Pozytywizm to epoka, która nastąpiła po romantyzmie; po niej z kolei nastąpiła Młoda

Polska. Przyjmuje się, że w Polsce rozpoczął się w 1863r., tj. w roku wybuchu powstania
styczniowego, natomiast koniec epoki datuje się umownie na 1890r.
Polska nadal jest pod zaborami, czyli nie jest wolnym krajem.

Termin „pozytywizm” wywodzi się z dzieła filozofa Augusta Comte`a, które nosi tytuł Kurs
filozofii pozytywnej. „Pozytywny” wg Comte`a znaczy: realny, użyteczny, pewny i ścisły,
względny.
Pozytywizm – jako nowy światopogląd, nowy program społeczny – jest wynikiem
zachodzących w ówczesnej Europie procesów cywilizacyjnych w sferze ekonomii, stosunków
społecznych, polityki, kultury i sztuki .
Rewolucja przemysłowa powoduje masowe migracje, powstawanie wielkich skupisk
miejskich wokół fabryk, zwiększenie liczby robotników i pojawienie się nowych zawodów
(np. inżynier, technik).

Wiek XIX jest nazywany jest często „wiekiem pary i elektryczności”.

Rozwój miast (urbanizacja) i rozwój przemysłu (industrializacja) sprawiają, że przedstawiciel

końca XIX w. jest coraz częściej mieszkańcem miasta niż wsi. Człowiek dotychczas
przyzwyczajony do życia w zgodzie z przyrodą, do podróżowania dyliżansem lub pieszo, do
spokoju wsi musi oswoić się z gwarem i ruchem powstających ośrodków przemysłowych (np.
Łódź), z widokiem tramwajów konnych (a pod koniec stulecia także elektrycznych), z
możliwością przemieszczania się koleją (dworce, kasy, poczekalnie), z latarniami gazowymi
(następnie elektrycznymi), z telegrafem, a potem z telefonem.

Podsumowując, otoczenie staje się coraz bardziej wytworem jego własnych rąk. Stosunek do
przyrody jest teraz utylitarny: dostarcza ona materiału i podporządkowuje się technice.

W pozytywizmie głoszono kult wiedzy i pracy, stąd też popularne były hasła:
pracy organicznej
Pracy u podstaw
Scjentyzmu (ang. science=wiedza, nauka)
Utylitaryzmu
W pozytywizmie zmieniono obiekt zainteresowań – zamiast wybitną, indywidualną jednostką
zaczęto interesować się całym społeczeństwem, wszystkimi jego warstwami, wszystkimi jego
elementami. Dlatego też podnoszono postulaty: emancypacji kobiet oraz asymilacji Żydów.