pažnju usmjerava na
ponašanje, samu radnju na izgled lica (da li ispoljava nervozu, strah, brze pokrete) kako bi bio
spreman da odbije od sebe eventualni napad. Lična karta se uzima sa iskorakom
nedominantnom nogom i takođe se lična karta uzima nedominantnom rukom (da bi u
slučaju napada legitimisanog lica mogao da reaguje dominantnom rukom u cilju odbijanja
napada), pri čemu se pogledom prati lice u cjelini.

10
DAVANJE UPOZORENJA

Ovo je jedno od ovlašćenja, koje primjenjuju lica koja vrše poslove fizičke zaštite, u
izvršenju zakonom utvrđenih zadataka.
Lice koje vrši poslove zaštite upozorava lice koje svojim ponašanjem, djelovanjem ili
propuštanjem radnje može da dovede u opasnost svoju bezbjednost ili bezbjednost štićenog lica,
bezbjednost imovine i naruši red i mir u štićenom objektu i granicama štićenog prostora (lica
koja vrše poslove fizičke zaštite upozoriće da se udalje sva lica koja remete javni red i mir ili
svojim ponašanjem odnosno propuštanjem dužne radnje ugrožavaju bezbjednost lica, objekta i
prostora koji se štite. U tim slučajevima lica koja vrše poslove fizičke zaštite obavijestiće
policiju).

FIZIČKA SNAGA

Upotrebom fizičke snage, u smislu Zakona o zaštiti lica i imovine, smatra se upotreba
različitih zahvata borilačkih vještina ili njima sličnih postupaka na tijelu drugog lica,
kojima je cilj odbijanje napada ili savlađivanje otpora usmjerenog prema štićenom licu ili
štićenom objektu.
Fizička snaga upotrebljava se na način da se prouzokuje što manje štetnih posledica.
Napadom se smatra svaka radnja koju lice preduzima da se štićeno lice povrijedi ili liši
života, da nasilno uđe u štićeni objekat ili štićeni prostor ili da lice koje vrši poslove zaštite
omete u vršenju poslova.
Otporom se smatra svako suprostavljanje koje se može vršiti oglušavanjem ili
zauzimanjem klečećeg, sjedećeg, ležećeg ili sličnog položaja (pasivni otpor) ili zaklanjanjem ili
držanjem za lice ili predmet, otimanjem, stavljanjem u izgled da će se lice napasti ili
preduzimanjem slične radnje (aktivni otpor).
Fizička snaga upotrebljava se u skladu sa pravilima vještine samoodbrane, a sa
upotrebom se prestaje čim prestane napad ili otpor lica prema kojem je upotrijebljena.
Osnovna dužnost lica koje vrši poslove fizičke zaštite je da suzbije napad na fizički
integritet ili imovinu lica koje štiti, objekat ili stvari u transportu koje obezbjedjuje i spriječi
ulazak neovlašćenih ili sumnjivih lica u prostor ili objekat, odnosno udalji ta lica sa prostora ili iz

11
objekta, kao i prilikom zadržavanja lica zatečenog u izvršenju krivičnog djela ili prekršaja,
ukoliko isti pruža otpor.
Neophodan dio ove dužnosti je i primjena sile kada je to potrebno. Zakon reguliše
primjenu sile: može se primjenjivati samo kada je nužno i mora da bude primijenjena u razumnoj
mjeri i u proporciji sa izraženom prijetnjom.
Zakoni u demokratskom društvu zahtijevaju da ovlašćena lica budu odgovorna za svoje postupke
prilikom primjene sile kao i da moraju imati opravdanje za svoje postupke.
Zabranjeno je zaštitaru nanositi licu udarce otvorenom šakom, jer to potcjenjuje i
omalovažava čovjeka, kao i čupanje za uši, nos, brkove, kao i udarce predjelu glave i
genitalija, na koji bi se način lice usmrtilo ili trajno fizički onesposobilo.

2.2. Postupanje lica pri obavljanju poslova kontrole i zaštite

Pri obavljanju djelatnosti zaštite, lice koje vrši te poslove ovlašćeno je da utvrdi identitet
nepoznatog lica koje ulazi, odnosno izlazi iz objekta, prostora koji se štiti na način što će uvidom
u ličnu kartu ili drugu javnu ispravu utvrditi identitet lica, upisati podatke u evidenciju (upisnik),
a zatim mu vratiti ispravu i izdati mu propusnicu za ulazak u objekat ili prostor koji se štiti.
Lice koje vrši poslove zaštite, upozoriće da se udalje sva liva koje remete JRM ili svojim
ponašanje, podnosno propuštanjem dužne radnje ugrožavaju bezbjednost objekta, prostora ili lica
koje se štite. Lice koje vrši poslove fizičke zaštite će obavijestiti ovlašćenog službenika policije u
slučajevima da lice ne postupi po njegovom upozorenju.
Lice koje vrši poslove fizičke zaštite spriječiće ulazak neovlašćenim ili sumnjivim licima
u prostor ili objekat, odnosno udaljiti ta lica sa prostora ili sa objekta koji se štiti.
Lice koje vrši poslove fizičke zaštite može izvršiti pregled lica koje ulazi u objekat koji
se štiti i izlazi iz njega. Pregled se sastoji u spoljašnjem pregledu odjeće i ostalim predmeta koje
lice nosi sa sobom (torbe i dr.) Pregled lica i predmeta koje lice nosi sa sobom može se vršiti i
pomoću tehničkih uredjaja (metal detektor vrata, ručnih metal detektora, rentgen aparat i dr.).
Pregledanje lica može vršiti samo lice istog pola koje vrši poslove zaštite.

12
 Lice koje vrši poslove fizičke zaštite može izvršiti pregled vozila pri ulasku u objekat koji
se štiti ili pri izlasku iz objekta koji se štiti, za pregled vozila mogu se koristiti i druga pomagala
(ogledala i dr.).
Pregled lica i vozila može se izvršiti samo uz pristanak tog lica, ako lice odbije da se
podvrgne pregledu, lice koje vrši poslove fizičke zaštite neće mu dozvoliti ulazak u objekat koji
se štiti.
Lice koje vrši poslove fizičke zaštite, može zadržati na licu mjesta, lice koje je zatečeno u
vršenju krivičnog djela na prostoru ili objektu koji se štiti do dolaska policije.
Lice koje vrši poslove fizičke zaštite izvršiće pregled zadržanog lica sa ciljem otkrivanja
oružja ili predmeta pogodnih za napad, odnosno predmeta koji mogu poslužiti kao dokaz u
krivičnom postupku. Oružje i predmete u ovom slučaju lice koje vrši poslove fizičke zaštite
predaće policijskih službenicima.
U vršenju poslova fizičke zaštite mogu se upotrijebiti sredstva prinude. Lice koje vrši
poslove fizičke zaštite će prije upotrebe sredstava prinude upozoriti lice prema kome ih
namjerava upotrijebiti. Lice koje vrši poslove fizičke zaštite prestaće sa upotrebom sredstava
prinude nakon savladavanja otpora lica koje vrši napad na njega, druga lica, prostor ili objekat
koji se štiti.
Lice koje vrši poslove fizičke zaštite može upotrijebiti vatreno oružje pod uslovima
propisanim zakonom. Prije upotrebe dužno je da upozori lice protiv kojeg namjerava da
upotrijebi vatreno oružje pucanjem u vazduh, ako to lice ni nakon upozorenja ne prestane sa
napadom, protiv njega se može upotrijebiti vatreno oružje u skladu sa zakonom. Vatreno oružje
se može upotrijebiti samo na način kojim se obezbjedjuje zaštita života drugih ljudi i sa što
manje štetnih posledica.

2.3. Ovlašćenja pripadnika privatne bezbjednosti u EU

13
 Kada je riječ o upotrebi sredstava prinude, možemo reći da se najčešće, pored sredstava
za ograničenje kretanja, upotrebljavaju nesmrtonosna oružja i službeni psi. U većini država za
korišćenje pasa potrebno je dobiti posebnu dozvolu, a postoji i obaveza da pas i vodič budu
adekvatno obučeni. U Grčkoj je zabranjena upotreba pasa na javnim mjestima ili u prostorima
koji su dostupni javnosti. Upotreba vatrenog oružja nije dozvoljena u Danskoj, Francuskoj (osim
za pratnju novca), Holandiji, Irskoj i Velikoj Britaniji. U ostalim državama ovo predstavlja ili
zahtjev ili stvar izbora u određenim okolnostima.
U državama u kojima je dozvoljena upotreba vatrenog oružja, potrebno je da radnici
obezbjeđenja imaju dozvolu koja se dodjeljuje ili pojedincu ili kompaniji. U većini slučajeva,
ove dozvole izdaju ministarstva unutrašnjih poslova ili ministarstva policije. Upotreba oružja
ograničena je na radno okruženje, a oružje se mora čuvati na obezbijeđenom mjestu u kompaniji.
Spisak oružja može se čuvati ili u kompaniji ili u policiji. Generalno, radnici privatnog
obezbjeđenja, pored toga što mogu vršiti ograničen pregled lica i stvari i oduzimati predmete,
nemaju posebna ovlašćenja u odnosu na ona koja imaju kao građani. To je dozvoljeno u samo
par država članica (Belgija, Poljska, Grčka), ali u precizno definisanim okolnostima (pravila
vezana za posebna ovlašćenja na privatnom vlasništvu, posebna ovlašćenja na aerodromima,
posebna ovlašćenja uz dozvolu nadležnog organa). U svim državama radnici obezbjeđenja
obavezno moraju proći obuku rukovanja vatrenim oružjem.

2.4. Ovlašćenja pripadnika privatne bezbjednosti u Crnoj Gori

Član 31. Zakona o oružju dozvoljava kompanijama da izdaju oružje i municiju

pojedincima koji rade kao tjelohranitelji ili obezbjeđenje objekata i dobara (pod uslovom da su
uslovi iz člana 17. ispunjeni). Radnici obezbjeđenja oružje mogu nositi samo dok su na dužnosti
i ne mogu ga iznositi van objekta koji se obezbjeđuje. Međutim, član 31. paragraf 2. utvrđuje da
svi čuvari njiva, vinograda, lovišta i ribnjaka kao i ostali pojedinci zaposleni kao profesionalni
tjelohranitelji ili čuvari objekata, imovine i dobara mogu nositi oružje kući. Čuvari koji
obezbjeđuju novac i dragocjenosti takođe mogu, u svrhe transporta istih, nositi oružje van
čuvanog objekta.

14
 PBA2 moraju da izdaju dozvole za držanje i nošenje oružja osobama kojima je ono
povjereno, i o tome moraju da obavijeste Ministarstvo unutrašnjih poslova. Sadašnji zakon u
stvari je dopuna starom Zakonu o oružju po kojem radnici obezbjeđenja nisu morali da imaju
dozvole za držanje i nošenje oružja. Osoblju PBA i građanima nije dozvoljeno da posjeduju bilo
kakvo automatsko ili poluautomatsko oružje sa okvirom koji ima više od pet metaka (izuzev
pušaka kalibra 22LR). Pištolji i revolveri kalibra 5.56 mm i većeg zavedeni su kao oružje za
samoodbranu.

Krivični zakonik dozvoljava policiji upotrebu sile, i očekuje se da će novi Zakon o zaštiti
lica i imovine sadržati odredbe vezane za PBA i oružje. Zakon o oružju (član 12.) nabraja sva
zabranjena oružja za građane i kompanije. Iako ne postoji formalni propis koji reguliše upotrebu
sile, jedna PBA intervjuisana za ovo istraživanje tvrdi da svojim zaposlenima dozvoljava samo
minimalnu upotrebu sile.

U pogledu obuke u rukovanju oružjem ne postoji poseban zakon koji se odnosi na PBA,
iako zakon zahtijeva da građani koji posjeduju oružane dozvole moraju imati i obuku u
rukovanju oružjem. Do ovog dana ni jedna PBA u Crnoj Gori ili njen zaposleni nisu osuđeni za
prekršaj zakona o upotrebi sile i oružju. U toku ovog istraživanja nije bilo moguće napraviti uvid
u obuke koje drže različite PBA aktivne u Crnoj Gori da bi se odredilo koliko se drže
međunarodnih standarda (posebno Osnovni principi UN o upotrebi sile i vatrenog oružja od
strane pripadnika policije) u ovoj oblasti, i potrebno je dodatno istraživanje o pomenutoj temi.

Dalje, dok u istraživanju nisu pronađeni dokazi o zloupotrebi oružja od strane zaposlenih
u PBA, ako se u obzir uzme velika dostupnost oružja u Crnoj Gori i visok nivo zloupotrebe
oružja u širim društvenim krugovima, određeni stepen opreza je vjerovatno potreban. Pošto
ovakvo stanje stvari uslovljava ponašanje barem nekih zaposlenih u PBA, samim tim, veća je i
vjerovatnoća da će naići na oružani odgovor. Postavljaju se dodatna pitanja o upotrebi oružja od
strane policajaca koji nisu na dužnosti i o dozvolama koje se mogu koristiti u ovim situacijama.
Tako da je dalje istraživanje o sili i oružju koje upotrebljavaju PBA i policija u Crnoj Gori

2
PBA – Privatna bezbjednosna agencija(Privatne bezbjednosne agencije)

15
neophodno. Informacije o zakonima koji regulišu nošenje nesmrtonosnog oružja (palice, sprejevi
itd ) nisu bile dostupne.

3. Pravne regulative privatne bezbjednosti

Bezbjednosna zaštita imovine, lica i poslovanja u Crnoj Gori je prema problematici

identična ostalim ex YU republikama, sada nezavisnim državama. Pored činjenice da je bila u
zajedničkoj državi (čitaj: Jugoslaviji) Crna Gora ima identične bezbjednosne probleme,
ambijentalne činioce i srodnu kulturu, tradiciju, jezik i druge atribute. Na identičan način su
postavljeni i odgovori društva, odnosno države i njenih organa i sektora privatne bezbjednosti.

Sektor privatne bezbjednosti u Crnoj Gori je normativno-pravno regulisan odredbama

više zakona, među kojima se po značaju izdvajaju: Zakon o zaštiti lica i imovine3, Zakon o
detektivskim agencijama i Zakon o oružju. Pored „matičnih“ zakona od ostalih propisa u Crnoj
Gori od posebnog značaja za oblast privatne bezbjednosti su Zakon o nacionalnim i stručnim
kvalifikacijama4, zatim Pravilnik o načinu osposobljavanja, programu i načinu polaganja
stručnog ispita za vršenje poslova zaštite lica, imovine i dobara, 5 Pravilnik o načinu postupanja
lica u vršenju fizičke zaštite lica, imovine i dobara i dr. (Čolović V, 2010, str. 113-115). Ovim i
ostalim propisima podrobnije su regulisana pojedina standardna važna pitanja, kao što su:
kriterijumi za rad kompanija, vlasnika i osoblja, odgovorni organi, obuka i edukacija,
identifikacija, ovlašćenja, upotreba vatrenog oružja i drugih sredstava sile, saradnja privatnog i
jasvnog sektora bezbjednosti (policije), kontrola i nadzor nad privatnim sektorom bezbjednosti i
dr.6
Sektor privatne bezbjednosti u Crnoj Gori pruža standardne usluge iz ove oblasti kao i
ostale firme u drugim ex YU republikama.

3
„Službeni list RCG“ br.29/05, Podgorica. Do usvajanja Zakona o zaštiti lica i imovine i stupasnja na pravnu snagu u
maju 2005. godine, oblast privatne bezbjednosti u RCG je bila uređena ranijim Zakonom o društvenoj samozaštiti
(1974) i njegovim novelama (1983).
4
„Službeni list RCG“ br. 80/08,Podgorica.
5
„Službeni list RCG“ br. 7/06, Podgorica.
6
Šire: Milić S, Intervju, Uprava policije Crne Gore, Podgorica, 02.02.2012. godine.

16
 Prema sadržini i vrstama poslova izvršena je njihova sistematizacija u tri grupe poslova,
usluga i djelatnosti: a) obezbjeđenje stambenih, poslovnih i drugih objekata i imovine od
uništavanja, krađe i drugih oblika štetnog djelovanja; zaštita prirodnih dobara i životne sredine;
tehničko obezbjeđenje objekata i imovine projektovanjem, ugradnjom i održavanjem alarmnih,
audio i vidio sistema i centrala, kao i drugih tehničkih sistema koji imaju za cilj spriječavanje
ulaska neovlašćenih lica u objekat ili na prostor koji se obezbjeđuje; b) obezbjeđenje lica od
ugrožavanja njihovog života, fizičkog i psihičkog integriteta, privatnosti i ličnih prava, i
obezbjeđenje stvari u transportu (pratnja novca, vrijednosnih papira, dragocjenosti i dr.) i c)
održavanje reda na javnim okupljanjima.7

3.1. Pravna regulativa privatne bezbjednosti u Sloveniji

Bezbjednosna zaštita imovine, lica i poslovanja u Sloveniji i njena pravna regulativa nisu
podrobnije razmatrani u ovom tekstu, jer poznato je da je ova zemlja još od 2004. godine
ravnopravni član EU i da je u pravnom sistemu Brisela. Slovenija je morala još u pristupnim
pregovorima i kasnije da harmonizuje svoje norme sa propisima EU, pa se to naravno odnosilo i
na oblast privatne bezbjednosti. To bez obzira koliko nema jedinstvenih normi u ovoj oblasti i po
svim pitanjima u EU, ali sve zemlje članice primjenjuju minimalne standarde u sektoru privatne
bezbjednosti koji su unaprijed navedeni.

Podsjećam da je prije ulaska u EU, još u procesu pridruživanja i stabilizacije, Slovenija

donijela nekoliko važnih propisa u pomenutoj oblasti. Tako su usvojeni Zakon o privatnoj
bezbjednosti (Zakon o zasebnem varovanju in obveznom organiziranju službi varovanja) 8. Zakon
o detektivskoj djelatnosti (Zakon o detektivski dejavnostvi) 9 i dr. Prije toga je pod okriljem
Privredne komore Slovenije, u okviru Udruženja detektiva Slovenije, usvojen veoma važan

7
Tako na pr. kompanija Security Guard Montenegro deli poslove u tri sektora: 1) usluge bezbjednosti, 2) javne
usluge i 3) fizičko i tehničko obezbjeđenje. Kompanija Guard Popovic Security pruža sledeće usluge: zaštitu
objekata i pojedinaca; transport novca i dragocenosti; pratnju i zaštitu vozila; instalaciju alarmnih sistema; video
nadzor; sistem za obezbjeđivanje novca i kancelariju za istrage.
8
Uradni list Republike Slovenije, št. 32/94 i št.212-05/03, Ljubljana.
9
Uradni list Republike Slovenije, št. 32/94, Ljubljana.

17
podzakonski akt Kodeks detektivske etike.10 Nakon toga, usled novih ambijentalnih i drugih
okolnosti, 2011. godine usvojene su novele u ovoj oblasti i donijeti novi Zakon o privatnom
obezbjeđenju11 i Zakon o detektivskoj djelatnosti.12
Radi implementacije ovih i drugih zakona u Sloveniji je donijeto nekoliko podzakonskih
akata u ovoj oblasti, kojima se bliže regulišu pojedina pitanja. Uglavnom, kao članica EU
Slovenija primjenjuje sve pozitivno-pravne propise EU u ovoj i komplementarnim oblastima.

3.2. Pravna regulativa privatne bezbjednosti u Hrvatskoj

Bezbjednosna zaštita imovine, lica i poslovanja u Hrvatskoj je u velikoj mjeri bila

identična rješenjima kao u ostalim nekadašnjim YU republikama, a sada nezavisnim državama.
Nakon osamostaljenja, Republika Hrvatska je učinila prvi pokušaj institucionalnog i cjelovitog
uređenja ove oblasti 1996. godine usvajanjem Zakona o zaštiti osoba i imovine. Međutim,
pomenuti zakon je u dva navrata mijenjan, jer je Hrvatska već ušla u proces evrointegracija i
stoga je morala da harmonizuje svoje norme sa propisima EU. Poznato je da je ovaj proces
završen 01.07.2013. godine, kada je Hrvatska i zvanično postala 28. po redu država članica
Evropske unije.

U toku procesa pridruživanja EU, na osnovu ranije potpisanog Sporazuma o stabilizaciji i

pridruživanju (SPP), Hrvatska je preuzela obavezu da ovu oblast uredi po standardima EU i
nakon toga je još 2003. godine donijet tada novi Zakon o privatnoj bezbjednosti i zaštiti.13 Cilj
promjena je bio ne samo da se da se ova važna oblast uredi normativno, već i da se aktuelni
propisi harmonizuju sa pravom EU i da se ona učini konkuretnom pred naletom stranih
kompanija na novo tržište.
Posle usvajanja Zakona o privatnoj bezbjednosti i zaštiti u Hrvatskoj na pravnoj snazi je
ostalo još nekoliko podzakonskih akata iz prethodnog perioda, koji su po mišljenju stručnjaka

10
Kodeks poklicne etike – Detektivska Zbornica Republike Slovenije, Ljubljana.
11
Uradni list Republike Slovenije (Zakon o zasebnom varovanju (ZZasV-1)), št. 17/2011, Ljubljana.
12
Zakon o detektivskoj djelatnosti (ZDD-1),2011., Ljubljana.
13
„Narodne novine“, broj 68/03, 31/10, 139/10, Zagreb.

18
postali anahroni novim okolnostima i zahtjevima poslovanja u oblasti privatne bezbjednosti. 14
Naravno, ubrzo je uslijedila normativna inicijativa i predlozi podzakonskih akata u okviru nove
legislative. Usvojeno je nekoliko podzakonskih akata u oblasti privatne bezbjednosti u
Hravstakoj, kao što su Pravilnik o izobrazbi i stručnom ispitu za zaštitare i čuvare 15, Pravilnik o
uvjetima i načinu polaganja te programu stručnog ispita za zaštitara-tehničara16 i dr.

Prema raspoloživim saznanjima privatna bezbjednost u republici Hrvatskoj je srodna

identičnim poslovima kao i u ostalim ex YU republikama, sa napomenom da su Hrvatska i
Slovenija u značajnoj prednosti kao ravnopravni članovi EU. U pogledu vrste, obima i
karakteristika u pitanju su poslovi fizičkog obezbjeđenja, tehničkog obezbjeđenja, zaštite
gotovog novca i transporta, ugradnje i održavanja alarmnih i drugih sistema za prevenciju od
provala, ličnu zaštitu, zaštitu od požara i drugi komplementarni poslovi.

Dodajemo da su ostalim zakonskim odredbama i podzakonskim aktima podrobnije

regulisana ostala pitanja iz oblasti private bezbjednosti i to: kriterijumi za rad kompanija,
vlasnika i zaposlenih, odgovorni organi, obuka i edukacija osoblja, identifikacija, ovlašćenja,
upotreba vatrenog oružja i drugih sredstava prinude, saradnja sektora privatne i javne
bezbjednosti, kontrola i nadzor nad sektorom privatne bezbjednosti i dr.

4. Obrazovanje i obuka pripadnika privatne bezbjednosti

14
Više:, “SALW and Private Security Companies in South Eastern Europe: A cause or effect of insecurity?, Second
edition, SEESAC, Belgrade, 2005.
15
„Narodne novine”, broj 103/04, 21/07 i 86/08, Zagreb.
16
„Narodne novine”, broj 161/04, 87/08, Zagreb.

19
 Zbog samog značaja edukacije pripadnika PBA većina nacionalnih zakonodavstava
donosi posebne podzakonske akte, kojima se reguliše način organizovanja i sprovođenja obuke i
stručnog usavršavanja. Edukaciju pripadnika PBA sačinjavaju dvije jasno odvojene faze: 1)
obrazovanje u redovnom obrazovnom sistemu (srednje, više i visoke škole, tj. fakulteti) i 2)
proces stručnog osposobljavanja, usavršavanja i inovacije znanja na kursevima i seminarima.

Prvi stepen edukacije sačinjava osnovna obuka shvaćena kao proces usvajanja opšteg
nivoa teorijskih i praktičnih znanja za vršenje konkretne djelatnosti, koje se obično sprovodi u
redovnom obrazovnom sistemu ili kursevima. Stručno usavršavanje podrazumijeva viši nivo
edukacije, koji se sprovodi radi očuvanja i poboljšanja efekata rada i/ili očuvanja i podizanja
nivoa kvaliteta usluga pohađanjem specijalističkih kurseva ili učešćem na seminarima,
studijskim i stručnim putovanjima. Potreba za stručnim usavršavanjem može biti inicirana: 1)
ponavljanjem propusta u kvalitetu pružanja usluga; 2) uvođenjem inovacija koje su rezultat
tehničko-tehnološkog napretka i 3) kontinuiranim praćenjem tehničko-tehnoloških dostignuća u
oblastima značajnim za poslovanje preduzeća. Zaposleni se upućuju na usavršavanje obično na
predlog rukovodioca organizacione jedinice ili na osnovu ličnog predloga zaposlenog.

Teorijski dio podrazumijeva predavanja, kurseve, različite vrste radionica i konsultacija,

dok u okviru nastave postoji i praktičan dio koji prvenstveno podrazumijeva usavršavanje
fizičkih sposobnosti, odnosno obuku za upotrebu fizičke snage. U okviru ovog dijela obuke se
vrši takozvana kondiciona obuka, a koja se prvenstveno odnosi na fizičku pripremu kroz
specijalnu obuku u primjeni fizičke snage, budući da kandidati koji pohađaju kurs za radnika
fizičkog obezbjeđenja u poslu koji budu obavljali koristiti i takozvana sredstva prinude.

A u okviru dijela obuke kandidati se upoznaju sa stavovima, kretanjem i udarcima u

karate - boksu, te sa padovima i bacanjima u džudou. Zatim slijedi upoznavanje sa zahvatima za
privođenje, te načinima odbrane od naoružanog i odbrane od nenaoružanog napadača.

Na početnom času, kandidati dobijaju sve potrebne informacije na temu privatnog

obezbjeđenja, te o razvijenosti privatnog obezbjeđenja na teritoriji Republike Crne Gore, ali i
ostalih država koje se nalaze na teritoriji Evrope, a zatim se upoznaju i sa osnovnim planom i

20
programom obuke za radnika fizičkog obezbjeđenja. Potom slijedi predavanje o pravnim
aspektima obavljanja djelatnosti privatnog obezbjeđenja, a u okviru koga kandidati dobijaju
informacije o broju krivičnih djela koja su prijavljena na teritoriji Republike Crne Gore, te se
upoznaju sa osnovama krivičnog prava i postupka, te prekršajnog prava. Takođe, u ovoj oblasti
od predavača dobijaju i sve potrebne smjernice o pravilnim načinima za obezbjeđenje mjesta na
kome se odigrao krivični događaj, te o kodeksu profesionalne etike u obavljanju poslova
privatnog obezbjeđenja.

Sledeći korak je da se kandidati upoznaju sa primjenom zakona, a u smislu dobijanja

informacija o sticanju licence fizičkih i pravnih lica, odnosno preduzetnika za obavljanje poslova
fizičkog obezbjeđenja, te o tome šta je sve potrebno da bi određena osoba, odnosno firma ili
preduzetnik stekli licencu za obavljanje ovih poslova, ali i sa svim ostalim informacija koje se
tiču ovog pitanja.

U okviru teorijskog dijela obuke za radnika fizičkog obezbjeđenja kandidati se upoznaju i

sa ovlašćenjima koja ima službenik privatnog obezbjeđenja, odnosno sa pojmom vansudske
zaštite i dozvoljene samopomoći, te sa pojmom nužne odbrane i prekoračenja njenih granica i sa
pojmom takozvane krajnje nužde.

Poseban dio obuke za radnika fizičkog obezbjeđenja je usmjeren na upoznavanje

kandidata sa opremom za obezbjeđenje, kao i sa standardnim, odnosno redovnim procedurama
obezbjeđenja (kontrola pristupa, obezbjeđenje patroliranjem, kontrolni centar).

A kako je riječ o vrlo specifičnm zanimanju, neophodno je takođe da svako ko se

obučava bude podrobno upoznat i sa procedurama u vanrednim situacijama, ali i sa sistemom
zaštite od požara, odnosno sa oblašću bezbjednost i zdravlje na radu.

U nastavku ove obuke se polaznici upoznaju sa osnovnim principima ophođenja prema

klijentima, a zatim slijedi segment vezan za prvu pomoć.

21
 Završni dio ovog dijela obuke je usmjeren na informisanje, ali i razvijanje
komunikacionih veština kandidata kroz niz različitih vežbi i radionica, te se oni osposobljavaju i
za rješavanje sukoba.

Potom slijedi novi segment u okviru kursa za radnika obezbjeđenja, koji se odnosi na
obezbjeđenje javnih skupova i u okviru koga se polaznici upoznaju najprije sa zakonskim
regulativama za vršenje redarskih poslova, te sa planom obezbjeđenja, ali i svim onim poslovima
koje obavljaju redari, kako bi stekli što jasniji utisak.
Transport novca, vrijednosnih i drugih pošiljki na različite načine je sljedeća oblast u
okviru obuke za radnika fizičkog obezbjeđenja, a kandidati uče koji su uslovi za vršenje svih
ovih načina transporta vrijednosti. Posljednja oblast u okviru teorijskog dela ovog kursa se
odnosi na radne odnose i zakonsku regulativu, što podrazumijeva upoznavanje kandidata sa
sistemom socijalnog dijaloga, radnog prava i aktuelnih problema, te sa evidencijom i potrebom
za informisanjem zaposlenih.

Stručna obuka planira se i organizuje prema zahtjevima pravnih lica i preduzetnika,

odnosno fizičkih lica koji obavljaju djelatnost privatnog obezbjeđenja, uz koje se prilažu dokazi
o ispunjavanju uslova za pohađanje obuke. Stručna obuka sprovodi se putem predavanja, vežbi,
kurseva, radionica i drugih oblika učenja i obrazovanja po utvrđenim programima, a izvodi se
teoretski, praktičnim radom, konsultativno – instruktivnim radom i na drugi primjeren način i
prema planovima i u terminima koje utvrđuju izvođači obuke. Kandidat mora imati najmanje 18
godina, odnosno da je prema važećim zakonima Republike Crne Gore riječ o punoljetnoj osobi.
Takođe, svaki kandidat mora imati najmanje SSS (srednju stručnu spremu) odnosno III ili IV
stepen, a tom prilikom treba da priloži i važeći dokument o psihofizčkoj sposobnosti, koji izdaje
ovlašćena zdravstvena ustanova. Na kraju stručne obuke polaže se pisani završni ispitni test.

4.1. Obuka u rukovanju naoružanjem

22
 Vatreno oružje je smrtonosno oružje. To mu je, uostalom i namjena. Ta činjenica mora
biti prva misao svakog ko sa oružjem ima bilo kakav dodir: vojnik, policajac, lice koje vrši
poslove zaštite ili građanin, bilo da oružje drži ili nosi.
Od oružja ljudi stradaju i usljed nepažljivog i neodgovornog odnosa lica koja su u dodiru
sa njime, što sve ukazuje na krajnju odgovornost, pažljivost i obučenost pri rukovanju oružjem.
Treba znati da je posjedovanje vatrenog oružja odgovornost, ali prevashodna odgovornost za
ljudski život.
Postoji više zakona koji se sa različitih aspekata bave pitanjem oružja.
Tako se Zakonom o oružju bliže propisuje način nabavke, držanje, nošenje, proizvodnja,
promet oružja i municije, kao i način postupanja sa oružjem.
U Zakonu o zaštiti lica i imovine samo je dat osnov za upotrebu vatrenog oružja lica koja
vrše poslove zaštite, dok je u Krivičnom zakoniku CG, odnosno u Zakonu o javnom redu i miru
propisana krivična odgovornost za neovlašćeno držanje i nošenje vatrenog oružja, odnosno
prekršajna odgovornost za upotrebu vatrenog oružja, bez dozvole na javnom mjestu.
U primjeni svih oblika sredstava prinude, a posebno prilikom upotrebe vatrenog oružja,
lica koja vrše poslove zaštite moraju se striktno pridržavati principa: zakonitosti, nužnosti i
proporcionalnosti.

4.1.1. Postupanje sa oružjem i municijom

Sa oružjem i municijom mora se postupati sa posebnom pažnjom.

Posebnom pažnjom smatra se pravilno čuvanje, stručna upotreba, pravilno nošenje,
prenošenje i držanje oružja u ispravnom stanju.
Zabranjeno je nošenje oružja na javnom mjestu.
Svi su dužni da se pridržavaju pravila javno istaknutih zabrana o unošenju oružja u
određene prostore ili prostorije.
Izuzetno, fizičko lice kome je izdat oružni list za držanje i nošenje oružja može nositi
oružje samo radi korišćenja u lovnom terenu, na strelištu, na sportskom takmičenju ili na drugom
mjestu određenom za vježbe gađanja.

23
 Fizičko lice kome je izdat oružni list za držanje oružja može prenositi oružje samo radi
popravljanja, prepravljanja ili u slučajevima promjene mjesta prebivališta ili ga nositi samo radi
korišćenja na strelištu.
Fizičko lice ne smije nositi i koristiti oružje kad je pod uticajem alkohola, droga ili drugih
psihoaktivnih supstanci, odnosno u takvom stanju da nije u mogućnosti da shvati značenje svog
postupanja, odnosno da vlada svojom voljom.
Ne smije se na javnom mjestu oružje kategorije B, C i D učiniti vidljivim drugim licima,
niti se smije nositi na način koji ih uznemirava.
Izuzetno, zaštitar prilikom vršenja poslova fizičke zaštite, oružje može nositi u skladu sa
zakonom kojim se uređuje zaštita lica i imovine.

4.1.2. Četiri osnovna pravila bezbjednog rukovanja oružjem

Postoje četiri osnovna ili „kardinalna“ pravila bezbjednog rukovanja oružjem. Svaka koja
posjeduje oružje treba da zna i da može druge da nauči osnovnim pravilima. Pravila treba
zapamtiti po rednim brojevima. Ovo će omogućiti brzo reagovanje na terenu.

INSTRUKCIJE U RUKOVANJU ORUŽJEM

A. Vatreno oružje je uvijek napunjeno

Nema izuzetaka za ovo pravilo. Prema svakom vatrenom oružju, ponašajte se kao da je
napunjeno pa nikada nećete čuti riječenicu: „Ali, nijesam znao da je pištolj napunjen“. Nije
dovoljno to što znate da ste nedavno provjeravali oružje.

 ako dođete u kontakt sa pištoljem, otvorite ga da vidite da li u njemu ima metaka u

magacinu ili u ležištu metka cijevi. Uradite to svaki put kada rukujete oružjem ili insistirajte da
to urade osobe koje u vašem okruženju rukuju oružjemk
 kad god uzmete oružje u ruke, provjerite da li je napunjeno,
 kad god dodajete oružje drugoj osobi, provjerite da li je napunjeno,
 kada dodajete oružje drugoj osobi, zatvarač treba da bude zakočen,

24
 kada god smatrate za neophodno, pod uslovom da je bezbjedno, provjerite da li je oružje
napunjeno,
 ukoliko neko pokuša da vam doda oružje koje ne poznajete, tražite da ga rasklopi.
Ukoliko u datoj situaciji to nije izvodljivo, kao što je oduzimanje oružja od zatvorenika, tretirajte
oružje kao i ono koje ne možete isprazniti,
 NEMOJTE EKSPERIMENTISATI. Zatražite pomoć pri pražnjenju oružja.

B. Nikada ne okrećite oružje prema nečemu u što ne namjeravate da pucate.

Pravilo „svijest o cijevi“ je jedno od pravila koje se najčešće krši, naročito pri rukovanju
pištoljem i revolverom. Najčešći izgovor je „pištolj nije napunjen“.
 nikada ne okrećite cijeve prema bilo kom dijelu vašeg ili tijela druge osobe. Ovlašćena lica
mogu da zaborave ovo pravilo kada zajedno sa kolegama sprovode pretres. Jednostavan
način da se prisjetite ovog pravila je da zamislite laserski zrak koji projektuje cijev vašeg
oružja. Taj zrak uništava sve što dotakne,
 teško je pronaći apsolutno bezbjedan pravac, osim zadnjeg dijela strelišta. „Bezbjedan
pravac“ u drugom okruženju definisan je kao onaj pravac kod koga, ukoliko dodje do greške
pri rukovanju oružjem, oružje neće izazvati povredu osobe i dovešće samo do minimalne
materijalne štete. Drugim riječima, vatreno oružje kojim rukujemo u domovima ili na poslu
treba okrenuti ka nečemu što će primiti i zadržati metak u slučaju nezgode.

C. Ne stavljajte prst na obarač i kočnicu obarača do trenutka u kome namjeravate

da pucate.

Nepridržavanje ovog pravila u najvećoj mjeri izaziva nezgode. Mnoga ovlašćena lica
vjeruju da prst treba da bude na obaraču tako da mogu brzo da reaguju ako se pojavi neočekivana
meta. To nije tačno. Podjednako brzo možete pucati iz vašeg oružja i ako vam je prst van
obarača kao i ako vam je prst na obaraču. Ovo je pravilo koje ovlašćena lica najčešće krše kada
rukuju oružjem ili kada sprovode pretres. Kršenje ovog pravila je taktički nepravilno, a
prouzrokuju ga loše navike. Držanje prsta na obaraču dok vraćate pištolj u futrolu je glavni
uzročnik samopovredjivanja na strelištu.

25
D. Provjerite metu i sve što se iza nje nalazi

Metu morate identifikovati i provjeriti prije nego što počnete da pucate.

 onaj koji puca mora znati što se nalazi ispred, ali i iza mete,
 nemojte pucati ako u toku noći čujete zvuk ili vidite obrise koji ne možete prepoznati,
 morate provjeriti da se oko i iza mjesta opasnosti nalaze nevini posmatrači (građani),
 odaberite dobar položaj. U većini slučajeva smrtonosna sila je tako brza i kratkotrajna da
vremena imate samo toliko da spasite sopstveni život. Ne smijete to nikada zaboraviti,
tako da, ako se prijetnja pojavi, treba da budete u najboljem položaju, koji će vam pružiti
zaklon i omogućiti vam više vremena za procjenu situacije i za razvijanje plana.

Upoznavanje sa pištoljem CZ-99-9mm

Vatreno oružje koje koriste ovlašćena lica uglavnom je C3-99 9 mm. Magacin sadrži 15
metaka. Pištolj je bezbjedan za upotrebu tokom akcije. Municija koju koristi je „Zastavin“ model
19 veličine 9x19 mm (9mm širine, 19mm dužine).

4.1.3. Stavljanje opreme

Da bi oprema bila lako dostupna, ovlašćena lica treba uvjek da je nose na istom mjestu na
opasaču. Ovlašćeno lice mora biti u stanju da pronadje svaki komad u potpunom mraku i bez
suvišnih pokreta. Moderni opasači su pretrpani radio stanicom, lisicama, palicom, baterijskom
lampom i futrolama. Svaki komad treba da se postavi na opasač ili neko drugo mjesto na
uniformi, tako da predstavlja dodatak ostaloj opremi i da ne spriječava ili komplikuje njenu
trenutnu primjenu.

A. Futrole

Futrola treba da se nosi sa „dominantne“ strane (ona ruka u kojoj nosite oružje) u
običajenoj visini opasača. Njen položaj na opasaču treba da bude prilagodjen cijevi koja treba da
bude u liniji sa bočnom ivicom pantalona.

26
 B. Futrola za rezervni okvir

Futrola treba da se nosi vertikalno na strani suprotnoj od oružja i prema prednjem dijelu.
Meci treba da stoje u futroli sa zrnima okrenutim prema kopči opasača.

C. Futrola za lisice, palicu i za radio – stanicu

4.2. Pravilnik o načinu osposobljavanja, programu i načinu polaganja stručnog

ispita

Stručni ispit se polaže pred Komisijom za polaganje stručnog ispita, koju obrazuje
ministar nadležan za unutrašnje poslove. Programom osposobljavanja za vršenje poslova zaštite
određen je teorijski i praktični dio ispita. Teorijski dio sastoji se od 18 nastavnih časova koji se
odnose na fizičku zaštitu, 2 nastavna časa posvećena su upotrebi sredstava i uređaja tehničke
zaštite, osnovima kriminalistike - b nastavnih časova, osnovama komuniciranja - četiri časa,
držanju i nošenju i pravilnoj upotrebi vatrenog oružja posvećeno je deset časova. Praktični dio
programa se sastoji iz specijalnog fizičkog osposobljavanja - 8 časova i gađanja vatrenim
oružjem - 2 nastavna časa.

Optimalno rješenje bilo bi kada bi se za sve subjekte privatne bezbjednosti se uspostavio

cjeloviti sistem obuke, koja bi se izvodila po jedinstvenom programu i u jednoj centralnoj
instituciji sa kvalitetnim predavačima i potrebnim brojem decentralizovanih jedinica na
regionalnom i lokalnom nivou. Standardizacijom obuke postigla bi se veća efikasnost,
ujednačenost nastavnih sadržaja i kvaliteta obuke.

Osnovna obuka je polazna komponenta u sistemu obuke i uslov za pristupanje službi

privatne bezbjednosti. Ova obuka predstavlja organizovano školovanje prema određenom
konceptu sa tačno utvrđenim vremenom trajanja teorijske i praktične nastave, zavisno od načina i
zastupljenosti drugih oblika obuke. Tako, ukoliko je dobro razvijen sistem specijalističke ili
permanentne obuke i osnovna obuka je kraća. Obuka srednjeg rukovodnog kadra je značajan

27
oblik obuke zbog toga što je srednji rukovodni kadar osnovni nosilac ukupnog rada i, zajedno sa
osnovnim nivoom, realizuju gotovo sve poslove privatne bezbjednosti. Oni su posrednici između
visokog rukovodnog nivoa, koji kreira i planira rad, i pripadnika privatne bezbjednosti koji
operativno realizuje planirane aktivnosti. Nastavni plan i program sačinjava se na osnovu
aktivnosti i opisa radnog mjesta srednjeg rukovodnog kadra.

Suština programa obuke sastoji se u učenju vještine rukovođenja u praksi. Pri izradi
nastavnog plana i programa polazi se od osnovnih aktivnosti rukovodilaca srednjeg nivoa i vizije
budućih aktivnosti rukovodilaca srednjeg nivoa i vizije budućih aktivnosti uz sagledavanje
zakonskih odredbi koje to regulišu, kao i pravila procedure, a zatim se kreira odgovarajući
nastavni plan. U njemu bi trebalo da se nađu teme koje se odnose na kadrovske aktivnosti,
vođenje tima, rukovođenje na osnovu zacrtanih ciljeva, odnosno željenih rezultata (result based
management), motivaciju, disciplinske postupke, planiranje i rukovođenje, utvrđivanje kvaliteta
izvršavanja zadataka - kontrolu rada, evaluaciju, ako je potrebno - dodatno podučavanje.

Pri određivanju optimalnog vremena za realizaciju nastavnog plana i programa obuke

srednjeg rukovodnog kadra, odlučujući momenat jeste činjenica da li su polaznici prethodno
završili osnovnu obuku ili su došli nakon završene više škole ili fakulteta.

Specijalistička obuka sprovodi se za određene specifične oblasti rada, uslovljena je

umnožavanjem i specijalizacijom poslova privatne bezbjednosti. Ovakva obuka obično se
organizuje za manji broj polaznika, a ukoliko se organizuje na regionalnom nivou, onda
omogućavaju dalju regionalnu saradnju, što je posebno značajno u povezivanju subjekata
privatne bezbjednosti (npr. razni specijalistički kursevi za pripadnike privatne bezbjednosti
zemalja zapadnog Balkana).

Permanentna obuka uspostavlja se u zavisnosti od dužine trajanja osnovne obuke i od

razvijenosti ostalih oblika stručnog osposobljavanja i usavršavanja. Pripadnici privatne
bezbjednosti prolaze selekciju u vidu provjere znanja, zdravstvenih i psihofizičkih sposobnosti
prilikom prijema. Međutim, usložnjavanje poslova bezbjednosti zahtijeva njihovu stalnu obuku i
provjeru znanja, vještina i sposobnosti, zavisno od pozicije koju subjekti bezbjednosti zauzimaju.

28
Nastavne teme koje bi trebalo da budu zastupljene pri ovoj permanentnoj obuci odnosile bi se na
izmjene u zakonodavstvu, nove metode rada i upotreba novih tehničko-tehnoloških dostignuća,
nove pojavne oblike ugrožavanja, odbrambene taktike, javni red i mir, sa uvježbavanjem
rješavanja njegovog narušavanja u većem obimu, rukvoanje sa oružjem sa izvođenjem gađanja.
Ukoliko se radi o permanentnoj obuci srednjeg rukovodnog kadra, potrebno bi bilo da budu
zastupljene teme koje se odnose na osnovne pojmove i funkcije rukovođenja, upravljanje
resursima, činioce uspješne organizacije, operativno, kratkoročno i dugoročno planiranje,
planiranje i realizaciju posebnih bezbjednosnih zadataka, etiku i saradnju subjekata privatne
bezbjednosti sa građanima i medijima. Nastavni plan i program permanentne obuke visokog
rukovodnog nivoa sadržao bi teme koje se odnose na pravila i odgovornosti menadžmenta,
upravljanje ljudskim resursima, brzo donošenje odluka u neočekivanim situacijama, finansijsko
upravljanje, međuagencijsku saradnju i saradnju sa drugim subjektima bezbjednosti i dr.

Permanentna edukacija ima za cilj: 1- da poboljša performanse pojedinaca i tima u

kvalitetu i produktivnosti rada, kroz povećanje motivacije za rad obavljanjem posla na temelju
stečenih znanja, stručnosti i kompetencije; 2-poboljša operativnu fleksibilnost proširenjem obima
stručnosti koju posjeduju zanosleni; 3-omogući izbor najstručnijih kadrova u procesu obučavanja
i napredovanja u službi.
Možemo da zaključimo da ne postoji institucionalizovano obrazovanje za pripadnike
privatne bezbjednosti, te ove poslove obavljaju kadrovi obrazovno heterogenog sastava.

5. Mogući pravci daljeg unaprjeđenja obuke pripadnika privatne bezbjednosti

29
 Pred sistem obuke za poslove privatne bezbjednosti treba postaviti cilj, ne samo da se
omogući školovanje kadra za obavljanje poslova na svim nivoima, već da on bude funkcionalan i
sa stanovišta permanentne edukacije, tj. stručnog usavršavanja i doedukacije postojećeg kadra sa
stečenim srednjim, višim i visokim obrazovanjem, ali i stručne prekvalifikacije i usavršavanja na
specijalističkim kursevima. Permanentna edukacija profesionalnog kadra ima za cilj da: 1)
poboljša performanse pojedinca i tima u kvalitetu i produktivnosti rada, kroz povećanje
motivacije za rad obavljanjem posla na temelju stečenih znanja, stručnosti i kompetencije; 2)
poboljša operativnu fleksibilnost proširenjem obima stručnosti koju posjeduju zaposleni i 3)
omogući izbor najstručnijih kadrova u procesu obučavanja i napredovanja u službi (v. Keković,
2002: 89–99).

Analizirajući brojne strane i domaće izvore primjećujemo da se naročit značaj pridaje

obuci i stručnom usavršavanju pripadnika privatnog obezbjeđenja, dok je segment privatne
istražiteljske djelatnosti i u ovoj oblasti poprilično zanemaren. Istina je da se obuka za rad
privatnih detektiva sagledava na nivou obuke pripadnika kriminalističke policije. Međutim,
iskustva u obavljanju privatne istražiteljske djelatnosti sugerišu nam da u ovoj oblasti postoje
brojne specifičnosti, pa čak i ograničenosti tradicionalnih operativnih metoda, čemu svjedoče i
brojni slučajevi nesnalaženje bivših policajaca u ulozi privatnog detektiva. Sve to ukazuje na
potrebu da se obuci privatnih istražitelja mora pristupiti mnogo odgovornije.

Govoreći o školovanju i obuci za potrebe obezbjeđenja u preduzećima uočavamo razliku

između sljedećih edukativnih grupa: 1) svi zaposleni u najširem smislu riječi; 2) menadžment
preduzeća; 3) menadžment službi za obezbjeđenje i 4) neposredni izvršioci na poslovima
obezbjeđenja. Naime, razvojem sposobnosti i motivacije kod zaposlenih da prepoznaju simptome
prijetnje ili da utiču na posledice u cilju njenog ublažavanja smanjuje se vjerovatnoća izvršenja
kriminalnog akta što je bazična pretpostavka preventivnog djelovanja u radnom kolektivu. Sa
druge strane, edukacija menadžera bezbjednosti je uglavnom usmjerena na razvoj sposobnosti
uočavanja i rješavanja problema, tj. sposobnosti analize pojedinih segmenata bezbjednosti u
kojima se javlja problem. Pored tzv. sistemskog obrazovanja, u edukaciji menadžera i službenika
bezbjednosti preovlađuje stav po kome se pojedincu omogućava da uči kroz rad, budući da sve

30
situacije nije moguće predvidjeti. Pri tom se kod rukovodioca naročito cijeni sposobnost brzog
donošenja odluke u neočekivanim situacijama, čemu se prilagođava metodičko oblikovanje
obuke.

Iako su u praksi izraženi zahtjevi za stručnim kadrom u oblasti privatne bezbjednosti u

većini zemalja u regionu ne postoji institucionalizovano obrazovanje. To ima za posledicu da
poslove obavljaju kadrovi veoma heterogenog sastava u obrazovnom smislu. Drugu krajnost
predstavlja praksa zapošljavanja bivših policijskih i vojnih službenika, bez dodatnih kvalifikacija
za ovu vrstu posla. Kao poseban problem izdvaja se činjenica da je obrazovanje previše teorijski
potkovano i prekratko, a samim tim i neadekvatno da bi pripadnici PBA preuzeli na sebe neke
policijske zadatke ili da bi ostvarili saradnju sa policijskim snagama.

Iskustva razvijenog svijeta upućuju nas na zaključak da bi ovaj proces trebalo planirati
strukturirano, prema korpusima potrebnih znanja, za sve oblasti bezbjednosti i za sve obrazovne
nivoe profesionalnog kadra. Uzgred, u obrazovanju na Zapadu, dominira strategija edukacije za
odgovor na svaku tržišnu promjenu, što podrazumijeva sposobnost replaniranja, alokacije
resursa, transfera raznih iskustava i znanja i uopšte poznavanje poslovne strategije preduzeća i
njeno povezivanje sa organizacijom u datom sistemu, odnosno podsistemu.

Sagledavajući različite standarde u sprovođenju obuke pripadnika PBA u svijetu

Kneeland iznosi zaključak prema kom bi obuku trebalo uspostaviti na sljedećim nivoima: 1)
početni (ulazni) sertifikat – 40 sati obuke; 2) sertifikat stručnjaka bezbjednosti kao vid produžene
obuke – 380 sati obuke od kojih bi se 140 sati izučavale tehnologije bezbjednosti, 120 sati
bezbjednosne dužnosti, 120 sati osnove psihologije i 100 sati krivično i građansko pravo i 3)
menadžer bezbjednosti kao vid naprednih studija bezbjednosti i menadžmenta – 780 sati obuke
od kojih bi se 380 sati izučavalo pravo, psihologija i bezbjednosna tehnologija, a 400 sati opšti
bezbjednosni menadžment, upravljanje bezbjednosnim personalom, operativni menadžment,
odnosi sa javnošću, evidencije i izveštaji, unutrašnji menadžment, upravljanje sistemom za
vanjsku detekciju, elektronske protivmjere i upravljanje razvojem karijere.

31
Zaključak

32
 Privatna bezbjednost je nesumnjivo važan dio sistema bezbjednosti i kao podsistem
integralni dio sistema svake zemlje. Sektor privatne bezbjednosti zapošljava veliki broj ljudi u
svakoj zemlji, a to je slučaj i sa nekadašnjim jugoslovenskim republikama sada nezavisnim
državama na Balkanu. U pogledu kategorizacije poslova u pitanju su izuzetno važni poslovi i
radni zadaci koje obavljaju pripadnici sektora privatne bezbjednosti, koji su istina manje složeni
od klasičnih policijskih poslova ali veoma obimni. Upravo je iz tih razloga i angažovanje
pripadnika sektora privatne bezbjednosti veoma važno, jer se osim zaposlenja ljudi na ovaj način
značajno rasterećuju policija i drugi državni organi.

Iako je industrija privatne bezbjednosti počela sa radom 1992. godine, što je relativno
rano u poređenju sa okruženjem, industrija je počela da se razvija krajem devedesetih godina.
Ključno pitanje koje se odnosi na privatizaciju bezbjednosti u Crnoj Gori vrti se oko potrebe da
se postojeći zakoni adekvatno sprovedu. Iako sistem izdavanja dozvola postoji, on nije potpuno
sproveden, tako da i one firme koje su se registrovale ne moraju da sprovode bezbjednosne
provjere svojih zaposlenih. Takođe je praksa da policajci obavljaju poslove privatnog
obezbjeđenja dok nisu na dužnosti, što ostavlja pitanje policijske kontrole otvorenim za
potencijalne sukobe interesa. Izvještaj preporučuje da treba da postoje jasniji odnosi između
PBA i policije, veća transparentnost u regulisanju PBA i uvođenje rigoroznih programa obuke,
što se odnosi na adekvatnu upotrebu sile i na druga pitanja.

Literatura

1. Amanović, Đ; Teorijski osnov upotrebe sile i vatrenog oružja, Bezbjednost 3/03, Beograd

33
2. Beatović, s. i drugi; Policija u pretkrivičnom i prethodni krivični postupak, VŠUP,
Beograd, 2005.
3. Bošković, M, Keković, Z; Obezbjeđenje lica imovine i poslovanje preduzeća, Beograd,
2003.
4. Bošković, M; Fizičko obezbjeđenje i zaštita objekata, Beograd, 1995.
5. Dapčević-Marković, Lj; Pravo privatne bezbednosti, Fakultet za poslovni menadžment
Bar, 2011.
6. Miletić, S; Policijsko pravo, Beograd, 2003.
7. Stajić, Lj, Pajković D; Sistem zaštite ličnosti i objekata, Fakultet za poslovni
menadžment, Bar, 2006.
8. Zakon o zaštiti lica i imovine („Službeni list RCG br. 1/14“)
9. Pravilnik o tehničkoj zaštiti („Službeni list RCG br. 1/14“)
10. PRAVILNIK O BLIŽIM USLOVIMA KOJE TREBA DA ISPUNJAVAJU VOZILA I
OPREMA ZA BEZBJEDNO VRŠENJE POSLOVA ZAŠTITE STVARI U TRANSPORTU I
NAČIN VRŠENJA TIH POSLOVA („Službeni list RCG br. 1/14“)
11. PRAVILNIK O BLIŽEM NAČINU OBAVLJANJA POSLOVA ZAŠTITE I PRIMJENI
OVLAŠĆENJA U OBAVLJANJU TIH POSLOVA, 2015.
12. PRAVILNIK O NAČINU OBAVLJANJA ODREĐENIH POLICIJSKIH POSLOVA I
PRIMJENI OVLAŠĆENJA U OBAVLJANJU TIH POSLOVA („Službeni list RCG br. 44/12 i
36/13“)
13. Zakon o oružju („Službeni list RCG br. 10/15“)

34