SANAYSAY PATUNGKOL SA ARALING WIKA

Rhealyn S. Paculob

Ang wika ay nagbabago habang lumilipas din ang panahon. Bagama't ito ay maihihintulad
din sa mga nilalang na nabubuhay, nag-iiba man ngunit isa lamang ang pinagmulan. Ito rin
ang sumasalamin sa ating pagkatao at ang wika,sa ibang banda ay ang paraan upang
maipahayag natin ang mga saloobin, panininindigan at pagpapahayag ng ating pagiging
malikhain at dahil dito, nagkakaintindihan tayo ng ating mga pananaw, ideya, opinyon,
tuntunin, at impormasyon mapa-salita man o mapa-sulat. Noong nasa ikalabing-isang baitang
pa lamang ako, tinalakay na ng aming guro ang patungkol sa wika at kung ano at saan ang

m
pinagmulan nito lalong-lalo na dito sa bansang Pilipinas. Maraming tao ang may kani-

er as
kaniyang opinyon tungkol sa wika at isa na dito ang siyentipikong si Charles Darwin. Batid

co
eH w
niya na ang wika ay isang sining tulad ng paggawa ng serbesa o ng pag-susulat. Hindi rin

o.
daw ito tunay na likas sapagkat ang bawat wika ay kailangan munang pag-aralan bago
rs e
ou urc
matutunan. Gayunpaman, ang wika ay naging isang napakahalagang instrumento para sa
pakikipag-komunikasyon natin mula pa noong unang mga panahon. Ang wikang pambansa
o

naman natin ay maraming pinagdaanang hamon sa kamay ng mga mambabatas noong

aC s

panahong 90's. Madaming wikang umiiral sa bansang Pilipinas kung kaya't maraming
v i y re

nagtatatalo noon kung ano nga ba ang gagamiting wikang pambansa. Nagsimula sa wikang
Ingles at kastila hanggang sa napalitan ng Tagalog na iprinoklama ng dating pangulong
ed d

Manuel L. Quezon ngunit taong 1972 nang isinalaysay na wikang Filipino na ang kikilaning
ar stu

pambansang wika ng Pilipinas. Iilan lamang ito sa mga natutunan ko noon patungkol sa wika
at masasabi kong ang wika ay isang heterogeneous magmula pa noon sapagkat ang isang
sh is

bansa ay may iba't-ibang salik ng wika nakadepende sa kung saan ito nagmula o lumaki.
Th

Mula naman sa aklat ni Dalia Masaitién na Introduction to English Linguistics, naipamalas at

naipakita niya sa kaniyang libro kung paano nag-iba ang wika, kung saan ito nagmula, mga
sanga ng lingkwestika at ang mga barayti nito. Sa karagdagan, ang lingkwestika ay
maiintindihan sa pamamagitan lamang ng paggamit nito mapa-literatura man o sa araw-araw
na gamit ng isang taong may kakayahang makakaintindi at makapagbigay ng impormasyon
sa ibang tao. Maari itong maging verbal o non-verbal ngunit may kakayahan pa ring
makakaintindi ang mga tao. Ang pagkakaintindi ng wika ay naayon din sa pamamaraan kung

This study source was downloaded by 100000833986313 from CourseHero.com on 10-28-2021 10:27:38 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/68705006/PAGBABAGO-NG-WIKAdocx/
 paano ito ginamit. Kapag hindi naipapakita ang ibig sabihin ng isang tao sa kaniyang kausap,
maaring magkakaroon ng hindi pagkakaintindihan sa pamamagitan nung dalawang taong
nagsasalita. Halimbawa, kapag ang isang tinidyer na may bagong mga salitang natutunan
mula sa makabagong henerasyon ay nakikipag-usap sa matandang nasa edad siyetenta,
maaring magkakaroon ng komplikasyon sa pagitan ng dalawa. Ang wastong paggamit ng
wika ay kailangang nasa wastong taong may kakayahan ding intindihin ito. Nag-iiba ang
wika, ika nga nila ngunit may mga iilang tanong daw na mahirap mahanapan ng sagot ayon
sa mga taong nag-aaral ng lingwistika. Katulad na lang kung saan nga ba raw nanggaling ang
wika at kung ano ang pinaka-matandang wika. Ngunit hanggang ngayon ay hindi pa ito
matutugunan ng mga researchers dahil hindi naman nila masusundan ang kasaysayan ng mga
sangkatauhan. Para sa akin, ay totoo naman. Ang mundo ay matatagal na at hindi natin

m
malalaman-laman kung paano nagsimula ang mga bagay-bagay. Mahirap tumuklas ng mga

er as
bagay na matagal nang nasimulan habang tayo ay nagsisimula pa lamang maglakbay dito sa

co
eH w
mundong ating ginagalawan.

o.
rs e
ou urc
Sa kabilang banda naman, ang isang amerikanong lingkwestika na si Charles Hocket ay may
iilang sinalaysay tungkol sa wika. Una, lahat ng wika ay nagkakaroon ng mga letrang patinig
o

at katinig. Dalawa, ang lahat ng wika ay may salita. Pangatlo, ang bawat wika ay maaaring
aC s
v i y re

magkakaroon ng panibagong mga salita. Pang-apat, ang sabi niya pa ay all languages are
open-ended. Ibig sabihin, posibleng magkaroon ng bagong paraan kung paano magagamit
ang isang salita. New utterences, ika nga niya. Pang-lima, ang wika ay maaaring magkaroon
ed d
ar stu

ng mga katanungan. Iilan lamang iyan sa nga isinilaysay ni Charles Hocket. Sa madaling
salita, ang mga tao ay may kakayahang gumamit ng wika sa paraan kung paano nila ito
gagamitin at kung paano nila ito maiintindihan. Ang mga nabuong salita, sa pag-kakaintindi
sh is

ko ay walang basehan sa bagay na ginagamitan nito. Kung minsan nga ay naitatanong ko rin
Th

ito sa sarili ko, katulad na lang kung bakit tinatawag na puno ang puno o kung paano nila
nalamang ito ay isang puno. Ayon sa modyul na nabasa ko, may tinatawag na onomatopoeic
words na kung saan ang pangalan ng isang bagay ay nakabase sa tunog nito. Katulad na
lamang nung halimbawa na window. Ang salitang window ay hindi derektang window na
talaga ang pangalan nito dahil may iba't-iba pang wika na nasa ibang mga lugar. Ang wika at
mga bagay sa ating paligid ay nakadepende sa kung ano mang wika ang kinalalakihan natin.
Sabi nga nila, all language are creative. Maari itong magbago depende sa paggamit din nito.
It can somehow give sounds and new meanings, ika nga nila. Katulad na lamang nung

This study source was downloaded by 100000833986313 from CourseHero.com on 10-28-2021 10:27:38 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/68705006/PAGBABAGO-NG-WIKAdocx/
 halimbawang ibinigay sa libro ni Dalia, idiniin niya doon ang isang kataga na nagmula nila
Fromkin et al., na “Daniel Boone decided to become

a pioneer because he dreamed of pigeon-toed giraffes and cross-eyed

elephants dancing in pink skirts and green berets on the wind-swept

plains of the Midwest”. Hindi mapagkakailang sa pagbasa pa lang natin nitong pangungusap
na ito, mailalarawan nating ito ay impossible o ridiculous sa ingles. Sino bang tao na
nangangarap maging giraffe na mala pigeon kuno? Kung intindihin natin ay mapapatanong
tayo sa lohikong punto nito ngunit sa mga mga native speakers ng Ingles ay naiintindihan nila
ang ibig-sabihin nito. Sa aking pananaw naman tungkol sa pangungusap na iyon, maaring ang
nagsasalita ay gumamit ng tinatatawag na idiomatic expressions sa Ingles o kaya ay mga

m
metapora at iba pang figures of speech na nagpapatingkad ng kaniyang pangungusap. Sa

er as
madaling salita, ang wika ay isang komplikadong diskusyon na may maraming rules o kung

co
eH w
ano na kung minsan ay mahihirapan pa tayong intindihin ang pangunahing diwa nito.

o.
rs e
ou urc
Likas na rin sa wika na puwede itong matutunan ng mga gumagamit nito batay na rin sa kung
saan ang heograpiya ng tao. Katulad ng ibang mga tao na nagmula pa sa ibang bahagi ng
o
aC s

mundo, kahit may sarili na silang kinalalakihang wika, may iilan pa rin sa kanila na inaaral
v i y re

ang wikang Ingles. Ang wika rin ay may balangkas o order. Ang ponema ay balangkas ng
tunog ng mga salita, batay na rin sa paraan kung paano ito ginamit ng tao. May ibang salitang
ed d

nag-iiba sa tunog, o sa kung saan ang isang tao. May ibang salita kasing magkatulad ngunit
ar stu

may ibang kahulugan depende sa lugar. Bawat wika rin ay mayroong paraan kung paano
nabuo at paggamit at may batayan din ito kung paano gamitin; sa tunog, parilala at salita at
lalong-lalo na sa paraan kung paano ito pagdiskurso. Ang ponolohiya naman ay isang pag-
sh is

aaral sa mga ponema— sa paghinto nito, tunog, pagtaas-baba ng tinig at pagpapahaba ng

Th

isang tunog. Mula sa aking iba pang naisaliksik para sa karagdagang alam, ang isang ponema
ay maaring makakapagpabago ng kahulugan sa isang salita. Kagaya na lang noong
halimbawang ibinigay: may mga salitang kapag pinalitan ng letrang 'a' ang 'o' ay mag-iiba
ang layunin at tungo nito. Minsan kasi raw, ang ponemang 'a' at 'o' ay pantukoy sa kasatian
ng isang subject. Katulad ng maestro at maestra, abogado at abogada, at tindero at tindera. Ito
raw ay hango sa salitang Ingles na phoneme na ang ibig sabihin ay makabuluhang tunog. Ang
ponema ay binubuo ng mga tunog mula sa mga itinuron sa atin noon na mga katinig at
patinig. Sa madaling salita, ang ponolohiya ay isang siyentipikong pag-aaral ng mga tunog

This study source was downloaded by 100000833986313 from CourseHero.com on 10-28-2021 10:27:38 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/68705006/PAGBABAGO-NG-WIKAdocx/
 habang ang ponema naman ay ang pinaka-maliit na yunit ng tunog. Sa pag-aaral ko naman
tungkol sa kahalagahan ng isang morpema para makabuo ng salita, ito naman daw ay
nanggaling sa salitang morpheme. Sa payak na salita, ang morpema ay isang pinakamaliit na
yunit ng isang salita ngunit ito ay may taglay pa ring kahulugan. Ang bawat morpema ay
nagtataglay ng panlapi at salitang-ugat upang makabuo ng panibagong ideya. Katulad ng
sinabi ko sa itaas, ang letrang 'a' at 'o' ay may kahulugang taglay na tunutukoy sa isang
kasarian. Maari rin kasi raw magkaroon ng ponem ang isang morpema. Ang morpemang may
panlapi naman katulad ng mga panlaping um, ma, ka, at mala ay nagsasaad din ng kani-
kanilang mga kahulugan ukol na rin sa kung paano ito ginamit.

Sa kabilang-banda meron ding isang dimensyon ng wika— ang sintaks. Ito ay ang tawag sa

m
er as
porma ng mga pangungusap sa isang wika. Sa Filipino, maaaring mauna ang paksa sa

co
eH w
panaguri at posible naman ang kabaligtaran nito. Ngunit sa Ingles, laging nauuna ang paksa.

o.
Kagaya na lang nung halimbawang: Mataas ang puno at Ang punong iyon ay mataas. Malaya
rs e
kong binabaliktad ang paksa at panaguri ngunit hindi ito maaari sa wikang Ingles. Ang pag-
ou urc
aaral naman ng relasyon ng mga salita sa isang pangungusap ay tinatawag na semantiks.
o

Ang wika raw ay may nasabing barsasyon, mula pa noong unang siglo hanggang sa taong
aC s

kasalukuyan. Mula din sa nabasa kong teksto, ito raw ay isang manipestasyon ng iba't-ibang
v i y re

wika hindi lamang sa isang bansa ngunit sa buong daigdig. Mas malaki nga raw ang wika
kesa ikukumpara sa diyalekto. Bilang isang baryasyon, ang wika ay may maraming aytem
ed d

lingwestik kesa sa diyalekto. Sa barayti ng wika, naka-base ito sa heograpiko, temporal at

ar stu

sosyal. Ibig sabihin, ang pag-iiba ng pamamaraan ng pagsasalita at paggamit ng wika ay dahil
sa lugar na pinagmulan, sa panahon at batay sa katayuan sa buhay ng isang tao. Naalala ko pa
sh is

noong nasa grade eleven pa lamang ako, itinalakay ng aming guro noon ang iba't-ibang
Th

pamaraan ng mga tao sa paggamit ng wika. Sa panahon ngayon, nauso na ang conyo
language at jeje words na binuo ng mga tinedyer sa panahon ngayon at kung minsan ay
mahirap mainti dihan ng mga magulang o mas nakakatanda pa sa lipunan. Language changes,
ika nga. Nag-eebolb at sumasabay sa tao at panahon. Register din ang tawag sa wikang
magkapareha ngunit may ibang kahulugan. Ngayong nag-iiba na ang takbo ng panahon at ng
mga tao sa lipunan,posibleng madadagdagan muli ang pamamaraan ng pagsasalita ng mga
tao, at makakaimbento muli ng panibagong wika na nasa pagitan lamang ng mga piling tao
ang makakaintindi. Kung minsan, may isang salita na may kaparehong dayalekto mula sa

This study source was downloaded by 100000833986313 from CourseHero.com on 10-28-2021 10:27:38 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/68705006/PAGBABAGO-NG-WIKAdocx/
 ibang pook ngunit iba naman ang paraan ng pag-sabi nila o kung minsan ay magkaiba pa ng
mga kahulugan. Ang paraan ng pagsasalita o tono ng isang tao ay doon natin mas
maintindihan ang nais na ipabatid sa atin. Kung kaya't mainam na maunawaan ng bawat isa
na ang isang salita ay hindi naka derekta sa isang diyalekto lamang. Mayroong
magkakapareho ngunit hindi ibig sabihin nun ay iba ito at hindi maikokonsidarang salita. Ito
ay dahil sa heograpiko baryasyon na kung saan umusbong ang isang salita at paggamit nito sa
paraan kung paano nila ito maiintindihan. Gayunpaman, ang wika, kahit may iba't-iba mang
dimensyon sa kabila ng barayti nito, hindi mapagkakailang ito ay isang komplikadong
dayalogo sa pagitan ng mga tao at isang malapad na usapin, mula sa batas ng pagsusulat at
pagbubuo ng mga salita hanggang sa pagpapabatid nito sa mga mambabasa o sa mga
nakikinig. Ito ay waring mahalaga aa buhay ng bawat tao sapagkat dahil dito,

m
nagkokonektado tayo at malaya nating maipalabas ang ating saloobin at opinyon sa mga

er as
bagay na nakikita,o naririnig.

co
eH w
o.
rs e
Samakatuwid, kung akin nang lalahatin ang buong aralin, ang wika ay matatawag na isang
ou urc
masistemang balangkas sapagkat ito ay binubuo ng mga makabuluhang tunog o ponema na
kung nagsama-sama ay makakalikha ng mga salita o morpema na bumabagay pa sa ibang
o

mga salita (semantiks) para maka buo ng isang ayon na pangungusap. Ngunit may mga rules
aC s
v i y re

ang wika. Katulad na lang sa paggamit ng rin at din sa wikang Filipino. Maraming mga
manunulat ang nagkakamali sa pangunahing gamit nito. Sa lagay ng ponema, ito ang
nagbubuklod ng mga letrang may mga tunog upang makabuo ng isang buong salita. Sa
ed d
ar stu

wikang Filipino, may mga ponemang napapalitan at ang isang buong salita ay nag-iiba ng
baybay ngunit hindi ang kahulugan nito. Meron ding tinatawag na morpema; ito ay ang
pinakamaliit na elemento ng panunukat o pagsasalita ngunit hindi mapagkakailang ito ay
sh is

makabuluhang at may kahulugan.

Th

Sa aking masidhing pagbabasa nitong mga nakaraang araw na kung minsan ay nalilito na ako
sa mga galawan ng letra at salita, ang wika ay labis na pinag-aaralan ng ating mga kapwa.
Komplikado man, ngunit kailangan din nating malaman ang importansya ay kadahilanan nito.
Ang pagbabasa ng aralin na ito ay mahirap man, sisikapin ko pa ring matuto mula sa gurong
aming inaasahang gagabay sa amin sa buong semester na ito. Ngayon, itong sanaysay na may
laman ng mga napag-aralan at naintindihan ko ay magtatapos na.

This study source was downloaded by 100000833986313 from CourseHero.com on 10-28-2021 10:27:38 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/68705006/PAGBABAGO-NG-WIKAdocx/
 Wika ay palaguin, bayan ay kilalanin.

m
er as
co
eH w
o.
rs e
ou urc
o
aC s
v i y re
ed d
ar stu
sh is
Th

This study source was downloaded by 100000833986313 from CourseHero.com on 10-28-2021 10:27:38 GMT -05:00

https://www.coursehero.com/file/68705006/PAGBABAGO-NG-WIKAdocx/
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)