Professional Documents
Culture Documents
Indian Stamp Act Hindi
Indian Stamp Act Hindi
अध्याय 1
प्रारण्म्िक
2. पररभार्ायें –
अध्याय 2
स्टाम्प शुल्क
3. शल्
ु क प्रभाररत विलेख –
4. विक्रय बन्धक या व्यिस्थापन के एक सौदे में उपयोग ककये गये अनेक विलेख
6. अनस
ु च
ू ी एक, एक-का या एक-खा के अनेक िर्षनों में आने िाले विलेख
6-का. मल
ू या मख्
ु य विलेख पर अदा न होने की दशा में नकलों, प्रततलेखों या द्वितीय प्रततयों पर उत्तर
प्रदे श स्टाम्प शल्
ु क की अदायगी
7. समद्र
ु ी बीमा की पालललसयााँ
8. 1879 के अधधतनयम ग्यारह के अधीन ऋर्ों के ललये जारी ककये गये बांड, डडबेंचर या अन्य ऋर्पत्र
9. शल्
ु क को घटाने, माफ करने या प्रशमन करने की शन्तत
10. शल्
ु क कैसे अदा हो
10-का. शल्
ु क की नकद अदायगी
11-का. विलोवपत।
12. धचपकाऊ स्टाम्पों का तनरस्तीकरर्
16. शल्
ु क का अंकन
19-का. धारा 3 के खन्ड (ख-ख) के अधीन कुछ विलेखों पर उत्तर प्रदे श में दे य बढ़े हुये शल्
ु क की अदायगी
घा. शल्
ु क के ललए मूल्याांकन
23-का. विक्रेय ऋर्-पत्रों के बन्धक से सम्बन्न्धत कुछ विलेखों पर इकरारनामे के समान शल्
ु क प्रभायष
होगा
24. दे नदारी के उपलक्ष्य में या भविष्यत ् अदायगी से प्रततबन्न्धत अन्तरर् आद्रद पर शल्
ु क कैसे
प्रभाररत हो
27. शल्
ु क को प्रभावित करने िाले तथ्य विलेख में व्यतत हों
29. शल्
ु क, ककसके द्िारा दे य
स्टाम्प का अधिननर्णयन
अध्याय 4
35. यथाविधध स्टान्म्पत न ककये गये विलेख साक्ष्य में स्िीकायष नहीं, इत्याद्रद
46. धारा 38 के अधीन भेजे गये विलेखों की हातन के ललये दातयत्ि नहीं
47. अस्टान्म्पत दशा में प्राप्त बबल आफ एतसचें ज और प्रोमेसरी नोटों को स्टान्म्पत करने का अदा
करने िाले का अधधकार
48. शल्
ु कों और दण्डो की िसल
ू ी
51. छपे प्रारूपों के मामले में, न्जनकी तनगमों को आिचयकता न हो, छूट
52. दरु
ु पयोग हुये स्टाम्पों की छूट
54-खा. ‘ररफ्यज
ू ी ररलीफ’ स्टाम्पों के ललए छूट
अध्याय 6
56. मख्
ु य तनयंत्रक, राजस्ि अधधकरर् का तनयंत्रर् और मामलों का उसको संदभषर्
57. मख्
ु य तनयंत्रक राजस्ि अधधकरर् द्िारा उच्च न्यायालय को मामला भेजा जाना
58. भेजे गये मामलों में अततररतत वििरर् मााँगने का उच्च न्यायालय का अधधकार
अध्याय 7
64-का. विलोवपत।
64-खा. कमी स्टाम्प शल्
ु क की िसल
ू ी
66. बीमा पाललसी न बनाने या ऐसी पाललसी, जो यथाविधध स्टान्म्पत न हो, बनाने के ललये दण्ड
68. बबलों पर अग्रगामी तारीख डालने या राजस्ि को धोखा दे ने की अन्य यन्ु ततयों के ललये दण्ड
69. स्टाम्पों की बबक्री से सम्बन्न्धत तनयमों के उल्लंघन या अनाधधकृत बबक्री के ललये दण्ड
अध्याय 8
अनुपूरक प्राििान
73-का. ककसी अधधकारी को ककसी स्थान में प्रिेश करने और कुछ प्रकार के लेखपत्रों का तनरीिर् करने
के ललए अधधकृत करने की कलेतटर की शन्तत
[ ]
; ए
एतद्िारा :-
1. औ –
(1) ह , 1899 ह
(2) औ , ह
91 - ह, , ह
ह 1 , 1956 ह ( औ )
(3) ह1 , 1899 ह
2. –
ह , -
(1) ‘ ’–‘ ’ ह
(2) ‘ ऑफ ए ’– , 1881
- ‘ ऑ ’हऔ ह औ - ह,
ह ह ह, ,
ह ह ह
(3) ‘ फए ’– ‘ ’ ह–
( )
, ह ह
या , ह ह, ;
( ) ह , ;
( ) ह
, ह ह,
(4) ‘ फ ’– ‘ ’ ‘ ’ ह,
ह ह
(5) “ ”– ह-
( ) अदा
, ह, ह ;
( )
, , ह ह;
( ) , न्जससे
(6) ‘ ’– ह
‘ ’ अधधतनयम ‘ ’हऔ
‘ ’ ह, ,
- ह,
ह
(7) ‘ ’– ह,
ह
(8) ( )
(9) ‘ ’–‘ ’-
( ) , औ : , औ
ह, औ ह ह; औ
( ) औ ह ,
(10) ‘ह ’ – ‘ह ’ ह औ ह ह,
ह ह ह ह औ ,
- - , ह
– , ह- ,
ह, , ह- , ,
, ह ह ह
(11) ‘ ’– ‘ ’का
ह ह ह हऔ ह
ह
(12) ‘ ’औ ‘ ’– ह ‘ ’औ ‘ ’
‘ह ’ औ ‘ह ’ह
(12- ) , 1950
(13) ‘ ’–‘ ’ ह-
( ) औ ;औ
( ) स्टान्म्पत
(13- ) ‘ ’– ‘ ’ औ ह
(14) ‘ ’–‘ ’ औ
औ ह, ,
, , , , ह ह;”
(14- ) ‘ ’– ‘ ’
ह, ह ह ह ह ,”
(15) ‘ ’–‘ ’ ह
ह- - ,औ
ह–
(क) ;
(ख) - ह;औ
( ) ह, ह-
ह ह- ककये
ह, ह ह ह
( ) ;
( ) ,
ह;
( ) ;
( ) ह ह
ह;
( .) ( ) , 1957 3
( ) लीज
(16- )‘ ’–‘ ’ ह
(17) ‘ - ’–‘ - ’ ह ह ऋ ,
, ,
,
, ,
(18) ‘ ’–‘ ’ , ह
;
(19) ‘ ’–‘ ’ ह–
( )
ह ह , ह;
( ) औ
(19- ) ‘ ’–‘ ह ’ ह
, औ ,
, ,
ह ,
, , ह , ह
ह, , ,
ह
(20) ‘ ’–
( ) ह ह ( ह ह ) , ह
, , , ह , , ह
, ह ह ,
ह;औ
( ) ह, , ,
( ) ह, ह
ह ह;
ह
, ह
ह ह, , ह , ह
ह
(21) ‘ ’–‘ ’ (
ह) ह,
, ,
(22) ‘ ’–‘ ’ ह ह ह
, 1881 ह, ह ,
ह ह औ , ह, ह
( ) ;
( ) ह , 1965 2 ( ) ‘
’ ‘ ’;
(23) ‘ ’–‘ ’ , ह–
( ) , ह,
( ) ऋ ह;
( ) ऋ ऋ , ह
ह;
( ) ह ह,औ ह
ह ह ह
(24) ‘ ’–‘ ’ ह –
( ) ह ;
( ) ह ह ह, ,
ह , ;
( ) औ
ह; औ ह ह, ह ह
, ह
(25) ‘ ’ ह , 1911 ह
ह
(26) ( ) , 1955 ह
(26- )‘ ’औ ‘ ’ ह ह , 1961
ह
3. –
औ ,
ह ह , ह, –
( ) , ह ह
, 1899 , ;
( ) , ह
ह , ह औ , ,
, ;
( ) ( , ),
ह ह , ह ,
, ,
ह औ ह;
,औ ( ),
( ) औ ( ), - ह , - -
, ह ह - -
ह, ;
( - ) - , - , ह ह
–
(i) - , ( )
1948, ह ह , ,औ
(ii) - –
( ) , 1952, ह, ;
( - ) - - ह ह
–
(i) - , ( )
1948, ह ह , ,औ
(ii) - ( )
, 1952, ह, ;
ह ;औ ,
ह,औ ह;
ह –
(i) , , , ह
, ह ; ह ह
– - ह 25
ह 25 50 ह, 50 75 ह, 75
ह, , , ह,
ह
3- .
3- .
4. ए
(1) , ,
ह, ह - ह ,
ह ,औ ,
( ह) ,5 ह
(2) ह - (1) :
ह ह
ह
5. -
- , - ,
ह ह , ह, ह ह,
ह
6. ए ए - ए -
, , - -
ह ह ,
ह
- .
(1) 4 6 ह ह ह
–
( ) , ह;
( ) ;
ह, , ,
, , ,
, ह
अधधतनयम ह , ह ह
19- ह
(1- ) , ह ह औ
: : ह,
ह औ ,
19- हऔ
, ह ,
(2) ह , ,
ह, ह
ह
, , ह ह
औ ह
7.
(1)
(2)
(3)
(4) , - ,
ह ह ह औ ह
, -
8.
(2) , ऋ औ
(1) ऋ ,
ऋ ह ,औ , ऋ ह ह ह ह ;
ह ह , 1897 ह ,
ऋ , ह ह ह,
ह, ह
(3) ह , ह ह ,
ह ह ह ह,
ह
9. फ
(1) ,
( ) ह ,
ह , ,
ह , ह,
ह; औ
( ) , , ऋ
( ह ह, ह ह ह ह)
ह
(2) ‘ ’ –
( ) , , , , , - ,
, , ,औ
, 96 ह –
;
( ) – .
– औ
10.
(1) , , ह,
,औ ह –
( ) ;
( ) ह ह,
;
(2) (1) , ह: –
( ) –
ह;
( ) –
ह;
( ) –
-
(1) 10 ह –
( ) ह ह,
ह ह, ह हऔ
ह ह -
, ह
;
( ) ह
हऔ ह औ
(2) (1) ह ह
हऔ 10
ह
11.
ह, –
( ) ह औ ,
20 ह;
( ) ह ह औ ;
( ) 1961, 22
- औ - ;
( ) ;औ
( .)
-
12.
(1) ( ) , ह,
, ह : ,औ
( ) , ह
, ह ह ह, :
(2) ह , ह, ह :
, ह ह ,
(3) (1) ह, ह
- , औ ह
, ह
13.
,
औ ह ,
14. ए ए
, ह ह, ,
ह, ह
, , ,ह
, , ह,
, , ह, ह,
ह
15.
13 14
16.
, ,
ह, औ
, ह
( ह ), ,
17.
, न्जन है औ ह,
18. -
(1) ह , ,
ह, ह ह ह
(2) , ,
ह, उसे ह
ह , , ,
हऔ
19. औ
ह ह , ,
, , ,
ह , औ
–
( ) , ह ,
ह औ 12 ह,औ
ह ह द्िारा,
, , ह, ह ह; ह
औ
( ) परन्तु ह
ह
- -
, ह
, ह ह औ 3
( - ) ह , –
(i) 3 ह , प्रभायष हह
- - ह ( ह)
;औ
(ii) (1) , (
ह) ; औ
; ह ह ह ह
ह
20.
(1)
ह , ह
(2) , - ,
, ,
हऔ (1) ह
21.
विक्रेय, ऋ ह
ऋ औ
22. औ
, औ , ह, ह
औ ह, ह -
ह, ह ,
23.
ह ,
ह ह , ह , ह
- -
(1) ( ह)–
( )ऋ , ,
विक्रेय ऋ - ,
( ) ऋ -
, ;
, ह ह - 5( )
ह
(2) ह ह
24.
ऋ ,
, , ,
ह, ह, ह, , ,
, ह, ह ,
ह
- 18 -
ह
–
, ( ह) ह,
,
ह ह
(1) 1,000 ह
500 1,000 1,500
ह
25.
, ह ह ,
, , ह –
( ) ह ह, ह ह –
ह ह
( ) , , ह
ह, ह – ह ह ह
ह ह , ह ह
( ) ह ह
ह – ह ह ह
ह ह , ह ह
26. -
, ह, -
ह , ( ह
) ह, ह
, ह , ह
ह ;
, ह ह,
, –
( ) ह, ,
ह , ,
ह ह,
( ) ह – 20,000 ,
ह
औ , ह ह ह,
ह
ह 31 41 ह ह
,
27.
(1) ( ह ), औ औ , ,
ह, औ
(2) , ह,
, ह, ,
, ( ह ), , , ,
ह,औ
ह, औ
28.
(1) ह ह,औ ह
- , - ह ह ह,
,
ह औ ह
ह
(2)
, औ ,
ह , ह - - ,
ह , ह ह,ह
ह ह
(3) ह, ह
ह, ,औ सीधे
- ह ह -
ह
(4) , ह, ह
ह, , औ
- -
ह ह, ह , -
ह , - ह ,
औ ( ह) ह -
ह
ह ह
(5) - ह ,
ह औ ह ह
ह ह ह
ह, ह ह
ङ –
29.
ह , ह
–
( ) , - - , ह,
, –
2 ( ),
6 ( , ),
13 ( ),
15 ( ),
16 ( ),
26 ( ),
27 ( ),
32 ( ),
34 ( ),
40 ( - ),
43 ( ),
49 ( ),
55 ( ),
56 ( ),
57 ( - ),
58 ( ),
62 ( ) ( ),
62 ( ) ( 8 , ऋ ह, ,
ह ह ह ),
62 ( ) ( , - ह );
ह , ;
( ) – ;
( - ) – ;
( ) ह ( -ह ह);
ह ; ह ह ;
( ) – :
( .) – :
( ) - – - ;औ
( - ) ;
( ) – , -
,
ह , -
30.
, ,
ऋ
, , ,
,
ह
31.
(1) , ह ह औ ह ह ह, ,औ
( ह)
,औ ह
” ह ( ह) , ह
(2) औ ह ह
,
औ औ ह,
हऔ ह औ ,
ह
( )
ह ;
( ) , ह, ह
ह, औ
, ह
32.
(1) 31 ह ह,
औ
( ) ह ह ह ह ह,
( ) 31 , ह
ह ह, ;
ह ( ह )
ह, ह
(2) राय ह ह,
ह ह
(3) ह,
, ह, ,औ ह
ग्राह्य ह औ ह ह ह ह
ह
( ) 3 ( - ) ,
, ह, ,औ
ह ;
( ) , ह ह औ
ह ह ;
( ) , ह,
, ह ह
;
( ) , 3 ( - ) ह,औ
ह ह ह ;
ह
4
33. औ -
(1) ह , ,
, , ,
, , हऔ ह ह
ह ह,
(2) , , ह
औ ह,
( ) ह , ह
ह ह , ऑ , 1973 125
128 औ 145 148 ह ह ,
ह ;
( ) , औ
, ह ह
;
(3) ह , ह ह
औ ;
(4) ह, ,
, , , - ह
,
, ह
औ ह ,
ह ,
(5) , ह,
40 ह ( ह) ह
- (4) औ - (5)
ह ह
हऔ (4) औ - (5)
ह पचचात,
ह ”
34.
सम्परीिा , 10 ह,
ह , ,
ह
35.
ह ,
ह, ह , ,
, ह , ह
ह;
( ) , ह,
, , ,औ
[“ ह]
;
( ) , , ह औ ह ,
ह ह व्यन्तत
ह , ;
( ) ह औ
ह, ;
( ) , 1973 125 128 औ
145 148 ह ह ह
ह ह ;
( .) ह ह
ह, 32
ह
36.
ह, 61 ,
ह
ह ह
37.
ह ह,
ह ह, ह ह, ,
ह ह, औ
ह
38.
(1) 33 , ह
ह,औ ह 35 37
, ह ,
औ ह,
,औ
(2)
39. - -
40.
(1) 33 , 38 (2)
, ह ह, ह
:–
( ) ह ह ह, ह ह,
ह ह
ह ह, ह;
( ) ह ह हऔ ह
ह ह ह ह
औ -
ह ,
ह 13 14 ह
ह , ह , ह
हऔ ह ह
”
(1- ) ह (1) ( )
ह
:
ह
ह
: ;
(1- ) (1- ) , औ ,
;
(1- ) ह
ह ह औ ह, ह (1- ) ह
ह , ह ह;
(1- )
ह
औ , ह,
, ह, ”
(2) (1) ( ) , ,
ह
(3) 38 (2) ह, ह
ह
41. -
, ह, औ ह ह, औ ह ह
ह, ह ह,
, ,
औ ह ह
स्टान्म्पत नहीं है , और कलेतटर को संतोर् हो जाए कक इस विलेख को यथाविधध
, , ह ह 33 औ 40
औ
42. -
(2) ह औ
ह ह ह
ह ह,औ , ह ह ह,
ह , ह ,
( ) 35 औ ह ह, ह
ह ह , ह औ
ह, औ ह - ह ,
ह
( ) ऑ (1882 ह ) , 144
3 ह ह
43. -
, ,
ह ह,
ह
, ह,
ह ह ह
ह
44.
(1) 35, 37, 40 41
ह औ पिकारों ह , 29,
ह
ह, ,
ह
(2)
ह
(3) , ह औ
ह ह,
,
45.
(1) 35 40 ह,
, ,
: ह
(2) , 35 40
औ ह ह ,
ह , ह
46. दानयत्ि
(1) 38 - (2)
, ह , ह , ह
ह ह
(2) ह ह ह ,
ह ह,
ह
47. फ ए औ
, ह,
, ह
ह औ ह
, औ ,
,औ
ह ह, ह ह औ
ह
ह ह
- . -
(1) ( ) , ह,
,
ह, , 1908
, ह ह ,
औ औ 52
ह ह , 29
औ , 1908 23 :
( ) ( )
हऔ : ह
हऔ औ
( ) ह ह ह ,
ह ( ) ह
( ) ( )
ह हऔ : ह
औ
”
(2) (1) ह औ
, ,
ह,औ
(3) , ,
ह
, , ह औ (1)
ह , ह, ह,औ
,
हऔ ह, औ ह
ह ह ह ह
औ ह:
, कायषिाही
ह,
ह
– (1)
(3) ह
ह ”
( ) औ ह
ह है औ
ह –
( ) औ ह
औ
से ह ,
(4- ) ह (4) ( )
ह :
ह
ह :
(4- ) (4- ) औ
,
(4- ) ह ह
ह औ ह, ह (4- )
ह , ह ह
(4- )
ह
औ , ह, , ह,
”
(6) ह ह ह
, ह, (2) औ (4)
ह ”
48. औ
, औ , ह,
ह ह, औ ,
ह
ह ,
ह, ,
, , ह ,
ह
ह
49.
, ह ,
50 औ ह ह ,
ह, –
( ) ,
ह , औ ,
ह ;
( ) : ह,
ह ह ह;
( ) –
(1) ह , ,ह , ह,
ह ह ह,
: ह ह ह,
;
(2) , ह प्रालमसरी
ह, ह ह ह, ;
(3) ह ह
ह, ह ह,
ह ह , , ह,–
ह ,
,ह ह, ;
( ) , –
(1) ह ह ह,
(2) ह ,
ह,
(3) , ,
ह
,
(4) औ ,
, , औ ह;
(5) , ह ,
ह , ,
ह ,
(6) ह ,
ह, ह ह,
(7) ह औ , ह ,
ह ह,
(8) ह औ ह
औ ह :
ह
ह, ह औ ह
– 32 ,
ह,
50.
49 ,
(1) ( ) (5) – ह ;
(2)
ह – 6 ह ;
(3)
ह – 6 ह ह,
ह; 6 ह ,
( ) ह ह,
ह 6 ह ह;
( ) , ह ह ,
ह, 6 ह ह
51.
,
ह, , , , ,
ह,
, ह ह –
ह ह ह
52.
( ) ,
ह,
ह, , ह ह,
ह,
( ) 13
15 ह ह;
6 ह , ह ,
ह, 6 ह
,औ ह पन
ु स्टाषन्म्पत ,
ह
ह
53.
ह ह, –
( ) औ ,
( ) औ ह ,
( ) , , ,
54. ए -
, ह ह
ह ह, ह,
, ,
, ह औ –
( ) ह ,
,औ
( ) ,औ
( ) ह ह
ह ह , ,
: ह
- . ’
54 ह ,
ह औ ह , , ह ( )
, 1958 ह ह ; ,
, , 1906 14 - (2)
- . फ’ ए
54 ह , ह, ‘ ’
ह [जो 3 ह 3- ]औ
ह, ( ) , 1973 ह ह ,
,
,
, ह ह, ,
55.
ह ह
,
, ह,
– ह
:–
( ) ,
ह ह;
( ) ,
ह ह;
( )
;औ
( )
56. औ
( ) औ ,औ 26 ( )
, ह
(1- ) ह ह ह , - , -
26 ( ) ,
ह,
औ , ह औ ,
औ ह :
, ह,
ह ह
ह :
हऔ ह ,
, ह,
ह औ
, ह ह ह
(2) 31, 40 41 ह
हह, ह, ह ,
ह , ह
(3) औ
औ ( ह)
57.
(1) 56 - (2)
–
( ) ह ह – ;
( ) ह ह – ;
( ) ह ह – ह
( , , , औ ह);
( ) ह ह ह –
;
( .) ह , ह – ;
( . .) ह ह – ह ;
( ) ह औ ह ह –
ह ह
(2) ह ह
ह ह औ ह ह ह
58.
ह ,
ह, , ,
ह ह
59.
(1) , औ
ह
(2) , ह औ ह राजस्ि
, , औ नक़ल ह
60.
(1) 57 35 ( )
हह, , ह
ह , ह ह ,
57
(2) ह ह ह 57
ह,औ ह औ रन्जस्रार ह
औ ह ,
ह
(3) - (1)
औ
61.
(1) ह
, 1973 125 128 औ 145 148
, , 35 औ
, ह ह
ह ह ह, ,
ह
(2) , ह 35
औ , औ ह औ
, ह ह ह ह औ
औ ह, ,औ
ह, औ ह
(3) (2) ह
औ ह
ह
(4) ह , 42 , 43
ह
ह, , ह
( ) ह ( औ ह ) 35
, ह ,
ह ह
( ) , ,
ह 42 ह
7
62.
(1) –
( ) ,
ह , ह , , ,
ह , , , ,
;
( ) , ह ह
ह ;
( ) , ह, ;
“ , ह ह ह , ह
ह ह औ ह ह ह ”
35 40 61 ह
,
ह, ( ह)
(2)
औ ह , ह ,
ह, ह ह ह
63.
12 औ
ह, ह
ह ह
64. 27
, –
( ) , औ 27
ह, औ ह ह;
( ) , ह ह, ह,
औ औ ;
( ) औ
;
ह , ह ह , ह ह
, ह
- .
- .
– (1) , ह,
( 91 ह) 62 64
,
, , औ ( ह) ,
ह, औ ह ह
ह
(2) ह
औ ह, ह
65. औ
–
( ) 30 ह, ,
( )
,
, ;
ह ह ह
66.
–
( ) , औ
ह ह ह
;
( ) , , ह,
, , , , ;
ह ह ह
67.
,
ह ह, ह ’ औ
, ह ह,
ह ह ह ह ह ह
68.
–
( ) , ह
, , ह ह ह
ह,
( ) ह ह ह,
, , , ,
, ; ;
( ) , , ह,
, ह,
ह , ह ह ह
69.
( ) ह, 74
;औ
( ) ह, (
) , ; ह ह ह
ह ह, ह ह ह
70. औ
(1)
:, ,
ह
(2) , :
ह, ह
ह;
(3) 48 ह ह
71.
, ह,
ह
72.
ह ह ह औ
ह ह ह
ह
8
73. ए
, ह , , ,
ह ह ह, -
ह ह, , ,
ह ह ह ह, ,
ह, ह ,
, औ , ह
- . औ
ए
– (1) ह ह ह ह
ह ह ह, ह ह,
, , ह ह
ह , ,
, , , ह, हऔ
हऔ , औ , , ह ”
(2) , , ह , , ,
ह ह, ,
औ औ , ह ह ,
74.
ह:–
( ) औ औ ;
( ) , ह ह ;औ
( ) औ औ :–
ह
75.
हऔ
ह ह ह, ह,
ह ह
76.
(1)
(2) ह , ह ह
ह
- .
, –( ) 2 (9) 33 (3) ( ), 70 (1), 74 औ 78
राजस्ि ,औ
ह ह
77. फ
6- ,
ह
- .
,
औ ह
78. [ ]
79. [ ]