Professional Documents
Culture Documents
ye¢kaùu
uykqjr rdcOdksh hkq iajdNdúl
myf<diajk ishji w.Nd.fha § wdrlaIdj iys; N+ñhl msysá md,k
Y%S ,xldfõ uOHu l÷lrfha fixlv., uOHia:dkhls' uOHu l÷lr m%foaYfha
k.rh flakaø fldgf.k uykqjr msysá uykqjr fyj;a fixlv., k.rh
rdcOdksh ìys úh' 16 jk ishjfia flakaø fldgf.k fuu rdcOdksh ìys
isg furg uqyqÿnv m%foaYj, n,h úh' fixlv.,mqrh" lkao Wvrg" Wvrg
m;=rejdf.k isá mD;=.Sis" ,kafoais yd rdcOdksh" lkafokqjr hk kï o fuu
bx.%Sis hk hqfrdamShkaf.ka t,a, jQ rdcOdksh ye¢kaùug Ndú; flf¾' uykqjr
;¾ckj,g uqyqK foñka 1815 j¾Ih k.rhg uyje,s .f`.ka wdrlaIdj ,efnk
jk f;la furg iajdëk;ajh wdrlaId w;r Wvj;a; l÷jeáh yd yka;dk
lr .ekSug tu rdcOdkshg yelshdj l÷jeáfhka o thg ;jÿrg;a wdrlaIdj ,efí'
,enqKs' Wia N+ñhl msysá neúka my;rg m%foaYj, isg
uykqjr k.rhg meñKSu w;S;fha § ÿIalr
Y%S ,xldfõ wjika rdcOdksh jk ù ;sìK' n,k" yqkakia.sßh jeks ÿ¾. ud¾.
uykqjr rdcOdksfha wdrïNh" tys isá yryd fuu k.rhg we;=`M ùug isÿj ;sîu
lemS fmfkk rcjreka" wd¾Ól rgdj" tys wdrlaIdjg fya;=jla úh'
wd.u yd iudch" jdia;= úµdj yd l,d
Ys,am wdÈh ms<sn|j fuu mßÉfþofha §
Tfí wjOdkh fhduq flf¾'
Wvrg lemS fmfkk rcjre z l%s' j' 1592 isg 1604 olajd m<uqjk
úu,O¾uiQßh rcq Wvrg rcq jYfhka
m<uqjk úu,O¾uiQßh rc;=ud lghq;= lf<a h' fu;=ud n,hg m;ajk
^l%s' j' 1592 - l%s' j' 1604& úg Wvrg isxydikhg kS;Hkql+,
Wreuhla fkd;snqKs' fï ksid lr,shoafoa
iS;djl rdcisxy rcq Wvrg rcq nKavdrf.a ÈhKshla jQ l=iqudik foaúh
jYfhka isá wjêfha § Ysj wd.u je<|f.k ^fodak l;sßkd l=ußh& újdy lr .ksñka
we;eï fn!oaO NslaIQkag tfrysj lghq;= fyf;u ;u kS;Hkql+, Wreuh ;yjqre
lf<a h' fï ksid Wvrg m%N+jreka ;=< o lr .;af;a h'
rdcisxy rcq flfrys l,lsÍula we;s úh'
tu ;;ajh m%fhdackhg .;a mD;=.SiSyq Wvrg z úu,O¾uiQßh rc;=ud yd l=iqudik
;ukag .e;s md,khla msysgqùug W;aidy foaúh w;r újdyfhka Wvrgg w¨;a
l<y' rc fm<m;la ìys úh' fikr;a rcq"
fojk rdcisxy rcq" fojk úu,O¾uiQßh
mD;=.SiSyq ;u /ljrKh ,nd isá rcq iy ùrmrdl%u kf¾kaøisxy rcq tu
lr,shoafoa nKavdrf.a nEkd jQ huisxy mrmqrg wh;a fõ'
nKavdr Wvrgg hjd rclug m;a l<y'
huisxy nKavdrf.a wdrlaIdj msKsi fldkmamq z úu,O¾uiQßh rc;=ud iS;djl n,mEfuka
nKavdr l=ureka o mD;=.SiSka úiska Wvrgg Wvrg rdcOdksh ksoyia lr .;af;a h'
hjk ,È' huisxy nKavdr flá ld,hlska iS;djl rdcisxy rcq Wvrg wdl%uKh
ñh .sfha h' fï ksid mD;=.SiSyq huisxy l< wjia:dfõ úu,O¾uiQßh rcq Tyqj
nKavdrf.a ,dnd, mq;a l=ufrl= Wvrg mrdch lf<a h'
isxydikfha ;nd Wvrg rElv md,khla
32
fkdñf,a fnodyeÍu i`oyd h'
rEmh 2'3 l=reúg fo,a.uqj úydrfha o<odj i`.jd ;snQ l=ryka .,
z mD;=.SiS n,hg tfrysj lghq;= lsÍu fuu Wvrg rcq njg m;a úh' fikr;a rcq igkg
rc;=udf.ka isÿ jQ ;j;a fufyjrls' jvd iduldó;ajh w.h l< wfhls' fï ksid
l%sia;= j¾I 1594 § oka;=f¾ igfka § j¾I 1617 § mD;=.SiSka iu`. idu .súiqula
o" l%sia;= j¾I 1602 § n,k igfka § we;s lr .ekSug fikr;a rc;=ud lghq;=
o mD;=.SiSka meroùug úu,O¾uiQßh lf<a h' tfy;a fikr;a rcqf.a ld,fha § u
rc;=ud iu;a úh' mD;=.Sis lms;dka ckrd,a fldkaia;ka;sfkda
o id úYd, fiakdjla iu`. meñK W!j
z úu,O¾uiQßh rc;=ud nqÿ oyu m%foaYh wdl%uKh lf<a h' rcqf.a mq;d jQ
k.disgqùug mshjr /ila wkq.ukh uyd wdia:dk l=ureka úiska Wvrg yuqodjka
lf<a h' nqreufhka Wmiïmodj f.k fufyhjQ w;r rkafoksfj, § fuu
tau" ,xld;s,lh" .v,dfoKsh jeks fomd¾Yajh w;r m%n, igka we;s úh' fuu
úydr w¨;ajeähd lsÍu tu lghq;=j,g igkska mD;=.SiSkag wka; mrdchla w;a úh'
WodyrK fõ'
fojk rdcisxy rc;=ud ^l%s' j' 1635 -1687&
z wdrlaIdj i|yd fo,a.uqj úydrfha
l=ryka .,la ;=< i`.jd ;snQ o<odj fikr;a rcqf.ka miq uyd wdia:dk
Wvrgg jevujd ;ekam;a lrù h' l=ure fyj;a fojk rdcisxy rc;=ud Wvrg
rdcOdksfha isyiqkg m;a úh' lS¾;su;a
fikr;a rc;=ud ^l%s' j' 1604 -1635& rfcl= jQ fu;=ud mD;=.SiSka furáka fkrmd
±ófï ±ä wêIaGdkfhka lghq;= lf<a h'
m<uqjk úu,O¾uiQßh rcqf.ka
miq Tyqf.a {d;s ifydaorfhl= jQ fikr;a
33
fkdñf,a fnodyeÍu i`oyd h'
w;am;a lr .;a m%foaY ,kafoaiSka ;uka
hgf;a ;nd .;a ksid tu wruqK bgq
lr .; fkdyels úh' tf;la mD;=.SiSka
hgf;a ;snQ m%foaY /ila Wvrgg tl;=
lr .ekSug fï rcqg yels úh'
Èjhsfka nqoaO Ydikfha úYd, msßySula we;sj lS¾;s Y%S rdcisxy rcq yskaÿ Nla;slfhl=
;snqKs' Wmiïmodj ,enQ NslaIQka jykafia,d jqj o jd¾Islj o<od fmryr meje;aùug
rg ;=<ska fidhd .ekSug;a wmyiq ù ;sìK' Wmldr ,nd ÿka w;r thg foajd, fmryr o
fï ksid irKxlr ysñhkaf.a Wmfoia mßÈ tla fldg jvd W;al¾Ij;a lf<a h'
rcq ,kafoaiskaf.a keõ ,ndf.k ishuhg
¥;hka hjd Wmd,s ysñhka m%uqL NslaIQka furg uqyqÿnv m<d;aj, isá
jykafia,d furgg jevujd 1753 j¾Ifha § ,kafoaiSkaf.ka Wvrg rdcOdkshg ;¾ck
Wmiïmod W;aijhla meje;aúh' ta iu`. u t,a, ùu ksid fudjqka m,jd yeÍu msKsi
j¾;udkh olajd mj;sk ishï ksldh wdrïN fï rc;=ud bkaÈhdfõ isá bx.%SiSkaf.ka
úh' tfia u rc;=ud úiska je,súg irKxlr wdOdr ,nd .ekSug W;aidy lf<a h' rcqf.a
ysñhka ix>rdc moúhg m;a lrk ,È' Wvrg b,a,Su u; fcdaka *hsnia kï bx.%Sis ¥;fhl=
yd my;rg m%foaYj, wn,kaj ;snQ fjfyr 1762 j¾Ifha § uykqjrg meñK rcq uqK
úydr úYd, m%udKhla fuu rc;=ud úiska .eiqKs' tfy;a tu ¥; .ufkka id¾:l
m%;sixialrKh lrjk ,È' m%;sM, fkd,enqKs' rcq bx.%Siskaf.ka Woõ
m;k nj ±k.;a miq ,kafoaiSkaf.ka Wvrgg
oUq¨ úydrh tfia m%;sixialrKh t,a, jQ ;¾ck ;j;a jeä úh' tys m%;sM,hla
lrjQ úydrj,g WodyrKhls' jYfhka ,kafoaiSyq 1765 j¾Ifha § Wvrg
36
fkdñf,a fnodyeÍu i`oyd h'
Y%S úl%u rdcisxy rc;=ud
^l%s' j' 1798 - 1815&
rdcdêrdcisxy rcqq ñh
hk úg rclug Wreulï lsj
yels kdhlal¾ l=udrjreka
fofofkla isáhy'
Tjqka fofokd lkakidñ yd
uq;a;=idñ hkqfjka ye`oskafõ'
tjlg Wvrg uydÈldrï
jQ ms<su;,õfõf.a iyh
lkakidñ l=udrhdg ,eìKs'
ta wkqj ms<su;,õfõf.a
ueÈy;a ùfuka ,dnd, úfha
isá lkakidñ l=urd l%sia;=
j¾I 1798 § Y%S úl%u rdcisxy
rEmh 2'7 oUq¨ úydrh kñka Wvrg rclug m;a
úh'
37
fkdñf,a fnodyeÍu i`oyd h'
uq;a;=idñ l=urd wdrlaIdj m;d bx.%SiSka mka;sh w;r;a rcq yd fmdÿ ck;dj w;r;a
fj;g m,d .sh w;r Tyqg bx.%SiSkaf.a mej;s in|;dj ì| jegqKs' uykqjr rdcOdksh
/ljrKh ,enqKs' ;=< u rcq wkdrlaIs;hl=f.a ;;ajhg m;a
úh' fuu wjia:dfjka m%fhdack .;a tjlg
;udg ys;j;a lkakidñ l=urd rclug furg bx.%Sis wdKavqldrhd jQ frdnÜ n%jqkaß.a
m;a lsÍfuka Tyq yeuodu ;udg wjk;j Wvrg wdl%uKh lf<a h'
;nd .; yels nj ms<su;,õfõ l,amkd l<
nj fmfka' fuu rcq uq, § ms<su;,õfõf.a fï wjêh jk úg Wvrg uydêldrï
woyia ms<s.;a kuq;a miqj ;u kdhlaldr jQ weyef,afmd, yd rcq w;r .egqula we;s
{d;Skaf.a nig wjk; ù l%shd lr ;sfí' fï úh' fï ksid weyef,afmd, bx.%SiSkaf.a
ksid rcq yd ms<su;,õfõ w;r u;fNao we;s /ljrKh ,nd isáfha h' Y%S úl%u rdcisxy
úh' tys § ms<su;,õfõ bx.%SiSkaf.ka wdOdr rcqg tfrysj bx.%SiSka t,a, l< wdl%uKfha
,nd f.k rcqg tfrysj l%shd lsÍug W;aidy § weyef,afmd,f.a iydh bx.%SiSkag ,enqKs'
l<;a tu jev ms<sfj< wid¾:l úh' Wvrg jeishka fndfyda fofkl= rcq
flfrys l,lsÍ isá neúka" fujr bx.%SiSka
Y%S úl%u rdcisxy rcq Wvrg md,kh Wvrgg meñKSu je<elaùug lsisfjl=
lrk úg uqyqÿnv m%foaYj, ì%;dkH bÈßm;a fkdù h' tys m%;sM, jYfhka lsis ÿ
wdKavqldrjrhd jYfhka i¾ f*%âßla wmyiqjlska f;drj uykqjr k.rhg we;=`M
fkda¾;a uq, § lghq;= lf<a h' fkda¾;a ùug bx.%SiSyq iu;a jQy' rcjdi,ska m,df.dia
wdKavqldrhdg Wvrg hqO Yla;sh yd Wml%u ueouykqjr m%foaYfha ksjil ie`.ù isá rcq
ms<sn| wjfndaOhla fkdù h' tneúka Wv/áhka úiska fidhdf.k bx.%Siskag Ndr
1803 j¾Ifha § Tyq Wvrg w,a,d .ekSfï fok ,È' fufia rcq w;awvx.=jg .ekSfuka
wdl%uKhla Èh;afldg ;u /ljrK ,nd fjk;a lsis ÿ hqfrdamShfhl= Wvrg § fkd,;a
isá uq;a;=idñ l=ureka Wvrg rcq jYfhka chla ,eîug bx.%Sisyq iu;a jQy' wk;=rej
m%ldYhg m;a lf<a h' tfy;a jeishkaf.a n%jqkaß.a wdKavqldrhd Wvrg m%N+jreka iu`.
iyh Y%S úl%u rdcisxy rcqg ,eîu ksid tu .súiqula w;aika lf<a h' th 1815 j¾Ifha
wdl%uKh wid¾:l úh' tys § uq;a;=idñ ud¾;= fojk Èk .súiqu fyj;a Wvrg .súiqu
l=urd Ôú;laIhg m;a úh' jYfhka m%isoaêhg m;a úh' fï .súiqu wkqj
Wvrg rdcOdksh bx.%SiSkag hg;a nj ms<sf.k
z Y%S úl%urdcisxy rc;=ud l%sia;= j¾I Y%S úl%u rdcisxy rcq we;=`M kdhlal¾jrekag
1798 - 1815 olajd Wvrg md,kh lf<a h' Wvrg isxydikhg ;snQ ish¨ Wreuhka
wfydais flßKs' fufia Wvrg rdcOdksfha
z o<od ud,s.djg Ñ;a;dl¾IKSh iajdêm;H wfydais ùu;a iu`. iuia; Èjhsk
m;a;sßmamqj tla lsÍug t;=uka lghq;= u ì%;dkH hg;a úð;hla njg m;a úh'
lr we;'
ì%;dkH w;awvx.=jg m;a jQ Y%S úl%u
rdcisxy rcq bx.%SiSka úiska bkaÈhdfõ
z ud,s.dj bÈßmsg we;s lsß uqyqo kï jej
fj,af,darhg /f.k hk ,È'
;ekùu" fu;=udf.a ld,fha isÿ úh'
38
fkdñf,a fnodyeÍu i`oyd h'
2'2 wd¾Ól rgdj
lDIsl¾uh
fjf<|du
furg idïm%odhsl Ôjk l%uh jQ
lDIsl¾uh mokï lr.;a wd¾Ól rgdj
uykqjr hq.h ;=< o l%shd;aulj mej;=Ks' uykqjr rdcH iufha § foaYSh fjf<|du
uykqjr rdcH iuh jk úg furg f;;a fuka u úfoaYSh fjf<|du o mej;=Ks' uqyqÿnv
l,dmh ;=< YS>% ck.yk jHdma;shla mej;s m%foaYj, ksIamdok Wvrg m%foaYj,g wf,ú
kuq;a f;;a l,dmhg j¾Ih mqrd me;sreK flreK w;r Wvrg m%foaYj, ksIamdok my;
j¾Idjla ,enqK neúka úh<s l,dmfha fuka rgg wf,ú úh'
jeõ wuqKq ;kd c,h /ia lr ;nd .ekSfï
wjYH;djla fkd;sìK' uykqjr wdY%s;j fjf<|dfï § ldis Ndú;h o isÿ
l÷lr m%foaY nyq, jQ neúka fy,au`M l%uhg jQ w;r" NdKav yqjudre l%uh o mej;s nj
ilid .;a l=Uqre wyia Èfhka j.d lsÍu iq,N fmfka' Wvrg yd my;rg w;r lvj;a ;kd
,laIKhla úh' my;rg m%foaYj, ;jÿrg;a ;snqKq w;r fjf<| øjH m%jdykh fuu lvj;a
iudkH mßoafoka l=Uqre j.dj mej;=Ks' yryd isÿ úh' lvj;a hkq ,kafoaiSkaf.a iSud-
jka yd Wvrg rdcOdksfha iSudjka w;r mej;s
l=Uqre f.dú;ekg wu;rj fyaka uqrfmd<j,a h'
f.dú;ek o mej;sKs' l=rlalka" fufkaß"
;," bß`.== wdÈh fyakaj, j.d flßKs' óg Wvrg rdcH iufha úfoaY fjf<|du
wu;rj fldia" fo,a" .ïñßia" w, j¾."
rcqf.a taldêldrh hgf;a mej;=Ks' uqyqÿnv
idÈlald" lrouqx.=" mqjla" t<j`M" m,;=re
m%foaYj, isá hqfrdamShka iu`. rcq fjf<|
wdÈh f.j;= j.d jYfhka mej;=Ks' lsß ,nd
in|;d meje;ajQ w;r bkaÈhdj yd Wvrg w;r
.ekSu" f.dú;eka lghq;=" m%jdyk lghq;=
wdÈh i|yd .j md,kh isÿ úh' o fjf<| iïnkaO;d mej;=Ks'
39
fkdñf,a fnodyeÍu i`oyd h'
Wvrg rdcH iufha yqjudre jQ fjf<| NdKav in|;djla mej;sKs' wfkHdakH iyfhda.h
iy iyÔjkh" iduqysl;ajh" iudch ;=<
fyd¢ka" wdrlaId ù ;snqKs' fuu iudcfha
wmkhk l< fjf<| wdkhkh l< fjf<| mQcH mlaIh" m%N+ mka;sh yd idudkH ck;dj
øjH yd i;=ka øjH yd i;=ka
hkqfjka ia:r ;=kla oelsh yels úh' m%N+
l=re÷ wYajhka mka;sh iudcfha lemS fmfkk u n,fõ.h
.ïñßia ms`.ka NdKav jQ w;r rcq yereK úg md,k lghq;=j, fh§
mqjla frÈ ms<s
isá m%OdkSka m%N+ mka;shg wh;a úh' ro,hka
we;a o;a" we;=ka ueá n÷ka
uq;= ueKsla iqj| j¾.
hk kduh o Tjqka i|yd Ndú; flßK'
nq,;a" mqjla lrj, idudkH ck;djg f.dúhka" lïlrejka"
lrouqx.=" lrdnqq keá fjf<kaoka yd by; lS úúO Ys,amSh lKavd-
idÈlald hï o we;=<;a úh'
ó bá
Wvrg ck iudcfha mjq,a tallh
l¾udka; Yla;su;aj mej;=Ks' mshdf.ka miqj foam,
orejkag Wreu jk l%uhla mej;=Ks' mshd
uq,a lrf.k mej;s fuu iudc l%uh mS;D
Wvrg wd¾Ól b;sydifha lDIsl¾uh uQ,sl iudchla f,i ye¢kafõ'
yd fjf<|du yereKq úg" l¾udka;j,g o
jeo.;a ;ekla ,eî ;snqKs' tl, rdcOdksfha Wvrg iudcfha lemS fmfkk újdy
fndfyda lghq;=j,g wjYH ld¾ñl ksIamdok l%u folla mej;=Ks'
yd NdKav rg ;=< u ksIamdokh flreKs'
fï i|yd l=, mokï lr.;a fjk u Ys,amSh §. újdyh - ukd,sh ukd,hdf.a ksjig
mrïmrdjla isáhy' Tjqka È.= l,l isg lekaodf.k f.dia tys Ôj;a
mrïmrdfjka mrïmrdjg ta ta Ys,amSh ±kqu ùu'
mj;ajdf.k wd msßils' ueá" ;U" ms;a;,"
hlv" f,day wdÈfhka úúO NdKav yd ìkak újdyh - ukd,hd ukd,shf.a ksjfia
WmlrK ksIamdokh flreKs' fï i|yd ta mÈxÑ ù isàu'
ta Ys,amSkaf.ka iukaú; .ï msysgqjd ;snqKs'
ta ta Ys,amS lKavdhïj,g kdhl;ajh fok óg wu;rj ifydaorhka lsysmfofkl=
kdhlfhda m;aj isáhy' NdKav w,xldrh isák mjq,lg tl ukd,shla le|jdf.k
i|yd ,dlaId l¾udka;h fhdod .eksKs' tafï isß;la o mej;=Ks' lDIsld¾ñl
hlv l¾udka;h i|yd fld;auf,a m%foaYh iudchl foam, whs;sh fn§ hdu j,lajd
o ÿïnr m%foaYh mka l¾udka;h i|yd o .ekSug fun÷ újdy l%u Wmfhda.S jQ nj
m%isoaêhg m;aj ;snqKs' fmfka'
z fjiaika;r cd;lh
oyïfid`v cd;lh" f;a,m;a;
rEmh 2'12 ,xld;s,l úydrh cd;lh jeks cd;l l;d
nyq, jYfhka Ñ;%hg k.d
z W.;a kQ.;a ish¨ fokdg f;areï .; ;sîu'
yels mßÈ Ñ;% ksrEmKh lsÍu'
43
fkdñf,a fnodyeÍu i`oyd h'