@TopStoryPost - BHAVIK MARU - Culture

økwshkíkLkku MkktMf]ríkf ðkhMkku R.K.
ACADEMY
MkktMf]ríkf ðkhMkku
rð»kÞ «ðuþ :
 þwt ík{Lku fkuEyu yr¼ðkËLk fhðk Lk{MíkuLke {wÿk þe¾ðe Au ?
 þwt ík{Lku fkuEyu økhçkk h{íkk þe¾ðkzÞwt Au ?
 fËk[ yk çktLku «&™Lkku sðkçk ‘Lkk’ nþu fkhý fu y{wf ðíkoýwf fu y{wf ykðzík ík{Lku fkuE þe¾ðíkwt LkÚke Ãkhtíkw íku ík{Lku ík{khk
ðkhMkk{kt {¤u Au. yk{ ðzðkyku íkhVÚke yuf ÃkuZe{ktÚke çkeS ÃkuZe{kt su ykðzík MðYÃku f¤kLke ¼ux {¤u Au yu s ykÃkýku
MkktMf]ríkf ðkhMkku.
 yuf WËknhý òuEyu fu y{urhfkLkk yuf‘ Dancer’ Lku Mkkihk»xÙLkk ÃkkuhçktËhLkwt ‘{uh Lk]íÞ’ fhkðeyu íkku íkuLku fËk[ íkk÷e{ ÃkAe Ãký
yuðwt íkku Lkrn s Vkðu su yuf {uh fku{Lkku ÞwðkLk ðøkh íkk÷e{u fhíkku nþu yLku Mkk{k Ãkûku òu ‘Hip Hop Dance’ Lke ðkík ykðu
íkku y{urhfLkLkwt ÃkÕ÷wt ¼khu hnuþu. yk{ MkktMf]ríkf ðkhMkku yu fkuE yuf ¼kiøkkur÷f «Ëuþ{kt fu yuf Mk{ksLkk ÷kufkuLke hksfeÞ,
ykŠÚkf yLku Mkk{kSf SðLk{ktÚke «kËw¼koð Ãkk{íke f¤k yLku ykðzík Au yLku yk s ÷kufkuLke MkktMf]ríkf rðhkMkík suLku ytøkúuS{kt
‘Culture’ fnuðk{kt ykðu Au. ynª “To cult” Lkku yÚko ¾uzðwt ÚkkÞ Au - MktMfkhkuLkwt ¾uzký.
1 Target with Bhavik Maru

økwshkíkLkku MkktMf]ríkf ðkhMkku R.K. ACADEMY
1 „wshkŒ™kt ÷kuf{u¤k
 «k[eLk Mk{Þ{kt yksLkk ÞwøkLke su{ fkuBÞwrLkfuþLk yux÷u fu MktðkË {kxu What’s up, Facebook,Twitter ðøkuhu Lk níkk. ðknLk
ÔÞðnkh {kxu ykx÷k MkhMk ðknLkku fu hMíkkyku Ãký Lk níkk. ykÚke y÷øk y÷øk økk{ fu þnuhku{kt hnuíkk ÷kufku ¼uøkk Úkðk yLku
yufçkeò MkkÚku MktðkË fhðk fkuE íknuðkh fu Ãkrðºk ÄkŠ{f rËðMkku{kt fkuE {trËhLke ykMkÃkkMk ‘{u¤kÃk’ fhíkk su{ktÚke ‘{u¤k’Lke
þYykík ÚkE. {u¤k ÚkðkLkk ½ýk çkÄk fkhýku níkk. su{ fu,
(1) †e ÃkwÁ»kkuLkk ÷øLk {kxu (su{ fu nk÷Lkwt Shaadi.com)
(h) «kýeykuLkk ¾heË ðu[ký {kxu (ðkiXkLkku {u¤ku)
(3) ðMíkwykuLkk ¾heË ðu[ký {kxu (yksLkk {kuxk {ku÷, Amazon.com)
 økwshkík økuÍurxÞh «{kýu økwshkík{kt 1Ãkh1 sux÷k {u¤k ¼hkÞ Au. su{kt rnLËwykuLkk 1h93, {wrM÷{kuLkk 17Ãk, siLkkuLkk {u¤k h1
yLku ÃkkhMkeykuLkk 1 {u¤kLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. økwshkík{kt MkkiÚke ðÄw Mkwhík rsÕ÷k{kt 1Ãk9 yLku zktøk rsÕ÷k{kt MkkiÚke ykuAk 7 {u¤k
¼hkÞ Au.
 rðøkíkðkh yktfzk òuEyu íkku yk {u¤kyku{kt ¼økðkLk þtfhLkk WíMkð rLkr{¥ku Þkuòíkk {u¤kykuLke MktÏÞk 3Ãk0, f]»ý sL{
WíMkðLku ÷økíkk 300, {kíkkSLku ÷økíkk 190, {wrM÷{ ÃkehkuLkk 17Ãk, nku¤e- Äq¤uxeLkk íknuðkhkuLkk 8Ãk, nLkw{kLkSLkk Ãk1
yLku ÷øk¼øk yux÷k s þeík¤k {kíkkLkk «Mktøkku ÞkuòÞ Au. {kuxk¼køkLkk {u¤kyku LkËe, ík¤kð fu MkkøkhfktXu yLku zwtøkhLke
ík¤uxe{kt ÞkuòÞ Au. økwshkík «Ëuþ{kt WLkk¤k{kt yuf fu çku {kMkLkk yÃkðkË rMkðkÞ ÷øk¼øk yk¾wt ðhMk ykðk LkkLkk {kuxk
{u¤kyku ÞkuòÞ Au.
 {kuxk¼køkLkk {u¤kyku ð»ko{kt yuf ð¾ík Þkusðk{kt ykðu Au. Aíkkt fux÷kf ¾kMk fheLku ykrËðkMke rðMíkkhLkk {u¤kyku, su nkx{u¤kyku
íkhefu yku¤¾kÞ Au yu Ëh yXðkrzÞu Þkusðk{kt ykðu Au. MÚkkrLkf {u¤kyku yufkË rËðMk Ãkqhíkk nkuÞ Au, Ãkhtíkw íkhýuíkh, ¼ðLkkÚk
yLku {kÄðhkÞLkk {u¤k suðk fux÷kf {u¤kyku Ãkkt[-Mkkík fu ðÄw rËðMkku MkwÄe [kÕÞk fhu Au. ÄhýeÄh, Ze{k yLku òr¤Þk{kt çk¤Ë,
ðkAhzkt yLku Ÿ[e yku÷kËLkk yïkuLkk çkòh ¼hkÞ Au. {kÄðÃkwh{kt ½kuzkËkuz yLku Ÿx-ËkuzLkwt yLkuhwt ykf»koý hÌkwt Au.
 ykrËðkMkeyku {kxu ÷kuf{u¤kyku yu{Lkk SðLkMkkÚkeLke ÃkMktËøkeLkk {u¤kyku Ãký çkLke hnu Au. ÃkkuíkkLke ÃkMktËøkeLke fLÞkykuLkwt ykrËðkMke
ÞwðkLk Ãkqðo ykÞkusLk {wsçk yk {u¤k{ktÚke yÃknhý fhe òÞ Au. yu{kt fÞkhuf MkøkktMktçktÄeyku òuzu Äeøkkýwt Ãký ÚkE òÞ Au. fLÞkLkk
ykðkt yÃknhýLku ykrËðkMkeykuyu ‘÷kze-¾U[ðe’Lkk{ ykÃÞwt Au.
Target with Bhavik Maru 2

ŒhýuŒh™ku {u¤ku
 „wshkŒ y™u ¼khŒ™ku ‚kiÚke «ÏÞkŒ {u¤ku Au. ‚whuLÿ™„h SÕ÷k{kt Úkk™„Z íkk÷wfkLkk ŒhýuŒh (ºký - Lkuíkh (ykt¾ku))„k{{kt
rºk™uºkuïh {nkËuð™k {trËhu ¼hkŒku {u¤ku Au. yk {u¤ku ¼kËhðk ‚wË 4-5-6 yu{ ºký rËð‚ ¼hkÞ Au. yu ‚{Þu rðËuþeyku …ý
yk {u¤ku skuðk ykðu Au. Ér»k …t[{™ku rËð‚ ‚kiÚke ðÄw {níð™ku Au. Ëh ð»kuo …k¤eÞkË™k {ntŒ™k nMŒu ÄòS™e þkMºkkuõŒrðrÄ
fhe™u Äòhkuný ÚkkÞ Au. ºke™uºkuïh þçË ÷kufƒku÷e{kt ŒhýuŒh ÚkE „Þku. ŒhýuŒh yux÷u ÷kufSð™™ku ht„{u¤ku W{t„{u¤ku. ‚kiÚke
«ÏÞkŒ {kuxku {u¤ku.
 ŒhýuŒh {tËeh™e MÚkk…™k rðþu ÷kufðkÞfk Au fu íkkhfkMkwhLkku Lkkþ fhðk {kxu ¼økðkLk rþðÚke ÃkwºkLke WíÃkr¥k sYh níke, íkuÚke
RLÿLke yk¿kkÚke fk{Ëuð rþðLku «MkÒk fhðk, rþðLke Mkuðk fhðkLkk çknkLku ÷køk òuELku íku{Lke WÃkh {kunkMºkLkku WÃkÞkuøk fhu Au.
ykðk «ÞkuøkÚke Ëw¼kÞu÷k {nkËuðu ºkeswt Lkuºk ¾ku÷eLku MkL{w¾ Q¼u÷k fk{ËuðLku ¼M{e¼qík fhe LkkÏÞku. ykÚke fk{ËuðLke ÃkíLke hrík
rð÷kÃk fhíke {nkËuðLke ûk{kÞk[Lkk fhu Au. hríkrð÷kÃkÚke ykÿo çkLku÷k ¼økðkLk rþð hríkLku îkÃkh Þwøk MkwÄe hkn òuðkLkwt fnu Au.
îkÃkh{kt fk{Ëuð f]»ýLku íÞkt Ãkwºk íkhefu sL{ ÷uþu yLku hríkLku «kó Úkþu yuðwt ðhËkLk ykÃku Au. ykÚke hríkyu ¼økðkLk-rþðLkwt ºkeswt
Lkuºk yux÷u fu rºkLkuºkuïhLkwt {trËh çkLkkðe, îkÃkhÞwøk MkwÄe ¼økðkLkLke Ãkqò y[oLkk fheLku íkÃkùÞko fhe.
 ŒhýuŒh {tËeh™e MÚkk…™k rðþu ÷kufðkÞfk Au fu yÞkuæÞk™kt ‚qÞoðtþehkò Þwð™kï r™:‚tŒk™ nkuðkÚke Œuýu Œu{™k „wÁ ðrþc™k
‚w[™Úke Þ¿k fÞkuo nŒku. Œu™k Œ…kuƒ¤u Œu{™u íÞkt …wºk™ku sL{ ÚkÞku nŒku. su™wt ™k{ {tÄkŒk nŒw.yk ŒhýuŒh™wt {tËeh {tÄkŒk yu
ƒtÄkðu÷ nŒwt.
 Œu W…hktŒ yk {tËeh ‚kÚku yuf yuðe ðkŒ …ý skuzkÞu÷ Au su {nk¼khŒ fk¤™e Au. Œu ‚{Þu ÿw…Ë ™„he …kt[k¤{kt
nŒe. {nk¼khŒ™e fÚkk y™w‚kh ÿw…Ë™e …wºke ÿki…Ëe ™ku MðÞtðh ŒhýuŒh{kt Þkusðk{kt ykðu÷ nŒku. Œu ‚{Þu ƒúkñý™k
ðuþ{kt …ktzðku MðÞtðh{kt ykðu÷k y™u yíÞkhu yk MÚk¤ W…h su fwtz ykðu÷ Au.Œu{kt yswo™ îkhk {í‚ðuË ÚkÞku nŒku y™u yk
heŒu ÿki…Ëe™kt rððkn™ku «t‚t„ skuzkÞu÷ku Au.
 ŒhýuíkhLkwt {trËh ËMk{e MkËeLkwt nkuðkLke þõÞíkk Au. fkhý fu yk Mk{ÞLkk økwsoh «ríknkhku rþðk÷Þku çkktÄðkLkk þku¾eLk níkk, suÚke
Œuykuyu yk {tËeh™ku SýkuoÄkh fhkÔÞku nkuÞ íkuðe þõÞíkk Au. yk{ …ý «rŒnkh hkòyku ykX{e ‚Ëe{kt ‚kihk»xÙ{kt ykÔÞk nkuÞ

Œuðk «{kýku RrŒnk‚{kt {¤u Au. íÞkh™wt su {tËeh Au Œu™ku SýkuoÄkh ÷¾Œh™kt hksðe fhý®‚nSyu E.‚. 1902 ™e
‚k÷{kt yku„Mx {rn™k{kt Œu{™k …wºke fhýƒk™kt M{hýkÚkuo fhkÔÞku nŒku. {tËeh™ku ½kx sw™ku Au. Œu™k W…h ™ðk {tËeh™e
ƒktÄýe ÚkE Au. yk {tËehÚke Úkkuzw Ëwh ŒhýuŒh „k{ ykðu÷wt Au. yku„ýe‚{e ‚Ëe{kt ðzkuËhk ™k „kÞfðkz îkhk Œu™ku SýkuoæÄkh
fhðk {kt ykÔÞku nŒku.
 {tËeh™e ‚k{u™e ƒkswyu Œ¤kð Au. ŒhýuŒh™kt yk {tËeh{kt ƒu rþð÷et„ MÚkkr…Œ Au. su òýfkhku™k fnuðk {wsƒ {kuxwt rþð÷et„
«k[e™ Au y™u Œu™e ƒksw{kt ykðu÷k «{ký{kt ™k™k rþð÷et„™e «rŒck fhý®‚nSyu {tËeh™ku SýkuoÄkh fÞkuo íÞkhu ÚkR Au. yk
{tËeh™e fkuŒhýe y™u rþÕ… yË¼wŒ, {kunf y™u {™kunh Au.
 {tËeh™e ƒksw{kt ºký fwtz ykðu÷kt Au su rð»ýwfwtz, rþðfwtz y™u ƒúñfwtz Œhefu yku¤¾kÞ Au. yk {tËeh™e ƒktÄýe ¾wƒ sw™e
nkuðkÚke y™u rþÕ…f÷k™ku ðkh‚ku ‚[ðkÞu÷ nkuðkÚke yk {tËeh …whkŒíð ¾kŒk nMŒf ÷uðkÞ÷ Au.
 ŒhýuŒh™k {u¤k™ku yuf ƒnw«r‚æÄ rfM‚ku Aufu, rð{k‚ý ƒk…w fhe™u …k¤eÞkË™k yuf {ntŒ ÚkR „Þk, yu yu{™e swðk™e{kt
…kuŒu ƒnw ŒkuVk™e nŒk. ½kuzw ÷R™u ™ef¤Œk. yu{™wt ‚ku™„Z™k yk…k „kuhÃ…k y™u [÷k÷k™k yk…k Ëk™k ™k{™k ƒu‚tŒkuyu
ŒhýuŒh ™Sf™k st„÷{kt nËÞ …rhðŒo™ fÞwoy™uŒhýuŒh™k {trËh{kt ¾k¾heÞk n™w{k™™e su søÞk Au íÞkt ÷kðe y™u „ku¤
[ku¾k hktÄe yk¾k {u¤k™u ¾ðzkððk™ku ykËuþ ykÃÞku. ðÄu÷k „ku¤ [ku¾k …k¤eÞkË ÷R sR ‚ËkðúŒ yk…ðk™ku ykËuþ fÞkuo
nŒku.yu ð¾Œu ƒÒku ‚tŒkuyu yk…k rðnk{ý™e ƒkð™ „s™e su…kÄze nŒe yu …k½ze™u¼„ðk ht„{kt ƒku¤e y™uyk…k rðnk{ý™u
ykËuþ fhu÷ku fuŒu{ Äò [zkðe Ëku, ¼„ðk™ {nkËuð™k {trËh W…h yu{ýuÄò [zkðe íÞkhÚke rºk™uºkuïh {nkËuð™k {trËh W…h
…k¤eÞkË™e Äò [zuAu, yu™wt yuf y™uÁt Äkr{of ykf»koý Au.
 Y…k¤k Aku„÷kt WzkzŒk, furzÞkt ½w{kðŒk {wAk¤k Þwðk™ku y™u ¼kŒe„¤ [rýÞk™k ½uh ÷nuhkðŒe ÞwðŒeyku ynet „hƒk „kÞ
Au, ËktrzÞk – hk‚ …ý [„kðu Au, …wÁ»kku Aºke™]íÞ fhu Au. y™u ‚kuhXe ÞwðŒeyku …kuŒk™k ¼kðe Sð™‚kÚke™e þkuÄ{kt Vhu Au.
 {u¤k{kt ‚wtËh ¼hŒ ¼hu÷e Aºkeyku {u¤k™e rðrþüŒk Au.
 hksÞ™k …þw…k÷™ rð¼k„ îkhk 2008™k ð»kuoÚke {u¤k{kt …þw«Ëþo™ nrhVkR™ku «kht¼ fhðk{ktykÔÞku Au.
 hkßÞ ‚hfkh îkhk Ëh ð»kuo ynetÞk Ãkrù{e „úk{eý ykur÷rB…f™wt ykÞkus™ fhðk{kt ykðu Au.
 ŒhýuŒh™kt {u¤k™e ºký rðþu»kŒkyku Au.‚k{‚k{k ƒku÷kŒk Ëwnk, ðnu÷e hkŒÚke {ktze™u ‚ðkh ‚wÄe [k÷Œe ¼s™™e ÷nuh y™u
200-200 ¼kE-ƒnu™ku™k yuf ‚kÚku ÷uðkŒk nwzk y™u nkò hk‚. ¼hðkz™e ºkýuÞ ™kŒ {kuxk¼kE, ™k™k¼kE y™u ËwÄÞk
¼hðkz ¼u„k ÚkkÞ Au.

ðkiXk™ku {u¤ku / „Ë¼o {u¤ku

 ðkiXk y{ËkðkË rsÕ÷k™k Äku¤fk Œk÷wfk™kt ŒÚkk ¾uzk rsÕ÷k™k
{kŒh Œk÷wfk™e ‚hnËu ykðu÷wt Au.
 ðkiXk ‚ó ‚t„{ – ‚kŒ ™Ëeyku™k ‚t„{ Œhefu …rðºk ŒeÚko
{™kÞ Au. ynetÞk ‚kŒ ™Ëeyku™ku ‚{kðuþ ÚkkÞ Au,
1. ‚kƒh{Œe 2. þuZe 3. nkÚk{Œe 4. ðkºkf 5. ¾khe 6.
{uïku 7. {kÍ{
 yk {u¤ku fkhŒf ‚wË ykr„Þkh‚Úke fkhŒf ‚wË …w™{ ‚wÄe
¼hkÞ Au. …htŒw ÷„¼„ yuf {rn™k ‚wÄe ÷kufku ynet ykð-
ò fhu Au.
 yk {u¤k™e ¾kr‚ÞŒ yu Au fu ynet „Äuzk y™u Ÿx™e ¾heËe
ðu[ký ÚkkÞ Au.
 „wshkŒ™k fåA-fkXeÞkðkz™k rðrðÄ „k{ku y™u hksMÚkk™Úke
÷kufku yk {u¤k{kt ¼k„ ÷uðk ykðu Au. y™u yk {u¤k{kt …þwyku™e ÷u-ðu[ fhðk{kt ykðu Au. yuf ‚{Þu ðkiXk™k {u¤k{kt …kt[
nòhÚke A nòh „Äuzkyku™k ‚kuËk fhðk{kt ykðŒk Œku yuf Þw„{kt ®f{Œe „ýkŒkt Ÿxku™e ÷u ðu[ …ý yk {u¤k{kt fhðk{kt
ykðŒe.
 skufu yk {u¤k{kt {kºk „Äuzk™wt ¾heË-ðu[ký ™net …htŒw ½kuzk, Ÿx, ½uxk-ƒfhk suðk ½ýkt «kýeyku™k ðu[ký {kxu ÷kufku ynet
ykðu Au.
 yk „Ë¼o {u¤k{kt ¾h„Äk y™u ¾å[h„Äk Œhefu yku¤¾kŒe „Äuzk™e òŒku ‚kiÚke ðÄkhu ®f{Œu ðu[kÞ Au. ¼kŒe„¤ yuðk
ðkiXk™k {u¤k{kt „wshkŒ™e „úkBÞ ‚tMf]rŒ™k Ëþo™ ÚkkÞ Au su r™nk¤ðk rðËuþeyku …ý ykðu Au.
 …whkýfk¤Úke òýeŒk yk {u¤k™wt rðþu»k {n¥ð Au. fnuðkÞ Au fu ¼„ðk™ fkrŒofuÞ, rþð y™u …kðoŒeyu ynet {w÷kfkŒ
÷Äe nŒe y™u yux÷u ynet™k rþð {trËh r‚Ø™kÚk {nkËuð™wt rðþu»k {nkíBÞ Au. ÷kufku™e …whkýe {kLÞŒk «{kýu ‚ó
™Ëeyku™k ‚t„{ Œxu …nu÷k ½e™e ™Ëe ðnuŒe nŒe. yk W…hktŒ, ynet ykðu÷k yuf Íkz …h fkhŒqf ‚wË …q™{u ‚ku™k™k
…ktËzk™k Ëþo™ ÚkŒkt nŒkt.
 ErŒnk‚™e ÿrüyu skuEyu Œku {nk¼khŒ™k ‚{Þu …ktzðkuyu yuf ð»ko™ku „wóðk‚ rðhkx™„he Äku¤fk{kt rðŒkÔÞku nŒku.
su Ëhr{Þk™ fkhŒf ‚wË yr„Þkh‚Úke …q™{ ‚wÄe™k ‚{Þ„k¤k Ëhr{Þk™ rºkfk¤ ¿kk™e ‚nËuð™e ‚÷knÚke ‚ó ™Ëe™k
‚t„{MÚkk™ ÄhkðŒkt ðkiXk ¾kŒu ÞwrÄrch™wt hksrŒ÷f fhðk{kt ykÔÞwt nŒwt. suÚke nrMŒ™k…wh™e „kËe «kó fhe þfkÞ.
suÚke yk þw¼ {wnqŒo™u ‚k[ðe ÷uðk {kxu …ktzðku îkhk yk MÚkk™u huŒe™wt ®‚nk‚™ ƒ™kðk{kt ykÔÞwt nŒwt. su™e W…h {nkhks
ÞwrÄrch™ku hkßÞkr¼»kuf …ý fhðk{kt ykÔÞku nŒku. ynet …ktzðkuyu rþð®÷„™e MÚkk…™k fhe nŒe. suÚke yk MÚkk™ …ktzðku™e
ÞkËe Œhefu …ý «r‚Ø Au.

þk{¤kS™ku {u¤ku- fkr¤Þk ƒkðS™ku {u¤ku

 yhðÕ÷e SÕ÷k{kt {uïku ™Ëe™u rf™khu ykðu÷k …whkŒ™ ŒeÚko þk{¤kS{kt yuf {kuxku {u¤ku ¼hkÞ Au.
 yk {u¤k™e þYykŒ Ëuð WXe ykr„Þkh‚(fkhíkf MkwË yrøkÞkhMk)Úke ÚkE òÞ Au y™u ºký yXðkzeÞk [k÷u Au …htŒw yk {u¤k™ku
{wÏÞ rËð‚ fkhŒf ‚wË …w™{ „ýðk{kt ykðu Au.
 yk {u¤k{kt „wshkŒ™kt s ™net …htŒw hksMÚkk™, {æÞ«Ëuþ y™u ¼khŒ¼h{ktÚke ÷kufku ({wÏÞíðu ykrËðk‚eyku) ykðu Au.
 þk{¤kS {uïku ™Ëe™k rf™khk …h ykðu÷wt Au. þk{¤kS {wÏÞíðu ði»ýð ðrýfku™wt Äkr{of MÚk¤ Au y™u Œu …whkýku{kt „ËkÄh ûkuºk
Œhefu «ÏÞkŒ níkwt. su þk{¤kS™wt {wÏÞ {trËh Au, Œu ¼„ðk™ f]»ý™k ™k{ (þk{¤þk þuX) W…hÚke …zÞwt Au. yk {trËh rnLËw
MÚkk…íÞ™ku ™{w™ku Au. yk {trËh 10 fu 11 ‚ifk{kt ƒtÄkÞu÷w nkuðk™w {k™ðk{kt ykðu Au. {trËh™k ƒktÄfk{{kt «k[e™ [ki÷wfâ þi÷e
skuðk {¤u Au. {trËh W¥khkr¼{w¾ Au.
 {trËh™k Œkuhýðk¤k «ðuþîkh™e ‚k{u s „¼oîkh y™u Œu™e ‚k{u s Ëuð{qrŒo™e h[™k fhðk{kt ykðu÷e Au. su ÷„¼„ 130
‚u.{e. sux÷e ô[e Au. yk [Œw¼qos rð»ýw«rŒ{k™e ‚k{u „Áz{qrŒo ykðu÷e Au. {trËh {wÏÞíðu ºký ¼k„{kt ðnu[kÞu÷wt Au. 1.
‚¼k¾tz, 2. ytŒhk÷ y™u 3. „¼oîkh. {trËh™e rËðk÷ku ËuðeËuðŒkyku™e {qrŒoyku, {k™ðe-«kýeyku ŒÚkk Vq÷ðu÷™e
ykf]rŒyku™k rþÕ…kuÚke fkuŒhkÞu÷e Au.{trËh™wt rþ¾h W…h ŒhV sŒkt ™k™wt ÚkŒwt òÞ Au. yk rþ¾h™u ºký WÁþ]t„ku Au su™k
yrø™ ¾qýu æðs {qfðk{kt ykÔÞku Au. {trËh{ktÚke {¤e ykðu÷kt Œktƒk™k …Œhk …h™k ƒu ÷u¾ku …hÚke {trËh™ku rsýkuoØkh
1762{kt ÚkÞk™wt òý ÚkkÞ Au.
 yk {u¤ku ykrËðk‚eyku™k {u¤k Œhefu …ý «ÏÞkŒ Au. ynetÞk “fkr¤Þk ƒkðS” yux÷ufu þk{¤kS{kt yŒqx ©Øk y™u
rðïk‚ hk¾™kh ykrËðk‚eyku™e rðþk¤ s™{uË™e W{xe …zu Au.
 yk {u¤k{kt Þtºk – {tºk – Œtºk ð„uhu™e ‚kÄ™k fh™kh sku„eyku y™u ¼qðkyku …ý {kuxe ‚tÏÞk{kt Q{xe …zu Au.
 fkhŒf ‚wË …q™{™k rËð‚u {uïku ™Ëe{kt M™k™ fhðk™ku …ý y™uhku {rn{k Au. ÷kufku M™k™ fhe ¼s™ – feŒo™ îkhk …kuŒk™k
Rü þk{¤kS™u «‚Òk fhðk «ÞJþe÷ hnu Au.

r„h™kh y™u Œu™e …rh¢{k

‚kuhX Ëuþ (÷e÷e
™ ‚t[Þkuo, ™Ãkrh¢{k)
[zÞku „Z r„h™kh;”
™ ™kÌkku Ëk{ku-huðŒe,yV¤ r„Þku yðŒkh.”
‚kuhX þwhku ™ ‚hrsÞku, ™ [zÞku „Z
r„h™kh;”
™ ™kÌkku „t„k-„ku{Œe, yu™ku yu¤u r„Þku
yðŒkh.
 r„h™kh …ðoŒ yu ¼khŒ Ëuþ™kt …rù{ ¼k„{kt
ykðu÷ „wshkŒ hksÞ™kt sw™k„Z þnuhÚke …kt[
rf÷ku{exh WŒhu ykðu÷ …ðoŒku™ku ‚{wn Au. sÞkt
r‚æÄ [kuhk‚e™kt ƒu‚ýkt Au. yk r„h™kh …ðoŒ{kt
…kt[ ô[k rþ¾hku ykðu÷k Au. su{kt „kuh¾ rþ¾h
3600, ytƒkS 3300, „ki{¾ w e rþ¾h 3120,
si™ {trËh ™ur{™kÚk rþ¾h 3300 y™u {k¤e…hƒ
1800 Vwx™e ô[kEyku Ähkðu Au. suÚke r„h™kh
…ðoŒ „wshkŒ™ku …ý ô[k{kt ô[ku …ðoŒ Au. r„h™kh™k …kt[ …ðoŒku …h fw÷ ÚkR™u 866 {trËhku ykðu÷k Au. …íÚkhku™kt ƒ™kðu÷ ËkËhk
y™u hMŒku yuf xku[ …hÚke ƒeS xku[ …h ÷R òÞ Au. yuðw fnuðkÞ Au fu fw÷ 9,999 …„rÚkÞk Au, …ý ¾hu¾h fËk[ 8,000
…„rÚkÞk Au. Ëh ð»kuo r„h™kh™e …rh¢{k ÚkkÞ Au su{kt ÷k¾ku ÷kufku skuzkÞ Au. Ëh ð»kuo r„h™kh [zðk™e nrhVkR …ý ÞkuòÞ Au.
¼ð™kÚk {nkËuð™ku {u¤ku

 ¼ð™kÚk {nkËuð™ku {u¤ku sw™k„Z rsÕ÷k{kt r„h™kh™e Œ¤uxe{kt ykðu÷ ¼ð™kÚk {nkËuð™k {trËh™k «kt„ý{kt ¼hkÞ Au. sw™k„Z
ßÞkt 9 ËuðŒkyku y™u 84 r‚Ø Þku„eyku™e …rðºk ¼qr{ Au. «k[e™ ¼ð™kÚk {nkËuð™k {trËh{kt ykðu÷ rþð®÷„ MðÞt¼q Au.
 yk {u¤k™e þYykŒ {nk ðË ykr„Þkh‚u ÚkkÞ Au su {nk ðË y{k‚ ‚wÄe [k÷u Au. …htŒw {nkrþðhkºke™ku rËð‚ yux÷u fu {nk ðË
Œuh‚ yk {u¤k™ku rðrþü rËð‚ Au. {æÞhkrºkyu rËøBçkh MkkÄwyku {trËh …nku[e™u fwzt M™k™ fhu Au. yu{ {k™ðk{kt ykðu Au fu yk rËð‚u
¼„ðk™ ¼ku÷™ u kÚk ÄhŒe …h™k …wÛÞ ykí{k ‚kÚku {w÷kfkŒ fhu Au.
 {nkrþðhkºke™k ¾k‚ rËð‚u ¼„ðk™ ¼ð™kÚk™kt Ëþo™ fhðk ™k„k ƒkðkyku fu y½kuheyku, ‚kÄw, ‚tŒku, ‚LÞk‚eyku ð„uhu™e
s™{uË™e Q{xe …zu Au. y{hkí{k yïíÚkk{k y™u …kt[ …ktzðku yk ¼ð™kÚk™kt {u¤k{kt rþðhkrºk™e {ÄhkŒu {]„efwtz{kt M™k™
fhe y™u ¼ð™kÚk {nkËuð™kt Ëþo™ fhðk ykðu Au Œuðe …ý yuf ÷kufðkÞfk Au.
 ™k„k ƒkðk(‚tŒku)™k y¾kzkÚke …qò þY ÚkkÞ Au. su{kt ¼„ðk™ Ë¥kkºkuÞ™e {wrŒo™u þý„khe™u ¼ÔÞ þku¼kÞkºkk fkZðk{kt ykðu Au.
nkÚke …h þku¼kÞ{k™, nkÚk{kt Äò – …Œkfk hk¾e™u ™]íÞ fhŒkt fhŒkt yk þku¼k Þkºkk þY ÚkkÞ Au.
 ‚k{kSf ‚tMÚkkyku y™u Œu™u ‚nfkh yk…Œk ËkŒk©eyku …kuŒk™ku fkV÷ku ÷E™u ¼ð™kÚk™kt rþðhkrºk™k yk {u¤k{kt ÷„¼„ …kt[{Úke
s ykðe òÞ Au. su ‚tMÚkkyku yk {u¤k{kt ‚uðk fhðk ykðu Au Œu™e …nu÷uÚke fkuE [kuff‚ søÞk ™¬e nkuÞ Au Œu ÷kufku Ëh ð»kuo íÞkts
…kuŒk™ku {wfk{ hk¾u Au su™u ƒÄk hkðxe yÚkðk WŒkhku ƒku÷u Au.
 ynet ¼õŒs™ku y™u Þkºkk¤wyku {kxu {VŒ ¼kus™ – «‚kË™e ‚wrðÄk …ý hk¾ðk{k ykðu Au. {u¤k{kt …rðºk {kuxe, ®f{Œe hJku,
™t„ku™k ðu[ký {kxu Ëwfk™ku nkuÞ Au. W…hktŒ Auf yÞkuæÞk y™u {Úkwhk™k ðu…kheyku Œu{™e f÷kfkhe„he™k ™{q™k™k ðu[ký {kxu ynet
ykðu Au. Yÿkûk™k y÷ÇÞ ™{w™kyku swËk swËk Y…u yk {u¤k{kt skuðk {¤u Au. yk {u¤k{kt r…¥k¤ y™u Œktƒk™k f÷kí{f ðk‚ýku …ý
¾kM‚wt ykf»koý s{kðu Au.
 yk ¼ð™kÚk {trËh …k‚uÚke ‚wðýohu¾k ™Ëe™e …kŒ¤e ‚uh …‚kh ÚkkÞ Au. yk MÚk¤u {w[fwtË, ¼Œwonhe y™u „wÁË¥k™e „wVkyku …ý
ykðu÷e Au. ykneh y™u {uh òrŒ™k ÷kufku™wt yk ykMÚkk™wt «{w¾ fuLÿ Au.
 yÆ¼wŒ, y÷kirff ‚{k™ ¼ð™kÚk™wt yk {trËh [kh rËð‚ ‚wÄe s™{uË™eÚke ½uhkÞu÷wt hnu Au y™u hkrºk™k ‚{Þu ¼s™-feŒo™ y™u
hk‚-„hƒk ð„uhu yk MÚk¤{kt ¼rõŒ{Þ ðkŒkðhý Q¼wt fhe Ëu Au.
{]„efwtz
 {] „ efw t z ¼ð™kÚk {nkËu ð ™e ƒksw { kt ykðu ÷ k yk

{]„efwtz™e …ý ykðes rðM{Þ¼he fÚkk Au. fkLÞfwçs™kt
hkò ¼kus™u Œu™k y™w[hu yuf rËð‚ fÌkw fu huðŒk[¤
(røkhLkkh)™kt st „ ÷{kt nhý™kt xku ¤ k{kt {k™ð
þhehÄkhe fkuE Mºke Vhu Au. nhý™e su{ Œu fwËu Au su™wt
{kuZwt nhý™wt Au sÞkhu Œu™wt þheh Mºke™wt Au. suÚke hkò
rËð‚ku™e {nu™Œ ƒkË yk ™ðŒh «kýe™u …kuŒk™k
{nu÷{kt ÷E ykÔÞk. íÞkhƒkË …tzeŒku™u yk ¼uË Wfu÷ðk
rð™trŒ fhe. rðîk™ku fkuE {k„o ™ þkuÄe þfŒk hkò ¼kus
fwYûkuºk{k Œ… fhe hnu÷ WæðohuŒk ™k{™k Ér»k …k‚u òÞ
Au.
 WæðohuŒk Ér»kyu {]„e{w¾e™u {k™ðe™e ðk[k yk…e suÚke
Œuýu …kuŒk™k „Œ sL{™e ðkŒ fhe fu, yk„÷k ¼ð{kt
hkò ¼kus ®‚n nŒku y™u {]„{w¾e {]„÷e nŒe. ®‚nu {]„÷e™ku rþfkh fÞkuo íÞkhu ¼k„ðk sŒk ðkt‚™e Íkze{kt Œu™wt {MŒf
yxðkE „Þwt y™u ƒkfe™wt þheh ‚wðýohu¾k ™Ëe™k …kýe{kt …zTÞwt. ™Ëe™k …rðºk …kýe{kt þheh …zðkÚke Œu {k™ðsL{ …k{e.
…htŒw {kuZwt Íkze{kt nkuðkÚke {w¾ nhýe™wt hÌkwt. suÚke WæðohuŒk Ér»k™kt ykËuþ «{kýu hkò ¼kusu Œ…k‚ fhkðe Œku Íkze{ktÚke
nhýe™e ¾ku…he {¤e ykðe. Œu ‚wðýohu¾k™kt s¤{kt …Ähkððk{kt ykðe. ŒuÚke {]„{w¾e™wt ‚{„ú þheh {k™ðe™wt ƒLÞwt. y™u
hkò ¼kusu rðîk™ku™kt ykþeðkoË ÷E™u Œu™e ‚kÚku ÷ø™ fÞko. íÞkh ƒkË …Je™wt ‚w[™ {k™e™u hkòyu huðŒk[¤ (r„h™kh)™e
Œ¤uxe{kt yuf fwtz ƒ™kðzkÔÞku. Œu fwtz yux÷u yk {]„efwtz,(yk fÚkk ÷kufkÄkrhŒ Au) y™u yks fwtz{kt rþðhkrºkyu ‚kÄwyku ™knðk
…zu Au.
{kýufXkhe …w™{™ku {u¤ku

¾uzk rsÕ÷k™k zkfkuh{kt yk‚ku ‚wË …w™{ (þhË …q™{)™k rËð‚u
{kýufXkhe …w™{™ku {u¤ku ¼hkÞ Au. þhË …w™{™ku yk {u¤ku ºký
rËð‚ ‚wÄe [k÷u Au.
zkfkuh ði»ýð Ä{o™k y™wÞkÞeyku {kxu {kuxkt ŒeÚkkuo{k™wt yuf Au.
…kihkrýf fÚkk «{kýu {Úkwhk{kt shk‚t½™u 18 ð¾Œ nhkÔÞk
…Ae fk÷ðÞ™u {Úkwhk …h [ZkE fhe.
¼„ðk™ ©ef]»ýu …kuŒk™e ËqhËrþoŒkÚke y™u ÞkËðku™ku ‚tnkh
yxfkððk {kxu {Úkwhk™wt hý{uËk™ AkuzÞwt y™u îkhfk{kt ykðe™u
ð‚ðkx fÞkuo. yk ‚{ÞuÚke Œu “hýAkuz” Œhefu ÏÞkrŒ …kBÞk.
zkfkuh™ku ƒkuzkýk ¼õŒ ¼„ðk™ hýAkuz™ku y™LÞ ¼„Œ nŒku.
Œu™e ¼rõŒÚke «‚Òk ÚkE™u îkhfkÄeþ {wrŒo ‚kÚku zkfkuh{kt ykðe™u
ð‚e „Þk íÞkhÚke zkfkuh hýAkuzhkÞ™wt Äk{ Œhefu «ÏÞkŒ Au.
 yk{ Œku zkfkuh{kt Ëh …q™{u {u¤ku ¼hkÞ Au. …htŒw ‚kiÚke {kuxku {u¤ku yk þhË …q™{™k rËð‚u ¼hkŒku {kýufXkhe {u¤ku Au. yuðwt
fnuðkÞ Au fu yk rËð‚u hýAkuzhkÞS ‚kûkkŒ MðY…u nksh nkuÞ Au {kxu Œu{ýu huþ{e ðMºkku y™u ®f{Œe y÷tfkhkuÚke þý„khe
‚ðk ÷k¾ Yr…Þk™ku ¾k‚ {w„x …nuhkðkÞ Au.

¼„Œ ƒkuzkýk
 zkfkuh{kt ƒkuzkýk ™k{u yuf ¼õŒ ÚkE„Þk, fnuðkÞAu fu yk„÷kt sL{™e ytËh Œuyku rðsÞk™tË ™k{u ƒk¤ f]»ý™k ‚¾k nŒk, fkuE
fkhý‚h Œuyku ¼„ðk™Úke rh‚kE „Þu÷k, ¼„ðk™u …kuŒk™k ‚k[k Y…™wt Ëþo™ fhkÔÞwt íÞkhu rðsÞk™tËu nkÚk skuze™u f]»ý™e ¼rõŒ
yk…ðk™e {kt„ fhe íÞkhu ¼„ðk™u yk„÷kt sL{™e ytËh {nk™ ¼õŒ ƒ™e™u sL{ ÷uþu y™u {kuûk …k{þu yuðwt ð[™ ykÃÞwt.
 ¼„ðk™u yk…u÷ ð[™ {wsƒ fr¤Þw„{kt
rðsÞk™tË™ku sL{ zkfkuh {k rðsÞ®‚n
[fu ðsu‚t„ ƒkuzkýk™kt ™k{u hks…qŒ fw¤{kt
ÚkÞku. Œu{™k …Je ™wt ™k{ „t„kƒkR nŒwt.
‚{Þ sŒkt yk„÷kt ¼ð™k ‚tMfkhu {™
¼rõŒ ŒhV ð¤ðk ÷køÞwt. Äehu Äehu Ëh
y»kkZe yrøkÞkhMk™k îkrhfk sðk hðk™k
ÚkkÞ y™u fkrŒofe …w™{u …nkut[u, nkÚk{kt
sðkhk/ fu Œw÷‚e ðkðu÷wt fwtzwt ÷u, y™u …„
…k¤k ™ef¤e …zu. yu{ fhŒkt fhŒkt 60
ð»ko rðíÞk íÞkt ‚wÄe yk r™Þ{ ò¤ðe
hkÏÞku, …ý Äehu Äehu þheh ‚wfkðk ÷køÞwt,
‚tðŒ,1212,E‚.1156 ™e yk ðkŒ,
nðu Œku ô{h …ý 80 ð»ko ÚkE „E nŒe,
yk ð¾Œ™e ¾u… AuÕ÷e ‚{S™u ƒkuzkýkyu ¼„ðk™™u «kÚko™k fhe fu ™kÚk, nðu [÷kŒwt ™Úke, ƒ‚ yuf ð¾Œ Œkhk Ëþo™ fhe
÷ô …Ae {kV fhsu, nðu {khkÚke yðkþu ™net. …ý ¼„ðk™ yu{ ¼õŒ™e xuf yÄwhe hnuðkËu? «¼wyu ƒkuzkýk™u Mð¡{kt
ykðe™u fÌkwt fu ƒkuzkýk, yk ð¾Œu ƒ¤Ë „kzwt ÷E™u ykðsu, …ý ƒ¤Ë fu „kzwt fâkt? {nk {nu™Œu ÷kufku™u ‚{òðe™u „kzk™e
ÔÞðMÚkk fhe.
 su{ Œu{ ƒkuzkýk îkrhfk …nkutåÞk. Úkkfâk …kfâk hkºku Ëþo™ fhe™u …kuZâk íÞkt ¼„ðk™u Mð¡{kt ykðe™u fÌkwt fu”¼õŒ
Q¼ku Úkk, {trËh{kt …Ähkðu÷e {khe {qrŒo ÷E™u Œkhk „kzk{kt …ÄhkðeËu, {khu Œkhe ‚kÚku zkfkuh ykððwtAu y™u s÷ËeÚke
hðk™k ÚkEò” …ý ynetŒku {trËh{kt …nuhku nkuÞ? {qrŒo fu{ ÷uðe? …ý ¼„ðk™ …kuŒu su™u ‚nkÞ fhu Œu™u þwt ™zu? {trËh™k
îkh ¾wÕ÷kt …zu÷k, ƒkuzkýk îkhfuþ™k ¼hkut‚ku {qrŒo „kzk{kt …Ähkðe ™u hðk™k ÚkE „Þku.
 ‚ðkh ÚkŒkt {t„¤k ykhŒe ð¾Œu ¼„ðk™ ™e {qrŒo ™ skuŒkt …qòhe „q„¤e ƒúkñýku þkuÄ ¾ku¤ fhðk ÷køÞk, Œ…k‚
fhŒkt Ëhuf ð¾Œu nksh hnuŒk ƒkuzkýk™e „uhnkshe skuŒkt Œu™k …h þf „Þku. {trËh{kt hnuŒkt h¾uðk¤ku ‚kÚku ƒkuzkýk™e
¼k¤ ÷uðk Œu™e …kA¤ ËkuzTÞk, yþõŒ ƒ¤Ëku fux÷wt ¼k„u? W{huX „k{ ™Sf sŒkt yuf ðkð ykðuAu, ¼„ðk™u
ƒkuzkýk™u fÌkwt fu ¼õŒ {™u yk ðkð {kt {qfeËu, ¼„ðk™u ƒkuzkýk™u Mð¡{kt ykðe™u fÌkwt ŒuŒku ½ýk ¼õŒku ‚kÚku ƒLÞwt
Au, …ý y®n ò„úŒ ƒkuzkýk™u fu{ fÌkwt nþu? yu™e ÷e÷k yu òýu yk{ ¼„ðk™™u ðkð{kt …Ähkðe ËeÄk. „q„¤e
Œ…k‚ fhe™u r™hk‚ ðË™u …kAkt VÞko. yks …ý yu ðkð™e …k¤u Q¼u÷k ÷etƒzk™e yuf zk¤ {eXe Au yu{ fnu Au.
 ƒku z kýk™u sðkŒku ËeÄk, …ý „q „ ¤e ÷ku f ku ™ u þt f kŒku nŒes Œu Ú ke y{w f „w ó [h™u Œu ™ e …kA¤ {ku f ÕÞk. ƒku z kýkyu
½hu ykðe™u …ku Œ k™k ‚k{ÚÞo {w s ƒ ¼„ðk™™e ‚u ð k …q ò fhe™e …Ähk{ýe fhe. „w ó [hku y u ykðe™u yk ‚{k[kh
„q „ ¤eyku ™ u ykÃÞk íÞkhu ƒÄk {t r Ëh™k h¾u ð k¤ku ™ k fkV÷k ‚kÚku zkfku h ykðe …nku t å Þk, y™u Œu ð¾Œu su fku E
yk„u ð k™ku fu „k{™k ‚¥kkÄeþku nþu Œu ™ u VrhÞkË fhe fu yk Œ{khku ƒku z kýku y{khk ¼„ðk™™u [ku h e ÷kÔÞku A u .
 ‚ðuo ‚¥kkÄeþkuyu fÌkwt fu y{ku ƒkuzkýk™u ƒ[…ýÚke òýeyu Aeyu, Œu [kuhe ™ fhu, ƒkuzkýkyu …ý ƒ™u÷e ½x™k fne ‚t¼¤kðe,
…ý „q„¤e {k™ðk ŒiÞkh ™ ÚkÞk, …Ae ƒkuzkýk™e ykrÚkof rMÚkrŒ skuŒkt „q„÷e ÷kufkuyu yuf þŒo hk¾e fu sku ƒkuzkýk …h
¼„ðk™ ykx÷k ¾wþ nkuÞ Œku ƒkuzkýku y{™u yk {qrŒo™e ¼khku ¼kh ‚ku™wt yk…eËu Œku y{ku ‚k[wt {k™e ÷Eyu y™u sŒk
hneyu.

 ƒkuzkýk …kt‚uŒku Vqxe fkuze …ý ™ nŒe, …ý ykŒku îkrhfkÄeþ, „t„kƒkE …k‚u yuf ‚ku™k™e ðk¤e fu{u fhe™u hne „Þu÷e,
¼„ðk™u «uhýk fhe™u „q„¤e ÷kufku™e þhŒ ƒkuzkýkyu {kLÞ hk¾e,
 „k{™k [kuf{kt ƒÄk skuðk ¼u„k ÚkE „Þk fu nðu þwt Úkkþu? ºkksðk {t„kððk{kt ykÔÞk, Œu{kt yuf ƒksw ¼„ðk™™e {qrŒo …Ähkðe y™u
ƒeS ƒksw „t„kƒkE™e ðk¤e, …ý Œ÷¼kh {qrŒo ðk¤wt ºkksðwt ™{Œwt hÌkw,t „q„÷e ÷kufku ‚{S Œku „Þk fu yk Eïh™ku [{ífkhs Au, …ý
¼„ðk™™u Akuzðk ™ {kt„Œk „q„¤eyku {kxu yk yuf ƒnk™wt nŒwt fu {qrŒo nsw ™{Œe Au, íÞkhu ¼„ðk™u Vhe ƒkuzkýk™u «uhýk fhe y™u
ƒkuzkýkyu fÌkwt fu ¼qËðu ku, ƒúkñýku™u Ërûkýk yk…Œe ð¾Œu ‚kÚku Œw÷‚e …ºk …ý …Ähkððwt …zu, ßÞkt ‚ku™k™e ðk¤e ‚kÚku Œw÷‚e™wt …ºk
…ÄhkÔÞwt íÞktŒku òýu [{ífkh ÚkÞku, ƒÒku Akƒzk ‚{ktŒh ÚkE „Þk, ‚ðuo ‚¼ks™kuyu ƒkuzkýk y™u ÿkrhfk™kÚk™ku sÞ sÞ fkh ƒku÷kÔÞku.
„q„¤e ƒúkñýku «¼w™k [hý{kt yk¤kuxe …zTÞk fu ™kÚk y{khku þku „w™ku? ƒkuzkýk™u Œku yk…u ÄLÞ fÞkuo …ý y{ku yk… rð™k fu{ hne
þfeyu? íÞkhu ¼„ðk™u „q„¤e ƒúkñýku™u ð[™ ykÃÞwt fu „ku{Œe ™Ëe{kt Œ…k‚ fhsku íÞkt Œ{™u {khe {qrŒo {¤e ykðþu, Œu™u {trËh{kt
…Ähkðe™u Œ{ku …qò fhsku. …ý ƒúkñýku {kLÞk ™net, fu «¼w yk… y®n rƒhksku Œku ¾k÷e {qrŒo™e …qò fhðkÚke þku VkÞËku? íÞkhu
¼„ðk™u «‚Òk ÚkE™u ð[™ ykÃÞwt fu nwt yuf …qò{kt îkrhfk hneþ y™u yuf …qò{kt ƒkuzkýk …k‚u zkfkuh{kt. yksu …ý fnuðkÞ Au fu îkrhfk
y™u zkfkuh{kt yuf …qò{kt {qrŒo{kt Œus ÷k„u y™u yuf …qò{kt Úkkuztw ykuAtw Œus ÷k„u, skufu ykŒku fkuE rðh÷k ¼õŒku™u s ¾ƒh …zŒe nþu.
þknyk÷{™ku {u¤ku
 nshŒ þknyk÷{ ‚knuƒ ðxðk™k «ÏÞkŒ ‚tŒ nshŒ fwŒwƒu yk÷{ ‚knuƒ™k …wºk nŒk.
 y{ËkðkË™kt {w‚÷{k™ ‚tŒku{kt nshŒ þknyk÷{ ‚knuƒ™wt ™k{ ¾qƒ {þnqh Au. yk þknyk÷{™ku {u¤ku Œu{™e ÞkË{kt s
¼hkÞ Au.
 þknyk÷{ ‚knuƒ™wt yð‚k™ R.‚.1475{kt ÚkÞwt nŒwt íÞkhu yk ‚tŒ™e M{]rŒ{kt ynetÞk yuf hkusku ƒ™kððk{kt ykÔÞku, su
þknyk÷{™k hkuò™k ™k{u «ÏÞkŒ Au.
 yk Ëh„kn {wrM÷{ku™wt …rðºk ÞkºkkÄk{ „ýkÞ Au. nshŒ þknyk÷{ ‚knuƒ™k W‚o™k ‚{Þu yk {u¤ku ¼hkÞ Au su{kt rnLËw-
{wrM÷{ fku{™e s™{uË™e Q{xe …zu Au.
‚h¾us™ku {u¤ku
 «ÏÞkŒ ‚tŒrþhku{ýe nshŒ þu¾ yn{Ë ¾èw „tsƒûk ‚knuƒ™e Ëh„kn ‚h¾us{kt ykðu÷e Au, su “‚h¾us™k hkuò” ™k
™k{u «ÏÞkŒ Au.
 yk ‚h¾us™k hkuò …k‚u Œ¤kð™u fktXu yk
‚h¾us™ku {u¤ku ¼hkÞ Au.
 nshŒ „t s ƒûk ‚knu ƒ R.‚.1446{kt
yð‚k™ …kBÞk nŒk. yk ‚h¾us™k hkuò™k
ƒktÄfk{™e þYykŒ R.‚.1446{kt ‚wÕŒk™
r„Þk‚w Æ e™ {w n B{Ëþknu fhe su R.‚.
1451{kt ‚wÕŒk™ fwŒwƒwÆe™ yn{Ëþkn™k
‚{Þu …qýo ÚkE nŒe.
 nshŒ „t s ƒûk ‚knu ƒ u y{ËkðkË™e
MÚkk…™k{kt {níð™ku ¼k„ ¼sÔÞku nŒku y™u
Œu y ku y{ËkðkË™k MÚkk…f ‚w ÷ Œk™
yn{Ëþkn™k „wÁ …ý nŒk.
 nshŒ „tsƒûk ‚knuƒ ¼khŒ™k 6 {kuxk …eh‚knuƒ{ktÚke yuf Au y™u yk Ëh„kn {wrM÷{ku™wt …rðºk rŒÚkoMÚk¤ „ýkÞ Au.
 nshŒ „tsƒûk ‚knuƒ™k W‚o™k‚{Þu yk {u¤ku ¼hkÞ Au su{kt {wrM÷{ ÷kufku™e ‚kÚku rnLËwyku …ý {kuxe ‚tÏÞk{kt òÞ Au.

…Õ÷e™ku {u¤ku
 „wshkŒ™kt …kx™„h „ktÄe™„hÚke …tËh rf{e™k ytŒhu ykðu÷
Y…k÷ „k{{kt Ëh ð»kuo yk‚ku ™ðhkrºk Ëhr{Þk™ yk {u¤ku
¼hkÞ Au.
 yk Y…k÷ „k{{kt ykãþrõŒ ðhËkrÞ™e {kŒk™wt {trËh ykðu÷wt
Au. ynetÞk ðhËkrÞ™e {kŒk™e …Õ÷e ¼hkÞ Au yux÷u fu {kŒk™k
©Øk¤w ¼õŒku yk‚ku ‚w Ë ™ku { ™k rËð‚u {kŒk™e
…k÷¾e(…Õ÷e)™u Ÿ[fe™u „k{{kt ðh½kuzku fkZu Au.
 yk {u¤k™e yuf ¾kr‚ÞkŒ yu Au fu ðhËkrÞ™e {kŒk™u «‚Òk
fhðk {kŒk™e …Õ÷e …h [kuÏ¾wt ½e [zkððk{kt ykðu Au. yk
[kuÏ¾wt ½e [zkððk™wt «{ký yux÷wt …w»f¤ nkuÞ Au fu òýu [kuÏ¾k
½e™e ™Ëeyku ðnuŒe nkuÞ Au.
 ðhËkrÞ™e {kŒk™e …k÷¾e (…Õ÷e) ™u skuðkt „wshkŒ™kt s
r[ºk – rðr[ºk™ku {u¤ku

 r[ºk-rðr[ºk™ku {u¤ku nku¤e …Ae™k [kiË{kt rËð‚u ‚kƒhfktXk rsÕ÷k™k ¾uzçkúñk{kt …k‚u™k „wt¼¾uhe („wý¼k¾he) „k{{kt ™Ëe
rf™khu ¼hkÞ Au.
 yk‚…k‚™k rðMŒkhku{ktÚke ¼e÷ s™òrŒ™k ÷kufku …ý {kuxe ‚tÏÞk{kt yk {u¤ku {kýðk {kxu ykðu Au. „hkr‚Þk y™u ¼e÷
ykrËðk‚eyku Œu{™k …ht…hk„Œ …kuþkf{kt ht„e™ f…zkt, …wY»kku™ku …kuþkf ‚k{kLÞ heŒu yuf yk‚{k™e ht„™wt þxo, ÄkuŒe y™u
÷k÷ yÚkðk ¼„ðk ht„™e …k½ze nkuÞ Au. Mºkeyku™k ½k½hk zku™ þi÷e{kt su 20 „s sux÷wt ÷ktƒw nkuÞ Au yLku Œu ‚ktMf]rŒf
ðkh‚k™k «ŒefY… Au.
 yk {u¤k Ëhr{Þk™ 37 swËk swËk ykrËðk‚e ‚{wËkÞ™k ÷kufku …kuŒk™k ¼uË¼kð ¼q÷e™u yuf …rhðkh ƒ™e™u yk {u¤ku Wsðu Au.
 yk {u¤k™u ykrËðk‚eyku™k {u¤k Œhefu …ý yku¤¾ðk{kt ykðu Au.
 yk {u¤k™wt ykÞkus™ Ëh ð»kuo {nk¼khŒ™k r[ºkðeÞo y™u rðr[ºkðeÞo™e ÞkË{kt fhðk{kt ykðu Au. (r[ºkðeÞo yLku rðr[ºk ðeÞo
çktLku þkLíkLkw hkòLkk Ãkwºkku níkk.)
 yuf ËtŒfÚkk «{kýu {nk¼khŒ fk¤{kt ynet r[ºkðeÞo y™u rðr[ºkðeÞo ƒt™u hku„{wõŒ ÚkÞk nŒk ŒuÚke ©Øk¤w ykrËðk‚e Mºke –
…wÁ»k …kuŒk™k fu …kuŒk™k ‚ƒtÄeyku™u hku„{wõŒ fhðk yÚkðk hku„-…ezkÚke {wõŒ Úkðk {kxu ƒkÄk hk¾u Au.
{kÄðhkÞ™ku {u¤ku
 {kÄðhkÞ™ku {u¤ku …kuhƒtËh rsÕ÷k™k {kÄð…wh „k{u ¼hkÞ Au.
 yk {u¤ku [iºk ‚wË ™ku{Úke …kt[ rËð‚ ‚wÄe [k÷u Au.
 yk ÷kuf{u¤k ‚kÚku yuf …kihkrýf fÚkk skuzkÞu÷e Au y™u Œu™e s
¼krð Wsðýe {kxu yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
 …kihkrýf fÚkk «{kýu, ¼„ðk™ îkhfkÄeþ Ëuðe Áf{ýe™e rð™tŒeÚke
MðÞt …Äkhe™u Œu{™wt y…nhý fÞwO nŒwt yu ynet™k {trËh{kt yu{™e
‚kÚku …hÛÞk nŒk. yk «‚t„™e M{]rŒ{kt s Ëh ð»kuo ynetÞk {u¤ku
¼hkÞ Au.
 …kt[ rËð‚ ‚wÄe [k÷Œk yk {u¤k{kt ¼„ðk™ ©ef]»ý-Áf{ýe™k
÷ø™ yt„u™k „ýuþ MÚkk…™k, {tz…-rðrÄ, ðh½kuzku, MðÞtðh rðrÄ
ð„uhu «‚t„ku rðrÄðŒ heŒu …qhe Äk{Äw{Úke QsðkÞ Au. yk ÷nkðku skuðk rðþk¤ s™{uË™e yk {u¤k{kt Q{xe …zu Au.
{u½ {u¤ku
 yk {u½ {u¤ku yu ¼Y[ rsÕ÷k{kt ¼hkÞ Au, su {u½hkò™e Aze Íw÷kððkLkk Wí‚ð Œhefu …ý yku¤¾kÞ Au.
 yk {u¤ku ©kðý ðË ™ku{™k rËð‚Úke [kh rËð‚ {kxu ¼hkÞ Au.
 {u½hkò™u ƒku÷kððk {kxu ¼Y[ rsÕ÷k™e ¼kE «ò (ÞkËð ðtþ™e ¼kE ™k{™e …uxk ¿kkrŒ) {u½hkò™e Aze™ku Wí‚ð Wsðu Au
ŒuÚke ynetÞk {u¤k™wt ykÞkus™ fhðk{kt ykðu Au.
 yuf ËtŒfÚkk «{kýu, ßÞkhu „wshkŒ{kt yuf {kuxku Ëw»fk¤ …zTÞku nŒku, íÞkhu {u½hkò™u {™kððk {kxu yk ¼kE ¿kkŒe™k ÷kufkuyu
y»kkZe y{k‚™e hkŒu {u½hkò™e {kxe™e {wrŒo ƒ™kðe Œu™e …qò fhe nŒe. ðh‚kË ™ ykðŒkt yk ¼kE «òyu «rŒ¿kk fhe fu sku
24 f÷kf{kt ðh‚kË ™ …zu Œku Œ÷ðkhÚke yk {qrŒo™wt ¾tz™ fheþwt y™u ðh‚kË ðh‚ðk ÷køÞku íÞkhÚke yk Wí‚ð™e ¼ÔÞ
Wsðýe fhðk{kt ykðu Au.
 yk ¼kE ¿kkrŒ™e «ò {u½hkò™u …kuŒk™k fw¤ËuðŒk {k™u Au y™u Œu{™e {kxe™e {qrŒo™e Ë‚ rËð‚ ‚wÄe …qò fhu Au. Ëþ{™k
rËð‚u yu {kxe™e {wrŒo ÷E™u „k{{kt {u½hkò™e Aze fu ðh½kuzku ™ef¤u Au y™u ytŒu „k{ ƒnkh ™Ëe (™{oËk) fu Œ¤kð{kt yu
{wrŒo™u …Ähkððk{kt ykðu Au.
 yk Wí‚ð skuðkt yk {u¤k{kt ÷k¾ku™e s™{uË™e Q{xe …zu Au.
„ku¤ „Äuzk™ku {u¤ku
 „ku¤-„Äuzk™ku {u¤ku ËknkuË rsÕ÷k™k su‚ðkzk{kt ¼hkÞ
Au.
 yk {u¤ku ykrËðk‚eyku™ku yuf y™ku¾ku {u¤ku Au su
nku¤e-Äq¤uxe™k Œnuðkh …Ae ¼hkÞ Au.
 yk {u¤k{kt ykzk y™u Q¼kt ðkt‚™ku yuf {kt[zku ŒiÞkh
fhe Œu™e W…h yuf …kux÷e ÷xfkððk{kt ykðu Au. yk
…kux÷e „ku¤Úke ¼hu÷e nkuÞ Au.
 yk „ku¤Úke ¼hu÷e …kux÷e ÷uðk ykrËðk‚e Þwðfku yk
{kt[zk …h [Zðk™ku «Þk‚ fhu Au …htŒw yk …kux÷e™e
hûkkÚkuo ykrËðk‚e ÞwðŒeyku …kuŒk™k nkÚk{kt ÷kfze ÷E™u
Q¼e nkuÞ Au. Œu Zku÷™k Œk÷u ™]íÞ …ý fhŒe nkuÞ Au
‚kÚku ‚kÚku „eŒ-‚t„eŒ™ku …ý ÷wó WXkðŒe nkuÞ Au y™u
ykrËðk‚e Þwðfku™u ÷kfze™ku {kh …ý {khŒe nkuÞ Au.
…ktzwhe{kŒk™ku {u¤ku
 …ktzwhe{kŒk™ku {u¤ku ™{oËk rsÕ÷k™k Ëuð{ku„hk{kt ¼hkÞ Au.
 yk {u¤k™wt ykÞkus™ {nk ðË Œuh‚ yux÷u fu {nkrþðhkrºk™k rËð‚u fhðk{kt ykðu Au.
 …ktzwhe{kŒk yux÷u fu …ktzðku™e {kŒk fwtŒe. yk ûkuºk™k ykrËðk‚eyku …ktzwhe {kŒk ™u …kuŒk™k fw¤Ëuðe {k™u Au.
 yk …ktzwhe {kŒk™u “Þknk{ku„e{kŒk” Œhefu …ý yku¤¾ðk{kt ykðu Au.
 …ktzðku™e {kŒk fwtŒe (fwtŒk) ™k …qhk ¼khŒ¼h{kt VõŒ ƒu s {trËhku Au su{k™wt yuf {nu‚kýk rsÕ÷k™k yk‚sku÷{kt ykðu÷wt Au
y™u ƒeswt ynetÞk ™{oËk rsÕ÷k™k Ëuð{ku„hk{kt.
 ykrËðk‚eyku …kuŒk™k fw¤Ëuðe …ktzwhe {kŒk™k ykþeðkoË ÷E™u s fkuE …ý þw¼fkÞo™e þYykŒ fhu Au y™u {nkrþðhkrºk™k
…kð™ rËð‚u ynetÞk ykrËðk‚eyku™e s™{uË™e Q{xe …zu Au.

zkt„ Ëhƒkh™ku {u¤ku

 zkt„ Ëhƒkh™ku {u¤ku zkt„ rsÕ÷k™k ðzk{Úkf yknðk ¾kŒu ¼hkÞ Au.
 yk {u¤ku …ht…hk„Œ {u¤ku ™Úke …htŒw rƒúrxþ fk¤{kt þY fhðk{kt ykðu÷ku {u¤ku Au. rƒúrxþ ‚hfkh™k …kur÷rxf÷ yusLxku
ykrËðk‚eyku™k ‚hËkhku™u Œu{™kt yt„Œ ¾[o {kxu hkßÞ™e ykðf{ktÚke …i‚k yk…Œk nŒk.
 ykÍkËe …Ae …ý yk …ht…hk ò¤ððk{kt ykðe Au nðu yk {u¤k™wt ykÞkus™ rsÕ÷k™k ‚¥kkrÄfkheyku ŒhVÚke fhðk{kt ykðu Au
su{kt zkt„™k ‚hËkhku nkshe yk…u Au ŒuÚke yk™u zkt„ Ëhƒkh™ku {u¤ku fnuðkÞ Au.
 yk Wí‚ð™e þYykŒ ykrËðk‚e ‚hËkhku su «ýkr÷fk„Œ ht„ƒuht„e ðMºkkuÚke ‚ßs nkuÞ Au, Œu{™e nkshe{kt nku¤e «„xkðe™u
fhðk{kt ykðu Au.
 yk {u¤k™wt {wÏÞ ykf»koý ykrËðk‚e ™]íÞku Au.
 zkt„ Ëhƒkh yuf – ºký rËð‚eÞ Œnuðkh Au Œu Ëhr{Þk™ ÷kuf™]íÞku, hk‚, „hƒk™k fkÞo¢{ku, „eŒ y™u ™kxf™k fhíkçkku
fhðk{kt ykðu Au. ynet …ý ËwÕn™ y™u ËwÕnk™e þkuÄ {kxu™ku {t[ ykðu÷ Au.
[q¤Lkku {u¤ku
 yk [q¤ {u¤k™wt ykÞkus™ y™uf ykrËðk‚e rðMŒkhku{kt fhðk{kt ykðu
Au.
 yk [q¤ {u¤ku nku¤e™k ƒeò rËð‚u yux÷u fu Äq¤uxe™k rËð‚u ¼hkÞ Au.
 yuf ÷tƒ[kuh‚ [q÷ku „k{™e ƒnkh ŒiÞkh fhe Œu{kt yrø™ «„xkððk{kt
ykðu Au. íÞkhƒkË ykrËðk‚e …wÁ»k – Mºkeyku yuf nkÚk{kt …kýe™ku
½zku hk¾u Au y™u ƒeò nkÚk{kt ™kr¤Þuh ÷E™u yrø™™k yt„khk …h
¾wÕ÷k …„u [k÷e™u …‚kh ÚkkÞ Au.
 ynetÞk yuf yÆ¼wŒ ÷nkðku skuðkt suðku Au fu yrø™™k yt„khkÚke …ý
Œu{™kt …„ ËkÍŒk ™Úke, ŒuÚke ykrËðk‚eyku yrø™ Ëuð™ku sÞfkhku
ƒku÷kðe ™kr¤Þuh™ku ™iðuÄ Œu{™u Ähkðe rðsÞ™ku Wí‚ð {™kðu Au.
 yk ykrËðk‚eyku{kt yuðe {kLÞŒk Au fu yk{ fhðkÚke yrø™Ëuð Œu{™kt
‚tŒk™ku y™u …þwyku™e hûkk fhu Au.
ht„…t[{e™ku {u¤ku
 Vk„ý ðË …kt[{™ku rËð‚ yux÷u fu nku¤e …Ae™k …kt[{k
rËð‚™u ht„…t[{e Œhefu WsðkÞ Au.
 yk ht„…t[{e™k rËð‚u fux÷kf ykrËðk‚e „k{ku{kt ht„…t[{e™ku
{u¤ku ¼hkÞ Au.
 yk ht„…t[{e™k {u¤k™ku yuf yÆ¼wŒ ÿ~Þ skuðkt s™{uË™e
W{xe …zu Au. yk rËð‚u ‚ki«Úk{ „kÞ {kŒk™e …qò fhe Œu{™u
þý„khe „k{™k ¼k„ku¤u ÷E sðk{kt ykðu Au. „k{™k fux÷kt
™ðÞwðk™ku yk „kÞku™k hMŒk{kt ykzk ‚qE òÞ Au y™u Œu{™k
þheh …hÚke „kÞku™wt Äý …‚kh ÚkkÞ Au. yk{kt rðM{Þfkhe ÿ~Þ
yu Au fu þheh …hÚke „kÞku™wt Äý …‚kh ÚkŒwt nkuðk AŒkt yk
Þwðk™ku™k yt„ku Rò„úMŒ ÚkŒk ™Úke.

[krzÞku {u¤ku
 [krzÞku {u¤ku ðzkuËhk, ¼Y[, ËknkuË y™u …t[{nk÷ rsÕ÷k{kt ¼hkÞ Au.
 yk rsÕ÷k™k ykrËðk‚eyku™ku yk {u¤ku nku¤e-Äq¤uxe™k Œnuðkh …Ae ¼hkÞ Au.
 yk {u¤k{kt {k™ð ykf]rŒ™ku ÷kfzk™ku yuf [krzÞku ƒ™kðkÞ Au su™k {ktÚku ™kr¤Þuh {qfe, {kxe™k fkuzeÞk™e ykt¾ku ÷„kzðk{kt
ykðu Au y™u Œu™u ™ðk f…zk™e …k½ze ƒktÄe Íkz™e Ÿ[e zk¤e ‚kÚku ƒktÄðk{kt ykðu Au.
 yk [krzÞk™u WŒkhðk™e «rŒÞkur„Œk ykrËðk‚e Þwðk™ku{kt ÚkkÞ Au y™u Œu{™u hkufðk {kxu ykrËðk‚e ÞwðŒeyku Íkz™e yk‚…k‚
„eŒku „kŒe ™]íÞ fhu Au y™u su{ fkuE Þwðk™ Íkz …h [Zðk ÷k„u Œku Œu™k …h …ÚÚkhku Vutfu Au.
 su ykrËðk‚e Þwðk™ yk [krzÞk™u Íkz …hÚke ÷E ykðu Au Œu™u rðsuŒk ònuh fhe Œu™u [krzÞk™e …k½ze R™k{MðY…u y…kÞ Au
y™u yk rðsuŒk™e «þrMŒ{kt ykrËðk‚e ÞwðŒeyku „eŒ „kE™u Œu™wt ‚L{k™ fhu Au.
r‚Ø…wh™ku {u¤ku
 r‚Ø…wh™ku {u¤ku …kxý rsÕ÷k™k r‚Ø…wh{kt ¼hkÞ Au.
 yk {u¤ku ‚hMðŒe ™Ëe™k rf™khu fkhŒf ‚wË …w™{™k rËð‚u ¼hkŒku nkuðkÚke yk™u “r‚Ø…wh ™ku fkhŒfe …wrýo{k™ku {u¤ku” …ý
fnuðkÞ Au.
 yk {u¤k™e yuf ¾kr‚ÞŒ yk Au fu yk{kt Ÿx™e {kuxk …kÞu ¾heË-ðu[ký ÚkkÞ Au.
 yk {trËh ð»ko Ëhr{ÞkLk yuf s ðkh ¾ku÷ðk{kt ykðu Au.
…k÷kuËhLkku {u¤ku
 …k÷kuËh™ku {u¤ku {nu‚kýk rsÕ÷k™k …k÷kuËh „k{{kt ¼hkÞ Au.
 yk {u¤k™wt ykÞkus™ Vk„ý ðË ykr„Þkh‚Úke Œuh‚ ‚wÄe fhðk{kt ykðu Au.
 yk …k÷kuËh{kt [ku‚X sku„ýe {kŒk™wt {trËh ykðu÷wt Au y™u Œu{™k ‚kr™æÞ{kt s yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
 yk …k÷kuËh™k {u¤k{kt ÷k¾ku™e ‚tÏÞk{kt s™{uË™e Q{xe …zu Au yu™wt {w¾e fkhý {kŒk îkhk ykð™kh ‚{Þ™e yk„kne
fhðk{kt ykðu Au su{ fu ðh‚kË™e yk„kne, hku„[k¤k ð„uhu™e yk„kne.

yLÞ {n¥ðLkk {u¤kyku

¢{ {u¤kyku rðþu»k
1 „ku…™kÚk™ku {u¤ku ¼kð™„h rsÕ÷k™k „ku…™kÚk {nkËuð{kt ©kðý {rn™k™e y{k‚u y™u sL{kü{e™k rËð‚u
{u¤ku ¼hkÞ Au.
2 sL{kü{e™ku {u¤ku sL{kü{e™ku {wÏÞ {u¤ku Ëuð¼qr{ îkhfk rsÕ÷k{kt ©kðý ðË ykX{™k rËð‚u ¼hkÞ Au.
3 …kr÷Œkýk si™ {u¤ku yk {u¤ku ¼kð™„h rsÕ÷k{kt ¼hkÞ Au
4 ytƒkS™ku {u¤ku ƒ™k‚fktXk rsÕ÷k{kt ytƒkS {kŒk™k «k„ý{kt ¼kËhðe …w™{u yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
5 ƒnw[hkS™ku {u¤ku {nu‚kýk rsÕ÷k{kt ƒnw[h {kŒk™k ‚kr™æÞ{kt [iºk ‚wË …q™{u yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
6 …kðk„Z™ku {u¤ku …t[{nk÷ rsÕ÷k{kt …kðk„Z™k {nkfk÷e {kŒk™k Ëþo™kÚkuo [iºk ‚wË ykX{™k hkus {u¤ku ¼hkÞ
Au.
7 „¤Ëuð™ku {u¤ku ËknkuË rsÕ÷k™kt ¾t„u÷ku „k{{kt „¤Ëuð™ku {u¤ku ¼hkÞ Au. yk {u¤k{kt ƒk¤f™e ƒe{khe Ëqh
fhðk {kxu™e ƒkÄk hk¾™kh ykrËðk‚eyku Q{xe …zu Au.
8 ™f¤tøk™ku {u¤ku ™f¤tøk™ku {u¤ku ¼kð™„h rsÕ÷k™k fku¤eÞkf{kt ¼hkÞ Au.
¼kËhðe y{k‚™k rËð‚u ËrhÞk rf™khu ™f¤tøk {nkËuð™k {trËhu yk {u¤ku ¼hkÞ Au. su{kt
{tºk-Œtºk fh™kh ‚kÄw-‚tŒku y™u ¼qðkyku Q{xe …zu Au.
9 økku¤ ½kuzeLkku {u¤ku yk {u¤ku nku¤e ÃkAeLkk Mk{Þ{kt Mkwhík rsÕ÷kLkk {nwðk íkk÷wfkLkk ðktMkfwE økk{Lke ykMkÃkkMk ¼hkÞ
Au. yk {u¤k{kt n¤Ãkrík, fwtfýk yLku økkr{ík òríkLkk ÷kufku ½h-ð¾he íkÚkk ÃkqòLkku Mkk{kLk ÷uðk
{kxu ¼hu÷e LkkLke-LkkLke nkxzeyku (ËwfkLkku)Úke ðMíkwyku ¾heËðk ¼uøkk ÚkkÞ Au.
10 Äúkt„™ku {u¤ku Äúkt„ fåA rsÕ÷k{kt ykðu÷wt „wshkŒ™wt „k{zwt Au. yk „k{ …krfMŒk™™e ‚e{k …h ykðu÷ Au.
Äúkt„™ku {u¤ku fåA rsÕ÷k{kt ËkËk {ufhý™e ‚{krÄ™k MÚk¤u {nkrþðhkrºk™k rËð‚u ¼hkÞ Au. yk
‚{Þu fåAe ÷kufku ËkËk™k íÞkt ¼s™-feŒo™ fhe hk‚zk™wt ™]íÞ …ý fhu Au.
ËkËk {ufhý™k ƒu ‚kÚkeyku nŒk : ÷kr÷Þku „Äuzku ™u {kurŒÞku fqŒhku. {kurŒÞku hý{kt ¼q÷k …zu÷k
{w‚kVhku™u þkuÄe fkZŒku ™u …Ae ÷kr÷Þk …h „kuXðkÞu÷e …kýe™e {‚fku™u ¾kðk™wt ÷E sR Œu
{w‚kVhku™u …nku[kzŒku y™u {w‚kVhku™u WŒkhu ÷E ykðŒku.
ykrËðk‚eyku™k ykneh ‚{wËkÞ{kt ‚tŒ {ufhý ËkËk ¼„ðk™ Œhefu …qòÞ Au. Œu{™k y™wÞkÞeyku
„wshkŒ{kt rðrðÄ ¼k„ku y™u hksMÚkk™Úke {kuxe ‚tÏÞk{kt Œu{™u ©Øktsr÷ y…oý fhðk {kxu
ykðu Au.
11 hðu[e™ku {u¤ku fåA rsÕ÷k™k hk…h{kt hðu[e {kŒk™k {trËhu ¼kËhðk ‚wË ‚kŒ{-ykX{™k rËð‚u hðu[e™ku {u¤ku
¼hkÞ Au. yk {u¤ku fåA™wt Œ¤…Ëe Œkuhý „ýkÞ Au.
12 ¾t¼ku¤s™ku {u¤ku ykýtË rsÕ÷k™k ¾t¼ku¤s{kt ¾t¼ku¤s™ku r¾úMŒe {u¤ku ¼hkÞ Au.
13 þeŒ¤k-‚kŒ{™ku {u¤ku ™{oËk rsÕ÷k™k hks…e…¤k{kt þeŒ¤k-‚kŒ{™ku {u¤ku ¼hkÞ Au.
14 ¼kËhðk™ku {u¤ku ™{oËk rsÕ÷k{kt yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
15 „kÞ-„kinkxe™ku {u¤ku ËknkuË rsÕ÷k™k „hƒkzk{kt fkhŒf ‚wË yuf{™k rËð‚u yk {u¤ku ¼hkÞ Au.

16 fwft h{wzt k ðkÕnuhe yk {u¤ku Œk…e rsÕ÷k{kt ¼hkÞ Au.

{kŒk™ku {u¤ku
17 Íwtz™ku {u¤ku sq™k„Z rsÕ÷k™k [kuhðkz{kt yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
18 ftðkx™ku {u¤ku Akuxk WËu…wh rsÕ÷k{kt Äq¤uxe™k rËð‚u yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
19 Mkku{™kÚk™ku {u¤ku „eh ‚ku{™kÚk rsÕ÷k™k ‚ku{™kÚk {trËh™k «kt„ý{kt fkhŒf ‚wË …q™{™k rËð‚u yk {u¤ku ¼hkÞ
Au.
20 ¼kÚkeS ¾uzk rsÕ÷k™k Vk„ðu÷{kt yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
{nkhks™ku {u¤ku
21 nkS…eh™ku {u¤ku fåA rsÕ÷k{kt nkS…eh™e Ëh„kn™k «kt„ý{kt [iºk {rn™k™k «Úk{ ‚ku{ðkhu yk {u¤ku ¼hkÞ
Au.
22 s¾™ku {u¤ku fåA rsÕ÷k{kt ™¾ºkkýk …k‚u™k fkfz¼eX{kt yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
23 „t„kS™ku {u¤ku fåA rsÕ÷k™k hk{…h ðufhk{kt fkhŒf ‚wË …q™{™k rËð‚u yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
24 …t¾uhk…eh™ku {u¤ku fåA rsÕ÷k™k ¼[kW Œk÷wfk™k rþfkh…qh{kt …t¾uhk …eh™k W‚o™k ‚{Þu yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
25 Äkuhuïh™ku {u¤ku Œk…e rsÕ÷k™k Äkuhuïh{kt Äkuhuïh{nkËuð™ku {u¤ku ¼hkÞ Au.
26 ytƒkuz™ku {u¤ku „ktÄe™„h rsÕ÷k™k ytƒkuz „k{u yk {u¤ku ¼hkÞ Au. ynet Ëh ð»kuo yï Ëkuz M…Äko ÞkuòÞ Au.
ŒuÚke yk “ytƒkuz™ku yï {u¤ku” Œhefu …ý òýeŒku Au.
27 Äku¤uïh™ku {u¤ku „ktÄe™„h rsÕ÷k™k Äku¤fqðk{kt Äku¤uïh {nkËuð™ku {u¤ku ¼hkÞ Au.
28 {]Ä]ýuïh™ku {u¤ku ‚kƒhfktXk rsÕ÷k™k Rzh Œk÷wfk{kt òËh „k{u {]Ä]ýuïh™ku {u¤ku ¼hkÞ Au.
29 WËðkzk™ku {u¤ku ð÷‚kz rsÕ÷k™k WËðkzk{kt …kh‚eyku™ku yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
30 [ktËkuË-fh™khe™ku {u¤ku ðzkuËhk rsÕ÷k™k [ktËkuË{kt yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
31 MŒt¼uïh™ku {u¤ku ¼Y[ rsÕ÷k{kt MŒt¼uïh ŒeÚko™ku {u¤ku ¼hkÞ Au. yk MÚk¤ “Ërûký™wt ‚ku{™kÚk” Œhefu «ÏÞkŒ Au.
32 rh¾ðËk‚™ku {u¤ku ¼Y[ rsÕ÷k{kt rh¾ðËk‚™ku si™ {u¤ku ¼hkÞ Au.
33 ¼kz¼qŒ™ku {u¤ku ¼Y[ rsÕ÷k{kt ¼kz¼qŒ™ku {u¤ku ¼hkÞ Au.
34 þwõ÷ŒeÚko™ku {u¤ku ¼Y[ rsÕ÷k{kt þwõ÷ŒeÚko™ku {u¤ku fkhŒf ‚wË …q™{™k rËð‚u ¼hkÞ Au.
35 {k½ {u¤ku ¼Y[ rsÕ÷k{kt ©kðý ðË ™ku{™k rËð‚u yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
36 {ýe¼ÿðeh™ku {u¤ku ƒ™k‚fktXk rsÕ÷k™k ðz„k{ Œk÷wfk™kt {„hðkzk{kt Ëh {rn™k™e …kt[{u yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
37 {òËh™ku {u¤ku ƒ™k‚fktXk rsÕ÷k{kt ¼kËhðk {k‚™e yr„Þkh‚™k rËð‚u yk {u¤ku ¼hkÞ Au.
38 ¾kurzÞkh {kŒk™ku {u¤ku …kxý rsÕ÷k™k ðhkýk{kt ¾kurzÞkh {kŒk™k {trËh™k «kt„ý{kt {nk ‚wË ykX{™k rËð‚u yk
{u¤ku ¼hkÞ Au.
39 fkíÞkuf™ku {u¤ku …kxý rsÕ÷k{kt fkhŒf ‚wË …q™{™k rËð‚u yk {u¤ku ¼hkÞ Au. yk {u¤k{kt Ÿx™e ¾heË-ðu[ký
ÚkkÞ Au.
40 Ëuð÷e{k¤e™ku {u¤ku Œk…e rsÕ÷k™k Ëuð÷…kzk{kt yk {u¤ku ¼hkÞ Au.

2 Lk]íÞku
 {q¤ MktMf]ík þçË “Lk]ík” WÃkhÚke Lk]íÞ þçË Qíkhe ykÔÞku Au.
 íkk÷ yLku ÷Þ MkkÚku MkkitËÞoLke yLkw¼qrík fhkððkLkwt MkkÄLk Lk]íÞ Au.
 Lk]]íÞf¤k {kutnu-òu-Ëzku yLku nzÃÃkkLkk ð¾íkÚke rðfMke yLku ÃkkrýrLk - fkirxÕÞLkk Mk{Þ{kt Mk{ksLkwt Mkçk¤ ytøk çkLke. íkuLku {kxu
rLkÞ{ku rLkrùík ÚkÞk yLku ÃkAe íkuLku þk†Lkwt YÃk ykÃkðk{kt ykÔÞwt.
 ¼khík{kt sux÷k «Ëuþku Au íkux÷kt Lk]íÞku Au. fk~{ehÚke {ktzeLku fLÞkfw{khe íkÚkk Mkkihk»xÙÚke {ktze ykMkk{ MkwÄe «Mkhu÷k «Ëuþku{kt
rðrðÄ «fkhLkkt ÷kufLk]íÞkuLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au. suðku «Ëuþ yLku suðwt ðkíkkðhý íkuðe s yMkhku íÞktLkk ÷kufLk]íÞ{kt Ãkzu÷e sýkÞ
Au.
 çkÄk ÷kufLk]íÞku{kt yuf «fkhLkwt MkkBÞ nkuðk Aíkkt Ãký ¼k»kk, heríkrhðks, Ãkkuþkf yLku fwËhíke ðkíkkðhý ðøkuhuLke r¼LLk-
r¼LLk yMkhkuLku ÷eÄu Ëhuf «ËuþLkwt Lk]íÞ rðrðÄ Mktøkeík yLku rðrðÄ «fkh{kt òuðk {¤u Au.
 ¼hík {wrLkLkku ‘Lkkxâþk†’ Lk]íÞf¤kLkku «Úk{
«k{krýf økútÚk {kLkðk{kt ykðu Au. ykLku ‘Ãkt[ðuË’
Ãký fnuðkÞ Au.
 Lkkxâþk† çkÄk {kLkðeÞ ¼kðkuLku 9 (Lkð) hMkku{kt
rð¼krsík fhu Au.
• ©]tøkkh hMk • ðehhMk
• Áÿ hMk • ¼Þ hMk
• çke¼íMk hMk • nkMÞ hMk
• fYý hMk • yËT¼wík hMk
• þktík hMk
þk†eÞ Lk]íÞ ÷kuf Lk]íÞ

 ‚k{kLÞ heŒu «k[e™ ‚{ÞÚke [kÕÞk ykðŒk y™u  Mkk{kLÞ heíku su Lk]íÞku ÷kuf ðkh‚k{kt fkuR™e Œk÷e{
þkMºkku{kt fâktf ™u fâktf su™ku WÕ÷u¾ hnu÷ku Au Œuðk ð„h òŒu s þe¾e þfkÞ Œu ð k ™] í Þku yu x ÷u
™]íÞ yÚkðk su ™]íÞ þe¾ðk {kxu „wÁ îkhk Œk÷e{™e ÷kuf™]íÞku.
sYh …zu y™u r™Þ{ku™u y™w‚hðk …zu Œuðk ™]íÞ yuxT÷u  ÷kufLk]íÞku {LkkuhtsLk {kxu ÚkkÞ Au.
þkMºkeÞ ™]íÞ y™u su ÷kuf ðkh‚k{kt fkuR™e Œk÷e{  ÷kufLk]íÞku fkuE Ãký MÚk¤u {uËkLk{kt Ãký {LkkuhtsLk
ð„h òŒu s þe¾e þfkÞ Œuðk ™]íÞku. {kxu fhðk{kt ykðu Au íkÚkk ÷kufLk]íÞ ÷øLk«Mktøku fu
 þk†eÞ Lk]íÞ ykí{kLke þwrØ yLku òøk]rík {kxu ÚkkÞ Au. íknuðkhkuLkk Mk{Þu ÚkkÞ Au.
 þk†eÞ Lk]íÞ ði»ýð, þið yLku þÂõík Mkt«ËkÞLku Mk{ŠÃkík  ÷kufLk]íÞku{kt økhçkk, økhçke, rþfkh, hkMk, rxÃÃkýe,
nkuÞ Au yLku íku Mkk{kLÞ heíku {trËh fu {trËhLke LkSf{kt {ktzðk ðøkuhu Lk]íÞkuLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au.
fhðk{kt ykðu Au.
 ‚t„eŒ ™kxf yfkË{eyu ykX Lk]íÞku - ¼hŒ™kxâ{,
fÚkf, fw[e…wze, ykurz‚e, fÚkf÷e, ‚rºkÞk, {rý…whe
y™u {kurn™eÞkè{™u yku¤¾e fkZâk Au.
LkkUÄ : rzÙz rðr÷ÞB‚ suðk rðîk™ku Aq, Þûk„k™ y™u ¼k„ðŒ {u÷k™u ‚qr[{kt W{uhu Au. ¼khŒ ‚hfkh™k ‚tMf]rŒ {tºkk÷Þ{kt AkW
þkMºkeÞ ‚qr[{kt þk{u÷ Au.

¼hík Lkkxâ{T
 ¼hík{wrLk hr[ík ‘Lkkxâþk†’ yLku LktËefuïh hr[ík ‘yr¼Lkð ËÃkoý’ yu çku økútÚkku ¼híkLkkxâ{Lkk ykÄkh †kuík Au.
 nzÃÃkk MkÇÞíkkLkk MÚk¤ {kutnu-òu-Ëzku{ktÚke {¤u÷ ‘Lk]íÞ fhíke {rn÷kLke {qŠík’ {kt Ãký yk Lk]íÞ òuðk {¤u Au.
 yuf {kLÞŒk {wsƒ {nk¼khŒ ‚{Þu rðhkx™„h™e hksfw{khe W¥khkyu yswo™ …k‚uÚke Œu™e Œk÷e{ ÷eÄe nŒe. W…hktŒ fkr÷Ëk‚u
÷¾u÷ “{krÕðfkrø™r{ºk{” ™ð÷{kt …ý yk ™]íÞ™ku WÕ÷u¾ Au.
 íkr{÷LkkzwLkku íkktòuh rsÕ÷ku yu ¼híkLkkxâ{ Lk]íÞþi÷eLkwt WÆ¼ð MÚkkLk økýkÞ Au. hkò MkhVkuS-h yu hkßÞk©Þ ykÃÞku níkku.
 ¼hík {wrLkLkk Lkkxâþk†{kt ðýoðu÷kt 108 Lk]íÞfhýku{ktÚke Qíkhe ykðu÷e Lk]íÞf÷k {kuZuhk, hkýfe ðkð yLku siLk ËuhkMkhku{kt
òuðk {¤u Au. ¾kMk fheLku ðMíkwÃkk¤Lkk ËuhkMkh{kt Mk¼k{tzÃkLke Aík{kt 108 fkhýku fkuíkhu÷kt Ëu¾kÞ Au. yk WÃkhÚke yuðwt íkkhý
fkZe þfkÞ fu íku Þwøk{kt þk†eÞ Lk]íÞ«fkh økwshkík{kt «[r÷ík níkku.
 ¼híkLkkxâ{ Lk]íÞLkwt su MðYÃk yksu òuðkt {¤u Au. íkuLkku Þþ ‘r[ÒkÞk’, ‘ÃkkuÒkÞk’, ‘rþðLktË{T’ yLku ‘ðzeðu÷wt’ Lkk{Lkk [kh
¼kEykuLku Vk¤u òÞ Au. ¼híkLkkxâ{ Lk]íÞLkkt ÃkË[÷Lkku, íkuLkk yktíkh½xfkuLke çktrËþku yk [kh ¼kEykuyu h[e Au.
 ðzeðu÷wt yu ¼khíkeÞ þk†eÞ Mktøkeík{kt ‘çku÷k-ðkÞkur÷Lk’ Lkku «ðuþ
fhkÔÞku Au.
 y÷kheÃkw (yÕ÷kheÃkw)
 yk{kt Lkíkof ÃkkuíkkLkk ykhkæÞLke ykhkÄLkk fheLku Lk]íÞ ykht¼ fhu Au.
 sríkMðh{T
 yk{kt rðrðÄ «fkhu ytøk yLku {wÿkykuLkwt «ËþoLk zkçke-s{ýe çkksw
Mk{LðÞkí{f YÃku Mðh yLku íkk÷Lkk {kæÞ{Úke fhðk{kt ykðu Au.
 þçË{T
 fkÔÞ îkhk EïhLke ðtËLkk fhðk{kt ykðu Au yux÷u fu EïhLkwt feŠíkøkkLk
Au.
ðýo{T
 Lk]íÞ yLku ð]¥kLkwt MkwtËh r{©ý òuðk {¤u Au. rðþwØ nkð¼kðku îkhk
hMkLke yr¼ÔÞÂõík ÚkkÞ Au. yk ¼híkLkkxâ{Lke MkkiÚke y½he
Lk]íÞf]rík Au. ðýo{T{kt f÷kfkhLke f÷kMkkÄLkkLke fMkkuxe ÚkkÞ Au.
ÃkË{ yLku òð¤e
 ðýo{T ÃkAe ÃkÈ, òð¤e ðøkuhu{kt rðrðÄ LkkrÞfkykuLke rðhn - r{÷Lk
ykrË yðMÚkkykuLkwt - Lkð hMkkuLkwt - ykf»kof yLku ykLktË «ËþoLk ÚkkÞ
Au.
ríkÕ÷kLkk
 Lk]íÞLkku ytík ríkÕ÷kLkk{kt hsq ÚkkÞ Au. yk{kt íkk÷Lke h{Íx MkwtËh heíku «Míkwík fhe ËþofkuLku ykfŠ»kík fhðkLkku «ÞkMk
fhðk{kt ykðu Au.
 ríkÕ÷kLkk ÃkAe ytíku ¼híkLkkxâ{Lke Ãkqýkonwrík {tøk÷{T Lkk{f MíkwríkÃkhf h[LkkÚke ÚkkÞ Au yLku íkuLkk îkhk Lk]íÞfkh MkðuoLkwt {tøk¤
Úkkyku yuðe Eïh ÃkkMku «kÚkoLkk fhu Au.

økwshkík{kt ¼híkLkkxâ{
 ðzkuËhkLkk {nkhkò MkÞkShkð økkÞfðkzLkk Ëhçkkh{kt Lk]íÞ {kxu
íktòðqhÚke LkŠíkfkyku yLku MktøkeíkðkãLkk rLk»ýktík økwÁykuLku çkku÷kððk{kt
ykðu Au íku økwhwyku ðzkuËhk{kt MÚkkÞe ÚkE òÞ Au.
 íku økw h w y ku { kt Ú ke fw ç ku h LkkÚk íkt ò ðq h fh Úkfe økw s hkík{kt «Úk{ðkh

¼híkLkkxâ{Lkku WËÞ ÚkkÞ Au.
 ðzkuËhkLke {nkhkò MkÞkShkð ÞwrLkðŠMkxe{kt ¼híkLkkxâ{{kt yæÞûk

íkhefu ‘ytsr÷ {uZ’ níkkt. íku {wtçkE{kt ¼híkLkkxâ{Lkk ðøkkuo [÷kðíkkt níkkt.
 {]ýkr÷Lke Mkkhk¼kE yLku Ë5oý

 fuh¤Ãkwºke íkhefu «ÏÞkík {]ýkr÷Lke Mkkhk¼kELkk ÷øLk zku. rð¢{ Mkkhk¼kE
MkkÚku Úkíkkt økwshkík{kt íkuyku MÚkkÞe ÚkÞkt yLku økwshkíkLku ÃkkuíkkLke f{o¼qr{
çkLkkðe.
 rðÏÞkík Lk]íÞøkwhw {eLkkûke MkwtËh{T rÃkÕ÷kE ÃkkMkuÚke íku{ýu ¼híkLkkxâ{Lke

Lk]íÞrËûkk ÷eÄe níke.
 íku{Lkk Lk]íÞ{kt ¼híkLkkxâ{Lkwt þwØ MðYÃk òuðk {¤u Au.
 {]ýkr÷LkeçkuLk Mkkhk¼kE nMíkWãkuøk yLku nkÚkðýkx fkuÃkkuohuþLkLkk [uh{Lku, LkuþLk÷ MkuLxh ykuV ÃkhVku‹{øk ykxoTMk, økwshkík
Mktøkeík Lkkxf yfkË{e suðe yLkuf hk»xÙeÞ yÚkðk økwshkík ÔÞkÃke MktMÚkkyku{kt yæÞûk fu MkÇÞ íkhefu Mkr¢Þ Mkuðkyku ykÃke Au.
 {]ýkr÷Lke Mkkhk¼kEyu E.Mk. 1949{kt y{ËkðkË{kt ‘ËÃkoý’ Lkk{Lke MktMÚkkLke MÚkkÃkLkk fhe.
 ËÃkoý MktMÚkk îkhk Ërûký ¼khíkLkk ¼híkLkkxâ{ WÃkhktík fÚkfr÷, {kurnLkeyè{T yLku fw[eÃkwze Lk]íÞ «[r÷ík fÞkuo Au.
 økwshkík{kt Lk]íÞf÷k «íÞu yr¼Ár[ fu¤ððk{kt ËÃkoýLkku {kuxku Vk¤ku Au.
 ËÃkoý îkhk MkktMf]ríkf ûkuºkLkkt Mkkík «fkþLkku «økx ÚkkÞ Au.
 ‘Lkxhkýe’ - ËÃkoýLkwt rÚkÞuxh Au, íku{kt Lkkxâ«Þkuøkku ÚkkÞ Au.
 Lkxhkýe Ëh ð»kuo rzMkuBçkh {rnLkk{kt ‘Ä rð¢{ Mkkhk¼kE ELxhLkuþLk÷ ykxoTMk VuMxeð÷’ Qsðu Au.
 ¼híkLkkxâ{Lke çkeS Ãký MktMÚkkykuLkku ÃkAe WËÞ ÚkÞku Au. íku{kt E÷kûke XkfkuhLke ‘Lk]íÞ ¼khíke’ MktMÚkk, íku{Lke rþ»Þk nrhýkûke
ËuMkkELke ‘¼híkLk]íÞf÷ktsr÷’, WÃkhktík fuh¤Úke s ykðe økwshkík{kt rMÚkík ÚkÞu÷kt ¼kMfh yLku hkÄk {uLkLkLke ‘{wÿk Mfq÷ ykìV
f÷krMkf÷ zkrLMktøk’ òýeíke Au. ¼híkLkkxÞ{Lkk yLÞ økwÁ íkhefu ðzkuËhkLke BÞwrÍf fku÷us{kt ðkhkýMkeÚke [tÿþu¾hLku çkku÷kððk{kt
ykÔÞk níkk.

fÚkf
 yZkh{e MkËeLkk WíkhkÄo{kt yðÄLkk Lkðkçk ‘ðkrsËy÷e þknu’ ÃkkuíkkLkk
Ëhçkkh{kt fÚkf Lk]íÞLku yk©Þ ykÃkeLku yk f÷kLku ÃkwLkSoðLk çkûÞwt.
íku{Lkk s þkMkLkfk¤ Ëhr{ÞkLk fÚkf Lk]íÞLkk ÷¾Lkki ½hkýkLkku WËÞ ÚkÞku.
fÚkf Lk]íÞLkku ¢{ Lke[u {wsçk nkuÞ Au :
(1) XkX : Lk]íÞLke þYykík :- XkX {wÏÞ Lk]íÞLke hsqykíkLke {kLkrMkf yLku
þkherhf ÃkqðoíkiÞkheYÃku nkuÞ Au.
(h) yk{Ë : Lk]íÞLkwt «økxefhý :- yk{Ë{kt Äe{k ÷Þ{kt Lk]íÞ fhðk{kt
ykðu Au.
(3) xwfzk : çkku÷kuLke çktrËþku :- íkçk÷ktLke Mktøkík MkkÚku MkþçË yÚkðk rLk:þçË
r¢Þkyku fheLku çkku÷e çkíkkðu Au.
(4) Ãkh{÷w : ykLke h[Lkk rðrðÄ ðkãkuLkk yðks yLku Lk]¥kLkk çkku÷Lkk
r{©ý{ktÚke fhðk{kt ykðu Au.
(Ãk) ÃkhLkT : ykLke h[Lkk Ãk¾ðks Lkk{Lkk ðkã ÃkhLkk çkku÷ îkhk hsq ÚkkÞ Au.
(6) íkíkTfkh : Ãkih çkòLkk : - fÚkfLke íkk÷e{ s íkíkfkhÚke þY ÚkkÞ Au. yk fÚkf Lk]íÞ{kt ¾qçk s {n¥ðLkwt MÚkkLk Ähkðu Au.
suLkku yÚko ÚkkÞ Au.
økwshkík{kt fÚkf
 fw{wrËLke ÷kr¾Þk yLku fËBçk
 fw{wrËLke ÷kr¾Þk yu fÚkfLkk Mkw«rMkØ f÷køkwhw þt¼w {nkhks ÃkkMkuÚke çku ð»ko
MkwÄe ÷¾Lkki ½hkýkLke íkk÷e{ ÷eÄe níke.
 E.Mk. 1967{kt y{ËkðkË{kt ‘fËBçk’ Lkk{Lke fÚkf Lk]íÞLke MktMÚkk fw{wrËLke
÷kr¾Þkyu MÚkkÃke.
 fw{wrËLke ÷kr¾ÞkLku íku{Lke f÷k «rík¼kLkk fkhýu rðrðÄ ÃkwhMfkhku {éÞk Au.
(1) ÃkÈ©e (1978)
(h) økwshkík hkßÞ Mktøkeík Lkkxf yfkË{e yuðkuzo (1979)
(3) Lkøkh ¼q»ký yuðkuzo - y{ËkðkË (1997)
(4) fkr÷ËkMk MkL{kLk (h00h)
fÚkf÷e
 yk Lk]íÞ fuh÷Lke ÞkiØk sLkòrík LkkÞh{kt «[r÷ík yuf ÃkwY»k «ÄkLk Lk]íÞ Au.
 fÚkf÷e þçË{kt fÚk yux÷u fÚkk yÚkðk ðkíkko yLku f÷e yux÷u Lk]íÞ fuh¤Lkk yk
Lk]íÞ«fkhLkku þçËkÚko Lkkxâðkíkko ÚkkÞ Au.
 yk Lk]íÞ þi÷e{kt çku «fkhLkk Ãkkºk nkuÞ Au. «Úk{ ðøko ‘Ãkk[k’ (WËk¥k Lkkxf)Lkwt nkuÞ Au yLku
çkeswt ðøko ‘fuxe’ (hkûkMk)Lkwt nkuÞ Au. yk çkÒku ÃkkºkkuLkk {kæÞ{Úke yMkíÞ Ãkh MkíÞLke
rðßÞLkku MktËuþ ykÃkðk{kt ykðu Au.
 fÚkf÷e Lk]íÞþi÷eLke hsqykík{kt ðkr[f yr¼LkÞ, yktrøkf yr¼LkÞ, hMkkr¼LkÞ yLku
yknkÞo yr¼LkÞ {n¥ðLkku ¼køk ¼sðu Au.
 yk Lk]íÞþi÷e{kt fÚkkðMíkw{kt {wÏÞíðu hk{-hkðý ÞwØ, sxkÞw-ðÄ, hkðý-{tËkuËheLkkt
MktðkË, Lk¤ Ë{ÞtíkeLke fÚkk árüøkku[h ÚkÞku Au.fÚkf÷eLkk økeíkkuLke ¼k»kk ‘{÷Þk÷{’ Au.

fwr[Ãkwze
 yktÄú«Ëuþ{kt f]»ýk LkËeLkk íkx Ãkh fwr[Ãkwze Lkk{Lkk økk{{kt s
fwr[Ãkwze Lk]íÞþi÷e rðfMke yLku «Mkkh Ãkk{e. økk{Lkk økk{
WÃkhÚke s yk þi÷eLkwt Lkk{ Ãkzâwt Au.
 íkeÚkoLkkhkÞý Ãkrík yLku íku{Lkk rþ»Þ rMkîuLÿ Þkuøke yu fwr[ÃkwzeLkk
rðfkMk{kt {n¥ðLke ¼qr{fk ¼sðe níke. yk çkÒku f]»ý ¼fík
níkk. yk çkÒku Wå[ fkurxLkk Lk]íÞ yLku MktøkeíkLkk rðþkhËku níkk.
íkeÚkoLkkhkÞýyu h[u÷e ‘f]»ý÷e÷k íkhtrøkLke’ yLku rMkîuLÿ
Þkuøkeyu h[u÷e ‘©]tøkkh ÃkkrhòíkkÃknhý’ f]ríkyku Mkqû{ ÷Þ yLku
íkk÷ {kxu ¾qçk yLkwfq¤ níke.
økwshkík{kt fwr[Ãkwze
 yktÄúÚke ÃkhtÃkhkøkík Qíkhe ykðu÷k fwr[Ãkwze Lk]íÞLku økwhw yk[kÞwo÷w y{ËkðkË
÷kÔÞk yLku íku Ãký ynª s MÚkkÞe ÚkE økÞk.yu{Lke ÃkkMkuÚke fwr[Ãkwze þi÷eLke
íkk÷e{ Ãkk{u÷e rþ»Þkyku{kt {ÂÕ÷fk Mkkhk¼kE íkÚkk rM{íkk þk†e Au. rM{íkk
þk†eyu ‘LkíkoLk Mfq÷ ykìV f÷krMkf÷ zkrLMkMk’ Lkk{u ÃkkuíkkLke Mðíktºk MktMÚkk
MÚkkÃke Au.
{kurnLke yè{
 {kurnLke yè{ Lk]íÞLkwwt fuLÿ ‘fuh¤’ Au.
 {kurnLke yè{ Lk]íÞ fuh¤Lke Lk]íÞþi÷eLkku {n¥ðLkku «fkh Au.
 su{kt ÷kMÞ yLku íkktzð Lk]íÞ{wÿkyku Mk{kÞu÷e Au.
 yk Lk]íÞþi÷e{kt fÚkf÷e þi÷eLkku yk¼kMk ÚkkÞ Au, su ÔÞÂõíkøkík YÃku hsq fhe
þfkÞ Au.
 yk Lk]íÞLkku WÕ÷u¾ R.Mk. 934Lkk LkuËw{Ãkwhkík÷e rþ÷k÷u¾{kt {¤u Au.
 {kurnLkeyè{Lkwt rð[khçkes Mðkrík ríkhwLkk÷Lkk Ëhçkkh{ktÚke {éÞwt.
 19 {e MkËe{kt Mðkrík ríkÁLkk÷Lkk Ëhçkkh{kt {wÏÞMktøkeíkfkh Ãkh{uïh ¼økkoðíkkhu
yLku ðkzeðu÷wt çkÒkuyu {¤eLku Lk]íÞLkku Lkðku «fkh rðfMkkÔÞku, su{kt ¼híkLkkxâ{
Lk]íÞþi÷e yLku fÚkf÷e Lk]íÞ þi÷eLkk fux÷ktf ytþkuLku ÷eÄk. yk Mktr{©ý Lk]íÞ yux÷u
{kurnLkeyè{.
{rýÃkwhe
 yk Lk]íÞ f]»ý ¼ÂõíkLke ÷e÷kLku Mk{ŠÃkík †e«ÄkLk Au.
 økwshkík{kt ÃkkuhçktËh rMÚkík Ãkhtíkw {wtçkELku Ãký f{o¼qr{ çkLkkðLkkh
MkrðíkkçkuLk {rýÃkwhe þi÷eLkkt çkÄk ÃkÕ÷kt ykí{MkkíkT fÞko Au.
 íku{Lku {rýÃkwhLkk {nkhkò îkhk ‘W¥k{ {rýÃkwhe LkíkoLk’Lkku, økwshkík hkßÞ
Mktøkeík Lkkxf Lk]íÞ yfkË{e îkhk íkk{úÃkºk ðøkuhu yLkuf yuðkuzo - ÃkwhMfkhku
{éÞk Au.

 «erík Ãkxu÷u ÃkkhtÃkrhf {rýÃkwhe Lk]íÞ{kt ‘Úkktøk-xk’ (yuf «fkhLkwt

{kþo÷ ykxo) Lkwt MktÞkusLk Ãký fÞwowt Au.
 Íðuhe çknuLkku : LkÞLkk Íðuhe, htsLkk Íðuhe, Mkwðýko Íðuhe
yLku ËþoLkk Íðuhe çknuLkkuLkwt {rýÃkwhe LkíkoLkûkuºk{kt {n¥ðLkwt
ykøkðwt «ËkLk Au.
 Íðuhe çknuLkkuyu økwhw rçkrÃkLk®Mkn íkÚkk f÷kðíke ËuðeLkk MkkÚkÚke
{rýÃkwh, f÷f¥kk yLku {wtçkE{kt ‘{rýÃkwhe LkíkoLkk÷Þ’ Lkk{Lke
MktMÚkk MÚkkÃke.
‚rºkÞ
 ‚rºkÞk (yk‚k{e: ‚ŒheoÞk), yÚkðk ‚ríðÞ ™]íÞ, {q¤ yk‚k{™wt
Au., su y‚{™k f]»ý-furLÿŒ ði»ýð Ä{o {X{kt WËT¼ÔÞwt Au, y™u
15 {e ‚Ëe{kt ¼rõŒ [¤ð¤Lkk rðîk™ y™u ‚tŒ {nk…wY©e ©e{tŒ
þtfhËuð™u yk¼khe Au. ‚rºkÞ ™k yuf ™kxf™u ™kx fnuðk{kt ykðu
Au, su ™]íÞ y™u ™kxf îkhk ‚kitËÞo÷ûke y™u Äkr{of Au.
 yk ™kxfku ‚k{kLÞ heŒu {X {trËh™k ™]íÞ ‚{wËkÞ {kt fhðk{kt
ykðu Au. f]»ý y™u hkÄk ‚kÚku h{ðk{kt ykðu÷e ÚkeB‚, fux÷ef
ð¾Œ rð»ýw yðŒkh suðk fu hk{ y™u ‚eŒk ðøkuhu.
 2000 {kt ‚t„eŒ ™kxf yfkË{e îkhk þkMºkeÞ ™]íÞ Œhefu
yku ¤ ¾kÔÞw t Au , ykÄw r ™f ‚rºkÞ ½ýk rð»kÞku y™u ™kxfku ™ w t
‚tþkuÄ™ fhu Au y™u Œu™k «Ëþo™ku rðï¼h{kt ÞkuòÞ Au.”
ykurzMke
 ykurzMke Lk]íÞLkwt fuLÿ ykurzMkk (ykurhMMkk) Au.
 ykurzMke þk†eÞ Lk]íÞ Au su Lkkxâþk†{kt ðýoðu÷
 ykuÿ Lk]íÞ Ãkh ykÄkrhík Au. su yuf «k[eLk Lk]íÞþi÷e Au.
 E.Mk. ÃkqðuoLke Ãknu÷e þíkkçËeLke ykurhMMkkLke WËÞrøkrh- ¾tzrøkrh Lkk{Lke ÃknkzeykuLke ‘hkLkeøkwVk’Lke {qŠíkf÷kÚke LkíkoLk fhíke
LkŠíkfkyku òuðk {¤u Au.
 ykurzMke Lk]íÞ rnLËw {trËhku{kt yLku þkne Ëhçkkh çkÒku{kt rðfrMkík ÚkÞwt níkwt. ykurzMkkLkk yMktÏÞ {trËhku yLku íkuh{e MkËeLkk fkuýkfo
{trËh{kt çkLku÷ Lkkxâ{tzÃkÚke ykurzMke Lk]íÞLke yuf {n¥ðÃkqýo ÃkhtÃkhkLke òý ÚkkÞ Au.
 yrøkÞkh{e MkËeLkk {nkLk frð sÞËuð (1077-1147)Lkk økeík økkurðtË{ktÚke økeíkku økkðkLke «Úkk nS yûkwÛý hne Au.
 ¼økðkLk søkÒkkÚkLkk {trËh{kt Úkíkk AºkeMk «fkhLkk rLkÞkuøk ËirLkf ÃkqòrðrÄ «Mktøku {knkheykuLkwt hkusLkwt Lk]íÞ Ãký yuf yøkíÞLkwt
ytøk níkwt. yk {knkheykuLkk LkíkoLk{ktÚke ykurzMke Lk]íÞLkku sL{ ÚkÞku Au.

økwshkíkLkk ÷kufLk]íÞku
 ÷kufLk]íÞ yu ykrËðkMke Lk]íÞLkwt MktðŠÄík MðYÃk Au. ÷kufLk]íÞ þe¾ðk {kxu fkuE Ãký òíkLke ¾kMk íkk÷e{ ÷uðe Ãkzíke LkÚke. ÷kufku
yLkwfhý fu MktMfkhÚke þe¾u Au.
 ÷kufLk]íÞku yu ÷kufkuLke MktMf]ríkLkku yuf {nk{q÷ku ÃkrhÃkkf Au.
 ÷kufLk]íÞku ÷kuf WíMkðku yLku ÄkŠ{f ÃkhtÃkhkyku MkkÚku sqLkk fk¤Úke òuzkÞu÷kt Au.
 rðrðÄ òríkLkkt ÷kufLk]íÞku{kt MkkBÞ nkuðk Aíkkt rðrðÄ ÃktÚkfkuLke çkku÷e, WíMkðku, ðkãku yLku ð†k¼q»kýkuLku fkhýu MÚkkrLkf htøkkuLke
Aktx MkkÚku ÷kufLk]íÞku{kt ¼khu rðrðÄíkk òuðk {¤u Au.
økhçkk (økhçkku)
 økhçkku økwshkíkLkk yrík «k[eLk ÷kufr«Þ Lk]íÞLkku yuf «fkh Au.
 økhçkku yux÷u øk¼oËeÃk - ½zk{kt {qfkÞu÷ku Ëeðku. ËuðeLke {kLkíkkYÃku «økxkðíkku Lkð rËðMkLkku y¾tz Ëeðku økhçkku fnuðkÞ Au. yk
ËeðkLku rAÿkuðk¤e {kx÷e{kt «økxkððk{kt ykðu Au. Ëeðku yku÷ðkE Lk òÞ íku heíku íkuLku Mkwhrûkík økkuXððk{kt ykðu Au. yk økhçkkLku
{kÚku ÷ELku {rn÷kyku økeíkku økkE Lk]íÞ fhu Au.
 økhçkku ykãþÂõík {nk{kÞkLke ÃkqòLkwt sqLkwt MðYÃk Au. yk Ëuðe Ãkqò yu s økhçkkLke WíÃkr¥kLkwt {q¤ Au.
 «íÞuf †e ÃkkuíkkLke {Lkkufk{Lkk Ãkqýo ÚkkÞ íkuðk {k ÃkkMku {Lkku{Lk ykþeðkoË {køku Au.
 økhçkkLkk økeíkkuËuðeLku WÆuþeLku çkLkkðu÷kt nkuÞ Au Mk{Þ síkkt íku{kt íkk¤e yLku [ÃkxeLke søÞkyu yLkuf MkkÄLkku ðÃkhkðk ÷køÞk. Ëk.ík.
¾tshe, {tShk, ËeðkLke Úkk¤e, çkku½hýkt ðøkuhu.
 økhçkku yu þheh yLku Ëeðku yu ykí{kLkwt «íkef Au.
 ík¤ økwshkík{kt økhçkku ÷kufLk]íÞLkk ytøk MkkÚku MkkÚku rþ»x MkkrníÞ yLku MktøkeíkLkk yðLkðk íkíðku «ËŠþík ÚkkÞ Au ßÞkhu økk{zkt{kt
fu Mk{ksLkk WÃk÷k Úkh rMkðkÞ yu ÷kufðkýe{kt hsq ÚkkÞ Au.
 yuf íkk¤e, ºký íkk¤e, íkk¤e-[Ãkxe ðøkuhu økhçkkLkk «fkhku Au.
 økhçkk{kt Mkkhtøk, fk®÷økzku, ÄLk©e, fkVe, Ãke÷w, Bnkz ðøkuhu hkøkkuLkwt r{©ý nkuÞ Au.
 ðÕ÷¼ {uðkzkLkk økhçkk «ÏÞkík Au. Lkh®Mkn, ËÞkhk{, MkwtËh{T, W{kþtfh yLku yrðLkkþ ÔÞkMkLkk økeíkkuLkku økhçkk{kt ¼h[f
WÃkÞkuøk ÚkÞku Au.

„hƒe
 „hƒku y™u „hƒe - ƒt™u ™]íÞ «fkhku ™ðhkrºk™k Wí‚ð
‚kÚku ‚tf¤kÞu÷k Au.
 „hƒku yu Mºkeyku™wt ™]íÞ Au, Œku „hƒe yu …wÁ»kku™wt ™]íÞ Au.
yu ƒt™u ‚t½™]íÞ™k s «fkhku Au.
 „hƒe ™]íÞ ‚kËk …„÷kt y™u Œk¤eykuÚke ‚{qn{kt „eŒ „kŒkt
„kŒkt …wÁ»kku ðŒwo¤{kt fhu Au.
 „hƒe yux÷u ÷kfzk™e {ktzðze ({ktzðe)
 „hƒk™e ykhkÄ™k {kŒkS™e ykhkÄ™kÚke s þY ÚkR, …htŒw
„heƒe™ku ‚tƒtÄ rðþu»k f]»ý¼rõŒ ‚kÚku skuzkÞu÷ku Au, fkhý fu
su „hƒeyku W…÷çÄ Au Œu{kt™k {kuxk¼k„{kt f]»ý-„ku…e™ku
©]t„kh ‚khk «{ký{kt yk÷u¾kÞku Au.
 „wshkŒ™k ¼õŒ frð ‘ËÞkhk{u’ f]»ý™u WÆuþe™u „hƒe™e h[™kyku fhu÷e, ðÕ÷¼ frðyu …ý {kŒk™e „hƒe h[e nŒe.
 „hƒe ™ðhkrºk W…hktŒ sL{k»x{e, s÷Íe÷ýe yr„Þkh‚ suðk Wí‚ðku™k «‚t„u „ðkÞ Au. Œu{kt ËktrzÞk, Zku÷, ™økkhkt y™u
{tShk™ku W…Þku„ ÚkkÞ Au.
{uh Lk]íÞ
 Mkkihk»xÙLkk {uh òríkLkk Lk]íÞLkwt ÷zkÞf ¾{eh yLku ykf»kof çkknwçk¤
rLkhk¤wt Au. Zku÷ yLku þhýkE Ãký yu{Lkkt þqhkíkLk rçkhËkðíkkt nkuÞ íku{
÷køku Au. {uh ÷kufku{kt ÃkøkLke økrík íkk÷ nkuðk Aíkkt íkh÷íkk ykuAe Au
rþMíkçkØ rMkÃkkELke su{ íku{Lkkt Ãkøk÷kt WÃkzu Au.
 {uh ÷kufkuLkk ËkrzÞk òzk ÃkhkuýkLkk nkuÞ Au. íku{Lkk ËktrzÞk hkMk Zku÷Lku
þhýkELkk íkk÷u íkk÷u [k÷u Au íku{kt Mk{qnøkeíkku nkuíkkt LkÚke.
 {uhLke ËktrzÞk ðªÍðkLke Axk yu ík÷ðkhLkk ÍkxfkLke f÷k{Þ Axk Au.
íkuyku nkÚkLke íkk¤eykuÚke Ãký hkMk ÷u Au.
 ËktrzÞkhkMk{kt ÷uðkíke VwËhzeyku {uhLkk ËktrzÞkhkMkLkwt ykøkðwt ykf»koý
Au yuf MkkÚku Ãk[kMk Ãk[kMk ykË{eLkkt {hËkLkøke¼Þko {hkuzku ¾U[kE hnu Au. õÞkhuf õÞkhuf yufÚke ËkuZ {exh sux÷kt Ÿ[k íkuyku QA¤u
Au íÞkhu yLkuhwt á~Þ Q¼wt fhu Au.
 {uhLkkt ËktrzÞkhkMk{kt {kuh÷e, Ãkkðk, fhíkk÷, {tShk, ÍktÍ, ½q½hk ðøkuhu ÷kufðkãkuLkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu Au.
 yZkhð»koLkk ËqÄ{r÷Þk swðkrLkÞkÚke {ktzeLku yuMt ke ð»koLkk Äku¤e ËkZe Vhfkðíkk ð]Øku Vkðu íku{ {wfík heíku Lkk[u íkuLku ‘[kçk¾e’ fnuðkÞ Au.
hkMk
 hkMk yu Mkkihk»xÙLkwt yuf ykøkðwt yLku Mkðkuo¥k{ ÷kufLk]íÞ Au.
 hkMkLkk çku «fkh {nk¼khík{kt ðýoðkÞu÷kt Au -
(1) nÂÕ÷Mkf hkMk (h) ËktrzÞk hkMk
 Mkki«Úk{ ËktrzÞk hkMk ©ef]»ý yLku økkuÃk-økkuÃkeyku ¼uøkk {¤eLku h{íkk níkk. Ãkhtíkw ÃkkA¤Úke swËe-swËe òríkyku îkhk yk hkMk{kt
ÃkkuíkkLke rðþu»kíkkyku W{uhðk{kt ykðe.
 {wrM÷{ fk¤{kt þkMkfkuLke çkefLku fkhýu †eyku hkMk h{íke yxfe økE.
 Mkkihk»xÙ{kt 14{e fu 1Ãk{e MkËeÚke Lkh®Mkn ¼økík, {ehkt ðøkuhu suðktLke yMkhLke ÷eÄu ði»ýð Ä{oLkk MktMfkhu ©ef]»ýLkk hkMkLku
MkSð fhðk «uÞko.

 Lkðhkrºk, þhËÃkqŠý{k, s÷Íe÷ýe yrøkÞkhMk,
Mkkík{-ykX{ «Mktøku, økwhwLke ÃkÄhk{ýe ð¾íku ðøkuhu
íknuðkhku{kt yk Lk]íÞ økku¤kfkh{kt Úkíkwt nkuÞ Au.
LkíkoLkfkhkuLkkt çktLku nkÚk{kt ËktrzÞk nkuÞ Au. yk ËktrzÞk
òuzeyku MkkÚku íkk÷çkØ heíku Xkufe fkuE ðkh òuze çkË÷e
yÚkðk íkku swËe swËe òuzeykuLke yË÷kçkË÷e fhe økku¤
Vhíkkt sE Lk]íÞ fhíkk nkuÞ Au.
 yk hkMk MkkÚku ðkrstºkku{kt Zku÷, Lkh½kt, Ãkkðku, ÍktÍ,
íkçk÷kt, {kuxkt {tShk yLku þhýkELkku WÃkÞkuøk ÚkkÞ Au.
 ËktrzÞkhkMk{kt ËkurZÞk, Ãktr[Þk, yrXÞk, çkkrhÞk,
¼urxÞk, Lk{Lk, {tz÷ ÷uðkÞ Au.
 hkMk{kt økðkíkkt økeíkkuLku yLkw÷ûkeLku ykfkh-«fkhku Ãký
h[kíkk økÞk Au su{ fu økeíkku{kt {kíkkSLkwt ðýoLk nkuÞ íkku
{kíkkSLkk «íkefku Äò, MðÂMíkf, rºkþq¤ ðøkuhu ykfkhku
hkMk h{íkkt h{íkkt h[kíkkt òÞ. f]»ý-økkuÃkeLkwt økeík nkuÞ
íkku f]»ý çktMke ðøkkzu íkuðe h[Lkk h[kíke òÞ. yk{,
yLkufrðÄ rðrðÄíkkyku yrð»fkh Ãkk{íke òÞ Au.
 ËktrzÞk hkMk {kuxu¼køku ÃkwY»kku ÷u Au Ãký nðu íkku †eyku{kt
Ãký íku «[r÷ík Úkðk ÷køÞk Au.
 hkMk{kt çkeS Ãký yu ¾krMkÞík òuðk {¤u Au fu su fku{
îkhk yu «ËŠþík ÚkkÞ íkuLkwt ykøkðwt ytøk yu{k W{uhkÞ,
su{ Lk¤fktXkLkk ÃkZkhkuLkk hkMk{kt Mk{wÿLke MVqŠík òuðkt
{¤u, íkku fkrXÞkðkzLkk fku¤e fku{ ÔÞðMkkÞu rþfkhe
nkuðkÚke íku{kt [kt[ÕÞÃkýw y[qf òuðk {¤u. yk{ s
ykÞhku, fýçke, hsÃkqíkkuLkk hkMk{kt yð¤ktMkð¤kt [÷Lk ÷E çkuXf {khe VwËhzeyku ÷økkðu Au íÞkhu íku{Lkk hkMk{ktLke «åAÒk Axk
çknkh ykðe ¾e÷e QXu Au.
 sL{kü{e «Mktøku ¼hðkz yLku hçkkheyku ËktrzÞkhkMkLku økeíkku rðLkk h{u Au su{kt Zku÷ yLku þhýkE s ðøkkzðk{kt ykðu Au.

hkMkzk
 ÷kufSð™{kt ¾qƒ òýeŒk hk‚ y™u hkt‚zk ðå[u ¼uË Au.
 hk‚{kt ™]íÞ™wt «kÄkLÞ nkuÞ Au, ßÞkhu hk‚zk{kt ‚t„eŒ™wt.
 ‚kihk»xÙ{kt hk‚ {kuxu¼k„u …wÁ»kku ÷u Au ßÞkhu hk‚zk Mºkeyku ÷u Au.
 Mºkeyku{kt yksu yuf Œk÷e™k y™u ºký Œk÷e™k hk‚zk òýeŒk Au.
 „hƒk suðku s yuf «fkh hk‚zk Au. Œu{kt ‚k{kLÞ ‚k{krsf rð»kÞ™u ÷R „eŒ h[kÞwt nkuÞ Auy™u Œu „eŒ „kŒkt „kŒkt Mºkeyku ™]íÞ fhu
Au.
 yuf „ðzkðu™u ƒeò ƒÄkt Íe÷u. ™]íÞ ‚ki Mºkeyku „ku¤ VhŒe sR Œk¤eyku y™u […xeyku ð„kzŒe swËe swËe heŒu ykfkhku fhŒe ™]íÞ
fhu Au.
 hk‚ y™u „hƒe …wÁ»k«Äk™, ßÞkhu hk‚zk ™khe«Äk™ ™]íÞku Au.
 þhË…qrýo{k, sL{k»x{e, ÷ø™«‚t„u, {u¤kyku{kt y™u ðúŒkuí‚ð «‚t„u Mºkeyku hk‚zk™e ht„Œ s{kðu Au.
 fku¤e y™u ¼hðkz fku{{kt Mºke-…wÁ»kku ‚kÚku hkMkzk ÷u Au.
 hkMk{kt sux÷e rðrðÄíkk, íkh÷íkk, òu{ yLku swMMkku òuðkt {¤u Au íku hkMkzk{kt Lkshu Ãkzíkkt LkÚke.
 hkMkzkyu ÷kufLkkheLkk SðLkLkk ykLktË yLku WÕ÷kMkLku yr¼ÔÞõík fhðkLkwt {kæÞ{ çkLke hÌkwt nkuðkÚke Ä{oLke MkkÚku íkuLkku MktçktÄ LkrnðíkT
Au.hkMkzk{kt {kuh÷e, þhýkE, Ãkkðku WÃkhktík ÍktÍ, fhíkk÷, {tShk suðk ÄLkðkãku íkÚkk Zku÷, Zku÷f, ¾tshe suðkt [{oðkãkuLkku
WÃkÞkuøk ÚkkÞ Au.
nk÷e Lk]íÞ
 yk Lk]íÞ Mkwhík yLku íkkÃke rsÕ÷kLkk
‘Ëqçk¤k’ òríkLkk ÷kufku fhu Au.
 yk Lk]íÞ{kt swËe - swËe ðkíkkoLkk «Mktøk
nkuÞ Au.
 yk Lk]íÞ{kt çku xwfzeyku nkuÞ Au yuf
ÃkwY»k yLku yuf †e yuðe økkuXðýe{kt
yufçkeòLke fB{hu nkÚk hk¾e Lk]íÞ fhu
Au. MkkÚk{kt Zku÷ yLku Úkk¤eyku fu Ãkwøt keLke
yÚkðk ¼wtøk¤eLkku Mkqh fkZe MkkÚk
ykÃkðk{kt ykðu Au.

zktøke Lk]íÞ ([k¤ku)

 Ërûký økwshkík{kt yuf fnuðík «ÏÞkík Au fu -
‘økkÞLkwt íkhíkwt
½kuzkLkwt [híkwt
yLku ykrËðkMkeLkwt Lkk[íkwt.’
 zktøk rðMíkkhLkk ykrËðkMkeykuLkwt Lk]íÞLku ‘[k¤ku’ fnuðk{kt ykðu Au.
 zktøke Lk]íÞLkk h7 òíkLkk íkk÷ Au. íkuyku {kuh, [f÷e, {h½e fu fk[çkk suðk Ãkt¾eyku fu «kýeykuLke Lkf÷ Lk]íÞ MðYÃku fhe Ëu¾kzu Au.
 {k¤eLkku [k¤ku Lk]íÞ{kt zktøke ÃkwY»kku økku¤kfkhu Q¼k hne òÞ Au. íku{Lkk ¾¼k Ãkh çku swËe swËe †eykuLkk yuf yuf Ãkøk nkuÞ Au.
ÚkkÃke, Zku÷f, {tShk fu Ãkkðhe Lkk{Lkk ðkrstºkku{ktÚke Mkqhku ðnuíkk ÚkkÞ yux÷u †e-ÃkwY»kku Lkk[ðk {ktzu.
 ykrËðkMkeykuLku íkk÷-XufkLke ÔÞðnkÁ òýfkhe yLku fkuXkMkqÍLku ykÄkhu s ÃkkuíkkLkk îkhk Lk]íÞku{kt h{kíkk [k¤kykuLke çknw ykuAe
Mk{sý nkuÞ Au. íku{Lku ÃkqAkuu íkku fnuþu fu ‘y{khu íkku Lkk[ðk MkkÚku Lkkíkku. y{u íkku íkk¤kyLkkuu XufkLkk ykÄkhu òu yku¤¾eyu. yuLkk
Lkk{ rðþu y{Lku øk{Lke Ãkzu, çkMk y{u íkku hkík çkÄe LkkMke òýeyu.’
 yk{, ykrËðkMke Lk]íÞku{kt rðrþü «fkhLke Mk¼kLkíkk ¼¤e LkÚke. íkuÚke íku{Lkkt Lk]íÞku{kt {kir÷fíkk, ÃkkhtÃkrhfíkk yLku fwËhíkLkwt
MkktrLkæÞ s¤ðkE hÌkwt Au. {uh Lk]íÞ
½urhÞk (½uh) Lk]íÞ

 Ërûký økwshkíkLkk Ëwçk¤k ykrËðkMkeykuLkwt ÷kufLk]íÞ Au.
 yk ÷kufkuLku {kíkk fkr÷fk yLku {kíkk ytçkkS{kt økkZ ©Øk nkuÞ Au íkuÚke LkðhkrºkLkk Mk{Þu íkuyku ‘½uh Lk]íÞ’ fhu Au.
 ½uh yux÷u fu {kíkkSLke ykMkÃkkMk ½uhku fheLku fhðk{kt ykðíkwt Lk]íÞ. ½uh çkktÄLkkh {kíkkLkk ½uhk fnuðkÞ Au.
 yk Mk{Þu ðeMk-Ãk[eMk swðkrLkÞkyku íku{s «kiZ ÃkwY»kku †eykuLkkt fÃkzkt Ãknuhu Au øk¤k{kt nkÚk{kt, fktzk WÃkh íku{s ÃkøkLke ÃkkLkeyu
†eyku suðkt ½huýkt Ãknuhu Au. fkLk{kt øk÷økkuxkLkk Vq÷kuLkku þýøkkh fhu Au. fuz WÃkh [k{zkLkku Ãkèku çkktÄu Au yLku íkuLke WÃkh rÃk¥k¤Lke
½q½heyku çkktÄu÷e nkuÞ Au.
 ½uhLkk «Úk{ rËðMku {kíkkLku {h½kLkku ¼kuøk ykÃke ¼qðku fnu íÞkt {h½kLkwt {kÚkwt Ëkxe Lk]íÞ fhðk{kt ykðu íku{Lkk yuf nkÚk{kt
{kuhLkk ÃkeAkt yLku çkeò nkÚk{kt ík÷ðkh Ãkfzu÷e nkuÞ Au. ½uhLkk Lk]íÞLkku yk «fkh ÞwØLkk Lk]íÞLku {¤íkku ykðu Au.
 ½urhÞkyku Lk]íÞ fhíkkt fhíkkt Ãkkhýwt, Ãkðkzk fu {kíkkLkk økhçkk økkÞ Au.
 yk{, ½urhÞk Lk]íÞ ÄkŠ{f íknuðkhLkwt yuf ytøk Au. Ëuð-Ëuðeyku «íÞu f]ík¿kíkk Ëþkoððk yk Lk]íÞ fhðk{kt ykðu Au.

íkzðeykuLkwt ½urhÞk Lk]íÞ

 ½urhÞk Lk]íÞ Ãkt[{nk÷, ¼Y[, ðzkuËhk, Lk{oËk, íkkÃke, Mkwhík rsÕ÷k{kt ðMkíkk íkzðeykuLkwt ¾qçk ÷kufr«Þ Lk]íÞ økýkÞ Au.
 nku¤eLku çkesu rËðMku yux÷u fu Äq¤uxeLkk rËðMku, íkzðe òríkLkk fux÷kf swðkrLkÞk þhehu ykøk÷k rËðMkLke nku¤eLke hk¾ [ku¤eLku
½urhÞk çkLku Au.
 fkuE þhehu [qLkkLkkt ík÷fkt fhu Au, fux÷kf ¼kuE hªøkýeLkkt çkeLke {k¤k çkLkkðeLku øk¤k{kt Ãknuhu Au, fkuE ÷e{zkLkk ÃkkLkLkku xkuÃkku
çkLkkðeLku {kÚku Ãknuhu Au, fux÷kf LkkLke {kuxe ½txzeyku fu ½q½hkyku nkÚku íkÚkk fuzu çkktÄeLku rðrðÄ ðuþ Äkhý fhe Lk]íÞ fhíkk fhíkkt Ãkkt[
rËðMkku MkwÄe økk{u økk{ Vhu Au yLku nkMÞhMk Ãký WíÃkÒk fhu Au.
 yk Lk]íÞ «Mkøku yuf-çku Ãkkºkku þhehu {uþ [kuzÃkeLku ÃkkuíkkLkwt {kU fk¤wt fheLku fk÷e{kMke çkLku Au. íku Vkxu÷kt-íkqxu÷kt fÃkzk yLku ½k½hku
Ãknuhe nkÚk{kt MkqÃkzwt ÷ELku Lkk[u Au. fkuE ½uh Lk ykÃku íkku íku MkqÃkzwt ÷E íkuLke ÃkkA¤ Ãkzu Au.
ík÷ðkh Lk]íÞ
 Ãkt[{nk÷ yLku ËknkuË rsÕ÷kLkk
ykrËðkMkeyku yk Lk]íÞ fhu Au.
 yk Lk]íÞ{kt ík÷ðkhÚke ÞwØ fhíkk
nkuÞ yuðk Lk]íÞkr¼LkÞLkku ¼kMk ÚkkÞ
Au.
 ÞwØ yu íkku íkuLkku {wÏÞ «Mktøk Au.
ykrËðkMke ÃkwY»kku íkeýe r[r[Þkheyku
Ãkkzíkkt, {kÚku Äku¤ku VUxku÷ yLku þhehu
fk¤e çktze Ãknuhe, {kuZu çkkufkLke çkktÄe
nkÚk{kt W½kze ík÷ðkhku ÷E Zku÷Lkk
yðks MkkÚku yk Lk]íÞ fhu Au.
rþfkh Lk]íÞ
 rþfkh Lk] í Þ Äh{Ãkw h rðMíkkhLkk
ykrËðkMkeykuLkwt Lk]íÞ Au.
 rþfkhLke «k[eLk «Úkk{ktÚke yk Lk]íÞ
Q¼he ykÔÞwt Au.
 ykrËðkMke ÃkwY»kku íkehfkt{Xw (ÄLkw»kçkký)
yLku ¼k÷k ÷ELku rþfkh síkk nkuÞ íkuðk
nkfk, ÃkzfkhkLku r[r[Þkhk fhíkkt fhíkk
Zku÷, {tShk yLku Ãkwtøke MkkÚku Lk]íÞ fhu Au.
 yk Lk]íÞ MkeËeykuLke Ä{k÷ Lk]íÞ MkkÚku
ftEf ytþu {¤íkwt ykðu Au.

{ktzðk Lk]íÞ
 {ktzðk Lk]íÞ ðzkuËhk yLku Lk{oËk rsÕ÷kLkk íkzðe
ykrËðkMkeykuLkwt òýeíkwt ÷kufLk]íÞ Au.
 yk Lk]íÞ ð¾íku fux÷ktf ÃkwY»kku økku¤ fqzk¤wt fheLku çkuMke
òÞ Au. yk çkuXu÷k ÷kufkuLku ¾¼u yuf yuf Ãkøk {qfeLku
yuf yuf ÃkwY»kku Q¼ku hnu Au. ¾¼u Q¼u÷kLkk nkÚk{kt
Aºke fu Y{k÷ nkuÞ Au. ÃkAe Zku÷Lkk íkk÷u íkk÷u çkuX÷ u k
çkÄk Q¼k ÚkkÞ Au. íÞkhu yk yk¾ku {ktzðku òýu Lk]íÞ
fhíkku nkuÞ íku{ ÷køku Au.
rxÃÃkýe Lk]íÞ
 ©{Sðe ðøkoLkk SðLk MkkÚku Mktf¤kÞu÷wt yk Lk]íÞ
yMk÷{kt Mkkihk»xÙLkk [kuhðkzLke fku¤e †eyku yLku
ðuhkð¤Lke ¾khðý çknuLkkuLkwt Au.
 yk W…hkt Œ hksfku x ™e ¼e÷, „ku r n÷ðkz™e
¾khðý, ò{™„h™e ‚eËe W…hktŒ ‚kihk»xÙ™e
frzÞk – fwt¼kh òrŒ yk ™]íÞ fhu Au.
 rxÃÃkýe yuf yuðe ÷kfze Au, suLke Lke[uLkk Auzk Ãkh
ðsLkðk¤ku [kuhMk yøkh økku¤kfkh ÷kfzkLkku ffzku
÷økkzu÷ku nkuÞ Au. sqLkk ð¾ík{kt fkuE ½h [ýkíkwt íkku
½hLkk ÃkkÞk{kt [qLkkLkku Äúkçkku Ähçkkíkku. yu ÄúkçkkLku Ãkkfku
fhe íÞkt s{eLk Ãkh Aku çkuMkkzðk {kxu yk rxÃÃkýeÚke
xeÃkðkLkwt nkuÞ Au.
 {sqh †eyku yk fk{ fhíke ð¾íku Zku÷, ÍktÍ, {tShk
yLku þhýkELke MkkÚku MkkÚku økkE íkk÷çkØ heíku ÃkkuíkkLke
rxÃÃkýe ÃkAkzíke Lk]íÞ fhu Au.
 yk Lk]íÞ fhLkkheykuLkkt òu{, swMMkku, yíkqx, íkk÷çkØíkk, íðrhík [t[¤, ytøk{hkuz yLku rðãwíkøkríkyu yk Lk]íÞLke rðrþüíkk
Au.
 sqLkk hsðkzkLkk Mk{Þ{kt yk htøkLku {kýðk {kxu hkòyku VeËk ÚkE síkk yLku ykuh htøkík ÷kððk íkuyku LkíkofkuLku Úkkuzku Úkkuzku fuV Ãký
fhkðíkk, suÚke Úkkf ykuAku ðhíkkÞ yLku Lk]íÞLke høkík ò{íke hnu.
 yksu íkku rMk{uLx yLku ÷kËeLkku Þwøk ykðíkk [qLkkLke Aku yá~Þ ÚkE Au yLku yuLke MkkÚku rxÃÃkýe Lk]íÞLkku Þwøk Ãký ykÚk{e økÞku Au.
nðu íkku yk rxÃÃkýe htøk¼qr{Lkwt yuf ½huýwt çkLke økÞwt Au.

økkuVøkwtÚký Lk]íÞ
 økkuVøkwtÚký Lk]íÞ ‘Mkku¤tøkkhkMk’ Lkk Lkk{u Ãký «ÏÞkík Au.
 hkMk suðwt Aíkkt shk swËk «fkhLkwt yk yuf òýeíkwt Lk]íÞ Au.
 Mkkihk»xÙLkk fku¤e yLku fýçkeykuLkwt òýeíkwt Lk]íÞ Au.
 yk Lk]íÞ{kt {ktzðku, ð]ûk fu Míkt¼Lke {ËË ÷uðk{kt ykðu Au.
 yk Lk]íÞ{kt Ëkuhe fu hkþ ðÃkhkÞ Au yLku íku ¾wÕ÷k {uËkLk{kt h{kÞ Au.
 yk{kt htøkeLk fÃkzktLke Ãkuxeyku fu òze Ëkuheyku yæÄh çkktÄu÷e yuf fze{ktÚke ÃkMkkh fhe økwåAk{kt çkktÄe yuLkku yuf yuf Auzku Lke[u
Mk{qn{kt økku¤ Q¼u÷k Lk]íÞfkhku yuf nkÚk{kt Ãkfze çkeò nkÚk{kt ËktrzÞku Ãkfze ðu÷ ykfkh{kt yuf ytËh yLku yuf çknkhÚke sE
økku¤ Vhíkkt Vhíkkt økeík økkíkkt økkíkkt Lk]íÞ fhu.
 yk Lk]íÞ{kt Úkíkkt ÔÞðÂMÚkík n÷Lk[÷LkLku fkhýu WÃkh hnu÷e ËkuheykuLke MkwtËh økqtÚkýe çktÄkÞ Au. økqtÚkýe Ãkqhe ÚkÞk ÃkAe yð¤k
[÷LkÚke hkMkLke h{Íx MkkÚku ËkuheLke økqtÚkýeLku Wfu÷ðk{kt ykðu Au.
 yk hkMk{kt yLkuf «fkhLkkt LkíkoLk h[kÞ Au. íku{kt MðÂMíkf ðøkuhu òík òíkLkk yLkuf ykfkhku h[kÞ Au.
 økqtÚkýeyu yk Lk]íÞLkwt {wÏÞ ytøk çkLku Au. yuLke MkwtËh htøkçkuhtøke økqtÚkýe yLku Aqxíke økqtÚkýe çktLku Lk]íÞ MkkÚku ¾qçk s ykf»kof ÷køku Au.
 yk Lk]íÞ {wÏÞíðu ÃkwY»kku fhu Au, Aíkkt nðu †eyku Ãký ¼køk ÷u Au.
 yk hkMk{kt fku¤e yLku fýçkeykuLke Axk, íkh÷íkk yLku ðes¤e ðuøk {Lkkunh nkuÞ Au.
ÃkZkh Lk]íÞ fu {tShk Lk]íÞ

 {tShk Lk]íÞ yu ¼k÷ «Ëuþ{kt ykðu÷k Lk¤fktXk{kt
ðMkíkk ÃkZkhkuLkwt rðrþ»x ÷kufLk]íÞ Au.
 ðkMíkð{kt ÃkZkh Lk]íÞLku s Mkkihk»xÙ{kt Mkk[k {q¤
Lk]íÞLkku «fkh økýkðe þfkÞ Au. ÃkZkh yu Mkkihk»xÙLke
{kAe{kh suðe fku¤eLke ykrËòrík Au.
 yk Lk]íÞ{kt ËrhÞkfktXu ðMkLkkhk {kAe{khkuLkk
SðLkLkku ykçkunqçk ðkíkkðhý òuðkt {¤u Au.
 ðkhíknuðkhu yk Lk]íÞ fhíke ð¾íku ÃkZkh Þwðfku nkÚk{kt
{tShk ÷E økku¤kfkh{kt Lk]íÞ fhíkkt çku Ãkøk Ãknku¤k
fhe çkuMke n÷uMkkt {khíkk nkuÞ yuðku yr¼ÞLk fhu Au.
fkuE ðkh yzÄk ½qtxý Ãkh Q¼k hne ÃkøkuÚke {tShk
ðøkkzíkk nkuÞ Au.
 yk Lk]íÞ ÃkwY»kku fhu Au MkkÚku Mk{qn{kt økkÞ Ãký Au MkkÚku
yufíkkhku, íkçk÷kt, çkøkr÷Þwt, fktMkeòuzkt yLku {kuxk
{tShkyku ðøkuhu ðkãku Ãký ðøkkzíkk nkuÞ Au.
 yk Lk]íÞ ÃkZkh ÞwðkLkku{kt òu{-swMMkkLku ykçkkË «økx
fhu Au yLku MkkøkhLke ÷nuhku suðe økrík Ëk¾ðe òýu
MkkøkhMktMf]ríkLke yuf Í÷f çkíkkðu Au.

{uhkÞku Lk]íÞ
 {uhkÞku Lk]íÞ çkLkkMkfktXkLkk ðkð íkk÷wfkLkk Xkfkuh fku{Lkk ÷kufkuLkwt ÷kufLk]íÞ Au.
 yk{kt Mkh¾z yÚkðk ÍqÍ¤e Lkk{Lkk Ÿ[k ½kMk{ktÚke íkkuhý suðkt Íq{¾kt økqtÚkeLku yk {uhkÞku çkLkkððk{kt ykðu Au. yk Íq{¾kLku
‘Lkkøk÷e’ fnuðk{kt ykðu Au.
 ykðkt yLkuf Íq{¾ktLku yuf ÷kfzeLke ykMkÃkkMk, yuf [kuhMk ÃkkrxÞkLku ykÄkhu ÷xfkððk{kt ykðu Au. WÃkhLkk [kh Auuzu {kuh-ÃkkuÃkx
çkuMkkzðk{kt ykðu Au.
 yk {uhkÞk Ãkh Ëeðku «økxkððk{kt ykðu Au. yk {uhkÞku ½w{kðíke xku¤e {u¤kLkk MÚk¤u QÃkzu Au MkkÚku VqfðkLkku Zku÷ ðkøkíkku nkuÞ Au.
ÃkAe ¾wÕ÷e ík÷ðkhu çku {kurxÞkh ðå[u îtîÞwØ ÚkkÞ Au.
 yk îtîÞwØ òuLkkhLkwt ÓËÞ Úkt¼e òÞ íkuðwt ÷køku Au Ãký ytíku çktLku ÷zðiÞk yufçkeòLku ¼uxu Au yLku ‘nwtrz÷k’ økðkÞ Au.
 yk ‘nwrz÷k’ yu çkLkkMkfktXk rðMíkkhLkwt þkiÞoøkkLk Au.
 ‘MkktZýe’ yLku ‘fkLkwzku’ Lkk{Lkkt çku ÷kufLk]íÞLkk «fkhku Ãký çkLkkMkfktXk rðMíkkh{kt «[r÷ík Au.
MkeËe økk{ku Ä{k÷ Lk]íÞ

 Ä{k÷ Lk]íÞ, ‘{þehkt Lk]íÞ’Lku Lkk{u Ãký òýeíkwt Au. yk MkeËe «ò {q¤ ykr£fkLke Au su 16{e MkËe{kt ÃkkuxwoøkeÍkuLke MkkÚku ykr£fkÚke
ykðeLku økeh Mkku{LkkÚk rsÕ÷kLkk ík÷k÷k ÃkkMku ‘stçkwh’ økk{{kt ðMku÷kt Au.
 stçkwh økk{{kt 3000 Úke ðÄwLke MkeËeLke ðMíke Au. yk økk{ Mkkihk»xÙLkk LkkLkk ykr£fk Lkk{u Ãký yku¤¾kÞ Au.
 ¼Á[ rsÕ÷kLkk Í½zeÞk íkk÷wfk{kt ykðu÷k híkLkÃkkuh økk{{kt Ãký yk ÷kufku MÚkkÞe ÚkÞk Au yLku íÞkt Ãký yk Lk]íÞ ÚkkÞ Au.
 ykr£fk{kt ðMkíkk ykrËðkMkeyku rþfkh fhðk òÞ íÞkhu yLku rþfkh {éÞk ÃkAe ykLktË{kt ykðe sELku su «fkhLkwt Lk]íÞ fhu Au
íkuLke Íkt¾e MkËeykuLke Ä{k÷{kt òuðk {¤u Au. yk{, íku{Lku {q¤ ykr£fkLkwt ‘røk÷ Lk]íÞ’Lkwt MðYÃk ò¤ðe hkÏÞwt Au.
 Lkkr¤ÞuhLke yk¾e fk[÷e{kt fkuzeyku ¼heLku yuLkk Ãkh ÷e÷wt fÃkzwt ðetxk¤eLku yuLku íkk÷çkØ ¾¾zkðu Au. íkuLku ‘{þehk’ fnu Au.
 Lk]íÞ «Mktøk MkeËeyku nkÚk{kt {þehk, {kuhrÃkåALkwt Íqtz, LkkLkkt Zku÷fkt yu yu{Lkk MkkÄLk Au.
 yk Lk]íÞ{kt MkeËeyku ðíkwo¤ çkLkkðu Au yLku ðíkwo¤Lke ð[{kt yuf MkeËe ykðe Lk]íÞ fhu Au. Lk]íÞ fhíkku MkeËe Ãkkuíku s yuf LkkLkwt Zku÷f
ðøkkzu Au. fqËfk yLku þhehLkk ð¤ktfku ÷E Lk]íÞ fhu Au. Zku÷fe ðøkkzíkkt ðøkkzíkkt MkeËe økeík økkíkkt økkíkkt nkW...nkW.... nku....nku
yðks fhu Au.
 MkeËeykuLke Ä{k÷ ¾qçk ÃkØríkMkhLkeLku íkk÷çkØ nkuÞ Au. ÷kufLk]íkÞLkku yk Mkkð yLkku¾ku «fkh Au.
 Mkk{kLÞ heíku MkeËeyku Ãkeh MkknuçkLkk ðkh íknuðkhu, økwÁðkhLkk rËðMku yLku Ëh {rnLkkLke yrøkÞkhMkLku MkwË çkesLkk rËðMku Ä{k÷
Lk]íÞ fhu Au.
 yk «Mktøku ðøkkzðk{kt ykðíkku {kuxku Zku÷ ‘{wþehk’ LkkLke Zku÷feLku ‘Ä{k÷’ yLku †eykuLkkt ðk®sºkkuLku ‘Mku÷kLke’ ({kÞ{eMkhk)
fnuðk{kt ykðu Au.

økwshkíkLkk yLÞ ÷kufLk]íÞku

 òøk Lk]íÞ
 y{ËkðkË, çkLkkMkfktXk, hkÄLkÃkwh, økktÄeLkøkh rðMíkkh{kt Xkfkuhku, hksÃkqíkku yLku ÃkkxeËkh ðøkuhu fku{Lke çknuLkku îkhk òøk Lk]íÞ
ÚkkÞ Au.
 yk Lk]íÞ Lkðhkrºk Ëhr{ÞkLk Úkíkwt Lk]íÞ Au. fux÷ef ¿kkríkyku{kt ÷øLk, sLkkuE fu ©e{tík «Mktøku {kíkkSLkku WíMkð fhðk{kt ykðu Au.
yk «Mktøku {kíkkLkk òøk íkuuzu Au.
 {kíkkSLku çkuMkkzâkt ÃkAe Ãkkt[{u fu Mkkík{Lkk rËðMku {kíkkSLku ð¤kðíke ð¾íku çkkòuXLkk [kh ¾qýu ¾Ãkkxku çkktÄeLku íkuLkk [khuÞ
AuzkLku WÃkhÚke ¼uøkk fheLku çkktÄe Ëuðk{kt ykðu Au. çkkòuX Vhíke [wtËze çkktÄe ytËh {kíkkSLke MÚkkÃkLkk fhðk{kt ykðu Au.
 suLkk ½hu yk WíMkð nkuÞ íku ½hLke †e yk òøk {kÚku{qfe ðksíkuøkksíku {kíkkSLkk {Zu òÞ Au. †eyku {kíkkSLkk økhçkk økkÞ yLku
{kÚku òøk {qfu÷ †e økhçkkLke ð[{kt ÃkøkLkk Xufk MkkÚku òøk Lk]íÞ fhu Au.
 nª[ Lk]íÞ
 ¼k÷ «Ëuþ yLku fkrXÞkðkz{kt økkøkhLke nª[ ¾qçk òýeíke Au.
 fåALke fku¤ýku (fku¤e †eyku), ðrZÞkhLke hsÃkqíkkýeyku nkÚk{kt økkøkh ÷ELku Zku÷u h{íke h{íke nª[ ÷u Au.
 fkuzeLkkh çkkswLke fkhrzÞk hksÃkqíkLke †eyku {kÚku Mkkík çkuzktLke nu÷ ÷E Vhíke Vhíke net[ ÷u Au yLku Lke[k Lk{e íkk¤eykuLkku íkk÷
MkhMk heíku ykÃku Au.
 nkÚk{kt Úkk¤e fu ½zku ÷ELku Ãký nª[ Lk]íÞ fhðk{kt ykðu Au.
 Xkøkk Lk]íÞ
 Xkøkk Lk]íÞ yu W¥kh økwshkík XkfkuhkuLkwt ykøkðwt yLku yLkwÃk{ ÷kufLk]íÞ Au.
 fkuE «Mktøku fu ðkh íknuðkhku Xkfkuhku Ÿ[e yuzeLkk ÷xfeðk¤k çkqx, øk¤u nktMkze, fkLk{kt {hfe, Ãkøk{kt íkkuzku ÃknuheLku nkÚk{kt W½kze
ík÷ðkhku ÷ELku SðLk {kuíkLkku Mktøkúk{ ¾u÷kíkku nkuÞ íku heíku Lk]íÞ fhu Au.
 XkfkuhkuLkk yk Lk]íÞ{kt Mkkihk»xÙLkk ÷kuf{u¤kyku{kt þqhkykuLkk ík÷ðkh-hkMk{kt su ¾{eh yLku òu{ òuðk {¤u Au íkuðwt á~Þ MkòoÞ Au.
 Zku÷ku hkýku
 Zku÷ku hkýku Lk]íÞ økkurn÷ðkz rðMíkkhLkk fku¤eyku îkhk ÚkkÞ Au.
 yk Lk]íÞLku Ãkkf ¾¤k{kt ykðu íku Mk{Þu økkurn÷ðkzLkk fku¤e †e-ÃkwY»kku nkÚk{kt MkqÃkzkt, MkqÃkrzÞwt, Mkkðhýe, Mkqtz÷k, zk÷kt, Mkktçku÷wt
ðøkuhu ÷ELku yLkks QÃkýíkkt QÃkýíkkt, Íkxfíkkt - ¾ktzíkkt ðíkwo¤kfkhu {tShk, fktMkeòuzk yLku íkçk÷ktLkk íkk÷u Lkk[u yLku økkÞ Au.
 ¼kðLkøkhLke ½ku½k Mkfo÷ {tz¤e yk Lk]íÞ {kxu òýeíke Au.
 yï Lk]íÞ
 yï Lk]íÞ W¥kh økwshkíkLkk fku¤eykuLkwt ÷kufLk]íÞ Au. su fkhíkf {kMkLke ÃkqŠý{k (ÃkqLk{)Lkk rËðMku fhðk{kt ykðu Au.
 yk Lk]íÞ{kt þkiÞohMkLkwt ðýoLk fhðk{kt ykðu Au.
 økk{Lkk fku¤e ÃkwY»kku su swðkLk nkuÞ fu ½hzk ÃkkuíkÃkkuíkkLkk ½kuzk MkkÚku nkÚk{kt ík÷ðkh ÷ELku økk{Lke ÃkkËhu ½kuzk Ëkuzkðu Au. yk Mk{Þu
òýu yuðwt á~Þ árüøkku[h ÚkkÞ Au fu íkuyku ík÷ðkh ðzu Ëw~{LkË¤Lku fkÃkíkk nkuÞ.
 ðýòhkLkwt nku¤e Lk]íÞ

 sL{kü{e yLku nku¤eLkk íknuðkh Ãkh økwshkík{kt ðMkíkk {khðkzeyku yk Lk]íÞ fhu Au.
 ÃkwY»kku ¾¼u {kuxwt [tøk {qfeLku ðøkkzu Au yLku †eyku nkÚk{kt Y{k÷ ÷ELku Zkhðku ÷u Au.

 Á{k÷ Lk]íÞ
 Y{k÷ Lk]íÞ {nuMkkýk rsÕ÷kLkkt Xkfkuhku MkkÚku Mktf¤kÞu÷ Lk]íÞ Au.
 yk Lk]íÞ nku¤e yLku {u¤kLkkt «Mktøku nkÚk{kt Y{k÷ hk¾eLku ÚkkÞ Au.
 {h[e Lk]íÞ
 {h[e Lk]íÞ íkwhe Mk{ksLke çknuLkkuLkwt ÷kufLk]íÞ Au su ÷øLk«Mktøku fhðk{kt ykðu Au.
 yk Lk]íÞ íkk¤e Ãkkzâk rðLkk nkÚkLke ytøk[uükyku ðzu ÚkkÞ Au.
 íkqh Lk]íÞ
 Ërûký økwshkíkLkk n¤ÃkríkykuLkwt íkqh Lk]íÞ òýeíkwt Au.
 íkqh ðkã ŸxLkk [k{zkÚke {Zu÷wt {kxeLkwt çkLkkðu÷wt nkuÞ Au íku Lk¤kfkh nkuÞ Au.
 nku¤e fu ÷øLk suðk WíMkð «Mktøku íkqh MkkÚku ÷kfzeLke ztzefk ðzu fktMkeLke Úkk¤e ðøkkze íkqh yLku Úkk¤eLkk yðks MkkÚku yufçkeòLke
f{hu nkÚk ¼eze økku¤ økku¤ VheLku rðrðÄ [k¤kyku{kt íkuyku Lk]íÞ fhu Au.
 yk Lk]íÞ fhíkkt - fhíkkt íkuyku ík{kfw [kðíkk nkuÞ Au íku{s çkeze Ãký Ãkeíkk nkuÞ Au. yk Lk]íÞ hkíkkuLke hkíkku [k÷u Au.
 yk÷uýe : nk÷uýe Lk]íÞ

 yk÷uýe-nk÷uýe yu ðzkuËhk yLku Akuxk WËuÃkwh SÕ÷kLke íkzðe òríkLke ykrËðkMke fLÞkykuLkwt ÷kufLk]íÞ Au.
 yk Lk]íÞ ðMktíkÉíkwLkk ykøk{LkLku ðÄkððk {kxu fhðk{kt ykðu Au.
 yk Lk]íÞ{kt íkzðe òríkLke fLÞkyku MkrnÞhku MkkÚku yufçkeòLku fuzu nkÚkLkk ftËkuhk fhe økeíkku økkíke Lkk[u Au.
yLÞ Lk]íÞku
 zwtøkhËuð Lk]íÞ zktøkLkk ykrËðkMkeykuLkwt ÷kufLk]íÞ
 rztzw¤ Lk]íÞ íkkÃke rsÕ÷kLkk fwfh{wtzk íkk÷wfkLkwt ÷kufLk]íÞ
 Aur÷Þk Lk]íÞ ytf÷uïh, hksÃkeÃk¤k, Í½rzÞk rðMíkkh{kt ÷øLk «Mktøku Úkíkwt Lk]íÞ.
 økk{íke Lk]íÞ Mkwhík yLku íkkÃke rsÕ÷kLkwt Lk]íÞ
 zuhk Lk]íÞ zuhk Lk]íÞ zktøkLke ðkh÷e çknuLkkuLkwt ÃkhtÃkhkøkík, «k[eLk yLku ÄkŠ{f Lk]íÞ Au. su ðk½çkkhMkLkk
rËðMku fhðk{kt ykðu Au.
 ¼kÞk Lk]íÞ zktøk{kt y»kkZe íkuhMkÚke rËðk¤e MkwÄe [k÷íkwt Lk]íÞ. XkfrhÞk Lk]íÞku îkhk W¾kýkt ÃkØríkLkk
Mkðk÷sðkçkku Ãký «ÞkuòÞ Au.
 h{÷e Lk]íÞ zktøk yLku ð÷Mkkz rsÕ÷k{kt ÷øLk «Mktøku yk Lk]íÞ fhðk{kt ykðu Au. su{kt {kË¤ yLku
{tShk ðøkkzðk{kt ykðu Au.
 ykøkðk Lk]íÞ ¼Y[ rsÕ÷kLkk Lk{oËk fktXkLkk rðMíkkh{kt ðMkíke òríkyku{kt yk Lk]íÞ òuðkt {¤u Au.
su{kt ÃkwY»kku ÷ktçke ÷kfzeyku Ãkh ½q½hk çkktÄe ÷kfzeykuLkku yuf Auzku nkÚk{kt hk¾e Lk]íÞ
fhu Au.
 fkfzk Lk]íÞ çkk¤fLku çkr¤Þk Lkef¤u íkku çkr¤ÞkËuðLke çkkÄk hk¾u Au. ¾kMk fheLku çkr¤ÞkËuðLku heÍððk
{kxu yk Lk]íÞ fhðk{kt ykðu Au.

Lk]íÞ MkkÚku òuzkÞu÷kt ÔÞÂõíkyku

 rM{íkk þkMºke
 rM{íkk þk†eyu ¼híkLkkxâ{ yLku fw[eÃkwze Lk]íÞ þi÷eLkkt «ÏÞkík f÷kfkh Au.
 íku{ýu rðïrðÏÞkík Lk]íÞrðË {]ýkr÷Lke Mkkhk¼kE ÃkkMku ËÃkoý MktMÚkk{ktÚke íkk÷e{ ÷eÄe níke.
 íku{ýu f÷køkwhwyku [kíkwÒke Ãkrýfh yLku yk[kÞo÷wt suðkt rðîkLkku ÃkkMkuÚke rþûkk «kó fhe Au.
 íku{ýu E.Mk. 1971{kt y{ËkðkË{kt ‘LkíkoLk Mfq÷ ykìV f÷krMkf÷ zkLMk’ Lkk{u yuf MktMÚkkLke MÚkkÃkLkk fhe Au.
 íku{ýu økwshkík hkßÞ Mktøkeík Lkkxf yfkË{eLkkt yæÞûkk íkhefu Ãký Mkuðkyku ykÃke níke.
 rM{íkkçknuLkLku f÷kûkuºku rMkrØ çkË÷ økwshkík Mkhfkh íkhVÚke økkihð ÃkwhMfkh Ãký ykÃkðk{kt ykÔÞku níkku.
 MkkuLk÷ {kLk®Mkøk
 sL{ : 30 yur«÷, 1944Lkk hkus.
 ËkËk : {tøk¤ËkMk ÃkfðkMkk (MðkíktºÞ MkuLkkLke)
 rÃkíkk : yh®ðË ÃkfðkMkk
 {kíkk : ÃkqŠý{k ÃkfðkMkk (Mk{ksMkurðfk)
 fxf rMÚkík ykurzMke þi÷eLkk økwhw fu÷w[hý {nkÃkkºk ÃkkMku íkk÷e{ ÷eÄe.
 Lkðe ÃkuZeLku çknku¤e òýfkhe yuf s Aºk Lke[u {¤u íku {kxu 1977Lke Mkk÷{kt rËÕne ¾kíku ‘MkuLxh Vkuh EÂLzÞLk f÷krMkf÷
zkLMk’ Lke MÚkkÃkLkk fhe.
 ¼híkLkkxÞ{ yLku ykurzMke Lk]íÞ þi÷eLke Mkw«rMkØ ¼khíkeÞ Lk]íÞktøkLkk.
 E÷kûke Xkfkuh
 sL{ : 21 yur«÷, 1936Lkk hkus.
 Ãkrík : yYý¼kE Xkfkuh
 E.Mk. 1960{kt y{ËkðkË{kt ‘Lk]íÞ ¼khíke’MktMÚkkLke MÚkkÃkLkk fhe.
 Lk]íÞ ¼khíke MktMÚkkLke þk¾kyku {kºk ¼khík{kt s Lkrn, Ãký y{urhfk, fuLkuzk, LÞqÍe÷uLz yLku òÃkkLk{kt ykðu÷e Au.
 E÷kûkeçknuLkLke rMkrØ yu Au fu íku{ýu økwshkíke ¼k»kk{kt ¼híkLkkxÞ{ Lk]íÞLke h[Lkkyku hsq fhe Au.

3 økwshkíkLke r[ºkf¤k yLku r[ºkfkhku

 ¼khŒ{kt r[ºkf¤k™k «khtr¼f Ãkwhkðkyku {nkhk»xÙ™k yn{Ë™„h rsÕ÷k™k ™uðk‚k y™u {æÞ«Ëuþ™k hkÞ‚u™ rsÕ÷k™k
¼e{ƒuxfk™e „wVkyku{ktÚke {éÞk Au.
 ™uðk‚k{kt ÚkÞu÷kt Wí¾™™ku{kt fwŒhk™wt y™u ƒu ðktfk[wtfk ®þ„zkðk¤k nhý™wt r[rºkŒ yk÷u¾™ ÄhkðŒk {]í…kºk™k ƒu xwfzk
{éÞk Au. ‚k{kLÞef]Œ …Øríkyu yk÷u¾u÷kt …htŒw hir¾f y™u Y…ûk{ r¢Þk …h™ku Íkuf, fË y™u Sð™ {kxu™e ÷k„ýe™e
‚{s ÄhkðŒk yk r[ºk ¼khŒ{kt ‚so™kí{f r[ºk™k ‚nwÚke «k[e™ ™{q™k Au.
 {æÞ«Ëuþ™k ¼e{ƒuxfk™e r[ºkf¤k{kt ðk½, ®‚n, ðLÞ «kýeyku ð„uhu™wt r[ºkktf™ ¾qƒ s ðÄw skuðk {¤u Au. ynet
{k™ð™wt r[ºký ‚ÿþ r[ºkku{kt skuðk {¤u Au. yk r[ºkku{kt ÷k÷, ïuŒ, …e¤ku ð„uhu ht„™ku «Þku„ fhðk{kt ykÔÞku Au.
¼e{çkuxefkLke økwVkyku{kt «kó ÚkÞu÷ [eºkkuLku ‘Íw-MkuÕxh’ fnuðk{kt ykðu Au.
 ®‚Äw¾eý fk¤(nzÃ…k ‚ÇÞŒk)™e r[ºkf¤k™k «{ký {kxe™k ðk‚ýku y™u {wÿkykuÚke {éÞk Au. nzÃ…k fk¤™k {¤e
ykðu÷k {kxe™kt ðk‚ýku …h™e Vq÷-…k™™e ¼kŒ, {kuh, ƒ¤Ë, …e…¤k™k …k™ y™u {kA÷e™k fk¤k ht„{kt fhu÷k
‚tðuË™þe÷ hu¾ktf™ku Œu ‚{Þ™k r[ºkfkhku™e hu¾k …h™ku ytfwþ y™u f¤k™e fwþ¤Œk Ëþkoðe òÞ Au.
 yirŒnkr‚f fk÷™wt ‚nwÚke «k[e™ rðãk{k™ r[ºk hk{„Z zwt„hku{k™e ‚eŒkƒut„k fu sku„e{khk „wVkyku™e yr™Þr{Œ heŒu
f{k™Ëkh fhu÷e AŒ™k ¾tzku{kt „kuXðu÷, …e¤k y™u hkŒk ht„{kt yk÷u¾u÷e {k™ð ykf]rŒyku™e Úkkuze yr™Þr{Œ nhku¤ku™wt
ŒÚkk yu s ht„ku{kt fhu÷kt {kuxk s¤[h «kýeyku™kt yk÷u¾™ku™k …èk™wt ƒ™u÷wt Au.
 yk r[ºkku™ku …qhŒku ¼k„ hnu÷ku Au su yuðwt Ëþkoðu Au fu yu “þw»f÷u…” …h fhkÞk nŒk, ™u f÷kfkhku™u yu™k „ý™k …kºk™wt
¿kk™ y™u {nkðhku nŒku.
 ykhtr¼f r[ºkku{kt Y…hu¾kyku …nu÷k …nku¤k ‚…kxkyku{kt ËkuhkŒe™u rð„Œku …AeÚke W{uhðk{kt ykðŒe. yk r[ºkku {kxu
MÚkkr™f heŒu {¤Œk fwËhŒe {kxe y™u …ÚÚkh{ktÚke ½ýk¾hk ht„ ƒ™Œk, su{kt swËk-swËk «{ký{k ÷k÷, ÷e÷ku, hk¾kurzÞku,
ƒËk{e, …e¤ku y™u ‚VuË {wÏÞ Au.
 „wshkŒ{kt ¼kð™„h rsÕ÷k™k [{khze „k{™e zwt„h{k¤k™e „wVkyku{ktÚke «k„fk÷e™ r[ºkku™k AqxkAðkÞkt yðþu»kku
{éÞk Au, su{kt …þwyku™e …eX Œu{s …qtAze™e Œqxf hu¾kyku ƒkhef ™shu skuE þfkÞ Au.

„wshkŒ þi÷e
 yktŒhËuþeÞ ðu…kh {kuxu ¼k„u si™ku™k nkÚk{kt nŒku, su n{uþk ¼qŒfk÷e™ …ht…hkyku™k Wí‚kne hûkf y™u Äkh ŒÚkk f÷k™k
{nk™ yk©ÞËkŒk hÌkk nŒk. Œuyku™k W…k©Þku, si™ku™k ¼tzkhku fu „útÚkk÷Þku yr™ðkÞo ½xf nŒk. ¾k‚ fhe™u yuf ƒkswyu
{khðkz™k y™u ƒeS ƒkswyu frXÞkðkz™k, f÷k «ð]rŒ™k {níð™k fuLÿ nŒk.
 yr„Þkh{e ‚ËeÚke 15{e ‚Ëe™k {æÞfk¤ ‚wÄe™k y{ËkðkË, {khðkz, {k¤ðk, ski™…wh, yðÄ, …tòƒ, ™u…k¤, …rù{
ƒt„k¤, ykurhM‚k y™u BÞk™{khÚke „wshkŒ þi÷e™k ‚r[ºk Œkz…ºk-„útÚkku ŒÚkk fk„¤™e …kuÚkeyku «kó ÚkkÞ Au su™kÚke ‚krƒŒ
ÚkkÞ Au fu yk™ku «¼kð ûkuºk fux÷ku rðþk¤ nŒku.
 „wshkŒ{kt Œkz…ºk™e ‚kiÚke sw™e W…÷çÄ «Œ R.‚.1182™e “r™þeÚk [qrýo™e” Au. yk «Œ{kt r[rºkŒ ykf]rŒyku …ht…rhŒ
«fkh™e nkuðk AŒkt Œu™k ‚wþku¼™, ht„kðx y™u hu¾ktf™{kt ÷kuff÷k™e …rh…kxe Ëu¾kÞ Au.
 yk r‚ðkÞ ‚r[ºk „útÚkku{kt fÕ…‚qºk, W¥khkæÞ™‚qºk, fk÷fk[kÞofÚkk, yt„‚qºk suðk si™ „útÚkku ¾t¼kŒ, ðzkuËhk, y{ËkðkË,
…kxý, su‚÷{uh ŒÚkk sÞ…wh™k ¼tzkhku{kt ‚t„únkÞu÷k Au.
 ƒkh{e ‚Ëe™e W¥khkæÞ™ ‚qºk{kt r[rºkŒ ÷½wr[ºkku™e …rh…kxe þwØ ÷kuff÷k™e Au. ykf]rŒ, ht„…whðk™ku Zt„ y™u hu¾kðxe
‚ðuo{kt ÷kirff Œíð Ëu¾kÞ Au.
 yk þi÷eÚke Œkz…ºk, fk„¤…kuÚke, yku¤eÞk ð„uhu …h …w»f¤ r[ºkku si™kr©Œ „útÚkku{kt ÚkÞkt nkuðkÚke yk r[ºk…rh…kxe™u
“si™þi÷e” yuðwt yr¼Äk™ {éÞwt, …htŒw …kA¤Úke yk þi÷e™k r[ºkku{kt si™u¥kh rð»kÞku™ku …ý ‚{kðuþ ÚkÞku nkuðk™u fkhýu nðu
Œu si™ þi÷e fnuðkŒe ™Úke.
 yk þi÷eÚke hks…qŒ r[ºkf¤k þi÷e™ku rðfk‚ ÚkÞku nŒku. yk þi÷e{kt hk„{k¤k™k …ý r[ºkku™wt r[ºkktf™ fhðk{kt ykÔÞwt Au.
{w½÷ ‚{úkx yfƒh™k ‚{Þ™k r[ºkku …ý yk þi÷eÚke «¼krðŒ nŒk.
 yk f¤k þi÷e™u «fkþ{kt ÷kððk™ku ©uÞ “zkì.yk™tË fw{kh Mðk{e” (1924) ™u òÞ Au.

÷kuf r[ºkf÷k
 ÷kuÚk÷ :
 ÷kuÚk÷Lkkt {kxeÃkkºkku Ãkh r[ºkktfLk Ãký ÚkÞu÷wt òuE þfkÞ Au.
 íku{kt ÷k÷ ðkMký Ãkh fk¤k htøkLkk fkÚkkÚke ¼kir{ríkf «fkhLke íkhunku r[íkhkÞu÷e Au.
 yk íkhunkuLke YrZWíkkh ÃkhtÃkhk Mkw÷íkkLkfk¤Lkk MÚkkÃkíÞLke ò¤eyku{kt íku{s Mkkihk»xÙLkk ÷kuf¼híkLke ¼kíkku{kt òuE þfkÞ Au; su{
fu, ‘[kuÃkkxze ¼kík’,‘ÄhkçktÄe ¼kík’ yLku ºký Ãkkt¾zeLke ‘íkeíkzkt ¼kík’Lke ÃkhtÃkhk Ãk,000 ð»koLke Au.
 ykðk s «fkhLkkt r[rºkík ÃkkºkkuLkkt Xefhkt fåALkk Ëuþ¤Ãkh yLku Äku¤kðehk{ktÚke Ãký {éÞkt Au. su{kt [íkwh fkøkzkyu yÄko ¼hu÷k
Ãkkºk{ktÚke fuðe [íkwhkE fheLku Ãkkýe ÃkeÄw; [íkwh rþÞk¤u fuðe [íkwhkE fheLku çkøk÷k ÃkkMkuÚke {kA÷e {u¤ðe ÷eÄe íku òuE þfkÞ Au.
 yk Mk{ÞLkk ÷kufku ðkË¤e htøkLkku WÃkÞkuøk òýíkk Lk níkk.
 ½hLke ykuMkhe - ðtze, ZkuhLke fkuZ ðøkuhu MÚk¤u {kxeLke økkh ÷ªÃkeLku Ãk÷k¤u÷e ¾ze fu økuÁÚke hu¾k«ÄkLk yk÷u¾Lk fhu Au.su{kt
ðýu÷wt, ÃkkrýÞkhe, økkuÃke, nkÚke, ðk½, {kuh, ÃkkuÃkx, ykøkøkkze, Vq÷Íkz, [kf÷k ðøkuhuLkwt r[ºký fhu Au.
fåAe f{ktøkhe þi÷e

 fåA{kt Ãký Mk¥kh{e - yZkh{e MkËeÚke ¼ªíkr[ºkku yLku ÃkkuÚker[ºkku ÚkÞkt Au. hksMÚkkLk yLku ík¤ÃkË ÷kuff÷kLkk yLkwçktÄ{ktÚke fåAe
r[ºkÃkkxe LkeÃkS Au. íkuLku f{ktøkhe þi÷e fnuðkÞ Au.
 yZkh{e MkËe{kt f{ktøkhe þi÷eLkkt ¼ªíkr[ºkku ¾qçk ÚkÞkt Au, su{kt íkuhk ËhçkkhøkZLke sqLke {uzeLkkt hu¾ktrfík r[ºkku, økkuh¾LkkÚk
¼tzkhkLkkt r[ºkku, MkwòçkkLkku zu÷ku - ¼khkÃkh, íkuhk ËhçkkhøkZLkkt hk{kÞýe r[ºkku ðøkuhu Au.

‘ÃkeXkuhk’ - økwshkíkLkk ykrËðkMkeykuLkwt ÄkŠ{f ÃkhtÃkhkLkwt ¼ªíkr[ºk

 ðzkuËhk rsÕ÷kLkk AkuxkWËuÃkwh rðMíkkhLkk hkXðk ykrËðkMkeyku ‘ÃkeXkuhk’ íkhefu yku¤¾kÞ Au.
 ÃkeXkuhkykuLke yk÷u¾Lk ÃkhtÃkhk ÄkŠ{fíkk MkkÚku òuzkÞu÷ Au. fwtðkhe fLÞkLkwt {ktøkÕÞ, ¾uíkeðkzeLke çkhfík, ZkuhLke Mkw¾kfkhe {kxuLke
{kLkíkk rLkr{¥ku yk÷u¾Lk fhkÞ Au.
 økwshkíke ykrËðkMkeykuLke ík¤ÃkË f÷kLkku rLk¾kh íkuLke ÃkrhÃkkxe ÃkeXkuhkLke Lkfþe{kt òuE þfkÞ Au.
 r[ºký{kt ykrËðkMkeLkkt ËuðËuðeyku, økýÃkrík, ELÿ WÃkhktík «íkefku, nkÚke, ½kuzk, ðk½, fqfzku, Lkkøk, Sðstíkw, WÃkhktík yuf
¾qýk{kt «kýe MkkÚkuLkwt ÃkwÁ»k{iÚkwLk Ãký r[rºkík ÚkÞwt Au.
 ðktMkLke Ëeðk÷ Ãkh økkh ÷ªÃke, ½ku¤ fheLku Ä{orðÄe «{kýu çku - ºký ÔÞrfíkyku yuf rËðMk{kt ‘ÃkeXkhk’Lkwt yk÷u¾Lk ÃkqÁ fhu Au.
 MkVuË, ÷k÷, ÃkkuÃkxe, ÷e÷ku, ¼qhku, fk¤ku ðøkuhu MkÃkkx htøk ÃkqheLku r[ºkktfLk Ãkh MkVuË fý {ktzeLku r[ºk ÃkqÁ fhkÞ Au. ÃkeXkuhkLkk
r[ºkkuLku ËkuhLkkhkLku ‘r[íkkhk’ Lkk{u yku¤¾ðk{kt ykðu Au.{tøk¤ðkhu {kxe ÷kððkLkwt fkÞo yLku çkwÄðkhu ðnu÷e Mkðkhu ÃkeXkuhku ÷¾ðkLke
þYykík ÚkkÞ Au. Mkki«Úk{ r[íkkhk økýuþSLkku ½kuzku [eíkhu yLku çkkË ÃkeXkuhk ËuðLkku ½kuzku, ÃkeXkuhkLke hkýe, ÃkeXkhkLke {kíkk yLku
økúk{ ËuðLkk ½kuzkLku r[íkhu Au. yk ËhBÞkLk Ãkkðku ðkã ðøkkzðk{kt ykðu Au.
 ¼e÷ «ò{kt Ãký r[ºkk÷u¾LkLke ÃkhtÃkhk Au. íkuyku ÃkkuíkkLke ÍqtÃkze{kt Ëeðk÷u ÷ªÃký fheLku ðLkðkMke sýLke fÕÃkLkkLkkt yr¼òík
yk÷u¾ku {ktzu Au. íku{kt Mkqhs, [tÿ yLku Lkð÷¾ íkkhk yuðk rËník ËuðLkwt yk÷u¾Lk fhe, ík¤ÄhíkeLkkt «kf]ríkf YÃkLke Mkt¿kkykuLkwt hu¾k,
®çkËwLkk «íkefÚke yk÷u¾Lk fhu Au.
ðkh÷e r[ºkf÷k – fwfýk r[ºkf¤k

 ðkh÷e r[ºkf¤k yu ¼khŒ Ëuþ™k …rù{ ¼k„{kt ykðu÷ ‚Ìkkrÿ …ðoŒ{k¤k™kW¥kh ¼k„{kt ykðu÷k „wshkŒ hkßÞ™k
zkt„, ðkt‚Ëk, Äh{…wh Œu{s {nkhk»xÙ hkßÞ™k Ënkýw, Œ÷k‚he, {ku¾zk, sðknh, rð¢{„Z, ‚wh„kýk ð„uhu rðMŒkh
W…hktŒ ËkËhk y™u ™„hnðu÷e rðMŒkh{kt ð‚ðkx fhŒk ykrËðk‚eyku …ife™e ðkh÷e òrŒ (fwfýk)™k ÷kufku™e …ht…hk„Œ
r[ºkf¤k Au.
 yk r[ºkku „uÁ ðzu ht„kÞu÷ ÷et…ý ðk¤e ¼etŒ …h [ku¾k™k ÷kux y™u „wtËh{ktÚke ƒ™kððk{kt ykðu÷ ‚VuË ht„ ðzu Ëkuhðk{kt ykðu Au.
÷ø™ suðk «‚t„u fu ™ðwt ½h ƒ™kðŒe ð¾Œu ‚wþku¼™ Œhefu yk r[ºkku ½h™e {wÏÞ rËðk÷ …h ËkuhŒk nkuÞ Au. yk yËT¼qŒ y™u nòhku
ð»ko sq™e yux÷u fu «k[e™ fk¤™e r[ºkf¤k, nk÷™k ‚{Þ{kt ykÄwr™fŒk™u fkhýu Äehu Äehu ÷wó ÚkŒe nkuðk™wt òýðk {¤u Au.
 yk r[ºkf¤k{kt {kuxu¼k„u rºkfkuý, [kuh‚, ðŒwo¤ suðk …kÞk™k ykfkh™ku W…Þku„ fhe ‚qÞo, [tÿ, Œkhk, ð]ûk, «kýeyku, …ûkeyku
{ký‚, ™Ëe, ‚hkuðh, …ðoŒ™k r[ºkku ƒ™kððk{kt ykðu Au. ™]íÞ, ÷ø™, Œnuðkh-Wsðýe, Äkr{of …qò, ¾uŒefk{ suðk «‚t„ku™wt
r™Á…ý fhŒkt r[ºkku …ý skuðk {¤u Au.
 Ä …uELxuz ðÕzo ykuV Ä ðkh÷eÍ (The Painted World of the Warlis) ™k{™k ÞþkuÄhk Ëk÷r{Þkt yu ÷¾u÷ …wMŒf{kt sýkðu
Au fu yk r[ºkf¤k™e …ht…hk E.…q. 2500-3000™k ‚{Þfk¤™e Au.
 yk r[ºkf÷k {æÞ«ËuþLke ¼e{çkuxefkLke r[ºkf÷k Mk{kLk {¤íke ykðu Au.

¼ªíkr[ºkkuLke ÷kirff ÃkhtÃkhk : MURAL PAINTING

 FRESCO PAINTING :
 íku ŒkS heŒu ™k¾u÷e, yÚkðk ¼e™k [q™k™k Ã÷kMxh …h [÷kððk{kt ykðu÷e ¼etŒr[ö …uR®Lx„™e Œf™ef Au. Ã÷kMxh ‚kÚku
{so fhðk {kxu zÙkÞ-…kðzh ht„ÿÔÞ {kxu ðkn™ Œhefu …kýe™ku W…Þku„ ÚkkÞ Au, y™u Ã÷kMxh™e „kuXðýe ‚kÚku, …uR®Lx„
rËðk÷™ku yr¼Òk ¼k„ ƒ™e òÞ Au. þçË £uMfku (Rxk÷eÞ™: yì£uMfku) Rxkr÷Þ™ rðþu»kýku £uMfku …hÚke ykÔÞku Au su™ku yÚko
"Œkò" ÚkkÞ Au.
 rþnkuh™k sq™k hks{nu÷™k ¾tz{kt ¼etŒku™k W…h™k ¼k„u ÷ktƒk …x{kt ð¾Œ®‚n Xkfkuh ‚knuƒu r[¥k÷ hkßÞ …h rðsÞ {u¤ðe
Œu™u ƒkð™ ¾tz{kt ht„e™ r[ºkkuðk¤k „tSVk Y…u $ø÷uLz{kt A…kðe «r‚Ø fhu÷ nŒwt. su r[ºkku nk÷{kt …ý ¼kð™„h{kt „ktÄe
M{]rŒ ¾kŒu Au, su{kt ‚{„ú ‚iLÞ skuðk {¤u Au.
 y{hu÷e rsÕ÷k™k Ëk{™„h Œk÷wfk™kt …kzh®þ„k „k{u rðït¼h™kÚk™k {trËh{kt hk{kÞý – ¼k„ðŒ – Þ{hks™k r[ºkku skuðk
{¤u Au.
 ò{™„h ¾kŒu ¼q[h {kurh™k ÞwØ™k r[ºkku skuðk {¤u Au.

„wshkŒ™kt ÏÞkŒ™k{ r[ºkfkhku

f÷k„wÁ ©e hrðþtfh hkð¤ (1892-1977)
 „wshkŒ™kt f÷k„wÁ Œhefu «ÏÞkŒ ÚkÞu÷ ©e hrðþtfh hkð¤™ku sL{ 1 yku„Mx, 1892™k hkus ¼kð™„h{kt hkð‚knuƒ
{nkþtfh™u íÞkt ÚkÞku nŒku.
 hrðþtfh hkð¤™u r[ºkf÷k{kt Ÿzku h‚ nŒku …htŒw r[ºkfk{ yt„u™e ‚k[e rËþk Œku yu{™u «r‚Ø r[ºkfkh hkò hrð ð{ko îkhk
«kó ÚkE.
 R.‚.1907{kt yu{ýu ¼kð™„h{kt s yuf MðËuþe «Ëþo™ skuÞwt, su{kt {wtƒE™e f÷kþk¤k™k rðãkÚkeoyku™k ™{q™k {qfu÷k nŒk.
ykÚke hrðþtfh™u {wtƒE sðk™e Œeðú EåAk ÚkE „E.
 R.‚.1910{kt {wtƒE™e ‚h su. su. Mfq÷ ykìV ykxo{kt f÷k™ku yÇÞk‚ fÞkuo y™u 6 ð»ko™e Œ™Œkuz {nu™ŒÚke R.‚.1916{kt
rzÃ÷ku{k™e …heûkk{kt ©uc rðãkÚkeo Œhefu™ku {uÞku [tÿf {u¤ÔÞku.
 ƒkuBƒu ykxo ‚ku‚kÞxe™k «Ëþo™{kt Œu{™k “rƒÕð{t„÷” ™k{™k ©uc r[ºk {kxu ‚wðýo[tÿf «kó ÚkÞku.
 „wshkŒe ¼k»kk™k ‚ki«Úk{ ‚r[ºk {kr‚f “ðe‚{e ‚Ëe”™k Œtºke nkS {nt{Ë yÕ÷k hr¾Þkyu Œu{™u ¾qƒ xufku fÞkuo y™u
«kuí‚kn™ ykÃÞwt.
 Œu{ýu y™uf ‚wtËh r[ºkku, ÔÞrõŒyku, «‚t„r[ºkku fhe „wshkŒ™e f÷k‚{]rØ{kt ƒnw{qÕÞ W{uhku fÞkuo Œu{s ‚kt«Œ ‚ktMf]rŒf
½x™kyku{kt ‚n¼k„e ÚkE WÕ÷u¾™eÞ Vk¤ku ykÃÞku.
 R.‚.1919{kt Œuyku y{ËkðkË ykðe™u rMÚkh ÚkÞk. f÷kMkso™™e ‚kÚkku-‚kÚk ½hykt„ýu „wÁfw÷ þY fhe f÷krþûký þY fÞwO
y™u “„wshkŒ f÷k‚t½” ™k{™e ‚tMÚkk MÚkk…™k fhe.
 hrðþtfh hkð¤™wt WÕ÷u¾™eÞ fkÞo R.‚.1924{kt “fw{kh” {kr‚f™e MÚkk…™k™wt Au. fw{kh {kr‚f™k «fkþ™u „wshkŒ{kt
f÷k™e «ð]rŒyku™ku ykht¼ fhðk{kt Œu{s Œu™u „rŒþe÷ fhðk{kt ¾qƒ s {kuxku Vk¤ku ykÃÞku Au.
 f÷k y™u ‚krníÞ™ku ‚{LðÞ fhŒwt ykðwt ‚k{rÞf yr«Œ{ nŒwt. ‚krníÞ™e Ÿze ‚wÍ Ähkð™kh f÷kfkh™k Sð™™wt „wshkŒ™u
yk yuf W¥k{ y™u ƒnw{qÕÞ «Ëk™ nŒwt. ©e hrðþtfhu r[ºkfkh Œhefu f÷ks„Œ{k su Vk¤ku ykÃÞku Au. Œu™kÚke …ý rðþu»k
“fw{kh” ™wt «fkþ™ fhe™u ykÃÞku Au.
 R.‚.1926{kt ystŒk sE íÞk™k „wVkr[ºkku™e f÷kþi÷e™ku yÇÞk‚ fhe. Œu …h “ystŒk™k f÷k{tz…ku” ™k{™wt ‚r[ºk …wMŒf
«fkrþŒ fÞwO Œu W…hktŒ “f÷k®[Œ™”, “f÷kfkh™e ‚tMfkhÞkºkk” y™u “ykí{fÚkk™f” ™k{™k …wMŒfku ÷ÏÞk Au.
 f÷k«ð]r¥kyku {kxu Œu{™u Ëuþ-rðËuþ™ku «ðk‚ ¾uzÞku nŒku. 1930{kt hýrsŒhk{ ‚wðýo[tÿf, 1965{kt …È©e Œu{s 1970{kt
¼khŒeÞ ÷r÷Œf÷k yfkË{eyu “Vu÷ku” ƒ™kðe™u Œu{™wt ƒnw{k™ fÞwO nŒwt.
 Œu{™k òýeŒk r[ºkku{kt fi÷k‚{kt hkrºk, nu{[tÿk[kÞo, f]r»k fLÞk ð„uhu ¾qƒ «r‚Ø …kBÞk Au.
 Œu{™wt yð‚k™ 9 rz‚uBƒh, 1977™k hkus ÚkÞwt nŒwt. Œu{™e M{]rŒ{kt y{ËkðkË{k ykðu÷e ykxo „u÷uhe™u “©e hrðþtfh hkð¤
ykxo „u÷uhe” ™k{ yk…ðk{kt ykÔÞwt Au.

 ©e f™w Ëu‚kR (1907-1980)

 „wshkŒ™u f÷kr¼{w¾ fh™kh f÷kfkh f™w Ëu‚kE™ku sL{ 12 {k[o,
1907™k hkus y{ËkðkË{kt ÚkÞku nŒku.
 f™w¼kRyu f÷k„wÁ hrðþtfh hkð¤ …k‚u r[ºkf¤k™e Œk÷e{ ÷eÄe
nŒe y™u rðãk…eX{kt Œu{™k rþûkf yk[kÞo f]…÷kýeyu f™w¼kE™e
«rŒ¼k™u skuE™u Œu{ýu þktrŒr™fuŒ™{kt f÷k™ku yÇÞk‚ fhðk {kufÕÞk
ßÞkt Œuyku hrðLÿ™kÚk xk„kuh y™u ™tË÷k÷ ƒku‚ suðe rðrþü «rŒ¼k™k
‚t…fo{kt ykÔÞk.
 Œu{™ku «Úk{ r[ºk‚t…wx “‚¥kh AkÞkr[ºkku” «„x ÚkÞku y™u íÞkhƒkË
÷„¼„ ºke‚ sux÷k yk÷ƒ{ku «„x ÚkÞk su{kt rËðk¤e ytfku™k
{w¾…]cku, rËðk¤e fkzkuo, fu÷uLzh r[ºkku, yÄorþÕ…ku ð„uhu y™uf «fkh™e
f÷kyr¼ÔÞrõŒÚke Œuyku „wshkŒ¼h{kt AðkE „Þk.
 Œu{™u R.‚.1938{kt hýrsŒhk{ ‚wðýo[tÿf yu™kÞŒ ÚkÞku. Œu{™u
{wtƒEÚke “Ãkqrýo{k” ™k f÷kr™Ëuoþ™ {kxu yk{tºký {éÞwt.
 Œu{™e ™kutÄ…kºk ƒkƒŒ yu Au Œu{ýu „ktÄeS™e ËktzeÞkºkk ‚kÚku hne™u
ËktzeÞkºkk™wt yk¾wt yk÷ƒ{ ƒ™kÔÞwt nŒwt. su rðï«r‚Ø ƒLÞwt nŒwt.
 Œu{ýu “frÕf” (Ërûký™wt «r‚Ø ‚k{rÞf){kt …ý fk{ fÞwO y™u
…kuŒk™k r[ºkku «„x fÞko. R.‚.1953{kt ðe. þktŒkhk{u yu{™k «Úk{
ht„e™ r[ºk “Í™f-Í™f …kÞ÷ ƒksu” ™wt f÷kr™Ëuoþ™ f™w¼kR™u
‚kutÃÞwt , su ¾qƒ ‚V¤ ÚkÞwt.
 ¼khŒeÞ hk»xÙeÞ fkut„úu‚™wt 66{wt (1961) yrÄðuþ™ ¼kð™„h{kt
ÞkuòÞwt nŒwt su{kt f™w¼kEyu “„wshkŒ Ëþo™” fhkÔÞw nŒwt.
 R.‚.1969{kt „ktÄesL{ þŒkçËe ‚{Þu „ktÄeS™e Sð™fÚkk
ðýoðŒe ‚ku¤ ‚ku¤ zçƒk™e ƒu yk¾e xÙu™ku yu{ýu ‚wþkur¼Œ fhe
yk…e nŒe.
 f™w Ëu‚kRyu r[ºkf÷k{kt …kuŒk™e {kir÷f þi÷e W…‚ðe nŒe, Œu{k™e
yuf þi÷e AkÞkr[ºkku Au.
 f™w Ëu‚kR™wt yð‚k™ 8 rz‚uBƒh,1980™k hkus ÚkÞwt nŒwt.
 ¼q…u™ ¾Ï¾h (1934-2003)

 ¼qÃkuLk ¾Ï¾h {q¤ {wtçkELkk økwshkíke suýu ðzkuËhkLku f{o¼qr{ çkLkkðe
níke.
 Mkk{krsf çktÄLkkuLku íkkuzíkk r[ºkku yu íku{Lke rðþu»kíkk Au.
 ÃkwY»kkuLkk Mk{÷irøktf MktçktÄku Ãkh çkLkkðu÷wt íku{Lkwt r[ºk hh.Ãk fhkuz{kt ðu[kÞwt
Au.
 íku{Lku ¼khíkMkhfkh îkhk ÃkÈ©e (1986) yuðkuzoÚke MkL{krLkík fhu÷k
Au.
 h003{kt íku{Lkwt yðMkkLk ÚkÞwt níkwt.

 ©e ‚ku{k÷k÷ þkn (1905-1994)

 ©e ‚ku{k÷k÷ þkn™ku sL{ 14 Vuƒúwykhe, 1905™k hkus ¾uzk rsÕ÷k™k f…zðts{kt ÚkÞku nŒku.
 Œu{ýu «kÚkr{f Œu{s {kæÞr{f rþûký ðŒ™{kt ÷eÄk ƒkË hrðþtfh hkð¤™k {k„oËþo™ Lke[u {wtƒE™e ‚h su.su.Mfq÷ ykuV
ykxo‚{kt f÷k™ku yÇÞk‚ fÞkuo íÞkhƒkË ðzkuËhk{kt ©e «{kuËfw{kh [uxhS Œu{s fku÷fkŒk™e þktrŒr™fuŒ™{kt hrðLÿ™kÚk xk„kuh™k
‚kr™æÞ{kt f÷k™wt rðþu»k rþûký {u¤ÔÞwt.
 Œuyku ¼kð™„h™e ykÕ£uz nkRMfq÷{kt r[ºk rþûkf Œhefu skuzkÞk y™u r™ð]Œ ÚkŒkt ‚wÄe Œu{ýu ‚uðkyku yk…e.
 Œu{ýu yíÞtŒ {eXk ht„ku™ku W…Þku„ fhe™u ‚kihk»xÙ „wshkŒ™wt „úkBÞSð™ …kuŒk™e þi÷e{kt yk÷uÏÞwt Au. Œu{™kt r[ºkku™k rð»kÞku{kt
{wÏÞíðu „wshkŒ™wt ÷kufSð™, …kihkrýf-yirŒnkr‚f rð»kÞku ð„uhu ÷E™u ‚tÏÞkƒtÄ r[ºkku fÞko.
 R.‚. 1926{kt „wshkŒ ‚krníÞ …rh»kËu ‚wðýo[tÿf,1949{kt hýrsŒhk{ ‚wðýo[tÿf,1968{kt „wshkŒ hkßÞ ÷r÷Œ f÷k
yfkË{eyu „kihð …whMfkh yu{ y™uf …whMfkhku {u¤ÔÞk nŒk.
 ¼kðLkøkhLkk Lkhuþ {kxu íkiÞkh fhu÷ Ãkûke r[ºkkuLkku MktÃkwx Œu{™e r‚rØ Au. Œu{™k «ÏÞkŒ r[ºkku{kt ÞûkfkLŒk, „kuðk÷ýku, ðeýk™ku
{]„, ¼Þ„úMŒ nhýkt, {kh„™u fktXu ð„uhu Au.
 Œu{™wt yð‚k™ 12 ™ðuBƒh, 1994™k hkus ÚkÞwt nŒwt.
 ©e A„™÷k÷ òËð (1903-1987)

 ©e A„™÷k÷ òËð™ku sL{ 22 Vuƒy wú khe, 1903™k hkus y{ËkðkË™kt ™ðk ðkzs rðMŒkh{kt
ÚkÞku nŒku.
 Œu{ýu „wshkŒ rðãk…eX™e hkrºkþk¤k{kt yÇÞk‚ fhe íÞkt s r[ºkrþûkf Œhefu skuzkÞk.
„wshkŒ™k r[ºkfkh f™w Ëu‚kE™k AkÞkr[ºkku™k «¼kðu r[ºk‚so™™e þYykŒ fhe íÞkhƒkË
f÷k„wÁ hrðþtfh hkð¤ …k‚u r[ºkfkÞo™e rËûkk ÷eÄe. …kA¤Úke r[ºkf÷k™k Wå[ yÇÞk‚ {kxu
ELËkuh y™u ÷¾™ki „Þk. yk ‚{Þ„k¤k Ëhr{Þk™ ‚w«r‚Ø f÷kfkh ™khkÞý ©eÄh ƒuLÿu™k
‚t…fo{kt ykÔÞk.
 R.‚.1944{kt A„™¼kEyu rn{k÷Þ Þkºkk ykht¼e y™u yk Þkºkk Ëhr{Þk™ r™‚„o r[ºkku
“÷uLz MfuÃ‚” fÞko. Œu{™u ykÄwr™f f÷k {kuzo™ ykxo™k r[ºk‚so™ku, yð™ðk «Þku„ku ‚kÚku fÞko.
 fkuEf rðh÷ ûkýu Œu{™u EïhËþo™™e Ít¾™k ò„Œk R.‚.1947{kt …kutze[uhe „Þk y™u ©e
yh®ðË y™u {kŒkS™kt …h{ ¼õŒ ƒLÞk. nðu Œu{™k r[ºk ‚so™{kt ykæÞkí{ ¼kð™k r[ºkku™wt
‚so™ ÚkÞwt.
 Œuyku „wshkŒ ÷r÷Œ f÷k yfkË{e™k W…kæÞûk …Ëu …ý hÌkk nŒk y™u ÷„¼„ 20 sux÷k
ðiÞrõŒf r[ºk«Ëþo™ku ÞkußÞk nŒk. Œu{™k r[ºkku{kt ð‚tŒ ði¼ð, ƒu ƒnu™ku, ¼khŒ™e yÒk…qýko-
½e {Ä‚o, ‚{…oý {wÏÞ Au.
 íku{ýu „ktÄeS™k yt„Œ Sð™ …h f™w¼kEÚke «urhŒ ÚkE r[ºkku çkLkkÔÞk Au.
 Œu{ýu …kuŒk™k ykÞw»Þfk¤™k ÷„¼„ 6-6 ËkÞfk ‚wÄe ‚tÏÞkƒtÄ ‚so™ku fÞko nŒk. y™u
R.‚.1987{kt Œu{™wt yð‚k™ ÚkÞwt nŒwt.

 ©e hr‚f÷k÷ …he¾ (1910-1982)

 ©e hr‚f÷k÷ …he¾™ku sL{ ¼Y[ rsÕ÷k™k ðkr÷Þk „k{u 16 {u, 1910™k hkus ÚkÞku nŒku.
 hr‚f¼kEyu ™k™…ýÚke r[ºkf÷k{kt Ÿzku h‚ nŒku. Œu{™u f÷k„wÁ hrðþtfh hkð¤ …k‚uÚke r[ºkf÷k þe¾ðk™e Œf {¤e y™u
Œuyku “„wshkŒ f÷k‚t½ r[ºkþk¤k”{kt R.‚.1926{kt skuzkE „Þk.
 hrðþtfh hkð¤ …k‚uÚke yÇÞk‚ …qýo fhe Œuyku {ÿk‚™k ‚hfkhe f÷kþk¤k™k yk[kÞo Ëuðe«‚kË hkÞ[kiÄhe …k‚u Wå[ yÇÞk‚ {kxu
„Þk. íÞkhƒkË {wƒ t R™e ‚h su. su. Mfq÷ ykuV ykxo{ktÚke ©e s„ÒkkÚk ykrnðk‚e …k‚uÚke f÷k rþûký {u¤ÔÞw.t yk{, hr‚f¼kEyu Œu
‚{Þ™k «ÏÞkŒ „wÁyku …k‚uÚke f÷k™e Œk÷e{ {u¤ðe nŒe.
 y{ËkðkË ykðe™u Œuyku þuX ‚e.yu™.fku÷us ykuV VkR™ ykxo‚™k MÚkk…f yk[kÞo ƒLÞk.
 Œu{™u 1935{kt hýrsŒhk{ ‚wðýo[tÿf, 1936{kt ƒkuBƒu ykxo ‚ku‚kÞxe ŒhVÚke ‚wðýo[tÿf y™u 1971{kt „wshkŒ ‚hfkhu
Œk{ú…ºkÚke ‚L{kr™Œ fÞko.
 Œu{™k «ÏÞkŒ r[ºkku{kt ËuðËk‚e, Zet„÷e, „heƒku™wt Mð„o, ½h™ku …ku…x, ÍY¾ku ð„uhu Au. Œu{ýu …kXTÞ …wMŒfku{kt …ý ‚uftzku™e
‚tÏÞk r[ºkku fÞko Au.
 Œu{™wt yð‚k™ 23 sq™, 1982™k hkus ÚkÞwt nŒwt.
 ©e ¾kuzeËk‚ …h{kh (1930-2004)

 ©e ¾kuzeËk‚ ¼kÞk¼kR …h{kh™ku sL{ ¼kð™„h{kt 31 sw÷kE, 1930™k hkus ÚkÞku nŒku.
 „wshkŒe Œu{s ‚tMf]Œ{kt yu{.yu.™e …Ëðe «kó fhe ÷kuf‚krníÞ{kt h‚ …zðkÚke Œu™ku Ÿzku yÇÞk‚ fÞkuo Œu{kt s …e.yu[.ze.
…ý ÚkÞk.
 ©e ‚ku{k÷k÷ þkn …k‚uÚke f÷krþûký™e Œk÷e{ ÷eÄe.r[ºkf÷k{kt ‚k{kLÞ {k„o …fzðk fhŒkt yu{ýu swËku s [e÷ku …kzTÞku. …kuŒk™e
…qýo r™ck y™u fkiþ÷Úke ÷kufþi÷e™e r[ºkf÷k …h nkÚk ys{kðe Œu{ýu ¾qƒ «r‚rØ «kó fhe.
 Œu{™k r[ºkku™ku rð»kÞ ‚kihk»xÙ-fåA{kt SðkŒk ÷kufSð™ y™u ÷kirff f÷kfkhe Œu{™ku «uhýkMºkkuŒ hÌkku. Œu{s ÷ø™, Vw÷ufwt,
hktË÷, „ku…Sð™, {u¤ku, hk{fÚkk, f]»ý÷e÷k y™u fkr÷Ëk‚™e h[™kyku™k …kºkku {wÏÞ hÌkk Au.
 Ëuþ¼h™kt BÞwrÍÞ{ y™u ykxo „u÷uhe{kt Œu{™k r[ºkku ‚t„únkÞu÷k Au. sq™k {qÕÞðk™ r[ºkku™e ò¤ðýe fhðk™ku f‚ƒ Œu{™u
r‚ØnMŒ Au. yk rËþk{kt …ý Œu{ýu ½ýwt fk{ fÞwO Au.
 Œu{™u rËÕne™ku ™uþ™÷ yuðkzo, yfuzu{e ykìV VkR™ ykxo‚ yuLz ¢kVTxT‚ ‚ku‚kÞxe-™ðe rËÕne™k ykX yìðkuzo, Wßsi™™k ‚kŒ
…krhŒkur»kf Œu{s hkßÞ{ktÚke y™uf …whMfkhku «kó ÚkÞk.
 ÷kufþi÷e{kt r[ºkf÷k fh™kh ¾kuzeËk‚ …h{kh y„úýe „ýkÞ Au. Œu{ýu ÷kuff÷k y™u ÷kuf ‚krníÞ™ku yÇÞk‚ fhe 18 …wMŒfku
÷ÏÞk Au. Œu{ýu “ÄhŒe™k r[ºkfkh” ™k{™k …wMŒf{kt …kuŒk™k ‚tM{hýku ÷ÏÞkt Au.
 Œu{™wt yð‚k™ 31 {k[o, 2004™k hkus ÚkÞwt nŒwt.

 ©e ƒt‚e÷k÷ ð{ko “[fkuh” (1917-2003)

 ©e ƒt‚e÷k÷ ð{ko™ku sL{ 23 ™ðuBƒh,1917™k hkus W¥kh „wshkŒ™kt
Œkht„krn÷ …k‚u™k [kuxeÞk „k{u ÚkÞku nŒku.
 fkxqor™Mx Œhefu «ÏÞkŒ ƒt‚e¼kE, Œu{™k W…™k{ “[fkuh” ™k ™k{u ‚rðþu»k
òýeŒk Au.
 R.‚.1933{kt y{ËkðkË ykÔÞk y™u f÷k„wÁ hrðþtfh hkð¤™u íÞkt r[ºk-
‚kÄ™k ykht¼e. þtfh÷k÷ ƒuLfh y™u „w÷Íkhe÷k÷ ™tËk™k yk„únÚke fkut„úu‚™k
÷¾™ki yrÄðuþ™{kt r[ºkfkh Œhefu ‚uðkyku yk…e.
 R.‚.1937{kt f¬÷¼kE fkuXkhe™k “™ð ‚kihk»xÙ” ™k{™k {kr‚f{kt
skuzkE™u Œu{ýu „wshkŒ™kt y¾ƒkhe s„Œ{kt fxkûk r[ºkku™ku …kÞku ™kÏÞku
y™u …Ae Œku Œu{™k ‚so™, r‚rØ y™u «r‚rØ™e yrðhŒ Þkºkk þY ÚkE.
 1942 Úke 1945 ‚wÄe ¼khŒ Akuzku yktËku÷™{kt fxkûk r[ºkku Ëkuhe Ëuþ ‚uðk
fhe nŒe. R.‚. 1948{kt {qtƒE{kt sL{¼qr{, s™þrõŒ y™u rnLËwMŒk™
…ºkku{kt fkxwo™ku îkhk hksfkhýeyku y™u ‚{ksrðhkuÄe Œíðku™u n÷kðe {qfâk.
 Œu{ýu R.‚.1944{kt „wshkŒ rðÍTÞwy÷ ykrxoMx yu‚kur‚yuþ™™e MÚkk…™k
fhe nŒe.
 fkxqo™f÷k{kt y™LÞ r‚rØ «kó fhe 1978{kt y{ËkðkË ykðe “‚tËuþ”
‚{k[kh…ºk{kt fkxqor™Mx Œhefu ‚uðk ƒòðe.
 ƒt‚e¼kE™u Œu{™k fkxwo™ku {kxu y™uf ‚tMÚkkyku îkhk y™uf «fkh™k …rhŒkur»kf
ykÔÞk Au. …htŒw {qtƒE{kt “£e «u‚ s™o÷” ‚{k[kh…ºk{kt «„x ÚkÞu÷wt “zÙu„™
fB‚ xw Þw™ku” ™k{™k fkxwo™ku {kxu {kuLxÙeÞ÷(fu™uzk)™k fkxqo™ «Ëþo™{kt {¤u÷wt
…rhŒkur»kf Þþf÷„e ‚{k™ Au.
 fkxqo™ W…hktŒ Œu{ýu …wMŒfku-‚k{rÞf {kxu nòhku «‚t„r[ºkku …ý fÞko Au.
“™{MŒu fhŒe Mºke” ™wt hu¾kr[ºk Œu{™kt r[ºkku{kt ¾qƒ s òýeŒwt r[ºk Au.
 {kir÷f rð[kh, ðuÄf fxkûk, y™u ÄkhËkh …etAe™k Mðk{e yuðk ƒt‚e¼kE
[fkuh™wt yð‚k™ 8 ‚ÃxuBƒh,2003™k hkus ÚkÞwt nŒwt.
yLÞ r[ºkfkhku™k ™k{

1. ƒk÷f]»ý …xu÷ 8. ¼q…u™ ¾Ï¾h 15. rþð …tzTÞk
2. ðk‚wËuð 9. ¼k™w¼kR þkn 16. fktrŒ¼kE …xu÷
3. suhk{ …xu÷ 10. „w÷k{ {kunB{Ë þu¾ 17. hrŒ÷k÷ fkt‚kuËrhÞk
4. r…hkS ‚k„hk 11. ð]tËkð™ ‚ku÷tfe 18. ©e ~Þkðkûk [kðzk
5. f™iÞk÷k÷ ÞkËð 12. yr{Œ ytƒk÷k÷ 19. {„™÷k÷ rºkðuËe
6. nfw¼kE þkn 13. hrðþtfh …trzŒ 20. sþw¼kR ™kÞf
7. ßÞkurŒ {k™k¼kR ¼è 14. [tÿ rºkðuËe 21. ™xw¼kR …rh¾

@TopStoryPost - BHAVIK MARU - Culture

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

@TopStoryPost - BHAVIK MARU - Culture

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

økwshkíkLkku MkktMf]ríkf ðkhMkku R.K.

1 Target with Bhavik Maru

(1) †e ÃkwÁ»kkuLkk ÷øLk {kxu (su{ fu nk÷Lkwt Shaadi.com)

(h) «kýeykuLkk ¾heË ðu[ký {kxu (ðkiXkLkku {u¤ku)

(3) ðMíkwykuLkk ¾heË ðu[ký {kxu (yksLkk {kuxk {ku÷, Amazon.com)

Target with Bhavik Maru 2

3 Target with Bhavik Maru

Target with Bhavik Maru 4

ðkiXk™ku {u¤ku / „Ë¼o {u¤ku

5 Target with Bhavik Maru

þk{¤kS™ku {u¤ku- fkr¤Þk ƒkðS™ku {u¤ku

Target with Bhavik Maru 6

r„h™kh y™u Œu™e …rh¢{k

¼ð™kÚk {nkËuð™ku {u¤ku

 {] „ efw t z ¼ð™kÚk {nkËu ð ™e ƒksw { kt ykðu ÷ k yk

{kýufXkhe …w™{™ku {u¤ku

Target with Bhavik Maru 8

9 Target with Bhavik Maru

Target with Bhavik Maru 10

r[ºk – rðr[ºk™ku {u¤ku

Target with Bhavik Maru 12

zkt„ Ëhƒkh™ku {u¤ku

13 Target with Bhavik Maru

Target with Bhavik Maru 14

yLÞ {n¥ðLkk {u¤kyku

15 Target with Bhavik Maru

16 fwft h{wzt k ðkÕnuhe yk {u¤ku Œk…e rsÕ÷k{kt ¼hkÞ Au.

Target with Bhavik Maru 16

þk†eÞ Lk]íÞ ÷kuf Lk]íÞ

17 Target with Bhavik Maru

Target with Bhavik Maru 18

 íku økw h w y ku { kt Ú ke fw ç ku h LkkÚk íkt ò ðq h fh Úkfe økw s hkík{kt «Úk{ðkh

 ðzkuËhkLke {nkhkò MkÞkShkð ÞwrLkðŠMkxe{kt ¼híkLkkxâ{{kt yæÞûk

 {]ýkr÷Lke Mkkhk¼kE yLku Ë5oý

 rðÏÞkík Lk]íÞøkwhw {eLkkûke MkwtËh{T rÃkÕ÷kE ÃkkMkuÚke íku{ýu ¼híkLkkxâ{Lke

 íku{Lkk Lk]íÞ{kt ¼híkLkkxâ{Lkwt þwØ MðYÃk òuðk {¤u Au.

 økwshkík{kt Lk]íÞf÷k «íÞu yr¼Ár[ fu¤ððk{kt ËÃkoýLkku {kuxku Vk¤ku Au.

 ËÃkoý îkhk MkktMf]ríkf ûkuºkLkkt Mkkík «fkþLkku «økx ÚkkÞ Au.

 ‘Lkxhkýe’ - ËÃkoýLkwt rÚkÞuxh Au, íku{kt Lkkxâ«Þkuøkku ÚkkÞ Au.

19 Target with Bhavik Maru

Target with Bhavik Maru 20

21 Target with Bhavik Maru

 «erík Ãkxu÷u ÃkkhtÃkrhf {rýÃkwhe Lk]íÞ{kt ‘Úkktøk-xk’ (yuf «fkhLkwt

Target with Bhavik Maru 22

23 Target with Bhavik Maru

Target with Bhavik Maru 24

25 Target with Bhavik Maru

Target with Bhavik Maru 26

zktøke Lk]íÞ ([k¤ku)

½urhÞk (½uh) Lk]íÞ

27 Target with Bhavik Maru

íkzðeykuLkwt ½urhÞk Lk]íÞ

Target with Bhavik Maru 28

29 Target with Bhavik Maru

ÃkZkh Lk]íÞ fu {tShk Lk]íÞ

Target with Bhavik Maru 30

MkeËe økk{ku Ä{k÷ Lk]íÞ

31 Target with Bhavik Maru

økwshkíkLkk yLÞ ÷kufLk]íÞku

 ðýòhkLkwt nku¤e Lk]íÞ

Target with Bhavik Maru 32

 yk÷uýe : nk÷uýe Lk]íÞ

33 Target with Bhavik Maru