01 Nis Kas Gevşetici İlaçlar Nasıl Kullanılır?

Etki ve Yan Etkileri

Posted at 21:53h in Fizik Tedavi, Tedaviler by DoktorFizik 0 Comments

2Likes

Share

Kas gevşetici ilaçlar kas spazmlarını ve istemsizce olan kas sertliğini (spastisiteyi) tedavi etmek için
kullanılır. Fizik tedavi ve rehabilitasyon alanına giren pek çok sorunda kasların aşırı uyarılabilirliğini
azaltmak amacıyla kas gevşeticiler reçete edilebilir. Kısa süreli (akut) ağrılarda ve ağrının uyumayı
güçleştirdiği durumlarda tercih edilebilirler.

Kas spazmı aniden kontrolsüzce oluşan kas kasılmasıdır; ağrı ve hareket kısıtlılığına yol açabilir. Bel,
sırt veya boyun ağrısı yapan fıtık, miyofasiyal ağrı, fibromiyalji gibi sorunlarda kas spazmları
görülebilmektedir. Kas zorlanması, burkulma, sinir kökü sıkışması (radikülopati) gibi nedenlerle spazm
oluşabilir. Kas spazmının özelliği kişinin kendi isteğiyle kaslarını gevşetememesidir. Ağrılı durumlar bir
yan etki olarak kas kasılmasına yol açıyor olabilir. Başka bir görüş ise kas spazmının zarar görmüş
eklem ya da omurga yapılarını desteklemek için gerçekleşen koruyucu bir mekanizma olduğu
yönündedir.

Kas geriminde artışa yol açan spastisite ise beynin omurilikte hareket sinyallerini üreten alfa motor
nöron denilen sinir hücreleri ile iletişiminin zedelendiği beyin ya da omurilik hastalıklarında (inme,
travmatik beyin hasarı, serebral palsi, omurilik felci, MS vb hastalıklar) ortaya çıkan bir sorundur.
Spastisite hareketlerin kontrol edilmesini güçleştirir, yürüyüşü, konuşmayı, el becerisini bozabilir.

Kas gevşeticiler kas spazmı ve spastisiteyi azaltıp bunlara bağlı ağrı ve hareket kısıtlılığını tedavi etmek
için reçete edilebilir. Bu ilaçlar kasların işlevselliğini bozmadan aşırı uyarılma durumunu azaltır.
Merkezi sinir sistemi, sinir ile kasın bağlantı yeri (sinir kas kavşağı) veya doğrudan kas üzerine etki ile
bunu sağlayabilirler. Kas spazmına yönelik ilaçlara antispazmodik, spastisiteye yönelik ilaçlara
antispastik ilaçlar denilir. Bazı ilaçlar hem antispazmodik hem de antispastik etki gösterebilir.

Antispazmodik Kas Gevşetici İlaçlar

Bu ilaçlar santral etkilidir yani merkezi sinir sistemine etkileri üzerinden kasları gevşetirler. Yatıştırıcı
ve ağrı sinyallerini baskılayıcı özellikleri sayesinde etki gösterdikleri düşünülmektedir. Olası yan
etkileri nedeniyle 2-3 haftadan daha uzun süre kullanılmaları önerilmez.
Klorzoksazon, tizanidin, siklobenzaprin gibi moleküller bu gruptaki ilaçlar arasındadır. Tizanidin aynı
zamanda kas spastisitesi tedavisinde de kullanılır.

Tizanidin hem omurilik hem de beyin kaynaklı spastisite tedavisinde tercih edilebilmektedir.
Omurilikteki ağrı sinyallerini baskılaması fibromiyalji ve MAS gibi kronik ağrılı durumlarda avantaj
olabilir. Sakinleştirici etki, baş dönmesi, ağız kuruluğu gibi yan etkileri olabilir.

Kas gevşetici ilaçlar, non-steroid anti-inflamatuar ve asetaminofen içeren ilaçlarla beraber

kullanılabilir. Ancak ağrı kesici ilaçlara göre yan etkileri daha fazladır. Sakinleştirici etki (sedasyon)
yapabilirler. Baş dönmesi, sersemlik, baş ağrısı gibi yan etkiler de görülebilir. Uzun süre kullanıldıktan
sonra birden kesilirse titreme, halüsinasyon, endişe, kas seğirmesi gibi çekilme belirtileri oluşabilir.

Antispazmodik Kas Gevşeticilerin Yan Etkileri

Uyuşukluk hali, baş dönmesi, baş ağrısı, sinirlilik, idrar renginin kırmızı veya turuncu olması, kan
basıncında düşme gibi yan etkiler oluşabilir. Belirli bir ilacın yan etkileri açısından doktor veya
eczacınıza danışın.

Antispastik İlaçlar

Baklofen, dantrolen, diazepam molekülleri bu gruptaki ilaçlara örnektir.

Baklofen MS, omurilik yaralanması gibi hastalıklarda spastisite tedavisi için tercih edilebilir. Merkezi
sinir sistemindeki baskılayıcı bir moleküler yol (GABA) üzerinden etki eder. Kas spazmına yol açan
omurilikten köken alan sinyalleri bloke eder. İnme ve beyin hasarı gibi omurilikten daha yukarı
seviyelerden kaynaklanan spastisitede etkisi daha azdır. Tedaviye başlandığında ilk günler uyuşukluk
yan etkisi fazla olabilir; sonra genellikle azalır. Bulantı, baş dönmesi, baş ağrısı, güçsüzlük gibi yan
etkileri olabilir. Aşırı dozlarda nöbet sıklığını arttırabilir. MS, omurilik felci, beyin hasarı gibi
hastalıklarda tablet formu ile spastisite kontrol altına alınamazsa intratekal baklofen pompası denilen
yöntemle ilaç doğrudan omuriliğin çevresine verilebilir.

Dantrolen omurilik yaralanması, inme, serebral palsi ve MS gibi hastalıklardaki spastisiteyi tedavi
etmek için kullanılabilir. Doğrudan çizgili kaslara etki eder. Bu nedenle kas güçsüzlüğü yapabilir.
Uyuşukluk, baş dönmesi, halsizlik gibi yan etkilere neden olabilir.

Diazepam enfeksiyon, travma veya spastisiteye bağlı kas spazmlarını azaltmak için kullanılabilir.
Omurilikte bulunan kas aktivitesini baskılayıcı moleküllerin etkisini güçlendirerek etki ettiği
düşünülür. Omurilikten daha yukarı düzeylere de etki ederek yatıştırıcı etki gösterebilir. Uyuşukluk,
halsizlik ve kas güçsüzlüğü yapabilir. Uzun süre kullanılırsa alışma ve bağımlılık yapabilir. Uzun süre
kullanımdan sonra aniden kesilmesi nöbet, endişe, çarpıntı gibi etkilere yol açabilir.

Tablet şeklindeki ilaçlar ve fizik tedavi yöntemleri ile tedavi edilemeyen spastisitede ilgili kaslara
botulinum toksin A enjeksiyonu yapılması diğer bir seçenektir.

Kas Gevşetici İlaçlar Nasıl Kullanılmalı?

Bazı kas gevşetici ilaçlar alışkanlık yapabilir. Doktor tarafından reçete edildiği şekline uyarak
kullanmalısınız. Aniden kesilmeleri halinde çekilme belirtileri denilen farklı şikayetlere yol açabilirler.

Merkezi sinir sistemini baskılayarak etki eden ilaçlar dikkat ve uyanıklık durumunu azaltabilir. Bu
nedenle makine ve araç kullanımı gibi dikkat gerektiren işler yaparken alınmaları önerilmez. İlk kez
kullanımda yatmadan önce alınması önerilebilir.

Kas gevşetici ilaçlar kullanırken alkol, morfin türevi (opioid) ilaçlar, uyku ilaçları ve bazı bitkisel
ilaçların beraber alımı sakıncalı olabilir.

65 yaş üstünde, karaciğer hastalığı veya beyni tutan bir hastalığı olanlarda kas gevşetici ilaçlar doktor
reçetesi olmadan kullanılmamalıdır.