wm.

winaswarmetyveli ioeli

1
 winaswarmetyveli ioeli
(zogadi cnobebi)
saxeli ioeli netari ieronimes ganmartebis Tanaxmad, niSnavs damwyebs (berZ.
a)rxo`menwj). wignidan irkveva, rom winaswarmetyvelis mamas baTuili erqva. ioelis
cxovrebis Sesaxeb cnobebs verc mis wignSi da verc bibliis romelime sxva nawilSi
ver vxvdebiT. saxeli ioeli wminda werilSi ramdenimegzis fiqsirdeba, magram maTgan
aravis xsenebul winaswarmetyvelTan kavSiri ar gaaCnia. mkvlevarTa nawils miaCnia,
rom ioeli Zveli aRTqmis sasuliero dass ganekuTvneboda, radgan mis wignSi
xSiradaa saubari mRvdlebze, msxverplze. amis sapirispirod arsebobs cnobebi,
romelTa mixedviTac ioeli rubenis (erTi cnobis mixedviT) an gadis (meores
Sesabamisad) Stos ganekuTvneboda. wignis Sinaarsis gaTvaliswinebiT, ioeli
ortomiani saxelmwifos mkvidria, radgan yvela misi mimarTva iudeis samefos exeba da
sionis Zeebiskenaa mimarTuli.
ioelis moRvaweobis dro
winaswaremetyvelis moRvaweobis epoqis Sesaxeb gansxvavebuli cnobebia
warmodgenili. nawili mas babilonis tyveobis periodis moRvawed miiCnevs; sxvani
ioelis saqmianobas 868\838 wlebiT aTariReben.

ioelis wignis Semadgenloba

wigni oTxi Tavisgan Sedgeba. winaswarmetyveli asparezze gamodis iudeis samefos
didi ubedurebis Jams, rac kaliebis Semosevis saxiTaa warmodgenili. ioeli
detalurad aRwers xsenebul movlenas da yvelas sinanulisa da uzenaesisadmi
vedrebisken mouwodebs, radgan gansacdels codvis Sedegad aRiqvams.
misi winaswarmetyvelebis mTavari Temebia:
1. uwyeba kaliebis Semosevis Sesaxeb (kaliebis oTxi saxeoba).
2. winaswarmetyveleba suliwmindis movlinebis Sesaxeb.
3. uwyeba sayovelTao samsjavros Taobaze.

Tavi 1
winaswarmetyveli wignis pirvelive muxlebSi kaliebis Semosevaze amaxvilebs
yuradRebas da oTx saxeobas CamoTvlis: 1. muxluxo; 2. kalia; 3. kutkalia; 4.
bocomkala.
ganmmartebelTa nawili miiCnevs, rom xsenebuli movlena pirdapiri gagebiT
mwerebis Semosevas gvauwyebs. sxvani kaliis oTx saxeobaSi oTx dampyrobels
moiazreben: 1. TeglaTfalasari; 2. salmanasari; 3. senaqerimi; 4. nabuqodonosori.
CamoTvlili mefeebi asureTidan (pirveli sami) da babilonidan iudeis samefoSi
sxvadasxva dros SeiWrnen.
netari ieronime: saubaria kaliis oTx saxeobaze (kalia, kutkalia, muxluxo da
bocomkala), romlebic iudeas Semoesia. warmodgenili cnoba pirdapir SeiZleba
gavigoT. wminda werilSi ara erTi SemTxvevaa aRwerili, raoden mZime mdgomareobaSi
aRmoCnda israelisa Tu iudeis samefo SimSilobis gamo, magram kaliis xsenbuli
saxeobebi im dampyroblebis Sesaxeb unda miuTiTebdnen, romlebmac ebraelebi

2
uamravjer daarbies. mravali SeWirvebidan Cven gansakuTrebuli simZimiT gamorCeuli
oTxi SemTxveva SegviZlia gamovyoT:
1. salmanasaris Tavdasxma da israelis samefos daqceva (722 w.). Sedegad
iudevelTa gadasaxleba asureTis imperiaSi.
2. qaldevelTa SeWra ierusalimSi nabuqodonosoris xelmZRvanelobiT, iudeis
samefos aRsasruli da mosaxleobis gadasaxleba babilonSi (586 w.).
3. antioq epifanes mxridan iudevelTa sastiki devna, romlis drosac am adamianma
ierusalimis taZari gadawva da mosaxleobas rjulis datevebas aiZulebda. swored am
periods ukavSirdeba makabelTa gmiroba (Svidi makabeli Zma, deda solomonia da
moZRvari eliazari).
4. romaelTa sastiki da SemaZrwunebeli laSqroba ierusalimze.
aRniSnuli adgili zneobrivi kuTxiTac SegviZlia movixiloT. kerZod,
CamoTvlili saxeobebi kaliebisa vnebebs ganasaxierebs, vnebebs, romlebic adamianSi
Sedian da erTimeores miyolebiT yovelive keTilsa da kargs anadgureben).
mx. 5. ‘გაიღვიძეთ, ლოთებო! იტირეთ და ივალალეთ, ღვინის მსმელნო, ყურძნის წვენის
გამო, ბაგეს რომ მოგწყვიტეს!”
netari eorenime: `gaiRviZeT loTebo!...~ ioeli ambobs, rom adamianebi, romelTac
muxluxos Semoseva ixiles, wesiT unda gamofxizlebuliyvnen da danarCeni
ubedurebisgan daecvaT Tavi; magram isini, miuxedavad yvelafrisa, mainc agrZeleben
sulier Zils. loTebSi, Rvinis msmelebSi vnebebiT, amaqveyniuri sitkboTi gabruebuli
adamianebi igulisxmebian. maxareblebi naTlismcemelze saubrisas amboben, rom
winamorbeds siyrmidan ar daulevia Rvino da TafluWi, rac erTgvarad am adgils
exmianeba).
mx. 13\14. ‘შემოირტყით ჯვალო და იგლოვეთ, მღვდლებო! ივალალეთ, სამსხვერპლოს
მსახურნო! წადით, ჯვალოში გაათიეთ ღამე, ჩემი ღვთის მსახურნო! რადგან შეწყდა თქვენი
ღვთის სახლში შესაწირავი და საღვრელი. დათქვით მარხვა, გამოაცხადეთ ჯარობა. შეყარეთ
უხუცესნი, ქვეყნის ყოველი მკვიდრი უფლის, თქვენი ღვთის ტაძართან და უფალს
შეღაღადეთ”.
warmodgenili muxlebiT irkveva, Tu rogori masStaburi ubedureba daatyda
iudeis samefos, radgan Zveli aRTqmis kanonebis mixedviT, sasuliero pirs
samgloviaro samoslis Semosva ekrZaleboda garda erTi SemTxvevisa \
mxolodamxolod erze muweuli udidesi SeWirvebisas rjuli gamonakliss uSvebda.
netari ieronime: ioeli sasuliero pirebs mimarTavs, rom maT jvalo Semoirtyan,
iglovon, marxva gamoacxadon, vinicobaa, RvTis sasjeli gardavides da Seicvalos.
winaswarmetyveli sulieri TvaliT xedavs, rogori mZime iqneba RvTisgan gandgomis
Sedegad Tavsdatexili risxva. amitomac aris misi mowodebebi aseTi Semzaravi. man
icis, rom rigiT mosaxleobas saRvTo sityva ar ainteresebs. Sesabamisad, mocemul
viTarebaSi mTeli yuradReba mRvdlebisken, levitelebisken, gadaaqvs, romelTa locva
da uzenaesisadmi vedreba, ase vTqvaT, profesiuli valdebulebaa. ioelma icis, ionas
qadagebiT nineviis gadarCenis Taobaze da rogori Zala aqvs gulwrfel locvas,
marxvas, jvaloSi mosili adamianebis vedrebas. swored am mizniT uxmobs levitelebs,
rom maT ikisron mZime xvedri da sakuTari qveynis bedsa da momavalze izrunon.

3
pirveli Tavis bolo muxlebSi kvlav grZeldeba ioelis udidesi mwuxarebis
gadmocema).
mx. 19. ‘შენ შეგღაღადებ, უფალო, რადგან ცეცხლმა გადაჭამა უდაბნოს საძოვრები,
ალმა გადაბუგა მინდვრის ხეები”.
kaliebis Semosevis paralelurad iudaSi xangrZlivi gvalvebis gamo mwerebs
gadarCenili soflis meurneobis protoqtebic ganadgurda, ramac kidev metad
daamZima mdgomareoba.
Tavi 2
meore Tavis dasawyis muxlebSi ioeli kaliebis Semosevis Sesaxeb ganagrZobs
saubars da simboloebiT gvauwyebs amis Sesaxeb. kaliebis Semosevas winaswarmetyveli
xan cxenebis didi urdos SemoWras adarebs, xanac mdinareebiTa da wyliT gamowveul
warRvnas. momdevnu muxlebSi winaswarmetyveli sakuTari eris nugeSiniscemaze
gadadis, raTa iudeis samefos mkvidrebi movlenil udides mwuxarebas ar
gadayolodnen. ioeli maT amcnobs, rom ufali maT male aaridebs gansacdels, radgan
iudevelTa Txovna-vedreba Sesmenilia.
mx. ??? ‘გადახმა ვაზი და დაჭკნა ლეღვი, გახმა მინდორში ბროწეული, ფინიკი, ვაშლი
და მთელი ხეხილი. ამიტომაც გაუშრა სიხარული ადამის ძეს. შემოირტყით ჯვალო და
იგლოვეთ, მღვდლებო! ივალალეთ, სამსხვერპლოს მსახურნო! წადით, ჯვალოში გაათიეთ ღამე,
ჩემი ღვთის მსახურნო! რადგან შეწყდა თქვენი ღვთის სახლში შესაწირავი და საღვრელი”.
netari ieronime: mas Semdeg, rac mTeli winare nawili ioelis sityvisa sasjelebs
exeboda, winaswarmetyveli amjerad am sasjelidan gamosavalsac sTavazobs msmenels.
WeSmariti winaswarmetyvelis funqciac swored esaa: man, viTarca gonierma moZRvarma,
unda Serisxos, damoZRvros da anugeSos adamianebi; amasTan, unda aswavlos
gansacdelidan gamosasvleli gzebi, miuTiTos, Tu ra saxis qmedebaa saWiro. ioeli
amjerad mTel ers mouwodebs, Tuki isini Seinaneben, miiqcevian uflisken mTeli
guliT, marxviTa da moTqma-godebiT, Tuki gulebs daiglejen da ara samosels da
TavinaT Semoqmeds miubrundebian, aRixoceba yvela maTi Secodeba…).
mx. 18\27. ioeli amjerad sakuTari xalxis nugeSiniscemaze gadadis. is hpirdeba
msmenelebs, rom dadgeba Jami, rodesac uzenaesi kvlav moixilavs sakuTar xalxs da
ixsnis maT gansacdelebisgan. msgavsi saxis cnobebi TiTqmis yvela winaswarmetyvelTan
gvxvdeba. xolo mocemuli SemTxveva, garda istoriuli realobisa, sulieri
mniSvnelobiTac ganimarteba, rac axali aRTqmis epoqaze migviTiTebs da qristes mier
kacobriobis codvisa da jojoxeTis tyveobidan gamoxsnas gvauwyebs.

Tavi 3
ioelis wignis mesame Tavi moklea, xuTi muxlisgan Sedgeba da winaswarmetyveli
suliwmindis gardamosvlis Sesaxeb iuwyeba.

Tavi 4
mx. 1\2. ‘რადგან იმ დღეებში და იმხანად იქნება, რომ დავაბრუნებ დატყვევებულ
იუდას და იერუსალიმს. შევკრებ ყველა ხალხს დააჩავიყვან იოშაფატის ველზე; იქ განვსჯი

4
მათ ჩემი ერის გამო, ჩემი სამკვიდრო ისრაელის გამო, რომ გაფანტეს იგი ხალხებს შორის და
დაინაწილეს ჩემი ქვეყანა”.
‘ioSafatis veli” – aRniSnuli saxelwodeba iudas samefoSi arsebulma erT-erTma
velma amave saxelmwifos mefis, ioSafatis, saxelidan miiRo (igi 870\848 wlebSi
mefobda iudaSi). xsenebul velze iudevelebma amonis, moabisa da idumeis
gaerTianebul jars sZlies. mtris raodenoba bevrad sWarbobda iudevelTa ricxvs.
gamarjvebulebma warmateba TavianTi Semoqmedi RmerTis wyalobad aRiqves da
brZolis Semdeg saocari dideba aRuvlines uzenaess. ioeli xsenebul movlenas
saSineli samsjavros suraTis aRsawerad iSveliebs: ioSafatis velze ganadgurebuli
mteri simboloa samsjavros Semdeg mardiul warsawymedelSi moxvedrili adamianebisa,
xolo RvTis madidebeli, gamarjvebuli iudevelebi sasufevelSi RmerTTan
dausrulebeli erTobis mompovebel kacobriobas ganasaxiereben.
netari ieronime: ioeli didi istoriuli movlenis Sesaxeb winaswarmetyvelebs:
ioSafatSi Seikribeba yvela eri da xalxi da uflis rCeuli iudeveli eris gamo
ganikiTxeba. aRniSnuli movlena 70-wliani tyveobis dasrulebis Semdeg aResruleba.
samSobloSi mobrunebuli iudevelni, miuxedavad udidesi gansacdelisa, gons mainc
ver moegnen. isini arad agdebdnen moses rjuls da mezobeli warmarTi xalxebis
qaliSvilebze qorwindebodnen. ezra mRvdlisa da neemias mier gaweuli udidesi
Rvawlis Semdeg iudevelbma uari Tqves warmarT qalebze da moyvanili colebic ukan
gaabrunes. aman mezobel xalxebSi wyena erTiorad gazarda. amasTanave, isini,
xedavdnen ra iudevelTa gamalebul moqmedebebs, Tu rogor Sendeboda taZari,
qalaqi, fiqrobdnen, rom SesaZloa, damdgariyo dro, rodesac, msgavsad daviTisa da
solomonis epoqisa, kvlav daemonebdnen rCeul ers. amitomac yvelanairad Seecadnen,
rom xeli SeeSalaT dawyebuli saqmianobisTvis, magram mas Semdeg, rac es mcdelobani
uSedego gamodga, samxedro kavSirisa da iudeaze galaSqrebis gziT ganizraxes
arsebuli problemis mogvareba. swored es gaerTianebuli jari dabanakda ioSafatis
velze. aRniSnuli veli ierusalimidan aRmosavleTiT, arc Tu Sors mdebareobda.
amboben, rom es Ria da sakmaod xelsayreli adgilia etlebis gadasaadgileblad.
warmodgenili uwyeba sulieradac unda ganimartos. Cvenc, odesRac
datyvevebulni da ucxo qveyanad, warwymedaSi myofni (babiloni jojoxeTis
simboloa), qriste RmerTma gamogvixsna da aRTqmuli qveyanisken, anu sasufevelisken,
gviwinamZRvra. ukeTur demonTa simravle, romelic SuriT aRiZra momxdari movlenis
gamo (mezobeli saxelmwifoebi demonebs ganasaxiereben), Seecada, ganxeTqilebebisa da
eretikuli azrebis gziT SfoTi Semoetana eklesiaSi, magram veranairi ziani ver
miayena mas, radgan RvTis eklesias Tavad RmerTi icavs da ganamtkicebs.
winamdebare bibliur adgilTan dakavSirebiT iudevelebma sakuTari zRaprobebi
gamoTqves: TiTqos ioSafatis udabnoSi mkvdarTa aRdgomis Semdeg RmerTi yvelas
ganikiTxavs, vinc ki iudevelebs odesme raime ziani miayena, magram warmodgenili
mosazreba mxolod dacinvas imsaxurebs, radgan es arasodes moxdeba. werilis mier
gamoTqmuli moZRvreba istoriuli kuTxiT ukve aRsrulda, rodesac ioSafatis velze
saRvTo mowyalebiT ebraelebma saocar gamarjvebas miaRwies).

5
 mx. 7\16. netari ieronime: ioeli sulieri TvaliT Wvrets ioSafatis velze
mimdinare movlenebs da am sakiTxis Sesaxeb saubrobs. bolo Tavi swored am movlenas
eTmoba. saqme isaa, rom iq, xsenebul midamoSi, eris yofna-aryofnis sakiTxi wydeboda.
erTi SexedviT, yovladusasoo brZolaSi, sadac mowinaaRmdegeTa mxridan uricxvi
raodenoba iRebda monawileobas, iudevelebs gamarjvebis imedi ar unda hqonodaT.
ioeli swored am mizeziT uTmobs did yuradRebas am sakiTxs, rom gaamxnevos
Tanamemamuleni da gamarjvebis molodini Caunergos maT, radgan ca da qveyana gadava,
xolo uflis sityva, winaswarmetyvelis bageebiT gaJRerebuli, saukunod SeuZravia).
mx. 18\21. netari ieronime: ioelis wignis bolo nawili axali aRTqmis epoqis
Sesaxeb mogviTxrobs. mas Semdeg, rac winaswarmetyvelma ioSafatis velTan
dakavSirebuli movlenebis winaswarmetyveleba daasrula, adamianis goneba aRmatebuli
movlenisken zeazida: im dRes gadmoCqefs mTebidan sitkboeba da borcvebidan rZe,
wyali idinebs iudas yovel xevSi... warmodgenili Txroba RvTis gankacebis Sedegad
wuTisoflad motanili axali zeciuri swavlebis Sesaxeb gvauwyebs).