KHÁI NIỆM HÔ HẤP

CẤU TẠO
Nhìn chung, bộ phận hô hấp của trẻ chưa trưởng thành, do đó ở trong
hoàn cảnh bình thưòng, bộ phận hô hấp trẻ em đã hoạt động gắng sức.

Mũi: Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, mũi và khoang hầu nhỏ và ngắn nên
không khí thở vào không được suởi ấm và lọc sạch đầy đủ. Niêm mạc
mũi nhiều mạch máu, khi bị kích thích và viêm nhiễm xuất tiết thì dễ
bị tắc mũi.

Họng hầu: Ở trẻ dưới 1 tuổi, vòng bạch huyết thanh quản ít phát triển,
hai hạch nhân còn bé, cuối năm đầu mới nhìn thấy rỗ nên trẻ nhỏ ít bị
viêm hạch nhân (amidan). Nguợc lại, vòng bạch huyết quanh hầu mũi
lại phát triến mạnh, dễ bị viêm VA, đến lúc lớn tuổi vòng bạch huyết
này nhỏ dần.
Thanh quản: Dưới 6-7 tuổi, khe thanh âm ngắn, thanh đói ngắn nên
giọng trè cao. Từ 12 tuổi, thanh đối trẻ trai dài hon trẻ gái,nên giọng
trè trai trầm hon.

Khí quản: Dưới 4-5 tháng có hình phễu. Khí quản sơ sinh dài 4 cm,
chỗ phân đôi tương ứng đốt sống lung III, sụn mềm; ở trẻ 2 - 6 tuổi,
chỗ phân đôi ngang đốt sống lung IV; ở trẻ 12 tuổi, ngang đốt sống
lưng VI.
Phế quản: Nhánh phế quản bên phải tiếp tục thẳng theo hưống đi của
khí quản, còn phế quản bên trái rẽ ngang, mặt khác, phế quản phải
rộng hon, nên dị vật thưòng roi vào phế quản phải. Tổ chức đàn hồi
phế quản phát triển, khi viêm nhiễm dễ bị khó thở, dễ giãn phế quản.
Phổi: Phổi trẻ sơ sinh phát triển kém, nặng 50 - 60g, lúc 6 tháng nặng
gấp hai lần, 1 tuổi nặng gấp 3 và đến 12 tuổi tăng gấp 10 lần lúc mới
đẻ.

Khối lưọng cũng tăng nhanh, sơ sinh khoảng 60 - 65 ml, lúc 12 tuổi
tăng gấp 10 lần.

Tổ chức liên kết giữa các túi phổi nhiều mao mạch, khi bị viêm nhiễm
phổi do bị xung huyết và khó thở.

Tổ chức phổi ít mô đàn hồi, dễ bị xẹp, khí thũng khi bị viêm phổi, ho
gà.

Nhịp thở: Trong thời kì bào thai, trẻ chưa thở. Ngay sau khi đẻ trẻ bắt
đầu thở bằng phổi, trẻ càng nhỏ, nhịp thở càng nhanh.

Kiểu thở thay đổi theo tuổi và giới:

Trẻ sơ sinh và bú mẹ: thở bụng là chính (chủ yếu nhờ cơ hoành)

Trẻ 2 tuổi và trẻ nhỏ: thở hỗn hợp ngực - bụng

Trẻ 10 tuổi: trẻ trai chủ yếu thở bụng, trẻ gái thở ngực là chính.

Bảng 1.1. NHỊP THỞ THEO TƯỔI Ỏ TRẺ EM

Độ tuổi Nhịpthở (lần/phút)
Sơ sinh 40-60
Dưới 6 tháng35-40
7-12 tháng 30-35
2-3 tuổi 25-30
6 tuổi 20-25
7-15 tuổi 18-20

Quá trình trao đổi khí ở phổi và tế bào:

 Sự trao đổi khí ở phổi của trẻ em mạnh hơn người lớn, lúc 3 tuổi gấp
hai lần, lúc 10 tuổi gấp 1,5 lần so với người lớn.
Cân bằng ôxy ở phổi chưa bền vững, khi có biến đổi trẻ dễ bị nổi loạn
hô hấp.
Điều hòa hô hấp
Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ trong vài tháng đầu, trung tâm điều hòa hô hấp
chưa hoàn chỉnh nên trẻ dễ bị rối loạn nhịp thở.