You are on page 1of 85

'Awqm mwrg' 1 julweI, 2012

swl ATwrvW, mhInw ju l weI, 2012


PwauNfr cyArmYn
sR I mwn sM q bwbw virAwm isM G jI mhwrwj
q` q krw
cyArprsn 1. √øÍ≈Á’∆ 2
(sM q mwqw bIjI) rxjIq kO r jI, rqvwVw swihb
SUBSCRIPTION - ⁄≥Á≈ - (Á∂Ù) 2. bwrwmwhw 3

√≈Ò≈È≈ ‹∆ÚÈ ’≈Ò Î∆ ’≈Í∆ 3. kih kbIr Bju swirM g pwnI.. 4


B@@/- B@@@/- B@/- 4.. gu r U AM g d dy v jI, gu r U Amrdws jI, qpw iSvnwQ
BH@/- B@H@/- (For outstation cheques)
23
Postal Address for 'ATAM MARG' Enquiry,
5. prm pU j X sM q mwqw rxjIq kO r jI 29
Money Order, Cheque and drafts in India :
ATAM MARG MAG. VISHAV G. R. 6. gu r U nwnk pwqSwh, bIbI do d o rwxI qy BweI do d w jI
MISSION CH. TRUST, Ratwara Sahib, 37
P.o. Mullanpur Garibdas,
Distt. Ajitgarh (Mohali) 140901, Pb. India 7. gu r miq cwnx 52

SUBSCRIPTION FOREIGN («ÚÁ∂Ù) 8. bIbI su G V bweI 56


Annual Life
9. au q Swh BrpU r sihj mwrg 58
U.S.A. 50 US$ 500 US$
U.K. 30 $ 300 $ 10. ishq r` i KAwr igAwn r 64
Aus. 80 $ 800 $ √øÍ ’ Èß. ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï
Europ 50 Euro 500 Euro Awqm mwrg mY g zIn 9417214391,87,79
Postal Address for 'ATAM MARG' Enquiry, r ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï @AF@BBEE@@A
Money Order, Cheque and drafts from foreign to AKM f pwT bu i kM g sbM D I 9417214386
: prÓ √«Â’≈r
pr r ÔØ◊ Ï∆‹∆ dy sy v wdwr IDAGBADCHA
VISHAV GURMAT ROOHANI MIS- Ï∆. ¡À‚ ’≈Ò‹ IDAGBADCHB
SION CHARITABLE TRUST √Ã∆ Ó≈È ¶◊r r IDAGBADCH@
Gurdwara Ishar Parkash, Ratwara Sahib (Near ¡≈‚∆˙ Ú∆‚∆˙ Ò≈«¬ÏÃr ∂ ∆ IHGBHADCHE, IDAGBADCHE
Chandigarh) P.O. Mullanpur Garibdas, Teh. Kharar, ◊πr » ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ «Ú«Á¡≈ Ó≥Ár @AF@-BBEE@@C
Distt. Ajitgarh (Mohali) 140901, Pb. India
√ø ګrr¡≈Ó «√øÿ ÓÀÓr Ø ∆¡Ò √’±Ò @AF@-BBEE@@D
Exemption U/S 80-G upto 31.03.2012 vide L. No.
‹r
r ÈÒ 9417214384, 83
CIT-II/CHD/80G/TECH/245/2008-09/823
rqvwVw swihb hspqwl sy v w- 0160-2255007, 88872485694
Registration Under Foreign Contribution (Regula-
tion) Act 1976 R.No.115320023 jrU r I by n qI
Awqm mwrg mY g jIn nw imlx qy Aqy mhWpu r KW v` l o N dy S W ivdy S W iv` c Awqm mwrg dy pwTkW sbM D I
pR k wiSq ikqwbW mM g vwau x leI sM p rk nM . - by n qI hY ik kM i pau t rwisf isstm ho x krky mY g jIn
swl bwAd Awpxy Awp bM d ho jWdw hY [ ikR p w krky
Head Office INDIA- (M) 94172-14391, 9417214379,
po s t vwly ilPwPy qy Awpxy mY g jIn dI irinau v l fy t
0160-2255002, Fax - 0160-2255009
U.S.A. - Baba Satnam Singh ji Atwal cY k krky mnIAwrfr bY N k frwPt jW mo b wiel nM b r
Phone and Fax : 001-408-263-1844 9417214391, 9417214379 qy sM p rk krky By t w By j
Canada - Bhai Sarmukh Singh Pannu skdy ho [ qW jo Awp jI ko l Awqm-mwrg rU h wnI
Phone - 001-604-433-0408, Vancuvar piqR k w inrM q r inrivGn phu M c dI rhy [
Bhai Parmjit Singh Sandhu - ÍÃ’≈Ù’ Á∂ √Ì ‘º’ r≈÷Ú∂∫ ‘ÈÕ
Cell: 001-7788389135,
England - Bibi Gurbax Kaur /Jagtar Singh Jagi «ÍÃø‡r, ÍÏ«ÒÙr Â∂ ¡À‚∆‡r Ï≈Ï≈ hrpwl «√øÿ rqvwVw
Phone : 0044-121-200-2818 swihb È∂ “¡≈ÂÓ Ó≈r◊” ‹À ¡≈Î√À‡ «ÍÃø‡r˜, I@E
Fax : 0044-121-200-2879, «¬ø‚√‡r∆¡Ò ¬∂r∆¡≈, Î∂˜-B, ⁄ø‚∆◊Û∑ ÂØ∫ ¤ÍÚ≈ ’∂
Raj Mobile : 0044-7968734058 Óπº÷ ÁÎÂr “¡≈ÂÓ Ó≈r◊”, rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï, ‚≈’÷≈È≈
For more information please visit us on internet at:- ÓπÒªÍπr ◊r∆ÏÁ≈√, «‘√∆Ò ÷rÛ, «˜Ò≈ ¡À√.¬∂.¡À√
'Awqm mwrg' Email : atammarg1@yahoo.co.in julweI, 2012
http:# www.ratwarasahib.net, http # www.ratwarasahibmedia.org2
È◊r (ÓØ‘≈Ò∆) Í≥‹≈Ï ÂØ∫ ÍÃ’≈«Ù ’∆Â≈Õ
sM p wdkI
s`cKMfvwsI sRI mwn sMq bwbw virAwm isMG jI mhwrwj rqvwVw swihb vwilAW dy jIvn swQI sMq
mwqw (bIjI) rxjIq kOr jI dy ASIrvwd ikRpw bdOlq Awqm-mwrg inrMqr pwTkW kol phuMc irhw hY[
rUhwnI ivcwrW nwl BrBUr ieh CotI ijhI rUhwnI piqRkw inrMqr AMimRq Dwrw vWg ipCly 17 swl qoN nwm
jpx vwilAW ismrn krn vwilAW kol phuMc ky rUhwnIAq dw mwrg drSn krdI jw rhI hY[ rUhwnI rsqy
qy clx vwly jigAwsUAW nUM pqw hY ik ies pMD nUM qih krdy krdy ikhVIAW AMdrUnI AOkVW dw swhmxw
krnW pYdw hY[ aunHW nUM sOKy FMg nwl ikvyN sulJwieAw jwvy ieh ivcwrW CpdIAW hI rihMdIAW hn[ 17 swl
dy sPr dOrwn ies rUhwnI piqRkw ny AwpxI lok ipRXqw bxweI r`KI hY[ AiDAwqmk Kyqr iv`c AwpxI
nvyklI QW bxw r`KI hY[ ies dI kwrj kuSlqw qy nuhwr nUM hor inKwrn qy auswrn leI mjUdw mhWpurKW v`loN
AnykW auprwly smyN smyN sMgqW dy sihXog nwl kIqy jWdy hn[ Awqm mwrg rwhIN swrI dunIAW iv`c DMn DMn
swihb sRI gurU gRMQ swihb jI dy isDWq nUM pRcwrn leI v`fw auprwlw rqvwVw swihb sMsQw rwhIN ho irhw hY[
AnykW pRymI ij`Qy vI koeI Bwrq dy jW sMswr dy iksy kony iv`c bYTw hY[ auh gur-Sbd lMgr dI sWJ vDw ky
gurU Gr dIAW KuSIAW pRwpq kr rhy hn[ ijQy rqvwVw swihb ivKy syvw-ismrn dw kMB l`igAw hoieAw hY[
'Awqm mwrg' aus TMFy cSmy dI qrHW hY ijs dy bcn, mnu`KI mn dI ipAws nUM buJwaux dy smr`Q hn[ mnu`K
dI pdwrQk Bu`K kdI pUrI nhIN huMdI[ ieh Bu`K qW pdwrQW dI pRwpqI auprMq sgoN hor vDdI clI jWdI hY[
ies dw kwrn iqRSnW dw vDdy cly jwxw qy sbr sMqoK dI Gwt huMdI hY[ ieh BùK bwhrI huMdI hY[ mnùK, rjo
guxI ivrqI AMdr hr smyN Btkxw qy ASWqI dw iSkwr bixAW rihMdw hY[ dUsrI ipAws jIv Awqmw dI huMdI
hY, ieh sMqW mhWpurSW, gurmuKW dI sMgq krn nwl jigAwsU AMdr pYdw huMdI hY Aqy gurU sMgq rwhIN hI
iqRpq huMdI hY[ 'Awqm mwrg' ny mnu`KI smwj dy bu`DIjIvI vrg, nwsqkW qy jigAwsUAW sB nUM pRBwivq kIqw
hY[ Awm qOr qy bùDIjIvI Awpxy Awp iv`c kiQq igAwn dw Aihsws krdw hoieAw iksy hor igAwn nUM suxn
qy gRihx krn nUM iqAwr nhIN huMdw pRMqU ausnUM ieh pqw nhIN huMdw ik myrw ieh igAwn bùDI qy AwDwirq hox
krky sImq hI huMdw hY[ dUsrw, nwsqk ijhVw pRBU dI hoNd hsqI auqy ivSvwS hI nhIN krdw, ies leI auh
kuJ gRihx krn dI ie`Cw hI nhIN smJdw prMqU 'Awqm mwrg' dy AnuBvI bcnW ny kiQq bu`DIjIvIAW dIAW
jIvn guMJlW dy rh`s (gu`Jy BydW) nUM h`l krky aunHW nUM AiDAwqmk mwrg auqy qoirAw hY Aqy nwsqkW dy mnW
AMdr pRBU dI hsqI SkqI pRiq ivSvwS qy Brosw pYdw kIqw hY[
ipCly iqMn swl qoN rqvwVw swihb ivKy rYx sbweI kIrqn hr pUrnmwSI qy ho rhy hn[ ies
dy nqIjy vyKx iv`c Awey hn[ AnykW pRymIAW nUM rqvwVw swihb nqmsqk ho ky rYx sbweI kIrqn iv`c
hjrIAW Br ky jo lwB hoieAw auh ibAwn kIqy nhIN jw skdy[ ies rYx sbweI kIrqn AMdr AnykW
sMgqW ny hwjrI Br ky Awpxy jIvn dI neIAw nUM AswD rogW qoN bcwieAw hY[ rqvwVw swihb ivKy
rYx sbweI kIrqn dw njwrw v`Krw huMdw hY ijs iv`c rqvwVw swihb vwly mhWpurKW duAwrw drsweI
s`qvyN smwgm qy l`KW dy iek`T iv`c jugq Anuswr sMq bwbw hrpwl isMG jI dI dyK ryK hyT nwm
jpwieAw jWdw hY[ swrI sMgq iksy Akh rs ivc lIn ho jWdI hY jdoN pUry jor nwl vwih.......gurU
..... mMqr dI DuMn dw aucwrn huMdw hY[ ijhVIAW sMgqW rqvwVw swihb hr pUrnmwSI dI rwq nUM mOjUd
huMdIAW hn aunHW nUM pqw hY ies rs dw[ nwm qW AsIN Gr bYT ky vI jp skdy hW[ pr jdoN mhWpurKW
dy crn Coh pRwpq AsQwnW qy phuMcdy hW auQy nwm-bwxI dIAW qrMgW 24 GMty cldIAW rihx krky mn
m`lo m`lI iksy Aikh rs iv`c lIn huMdw jwpdw hY[ AnykW ibmwrIAW nUM bMn pY jWdw hY iBAwnk qoN
iBAwnk rog tut rhy hn[ sMswr rog grsq hY[ loV hY iek`Ty ho ky nwm jpx dI aus dw auprwlw
rqvwVw swihb dy mhWpurK lgwqwr kr rhy hn[ AKIr iv`c rYx sbweI kIrqn auprMq jVHIAW bUtIAW
BrpUr drgwhI pRSwd sMgqW iv`c vrqwieAw jWdw hY[ pQ pRhyj d`sy jWdy hn[ gurmMqr mUlmMqr
AiBAws durwn AdBu`q drgwhI pRSwd KIr CotI CotI igrwhI nwl sMgqW CkdIAW hn[ Awqm mwrg
mYgjIn A`DI Bytw qy bu`k kIqy jWdy hn[ l`KW sMgqW smyN dw pUrw-pUrw lwhw pRwpq kr rhIAW hn[
hjwrW sMgqw ny s`cKMfvwsI sRI mwn sMq mhwrwj rqvwVw swihb vwilAW dy Awgmn idvs 17 jUn qy
rqvwVw swihb ivKy hwjrI Br ky 'Awqm mwrg' dI mYNbris`p pRwpq kIqI hY[ v`K-v`K sMpRdwie dy swDU sMq
(bwkI pMnw 62 qy)
'Awqm mwrg' 3 julweI, 2012
bwrwmwhw (swvx)
‘≈Û Á≈ Ó‘∆È≈ ¿∞ È ∑ ª ˘ ÂÍÁ≈ Íà  ∆ È≈ «¬‘ ’∞√≥Ì∂ Á∂ ≥◊ Úª◊»≥ ’º⁄∂ ≥◊ ‘ÈÕ «¬’ «¤È Ò¬∆
‘Ø«¬¡≈ «‹È∑ª È∂ ¡≥Á Ú≈«‘◊π» ‹∆ Á∂ ⁄Ȫ Á≈ ⁄Û∑Á∂ ‘È Â∂ Á»‹∂ «¤È ¿∞Â ‹ªÁ∂ ‘È Í ¿∞‘ √πÌ≈◊∂
Ú≈√≈ √≈÷Ù≈ »Í «Ú⁄ ÍÃ◊‡ º«’¡≈Õ «‹Ú∂∫ ‘≈Û∑ ‘È, «‹‘Û∂ È≈Ó Á∂ ≥◊ «Ú⁄ ≥◊∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ «¬‘ ≥◊
Á∂ Ó‘∆È∂ ¡ºË∂ ‘≈Û∑ ÂØ∫ ÿ‡ª ¿∞Ó≥‚ ÍÀ∫Á∆¡ª ‘È ¡Â∂ ’Á∂ ÓÀÒ≈ È‘ƒ ‘π≥Á≈ ¡Â∂ È≈ ‘∆ Ò«‘≥Á≈ ‘À-
ϺÁÒ ¡√Ó≈È ˘ „º’ ÒÀ∫Á∂ ‘È, ·ø„∆ Ú≈Ô± πÓ’ ÍÀ∫Á∆ ≈Ó ≥◊π ’Á∂ ¿∞« È ‹≈«¬ÕÕ
‘À, Óƒ‘ Ú∑Á∂ ‘È, ÈÁ∆¡ª, È≈Ò∂ ¿∞¤Ò-¿∞¤Ò ’∂ ◊ππ Í»≈ «‹√π Á∂«¬ Ïπfi≈«¬ÕÕ Í≥È≈ - AID
⁄ÒÁ∂ ‘È, ‹∆Ú ‹≥± √π÷ Á≈ √≈‘ ÒÀ∫Á∂ ‘È ¡Â∂
¿∞ ‘ Ì≈◊ª Ú≈Ò∂ ‘È «‹È∑ ª ˘ ÍÃ Ì » Á≈ «Í¡≈
ËÂ∆ ¿∞Í ‘«¡≈ÚÒ «ÁÃÙ‡∆◊Ø⁄∂ ‘؉ Ò◊ ‹ªÁ∆
ÍÃ≈Í ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À ¡Â∂ ¿∞√ «Í¡≈ ˘ Ó≈‰Á∂ ‘ÈÕ ¿∞‘
‘ÀÕ √≈∆ Íë¥Â∆ Óƒ‘ Á≈ «ÓÒ≈Í ‘؉ È≈Ò «È÷≈
«Í¡≈ «¬’ Ú≈∆ ¡≈ «◊¡≈ Î∂ √≈∂ √∆ Á∂ ¡≥Á,
«Ú⁄ ¡≈ ‹≈«¬¡≈ ’Á∆ ‘ÀÕ Í‘≈Ûª Á∆¡ª ⁄؇∆¡ª,
√È≈ Á∂ ¡≥Á, √Ú≈√ª Á∂ ¡≥Á, Í√≥Â∆ Ï≈‰∆ Á∂ ¡≥Á,
’∞·≈ª ËØ ‘ØØ ‹ªÁ∆¡ª ‘È, Á÷ª Á∂ Óπfi≈¬∂ ‘ج∂
Í≈ Ï≈‰∆ Á∂ ¡≥Á, ¡≈«◊¡≈ ⁄º’ Á∂ ¡≥Á, «ÂÃ’∞‡∆ Á∂
ͺÂ∂ ‘È∂∑∆¡ª ⁄Ò ’∂ Ë»Û È≈Ò ÒæÊ-ÍºÊ ‘ج∂ ËØÂ∂
¡≥Á, √‘≥√≈ ÁÒ ’ÓÒ Á∂ ¡≥Á, Á√Ú∂∫ Áπ¡≈ Á∂
‹ªÁ∂ ‘È ¡Â∂ «È÷ ’∂ fi»≥Ó‰∆¡ª «Ú⁄ ¡≈ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
¡≥Á, ØÓ-ØÓ «Ú⁄, ’‰-’‰ «Ú⁄ √Ó≈¡ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ
ͪË∆ ¡≈Ó ’È Ò¬∆ «È÷∂∂ ‘ج∂ «Ïäª ‘∂· ÏÀ· ’∂
¿∞‘ Î∂ ¤º≤‚ È‘ƒ ‘π≥Á≈Õ «¬√ ¡≥«ÓàÁ∆ ’∆Ó ÁπÈ∆¡ª
¡≈Ó ’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ Ú≈Â≈Ú‰ Á≈ ¡√, «¬√
«Ú⁄ ’ج∆ È‘ƒ Í≈ √’Á≈ -
«È÷≈ Á≈ «ÁÃÙ ¡≈ÁÓ∆ Á∂ √∆ ¡≥Á «¬’ ¡‹∆Ï
‘∆ ¡√ ÍÀÁ≈ ’«¡≈ ’Á≈ ‘ÀÕ ‹∂· Â∂ ‘≈Û∑ Á∆ Ò≈Ò ≥◊π «Â√ ’¿∞ Ò◊≈ «‹√ ’∂ Ú‚Ì≈◊≈ÕÕ
ÂÍÙ «Ú⁄ «¬‘ ÂÏÁ∆Ò∆ ¡≈ÁÓ∆ Á∂ ¡≥Á «¬’ fiπ‰- ÓÀÒ≈ ’Á∂ È ‘ØÚ¬∆ È‘ Ò≈◊À Á≈◊≈ÕÕ
fiπ‰∆ Ú∆ ÍÀÁ≈ ’Á∆ ‘À ¡Â∂ √≈Ú‰ Ùπ» ‘π≥Á∂ ‘∆ √≈≈ ÍÃÌπ Í≈«¬¡≈ √π÷Á≈¬∆¡≈ «Ó«Ò¡≈ √π÷ Ì≈«¬ÕÕ
Ú≈Â≈Ú‰ ÏÁÒ ‹≈«¬¡≈ ’Á≈ ‘ÀÕ ÍÂ∆ Á∂ «ÓÒ≈Í √‘«‹ √Ó≈È≈ Ì∆Â∂ ¤Ø«‚¡≈ È‘ ‹≈«¬ÕÕ
«Ú⁄ «Ú¡≈’∞Ò ‘ج∆ √π‘≈◊‰ «¬√ ·ø„’ ˘ Ó«‘√»√ ‹≈ Ó≈ È‘ «Ú¡≈ͬ∆ «Î« Á»÷π È Í≈«¬¡≈ÕÕ
’’∂ «Í¡≈ Á∂ ≥◊ «Ú⁄ ºÂ∆ ‹ªÁ∆ ‘À ¡Â∂ ÷∂Û≈ Í∆ ¡≥«ÓÃÂ∞ ¡≈ÿ≈«È¡≈ ◊π« ¡Óπ ’≈«¬¡≈ÕÕ
¿∞√ ÂØ∫ √ª«Ì¡≈ È‘ƒ ‹ªÁ≈, ¿∞√ Á≈ ØÓ-ØÓ «÷ÛÁ≈ √Ø ‹≈ÈÀ «‹«È ⁄≈«÷¡≈ ‘« È≈Óπ ¡ÓØÒ≈ÕÕ
‘À-«÷ÛÁ≈ ‹ªÁ≈ ‘À; ¿∞‘ «÷Û ‹ªÁ∆ ‘À - ’∆Ó«Â ’‘∆ È ‹≈¬∆¡À «’¡≈ ’«‘ Óπ«÷ ÏØÒ≈ÕÕ
Í≥È≈ - H@H
√≈Ú«‰ √√∆ ’≈Ó‰∆ ⁄È ’ÓÒ «√¿∞ «Í¡≈πÕÕ
’≈«¬¡≈ ’≈Íπ ⁄∆ Ï‘π Î≈∂
Í≥È≈ - ACD
‘« ≥◊π È Ò‘À √Ì≈◊≈ÕÕ Í≥È≈ - IHE
«¬√ Â∑ª ÍÃÌ» Á∂ «Í¡≈ «Ú⁄ ÂÛÎ ‘∂ «Í¡≈∂
«¬‘ ≥◊ ⁄¨Ò ‘À, «¬√ ≥◊ Á∂ «Ú⁄ Ó√Â∆ ‘ÀÕ
«¬√ ·ø„’ ˘ Ó«‘√»√ ’Á∂ ‘ÈÕ «Í¡≈ Á∆¡ª «÷º⁄ª
«¬‘ «Í¡≈ ‹ÁØ∫ È∂∂Âª «Ú⁄ Ú√Á≈ ‘À ª ¡≈͉∂
¿∞È∑ª Á∂ ‹∆ÚÈ ˘ «’√∂ ÷≈√ ≥◊ «Ú⁄ ≥◊ «Á≥Á∆¡ª
«Í¡≈∂ ÂØ∫ Ï◊À ‘Ø ’ج∆ Ș ‘∆ È‘ƒ ¡≈¿∞∫Á≈Õ «¬‘
‘È ¡Â∂ È≈Ó ËπÈ «¬√ «Í¡≈ «Ú⁄Ø∫ ◊π»≥‹Á∆ ‘À ¡Â∂
ÚËÁ≈ ‘∆ ‹ªÁ≈ ‘À -
ÍÃÌ» ˘ ¡≥ÂÙ’‰ Á∆ √∂‹≈ ¿∞Â∂ ¡≈«¬¡≈ Ó«‘√»√
’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ √º⁄∂ «Í¡≈ «Ú⁄ ÓÈ Â∂ ÂÈ «Ìº‹ √«Â√≥◊ ’∆ ∂‰π Óπ«÷ Ò≈◊∆
’∆¬∂ √◊Ò Â∆Ê Ó‹È∆·≈ÕÕ
‹ªÁ≈ ‘À ¡Â∂ «¬‘ «Í¡≈, «¬‘ È≈Ó ËπÈ ¿∞√Á∂ ‹∆ÚÈ
’‘π È≈È’ ≥«◊ ⁄¨Ò ̬∂ ‘À
Á≈ ¡Ë≈ ω ‹ªÁ∆ ‘À-
‘« ≥◊π È Ò‘À Ó‹∆·≈ÕÕ Í≥È≈ - ABAB
ÓÈ∞ ÂÈ∞ Â≈ √⁄ ≥«◊ «¬’Ø È≈Óπ ¡Ë≈πÕÕ
¡ÈøÁÍπ √≈«‘Ï Á∂ ¡≥Á «Ì¡≥’ ‹πºË ‘Ø «‘≈
Í≥È≈ - ACD
‘ÀÕ ¡º‹ Á∂ ‹πºË Á∆ ’Ó≈È Óπ◊Ò ÎΩ‹ª Á∂ ‹ÈÀÒ,
¿∞√ ‹«◊¡≈√» Á≈ ‹∆¡ ’Á≈ ‘À «’ ‘π‰ Ó∂∂ ØÍÛ Á∂ Í·≈‰, Óπ◊Ò ÷≈È Á∂∂ ‘ºÊ «Ú⁄ ‘ÀÕ ¿∞√È∂
È≈ÒØ∫ ÍÃÌ» «¬’ «¤È Ú∆ Á» È≈ ‘ØÚ∂ ¡Â∂ ÓÀ∫ «¬√ ÍÉ ’∆Â≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘À «’ ¡º‹ ◊π» ◊Ø«Ï≥Á «√≥ÿ ‹∆
«Í¡≈ Á∂ ≥◊ ˘ ¡≈͉∂ ¡≥ÂÙ’‰ Á∆ √∂‹≈ ¿∞Í Ó‘≈≈‹ ˘ ‹ª Ù‘∆Á ’’∂ ‹ª «‹¿∞∫Á∂ ÎÛ ’∂ Ú≈Í√
‹∆¡ Ì ’∂ Ó≈‰ªÕ ¿∞√˘ Íú÷ »Í «Ú⁄ Ó≈«¬¡≈ Á∂ ¡≈Úª◊∂Õ È‘ƒ ª ÓÀÁ≈È∂ ‹≥◊ «Ú⁄ ‘∆ ‹»fi ’∂ Ó
«Í¡≈ ¡Â∂ Ú≈«‘◊π» ‹∆ Á∂ «Í¡≈ Á≈ Î’ Ó«‘√»√ ‹≈Úª◊∂Õ √≈≈ «ÁÈ «¬‘ ‹πºË Ï‘π ‘∆ «Ì¡≈È’
‘Ø ‹≈«¬¡≈ ’Á≈ ‘ÀÕ Ó≈«¬¡≈ Á∂ ≥◊ √≈∂ «Îº’∂ ‘È, ⁄ÒÁ≈ «‘≈, ≈ ÍÀ ◊¬∆Õ ◊π» Ó‘≈≈‹ È∂ ‹πºË Á≈

'Awqm mwrg' julweI, 2012


4
‘≈Ò Íπ«¤¡≈Õ «¬’ Ù’≈«¬Â ‘ج∆ «’ Ì≈¬∆ ÿȬ∆¡≈ È‘ƒ «÷⁄Á∂ «’¿∞∫«’ ¿∞È∑ª ˘ √Ì ÂØ∫ ¿∞ÂÓ √ Á≈
Óπ◊Òª ˘ Ô≈«È «’ ‹Ø Ú∆ ˜÷Ó∆ ‘Ø ’∂ «◊Á≈ √∆ «◊¡≈È ‘Ø «◊¡≈ ‘ÀÕ ÁπÈ∆¡ª Á∂ fi»·∂ ÂÓ≈«Ù¡ª «Ú⁄
¿∞√ Á∂ Ó≥»‘ «Ú⁄ Í≈‰∆ Í≈¿∞∫Á≈ √∆Õ ¿∞‘ ‘ØÙ «Ú⁄ È‘ƒ Î√Á∂Õ ¿∞‘ √≈Ë»¡ª Á∆ √≥◊Â, º Ï∂Â∂ √≈Ë»¡ª
¡≈ ’∂ Î∂ ÷Û∑≈ ‘Ø ‹ªÁ≈ √∆Õ ¿∞√È∂ Óπ◊Òª Á∆ ÎΩ‹ Á∆ È∂ÛÂ≈ «Ú⁄ «‘≥Á∂ ‘È «‹ÊØ∫ √π¡ªÂ∆ Ï»≥Á fiÁ∆
Á∂ ·۪ ˘ Í≈‰∆ «ÍÒ≈«¬¡≈, Í‘≈Û∆¡ª Á∆ ÎΩ‹ Á∂ ‘À ¡Â∂ ‹ÈÓª-‹ÈÓªÂª Á∆ ÓÀÒ Ò«‘ ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ
«√Í≈‘∆¡ª ˘ Í≈‰∆ «ÍÒ≈«¬¡≈ ‘ÀÕ Ó‘≈≈‹ ‹∆! ¿∞√ «Í¡≈√, ̇’‰≈ Ïπfi ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ
ÂØ ∫ Íπ º ¤ ’È∆ ⁄≈‘∆Á∆ ‘À Õ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ Ì≈¬∆ ‘« ¡≥«Óàϻ≥Á √π‘≈Ú‰∆ «Ó«Ò √≈Ë» Í∆Ú‰‘≈πÕÕ
ÿȬ∆¡≈ ˘ ÏπÒ≈«¬¡≈ ‹Ø ¡‹∂ Â’ Úº‚∆ ≈ ‹≈‰ Í≥È≈ - ACD
Á∂ «ÚÍ∆ Ú∆ κ‡Ûª ˘ ‡ØÒ∑-‡ØÒ∑ ’∂ Í≈‰∆ «ÍÒ≈ «‘≈ ÍÃÌ» ’‰-’‰ Á∂ «Ú⁄ «ÁÃÙ‡∆ ¡≈¿∞‰ Ò◊ ‹ªÁ≈
√∆Õ Á∂Ú È∂ È≈Ò ¿∞√∂ Óπ◊Ò ‹ÈÀÒ ÷≈È Á∆ Á≥ÁÒ ‘À-
Ì≥È ’∂, ¿∞√ Á≈ √∆√ ¡≈͉∂∂ ͺ‡ Â∂ º÷ ’∂ ¿∞√˘
√ØØ ¡≥« √Ø Ï≈‘« ¡ÈøÂÕÕ
Í≈‰∆ «ÍÒ≈ «‘≈ √∆Õ ◊π» √≈«‘Ï Á∆ ‘˜»∆ «Ú⁄
ÿ«‡ ÿ«‡ «Ï¡≈«Í «‘¡≈ Ì◊Ú≥ÂÕÕ
¡≈¿∞‰ Â∂ ¿∞√˘ Íπ«¤¡≈ «◊¡≈ «’ ±≥ Í≈‰∆ «’√˘
Ë«È Ó≈«‘ ¡≈’≈√ Í«¬¡≈ÒÕÕ
«ÍÒ≈¿∞∫Á≈ √∆Õ «¬√ ≥◊ ÂÛ∂ «Í¡≈∂ Á∂ ØÓ-ØÓ
√Ï ÒØ’ Í»È ÍëÂÍ≈ÒÕÕ
«Ú⁄ ÍÃÌ» «Í¡≈ Á∆ ¡«Â ·ø„∆ ·≈ Ω ⁄Ò ‘∆ √∆Õ Ï«È «Â«È ÍÏ«Â ‘À Í≈ÏÑÓπÕÕ
«¬√ Á∂ È∂Âª Á∆ ÓÀÒ ¿∞√ «Í¡≈∂ È∂ ËØ «ÁÂ∆ √∆Õ ‹À√∆ ¡≈«◊¡≈ ÂÀ√≈ ’ÓπÕÕ
¿∞√˘ √≥√≈ ÂØ∫ «ÚÍ∆ «Á√Á≈ √∆Õ ¿∞√ È∂ ◊π» Í¿∞‰ Í≈‰∆ ÏÀ√≥Â Ó≈«‘ÕÕ
Ó‘≈≈‹ ‹∆ ˘ «’‘≈, ““Í≈ÂÙ≈‘! ÓÀ∫ Â∂∂ «Í¡≈ «Ú⁄ ⁄≈« ’∞≥‡ Á‘ «Á√∂ √Ó≈«‘ÕÕ
º«Â¡≈ «◊¡≈ ‘ª, ÓÀ˘ È≈ Â∞’ «Á√Á≈ ‘À ¡Â∂ È≈ «Â√ Â∂ «Ì≥È È‘∆ ’Ø ·≈¿∞ÕÕ
‘∆ ’ج∆ ¡Â∞’ «Á√Á≈ ‘À; ‹∂ «Á√Á≈ ‘À ª Â∂≈ ◊π ÍÃ√≈«Á È≈È’ √π÷π Í≈¿∞ÕÕ Í≥È≈ - BIC
«Í¡≈≈ ȱ Ì«¡≈ Á∆Á≈ ‘∆ ‘π≥Á≈ ‘À, ÓÀ∫ ’∆ ’ª
Ú‰∞ «Â‰∞ ÍÃÌ √≥«◊ Ó¿∞«Ò¡≈
Ó∂∂ ¡≥Á ‘π‰ ¡≈͉∂-Ï∂◊≈È∂ Á∆ Í÷ «Ó‡ ◊¬∆ ‘ÀÕ
√≥ÓÃÊ Íπ÷ ¡Í≈πÕÕ Í≥È≈ - ACD
±≥ Ó∂∂ È∂Âª «Ú⁄ ÍÃ’≈Ù ’’∂ ¡≈͉≈ ‘∆ »Í √Ì
ʪ «Ú÷≈¿∞‰≈ Ùπ» ’∆Â≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ”” ◊π» Ó‘≈≈‹ ‹∆ ¿∞‘ Ë≥È ‘È «‹È∑ª Á∂ ¡≥Á ÍÃÃÌ» «ÓÒ≈Í Á∆
Óπ√’≈¬∂, ͺ‡∆¡ª Â∂ ÓÒ∑Ó Á∆ ‚ºÏ∆ ÎÛ≈ ’∂ «’‘≈ «’ «¬º¤≈ ‹≈◊ ÍÀ∫Á∆ ‘À «’¿∞∫«’ «¬‘ √≈Ú‰ Á≈ Ó‘∆È≈
Ó∂∂ «Í¡≈∂ ≥◊ º«Â¡≈ √º‹‰ª! ±≥ Ò≈Ò ≥◊ «Ú⁄ «ÓÒ≈Í ÒØ⁄Á≈ ‘ÀÕ «¬√ «Ú⁄ Ì≈ÁØ∫ Ú≈Ò≈ ‘ºπ√Û È‘ƒ
º«Â¡≈ «◊¡≈, ‘π‰ Â≥» Ó∂∂ ‹÷Ó √≈Î ’’∂ ÓÒ∑Ó ‘π≥Á≈Õ ·ø„∆¡ª ‘Ú≈Úª πÓ’Á∆¡ª ‘È, ÏÈ√ÍÂ∆ fi»≥ÓÁ∆
Ò≈¬∆∫ ¡Â∂ ͺ‡∆¡ª Ú∆ Ï≥È∑∆∫Õ ‘À , ‘ ʪ ¡≈͉≈ Í»  È » Í È◊È » Í «Ú⁄
«ÁÃÙ‡∆◊Ø⁄∂ ‘π≥Á≈ ‘ÀÕ ÍÃÌ» Á∆ Ô≈Á Á∆¡ª fi»≥Ó‰∆¡ª
«¬‘ ‘À ¡Ú√Ê≈ ¿∞È∑ª ≥◊ ºÂ«Û¡ª Á∆ «‹È∑ª ¡≥Á fiÈ∑≈‡ª «Á≥Á∆¡ª Ó«‘√»√ ‘π≥Á∆¡ª ‘ÈÕ Ú≈«‘◊π»
Á∂ È∂Âª ÂØ∫ Ó≈«¬¡≈ Á≈ ’∞√≥Ì≈ ≥◊ Ò«‘ ⁄πº«’¡≈ Á∆ Ó∂‘ Á∆ ÒØ⁄≈ ’Á≈ ‘À -
‘ÀÕ Ó≈«¬¡≈ Á≈ ≥◊ ¿∞È∑ª ˘ «Ú‘π Á≈ Ì«¡≈ ÍÃÂ∆Â
‘« «ÓÒ‰À ÈØ ÓÈ∞ ÒØ⁄Á≈ ’«Ó «ÓÒ≈Ú‰‘≈πÕÕ
«Á≥Á≈ ‘À ¡Â∂ fi»·≈ ≥◊ ‘؉ ’’∂ √π¡≈‘ (≈÷) ÂØ∫
ÚºË ÓπºÒ È‘ƒ ÷Á≈Õ ¿∞È∑ª ˘ ÓØÂ∆¡ª Á∂ Ó≥Á, ÂȪ Í≥È≈ - ACD
È≈Ò ‹Û∂ ‘ج∂, ’√±∆ Â∂ Ò͇ª Ó≈Á∆¡ª √π◊≥Ë∆¡ª
’∞fi Ó‘ºÂÂ≈ È‘ƒ ÷Á∆¡ª «’¿∞∫«’ ¿∞È∑ª È∂ È≈Ó Á∂ Ï«Ò‘≈ ‹ªÁ∂ ‘ª ¿∞È∑ª ÍÃÌ» «Í¡≈«¡ª ÂØ∫, «‹È∑ª
≥◊ ˘ ⁄º÷ «Ò¡≈ ‘À, Ó≈‰ «Ò¡≈ ‘ÀÕ ¿∞È∑ª ˘ ÍÂ≈ Á∂ ¿∞Â∂ ÍÃÌ» Á∆ «ÁÃÙ‡∆ ‘Ø ◊¬∆, «‹È∑ª ˘ «ÓÒ≈Í Á≈
‘À «’ ¡√Ò∆ ≥◊ ÍÃÌ» Á∂ «Í¡≈ Á≈ ‘ÀÕ √ ÍÃ≈Í ‘Ø «◊¡≈ -
«‹È∆ √÷∆¬∂ ÍÃÌπ Í≈«¬¡≈ ‘≥¿∞
‘« «ÏÈ ‹∆¿∞ ‹«Ò Ï«Ò ‹≈¿∞ÕÕ
«ÂÈ ’À √Á Ï«Ò‘≈ÕÕ Í≥È≈ - ACD
ÓÀ ¡≈͉≈ ◊ππ Í»«¤ Á∂«÷¡≈ ¡Úπ È≈‘∆ Ê≈¿∞ÕÕ
Í≥È≈ - AD Ï«Ò‘≈ ‹ªÁ∂ ‘ª ¿∞È∑ª «Í¡≈«¡ª ÂØ∫ «‹È∑ª È∂
«Ï«÷¡≈ ≥◊ ’±Û≈«Ú¡≈ «Á√«È √Ì∂ ¤≈πÕÕ ‹∆ÚÈ ÓÈØÊ ˘ ÍÃ≈Í ’ «Ò¡≈ ‘À ¡Â∂ √∆¬∂ ‘Ø
Í≥È≈ - ACD ’∂ ¡≈͉∂ «Í¡≈∂ Á∂ «Í¡≈ «Ú⁄ «Ú⁄ ‘∂ ‘ÈÕ
’≈Ó, ’ØÃË, ÒØÌ, ÓØ‘, ¡‘≥’≈, ÙÏÁ, √ÍÙ, «‹È∑ª ˘ ÙÏÁ Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ ‘Ø ◊¬∆, ÙÏÁ √Á’∂ ¿∞‘
»Í, √, ◊≥Ë Á∂ «ÚÙ∂ ¿∞È∑ª Á∂ ÓÈ ˘ ºÂ∆ Ì Ú∆ √≥Ú≈∂ ◊¬∂ -
(bwkI pMnw 62 qy )

'Awqm mwrg' 5 julweI, 2012


kih kbIr Bju swirMgpwnI..
sM q virAwm isM G jI,
bwnI iv. gu . rU . imSn[
Swn..............................................................[ pihrydwrW dI ifaUtI bx jWdI hY ik aunHW nUM QoVHw
KbrdwrI r`Kx qy hOlI-hOlI aunHW nUM QoVHw htw ky
siqnwmu sR I vwihgu r U ,
ibTwaux[
DMn sRI gurU nwnk dyv jIE mhwrwj!
fMfauiq bMdn Aink bwr srb klw smrQ] so hux swry ic`q ibrqIAW iekwgr kro, iDAwn
AMg - 256 dyvo gurU dsvyN pwqSwh mhwrwj, A`j AnMdpur swihb
iPrq iPrq pRB AwieAw pirAw qau srnwie] dy AMdr bYTy bhuq swry bcn kr rhy ny[ bhuq iksm
nwnk kI pRB bynqI ApnI BgqI lwie] AMg - 289 dIAW is`iKAwvW dy rhy ny[ ijhdy nwl swnUM bVI dyr
q`k pRkwS imldw rhygw, jIvn bqIq krn vwsqy qy
Dwrnw - ijauN BwvyN iqauN rwK suAwmI,
SrnI Awx l`igAw[ is`KI iv`c rihx vwsqy[ so A`j ie`k g`l c`l peI[
hir gux gwvY hau iqsu bilhwrI ] mhwrwj jI ny pùiCAw beI pRymIEN! AYs qrHW d`so sMswr
dyiK dyiK jIvw swD gur drsnu 'qy nwm iks cIz nwl rihMdw hY[ ikauNik QoVHI dy
ijsu ihrdY nwmu murwrI ] 1 ] rhwau ] pihlW mhwrwj dy pws bynqI kIqI geI ik s`cy
qum pivqR pwvn purK pRB suAwmI pwqSwh! myry Gr aulwd nhIN hoeI, b`cw nhIN hoieAw
hm ikau kir imlh jUTwrI ] qy myrw sMswr 'qy ikvyN rhygw? mhwrwj kihMdy, pRymIAW!
hmrY jIie horu muiK horu hoq hY b`icAW vgYrW vwilAW dy nwauN sB dy imt jWdy ny, iksy
hm krmhIx kUiVAwrI ] 1 ] dw nhIN rihMdw, AYny nUM sMgq dI rucI dyK ky Awp ny
hmrI mudR nwmu hir suAwmI Purmwn kIqw ik swDsMgq jI! AYs qrHW d`so ik sMswr
ird AMqir dust dustwrI ] dy auqy nwm iks qrHW irhw krdw hY[ swry hI bolx
ijau BwvY iqau rwKhu suAwmI l`g gey koeI kuC kihMdw hY, koeI kuC[ koeI kihMdw
jn nwnk srix qum@wrI ] AMg - 528 hY ik jI qwl lvw dyvy, koeI kihMdw hY KUh lvw dyvy,
swDsMgq jI! g`j ky bolxw siqnwm sRI vwihgur[U koeI kihMdw srwieM puvw dyvy, koeI kihMdw bwg lvw
kwrj sMkocdy hoey Awp guru drbwr 'c phuMcy EN, dyvy, sVk bxw dyvy hor koeI Bly dw kMm krn l`gy
rqvwVw swihb pUrnmwSI dw SuB idhwVw mnwaux vwsqy[ qW nwm rih jWdw hY[ mhwrwj jI suxdy gey, swirAW
BwvyN grmI bhuq pY rhI hY qy bynqI kIqI geI hY qoN sux ky Awp ny Purmwn kIqw pRymIEN! nwm rihMdw
ik jo Coty b`cy ny aunHW nUM lY ky bIbIAW SwimAwinAW hY jy pRmySr dw Bjn kIqw jwvy, ijhVw pRmySr dw
dy hyTW nw bYTx iehdy nwl grmI vDdI hY, kol hI Bjn kr lYNdw hY, auhdw nwm rihMdw hY[ dUsry dw nwm
swmHxy drKq ny, drKqW dy hyTW Gwh l`igAw hoieAw nhIN irhw krdw, nwm rihMdw hY ijhVw pRmS y r dw Bjn
hY, hvw K`ulHI cl rhI hY auQy, h`Q vwlw p`Kw lY jwx krdw hY qy pRmySr dy nwm nUM dunIAW smJdI nhIN hY[
qy b`icAW dy duAwly bhuqy k`pVy nw vlytx, ieSnwn ikMnw hI rOlw pweI jwE, ikMnw hI lYkcr dyeI jwE,
krn dI loV pYNdI hY ieSnwn krw lYx[ ikauNik b`cy ikMny dIvwn lweI jwE, nhIN idmwg 'c AwauNdw ik
Pu`l huMdy ny ies grmI 'c ij`Qy bMdy bYT jWdy ny auQy pRmySr dw nwm vI jpxw hY, Coty-Coty kMm AwauNdy ny
ds drjy grmI hor vD jwieAw krdI hY[ so ies Kycl bhuqI J`ldy ny qy Pl QoVHw lYx ny, qIrQ Xwqrw
krky auh b`cy jdoN bwhr bYTxgy qW KuS rihxgy qy krdw hY, ATwhT qIrQW dw ieSnwn krky AwauNdw hY,
bIbIAW nUM suxn vwsqy pRbMD kIqw hoieAw hY auQy bVI BwrI Kycl hoeI, hzwrW ruipAw Krc ho igAw[
Awvwz phuMcdI hY[ so bIbIAW swrIAW b`icAW nUM auQy lyikn aus krm dw EnW Pl nhIN huMdw, ijMnW nwm dw
lY ky bih jwx[ dUjy ijhVy QoVHy ijhy v`fy b`cy ny aunHW hY[ nwm nUM nhIN smJdw[ mhwrwj kihx l`gy, Awh
nUM jo pihrydwr ny, Pu`l qoVdy ny, drKqW dy tUsy qoVdy kljug dy AMdr swry hI krm Drm ijhVy ny aunHW dw
ny, tUtIAW KolHdy ny, hor keI iksm dIAW SrwrqW ijhVw mu`l hY bhuq Gt igAw, ijvyN hux krMsI PYl
vgYrW krdy ny[ ikauNik keI b`icAW dw suBwA SrwrqI geI, isAwxy bMdy smJdy ny myrI g`l[ jdoN fyF rupeIey
hoieAw krdw hY[ b`cw suBwA hY, huMdy qW bhuq cMgy ny dI ie`k mx kxk ivkdI huMdI[ jdoN mYN Cotw huMdw,
dwq hY pRmySr dI, pr ibrqI cMcl hox krky, imltrI 'c BrqI hoieAw, ie`k g`fw m`kI dw BirAw

'Awqm mwrg' julweI, 2012


6
hoieAw 25 rupeIey nUM ivkdw hud
M w[ auh rupeIey dw bVw hovy qy auhnUM k`itAw jWdw hY ausy vyly AYfI qwkq r`Kdw
Bwrw mu`l sI, lyikn hux ikMny rupey dI m`kI AwauNdI hY[ so mhwrwj kihx l`gy, pRymIEN! ieh jo nwm hY,
hY[ ikMny hI rupey dy Coly AwauNdy ny iklo[ jd CoilAW iehdI sMswr kdr nhIN jwxdw[ kImq nhIN jwxdw[
vwlI kxk nUM koeI psMd nhIN sI kirAw krdw[ mhwrwj kihMdy, ie`k ic`q iek iCn iDAwaux dy nwl
ikauNik smyN dy bdlx dy nwl kImqW bdldIAW ny, jmHW dI PWsI gl 'coN k`t ho jWdI hY[ lyikn sMswr
krMsI dw PYlwA ho igAw qy ijhVw 1939 dw rupeIAw nhIN jwxdw[ so mhwrwj kihx l`gy ik pRm y IE! jo srovr
sI, aus vyly ijhVw ie`k pYsw sI, auh hux dy do lvw dyxw, koeI iblifMgW bxvw dyxIAW ny, KUh lvw dyxy
rupeIey dy brwbr hY[ A`j dy do rupeIey dy brwbr[ ny, auhdy nwl nwm nhIN irhw krdw, QoVIH dy rihMdw hY[
mhwrwj kihMdy iesy qrHW dy nwl koeI smW sI, siqjug cMgy puMn dy kMm hY[ Awh mùlWpur dw qlwA hY koeI d`s
dy AMdr siq PilAw krdw sI, s`c bolxw s`c dw skdw hY ik kIhny bxvwieAw hY? kOx sI ieh bMdw
jIvn bqIq krnw[ qRyqy dy AMdr X`g kirAw krdy ijhny bxwieAw hY, qlwA qW zrUr bixAw hoieAw AsIN
sI, s`c vI boilAw krdy sI qW PlIBUq hoieAw krdy dyKdy hW lyikn jwxdw koeI nhIN[ so mhwrwj kihx
sI[ duAwpr dy AMdr Aw ky bhuq iksm dI pUjw krdy l`gy ik jo nwm dI mihmw hY, auh sMswr nhIN jwxdw
sI, swDn krdy sI, qp krdy sI, bVI-bVI dyr q`k iksy qrIky nwl, so nwm jpx vwlw iQr rihMdw hY hor
jMglW 'c bYT ky qp krdy sI, qW kuC mwVw-motw Pl nhIN rihMdw[ so iehdI jo mihmw hY auh bMdgI krn
imilAw krdw sI qy kljug dy AMdr smW bdl igAw vwilAW nUM pqw hud M w hY hor sMswr dy AMdr iksy nUM nhIN
ienHW cIzW dw mul` nhIN irhw, bhuqw nhIN irhw, mwmUlI pqw -
mu`l rih igAw[ QoVHw mu`l rih igAw, mhwrwj kihMdy Dwrnw - mihmw hir nwm dI, sMqW dy ihrdy vsdI[
hux jo smW c`l irhw hY, iehdy iv`c pRmySr dy nwm nwm kI mihmw sMq ird vsY ]
dw mu`l hY hor koeI mu`l nhIN[ ijhdy ihrdy 'c nwm sMq pRqwip durqu sBu nsY ] AMg- 265
vs jwey, ijhVw rsnw dy nwl pRmySr dw nwm jpy, mhwrwj kihMdy, nwm dI mihmw, kyvl nwm jpx
kMnW dy nwl srvx kry qy nwm dI mihmw nUM jo mn vwly dy ihrdy 'c vsdI hY, bwkI sMswr qW jwxdw hI
dy nwl mMndw hY[ auhdy mukwbly 'qy koeI Aw nhIN skdw[ nhIN[ gurU Gr dI syvw hY, pRq`K rUp dy AMdr bhuq
so ies krky swirAW nwloN pRmu`K swDn A`j dy kljug swry bImwr ie`Qy rqvwVw swihb syvw krky rwzI huMdy
dy zmwny dy AMdr ie`ko hI hY ik pMj ipAwirAW qoN ny[ bwbw jI d`s idMdw hY ik jpujI swihb dy pwT kro[
gurU Gr dw nwm ilAw jwvy[ pMj ipAwry AMimRq CkwauNdy AYnw Bjn kro, qusIN rwzI ho jwENgy[ ikauNik ieh
ny, AMimRq Ckw ky Pyr nwm idMdy ny[ AMimRq qW byAMq ijhVI ibmwrI hY pwpW dy Pl krky bImwrI hoieAw
dunIAW CkdI hY[ 80,000 dy krIb qW AsIN hI Ckw krdI hY -
id`qw ie`Qy[ lyikn nwm ikMny ku jpdy ny, auhdw kwrn
prmysr qy BuilAW ivAwpin sBy rog ] AMg - 135
ieh hY ik kdr nhIN, kdr nw hox krky nwm dI
mihmw pqw nhIN lgdw[ mhwrwj kihMdy, kljug dw jdoN pRmySr Xwd Aw jweygw, aus vyly bImwrIAW,
smW Aw igAw pRymIEN! hux jy nwm bIj ilAw jwvy qW Gwty, ivGn sB ht jwxgy[ AYsw Purmwn hY gurU swihb
iehdw bhuq v`fw Pl pRwpq huMdw hY - dw, mYN qW Xwd hI krwauNdw huMdw hW -
Dwrnw - klU AwieE ry ie`k nwm bIj lE[ pRB ismrq kCu ibGnu n lwgY ] AMg - 262
kwrobwr nhIN jI cldw, Gwtw pY irhw hY, sony nUM
siqnwm vwihgurU Akwl purK qUMhIN hYN...........[
h`Q pwauNdy hW, im`tI bx jWdI hY QoVyH idnW 'c[ mhwrwj
Ab klU AwieE ry ] ieku nwmu bovhu bovhu ] kihMdy, pRmySr qoN Bu`ilAw hoieAw hYN pRymIAW qW qyry
An rUiq nwhI nwhI ] mqu Brim BUlhu BUlhu ] irzk nhIN rihMdw, qW qyry Gr 'c du`D nhIN rihMdw[
AMg - 1185 qW qyry Gr iv`c ivGn pYNdy ny, Srwb AwauNdI hY BUq
mhwrwj kihx l`gy, nwm dI r`uq AweI hY, nwm Aw vVdy ny nwl dI nwl hI[ qyry brkq ik`QoN pY
bIj lE qy nwm dI mihmw ikMnI hY - jweygI, iehdw ielwj hY ik pRBU nUM ismr[
eyk icq ijh iek iCn iDAwieE pRB kY ismrin iriD isiD nau iniD ] AMg - 262
kwl Pws ky bIc nw AwieE[ ijhVw pRBU nUM ismrdw hY auhdy BMfwry Br jWdy
A`K dy Jmkx ijMnW icr 'c jy vwihgurU v`l ny[ brkq pYNdI hY, ij`Qy nwm hoeg y w auQy brkq peygI[
iDAwn cilAw jwvy kihMdy jmW dI PWsI gl 'c peI so mhwrwj kihMdy, sMswr nUM ies dI mihmw dw nhIN

'Awqm mwrg' 7 julweI, 2012


pqw[ ie`Qy rwzI ho jWdy ny[ aus qoN bwAd Pyr mYN rivdwsu FuvMqw For nIiq iqin iqAwgI mwieAw ]
pu`Cdw hW pMj Cy mhIny bwAd jd kihMdy ny Awpy hI prgtu hoAw swDsMig hir drsnu pwieAw ]
ik mYN rwzI ho igAw[ mYN ikhw kwhdy nwl hoieAw? AMg - 487
kihMdy, mYN AYnw pwT kirAw sI[ hzwr pwT jpujI kbIr k`pVy buxn vwlw bMdw qy swFy s`q kroV
swihb dw kirAw sI[ hzwr qW bhuq v`fI cIz hY[ bMidAW dw Awp ny auDwr kIqw[ rivdws jI ju`qIAW
pihly guris`K, AYsI rvwieq AwauNdI hY ik jy koeI gMFx vwlw, vwihgurU dy drSn huMdy ny mwieAw dw
cVHweI kr jwxw, iksy mhwqmw dy mn 'c imhr pY iqAwg kr idMdw hY -
jwxI qW auh ieh kih idMdy sIgy ik cMgw qusIN swry sYnu nweI buqkwrIAw Ehu Gir Gir suinAw ]
bih jwE, jpujI swihb dw pwT kro iehdy Awly- ihrdy visAw pwrbRhmu Bgqw mih ginAw ]
duAwly bYT ky[ AYsy ieiqhws 'c izkr AwauNdy ny ik AMg - 488
jpujI swihb dw pwT krn dy nwl mry hoey bMdy ny jdoN nwm ihrdy 'c vs igAw auh vI BgqW 'c
au~T ky bYT jwxw[ ie`k rvwieq AwauNdI hY pqw nhIN igixAw igAw qy pRmySr auhdy kMm krdw hY Aw ky,
s`cI hY ik nhIN[ kihMdy jdoN gurU mhwrwj nUM pqw syvw krdw hY[ rwjy dI syvw krdw hY qy rUp Dwr ilAw
l`igAw qW aunHW jpujI swihb 'coN ie`k quk k`F id`qI[ sYx dw[ BweI iDMg dw srUp Akwl purK ny Dwr ky
auh hor pwsy lw id`qI bwxI dy[ KYr, ieh ivdvwnW BweI iDMg dI QW syvw kIqI, gurU AMgd swihb mhwrwj
dw kMm hY Agr mgr krnw, swfw qW ivSvwS hY ik dw is`K sIgw auh[ nwm hux jp lE cwhy pihlW
jpujI swihb pUrn hY, hux vI EhI kMm krdw hY, jipAw hY[ auh qW mihmw ausy qrHW rihMdI hY -
aus qoN bwAd jdoN pu`Cdy hW ik hux vI qUM nwm jpdw
ieh ibiD suin kY jwtro auiT BgqI lwgw ]
hYN kihMdw nw jI[ jpujI swihb dw pwT nhIN krdw?
AMg - 488
kihMdw nw jI, ivhl hI nhIN imldw[ E, rwzI hoieAw
hYN qUM, kwrobwr qyrw c`ilAw hY Ajy vI qyry mn iv`c jdoN DMny ny jdoN DMny ny ieh g`l suxI, auh kihx
nwm dI kdr nhIN AweI[ ikauN nhIN AwauNdI, ikauNik l`igAw, AYfw nwm hY auh BgqI krn l`g igAw[ nON
auhdI rucI dunIAW vl hY[ sOdybwzI krdy hW AsIN qrHW dI BgqI huMdI hY, nqIjw hoieAw ik auhnUM pRmySr
gurU mhwrwj nwl beI rwzI hoey gey, 'nYN lMGI KuAwjw pRq`K ho ky imilAw -
ivsirAw[' kI loV hY hux swnUM pwT krn dI, mYN imly pRqiK gusweIAw DMnw vfBwgw ] AMg - 488
ikhVw hux ibmwr hoxw hY[ so mhwrwj kihMdy, iehdI so mhwrwj kihMdy ies nwm dI mihmw sMq jwxdy
mihmw dw sMqW nUM pqw huMdw hY - ny qy bwkI ijhVw nwm jpx vwlw hY ijMnW jIA krdw
go i bM d go i bM d go i bM d sM i g nwmdy a u mnu lIxw ] hY gupq rih lvy[ ijMnW jIA krdw hY Awpxy Awp
AwF dwm ko CIpro hoieE lwKIxw ] AMg- 487 nUM Cupwaux vwsqy ikho ijhy kMm krdw hY[ pihly
grIb AwdmI AYnw v`fw bixAw nwm jp ky ik mhwqmw jdoN nwm pRgt ho jWdw, Pyr dunIAW m`KIAW
ihMdosqwn dw c`krvrqI bwdSwh slymSwh mUMh 'c Gwh ho mgr pY jWdI sI[ myrw Awh kMm nhIN jI hoieAw,
ilAw hoieAw hY, gl 'c p`lw pwieAw hoieAw hY[ dovyN myrw Awh nhIN jI hoieAw[ mYN vI dyKdw hW swrw idn,
h`Q bMnHy hoey ny ausy nwmdyv dy A`gy KVHw hY, ijs AwhI hoeI jWdw hY myry duAwly qW, nwm dI g`l qW
nwmdyv nUM auh kihMdw sI ik jy mrI hoeI gaU jIauNdI koeI ivrlw hI krdw hY ie`k A`Dw hI[ auh Pyr Awpxy
nw kIqI qW qYnUM nwl hI mYN mwr dyvWgw[ hux gaU qW Awp nUM Cupwaux vwsqy glq jgHW qy cly jWdy[ keI
jIauNdI ho geI qy auDroN pRmySr ny jdoN krop idRStI jw ky vysvwvW dIAW nOkrIAW kr lYNdy sI, auQy cly
kIqI qW auhdy AYfw drd hoieAw ik iltdw iPrdw jwxw aunHW dI syvw krI jwxI[ gupq rihMdy sI, lyikn
hY qy nwl hI bynqIAW krdw hY nwmdyv kol Aw ky - Pyr vI pqw lg jWdw sI pRgt ho jWdy sI[ mhwrwj
kihMdy nwm jpx vwlw kdy vI gupq nhIN rih skdw[
bKsI ihMdU mY qyrI gwie ] AMg - 1166
myrI Cupx rihx dI cwh, Cupy tur jwx dI,
hux mYN bwdSwh nhIN AwieAw ihMdosqwn dw c`l pUrI huMdI nWh mYN qrly lY irhw[ BweI vIr isMG jI
ky, mYN qW kwlI gaU qyry crnW 'c peI hW[ ik`fI v`fI
BweI vIr isMG ilKdy ny ik mYN cu`p krky sMswr
mihmw ho geI[
qoN jwxw cwhud M w hW, myrw koeI nwm nw jwxdw hov[y bùlw
bunnw qnnw iqAwig kY pRIiq crn kbIrw ] kihMdw mYN cu`p krky jwxw cwhuMdw hW -
nIc kulw jolwhrw BieE gunIX ghIrw ] 1 ]
b`ulw auQy vsIey ijQy swry hI AMnHy[

'Awqm mwrg' julweI, 2012


8
nw koeI swnUM jwxy qy nw koeI mMny[ Dwrnw - pMfq sUr CqRpq rwjw Bgq brwbr koeI
lyikn b`ulHy nUM koeI Bu`ilAw hY, swry pRgt hY[ so nw[
mhwrwj kihMdy auh pRgt ho jWdy ny AYs qrHW Purmwn pMifq sUr CqRpiq rwjw Bgq brwbir Aauru n koie
krdy ny - ] AMg - 858
Dwrnw - swrI dunIAW iv`c pRgt ho jWdy ny, mhwrwj kihMdy, bMdgI krn vwilAW dI koeI
jpdy ijhVy nwm hrI dw[ brwbrI nhIN kr skdw[ cwhy ik`fw hI v`fw iPlwsPr
gupq nhIN irhw krdw nwm jpx vwlw ikauNik hovy, pRoPYsr l`igAw hovy, ikqwbW hzwrW dI qdwd 'c
nwm dw pRkwS AYfw zbrdsq huMdw hY ik sUrj vI ilKIAw hox[ KMfn mMfn krdw hovy qy ik`fw hI v`fw
cVH jwvy ikauN nhIN pRgt hoeygw[ ikMny hI b`dl hox CqRpqI rwjw hovy, ik`fw hI sUrmw hovy[ lyikn bMdgI
cwhy[ so mhwrwj kihMdy - krn vwilAW dI brwbrI koeI kr nhIN sikAw krdw[
swry hYrwn ho ky kihx l`gy, s`cy pwqSwh! beI rwjy
hir ismrnu kir Bgq pRgtwey ]
hir ismrin lig byd aupwey ] AMg - 263 kol qW kwnUMn dI qwkq huMdI hY, POjW dI qwkq huMdI
hY, auhdy kol hzwrW murb ` w mIl ielwkw hudM w hY qy sMqW
vydW dw igAwn pRmySr dw nwm pRgt hox nwl
kol qW koeI cIz nhIN huMdI[ JONpVI 'c rihMdy ny jW
hoieAw[
kutIAw bxw ky rihMdy ny auh vI AwpxI nhIN igxdy[
hir ismrin Bey isD jqI dwqy ] qy aunHW dI brwbrI qy aunHW dI brwbr ikvyN ho geI?
hir ismrin nIc chu kuMt jwqy ] AMg - 263 mhwrwj kihMdy, AKiqAwr ijhVw hY ieh sMqW dw
ijnHW nUM koeI nhIN sI jwxdw, cwry kuMtW 'c aunHW izAwdw cldw hY BweI[ rwjy dw nhIN c`ilAw krdw,
dy nwm dw fMkw v`j irhw hY[ sMqW dw AKiqAwr cldw hY -
AwT phr jnu hir hir jpY ] jw kw kihAw drgh clY ]
hir kw Bgqu pRgt nhI CpY ] AMg - 265 so iks kau ndir lY AwvY qlY ] AMg - 186
auh CipAw nhIN krdw, pRgt ho jwieAw krdw nwmdyv jI bYTy ny dirAw dy kMFy id`lI[ ie`k
hY[ so aus vyly bcn huMdy ny[ mhwrwj kihx l`gy ik bRwhmx pirvwr siqsMg krn AwauNdw hY[ nOjuAwn
AYs qrHW d`so, quhwnUM AsIN ie`k svwl krdy hW sMgq bRwhmx hY 22-23 swl dw[ GrvwlI vI nwl AwauNdI
nUM beI qusIN Bgq kbIr nUM jwxdy EN? kihMdy hW hY bIbI[ CotI aumr hY ausdI qy auh cVHweI kr igAw
mhwrwj! ijMnI sMgq bYTI sI[ jwxdy hW mhwrwj, Bgq qy auh bIbI sqI hox vwsqy Awpxy pqI dy nwl jw
kbIr nUM kOx B`uilAw hoieAw hY[ kihMdy, auh qW bVI rhI hY[ jWdy-jWdy kI dyKdI hY, nwmdyv jI bYTy ny
dUr hoey ny, ieQoN kwSI ikMnI dUr hY? kihMdy, mhwrwj! smwDI siQq hoey[ kihMdI mYN m`Qw tyk AwvW qy C`f
cwhy dUr hoey ny pr auh qW Bu`ly nhIN hoey, Coty ijhy ky pqI nUM m`Qw tykx Aw geI nwmdyv jI nUM[ m`Qw
b`cy nUM p`uC lE auh vI jwxdw hY kbIr nUM[ kihx tyikAw jdoN gihixAW dw KVkw hoieAw, Cxkwr peI,
l`gy, cMgw Pyr AYs qrHW d`so ik aus vyly rwjw ikhVw nwmdyv jI ny nyqr A`Dy KulHy qy swmHxy dyiKAw ik ie`k
sI? qy v`fy-v`fy SwhUkwr ikhVy sI, koeI d`s skdw bIbI h`Q bMnHI bYTI hY, sihj suBwA Awp dy mu`K qoN
hY? kihMdy, mhwrwj! SwhUkwrW nUM qW C`fo swnUM qW rwjw inkl igAw ik bytw! suhwg mwx[ ikauNik mhWpurS qW
d`sxw hI AOKw hoieAw hoieAw hY[ socI jWdy ny koeI sIs hI idMdy hudM y ny, dursIs nhIN iksy nUM idMd[y dursIs
iksy rwjy dw nwauN lYNdw hY koeI iksy dw lYNdw hY[ AKIr Awp lYNdw hY bMdw Awpxy krmW dy nwl[ aus vyly lVkI
swry cùp ho gey, aus vyly kihx l`gy ik s`cy pwqSwh! bVI isAwxI sI crn PV ley[ kihMdI, mhwrwj! swDU
AsIN qW jo kuC jwxdy sI, Awp dy Arz kr id`qI, dw boilAw hoieAw ibrQw nhIN jWdw[ myrw suhwg qW
Awp ikRpw krky d`so[ mhwrwj kihMdy, dyKo pRymIEN aus AOh ipAw hY[ ArQI 'qy ipAw hY qy mYN qW sqI hox
vyly ihMdosqwn dw c`krvrqI bwdSwh ijhdy kol byAMq jw rhI hW hux ikRpw kro mYN suhwgx bx jwvW[ aus
POjW sI, bVy Xu`D ijsny kIqy qy aus rwjy dw nwm vyly bVI sSopMj dy iv`c pY gey nwmdyv jI[ Awvwz
iskMdr loDI sI, loDI Kwndwn 'coN qy iskMdr sI, sIgw AweI nwmdyv! qUM pRmySr dw nwm jpx vwlw hYN ijsdI
zwlm bhuq[ swry cu`p kr gey mhwrwj kihMdy Pyr mihmw koeI jwx nhIN skdw qy ijsdw koeI mu`l nhIN
Bgq kbIr dw drjw qy rwjy dw drjw[ kihMdy ijhVy hY[ ie`k vwrI rwm kih dy iehdy kMn 'c[ moFy qoN PV
sMq huMdy ny, Bgq huMdy ny pRmySr dy[ s`cy Bgq, nw qW ky auTw dy[ Awvwz AweI AMdroN[ aus vyly nwmdyv jI
rwjy nw sUrmy, nw ivdvwn[ ienHW dI qulnw nhIN koeI auTy, auT ky jw ky rwm kih id`qw, auT BweI kihMdy[
kr sikAw krdw ies qrHW Purmwn krdy ny -
'Awqm mwrg' 9 julweI, 2012
auh auT ky bYT igAw[ mMny, ikauNik A`KW dy swmHxy hoeI-hoeI g`l nUM nhIN
hux rwjy dw AKiqAwr hY AYnw swDsMgq jI? mMndy, jdy nWh kihxw qW ienHW dw mwmUlI kMm hY[ nw
koeI rwjw dunIAW 'c hY ijhVw ieh kMm kr sky[ ieh qW nhIN ho skdw[ kihMdy ny ik mYnMU krky idKwE,
auhdw ikhw hoieAw drgwh mMn leygI, mhwrwj kihMd- y huxy krky idKwE[ sMqW ny krzw dyxw hY iksy dw ik
kr-kr ky idKwaux[ auh qW Gtnw vwprI ijnHW nUM
jw kw kihAw drgh clY ] inhcw sI sB dy Xwd hY[
so iks kau ndir lY AwvY qlY ] AMg - 186
ijhdw drgwh mMndI hY ikhw hoieAw, auh kIhnUM PkIr dws sMq fyrw bwbw nwnk 'c hoey ny, bydI
ingHw Q`ly ilAwauxgy[ auhdw ikhw qW paux pwxI kul 'coN sIgy, Awp msqwnI ibrqI r`Kdy sI, m`JW cwrdy
bYsMqr vI mMndy ny[ rwjw dirAw dy kMfy ho ky kih sI[ ipMf dy toBy 'c m`JW vwVIAW[ pwxI hY nhIN sI
dy ik ruk jw kdy nhIN rukdw[ mhwrwjw rxjIq isMG A`jk`lH dw mOsm sI[ mINh Ajy pey nhIN sI[ m`JW
POjW smyq jw rhy ny[ jmrwdu dy iklHy iv`c hrI isMG ic`kV 'c il`bV geIAW[ jdoN bwhr inklIAW hwk
nlUAw iGirAw hoieAw hY, bhuq kwhlI dy nwl jwxw mwrI, kihMdy auh rwvIey! Awh toBw su`kw ipAw hY qUM
cwhuMdy ny[ isMD dirAw BirAw hoieAw hY[ bwbw bIr BirAw nhIN[ Br ky jwh toBw, nwly hr swl BirAw
isMG jI sihj suBwA nwl jw rhy ny[ bwbw jI dy pws kr[ rwvI jWdI-jWdI auClI, auCl ky Aw ky ipMf dw
Awey ik bwbw jI! jy hux POj nw lMGI qy hrI isauN toBw Br id`qw[ hr swl Brn l`g geI, swlW dy swl
cVHweI kr igAw[ qW Pyr ijhVw pMjwb hY ieh muV lMGdy gey[
ky gulwm ho jweygw[ ie`Qy dIAW b`cIAW ivkxIAW SurU bwbw swihb isMG jI mhwrwj aUny vwly gurU nwnk
ho jwxgIAW[ b`icAW nUM PV ky lY jwxgy, kqlwm hoeg y w, pwqSwh qoN igAwrHvIN QW 'qy, Awp jdoN auQy phuMcy fyrw
hux ikRpw kro[ mhWpurS Awpxy vwsqy qW SkqI nhIN bwbw nwnk, qW swry bydIAW ny iek`Ty ho ky bynqI kIqI
idKwauNdy, pr praupkwr vs AMdroN pRBU qoN iejwzq ik mhwrwj! swnUM ie`k qklIP hY dUr krky jwE[ kihMdy
lY ky bcn kr idMdy ny[ Awpxy Awp koeI mhwqmw nhIN d`so, kI hY? kihMdy, PkIr dws jI ny AYs qrHW rwvI
bcn krdw[ ijhVw krdw hY auh Ps jWdw hY auh nUM kih id`qw sI[ aus swl qoN hr swl rwvI auCldI
sMq nhIN huMdw[ sMq jd huMdw hY jd haumY nw hovy, hY, swfy GrW 'c pwxI Aw vVdw hY[ auCldI hY jyT
r`b dy nwl ie`kimk hoieAw hovy[ aus vyly bwbw jI dy mhIny, ikRpw kro[ kihMdy dyg iqAwr kro[ dyg iqAwr
dirAw dy kMFy Aw gey, kihx l`gy lY beI Atk AsIN krI, kMFy cly gey[ kihMd,y lY beI rwvI, ie`k mhwqmw
iv`c qyry KVHy ho ky suKmnI swihb dw pwT krnw hY ny qYnUM bMnH id`qw sI bcn kih ky, AsIN gurU dI ikRpw
qy qUM SWq ho jw[ ausy vyly pwxI ig`ty-ig`ty ho igAw, nwl qYnMU aus bcn qoN Cufwaux Awey hW, hux qUM mirXwdw
hVH AwieAw hoieAw dirAw 'c[ bVy hYrwn huMdy ny lok 'c c`lIN qy A`j qoN bwAd nw au~ClIN[ bwbw jI qoN
ieh g`l sux ky ik dirAw, pwxI ik`Qy KVH igAw[ auh bwAd fyrw bwbw nwnk 'c A`j q`k pwxI nhIN AwieAw[
pwxI ij`Qy sI swrw hI Awpxy QW 'qy ruk igAw, ijhVw iehdy mukwbly 'qy bwdSwh kI ho skdw hY[
ruVdw sI auh ruVHn qoN ruk igAw[ ijQy KVHw sI auQy
ruk igAw[ dirAw ny hI nhIN hukm mMinAw, ij`Qy q`k so kihMdy pRymIE! Bgq kbIr ijhVw sI aus vyly
pwxI sI swry hukm mMn ilAw[ swrI POj lMG geI, dw jo c`krvrqI bwdSwh sI, ihMdosqwn dw, hzwrW
ie`k kMpnI nwsqk bMidAW dI, auh kihMdy lY bwbw jI mur`bw mIl dw[ bVIAW POjW dw mwlk iskMdr loDI
dy kihx 'qy dirAw ikvyN ruk igAw? dirAw Awpy kihMdy auh vI auhdy mUhry h`Q bMnHI KVHw sI[ sMgq ny
auqirAw hY, auh hOlI-hOlI lMGdy ny qy bwbw jI, ies g`l nUM jwnx dw Xqn kIqw, kihMdy s`cy pwqSwh!
suKmnI swihb dI jdoN AwKrI AstpdI rih geI, Awp ikRpw kro qy Awpxy muKwribMd qoN kbIr swihb
pVHdy-pVHdy hwQI qor ilAw Awp ny, bryqI 'qy cly bwry swnUM d`so ikauNik AsIN bVI iksm nwl suixAw
gey, ieh A`D 'c phuMc gey[ jdoN bwbw jI bryqI 'qy hY[ mhwrwj kihMdy, pRymIEN! kbIr swihb bwry gurU gRMQ
gey, ausy vyly Efw hI Pl`f Pyr SurU ho igAw[ ie`k swihb jI dw qusIN AiDAYn kro, swrw kuC iliKAw
kMpnI ruVH geI[ mhwrwjw rxjIq isMG kihMdy bwbw jI! imldw hY[ BweI gurdws jI ny iliKAw hY qy gurU gRMQ
ie`k kMpnI ruVH geI[ kihMdy, BweI! KuAwjw iKjr ny swihb jI dI bwxI dy AMdr Awp AwauNdw hY kihMdy
blI lY leI, ieh nwsqk purS sIgy[ s`cy pwqSwh! Awpxy muKwribMd qoN Awp ikRpw krky swfw
sMsw nivrq kro ik iks qrHW dy nwl auh bwdSwh
so ies g`l nUM nw qW koeI pRoPYsr A`jk`lH dw nwloN v`fy sI ikauNik Ajy q`k swfy ieh g`l smJ 'c

'Awqm mwrg' julweI, 2012


10
nhIN Aw rhI[ aus vyly mhwrwj kihx l`gy ik kbIr Aink aupwv kry nhI pwvY ibnu siqgur srxweI ]
ijhVw sIgw, Ajy b`cw hI sIgw, aus vyly hI auhnUM AMg - 205
pRmS
y r dI soJI sI[ ijs vkq auh surq sMBwl ky bYTx r`b dw drvwzw nhIN Ku`ilHAw krdw, jdoN q`k pUry
l`igAw, cONkVw mwr ky bYTdw sI qy pRmySr dw nwm gurU dI Srn iv`c nw jwvy[ so ies qrHW dy nwl kbIr
jpdw huMdw sI[ bMdgI krdw huMdw sI qy ibSnpdy, jI nUM d`isAw igAw, kbIr jI! qusIN BgqI krdy EN,
AwpxI bwxI rcdw huMdw qy swQIAW dy nwl iml ky TIk hY quhwfI bwxI dy AMdr bVw zor hY[ pr Ajy
gwauNdw rihMdw sI[ kwPI smW bIq igAw bhuq izAwdw quhwnUM ingurypux dw doS hY[ Awp jI gurU Dwrn krn
bMdgI kr leI ausny lyikn Ajy q`k ADUrw sI pUrw vwsqy QW-QW 'qy jWdy ny, aunHW idnW 'c jwq pwq dw
nhIN sI ho sikAw, SkqIAW Aw geIAW sI sB[ bVw zor sI[ kbIr swihb ie`k ieslwm dy pirvwr
igAwn vI pRgt ho igAw sI lyikn pUrI qrHW pRgt iv`c pwlxw pw ky v`fy hoey sn qy Awp dI rucI ijhVI
nhIN sI hoieAw, Ajy b`uDImMfl iv`c igAwn sI[ sI auh swrI eyDr sI, ihMdU Drm vl[ ieslwm v`l
aunmnI iv`c nhIN sI Ajy pRwpq hoieAw ausnUM[ kihMdy iblkul nhIN sI, Awp ny nw suMnq hox id`qI, nw koeI
aus vyly pqw l`igAw siqsMg dy AMdroN ik jo ingurw hor ikirAw krm kirAw[ jtw-jUt rhy bcpn qoN qy
purS huMdw hY auhdI BgqI nUM Pl nhIN l`igAw krdw[ jy jw ky iksy mhWpurS dy pws jw ky bynqI krdy ny
ik`fw hI v`fw ikauN nw hovy[ ik mYnMU Awp dIiKAw idE auh kihMdy nhIN, ikauNik Awp
bwbw mhwrwj isMG jI, bwbw Bwg isMG jI ieh ieslwm nwl sbMD r`Kdy EN qy ies krky Awp nUM
jmWdrU is`D sIgy qy ijs vkq hzUr swihb dy drSn dIKSw nhIN id`qI jw skdI[ swfy Drm qoN ivr`uD hY,
krky Awey, aus vyly Awp ie`k vysvw dy cubwry 'c cVH AsIN Awpxy cyilAW dy AMdr Awp nUM pRvwn nhIN kr
gey, lokW ny dyiKAw ik ltbOrw ijhw swDU 22 ku swl skdy[
dI aumr hY vysvw dy cubwry 'c ciVHAw hoieAw hY[ vysvw qW kbIr jI AMqr iDAwn ho ky bynqIAW krdy
ny vI dyiKAw ik koeI nOjuAwn Aw irhw hY myry vl nUM ny pRmySr dy kol[ hy pRBU! ijMny v`fy-v`fy sMq kwSI iv`c
qy hY swDU ilbws, nyVy Awey qy Awp ny idRStI kr jW nyVy-qyVy ny mYN swirAW dy kol jw c`uikAw hW qy kI
id`qI[ idRStI krdy swr vysvw dy iKAwl bdl gey[ mYN iesy qrHW dy nwl ingurw hI cilAw jwvWgw, sMswr
crnIN msqk invw id`qw, kihMdy bIbw! mnùK jnm bVI qoN Awvwz AweI kbIr! AYs vyly ienHW swry swDUAW dy
muSkl nwl pRwpq hoieAw hY, iehnUM iviSAW dI A`g ivcoN gurU pdvI dw mwlk rwmwnMd hY, auhdy kol SkqI
iv`c nw jwl[ kwm dI A`g bhuq burI huMdI hY qy loB hY id`qI hoeI mYN, auhdy kol cwbI hY[
dI A`g bVI burI huMdI hY[ ieh qYnUM nrkW 'c lY ibnu sbdY AMqir Awnyrw ]
jweygI[ swDU bx ky bYT geI, kuC smW sI ie`k GVI, n vsqu lhY n cUkY Pyrw ]
do GVI mhWpurS bYTy, muV ky auh bIbI swDU bx geI[ siqgur hiQ kuMjI horqu dru KulY nwhI
siqsMg l`gxy SurU ho gey[ ikauNik idRStI kr id`qI guru pUrY Bwig imlwvixAw ] AMg - 124
lyikn mhWpurSW ny ie`k vwrI auhnUM ikhw ik qUM Ajy bynqI kIqI ik mhwrwj! Awp ny myrw jo srIr
gurU nhIN Dwrn kirAw, gurU Dwrn nw krky Ajy qUM hY auh ieslwm vwilAW dy pYdw kIqw hY, myrI pwlxw
ingurw hYN - ienHW dy hoeI hY qy auh mYnMU AMgIkwr nhIN kr rhy iksy
ingury kw hY nwau burw[ qrIky dy nwl qy mYN ikvyN jwvW, pihlW jw-jw ky mYN
qUM gurU Dwrn kr, aus vyly Awp bwbw Bwg isMG Q`k igAw hW qy myry nwl qW auh bcn hI nhIN krdy[
jI, bwbw swihb isMG jI kol gey, aUny swihb, auQy aus vyly Awvwz AweI ihrdy dy AMdr kbIr! ieh
jw ky AMimRq CikAw qy bRhmigAwn dI dwq bwbw swihb rwmwnMd jI do vjy au~T ky gMgw 'c roz ieSnwn krn
isMG jI qoN pRwpq kIqI[ ikauNik sMqW kol ieh rwKvIN jWdy sI[ ijs pOV dy auqy ieSnwn krdy ny ausy 'qy roz
cIz huMdI hY[ hor iksy kol nhIN huMdI[ iehdI kUMjI krdy ny qy qUM aus QW 'qy jw ky lMmw pY jweIN swJry
huMdI hY r`b dy duAwry dI, AYs qrHW nwl Purmwn krdy hI[ aus qoN bwAd mYN ienHW nUM pRyrr dyvWgw, jo A`gy
ny - kOqk hoeg y w, auh mYN Awp rc lvWgw[ so hukm AMdrlw
Dwrnw - kUMjI h`Q siqgur dy sauNpI, mMn ky kbIr swihb gMgw dy kMFy phuMc jWdw hY -
pRBU dy duAwry dI[ Dwrnw - lMmw pY igAw kbIr kMFy gMgw dy,
ijs kw igRhu iqin dIAw qwlw kuMjI gur saupweI ] Bwl krdw pUry gurW dI[

'Awqm mwrg' 11 julweI, 2012


Bwl hY mn dy AMdr, qVP hY zbrdsq, nyqrW jWdw hY auhnUM hr vkq hzm krdw hY, imhdy 'coN
'coN jl jWdw hY[ Ardws hY hy pRBU! kI myry msqk ijgr iv`c Byjdw hY, ijgr iv`c jw ky quhdy inaUtrYNt
'c Awp ny iliKAw hI nhIN hY ik mYnUM koeI pUrw gurU bxdy ny iqMn sO, A`KW vwlI cIz A`KW nUM Byjygw, kMnW
iml jwvy[ ikauNik jd q`k msqk 'c lyK nw hovy, vwlI kMnW nUM, isr vwlI isr nUM Byjdw hY, ij`Qy-ij`Qy
gurU nhIN imilAw krdw - koeI cIz ByjxI hY, auQy-auQy auhdw pRbMd hY Byjx dw[
ijn msqik Duir hir iliKAw ie`k hYgw ijhVw hr vkq mYl bwhr k`Fdw hY[ swFy
iqnw siqguru imilAw rwm rwjy ] AMg - 450 iqMn kroV Awh srIr dy iv`c Cyk r`Ky hoey ny, aunHW
CykW dy rwhIN hr vkq mYl bwhr k`FI jWdw hY qy
bgYr Bwg qoN siqgurU nhIN imilAw krdw,
nwl AMdrlw pwxI CykW iv`c ilAw-ilAw ky auhnUM ig`lw
bynqIAW krdw hY, so jo Awvwz AweI ik kbIr! gMgw
r`Kdw hY ik su`k nw jwvy ikqy[ hvw grm cldI hY,
dy kMFy jwh, ij`Qy rwmwnMd ieSnwn krdw hY aus QW
ijMnI grmI izAwdw c`lygI EnW psInw izAwdw AwauNdw
'qy jw ky lMmw pY jw[ pUry gurU dI Bwl krdw hY, pUrw
hY CyqI-CyqI, mukwblw krdw hY srIr auhdw[ EnW hI
gurU kOx huMdw hY, gurU qW byAMq ny, ADUry gurU vI ny,
pwxI Byjdw hY ikqy su`k nw jwvy cmVI[ ie`k ijhVI
k`cy gurU vI ny, AMnHy gurU vI ny, krmkWfI gurU vI ny[
hY auh qwpmwn r`KdI hY, swFy 98 qoN v`Dx nhIN idMdI,
ivdvwn gurU ny, AvDUq gurU ny, smr`Q gurU qW koeI-
v`D igAw bImwr, Gt igAw qW vI bImwr[ so ies
koeI huMdw hY[ auhdIAW inSwnIAW gurU mhwrwj gurU gRMQ
qrHw dy nwl ieh dUjw Gr hY swfw iehdy iv`c AsIN
swihb 'c ilKIAW ny[ gurU gRMQ swihb 'c Purmwn
rihMdy hW[ iehdy ivc hI ie`k Cotw hor srIr hY, solW
AwauNdw hY ik jo pUrw gurU hY auh Awh srIr dy iv`c
q`qW dw, auhdy AMdr ie`k hor hY, auhdy AMdr AsIN
ijs QW vwihgurU rihMdw hY auh Gr idKw idMdw hY[
rihMdy hW, swnUM qW pqw hI nhIN ik AsIN ik`Qy ku rihMdy
swnUM qW bwhrly Gr dw hI pqw hY ijhVI koTI huMdI
hW, swrI izMdgI isAwxy bxy hoey, v`fy-v`fy iPlwsPr
hY, swfw Gr Plwxw hY AYny nMbr hY, mhwrwj kihMdy,
bxy hoey, pVHy ilKy bxy hoey swnUM AYs qrHW nhIN pqw
auh qW qyry srIr dw Gr hY, qyrw Gr hY? kihMdy,
ik Awh srIr 'c AsIN ik`Qy rihMdy hW[ kihMdy, auhdy
ieh qW A`j q`k nhIN suixAw ik myrw Gr hor vI
iv`c ie`k hor Gr hY, srIr dy iv`c, ij`Qy r`b rihMdw
hY koeI[ kihMdy Awh ijhVw pMj q`q dw hY n bixAw
hY, bVy Gr ho gey[ ie`k qW auh Gr hY ijhdy 'c
hoieAw mkwn, iehdy bxwaux iv`c do Krb pMdrW Arb
AsIN rihMdy hW, auh qW AsIN mMn ilAw ik pMj q`q
sYl l`gy ny[ AYs qrHW smJ lE AYnIAW ie`tW l`gIAW
dw hY, ieh qW swfI smJ 'c pY geI[ glqI dy nwl
ny[ iehdy iv`c 72 kroV, 72 l`K 72 hzwr do sO
mUrK bMdy Awh srIr nUM khI jwxgy qUM hYN, qUM hYN Awh
CotIAW v`fIAW nwVIAW ny ijnHW dy rwhIN idl dy ivcoN
srIr dy iv`c qW mYN rihMdw hW BweI[ mYN nhIN hW mYN
KUn hr QW 'qy jw ky iehnUM jIauNdw r`Kdw hY su`kx
qW AYho ijhy kroVW srIr hMFw cu`ikAw hW[ AYsy keI
nhIN idMdw, hr vkq cldw hY[ Pyr iehdy ivc d`s
Gr vswey ny -
drvwzy r`Ky ny qy d`sW drvwizAW QweIN A`KW dy rwhIN
dyKdw hY, kMnW dy rwhIN suxdw hY, nwskw rwhIN suMGdw keI jnm Bey kIt pqMgw ]
hY qy rsnw dy rwhIN suAwd lYNdw hY[ mlmUqr dy ieMdry keI jnm gj mIn kurMgw ]
ny[ h`Q ny pYr ny[ aus qoN ielwvw iehdy iv`c pMj motrW keI jnm pMKI srp hoieE ]
keI jnm hYvr ibRK joieE ] AMg - 176
lweIAW ny, Vital forces ijnHW nUM pRwx kihMdy ny aunHW
dy Awsry srIr cldw hY[ ijMnW icr auh motrW cldIAW GoVy vI bixAw hW, hwQI vI bixAw hW, bYl vI
ny srIr cldw hY, jdoN motrW KVHIAW ho jwxgIAW, bixAw hW, AYho ijhy v`fy-v`fy Gr imly ny[ s`p dw
id`bX motrW ny auh[ Pyr ausy vyly ieh vI KVHw ho vI imilAw hY auhdy iv`c vI idn k`t AwieAw hW[
jWdw hY, ie`k motr hY ijhnUM pRwx kihMdy ny, auh swh mhwrwj kihMd,y ieh qYnMU hux pMjW q`qW dw Gr imilAw
AMdr nUM jWdw hY, bwhr nUM k`F idMdI hY, jdoN mr jwvy hoieAw hY, iehdy iv`c vwihgurU rihMdw hY, ijhVw aus
Pyr AMdr nUM ikauN nhIN jWdw swh[ pMp nwl pweI jwE vwihgurU dy Gr nUM idKw dyvy[ auhnUM gurU kihMdy ny auh
qW vI nhIN jWdw[ jy cilAw igAw Pyr bwhr nUM nhIN smr`Q gurU hoieAw krdw hY, bwkI ijhVy k`cy gurU ny
AwauNdw[ auh qW auh lwieAw hoieAw hY pRmS y r ny pRwx, aunHW qoN nhIN idKw huMdw, bwxI ies qrHW Purmwn krdI
dUsrw Apwn huMdw hY, audwn huMdw hY, ibAwn huMdw hY, hY ik -
smwn huMdw hY, pMj ny ieh[ ie`k KUn nUM, idl nUM Gr mih Gru dyKwie dyie so siqguru purKu sujwxu ]
clwauNdw rihMdw hY[ ie`k imhdy dy iv`c ijhVw kuC AMg - 1291

'Awqm mwrg' julweI, 2012


12
auQy inSwnI vI hY koeI? kihMdy, hW - jWdw hY, mno nwS, vwSnw KYÍ, q`qÍ igAwn[ iqMn cIzW
pMc sbd Duinkwr Duin qh bwjY sbdu nIswxu ] pRgt ho jWdIAW ny -
AMg - 1291 aulit kmlu AMimRiq BirAw iehu mnu kqhu n jwie
auQy Sbd gUMjdw hY, ikhVw Sbd? ijhVy Sbd ]
dy nw - AMg - 1291
.............ijqu sbid jgqu QMim@ rhwieAw ] hux kihMdy ijhVw kOl sI du`KW dy nwl tyfw
AMg - 441 hoieAw hoieAw auh hux is`Dw ho igAw[ is`Dw ho ky
auh nwm gUj M dw hY ijhdy Awsry dy auqy Awh swrw auhdy 'c AMimRq Br igAw[ hux mn ikqy nhIN jWdw,
sMswr KVHw hY - hux Ajpw jwp bgYr zubwn ihlwaux 'qy Awpy hI jwp
nwm ky Dwry sgly jMq ]
ho irhw hY, nyqrW dy nwl vI ho irhw hY, kMnW dy nwl
nwm ky Dwry KMf bRhmMf ] vI ho irhw hY[ mn dy nwl vI ho irhw hY, bu`DI dy
nwm ky Dwry isimRiq byd purwn ] nwl vI ho irhw hY, Awpxy Awp jwp c`l irhw hY[
nwm ky Dwry sunn igAwn iDAwn ] AMg - 284 auh jwp smJwvy ikvy? ikauNik ijhdy AMdr huMdw hY
auh qW ds skdw hY, dUjy nUM qW iehdw pqw nhIN
ijMnW vI hY swry nwm dy shwry nwl nwm KVHw hY[
lgdw ik auh jwp ikho ijhw hY[ lyikn auh jipAw
auh Sbd auQy suxdw hY[ auh sB AMdr vjdw hY lyikn
nhIN jWdw, jpx qoN bgYr Ajpw hY -
suxdw nhIN iesy krky mhwrwj kihMdy ny -
siB sKIAw pMcy imly gurmuiK inj Gir vwsu ]
nau iniD AMimRqu pRB kw nwmu ]
AMg - 1291
dyhI mih ies kw ibsRwmu ]
suMn smwiD Anhq qh nwd ] pMjo igAwn ieMdry, pMjo krm ieMdry, sB ie`k qwr
khnu n jweI Acrj ibsmwd ] AMg - 293 'c Aw gey qy hux gurmuK ijhVw sI, gurmuK dy rwhIN
auQy koeI Purnw nhIN AwauNdw[ nwl kI sun M mun
M hY? gurU dy rwhIN Awpxw ijhVw AslI Gr hY auhdy iv`c
kihMdy nhIN[ auQy nwd vjdy ny[ kihMdy, ikho ijhy ny? vws kr ilAw -
kihMdy, kih nhIN skdy[ ivsmwd hI ivsmwd, KyVw hI Koij iehu Gru lhY nwnku qw kw dwsu ] AMg - 1291
KyVw hY[ so mhwrwj kihMdy, gurU idKwauNdw hY - Sbd dI Koj krky ieh Gr imldw hY[ mhwrwj
Gr mih Gru dyKwie dyie so siqguru purKu sujwxu ] kihMdy ijhVw ieh Gr 'c Aw igAw, AsIN BweI, auhdy
pMc sbd Duinkwr Duin qh bwjY sbdu nIswxu ] dws ho jWdy hW[ ieh pUry guru dI inSwnI ho jWdI hY[
dIp loA pwqwl qh KMf mMfl hYrwnu ] so tolHdw hoieAw lMmw pY igAw, gMgw dy kMFy ies qrHW
qwr Gor bwijMqR qh swic qKiq sulqwnu ] Purmwn AwauNdw hY ik -
AMg - 1291 hoie ibrkqu bnwrsI rihMdw rwmwnMdu gusweIN[
s`cw qKq APur AvsQw dw, cOQy pd dy AMdr, AMimRqu vyly auiTkY jWdw gMgw nHwvx qweIN[
dsvyN duAwr dy AMdr pRmySr pRq`K hYgw[ kihMdy ies BweI gurdws jI, 10/15
qrHW dy nwl - AMimRq vyly ijMny vI bMdgI krn vwly ny swry
suKmn kY Gir rwgu suin suMin mMfil ilv lwie ] AMimRq vylw sMBwldy ny qy mhwrwj kihMdy -
AMg - 1291 iBMnI rYnVIAY cwmkin qwry ]
kihMdy suMn mMfl ijhVw dsvW duAwrw hY, ij`Qy jwgih sMq jnw myry rwm ipAwry ] AMg - 459
koeI Purnw nhIN hoieAw krdw auQy ilv lw ky qUM myry rwm dy ipAwry jwgdy ny[ AMimRq vyly jdoM
cosmic rwg, vwihgurU dy dr 'qy ijhVy rwg huMdy ny sMswr su`qw ipAw huMdw hY, ieh au~T ky auhdI Xwd 'c
auh sux auQy - jWdy ny[ so ieh vI jWdw hY[
AkQ kQw bIcwrIAY mnsw mnih smwie ] Ago hI dy jwiekY lMmw ipAw kbIr iqQweIN[
AMg - 1291 BweI gurdws jI, vwr 10/15
AkQ kQw auh hY ijhVI khI nhIN jWdI g`l[ pihlW hI jw ky ij`Qy ieSnwn krdw hY aus pOV
auQy jw ky ivcwrI jWdI hY qy vwSnwvW ny auh swrIAW dy auqy lMmw pY igAw[ hux jd auQy rwmwnMd jI phuMcdy
mn 'coN pYdw huMdIAW ny[ mn 'c hI smwA ky mn mr ny, torcW qW jd huMdIAW nhIN sI qy by-iDAwn jw rhy

'Awqm mwrg' 13 julweI, 2012


ny, pRmySr dw Bjn krdy hoey[ roz jWdy sI qy Acwnk AMqriDAwn ho ky dyiKAw ik Aw rhy ny[ kihMdy,
Awp dw Tyfw zor nwl kbIr swihb dI v`KI 'c Ardws kro[ Ardws krI, Ardws qoN bwAd jdoN dyKdy
l`igAw[ Awp ny jwx ilAw ausy vyly ik iksy mnu`K ny qW pMjvyN Awh bIbI jI (sMq mwqw rxjIq kOr
dy swfw Tyfw l`igAw qy l`igAw vI zor nwl hY[ aus jI) dy ipqw jI KVHy ny qy ienHW ny AMimRq Ckwauxw
vyly mn 'c drd AwieAw ik eys bMdy dy s`t l`gI[ SurU kr id`qw[ PlHyvwl dw muMfw dsvIN jmwq dw, auh
aus vyly nIvyN hoey moFy qoN PV ilAw, pYr dy nwl AMimRq Ck irhw hY qy bwpU jI jdoN ny jdoN cUlw dy
tuMiBAw, kihMdy au~T, rwm dy ipAwry, khu rwm, khu id`qw, pMj cUly sIs 'c pw idqy qy nyqrW 'c nyqr
rwm[ pVHo AYs qrHW - swmHxy krky jdoN Awp ny cUlw pw ky boilAw ik bol
Dwrnw - pYrIN tuMB ky au~Tw ilAw kbIr nUM, 'vwihgurU jI kw Kwlsw, vwihgurU jI kI Pqih'[ AYnI
rwm-rwm bol ipAwirAw[ g`l khI qy nyqrW 'c iC`tw mwr id`qw, lyikn nyqrW
pYrI tuMB auTwilAw 'bolhu rwm' isK smJweI[ nwl nyqr imlw id`qy[ aus b`cy dy nyqr hI nw bMd
BweI gurdws jI, vwr 10/15 hoey muV ky, nw Pyr h`Q pYr c`lx KVH igAw[ BweI
nwl ieh smJw id`qw ik rwm ikvyN bolxw hY[ swihb BweI rxDIr isMG jI kihx l`gy bwpU jI nUM
rwm dI kihx dI dyr sI swDsMgq jI! b`qI vI ik kihMdy ieh kI ho igAw? kihMdy, byiDAwny ho gey
iqAwr sI, qyl vI iv`c sIgw, pihlW hI[ TU`TI vI AsIN pUry jlwl dy nwl AsIN iC`tw mwr id`qw[ kihMdy
sIgI, hux jgdw dIvw b`qI dy nwl l`g igAw[ hux hux, hux qW iehdI surq srIr nUM C`f ky ieh ijMnIAW
kI hoieAw dIvw vI lt-lt jlx l`g igAw[ mMzlW ny swrIAW iqRkutI dIAW, hyTW qoN lY ky cldIAW
ny, AwigAw c`kr hY, shMsrwr dl kml hY[ iqRkutI
ijau lohw pwrsu Cuhy cMdn vwsu inMmu mihkweI[
BweI gurdws jI vwr 10/15 hY, kihMdy iehdI surq hux dsvyN duAwr q`k phuMc
geI hY[ kihMd,y dsvyN duAwr Pyr hux kI krIey[ kihMdy
ijvyN lyohy nUM pwrs l`g jWdw hY, l`gdI swr sonw
56 GMty nUM auqrygI, ikauNik cwbI AYnI dy cu`ky hW[
bx jWdw hY[ inMm dy kol drKq hovy cMdn dw, auh
56 GMty nhIN iehdI surq auqrnI[ bwkI skUl dy
inMm mihk jWdI hY cMdn dI sugMD dy nwl -
b`icAW leI swvDwn kIqw ik dyK,o ieh qW swry msqwny
psU pryqhu dyv kir pUry siqguru dI vifAweI[ ho jwxgy, EnW ku zor lwE ijMnW ku zor ieh sih
BweI gurdws jI vwr 10/15 skx[ aus vyly bwkIAW nUM AMimRq CkwieAw qy ies
pSU qy pRyq qoN dyvqw bxw idMdw hY[ pUry siqgurU b`cy nUM cu`k ky gurU gRMQ swihb jI mhwrwj dy ie`k
dI ieh vifAweI hoieAw krdI hY[ aus vyly CoNhdI sweIf ibTw id`qw qy AKMfpwT SurU ho igAw[ 48
swr ikauNik pihlW pUry sIgy, iek dm smwDI l`g geI GMty bwAd Bog ipAw aus qoN bwAd hrI dw kIrqn
ies qrHW nwl pVH lE - hoxw SurU ho igAw[ jdoN 56 GMty pUry ho gey, auh
Dwrnw - surq cVH geI dsvyN duAwry, b`cw ih`ilAw, ih`l ky balance C`f id`qw DrqI qoN[
sihj smwD l`g geI[ sMgq dy auqy auVn l`g igAw, BweI swihb ilKdy ny
rwm bolx dI dyr sI, ausy vyly kbIr swihb dI ik swfy auqoN dI sIs dy vwijAW dy auqoN dI huMdw
ijhVI surq sI auh ivsmwd iv`c clI geI - hoieAw gurU gRMQ swihb mhwrwj dy swmHxy AYs qrHW
Acrj no Acrju imlY ivsmwdY ivsmwdu imlweI[ Aw ipAw ijvyN m`CI pwxI 'c qYrdI-qYrdI Aw ky hyTW
BweI gurdws jI vwr 10/15 l`g jwey[ kihMdy, aus vyly bwpU jI au~Ty, kihMdy BweI
keI pRymIAW dy iKAwl 'c huMdw hY ik AYs qrHW swihb iehdI surq drgwh dy A`gy KVHI hY inrMkwr
vI ho jwieAw krdw hY kdy[ pUrw jigAwsU hovy, pUrw dy qy hux qusIN lwvW dw kIrqn SurU kro[ lwvW
hovy aupdyS dyx vwlw, iesy qrHW huMdw hY[ bxweIAW sI surq vwsqy, AsIN kMm lYNdy hW duinAwvI
ivAwh vwsqy[ aus vyly BweI swihb kihMdy AsIN lwvW
BweI swihb BweI rxDIr isMG jI ny nwrMgvwl
dw kIrqn kirAw[ aus qoN bwAd hOlI-hOlI aus b`cy
dy sI, hux qW lok Bul ` dy jWdy ny A`jk`l[H auh luiDAwxy
ny zirAw, zr ky Pyr surqI 'c AwieAw[
Kwlsw skUl dy AMdr ij`Qy A`jklH Kwlsw kwlj hY,
dsvIN jmwq dy b`icAW nUM iemiqhwn dyx qoN pihlW iesy qrHW nwBy drvwzy 'c ie`k nwmDwrI sPYd
AMimRq Ckw ky bwhr qoirAw krdy sI[ iemiqhwn dyx vsqrW vwly, huiSAwrpur dy inhMg isMG[ dIvwn lw rhy
vwsqy qy pMj ipAwirAW dw pRbMD huMdw sI[ cwr Aw ny, dIvwn l`gx qoN bwAd ienHW ny mnHw kr id`qw sI
gey sI pM j vy N nhIN sI Awey [ BweI swihb ny ik pMj iek`Ty ho ky is`K AMimRq nhIN iqAwr kr

'Awqm mwrg' julweI, 2012


14
skdy[ AMgryz ny Awh ijvyN dPw 44 lwauNdy ny AYs swry hI AYb ny[ auh vI igAw, jdoN auhnUM jgwieAw
qrHW lwauNdy sI[ AMimRq qW nwmDwrI hI CkwauNdy sI, Aw ky cOvI GMty bwAd, auhny vI iehI g`l kih id`qI[
lyikn ienHW ny BOrw p`t ky C`q lYxw, AMdr corI bYT mhwrwjy ny hukm kr id`qw ik nwmDwrIAW nUM cOvI GMty
ky AMimRq iqAwr krnw[ Pyr ie`k-ie`k nUM bulwauxw[ dy AMdr myrI irAwsq qoN bwhr kr idE, ieh qW
hux qW AsIN ieqrwz krdy hW ikauNik auh rsm ijhI swirAw nUM msqwny kr dyxgy[ jy ikqy POj nUM dy id`qw
bx geI[ auh iek`ly nUM bulwauxw, bulwauxw vI bwltI 'nwm' qW swrI hI POj ies rsqy pY jwaU ikauNik
h`Q iv`c hY, ikqy dUr jw ky kihxw ik Awjw qYnUM kmwieAw hoieAw nwm sI[
AMimRq Ckw dyeIey[ auQy c`l, qYnUM EQy AMimRq Ck
dyeIey[ AYho ijhy vI smyN Aw cu`ky ny, A`j dw smW kmwieAw hoieAw ijhVw nwm hY auh surq cwVH
kI hY[ so ies qrHW dy nwl auh AMimRq CkwauNdy huMdy[ idMdw hY, bwpU jI dI cwcI AweI, kihMdI hIrw isMAW!
ies qrHW pitAwly jdoN dIvwn l`g hitAw, nwBy drvwzy pu`q myrI surq nhIN cldI, myrI ibrqI nhIN lgdI
'c, isglIgrW dy muh`ly, auQy bwbw jI ny ikhw ik nwm 'c[ bwpU jI ny sihj suBwA h`Q lw id`qw, bMdgI
kihMdy nwm lYx vwly Aw jwE[ qW aus vyly mhwrwj kridAW dy nyVy nhIN sI koeI jWdw[ h`Q lwaux dI dyr
mihMdr isMG nUM ie`k ic`TI AweI sI gorimMt AwP sI, kihMdy dyK cwcI! nwm qW cldw hY[ auh iltx l`g
ieMfIAw dI ik ieh nwmDwrIey kMn 'c kI dsdy ny? geI cubwry 'qy[ cIkW mwry sih nw hovy aus qoN[ bwpU
ikauNik auh nwm nUM gupq r`Kdy sI, AsIN qW pRgt jI ny Pyr h`Q lw id`qw SkqI G`t kr id`qI[ aus qoN
kr id`qw[ ijMnW nwm gupq hovy EnW auhdw izAwdw bwAd bwpU jI bwhr nUM c`ly qW aunHW dy BrwvW ny, cwcy
Pl hoieAw krdw hY[ ijMnI koeI cIz pRgt hov,y muSk dy muiM fAW ny ikhw ik bweI! byby geI sI aupr nUM AweI
kpUr nUM KolH idE swrw hI auf jWdw hY[ koeI sYNt nhIN hwly q`k[ kihMdy, BweI! quhwfI byby k`lH nUM AYsy
dI SISI hY auhdw F`kx lwh ky prHy kr idE[ swrI vyly AweygI[ kihMdy ikauN? kihMdy hux qW mVolI peI
hI KuSbU ivcoN au~f jweygI[ iehnUM gop mMqr kihMdy hY, cu`k ilAwE quhwfI mrzI hY[ pr k`lH nUM AYs vyly
sI, gupq mMqr[ gupq hI id`qw jWdw sI, swirAW dy auh hoS 'c AweygI[ dUsry idn cOvI GMty dI smwDI
swmHxy nhIN sI id`qw jWdw[ so jdoN aunHW ny ikhw ik lvw id`qI[ ieh mYN ies krky bcn kIqw hY ik AYvyN
kMnH 'c kI kihMdy ny pqw lE, mihMdr isMG ny Awpxw koeI kwlpink g`lW nhIN hY -
dPqrI Byj id`qw[ dPqrI jdoN igAw, KVHw ho igAw Acrj no Acrju imlY ivsmwdY ivsmwdu imlweI[
lweIn 'c, bwbw jI ny jdoN bwbw jI ny kMn 'c vwihgurU Jrxw Jrdw inJrhuM gurmuiK bwxI AGV GVweI[
mMqr ikhw, qW auh kmweI hoeI golI sI, BrI hoeI BweI gurdws jI vwr 10/15
rweIPl 'coN inkilAw[ ausy vyly zKmI ho igAw, bih so aus vyly surqI cVH geI auhdI -
igAw[ cOvI GMty lMG gey auQy bYTy nUM swry hI bYTy AMimRq rsu siqgurU cuAwieAw ] AMg - 1069
ny[ mhwrwj pitAwly ny bMdw ByijAw ik AwieAw nhIN
jdoN nwm dw rs coieAw dsvyN duAwr 'c -
k`lH dw igAw hoieAw, bulwE kI g`l hY? auQy jw ky
moFw ihlwieAw auhdw, kwPI moFw ihlwaux qoN bwAd dsvY duAwir pRgtu hoie AwieAw ] AMg - 1069
auhny nyqr KolHy qy AYs qrHW l`igAw ijvyN bhuq koeI ausy vyly pRgt ho igAw, dsvyN duAwr 'c[ ikhVw
drug Kw leI huMdI hY[ kihMdy, mihMdr isAW! mihMdr AMimRq? -
isAW! qYnUM mhwrwj swihb bulwauNdy ny[ AMimRqu hir hir nwmu hY myrI ijMduVIey
AMimRqu gurmiq pwey rwm ]
kihMdw, ikhVw mhwrwj?
haumY mwieAw ibKu hY myrI ijMduVIey
kihMdy, mihMdr isauN mhwrwj pitAwly nUM Bu`l hir AMimRiq ibKu lih jwey rwm ] AMg - 538
igAw qUM? ivhu lwh idMdI hY[ jdoN AMimRq rs cuAwieAw gurU
kihMd,y AYho ijhy hzwrW rwjy AsIN dyKy ny drgwh ny nwm dw[ aus vyly pRgt ik`Qy hoieAw -
iv`c T`ufy pYNdy ny ienHW dy[ jwE, mYnUM iksy kol jwx dsvY duAwir pRgtu hoie AwieAw ]
dI loV nhIN[ Pyr mhwrwjy nUM dUsrw bMdw dUjy idn auQy id`isAw kI? -
ByijAw, hIrw isMG dPqrI ijhVw vsqr puAwauNdw
qh Anhd sbd vjih Duin bwxI
huMdw[ vsqrI[ kihMdw, mhwrwj! mYN jWdw hW, auh koeI shjy shij smweI hy ] AMg - 1069
jwdU kr idMdy ny, myry 'qy nhIN hoxw ikauNik myry 'c

'Awqm mwrg' 15 julweI, 2012


iek qW Anhd Sbd vjdy ny, ie`k bwxI dI auhdw X`g krdw hY[ kdy koeI hor kMm krdw, kdy
lgwqwr Dun suxdI hY, EAMkwr dy nwm dI[ auh bwxI koeI kMm krdw iPrdw hY, ip`Cy-ip`Cy iPrdw hY -
ijhdy nwl swry jgq nUM auqpq kIqw hY -
kbIr mnu inrmlu BieAw jYsw gMgw nIru ]
kIqw pswau eyko kvwau ] pwCY lwgo hir iPrY khq kbIr kbIr ] AMg -
iqs qy hoey lK drIAwau ] AMg - 3 1367
QoVHIAW ijhIAW AOKIAW g`lW ny[ kihMdy, s`cI g`l kih idMdy sI[ bYTy ieho ijhy
..............shjy shij smweI hy ] AMg - QW sI, ij`Qy jwq-pwq dw, krmkWf dw bhuq zor sI[
1069 ie`k pwsy qW ieslwm vwilAW ny auQy jw ky Awpxy
Dwvqu QMim@Aw siqguir imilAY dsvw duAwru pwieAw] msly, AwpxI SrHw, bhuq sKqI dy nwl idRVH krwauxI
iqQY AMimRq Bojnu shj Duin aupjY SurU kr id`qI kwSI 'c[ ie`k pwsy auQy ihMdU smwj dy
ijqu sbid jgqu QMim@ rhwieAw ] AMg - 441 bRwhmx bVy ivdvwn rihMdy sI ijhVy Borw ku g`l vI
ie`Qy Pyr mhwrwj ny ikhw hY ik auQy AMimRq nwm nhIN sI sihMdy[ kbIr dy kihMdy duSmx bxy hoey sI
dw Bojn qy Dun auQy sihj dI aupjdI hY - swry[ dovyN iDrW k`tV ijhVy huMdy ny, auh ie`k qrHW dy
ijqu sbid jgqu QMim@ rhwieAw ] AMg - 441 nwl nyqrhIx purS hoieAw krdy ny[ aunHW nUM Awpxy qoN
sihj nwl hI aupjdI hY, koeI consantrate AgwhW koeI g`l idsdI nhIN hud M I[ kihMd,y ijhVI AsIN
nhIN krnw pYNdw[ auh Sbd ijhdy nwl sMswr swrw jwx leI, ies qoN A`gy kuC hY hI nhIN[ KUh dw f`fU
bMnH ky KVHw kIqw hoieAw - huMdw hY[ hMs Aw ky KUh dy kMFy bYT igAw[ mwn srovr
qoN AwieAw hY[ kihMdw, ik`QoN AwieAw hYN, kihMdw mwn
qh Anyk vwjy sdw Andu hY scy rihAw smwey ] srovr qoN[ f`fU kihMdw ik`fw ku hudM w hY, nwly Cwl mwrI,
ieau khY nwnku siqguir imilAY
cOQw ih`sw t`p igAw[ auh kihMdw bhuq v`fw[ Pyr pOxw
Dwvqu QMim@Aw inj Gir visAw Awey ] AMg - 441
t`p igAw, Pyr AKIr dy auqy swry KUh dI mOx nwl
so ij`Qy iehdI surq cVH jWdI hY - lg ky gyVw dy ky kihMdw Pyr AYfw hud M w hY? auh kihMdw,
gurmuiK AMqir shju hY mnu ciVAw dsvY Awkwis ] AYfw! ieho ijhy qW kroVW KUh auhdy 'c Aw jwx[ f`fU
iqQY aUNG n BuK hY hir AMimRq nwmu suK vwsu ] bwhr inkl ky kdy GuMimAw nhIN sI auhnUM pqw nhIN
nwnk duKu suKu ivAwpq nhI sI ik dunIAW bwhr ikho ijhI hY, Enw hI igAwn
ijQY Awqm rwm pRgwsu ] AMg - 1414 sI auhnU[M so hMs nUM kihx l`igAw ik jwh Eey JUiTAw!
surq cVH geI[ Acrj nUM Acrj, ivsmwd nUM qUM iksy JUiTAW dy dyS qoN AwieAw hYN, ies qoN v`fI
ivsmwd iml igAw qy AMimRq dw Jrxw, Jrnw SurU ho cIz qW huMdI hI nhIN kuC[ iesy qrHW dy nwl ijhVy
igAw qy AvsQw kI hoeI? kihMdy hux r`b qy kbIr AigAwn dy iv`c ply hoey bMdy huMdy ny, aunHW nUM ijMnW
ie`k bx gey[ aus vyly kbIr swihb ny ies qrHW dy aunHW ny jwxw huMdw hY aus qoN AgwhW auh jvwb dy idMdy
nwl bwxI iv`c pRgt kirAw, pVHo ipAwr nwl - ny ik ies qoN AgwhW koeI g`l hI nhIN ho skdI[ so
Dwrnw - gurW ny myry E bwx mwirAw, ieh dovyN vrg ijhVy sI, SrHw dy pwbMd ijhVy sIgy
myry pY igAw klyjy Cyk[ kwzI qy mulwxy[ dUjy pwsy ijhVy bRwhmx vrg sI ieh
kbIr siqgur sUrmy bwihAw bwnu ju eyku ] dovyN hI vYr pY gey kbIr swihb dy qy aus vyly
lwgq hI Buie igir pirAw prw kryjy Cyku ] bwdSwh iskMdr loDI dOrw krdw-krdw jdoN auQy phuc M dw
AMg - 1374 hY, mhwrwj kihMdy, ieh swry iek`Ty ho ky deputaion
kihMdy, k`cy gurU ny nhIN mwirAw, siqgurU sUrmy bxw ilAw dohW ny, sWJw bxw ilAw[ pihlW slwh kr
ny mwirAw hY[ jdoN bwx mwirAw Sbd dw, ausy vyly leI ik hux mOkw AwieAw hY jy Awh iek`l- y iek`ly gey
myry klyjy 'c Cyk pY igAw qy lgdI swr mYN igr qW ieh TIk nhIN, AwpW iek` T y ho ky c` l Iey [
ipAw[ kwm, kRoD, loB, moh, AhMkwr, eIrKw, inMidAw, deputaion cilAw jWdw hY qy rwjy iskMdr ny smW dy
cuglI sB n`T gey, koeI nw irhw[ so ies qrHW id`qw[ kihMdy d`s?
mhwrwj kihx l`g,y gurU dSmyS ipqw, pRm y IE! AYs qrHW kihMdy mhwrwj! kI d`sIey, Awh ihMdU Drm hY
Bgq kbIr ny nwm dI pRwpq krI[ aus qoN bwAd ieh Awpxy Drm 'c p`ky ny[ jnyaU pwauNdy ny, mMdrW
auhdI mihmw pRgt ho geI[ kdy qW mhwrwj Aw ky dy iv`c jWdy ny, qIrQW 'qy jw ky ieSnwn krdy ny[

'Awqm mwrg' julweI, 2012


16
hor krm Drm krdy ny[ SrwD krwauNdy ny qy hor bRwhmx lokW nUM mKOl krdw hY qy swfw jo jnm hoieAw
AnykW iksm dy jwp krwauNdy ny qy AsIN ieslwm vwly hY ieh bRhmw dy mu`K qoN hoieAw hY, kSqrIAW dw
hW[ auh quhwnUM pqw hI hY ik Srw dy muqwibk swnUM bRhmw dI bwhW 'coN hoieAw hY qy vYSW dw bRhmw dy
pMj nmwzW roz pVHnIAW pYNdIAW ny[ rozy r`Kxy pYNdy p`tW 'coN hoieAw hY qy SUdrW dw pYrW 'coN hoieAw qy
ny, zkwq dyxI pYNdI hY qy hor ijhVy msly ny kurwn mhwrwj! ieh qW mKOl krdw hY[ swnUM kihMdw hY -
SrIP dy ihswb nwl auh swnUM krny pYNdy ny qy khu ry pM i fq bwmn kb ky ho e y ]
mhwrwj! ieh D`jIAW aufwauNdw hY sB cIzW dIAW[
kihMdy, kihMdw kI hY? kwzI kihx l`igAw ik pihlW bwmn kih kih jnmu mq Ko e y ]
mYN quhwnUM dsdw hW, ik`fw mKOl krdw hY kwhby nwl, jO qUM bRwhmxu bRhmxI jwieAw ]
kihMdy bwxI 'c ilKdw hY Awp dI dy AMdr[ AsIN qau Awn bwt kwhy nhI AwieAw ]
not krIAW hoeIAW ny iehdIAW g`lW, hzUr nUM d`sx AMg - 324
vwsqy ik ik`fw Kqrnwk bMdw pYdw ho igAw[ jy hux ik`fw mKOl krdw hY mhwrwj[ swnUM kihMdw hY ik
nw iehdw bwnxUM bMinHAw igAw qW ieh qW Kbry kI jy qUM mW dy pyt 'coN jnm ilAw hY myry vWgx[ jy qUM
kr deygw ie`Qy[ dunIAW nUM nwsqk bxw deygw swrI bRwhmx sI qW iksy hor rsqy qoN pYdw hoxw sI, swfy
nUM qy r`b qoN bymuK krky dojkW 'c sVygw qy auhdw vWgx ikauN pYdw hoieAw[ Pyr jy qUM bRwhmx hYN qW qyry
doS Awp dy auqy Aweygw, hzUr dy auqy ik AYsw bMdw AMdr du`D cwhIdw sI, swfy AMdr jy KUn hY, qyry AMdr
rwj dy iv`c ikauN plmx id`qw[ ikauN rihx id`qw? qW KUn nhIN sI hoxw cwhIdw[
ijhny Kudw qoN dUr kr id`qI swrI isRStI[ kihMdy, kI
qum kq bRwhmx hm kq sUd ]
kihMdw hY? kihMdy, bWg idMdy sI[ mu`lW dy irhw sI
hm kq lohU qum kq dUD ] 3 ]
bWg[ A`lwh hU Akbr kih irhw sI[ kihMdy, kbIr
khu kbIr jo bRhmu bIcwrY ]
kihMdw hY -
so bRwhmxu khIAqu hY hmwrY ] AMg - 325
kbIr mulW munwry ikAw cFih sWeI n bhrw hoie
kihMdw, mhwrwj! hor hI FkONslw KVHw kr id`qw
] jw kwrin qUM bWg dyih idl hI BIqir joie ]
ik ijhVw bRhm dI g`l krdw hY auh bRwhmx hY[ swfI
AMg - 1374
jwq pwq nUM KMfn kr id`qw iesny[ mhwrwj vI iesy
kihMdw, lE mhwrwj! bWg qoN htwauNdw hY[ kihMdw, qrHW kihMdy ny swDsMgq jI -
kwhnUM auqy jw ky bWg idMdw hYN, r`b qW idl 'c hI
jwiq kw grbu n krIAhu koeI ]
rihMdw hY[ kihMdy Pyr h`j nUM jWdy sI, iehnUM ikhw ik
bRhmu ibMdy so bRwhmxu hoeI ] AMg - 1127
qUM vI h`j c`lxw hY? ieslwm vwlw hYN qUM vI c`l[
kihMdy, mhwrwj! AYho ijhw jvwb iehny glq id`qw ijhVw bRhm dw ivcwr krdw hY auh bRwhmx hY[
suixAw nhIN jWdw[ kuPr boilAw ieh[ kihMdy kI ikhw jwiq kw grbu n kir mUrK gvwrw ]
iesny? kihMdy, iesny mhwrwj AYs qrHW ikhw - iesu grb qy clih bhuqu ivkwrw ] AMg - 1128
kbIr hj kwby hau jwie Qw AwgY imilAw Kudwie ] qy ies qrHW dy nwl swfy nwl puAwieMt-puAwieMt
sWeI muJ isau lir pirAw quJY ikin@ PurmweI gwie ] 'qy AV ky AYs qrHW kihMdw hY -
AMg - 1375 Dwrnw - ihMdU qurk khW qy Awey,
kihMdw mYN h`j nUM jWdw sI, mYnUM rwh 'c r`b iml ikn ieh rwh clwey ny[
igAw[ kihMdw, r`b myry nwl lV ipAw b`D-o b`D[ kihMdw, kihMdy, mhwrwj! AYsIAW Fu`crW AVwauNdw hY[ Awp
r`b mYnUM kihx l`igAw, E kbIr! qYnUM kIhny d`isAw ausnUM Awpxy hzUr s`d ky AYsI iebrqnwk szw dyvo
hY ik mYN kwhby 'c rihMdw hW[ kihMdw, lE mhwrwj! ik dubwrw iksy dI ihMmq nw pY jwey ieh g`lW krn
hzwrW hwjI ijhVy iehdw aupdyS suxngy aunWH 'qy mwVw dI[ ieh qW ieslwm dIAW D`jIAW aufwauNdw hY, SrHw
Asr hoeg y w ik cMgw Asr hoeg y w[ bwdSwh iKJ igAw[ dw hovy rwj qy SrHw dy iKlwP boldw hov[y aus vyly bhuq
qy auDrly pwsy aunHW ny iSkwieqW lwauxIAW SurU kr gu`sy 'c Aw igAw[ hukm dy id`qw ik hwzr kro kbIr
id`qIAW ik mhwrwj! ieh jwq pwq dIAW D`jIAW nUM[ hwzr kr id`qw igAw, bMnH ky pyS kirAw[ ijhVy
aufwauNdw hY[ jwq-pwq nUM nhIN ieh mMndw qy swnUM ipAwry sI aunHW dy idl dy AMdr bhuq izAwdw APsos
ho igAw[ inrwsqw Cw geI ik hux kI bxygw ieh qW
'Awqm mwrg' 17 julweI, 2012
zwlm hY ijhVw iehdy kol igAw auh muV ky jIauNdw qurk krnw hY Kudw ny -
nhIN AwieAw[ Ar mwrdw vI bhuq torture dy ky jau ry Kudwie moih qurku krYgw
hY[ so auQy jdoN AwieAw, kihMdy d`so kwzI swihb kI Awpn hI kit jweI ] AMg - 477
kihMdy ny? kihMdy, mhwrwj! ieh g`lW kihMdw hY
mYN suMnq kIqI kqweI hI pYdw huMdw[ Pyr qW qUM
ijhVIAW Awp nUM AsIN d`sIAW ny qy hux kI ivcwr
mMn lYNdw ik ieh ieslwm dw hY[ ieh m`lo-m`lI qusIN
hY[ kihMdy dyKo, ieh ieslwm dy iv`c huMdw hoieAw,
bMidAW nUM bxwauNdy EN[ koeI iqlk lw ky krwauNdy ny,
ieslwm dw koeI krm nhIN kirAw[ nw suMnq krI
jnyaU pw ky ihMdU bx igAw qy qusIN suMnq krw ky
hY, nw nmwz pVHdw hY, nw kuC hor krdw hY[ qy aus
muslmwn, hYgy bMdy[ kihMdy clo qyrI g`l mMn lYNdy hW[
vyly kwzI kihx l`igAw ik kbIr! qUM ieslwm dy
suMnq kI hY? -
iv`c Aw jw qy pUry qrIky dy nwl ijs qrHW ieslwm
dy iv`c ilAWdw jWdw hY aus qrHW qUM Aw jw[ aus suMniq kIey qurku jy hoiegw Aaurq kw ikAw krIAY ]
vyly kbIr swihb kihx l`gy ik AYs qrHW d`so mYnUM AMg - 477
beI - AOrq dw kI kroNgy Pyr?
ihMdU qurk khw qy Awey ikin eyh rwh clweI ] ArD srIrI nwir n CofY qw qy ihMdU hI rhIAY ]
AMg - 477 AMg - 477
ieh rwh kIhny clw id`qy, ieh qW vwihgurU dy jdoN nwr nUM nhIN C`fdw Pyr qW kihMdy ihMdU hI
bMdy sIgy swry[ soc ivcwr ky mYnUM jvwb dy qy - rhy AsIN[
idl mih soic ibcwir kvwdy Cwif kqyb rwmu Bju baury
iBsq dojk ikin pweI ] AMg - 477 julm krq hY BwrI ] AMg - 477
iBSq kIhnUM imldI hY? muslmwn nUM? dojk kihMdy -
kIhnUM imldw hY kwPr nU? M kihMdy nhIN? mwVy kMm krn
joru kIAw so julmu hY lyie jbwbu Kudwie ]
vwlw cwhy ieslwm 'c hY, cwhy ihMdU Drm 'c hY auhny
AMg - 1375
nrkW 'c jwxw hI jwxw hY, mzHb dy nwl nhIN koeI
bc skdw huMdw[ kwzI ! - zulm krn dw bdlw drgwh iv`c Kudw leygw[
kr lE zulm ijhVw krnw hY -
kwjI qY kvn kqyb bKwnI ]
pVHq gunq AYsy sB mwry iknhUM Kbir n jwnI ] kbIrY pkrI tyk rwm kI qurk rhy pichwrI ]
AMg - 477 AMg - 477
bQyirAW ny piVHAw hY rUh ik`Qy jWdI hY, iksy ijhVIAW qusIN g`lW krdy EN[ auh kihMdy pc ky
nUM pqw hY ik rUh ik`Qy jWdI hY? kbrW 'c d`b idMdy hwr jwENgy qusIN[ AsIN qW Kudw dI, vwihgurU dI Et
EN, ikqy dyKI hY? kbrW 'c peI hoeI? jW dojkW 'c pkrI hY[
geI hoeI? bwkI qUM mYnUM bwr-bwr khI jWdw hYN suMnq aus vyly Awp ny ieh g`l khI ik bwdSwh
krw lY, suMnq krw lY[ suMnq c`lI ikvyN hY? qYnUM pqw slwmq! ieh ijhVIAW g`lW ny mYN nhIN ienHW 'qy
hY? iebrweIl qoN c`lI hY, auh glq kMm krdw sI, ivSvwS krdw[ mYN s`c boldw hW jo mYnUM pRmySr kihMdw
AwpxI iesqRI nUM bcn id`qw sI srw nUM ik mYN iksy hY qy ieh swry BrmW dy iv`c Bu`ly hoey ny[ ies qrHW
hor iesqRI kol jwvW, myrw isr k`t dyeIN[ ieh cilAw dy nwl Purmwn krdy ny -
igAw qy isr k`tx dI ibjwey ijhVy AMg l`gy sI auh Dwrnw - r`b swrIAW GtW dy iv`c vsdY,
k`t id`qy[ CwqI dy nwl k`t id`qy, mUCW dy bwl k`t BrmW iv`c Bu`lIN dunIAW[
id`qy[ bwkI l`qW dy bwl k`t id`qy, suMnq kr id`qI[
kihx l`gy, bwdSwh slwmq! ieh Brm ny sMswr
aus qoN ieh irvwz c`l ipAw[ kihMdy -
Bulw id`qw[ ie`k do nhIN Bu`ly swry hI Bu`l gey ny[ so
skiq snyhu kir suMniq krIAY mY n bdaugw BweI ] ieh AslI g`l suxn nUM iqAwr nhIN -
AMg - 477
hm mskIn KudweI bMdy qum rwjsu min BwvY ]
mYN nhIN ies g`l 'c ivSvwS krdw[ jy mYnUM Alh Avil dIn ko swihbu joru nhI PurmwvY ]

'Awqm mwrg' julweI, 2012


18
AMg - 480 AMg - 480
r`b kihMdw hY ik dUijAW dy auqy zor krky Drm Awh im`tI hI l`gI hoeI hY mnu`KW nUM swrI[
'c ilAwE[ zbrdsqI Drm iv`c ilAwE[ pWc qq ko qnu ricE jwnhu cqur sujwn ]
kwjI boilAw bin nhI AwvY ] AMg - 1427
AMg - 480 iehdy iv`c bRhm nUM pCwx -
qUM jvwb nhIN dy skdw[ AslI bwq nhIN qUM khY kbIrw iBsq Coif kir dojk isau mnu mwnw ]
smJdw[ AMg - 480
rojw DrY invwj gujwrY klmw iBsiq n hoeI ] qyrI AsIN bihSq C`f id`qI[ swfw qW qUM kwPr
AMg - 480 kihMdw hYN dojk nwl hI mn mMn igAw[ so kihMdy nmwz
rozy qusIN Dr lYNdy EN[ nmwzW pVH lYNdy EN, klmy ijhVI hY pVHn dw Xqn kr[ JUTIAW nmwzW nw pVH[
pVH lYNdy EN, iehdy nwl qusIN kI bihSq iv`c cly jy pVHnIN hY gurU mhwrwj ny vI d`isAw sI[
jwENgy? ie`k pwsy quhwfy AMdr nPrq hY[ ihMdUAW nUM pMij invwjw vKq pMij pMjw pMjy nwau ] AMg - 141
qusIN nPrq krdy EN? zor krdy EN, mMdr FwhuMdy EN[ pMjW dy pMj nwauN ny, pMjy hI smyN ny[ swfI ijhVI
FuMhwauNdy EN kol KVH-KVH ky[ kihMdy, Pyr quhwfy vwsqy nmwz hY AsIN pihlI nmwz s`c dI pVHdy hW -
drvwzw Ku`lHw hY ik bMd hY r`b dw[
pihlw scu hlwl duie qIjw KYr Kudwie ]
sqir kwbw Gt hI BIqir jy kir jwnY koeI ] AMg - 141
AMg - 480
Pyr AsIN h`k dI ikrq krnw, Drm dI ikrq
jdoN Awh bcn aucwirAw, kihMdy dyKo mhwrwj! krnI, Pyr dUjI nmwz swfI ieh hY BweI[ qIjI nmwz
Pyr krdw hY nw byAdbI? kihMdy, kI kihMdw hY? swfI kI hY, AsIN roz pVHdy hW -
kihMdy, ieh kihMdw hY ik ijhVw kwhbw hY, nwnk nwm cVHdI klw qyry Bwxy srb`q kw Blw[
kihMdw auh ieh kihMdw hY ik AMdr hI AMdr[ bwhr
nw jwE, AMdr hI nmwz pVH lE - kihMdy swirAW dw Blw mMndy hW, swfI nmwz qIsrI
ieh hY[
invwj soeI jo inAwau ibcwrY klmw Aklih jwnY ]
muis muslw ibCwvY qb qau dInu pCwnY ] cauQI nIAiq rwis mnu pMjvI isPiq snwie ]
AMg - 480 AMg - 141
kihMdy mus`ly nUM kI kihMdw hY? beI kwm, kRoD, cOQI mn nUM su`cw bxw lYxw, pMjvIN hux AwpW pVH
loB, moh, AhMkwr nUM pihlW tukVy-tukVy krky hyTW rhy hW swry bYTy[
ivCw lE, Pyr dIn pCwixAw jWdw hY - krxI klmw AwiK kY qw muslmwxu sdwie ]
Ksmu pCwin qrs kir jIA mih nwnk jyqy kUiVAwr kUVY kUVI pwie ] AMg - 141
mwir mxI kir PIkI ] bwkI qW kihMdy swry kUiVAwr ny[ ikauNik pMj
Awpu jnwie Avr kau jwnY qb hoie iBsq srIkI ] nmwzW ny pihlI nmwz Pzr dI huMdI hY AMimRq vyly,
AMg - 480 dUjI zohr dI huMdI hY, duiphrw jdoN jUiTAW dy auqy jdoN
kihMd,y kbIr swihb kihx l`g,y pihlW vwihgurU isr dI CwauN Aw jwvy, aus qoN bwAd ieh pVHI jWdI
nUM pCwx swirAW dy AMdr[ Pyr qrs kr ienHW dy auq,y hY[ qIsrI nmwz huMdI hY Aausru dI[ cwr GVI idn
Pyr ieh ijhVIAW nPrq kdUrqW iehnUM mwr dy sO imMt rihMdw hovy idn, Pyr ieh pVHI jWdI hY[ cOQI
swrIAW nUM[ Pyr Awp jwx pRmySr nUM[ Pyr dUsirAW nUM huMdI hY mGrvI idn Cpx vyly pVHI jWdI hY[ pMjvIN
d`s[ Awp jwixAw nw, dUijAW nUM qUM aupdyS idMdw hY rwq, ieh eISw ijvyN AsIN kIrqn soihlw pVHdy hW,
iPrdw hYN? jy ieh AvsQw Aw jwvy Pyr Srwkq ieh eISw pVHdy ny[ cwr GVI rwq lMG jwvy, sO imMt
imldI hY, Pyr QW imldI hY bihSqW dy AMdr - aus vyly nmwz pVHI jWdI hY[ so ies qrHW dy nwl pihlI
nmwz bwby Awdm ny pVHI sI[ dUsrI nmwz mUsy ny pVHI
mwtI eyk ByK Dir nwnw qw mih bRhmu pCwnw ]
sI, qIsrI muhMmd swihb ny cOQI mdIny iv`c muhMmd

'Awqm mwrg' 19 julweI, 2012


swihb ny, pMjvIN iebrwhIm ny qy klmw ijhVw hY jtw Dwir Dwir jogI mUey qyrI giq ienih n
ieh swirAW nUM nhIN pqw ik klmw kI huMdw hY ijhdw pweI]
rOlw-gOlw rihMdw hY ik klmw pVHwauNdy ny[ hY qW iehdw drbu sMic sMic rwjy mUey gif ly kMcn BwrI ]
ArQ bhuq sohxw[ Awpxy mUlmMqR nwl rldw imldw byd pVy piV pMifq mUey rUpu dyiK dyiK nwrI ] 3 ]
hY qy ibsim`lw, ie`l-ie`lwaulw, rihmwn rhIm lw ie`lw, rwm nwm ibnu sBY ibgUqy dyKhu inriK srIrw ]
ie`l-ie`lw ieh qW pVHdy ny XhUdI qy muslmwn AgwhW hir ky nwm ibnu ikin giq pweI
pVHdy ny, muhMmd rsUl ie`l-ie`lw, iehdw rOlw rihMdw kih aupdysu kbIrw ] AMg - 654
hY ik qUM klmw pVH lY[ ieh hY iehdy ArQ pVH jdoN Awh bcn suixAw aus ny aus vyly nrwz
lE, iehdy nwl rldy ny mUlmMqR dy[ so ies qrHW dy ho igAw bhuq kihx l`igAw, ieh qW iksy nUM vI
nwl kihMdy ik qrs kr jIAW 'qy[ jy qUM qrs kryNgw spare nhIN krdy[ iskMdr loDI kihx l`igAw ik
qW - ieh qW bMdw bVw Kqrnwk hY[ q`q nhIN smJdy,
muslmwxu khwvxu musklu AYny pey hoey ny SrHw dy hnHyry iv`c krmkWf dy hnHyry
jw hoie qw muslmwxu khwvY ] AMg - 141 iv`c KuS ho rhy ny ik A`j v`fI qoN v`fI szw duAw
kI hovy auh, kihMdy - ky iehdw sdw vwsqy Kwqmw krwauxw hY qW ik ieh
Avil Aauil dInu kir imTw bImwrI inkl jwvy swfy AsIN bVy qMg hW[ k`tV bMdy
hoieAw hI krdy ny qMg AwrPW qoN[ AwrPW nUM nhIN
mskl mwnw mwlu muswvY ] AMg - 141
sihAw krdy, bRhmigAwnIAW nUM; so aus vyly iskMdr
zrUrqmMdW nUM mwl dyvy, zrUrqmMdW dI mdd kry
loDI ny ieh hukm dy id`qw kihx l`gy ieh qW bVw
qy vwihgurU dw ijhVw Drm hY, ijhVy gux ny AwdmI
glq hY, iehnUM sjwey mOq dyvo qy iehnUM A`g dy iv`c
dy AMdr siq dy, sMqoK dy, dieAw dy, siq dy, sMqoK
su`t id`qw jwvy[ aus vyly jdoN hukm suixAw, kbIr
dy, AihMsw dy, bRhmcrIAw dy kihMdy ienHW dy auqy pihrw
jI dy SrDwlU byAMq KVHy sI ik hux hukm kI huMdw
idE -
hY[ aus vyly swirAW dy mnW 'c ie`k Ardws inklI,
hoie musilmu dIn muhwxY mrx jIvx kw Brmu cukwvY ] aus vyly kbIr swihb jI bynqI krdy ny ik bMdy -
rb kI rjwie mMny isr aupir krqw mMny Awpu gvwvY ]
bMdy bMdgI iekqIAwr ]
qau nwnk srb jIAw imhrMmiq hoie
swihbu rosu Drau ik ipAwru ] AMg - 338
q muslmwxu khwvY ] AMg - 141
swihb hY myrw, cwhy myry nwl ru`isAw rhy, cwhy
so ies qrHW dy bcn ienHW ny ijs vkq bcn
myry nwl ipAwr nwl rhy, mYN dohW hwlqW 'c auhdw
suxwey kbIr swihb ny aus vyly kihx l`gy, kbIr! qUM
hI bixAw hoieAw hW -
ihMdU hYN ik muslmwn hYN pihlW g`l kr swfy nwl[
kwzI kihx l`igAw, mhwrwj! iehdIAW g`lW AsIN nwmu qyrw AwDwru myrw ijau PUlu jeI hY nwir ]
suxIAW hoeIAW not kIqIAW hoeIAW ny, ieh qW bhuq kih kbIr gulwmu Gr kw jIAwie BwvY mwir ]
aultIAW g`lW krdw hY nw ihMdUAW nUM bKSdw hY, nw AMg - 338
ieh jogIAW nUM bKSdw hY, nw ieh pVHn vwilAW nUM BwvyN qW jIauNdw r`K, cwhy mwr qy aus vyly A`g
bKSdw hY iksy nUM nhIN bKSdw[ kihMdw, kihMdw kI mcw leI[ lt-lt A`g kr rhI hY qy kbIr swihb
hY? kihMdy ieh qW ies qrHW dy nwl kihMdw hY, pVHo nUM bMnH ky swmHxy KVHw kr ilAw[ aus vyly kbIr swihb
ipAwr nwl - dI idRStI A`g dIAW lwtW iv`c nhIN hY, lwtW iv`c
vsdy hoey pRmySr nUM dyK rhy ny -
Dwrnw - qyrI giq nw iksy ny pweI,
BrmW iv`c pY geI dunIAW[ Dwrnw - paux pwxI qy bYsMqr qyrw rUp hY,
buq pUij pUij ihMdU mUey qurk mUey isru nweI ] mYN kI jwxw qyrI swr nUM[
Eie ly jwry Eie ly gwfy qyrI giq duhU n pweI ] 1 ] so AMqir so bwhir Anµq ]
mn ry sMswru AMD ghyrw ] Git Git ibAwip rihAw BgvMq ]
chu ids psirE hY jm jyvrw ] 1 ] rhwau ] Drin mwih Awkws pieAwl ]
kibq pVy piV kibqw mUey kpV kydwrY jweI ] srb lok pUrn pRiqpwl ]

'Awqm mwrg' julweI, 2012


20
bin iqin prbiq hY pwrbRhmu ] gMg guswiein gihr gMBIr ]
jYsI AwigAw qYsw krmu ] jMjIr bWiD kir Kry kbIr ] 1 ]
paux pwxI bYsMqr mwih ] mnu n ifgY qnu kwhy kau frwie ]
cwir kuMt dh idsy smwih ] crn kml icqu rihE smwie ] rhwau ]
iqs qy iBMn nhI ko Twau ] gMgw kI lhir myrI tutI jMjIr ]
gur pRswid nwnk suKu pwau ] AMg - 293 imRgCwlw pr bYTy kbIr ] 2 ]
Awpy pwvku Awpy pvnw ] kih kMbIr koaU sMg n swQ ]
jwrY Ksmu q rwKY kvnw ] jl Ql rwKn hY rGunwQ ] AMg - 1162
rwm jpq qnu jir kI n jwie ] kihMdy myrw mn qW foldw nhIN, qn nUM iks leI
rwm nwm icqu rihAw smwie ] 1 ] rhwau ] frwauNdy EN[ AMdroN qW mYN frdw nhIN hW[ ikauN nhIN
kw ko jrY kwih hoie hwin ] foldw ikauNik vwihgurU dy crnW kmlW 'c ic`q l`igAw
nt vt KylY swirgpwin ] 2 ] hoieAw hY[
khu kbIr AKr duie BwiK ] rogn qy Ar sogn qy jl jogn qy bhuq BWiq
hoiegw Ksmu q lyiegw rwiK ] AMg - 329 bcwvY ]
bRhmidRStI dy nwl A`g dIAW lwtW dy ivcIN sqR Anyk clwvq Gwv, qaU qn eyk n lwgn pwvY]
vwihgurU nUM dyKxw, kihMdy su`t idE iehnUM cu`k ky[ ausy rwKq hY Apno kr dY kr, pwp smUMh n Bytn pwvY]
vyly cu`k ky kbIr swihb nUM A`g dy iv`c su`t id`qw AOr kI bwq khw kh qo soN
igAw[ A`g lt-lt jldI hY[ swry hYrwn huMdy ny ik su pyt hI ky pt bIc bcwvY] Akwl ausqiq
kbIr jl igAw[ ijho A`g dw rUp ho igAw, auho ijhw
ijhnUM bcwauxw huMdw hY auhdy vwsqy mhwrwj jI
hI rUp kbIr dw ho igAw qy swirAW dy nyqrW 'coN jl
mwieAw dw suBwA bdl idMdy ny[
jw irhw hY ik kbIr jI jl gey[ beI hux kI
hoeygw? aus vyly hnHyrI Aw jWdI hY, bwirS hoxI SurU Dwrnw - jl foby nw AgnI swVy,
ho jWdI hY, swry eyDr auDr ho jWdy ny, AYny zor dw ijnHW ny qyrw nwm jipAw[
mINh pYNdw hY qy kbIr swihb icKw 'coN au`T ky rwm- vwihgurU jI pRwikRqI dw suBwA bdl idMdy ny[
rwm krdy jw rhy ny[ Kbr id`qI aus nUM kihx l`gy, ikauNik swry BY iv`c ny -
mhwrwj! auh bVw cytkI bMdw hY qy aus ny qW A`g BY ivic pvxu vhY sdvwau ]
hI buJw id`qI, hnHyrI clw id`qI, mINh puAw id`qw[ BY ivic clih lK drIAwau ]
kihMdw AYsI bwq hoeI hY[ AYauN kro, mYN AwauNdw hW, BY ivic Agin kFY vygwir ]
myry swmHxy sMgl bMnHo qy sMglW dy nwl v`fy-v`fy p`Qr BY ivic DrqI dbI Bwir ] AMg - 464
bMn[o ikSqI 'qy l`d ky gMgw dI ivckwrlI Dwr 'c sùt ijMnI pRwikRqI hY swrI BY iv`c hY qy jdoN pRmySr
idE, Awpy fùb jweygw[ mYN dyKg MU w ik inkldw ikvyN hY? dI mrzI huMdI hY -
so aus vyly sMglW dy nwl kbIr nUM bMnH ilAw qy gMgw
igir qr jlu juAwlw BY rwiKE
dI Dwr dy ivcwly lY gey[ auQy jw ky ikSqI dy ivcoN
rwjw rwim mwieAw PyrI ] AMg - 1165
kbIr jI nUM vI su`t id`qw qy nwl p`Qr vI su`t id`qy
qy hyTW jw ky kbIr l`g[y swirAW ny dyK ilAw ik Q`lVI pRihlwd nUM jl iv`c vI r`iKAw, phwV qoN is`ty
qih q`k AOh Q`ly jw l`igAw[ lyikn QoVHI dyr qoN hoey nUM vI r`iKAw[ A`g 'c ibTwey hoey nUM vI jlx nw
bwAd kI dyKdy ny iek imrgSwlw qYrdI Aw rhI hY id`qw[ pwxI 'c foby hoey nUM nw f`ubx id`qw[
qy ie`k dm kbIr jI inkly, nw koeI sMgl hY, nw koeI so iesy qrHW kbIr jI nUM pwxI 'c su`t id`qw qy
p`Qr hY qy imrgSwlw kbIr jI dy kol clI geI, AYs A`g iv`c vI ibTw id`qw lyikn foibAw nhIN[ ikauNik
qrHW bih gey ijvyN ikSqI dy iv`c bYTdy ny[ AYs qrHW ijhdI rKSw krdw hY auhdw Pyr vwl ivMgw nhIN koeI
Purmwn hY - kr skdw[ mhwrwj ie`k imswl idMdy ny ik -
Dwrnw - tu`tIAW jMjIrW jI, fu`ibAw nw Bgq ipAwrw[ imRgI pyKMq biDk pRhwryx lK´ AwvDh ]
AMg - 1354

'Awqm mwrg' 21 julweI, 2012


ie`k hrnI su`qI peI hY qy su`qI peI hrnI nUM prYSr pwauNdw sI[ c`uk-cu`k mwrdw sI, Pyr cIr idMdw
iSkwrI ny dyK ilAw, ie`k pwsy ku`qw KVHw kr id`qw, sI l`qW PV ky[ jdoN ieh szw suxweI geI, aus vyly
ie`k pwsy jwl lw id`qw[ ie`k pwsy A`g lw id`qI qy SrDwlU purS pRmySr nUM mMnx vwly idl iv`c bVw hOl
ie`k pwsy Awp KVHw ho igAw[ hux hrnI au~T ky pY igAw beI hux kI hoeygw, ijhVy inhcy vwly ny
eyDr dyiKAw qW kùqw KVHw hY, AYDr dyiKAw qW dyiKAw auh kihMdy koeI g`l nhIN, ij`Qy pRmySr ny A`gy r`iKAw
ik A`g l`gI hoeI hY jMgl nUM[ eyDrly pwsy dyiKAw krI hY, A`g qoN r`iKAw hY, pwxI qoN r`iKAw hY, hux
jwl l`igAw hoieAw, eyDrly pwsy iSkwrI isSq lweIN vI r`iKAw krygw[
KVHw hY[ hux vwihgurU jI auhdI r`iKAw krdy ny pukwr
gurU mhwrwj kihx l`gy, dyKo pRymIEN! gurU gRMQ
kIqI ik pRBU hux qyry ibnW koeI nhIN[ kihMdy aus
swihb dy AMdr, bwxI dy AMdr Awp swrI g`l ilKI
vyly kI hoieAw ik -
hoeI hY qy auhdy ivc Purmwn AwauNdw hY ik -
Aho js´ rKyx gopwlh nwnk rom n Cyd´qy ]
Bujw bWiD iBlw kir fwirE ] AMg - 870
AMg - 1354
l`qW bWhW bMnH ky, hwQI dy A`gy su`t id`qw -
A`g bu`J geI, hvw aultI c`l peI qy jwl jl
igAw[ iSkwrI ny inSwnw golI mwrI, hyTW kwly nwg ny hsqI k®oip mUMf mih mwirE ] AMg - 870
fMg mwirAw[ igrdy-igrdy Awh GoVw d`ibAw igAw qW Srwb iplweI hoeI hY, hwQI JUMm irhw hY, cIkW
ku`qw mr igAw[ iSkwrI mr igAw[ cwroN hI rwh KolH mwr irhw hY qy aus vyly mhwvq ny auhdy isr dy iv`c
id`qy pRmySr ny[ jdoN vwihgurU r`Ky iksy nUM koeI mwr auhnUM g`s
u w idvwaux vwsqy zor nwl auhdy mwirAw qy jdoN
nhIN sikAw krdw, ipAwrw auhdw rwKw huMdw hY, AYs zor nwl srIAw mwirAw, aus vyly bVw kRD o AwieAw aus
qrHW dy nwl Purmwn hY - nUM[ n`T ky kbIr v`l nUM jWdw hY -
Dwrnw - so duK kYsw pwvy, ijhdw rwKw hY pRmwqmw[ hsiq Bwig kY cIsw mwrY ] AMg - 870
ijs ky isr aUpir qUM suAwmI so duKu kYsw pwvY ] kihMdy, B`ijAw AwauNdw hY, cIkW mwrdw hY zor-
boil n jwxY mwieAw mid mwqw mrxw cIiq n AwvY ] zor nwl, ieDr kbIr swihb kI dyKdy ny[ kbIr
AMg - 749 swihb nUM hwQI nhIN idsdw, pRmySr nzr AwauNdw hY[
ijsdw rwKw vwihgurU ho jwvy - vwihgurU jI idsdy ny qy Awp Purmwn krdy ny -
ieAw mUriq kY hau bilhwrY ] AMg - 870
jw kau rwKY sWeIAW mwr n skY koie[
bwl n bWkw kr sky sB jg vYrI hoie[ hy vwihgurU! Awh hwQI dy iv`c vI A`j qUM nzr
Aw irhw hYN[ kihx l`gy, hux zor lw lY ijhVw qyrw
swrw sMswr jy vYrI bx jwvy, ie`k rwKw ho jwey[
lgdw hY[ hux nhIN qUM bc skdw[ auh kihMdy myrw
jw kau musklu Aiq bxY FoeI koie n dyie ]
kwhdw zor hY pRymIEN! myrw qW zor hY -
lwgU hoey dusmnw swk iB Bij Kly ]
Awih myry Twkur qumrw joru ] AMg - 870
sBo BjY Awsrw cukY sBu Asrwau ]
iciq AwvY Esu pwrbRhmu lgY n qqI vwau ] hy vwihgurU! myrw zor qW qUMhIN hYN, hor koeI hY
AMg - 70 nhIN qy nyVy Aw ky hwQI KVH igAw[ A`gy nhIN pYr
so jdoN ieh do g`lW dyK leIAW Ajy vI mn Brdw, cIkW mwrdw hY, aunWH nUM nhIN pqw lgdw ik cIkW
nhIN mMndw, qW iskMdr bwdSwh kihx l`igAw, kihMdw ikauN mwrdw hY[ kbIr swihb hYrwn ho gey ik hwQI
iehnUM szw idE mYN drbwr lw ky bYTw hW[ aus gol dy swmHxy Syr KVHw hY, b`br Syr v`fw qy bhuq kRoD dy
mYdwn 'c swry bYTo Awly-duAwly qy msq hwQI qoN iehnUM nwl hwQI vl nUM Jptx leI iqAwr ho irhw hY qy
dbwieAw jwey[ so aus vyly Awm irvwj sI hwQI sO hwQI A`gy swrI Srwb auqr geI auhdI qy hwQI dw
mx p`ky dw huMdw[ auhdy pYr Q`ly dy dyxw, auh isKwey A`gy pYr nhIN qurdw qy kwzI kI kihMdw hY -
huMdy, pUrw vzn dy ky dovyN pYr r`K ky hwQI pUry vzn kwjI bikbo hsqI qoru ] AMg - 870
nwl KVH jWdw sI qy h`fIAW pslIAW qoV ky DrqI au~cI dy ky Awvwz mwrI, kihMdw E qUM hwQI ikauN
'c rlw idMdw sI[ kuC vI nhIN sI bwkI bcdw, AYnw nhIN qordw -

'Awqm mwrg' julweI, 2012


22
ry mhwvq quJu fwrau kwit ] AMg - 870 nwnk duKu suKu ivAwpq nhI ijQY Awqm rwm
mYN qyry k`t ky tukVy-tukVy kr dyvWgw[ pR g wsu ] AMg - 1414

iesih qurwvhu Gwlhu swit ] AMg - 870 kbIr swihb qW auQy bYTy ny, ij`Qy nw du`K hY nw
su`K hY[ ieDrly pwsy hwQI m`Qy tykdw hY qy ijs vkq
jwE jw ky s`t mrvwE kbIr dy auqy, ikauN nhIN
nw hI hty, aus vyly hwQI pUry zor nwl ip`T krky,
qurdw qUM[ qy auh hwQI qurdw hI nhIN - pihlW qW Jtkw mwr ky mhwvq nUM su`itAw, sutdy swr
hsiq n qorY DrY iDAwnu ] vw kY irdY bsY Bgvwnu auqy pYr Dr id`qy auh qW auQy hI mwr id`qw[ is`Dw
] hI kwzI vl nUM igAw[ kwzI nUM cuk ` ky vgwh ky mwirAw[
AMg - 870 ijMny mu`lW mulwxy bYTy sI pihlI lweIn 'c cu`k-cu`k
hwQI qurdw nhIN, swmHxy pRmySr b`br Syr hoieAw hwQI mwrI jWdw hY[ burw hwl kr id`qw, Bug`dV mc
geI, bwdSwh iksy pwsy nUM n`T igAw, POj iksy pwsy
KVHw hY qy auDrly pwsy pRmySr ny idl Pyr id`qw hwQI
nUM n`T geI, hwQI kwbU nhIN AwauNdw[ mhwrwj AYs
dw vI[ kihMdy, hwQI dy ihrdy iv`c vI vwihgurU vsdw
qrHW Purmwn krdy ny -
sI qy aus vyly swry pwisEN Awvwz Aw rhI hY ik
pRymIEN - Dwrnw - suK kdy nw pwauNdy jI,
mugD nr sMqW nwl KhMdy[
ikAw AprwDu sMq hY kIn@w ]
nwnk vIcwrih sMq jn cwir vyd khMdy ]
bWiD pot kuMcr kau dIn@w ] AMg - 870
Bgq muKY qy boldy sy vcn hovMdy ]
kbIr swihb ny AprwD ikhVw kirAw hY? g`TVI pRgt phwrw jwpdw siB lok suxMdy ]
bMnH ky hwQI dy A`gy sùt id`qw qy gunwh ikhVw kirAw suKu n pwiein mugD nr sMq nwil KhMdy ]
hY[ vIcwr qW kro, koeI gunwh kirAw hY, koeI fwkw AMg - 306
mwirAw hY, koeI kql kirAw hY jW koeI hor g`l Dwrnw - sdw sdw jg jIauNdy,
krI hY? pRmySr dI BgqI krdw hY qy siq dy bcn bR h migAwnI-bR h migAwnI[
boldw hY qy ieDrly pwsy iehnUM mwrn dy Xqn kr bRhm igAwnI sd jIvY nhI mrqw ] AMg - 273
irhw hY qy hwQI kol Aw igAw, auQy hux kI krdw
so ijhny bRhm nUM pCwx ky bRhm dw rUp bx
hY? kbIr swihb nUM sxy g`TVI dy cu`k ilAw[ c`uk ky
igAw, mhwrwj kihMdy auh mirAw nhIN krdw kdy vI,
Awpxy m`Qy 'qy r`K ilAw[ ienHW nUM nhIN pqw lgdw
srIr Cùt jWdy ny lyikn auhdI mOq nhIN hoieAw krdI[
ik hwQI kI krdw hY? hwQI bwr-bwr nmSkwrW krdw
ijhny nwm dw AMimRq pI ilAw auh Amr ho jwieAw
hY -
krdw hY[ so ies krky pRymIEN! AsIN quhwfy nwl bcn
kuMcru pot lY lY nmskwrY ] AMg - 870 kIqw sI ik sMswr dy AMdr sB qoN sRySt Drm nwm hY
bwr-bwr m`Qy 'qy Dr lYNdw hY[ cu`k lYNdw hY m`Qy lyikn nwm nUM sMswr nhIN smJdw[ sMswr iehnUM mh`qqw
'qy Dr lYNdw hY - nhIN idMdw[ iehdI mihmw ijhVI hY auh sMqW dy ihrdy
bUJI nhI kwjI AMiDAwrY ] AMg - 870 'c huMdI hY[
kwzI AMnyH ny kihMdy g`l nhIN bu`JI[ beI g`l Dwrnw - mihmw hir nwm dI sMqW dy ihrdy vsdI[
kI sI - bhu swsqR bhu isimRqI pyKy srb FFoil ]
qIin bwr pqIAw Bir lInw ] AMg - 870 pUjis nwhI hir hry nwnk nwm Amol ] AMg -
pihlI vwrI A`g dy iv`c, dUjI vwrI pwxI 'c 265
qy hux hwQI iv`c pRiqAwvw lY ilAw[ lyikn - sweI nwmu Amolu kIm n koeI jwxdo ]
mn kToru AjhU n pqInw ] ijnw Bwg mQwih sy nwnk hir rMgu mwxdo ] AMg -
kih kbIr hmrw goibMdu ] 81
cauQy pd mih jn kI ijMdu ] AMg - 871 AYsw hirnwm gurU mhwrwj kihx l`gy pRymIEN!
jn ik`Qy rihMdy ny, kihMdy - kljug dy AMdr nw koeI krm cldw hY nw koeI Drm
cldw hY ie`Qy pRmySr dw nwm cldw hY[ jy ie`k vwrI
gurmuiK AMqir shju hY mnu ciVAw dsvY Awkwis ] vI Bu`l-BulyKy ikqy pRmySr dw nwm Xwd Aw igAw[
iqQY aUNG n BuK hY hir AMimRq nwmu suK vwsu ]
eyk icq ijh iek iCn iDAwieE[
kwl Pws ky bIc nw AwieE[
'Awqm mwrg' 23 Ajwml kau AMq kwl mih nwrwien suiD juAweI 2012
lweI, ]
jW giq kau jogIsur bwCq so giq iCn mih pweI
] AMg - 902
gurU AMgd dyv jI, gurU Amrdws jI, qpw iSvnwQ
sM q virAwm isM G jI,
bwnI iv. gu . rU . imSn[
(lVI joVn leI doKo, jUn AMk, pMnw - 28)
gurU nOvyN pwqSwh jdoN rwjw ibSn isMG nwl kihMdI hIrw isMAW! qyry Awaux dy nwl BUqnI n`T geI[
gey ny jYpur vwly nwl, auDrly pwsy ie`k ngInw, ie`k qUM AMdr qW Aw, dyK qW shI BrjweI qyrI PVI hoeI
Dobx mnIpur dy rwjy dy pws mMqrW 'c mMny hoey sI[ hY[ bwpU jI AMdr cly gey, jdoN ausny bhuq bynqIAW
koeI POj aunHW nUM ij`q nhIN sI skdI[ AOrMgzyb ny krIAW qW aunHW ny ie`k kwgz ilAw auhdy auqy vwihgurU
ijhnUM mOq dI szw dyxI hovy auh POjkSI krw idMdw ilK idqw[ kihMdy, Awh vwihgurU mMqR iehnUM dy dyxw,
sI auQy ik jy qW ij`q ilAw qW, qW dyS myrw nhIN, ieh swirAW mMqrW qoN auprlw mMqr hY, hux nhIN iehdy
mrngy Awpy[ ieh dw nMbr jdoN hQOlHw l`igAw qW kol AweygI[ auh muV ky bImwr hI nhIN hoeI swrI
gurU nOvyN pwqSwh kol Aw ky bynqIAW krIAW, mhwrwj izMdgI[ so ies qrHW dy nwl qMqr mMqr, jMqr ijhy
nUM nwl lY ky[ auh DubVIGwt ijhVw gurduAwrw swihb bhuq izAwdw sI[ gurU dsvyN pwqSwh dy pws jdoN isMGW
hY, auQy ie`k p`Qr hux vI KVHw hY, sqwrHW Pu`t, auh ny bynqIAW krIAW ik s`cy pwqSwh! AsIN kI kirAw
A`Dw DrqI 'c hY, A`Dw bwhr hY[ mhwrwj dw jdoN krWgy ienHW dy mukwbly 'qy, qusIN qW mMqr koeI swnUM
aunHW nUM pqw l`igAw, aunHW ny mhwrwj dy tYNt dy auqy dsdy nhIN[ mhwrwj kihMdy mMqr sB qoN v`fw, jpujI
auh p`Qr su`itAw auh drvwzy dy mUhry Aw ky AYs swihb dy mukwbly qy koeI mMqr nhIN hY[ ij`Qy koeI
qrHW KVHw hY iqrCw[ Ds igAw DrqI 'c[ ie`k drKq AOkV pYNdI hY, ij`Qy koeI ivGn pYNdw hY qusIN ies mMqr
su`itAw, auh vI hux q`k KVHw hY qy jdoN lVweI SurU dw pwT kro[ vwihgurU mMqr qoN v`fw koeI mMqr nhIN
hoeI, AYho ijhy iBAwnk drKq aunHW ny p`Qr su`txy hY, mUlmMqR qoN v`fw, ienHW dw nwauN mMqr qWhI hY, mUlmMq,R
SurU kr id`qy, POjW qW n`T c`lIAW, mhwrwj kol Aw vwihgurU mMqR, jpu mMqr, so ieh qMqr mMqr kirAw
geIAW ik mhwrwj! AsIN qW hwr gey[ CyqI kro[ krdw sI[ qMqr mMqr dy nwl ijhdy nwl iehny gu`sy
mhwrwj ny vwihgurU ilK id`qw kwgz qy kihMdy qop ho jwxw, du`D nw lY ky AwieAw, kihxw ik A`j Pyr co
clw idE[ jdoN qop 'c pw ky clwieAw swry mMqr leIN[ iksy m`J ny d`uD nw dyxw[ jy k`Fxw KUn dIAW
jMqr JV gey ikauNik ieh mhWmMqr hY[ ies qoN v`fw DwrW AwauxIAW[ iksy dw du`D dy iv`c kwlw-kwlw mwdw
mMqr nhIN dunIAW 'c koeI[ C`qI Xu`g ies mMqr nUM pw dyxw, bdbUdwr pw dyxw, dunIAW bVI qMg iesy nUM
swDx vwsqy gurU nwnk pwqSwh nUM lwauxy pey[ iek`lw- mMndy sI, Bu`l ky vI gurU swihb kol nhIN sI AwauNdy
iek`lw A`Kr swD ky ieh vwihgurU mMqr ikauN id`qw qy hud
M -y hud
M y jdoN kwPI smW lMG igAw qW A`j AYsw smW
hY kljug dy AMdr, siqjug 'c ikauN nhIN sI, qRyqy AwieAw ik mINh hI nw ipAw[ AOV l`g geI[ pihlW
'c ikauN nhIN sI, duAwpr 'c ikauN nhIN sI ies mINh pY igAw, ienHW ny PslW bIj id`qIAW[ PslW
vwsqy iehdI loV nhIN sI, AYny zbrdsq tIky dI[ bIjx qoN bwAd Pyr bwirS nw peI[ auh gofy-gofy ho
jdoN mrn hI l`gI smwj ik hux qW ieh nrkW nUM geIAW, kuC v`fIAW ho geIAW QoVHIAW bhuqIAW[ ie`k
hI cly jwaU[ aus vyly AwKrI tIkw ijhVw sB qoN A`Dw Crwtw Aw igAw qy aus qoN bwAd AYsw hoieAw ik
kImqI sI auh lwieAw, ijhVw ijMd dy dyvy[ ies mINh Awvy nw qy PslW igrnIAW SurU ho geIAW[ im`tI
krky vwihgurU mMqR kljug dw qwrk hY[ auh ie`k vwrI cVHn l`g geI PslW 'qy[ swry ipMf ny iek`T kirAw
ilK id`qw[ kmwieAw hoieAw vwihgurU koeI vI bMdw ik hux kirAw kI jwvy ik koeI tUxw krIey, koeI jwdU
hY[ krIey, koeI X`g krIey ieh qW ieMdr swfy nwl nrwz
Awh bIbI jI (sup`qnI sMq virAwm isMG jI, ho igAw[ pqw nhIN kI swfy qoN ivGn ho igAw[ ieh
sMq mwqw rxjIq kOr jI) dy ipqw jI sI, bVI bMdgI swry hI iek`Ty ho ky Kihry goq dy sIgy ieh swry[ ieh
krdy sI, BweI swihb BweI rxDIr isMG jI ny AwpxI qpy kol cly gey[ qpy nUM jw ky kihx l`gy, dyKo
pusqk dy AMdr aunHW nUM sMq hIrw isMG jI dwaudpurIAY mhwrwj! AsIN quhwfI syvw krdy hW, dwxy huMdy ny AsIN
krky iliKAw hY[ auh glI iv`c qury jWdy ny qy ienHW dwxy k`F ky quhwnUM idMdy hW[ du`D huMdw hY swfy du`D idMdy
dy pVOs iv`c nyVy ijhy hI cwcI dw Gr sI[ auhdI hW[ im`Tw AwauNdw hY swfy GrW 'c pihlW AsIN quhwfy
nUMh 'c BUqnI AwauNdI huMdI sI[ ieh jdoN jWdy ny, kol ilAw ky idMdy hW, ipCoN Awpxy GrW 'c vrqdy hW[
bwhroN Aw rhy ny qy glI ivc hI ny, auQoN hwkW mwrn C`lIAW AwauNdIAW ny pihlW AsIN quhwfy fyry idMdy hW,
l`g geI ik hIrw isMAW! mYN jwnI AW, mYN jwnI AW[ Pyr AsIN lY ky jWdy hW[ kpwh AwauNdI hY pihlW AsIN
auh ie`k dm ienHW dI cwcI inkl ky bwhr AweI quhwnUM idMdy hW Pyr AsIN GrW 'c lY ky jWdy hW qy quhwnUM

'Awqm mwrg' julweI, 2012


24
AsIN gurU krky mMndy hW[ quhwfy 'qy swfI bVI SrDw siqgur hiQ kuMjI horqu dru KulY nwhI
hY qy qusIN ikRpw krky mINh qW puAwE[ iSvnwQ ny guru pUrY Bwig imlwvixAw ] AMg - 124
sux leI g`l ik A`j myrw kMm bx jwxw hY[ auh kihMdy aus Sbd dI guMjwr pYNdI hY -
k`cw gurU sI swDsMgq jI k`cy gurU qy p`ky gurU 'c
Anhd vwjy Duin vjdy gur sbid suxIjY ]
bhuq Prk hoieAw krdw hY[ p`kw gurU ijhVw hY auhdI
AMg - 954
inSwnI hY gurU Gr dy AMdr, siqgurU purK ijhVw huMdw
hY - auh ijhVw Sbd hY nw Awid Sbd, auh auQy
suxweI idMdw hY, auQy igAwn dw pRkwS hY, hnHyrw nhIN
Gr mih Gru dy K wie dy i e so siqgu r u pu r Ku su j wxu ] hY -
AMg - 1291
iqqu Gt AMqir cwnxw kir Bgiq imlIjY ]
ijhVw Awh srIr dy iv`c vwihgurU dw Gr idKw
AMg - 954
dyvy, abode of God ijhnUM kihMdy ny, iehdy iv`c hI
vwihgurU rihMdw hY, iehdy iv`c mMdr hY - jdoN pRkwS ho igAw Pyr kI nzr AwauNdw hY -
mnu mMdru qnu vys klµdru Gt hI qIriQ nwvw ] sB mih eyku vrqdw ijin Awpy rcn rcweI ]
AMg - 795 AMg - 954
vwhu vwhu scy pwiqswh qU scI nweI ]
iehdy ivc hI ATwhT qIrQ ny, ijhny ieh
AMg - 947
qIrQ nUM qy mMdr nUM mlIn kr kr id`qw, auhnUM qW
iPkr krnw cwhIdw hY[ bwhr jy gurduAwry 'c koeI kihMdy vwihgurU nzr AwauNdw hY, hYgw iehdy iv`c
isgrtW su`t jwvy, koeI mMdr 'c jwnvr mwr ky su`t hI, swfy AMdr hI -
jwvy qW AsIN ie`k dUjy dw gl v`F idMdy hW[ ijhVw so AMqir so bwhir Anµq ]
Awh mMdr hY ijhdy 'c vwihgurU rihMdw hY, iehdI swnUM Git Git ibAwip rihAw BgvMq ]
iPkr hI nhIN, ieh 'c ikMnIAW mrIAW hoeIAW cIzW Drin mwih Awkws pieAwl ]
ny, haumY mrI hoeI ib`lI iehdy 'c sùtI peI hY[ eIrKw srb lok pUrn pRiqpwl ] AMg - 293
dy cUhy iehdy iv`c ny[ iqRSnw dy iehdy iv`c ny ikrm[ hr QW dy auqy vwihgurU hY ijhVw auh ies Gr
ieh qW BirAw ipAw hY, mMdr pulIq kr id`qw AsIN[ dy iv`c vI hY, ijhVw ies Gr dy iv`c hY, nON
iehdI swnUM koeI prvwh nhIN hY[ mhwrwj kihMdy, gurU drvwizAW vwly Gr dy iv`c, auh koTVw idKw dy ij`Qy
auh huMdw hY ijhVw ies srIr dy AMdr pRmySr dw Gr pRmS
y r rihMdw hY[ kihMdy auh gurU hud
M w hY, koTI hY bhuq
idKw dyvy[ swnUM qW pqw hI nhIN ik AMdr swfy Gr vDIAW, ijhdI mihmw nhIN d`sI jWdI -
vI hYgw koeI[ gurU mhwrwj kihMdy ny ik quhwfy AMdr Anhq bwxI Qwnu inrwlw ] qw kI Duin mohy gopwlw ]
Gr hY[ auh Gr ijhVw hYgw - AMg - 186
nau drvwjy kwieAw kotu hY dsvY gupqu rKIjY ] auh AYnI Dun ipAwrI hY ik vwihgurU vI auhdI
AMg - 954 Dun dy iv`c msq hoieAw ipAw hY[ ivsmwd hI ivsmwd
auhdw drvwzw bMd hY[ drvwzw bMd vI AYnw hY -
zbrdsq hY - nau iniD AMimRqu pRB kw nwmu ]
bjr kpwt n KulnI gur sbid KulIjY ] AMg - 954 dyhI mih ies kw ibsRwmu ]
auh kihMdy KulHdw nhIN hY, bjr kpwt jVHy hoey suMn smwiD Anhq qh nwd ]
ny qy KulHdw kwhdy nwl hY[ kihMdy gurU qoN Sbd iml khnu n jweI Acrj ibsmwd ] AMg - 293
jwvy Pyr aus Sbd dw AiBAws kry qrIky dy nwl, ivDI AYnw AnMd hY kihMdy d`isAw hI nhIN jWdw[ phuMco
dy nwl kihMdy Pyr drvwzy KulH jWdy ny[ jdoN KulHy aus qW shI, koeI phuMcwvy qW shI[ kihMdy gurU phuMcwauNdw
vyly koeI inSwnI hY kihMdy - hY -
Anhd vwjy Duin vjdy gur sbid suxIjY ] Gr mih Gru dyKwie dyie so siqguru purKu sujwxu ]
AMg - 954 AMg - 1291
auQy bgYr vjwieAw hoieAw imaUizk hr vkq inSwnI kI hY kihMdy -
vjdw hY[ auh Sbd dI gUMj AwauNdI hY ijs dy bwry pMc sbd Duinkwr Duin qh bwjY sbdu nIswxu ]
izkr AwauNdw hY - AMg - 1291
ibnu sbdY AMqir Awnyrw ] auQy Sbd dw pRkwS hY, pihrw hY Sbd dw[
n vsqu lhY n cUkY Pyrw ] dIp loA pwqwl qh KMf mMfl hYrwnu ]
'Awqm mwrg' 25 julweI, 2012
qwr Gor bwijMqR qh swic qKiq sulqwnu ] jo bolq hY imRg mIn pMKyrU
AMg - 1291 su ibnu hir jwpq hY nhI hor ] AMg - 1265
gurU mhwrwj ny ikhw hY nw - ie`Qy hI nhIN swrI kudrq paux pwxI, ijMnW kuC
so dru kyhw so Gru kyhw ijqu bih srb smwly ] nzr AwauNdw hY sB pRmySr dw nwm jpdI hoeI nzr
AMg - 6 AweygI ikauNik -
kdy AMdr iKAwl qW nhIN AwauNdw ik auh Gr Ajpw jwpu n vIsrY Awid jugwid smwie ]
nUM dyKIey qW shI ijhdy bwry mhwrwj kihMdy ny ik sB AMg - 1291
gw rhy ny auQy bYTy[ kihMdy gwauNdy AYny ny ik AsIN d`s hr cIz 'coN nwm dI Dun suxn dI aus dw AMdrlw
nhIN skdy[ ijhVy gwauNdy ny auh mYnMU cyqy nhIN Aw rhy, jo AnuBv sI auh KulH cu`ikAw hY[ so kihMdy jdoN ieh
kihMdy mYN ikMny ku ds dyvW[ auQy imaUizk ho irhw hY, AvsQw AwauNdI hY qW Pyr imlwp ho jwieAw krdw hY-
gwauxw ho irhw hY, hr vkq rwg ho irhw hY - siB sKIAw pMcy imly gurmuiK inj Gir vwsu ]
qwr Gor bwijMqR qh swic qKiq sulqwnu ] sbdu Koij iehu Gru lhY nwnku qw kw dwsu ]
AMg - 1291 AMg - 1291
auh Gr jdoN idKw idqw qy auQy s`cy qKq dy ijMnW icr AsIN Sbd dI Koj 'c pYNdy nhIN, ieh
auqy, vwihgurU dw invws hY kihMdy - Gr imldw nhIN ijhnUM iml igAw mhwrwj kihMdy -
duKu drvwjw rohu rKvwlw Awsw AMdysw duie pt jVy ] ..........nwnku qw kw dwsu ] AMg - 1291
mwieAw jlu KweI pwxI Gru bwiDAw mYN auhdI cwkrI krn nUM iqAwr hW, ieh imilAw
sq kY Awsix purKu rhY ] AMg - 877 ik`QoN, ieh gurU qoN imilAw[ dUjy pwsy k`cw gurU huMdw hY
auh Awsx siq dw hY auh kdy igrdw nhIN hY, -
sdw siq rihMdw hY, ijhVw ieh idKw dyvy kihMdy - kwcy gur qy mukiq n hUAw ] AMg - 932
suKmn kY Gir rwgu suin suMin mMfil ilv lwie ] k`cw gurU qW nrkW nUM lY jwieAw krdw hY[ Awp
AMg - 1291 vI jw ky drgwh dy iv`c jmW dI mwr KWdw hY, AYsw
aus mMfl dy iv`c ilv lw ky, bgYr Purny qoN aus Purmwn hY -
imaUizk nUM sux - Dwrnw - k`cy gurU nUM jmHW dI mwr pYxI hY,
AkQ kQw bIcwrIAY mnsw mnih smwie ] jw ky iv`c drgwh dy[
aulit kmlu AMimRiq BirAw iehu mnu kqhu n jwie ] nIlwrI dy mt ivic pY igdVu rqw[
AMg - 1291 jMgl AMdr jwiekY pwKMfu kmqw[
ijQy hux iSkvy ny, Jory ny, hauky lYNdy hW, kihMdy dir syvY imrgwvlI hoie bhY Avqw[
kI hoeygw, ault ky kml aupr nUM mUMh ho jweygw qy krY hkUmiq AglI kUVY mid mqw[
AMimRq dy nwl Br jweygw[ ijhVw AMimRq swfy AMdr bolix pwj auGwiVAw ijau mUlI pqw[
hY - iqau drgih mIxw mwrIAY kir kUVu kupqw[
BweI gurdws jI, vwr 36/2
Gr hI mih AMimRqu BrpUru hY mnmuKw swdu n pwieAw ]
ijau ksqUrI imrgu n jwxY BRmdw Brim BulwieAw ] imswl idMdy ny ik llwrI dy m`t iv`c ig`dV igr
AMimRqu qij ibKu sMgRhY krqY Awip KuAwieAw ] igAw, auhnUM rMg cVH igAw, ijhVw rMg m`t iv`c sI[
AMg - 644 jdoN bwhr AwieAw jwnvrW ny pu`iCAw ik qUM kOx hYN?
auh jdoN kml aultw ho igAw, Pyr mn ikqy nhIN kihMdw mYN ies jMgl dw rwjw hW[ auh swry ijMny imrg
vgYrw sI[ pwKMf krnw SurU kr id`qw, ieh qW dsdw
jWdw[ auhdy 'c msq ho jWdw hY -
nhIN ik mYN m`t iv`c igr igAw sI[ kihMdw, mYnUM qW
Ajpw jwpu n vIsrY Awid jugwid smwie ] kudrq ny ByijAw hY quhwfw rwjw bxw ky[ aus vyly imrgW
AMg - 1291 dIAW ijhVIAW fwrW sI auh swrIAW auhdy dr 'qy syvw
Pyr jwp mUMh nhIN krdw, bu`lH nhIN krdy, jIB krdIAW ny[ auh AwkV ky bYTw rihMdw hY[ JUTy md 'c
nhIN krdI, Pyr qW auh hr vkq jwp suxdw hY[ ijDr m`iqAw hoieAw aunWH 'qy hkUmqW krdw hY[ pr QoVyH idnW
nUM vI suxdw hY EDr auhdw hI jwp suxweI idMdw hY[ qoN bwAd auQy ig`dV Aw gey[ auh jdoN l`gy aUNAw-auNAw
auhdy bwry mhwrwj ny ies qrHW dy nwl Purmwn kIqw krn[ ieh vI nwl hI l`g igAw, aunHW ny ikhw ik
hY - Awh qW ig`dV hI hY[ pwKMf qW bQyrw kirAw sI pr
Dwrnw - nwm hrI dw jpdy swry vxW dy pMKyrU[

'Awqm mwrg' julweI, 2012


26
jo bolI ny kwj ivgwV id`qw[ ijhVy swjsI bMidAW nUM ny ik cMdrmw cmk irhw hY[ ie`k ttIAwxw kihMdy hY
mIxW AwiKAw hY[ kpt krn vwilAW nUM, DoKy dyx ik myrw cwnx auhdy nwloN izAwdw hY[ cmk-cmk ky
vwilAW nUM, pwKMf krn vwilAW nUM, kihMdy auhdy mwr idKwauNdw hY qy ie`k bUMd kihMdI hY ik mYN smuMdr dy
pYNdI hY[ so ieh ijhVw qpw sI ie`k pwsy qW s`cw brwbr hW[ kIVI mwx krdI hY ik mYN hwQI qoN qkVI
siqgurU, ie`k pwsy jMqrI mMqrI gurU qoN vI v`fw-v`fw hW, kihMdy JUTw mwx hY[ nwnkI jw ky, b`cw Aw ky mW
bx-bx bihMdw hY[ Cotw nhIN bxdw, hux auhnUM kihMdy nUM khwxIAW suxwauNdw hY, mW kihMdI hY ik nw-nw auhdw
iehdy kol kI hY? lY lE kI lYNdy EN, AYsy purSW nUM ieho ijhw suBwA nhIN? kihMdw nw auhdw suBwA AYho
- ijhw hI hY[ kihMdw mW nUM ik mYN jwxdw hY[ mW qW
auQy jMmI plI hY sB kuC jwxdI hY ik ikho ijhy ny
rIsw kirh iqnwVIAw jo syvih dru KVIAwh ] myry BweI Brw[ BweI gurdws jI kihMdy ny ik BweI,
AMg - 85 kwhnUM qUM JgiVAW 'c pYNdw hYN, BweI gurdws jI kihMdy
ijhVy hr vkq pRmySr dy duAwry 'qy rihMdy ny, ny ik qUM vwihgurU dw iDAwn kr pRymIAW! qUM qW mu`F
aunHW dIAW rIsW krdy hW AsIN lok[ qoN hI glq ho igAw, qYnUM jmW dy jwxw pYxw hY[
glˆØˆI AsI cMgIAw AwcwrI burIAwh ] so ieh jo qpw iehny swrw ipMf Awpxy ip`Cy
mnhu kusuDw kwlIAw bwhir ictvIAwh ] AMg - 85 lwieAw hoieAw hY[ Awly duAwly dw ielwkw vI lwieAw
bwhroN qW AsIN bVy ic`ty bxy iPrdy hW qy AMdroN hoieAw hY[ gurU kol nhIN jwx idMdw, AYsIAW g`lW
AsIN kwly hW[ auhdI imswl ies qrHW dy nwl id`qI PYlwauNdw hY, ieho ijhIAW qrkW krdw hY ik auh jWdy
hY, pVHo ipAwr nwl - hI nhIN[ jy koeI Bùl-BulyKy cilAw vI igAw qy juAwk
qIrQ miJ invwsu hY bgulw ApqIxw[ bImwr ho igAw, h`Q-holw krwaux igAw kihMdw hux gurU
lvY bbIhw vrsdY jl jwie n pIxw[ qoN krw lY, ie`Qy myry kol kI krn AwieAw hYN[ auh
vWs sugMiD n hoveI prml sMig lIxw[ swirAW nUM hI Awpxy ip`Cy lw ky r`Kdw hY qy mhwrwj
GuGU suJu n suJeI krmw dw hIxw[ Purmwn krdy ny ik ijhVI sMgq mwVy purSW dI hY,
nwiB kQUrI imrg dy vqY EfIxw[ auh kdy suK nhIN idAw krdI[ su`K hmySW gurmuKW dI
siqgur scw pwiqswhu muhu kwly mIxw[ sMgq idMdI hY, ijhVI mnmuKW dI sMgq hY KoitAW dI
BweI gurdws jI, vwr 36/1 sMgq hY auh su`K nhIN idAw krdI AYs qrHW pVH lE
qIrQ dy iv`c rihMdw hY bgulw ijhVw auh kYhw idsY aujlw msu AMdir icqY[
byprqIqw hY, auhnUM koeI Pl nhIN huMdw, koeI puMn nhIN hirAw iqlu bUAwV ijau Plu kMmu n ikqY[
huMdw, ikauNik qIrQ 'qy rih ky pwp krdw hY[ f`fW jyhI klI knyr dI mn qn duhu iBqY[
PV-PV KweI jWdw hY[ jl Ql vrs gey, pwxI qury pyNJU idsin rMguly mrIAY AgilqY[
iPrdy ny lyikn bbIhw ijhVw hY auh ipAwsw hI rih KrI suAwilE vysuAw jIA bJw ieqY[
jWdw hY[ bWs dy ivc sugMDI nhIN AwauNdI, cMdn jVHW KotI sMgiq mIixAw duK dyNdI imqY[
'c KVHw hY[ kQUrI imrg dI nwBI iv`c hY, bwhr l`Bdw BweI gurdws jI, vwr 36/5
iPrdw hY[ iesy qrHW siqgur qW s`cw pwqSwh hY auhdI mwVI sMgq kIqI hoeI hmySw du`K idMdI hY, pRmwx
swr nhIN jwxdw, lyikn ieh ijhVw pwKMfI hY iehdw idMdy ny ik kWsI dw BWfw ikMnw cmkdwr idsdw hY
mUMh kwlw huMdw hY[ ikauNik mu`F qoN hI Gu~Qw hY[ SurU lyikn jy auhnUM Goto qW kwly h`Q ho jWdy ny[ buAwV
qoN hI ies dI ijhVI soc hY glq hY[ mukwblw nhIN dw iql hrw idsdw hY, lyikn auhdy iv`c kI huMdI hY
kr skdw ies qrHW Purmwn krdy ny - Pl dy iv`c suAwh huMdI hY, knyr dI klI bhuq sohxI
Dwrnw - krmW dw hIxw jI, krdw hY rIs gurW dI[ lgdI hY lyikn auh mn nUM vI qn nUM vI dohW nUM du`K
cwnix cMd n pujeI cmkY twnwxw[ 'c pw idMdI hY ikauNik sohxI vI hY, nwl zihrIlI
swier bUMd brwbrI ikau AwiK vKwxw[ vI hY[ dyKx nUM pyjUM bhuq sohxy lgdy ny, jy r`j ky
kIVI ieB n ApVY kUVw iqsu mwxw[ Kw lE AwdmI mr jWdw hY[ sohxI dyKx nUM lgdI
nwnyhwl vKwxdw mw pwis ieAwxw[ hY vysvw hwr iSMgwr pwey hoey, pr jIv nUM bMnH ky
ijn qUM swij invwijAw dy ipMfu prwxw[ ibTwl lYNdI hY nrkW nUM Byj idMdI hY AYvNy ijvyN ijhVw
muFhu GuQhu mIixAw quDu jmpur jwxw[ mIixAW dI, pwKMfIAW dI sMgq krdw hY, KoitAW dI
BweI gurdws jI, 36/4 sMgq krdw hY Pyr auh du`K idMdI hY im`qrW nUM[ so
AYsy bMidAW dI brwbrI jo pUry siqgurU dI ies qrHW dy nwl auh kMm krdw hY swry qy vwh lgdI
brwbrI krdy ny BweI gurdws jI smJwaux vwsqy dsdy auQy hr vkq gurU swihb dI inMidAw huMdI rihMdI hY,

'Awqm mwrg' 27 julweI, 2012


inMidAw krdw hY, eIrKw krdw hY[ A`j mINh nhIN pY bVw hI iehdw ic`qw qpdw rihMdw hY[
irhw, smW lMG igAw qy auhdy kol jWdy ny jw ky ins idn mhW AsUXw kirqw[
kihx l`gy ik dyKo, qpw jI! AsIN quhwfy syvk hW[ SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 1404
quhwnUM PslW dw swrw ilAw ky dsvMD idMdy hW, quhwfI
syvw krdy hW, du`D idMdy hW qy h`QIN kMm krdy hW qy hr vkq eIrKw krdw rihMdw hY[ eIrKw dI
swfy du`K su`K dy qW qusIN hI mwlk hoey qy qusIN hux bImwrI swDsMgq jI bhuq mwVI huMdI hY[
swfI mdd kro, mINh puAw idE, qusIN qW bhuq SkqIAW ie`k vwrI koeI koeI pRymI grIb sI, sMqW dI
vwly EN[ quhwfy 'c qW bhuq qwkqW ny[ kihMdw lY, syvw krdw hY, sMqW ny pu`iCAw ik qUM syvw krdw hYN
quhwnUM kOx kihMdw hY ik myry 'c qwkqW nhIN hn, quhwnUM qyrw kI mnorQ hY[ kihx l`igAw, mhwrwj! mYN grIb
S`k ho igAw myry 'qy? mINh kI, mYN qW kihMdw AYnw bhuq hW[ do vyly dI rotI nhIN imldI[ kihMdy, rotI
mINh puAw daUN, Pyr quhwfy qoN v`tW vI nhIN sMBxIAW, qW AsIN qYnUM dy idMdy hW[ Awh sMK lY jw[ ieh QwauN
Pyr qusIN AOKy ho jwENgy jy mYN pUrw mINh puAw id`qw[ ilp leIN qy vjweIN iehnUM[ ijhVI cIz mMgygw, iml
KuS ho gey swry ik mINh puAw deygw[ pr beI kihMdw jweygI[ pr iehdy iv`c ie`k doS hY jy sih lvy qW
ie`k doK hY ipMf 'c, kmilE! qusIN kihMdw smJdy hY[ kihMdw, kI doS hY? kihMdy, qyry SrIkW dy qyry
nhIN ik mINh ikauN nhIN ipAw AYqkIN? A`gy qW mYN nwloN dugxI Aw jweygI[ kihMdw, mYnUM kI hY jI, mYnUM
ijhVw doS sI Bjn bMdgI nwl zrdw cilAw AwieAw, rotI imlxI cwhIdI hY[ hux qW rotI nhIN imldI[
quhwnUM mYN qklIP 'c nhIN pYx id`qw pr hux quhwnUM auh qW KWdy pINdy hW, sB kuC TIk hY aunHW dy[ sMK
g`l smJwauxI hY qusIN smJdy nhIN[ kihx l`gy, d`so lY ky Gr Aw igAw, GrvwlI nwl g`l krI, GrvwlI
mhwrwj! kihMdw quhwnUM pqw hY quhwfy ipMf iv`c ie`k QoVHI ijhI isAwxI sI auhdy nwloN[ kihMdI, sMqW dI
K`qrI rihMdw hY? kihMdy, ik`Dr jI? kihMdw, Plwxy syvw qUM krdw irhw hYN qy ieh AmIr bx jwxgy dùgxw
pwsy, Boly bxdy EN qusIN[ auhny Awpxw nwauN AMgd Aw jweygw ienHW dy kol[ kihMdw AwpW ny kI lYxw hY[
r`iKAw hoieAw hY, kihMdy lihxw sI, Awpy hI nwauN QwauN ilipAw DUP dy id`qI[ sMK vjw ilAw ik myry
r`K ilAw[ koeI kihMdy nwm krx nhIN irhw, nw auh AYnIAW m`JW Aw jwx[ myrw Gr bx jwvy, myry AYnw
iksy dw cylw hY, nw auhny koeI ByK ilAw hY, kihMdw DMn Aw jwvy, AYny myry k`pVy Aw jwx[ AYny ibsqry
auh gRihsqI hY[ gRihsqI m`Qy itkwauNdw hY, r`b nrwz Aw jwx[ ijauN l`igAw mMgx, sMK vjweI jWdw hY qy
ho igAw ipMf dy auqy[ quhwfy iek`ly ipMf 'qy nhIN sB kuC Aw igAw[ jdoN inkl ky dyiKAw qW srIkW
ielwky 'qy hI nrwz ho igAw, swry 'qy[ qusIN auhnUM dy du`gxw-du`gxw AwieAw ipAw hY[ GrvwlI kihMdI
m`Qy tykdy EN jw-jw ky[ auh kihMdy, nw mhwrwj! AsIN dyiKAw ienHW dy ikauN AwieAw? ienHW dy nhIN Awauxw
qW kdy gey hI nhIN hW auQy[ auh iek`Ty ho jdoN bihMdy cwhIdw[ AKIr eIrKw dy bImwr ho gey, idn rwq
ny, kihMdy AsIN qW auhnUM siqsMg kihMdy ny[ AsIN qW AwhI socI jWdy ny[ bImwrI l`g geI[ eIrKw ie`k
kdy kMn nwl suixAw hI nhIN hY[ kdy iDAwn hI nhIN bImwrI huMdI hY iehnUM high fiver kihMdy ny, tI.bI
id`qw, AsIN qW kdy dyKdy vI nhIN EDr nUM[ quhwnUM huMdI hY ieh mn dI[ ieh ijhnUM l`g jwvy mhwrwj
kIhny kih idqw[ AsIN qW quhwfy syvk hW[ so ieh kihMdy -
kihx l`igAw, beI g`l qW bx jwaUgI pr ikhw
ijsu AMdir qwiq prweI hovY
hoieAw mMno[
iqs kw kdy n hovI Blw ] AMg - 308
iqn ko dyiK duKiq mn mWhI[
auh jp qp jo krnw hY kr lvy auhdw Blw
SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 1404
nhIN hoieAw krdw[ gurU gRMQ swihb dI bwxI nUM nhIN
gurU AMgd swihb nUM jdoN dyKdw hY, suxdw hY aus koeI bdl skdw[ Pyr eIrKw ikauN krdy ny mYnUM ieh
vyly iehdy AMdr pIV hox lg jWdI hY[ A`g l`gx l`g smJ 'c nhIN AwauNdI[ bwxI-bwxI pVH-pVH suxwauNdy
jWdI hY AMdr[ ny, gw-gw ky suxwauNdy ny, Pyr eIrKw dI eIrKw auQy
gurqw gurn sih skih nWhI[ hI bxI rihMdI hY[ AMimRq vyly jwgdy ny Pyr eIrKw
SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 1404 nhIN mn 'coN jWdI[ Pyr BweI nw kro[ Awrwm nwl pY
gurAU W dI gurqw qy pRqwp nUM jdoN dyKdw hY, jwxdw jwieAw kro[ km-s-km ie`k cIz qW rhygI, Awrwm
qW sB kuC sIgw[ AOr sih nhIN sI skdw[ nwl nINd qW k`FWgy[ jy ies rsqy l`gxw hY qW swvDwn
mhW qpih icq icMqw Dirqw[ ho ky l`gxw cwhIdw hY, nhIN qW iehdw Pl nhIN hud M w[
SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 1404 kohlU dy bYl vWgx Kopy bMnHy hoey ny, GuMmI jWdw hY[
kihMdw hY mYN pqw nhIN ikMnw ky sPr k`F ilAw[ jdoN

'Awqm mwrg' julweI, 2012


28
Kopy KolHdy ny Esy pYV 'c KVHw huMdw hY[ ieh eIrKw pYNdw[
dI ibmwrI dunIAW 'c hryk nUM l`gI hoeI hY, koeI ijsqy brKw hoiq n bwrn[
ivrlw hY purS, ijhny swDU dI sMgq krky, swDU dy SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 1405
bcn nUM kmwieAw hY[ auh bcdw hY[ auh kwrn dsdw hW -
ibsir geI sB qwiq prweI ]
K`qRI gRwm qumwry AhY[
jb qy swDsMgiq moih pweI ] AMg - 1299
SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 1405
iksy pUry swDU dI sMgq iml jwvy, eIrKw ht
ieh K`qRI Aw ky quhwfy ipMf 'c vs igAw -
jWdI hY[ ikauN htdI hY kihMdy -
so AprwD kriq hI rhY[
nw ko bYrI nhI ibgwnw SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 1405
sgl sMig hm kau bin AweI ] AMg - 1299
auh ijs idn dw AwieAw hY, aus idn dw hI
auh qW pRsMsw krdw hY hryk dI[ eIrKw auhnUM
AprwD krny SurU kry hoey ny auhny[
huMdI hI nhIN[ so eIrKw kmzorI hY, k`cy bMidAW nUM
eIrKw huMdI hI huMdI hY[ so bVI BwrI hY[ ienHW dy qW pUrb nwm AhY ijs lihxw[
Awm swDwrx bMdy sI, eIrKw dy bImwr ho gey[ nw rotI SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 1405
KWdy ny, hauky leI jWdy ny[ nw GrvwlI auhdy nwl kihMdw, auhdw pihlw nwm lihxw sI ieh pqw
boldI hY, nw auh boldw hY[ bImwrI AYsI hY[ BvW qx kr ilAw[
jWdIAW ny[ bMdy dw ichrw krUp ho jWdw hY[ hr vkq Aib AMgd hI iqs ko kihxw[
au~By swh lYNdw hY[ jilAw rihMdw hY AMdroN, boldw SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 1405
au~KV ky hY hr vkq[ so bImwrI ho geI[ ie`k idn
kihMdw hux dunIAW vI auhnUM AMgd kihMdI hY,
kihx l`igAw, kihMdw, qUM AYs qrHW kr QwauN ilp[
AwpW vI auhnUM AMgd hI kihMdy hW[
kihMdw, ilp ky ikMnw kuC kr ilAw[ auh kihMdw, qUM
myrw dyK qW shI, h`Q dyK myry[ mYnUM vI ie`k vwr sùJ nwm Awn Apno DrvwXo[
igAw[ ie`ko vwr nwl dyK swirAW nUM Kqm krdw hW[ SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 1405
auhny QwauN ilp id`qw[ sMK vjwieAw, kihMdw hy sMK kihMdw, auhny Aw ky Awpxw nwauN Drvw ilAw[
dyvqw! myrI ie`k A`K kwxI kr dy[ hux aunHW dy dùgxw ikq ikq qy nr hYÍ smudwXo[
hoxw sI[ kihMd,y myry swry t`br dI ie`k-ie`k A`K kwxI SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 1405
kr dy[ hux aunHW dy kI hoieAw jdoN du`gxw AwieAw[ ijhVy kmly byvkUP ijhVy lok ny auh qur-qur
swirAW dIAW dovNy A`KW AMnIH AW ho geIAW[ kihMdw, hux ky AwauNdy ny[ koeI ikqoN AwauNdw hY, koeI ikqoN AwauNdw
l`g igAw pqw qYnUM[ hux dyK mYN A`gy kI krdw hW[ hY[
kihMdw, hy sMK dyvqw! myry drvwzy mUhry ie`k KUh l`g
jwey[ iehdy ie`k l`igAw aunHW dy do l`g gey[ ieh qW ikauNik AYsIAW hI bwqW kihMdy ny[ Awh siqsMg
kwxI A`K nwl P`tw r`K ky aupr dI lMG igAw[ auh 'c ik`QoN AwauNdy ny, koeI ropV qoN Aw irhw hY, koeI
ijhVy sI ijhVw inkly, AMnHy hoey-hoey, tolH-tolH ky cmkOr swihb qoN Aw irhw hY[ koeI mwCIvwVy qoN, koeI
bwhr nUM inkldy ny ik Awh ho kI igAw[ rOlw r`pw jlMDr qoN Aw irhw hY, koeI luiDAwxy qoN Aw irhw hY[
pweIey, jdoN pYr bwhr r`Kx dyhlI qoN, A`gy KUh 'c aunHW nUM koeI pRmySr pRyrnw krdw hY[ Byjdw hY, koeI
igr jwx[ ieh kwxI A`K nwl KVHy dyKdy ny[ ijhVw mMqv h`l huMdw hoxw hY, dUr-dUr qoN Aw rhy ny qy ij`Qy
igrdw hY Q`ly, ijhVw igrdw hY Q`ly[ kihMdw, hux Aw kuC imldw hY, auQy kuC phuMcdw vI hY[
igAw nw suAwd[ ieh eIrKw dI bImwrI huMdI hY[ kihMdw AYs qrHW dy nwl Bwrq vrS 'coN Bu`ly hoey
mhwrwj kihMdy, eIrKw dI ibmwrI ijhdy AMdr hY - lok ie`Qy AweI jWdy ny, ie`Qy lYx dyx nUM kuC nhIN[
ijsu AMdir qwiq prweI hovY mhwrwj kihMd,y ieh ijhVI cIz hY iehnUM inMidAw kihMdy
iqs kw kdy n hovI Blw ] AMg - 308 ny, eIrKw 'c Aw ky g`l krnI inMidAw hud M I hY[ inMidAw
so iehdy bImwrI sI eIrKw dI, zbrdsq[ sih krn vwlw ijhVw -
nhIN sI skdw[ ieh ijs vkq mINh mMgx vwsqy inMdw BlI iksY kI nwhI mnmuK mugD krMin ]
Awey[ kihx l`igAw - muh kwly iqn inMdkw nrky Goir pvMin ] AMg - 755
Bo KihrXo qum jwnhu kwrn[ swD kw inMdku kYsy qrY ]
SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 1405 srpr jwnhu nrk hI prY ] AMg - 875
AwE! quhwnUM mYN kwrn smJwvW mINh ikauN nhIN kihMdy, aus nrk 'c qW (bwkI
pYxw hI
pM n wpYx48
w hYqy[) aus

'Awqm mwrg' 29 julweI, 2012


'Awqm mwrg' julweI, 2012
30
'Awqm mwrg' 31 julweI, 2012
'Awqm mwrg' julweI, 2012
32
'Awqm mwrg' 33 julweI, 2012
'Awqm mwrg' julweI, 2012
34
'Awqm mwrg' 35 julweI, 2012
'Awqm mwrg' julweI, 2012
36
'Awqm mwrg' 37 julweI, 2012
gurU nwnk pwqSwh, bIbI dodo rwxI qy BweI dodw jI
sM q virAwm isM G jI,
bwnI iv. gu . rU . imSn[
Swn..............................................................[ jyhw bIjY su luxY Pl krm smwlw[' jy qW auhdy
siqnwmu sR I vwihgu r U , iv`c pw idE, qrk pw idE[ qrk vwlw nzr Aweygw[
DMn sRI gurU nwnk dyv jIE mhwrwj! jy pRym kro, ipAwr kro, ipAwr vwlw nzr Aweygw -
fMfauiq bMdn Aink bwr srb klw smrQ] 'ijau kir inrmlu AwrsI jgu vyKix vwlw[ jyhw muhu
AMg - 256 kir BwlIAY qyho vyKwlw[' ijho ijhw mUh M krky dyKo Eho
iPrq iPrq pRB AwieAw pirAw qau srnwie] ijhw nzr AwauNdw hY[ jo aus mMgo aus qoN pRwpq ho
nwnk kI pRB bynqI ApnI BgqI lwie] AMg - 289 jwieAw krdw hY[ iksy nwl nrwz nhIN hoieAw krdw
Dwrnw - myrI nmSkwr gurdyv ko[ siqgurU, sdw-sdw dieAwl hY, pr Bwg bxn qW kuC
siqnwm ijn mMqR idRVwieAw[ pRwpq huMdw hY[ ijho ijhI Bwvnw lY ky AwENgy, burI
nmskwr gurdyv ko siqnwm ijs mMqR suxwieAw[ Bwvnw lY ky AwENgy burw Pl pRwpq hoeg y w[ duSt Bwvnw
Bvjl ivcoN kiFky mukiq pdwrQ mwih smwieAw[ hoeygI, qrk vwlI Bwvnw hoeygI, gxqI vwlI Bwvnw
jnm mrx Bau kitAw sMsw rog ivXog imtwieAw[ hoeg
y I vYsw hI Pl imlygw[ ipAwr nwl AwENg,y inmrqw
sMsw iehu sMswru hY jnm mrx ivic duK sbwieAw[ nwl AwENgy, Eho ijhw Pl pRwpq ho jweygw[ ikauNik
jmdMf isroN nw auqrY swkq durjn jnmu gvwieAw[ gurU qW SISy vrgw hud M w hY auh sB dy aupr ie`ko ndir
crn ghy gurdyv dy siq sbd dy mukq krwieAw[ krdw hY, ijho ijhw Bwau hoeygw Eho ijhw Pl pRwpq
Bwau Bgiq gurpurb kir nwm dwn iesnwn idRVHwieAw[ ho jWdw hY[ ie`ko ijhI idRStI krky sB dy auqy dyKdw
jyhw bIau qyhw Plu pwieAw[ hY ijho ijhI mn iv`c BwvnI lY ky Awey EN, Eho ijhI
BweI gurdws jI, vwr 1/1 is`DI pRwpq ho jweygI[
Dwrnw - Pl krm smwlw jI,
so ies qrHW dy nwl gurU nwnk pwqSwh sMswr dw
jyhw bIjY su luxY[
auDwr krdy-krdy A`j rwvI dy kMFy aupr v`l nUM qury
siqgur purKu AgMmu hY inrvYru inrwlw[
jwxhu DrqI Drm kI scI Drmswlw[ jw rhy ny[ ijDroN rwvI inkldI hY aus pwsy nUM qury
jyhw bIjY su luxY Pl krm smwlw[ jWdy-jWdy AKIr ie`k AYsw AsQwn AwieAw, ijs QW
ijau kir inrmlu AwrsI jgu vyKix vwlw[ dy auqy bhuq hirAwvl sI[ dirAw bVw SWq c`l irhw
jyhw muhu kir BwlIAY qyho vyKwlw[ sI, pwxI bVw inrml sI[ kMFw bVw piv`qr sI[ auQy
syvk drgh surKrU vymuKu muh kwlw[ dyK ky aus jgHw dy auqy gurU nwnk pwqSwh, BweI
BweI gurdws jI, vwr 34/1 mrdwnw qy BweI bwlw ruk jWdy ny qy gurU nwnk pwqSwh
siqgurU sdw dieAwlu hY BweI lIn ho jWdy ny inrMkwr dy AMdr[ mrdwnw kIrqn kr
ivxu Bwgw ikAw pweIAY ] irhw, svyr dw kIrqn kr irhw hY, idn cVH igAw,
eyk ndir kir vyKY sB aUpir suxn vwlw koeI nhIN AwieAw[ dUsrw idn Pyr lMG
jyhw Bwau qyhw Plu pweIAY ] jWdw hY, ausy qrHW kIrqn krdy qy A`j qIsrw idn
nwnk nwmu vsY mn AMqir ivchu Awpu gvweIAY ] lMG irhw hY qy nw iksy ny koeI pRSwdw pwxI pu`iCAw
AMg - 602 qy nw hI auh iksy QW dy auqy pRSwdw lYx vwsqy gey
siqguru purKu dieAwlu hY ijs no smqu sBu koie ] eyk qy Awpxy AnMd dy iv`c bYTy ny, iksy mhwn rs dy iv`c
idRsit kir dyKdw mn BwvnI qy isiD hoie ] siqgur bYTy ny[ ie`k koeI bIbI vIh p`cI swl dI, Awpxy
ivic AMimRqu hY hir auqmu hir pdu soie ] nwnk Grvwly vwsqy pRSwdw lY ky jWdI hY roz qy rsqw
ikrpw qy hir iDAweIAY gurmuiK pwvY koie ] ausdw, fMfI EQoN dI hox krky roz dyKdI hY ik Awh
AMg - 302 iqMn swDU bYTy ny, ieh k`lH vI bYTy sI, prsoN vI bYTy
swDsMgq jI! g`j ky bolxw siqnwm sRI vwihgurU[ sI, gweI jWdy ny kuC Kwx pIx dw bMdobsq nhIN krdy
kwrobwr sMkocdy hoey Awp gurU drbwr 'c phuMcy EN[ qy A`j iehdy mn iv`c AwieAw ik mYN smJx dw Xqn
Purmwn hY mhwrwj dw ik jo gurU hoieAw krdw hY - qW krW ikauNik t`py bhuq myry suxy hoey ny, dohy suxy
'jwxhu DrqI Drm kI scI Drmswlw[ hoey, hor Anyk qrHW dy gIq suxy hoey ny, ienHW dw jo

'Awqm mwrg' julweI, 2012


38
gIq hY aunHW gIqW vrgw qW hY nhIN[ kuC hor qrHW ieh hY ik mYnUM AYs qrHW d`so ik qusIN eysy dunIAW dy
dw invyklw gIq hY[ jdoN iDAwn dy nwl ausny suxnw EN jW iksy hor dunIAW 'c rihx vwly ie`Qy Aw ky itk
SurU kIqw qW auhdy kMnW dy iv`c ies qrHW dI Awvwz gey EN[ kihx l`igAw, bIbw! ieh g`l qyry mn iv`c
AwauNdI hY - ikauN AweI? kihx l`gI, hor vI swDU sMq bhuq AwauNdy
hn, lyikn swfy ipMf dIAW glIAW 'c Aw ky pRSwdw
Dwrnw - dwnw bInw, dwnw bInw, dwnw bInw jI,
swihb myrw dwnw bInw jI[ mMgdy ny, Bu`K qW sB nUM lgdI hI hY, jy KweIey nw
qU drIAwau dwnw bInw mY mCulI kYsy AMqu lhw ] qW srIr nhIN cldw qy mYN iqMn idnW dI dyK rhI
jh jh dyKw qh qh qU hY hW qusIN ie`Qy hI bYTy EN, nw iksy ipMf v`l nUM gey
quJ qy inksI PUit mrw ] 1 ] EN[ ieh rsqw swfy ipMf ivcIN ho ky AgwhW nUM jWdw
n jwxw myau n jwxw jwlI ] hY[ auQy vI mYN ghu r`KdI hW ik auh swDU ie`Qy Awaux[
jw duKu lwgY qw quJY smwlI ] 1 ] rhwau ] pr qusIN qW ikqy vI nhIN jWdy, iqMn idn ho gey,
qU BrpUir jwinAw mY dUir ] quhwnUM ie`Qy bYiTAW nUM qy mYN hYrwn huMdI hW ik jy AsIN
jo kCu krI su qyrY hdUir ] do GVI pRSwdw nw CkIey, kuC mUMh 'c nw pweIey qW
qU dyKih hau mukir pwau ] swnUM tot l`g jWdI hY, bhuq AOKy hoeIdw hY qy mYnUM
qyrY kMim n qyrY nwie ] 2 ] vIrw! ieh d`s ik quhwnUM BuK ` nhIN l`igAw krdI[ rotI
jyqw dyih qyqw hau Kwau ] KWdy hu M d y EN ik nhIN KWdy [ mrdwnw su x ky
ibAw dru nwhI kY dir jwau ] muskrwieAw, kihx l`igAw bIbw! AsIN vI iesy dyS
nwnku eyk khY Ardwis ] dy bMdy hW, AsIN koeI auqoN nhIN Aw ky auqry[ ieh
jIau ipMfu sBu qyrY pwis ] 3 ] myry nwl siqgurU gurU nwnk pwqSwh ny, mYN ienHW dw
Awpy nyVY dUir Awpy hI Awpy mMiJ imAwnuo ] FwfI hW qy ieh BweI bwlw ny[ jo Bu`K dI bwq dI
Awpy vyKY suxy Awpy hI kudriq kry jhwnuo ] krI hY, ieh ie`k iksm dI Bu`K nhIN hoieAw krdI,
jo iqsu BwvY nwnkw hukmu soeI prvwnuo ] AwdmI dy AMdr byAq M iksm dIAW BùKW l`gIAW hoeIAW
AMg - 25 ny[ AwdmI Bu`Kw mr irhw hY, iehdI B`uK nUM koeI vI
Dwrnw - mYN mClI AMq nw jwxw, qUM hYN dirAwE auqwrn dy smr`Q nhIN hY[ rotI qW ie`k CotI ijhI
mwlkw[
cIz hY iehdy mn dy AMdr qW Bu`K hI Bu`K peI hY,
Sbd dw Alwp, dUr-drwz q`k phuc M dw hY, ijs- iksy nUM pu`qrW dI Bu`K hY iksy nUM mwieAw dI Bu`K hY[
ijs QW q`k Awvwz phuc M dI hY, jl vI piv`qr ho jWdw iksy nUM nOkrI dI Bu`K hY, iksy nUM pRBqw dI Bu`K hY,
hY, drKq vI piv`qr ho jWdy ny ijnHW pMCIAW dy kMnW iksy nUM AwpxI bImwrI dUr krn dI Bu`K hY[ Bu`KW qW
'c Awvwz phuMcdI hY, auh vI iksy rs iv`c itk jWdy imtdIAW hI nhIN hn, ikMnW hI hovy -
ny, jMglI jwnvr koeI rs mihsUs kr rhy ny[ iesy BuiKAw BuK n auqrI jy bMnw purIAw Bwr ] AMg - 1
qrHW dy nwl ieh bIbI, smJ qW iesnUM bhuqw nhIN
AwieAw, lyikn ieh g`l smJI ik jo gwauxy mYN A`j ieh AwdmI BùKw hI AwieAw hY, BùKw r`jdw nhIN
q`k suxy ny, kwPI mYN jw ky dUr-dUr q`k suxdI rhI hY[ bIbI swnUM eys iksm dI koeI Bu`K nhIN hY[ bwkI
hW, pr aus qrHW dw nhIN hY, ieh qW koeI AMdr vVdw ijhVI rotI pwxI dI Bu`K hY auh vI ie`k Kws h`d
jWdw hY, koeI AMdr hlUxw idMdw jWdw hY, JrnwtW idMdw q`k lgdI hY, mYnUM l`gdI huMdI Bu`K[ pr myry 'qy ikRpw
jWdw hY[ kuC bol dy iv`c qwsIr hY zbrdsq[ smJ kr id`qI guru nwnk pwqSwh ny, hux mYnUM vI Bu`K G`t
'c nhIN AwieAw lyikn rs iv`c Aw geI[ lgdI hY[ kihx l`gI, kI g`l qusIN ibnW KwDy dy vI
ijauN lYNdy EN? kihMdy hW[ swnUM ie`k rs pRwpq huMdw
gurU nwnk pwqSwh Sbd dI smwpqI hox qoN hY ijhnUM nwm rs kihMdy ny, qyrI smJ 'c nhIN Awauxw
bwAd inrMkwr nwl ie`k srUp ho ky bYTy ny[ BweI qy auh nwm dw rs ijhnUM pRwpq ho jwvy auhdIAW
mrdwnw dyKdw hY ik swmHxy ie`k bIbI bYTI hY[ h`Q swrIAW Bu`KW imt jWdIAW ny[ ies qrHW pVH lE -
joVy hoey ny qy kuC hYrwn ho rhI hY qy koeI g`l krnI Dwrnw - Bu`K imt jWdI hY, nwm dw rs ijs cyqy[
cwhuMdI hY[ QoVHw lWBy hoey, BweI mrdwnw bIbI kol Aw
ky kihx l`gy ik ik`Qy rihMdy EN qusIN? kihx l`gI, kihx l`gy, bIbw! eys g`l dw sMswr nUM igAwn
swfw qW ipMf nyVy hI hY, pr mYN kuC hYrwn ho rhI nhIN hY[ Bu`K mn nUM lgdI hY, vwSnw nUM lgdI hY,
hW, quhwnUM dyK-dyK ky, myrw ie`k Brm k`F idE? auh bwr-bwr iKAwl AweI jwey, auh cIz Pyr srIr dy

'Awqm mwrg' 39 julweI, 2012


iv`c Asr krdI hY[ so jdoN nwm dw rs pRwpq ho qolI jWdy ny fwktr[ n`by idn qoN bwAd jdoN smJOqw
jwvy, ijsnUM qUM Ajy smJ nhIN skdI, jy gurU ny ikRpw hoieAw, aus vyly fwktrW ny vzn qoilAw, vzn qolx
kIqI qW qYnUM ieh dwq pRwpq ho ky qYnUM Awpy hI pqw qoN bwAd srtIiPkyt id`qw ik iehdw qW nw CtWk
l`g jweygw[ viDAw hY qy nw CtWk GitAw hY, n`by idn nw Kwx qoN
kihMdy ny ik AwdmI dy AMdr ie`k AvsQw hY, bwAd Eho ijhI hwlq sI[ koeI AvsQw hY AYsI
ijs AvsQw 'qy jw ky eys dI BùK imt jwieAw krdI swDsMgq jI[ so mrdwnw ausnUM smJwauNdw hY ik bIbI
hY[ mhwrwj kihMdy ny ik - nwm dw rs hY, AsIN aus rs iv`c jIauNdy hW[ swnUM
gurmuiK AMqir shju hY mnu ciVAw dsvY Awkwis ] ies qrHW nhIN hY ik rotIAW vgYrw Kwx vwsqy AsIN
iqQY aUNG n BuK hY hir AMimRq nwmu suK vwsu ] n`Ty iPrIey qy mYnUM qW Bu`K lgdI huMdI hY qy mhwrwj
AMg - 1414 qW mhIinAW b`DI eys qrHW bYTy rihMdy ny[
Awqmw dy rs iv`c su`K dw vwsw imlx dy nwl gurU AMgd swihb mhwrwj, jdoN gurU nwnk pwqSwh
ikMny-ikMny idn ibrqI bwhr nhIN inkldI - dy pwsoN Awey qW Awp ny KfUr swihb Aw ky drvwzw
nwnk duKu suKu ivAwpq nhI ijQY Awqm rwm pRgwsu bMd kr ilAw[ ikMny mhIny Awp AMdr bYTy rhy[ gurU
] mhwrwj srIr C`f ky sMgqW BwldIAW iPrdIAW ny qy
AMg - 1414 jdoN Aw ky dyiKAw, ichry dy auqy ausy qrHW joq hY[ lt-
kihx l`gy bIbw! nwm AYsw hY ies dI KumwrI lt kr irhw hY ichrw[ koeI kmzorI nhIN AweI hY,
cVH jWdI hY[ hor koeI Purnw nhIN irhw krdw - so ies qrHW dy jdoN bcn huMdy ny kihx l`gI, vIrw!
ie`k g`l myrI smJ 'c nhIN AweI ik qusIN koeI KumwrI
Dwrnw - cVHI rhy idn rwq nwm KumwrI-nwm KumwrI[
cVH geI hY quhwnUM[ kihMdI, KumwrI qW swfy bMidAW nUM
posq mDu APIm BMg auqr jwie prBwis[ cVHdI hY[ auh vI jdoN Srwb pI lYNdy ny, koeI nSw
nwm KumwrI nwnkw cVHI rhy idn rwiq[ jnmswKI Kw lYNdy ny jy pIeI jwx qW do-do idn rotI qoN bgYr
kihx l`g,y bIbI! ieh qYnMU pqw nhIN hY, qUM BolI- k`F idMdy ny qy byhS
o ho ky pey rihMdy ny koeI nSw ijhw
BwlI, is`DI-swDI bIbI hYN, BùK dw qUM svwl CyiVAw hY, aunHW nUM cVH jWdw hY[ auh kihx l`gy, bIbw! ies qrHW
so kihx l`gy, jdoN nwm dw rs Aw jWdw hY[ Pyr Bu`K dw nSw nhIN hY[ ieh ijhVw rs hY iehnUM qUM nhIN
AYsI hI huMdI hY ik iml igAw qW Ck ilAw, nw smJ skdI[ ieh swry rs ijMny vI dunIAW dy iv`c ny
imilAw qW nw CikAw ikauNik auh rs AYnw zbrdsq iehdw koeI vI mukwblw nhIN kr skdw[ AYs qrHW
huMdw hY hY, koeI hor cIz Kwx nUM jIA hI nhIN Purmwn krdy ny -
krdw[ Dwrnw - nwm dI imTws nUM, bu`Jdw nw koeI bMdw[
keI pRymIAW dy mn iv`c iKAwl huMdw hY ik ieh PrIdw skr KMfu invwq guVu mwiKEu mWJw duDu ]
vI g`l possible ho skdI hY[ do g`lW ny, ie`k qW sBy vsqU imTIAW rb n pujin quDu ] AMg - 1379
nINd fwktr kihMdy ny ik jy nw sOvyN AwdmI qW pwgl
kihx l`gy, jo sMswr dy AMdr im`TIAW vsqW ny,
ho jWdw hY[ lyikn ie`k AvsQw AYsI hY ik iblkul
auh nwm dy rs dw mukwblw nhIN kr skdIAW[ ieh
nINd dI loV nhIN hY pr ieh bhuq AOKI pRwpq huMdI
EhI jwxdw hY ijhnUM ieh rs Aw igAw hovy[ ies rs
hY[ hr vkq AwdmI AMdr jwg rihMdI hY pr auhdI
nUM pRwpq krn vwsqy v`fy-v`fy dyvI dyvqw, is`D swDk,
jwg sMswrk jwg nhIN hoieAw krdI[ rUhwnIAq dI
qp qpIsr swry qrsdy ny[ ieh nwm dw rs nhIN
jwg hoieAw krdI hY[ bMdgI dy rs iv`c rihMdw hY,
pRwpq huMdw -
iksy au~cy rsW iv`c Kyfdw hY qy nINd srIr dI pUrI
ho jWdI hY Aqy AMdr jwgrq rihMdI hY[ iesy qrHW jo hir ibnu kCU n lwgeI Bgqn kau mITw ]
BùK hY, ie`k AYsI AvsQw Aw jWdI hY ij`Qy bgYr KwDy Awn suAwd siB PIikAw kir inrnau fITw ]
qoN AwdmI EvyN ijvyN rih skdw hY[ ie`k vwrI BweI AMg - 708
swihb BweI rxDIr isMG jI, Awp ny AMnSMn kr bwkI ijhVy sMswr dy rs ny, sMswr dy im`Ty ny,
id`qw[ pRSwdw Ckxw bMd kr id`qw, koeI AsUl swmHxy mwieAw dy suAwd ny auh rsdwiek nhIN hYgy aunHW dy
Aw igAw[ AMgryz dw rwj sI, aus vyly ieh hoieAw iv`c bVw Bwrw iP`kwpn hY[ iP`kw hI nhIN hY, kmlwpx
nw idE, nhIN KWdw nw idE[ idn lMGdy jWdy ny vzn hY -

'Awqm mwrg' julweI, 2012


40
mwieAw suAwd siB iPikAw hir min BwvMdu ] rsIAW dw hY[ iksy ByK dw nwm Kwlsw nhIN hY -
iDAwie nwnk prmysrY ijin idqI ijMdu ] jwgq joiq jpY ins bwsur,
AMg - 321 eyk ibnW mn nYk n AwnY]
sBy vsqU kauVIAw scy nwau imTw ] AMg - 321 pUrn pRym pRqIq sjY
bwkI swrIAW cIzW nwm qoN ibnW kOVIAW ny - bRq gor mVI mt BUl n mwnY]
swdu AwieAw iqn hir jnW ciK swDI ifTw ] qIrQ dwn dieAw qp sMjm,
AMg - 321 eyk ibnw nih eyk pCwnY]
pUrn joq jgY Gt mY,
sMqW ny cùk ky, dyK ky ieh g`l khI hY ik ieh
qb Kwls qwih nKwls jwnY]
ijhVIAW sMswr dIAW cIzW ny ieh swrIAW kOVIAW
cIzW ny[ ieh im`TIAW cIzW nhIN hn[ lyikn ieh rs kihMdy jdoN pUrn joq jg jWdI hY qy hr pwsy
v`fy BwgW vwlw koeI hov,y ausnUM pRwpq hud
M w hY ies qrHW pRmySr dy drSn hoxy SurU ho jWdy ny[ kihMdy, aus vyly
Purmwn krdy ny - auh ijhVw vjUd hY, kihMdy auh Kwlsw hoieAw krdw
hY[ so auh Awqm rs dy iv`c rihMdw hY hr vkq[
Dwrnw - rs nwm dw ijnHW nUM AwieAw,
Awqmw dy rs nUM mwxdw hY, auhdI pdvI -
jgq auqy Awauxw DMn hY[
pRB mih, mo mih, qws mih, rMck nwhn Byv]
ijsnUM pRmySr dy nwm dw rs AwieAw, jo rs dy
srb loh gRMQ 'coN
iv`c pRvyS kr igAw mhwrwj kihMdy auhdw sMswr 'qy
Xw mY rMc n imiQAw BwKI]
Awauxw sPlw hY BweI[ bwkI ijhVw hY aunHW ny Awpxw pwrbRhm gur nwnk swKI] srb loh gRMQ 'coN
jnm ibrQw guAw id`qw, sMswr dy auqy[
kihMdy, AsIN koeI vifAweI dI bwq nhIN kr
Awqm rsu ijh jwinAw hir rMg shjy mwxu ] rhy, swKI gvwhI dy ky gurU nwnk pwqSwh dI ik quhwnUM
nwnk Din Din DMin jn Awey qy prvwxu ]
ieh bcn kih rhy hW ik aunHW 'c Prk nhIN hoieAw
AMg - 252
krdw -
iqMn vwrI ikhw hY mhwrwj ny[ kihMdy, auh DMn
ijn@w n ivsrY nwmu sy iknyihAw ]
ny, DMn ny, DMn ny auh; ijnHW nUM nwm dw rs Aw igAw[
Bydu n jwxhu mUil sWeI jyihAw ] AMg - 397
sMswr 'c Awauxw hI aunHW dw pRvwn hY bwkI ijnHW nUM hir kw syvku so hir jyhw ]
rs nhIN AwieAw, ku-rs iv`c izMdgI guzwr rhy ny[ Bydu n jwxhu mwxs dyhw ]
aunHW dw Awauxw kuC nhIN, aunHW dI pdvI ik`fI v`fI ijau jl qrMg auTih bhu BwqI
mhwrwj ny Purmwn kIqI hY ik ijhVy ies rs iv`c iPir sllY sll smwiedw ] AMg - 1076
jIauNdy ny, ijhVy mKmUr rihMdy ny, msq rihMdy ny nwm
so ies qrHW dy nwl ijhVy Awqm rsIey purS
dy rs iv`c, Awqmw dy rs iv`c[ Awqm mMfl dy iv`c
ny aunHW dI pdvI bhuq au~cI hoieAw krdI hY lyikn
ijhVy pRvS y kr jWdy ny, ggn mMfl, sun M mMfl dy iv`c
ieh rs dI pRwpqI vwsqy bwkI dy swry rs C`fxy pYNdy
ijnHW dI phuMc ho jWdI hY[ aunHW dI jo pdvI hY auh
ny, sMswr dw koeI rs vI rih jwvy qW ieh rs nhIN
sMswr dy swry bMidAW qoN au~cI ies qrHW dI hY -
AwieAw krdw[ AYsw Purmwn hY -
Dwrnw - sWeIN hI vrgy ny, rsIey jo Awqm rs dy[
Dwrnw - ipAwry jI, dunIAW dy rs C`f ky,
nwm jp-jp ky, cVHdy-cVHdy AvsQw dy iv`c, rs hrI dy nwm dw Awvy[
Awqm mMfl iv`c pRvyS kr jWdw hY[ ijhnUM aunmnI ijMnI dyr q`k dunIAW dy rs AwdmI dy mn iv`c
AvsQw kihMdy ny, aus rsqy iv`c jo mKmUr ho jWdw ny, jigAwsU kihMdw hY ik mYN AMimRq vyly au~Tdw hW,
hY[ ieSnwn krdw hW, bMdgI krdw hW, nwm jpdw hW,
gurU dsvyN pwqSwh jI dy kol guris`KW ny svwl lyikn myrw mn nhIN l`g irhw[ mn myrw dOiVAw iPrdw
kirAw ik pwqSwh! AYsy jo au~c AvsQw dy guris`K hY, iksy qW itkdw nhIN hY[ kI krW bybsI hY bhuq
ny, aunHW dI ikMnI ku au~cqw hovy swnUM smJwE[ mhwrwj zbrdsq[ Ardws vI mYN krdw hW pr myrw mn ikauN
kihx l`gy jo AYsy guris`K ny - nhIN itkdw[ ikauNik mn dw suBwA hY swDsMgq jI!
Awqm rs jwnhI so hY Kwls dyv[ ijMnI dyr q`k mn dy nwl smJOqw nhIN hud M w, mn mMndw
jo AsIN Kwls AwdrS ilAWdw hY, auh Awqm nhIN, EnIN dyr q`k qr`kI nhI hoieAw krdI -

'Awqm mwrg' 41 julweI, 2012


mmw mn isau kwju hY mn swDy isiD hoie ] gurU nwnk pwqSwh nUM pùiCAw, kihx l`gy, nwnk! qusIN
mn hI mn isau khY kbIrw mn sw imilAw n koie ] nmwz nhIN pVHI, mhwrwj kihMdy kIhdy nwl pVHdw? qUM
AMg - 342 qW kwbl kMDwr dy AMdr GoVy KrIdx igAw hoieAw sI,
mn dy AMdr ivSvwS nhIN AYnw hoieAw krdw[ huxy vwps AwieAw hYN[ s`cw sIgw, gu`sw nhIN kirAw
ivSvwS dI Gwt hoieAw krdI hY, Awpxy jIvn iv`c ik swirAW dy swmHxy mYnUM kih id`qw hY, g`l shI sI[
kmzorIAW huMdIAW ny, mn dy iv`c kohJ BirAw huMdw kwzI kihx l`igAw ik nvwb swihb ieh kI kih rhy
hY[ iksy vwsqy nPrq hY, Awpxy Awp nUM su`cw-au~cw ny[ kihMdy ik TIk hY ieh vwkey hI mYN GoVy KrIddw
jwxdw hY ik mYN v`fw hW, hor sB glqIAW krn vwly sI[ mYN ie`Qy nhIN sI[ kihMd,y Pyr nwnk jI! myry nwl
ny, mYN nhIN glqI krdw[ ies qrHW qW nwm AwauNdw pVH lYxI sI[ mhwrwj kihMdy, qUM Gr iv`c vCyrI moVI
nhIN, nwm qW Awaux dIAW g`lW hI hor ny[ so ieh jWdw sI[ qUM vI ie`Qy nhIN sI, so aus vyly nvwb ny
cIzW hox krky, pRmySr dy nwm nwl mMn nhIN lgdw[ qy hor swirAW ny iek`Ty ho ky gurU nwnk pwqSwh nUM
pùiCAw ik hy nwnk! Awp ikRpw krky ieh qW d`so ik
gurU nwnk pwqSwh ijs vkq vyeIN ndI 'coN
ieh mn ikvyN hwzr rih skdw hY[ mhwrwj kihMdy
bwhr Awey[ aus vyly nvwb dOlq Kwn nwl bcn hoe[y
iehdy qW bhuq swry AMs ny[ pihlI g`l qW ieh hY
aus ny pui` CAw ik hy nwnk! qUM kihMdw hYN ik koeI ihMdU
ik AwdmI dy AMdr idRVH ivSvwS hoxw cwhIdw hY[
nhIN, koeI muslmwn nhIN[ ieh ihMdU qy muslmwn qW
ijhdy nwl ipAwr huMdw hY mn aus qoN dUr hoieAw hI
hYgy, qUM iks qrHW khI jWdw hYN ik hY nhIN[
nhIN krdw[ auhdI iK`c peI rihMdI hY[ r`b dy nwl
nw hm ihMdU n muslmwn ] ipAwr nhIN hY qy AsIN AYvyN hI suixAw suxwieAw
Alh rwm ky ipMfu prwn ] AMg - 1136 Awpxw Prz pUrw krdy hW[ g`l koeI bxdI nhIN hY
kihx l`g,y nvwb swihb! hr Drm dy kuC AsUl qy ie`k rsm iv`c Ps jWdy hW[ auhdy nwl hI AsIN
hoieAw krdy ny[ muslmwn Drm dy AsUl ny, ijMnW icr jpujI swihb pVHdy hW, auhdy nwl hI gwieqRI pVHdy
aunHW AsUlW 'qy nhIN cldw[ Skl dy nwl qW momn hW, auhdy nwl hI sMiDAw krdy hW, auhdy nwl hI
nhIN bx skdw[ bhuq ivsQwr dy nwl keI vwrI nmwzW pVHdy hW qy mn nhIN nmwzI bxdw[ srIr zrUr
ivcwr krky ieh bcn AwpW smJx dw Xqn kIqw bxdw hY[ mn qW nhIN bxdw, mn dy AMdr byAq M cIzW
hY qy auhny jwixAw ik gurU nwnk g`l qW shI kihMdw BrIAW hoeIAW ny ijMnI dyr q`k auh KwlI nhIN huMdw[
hY pr iksy qrIky nwl iesnUM ieslwm 'c ilAWdw jwvy, EnI dyr q`k nwm dw vwsw nhIN hoieAw krdw swfy
aunHW idnW 'c ieh bVI v`fI g`l huMdI sI[ koeI cMgw AMdr[ ikauNik byAMq vwSnw ny ie`k hox do hox, qW
bMdw hovy, koeI cMgw ivdvwn hovy, koeI bhuq v`fw XoDw vI hY qy aunHW vwSnwvW dy Pyr rs ny[ ies qrHW dy
hovy qy auhnUM ieh koiSS krdy sI ik ieh swfy Drm nwl gurU mhwrwj Purmwn krdy ny -
'c Aw jwvy[ Drm koeI vI dunIAW 'c mwVw nhIN huMdw[ Dwrnw - mn mwieAw dy rsW nwl l`igAw,
sB TIk huMdy ny pr ij`Qy koeI AwdmI KVHw hY, jo vwsw ik`Qy hovy nwm dw[
ausdI nyStw hY aus nyStw 'qy ijs ikSqI 'qy svwr
jd pihlW hI BirAw ipAw hY, byAMq rs ny iehdy
hY auh ikSqI ausnUM pwr kr hI idAw krdI hY[ gurU
nwnk nUM kihx l`gy ik hy gurU nwnk! qyrI ingHw dy AMdr -
iv`c qW dovyN ie`k ny Pyr swfy nwl nmwz pVHo c`l ky[ rsu suienw rsu rupw kwmix rsu prml kI vwsu ]
mhwrwj kihMdy clo, nmwz hoeI pUjw hoeI ieh qW rsu GoVy rsu syjw mMdr rsu mITw rsu mwsu ]
sB ie`ko hI cIz ny[ pRmySr dw ipAwr hwsl krnw eyqy rs srIr ky kY Git nwm invwsu ] AMg - 15
hY, bynqI krnI hY, bolI zrUr A`f-A`f hY, auh ArbI sony dw rs, pYsw myry kol bhuqw ho jwvy, mYN sonw
'c hY qy ieh swfI local zubwn hY jW sMsikRq hY, pihnW, sonw mYN bYNk iv`c r`K dyvW[ rs hY ik myry
jW hor hY[ ijs qrHW dI vI zubwn hY ausy qrHW r`b kol AYnw sonw hY, myry kol ds iklo hY, pMjwh iklo
dy nwl AwdmI contact krdw hY bol ky[ lyikn Asl hY[ aus dy iv`c msqI hY, AwdmI msq rihMdw hY[
contact jo hoieAw krdw hY auh AMdrly BwvW dw rupeIAW dw rs hY, iesqRI dw rs hY, svwrIAW dw
hoieAw krdw hY, bolI nhIN auQy hoieAw krdI[ so gurU rs hY, koTIAW dw, sohxIAW syjW dw rs hY, im`iTAW
nwnk jdoN msijd 'c jWdy ny qy Awp ie`k pwsy ho dw rs, mws Awid cIzW dw rs, Srwb-kbwbW dw rs,
ky KVHy ho gey, nmwz pVHI nw, qW aus vyly nvwb ny inMidAw dw rs, eIrKw dw rs, ku-rs ny swry, rs

'Awqm mwrg' julweI, 2012


42
nhIN[ ieh swirAW dy nwl jdo BirAw ipAw hY krUrqw iqh rwvn Gr dIAw n bwqI ] AMg - 481
BrI peI hY AMdr[ mhwrwj kihMdy, Pyr jy AYny rs auh ik`Qy ny? ijhVI XwdvW dI kOm sI AYfI
ny Pyr nwm ny ik`Qy Awauxw hY BweI pRm y IAW[ Awpxy Awp v`fI auh ik`Qy clI geI[ auh qW byAMq sIgy beI jy
nUM swP kr jy cwhuMdw hYN ik myrI ibrqI itk jwvy[ ie`k myry nhIN hoegy w qW kI hY, Bjn krIey sgoN ivhl
myrw mn n`Ty nw[ g`l smJ, ijMnI dyr q`k ieh g`l id`qw hoieAw hY pRmySr ny ieh g`l qW nhIN mMndw[
nhIN smJ 'c AwauNdI EnI dyr q`k g`l nhIN koeI hr vkq ieh vwSnw rihMdI hY, dOiVAw iPrdw hY
bxdI[ so mhwrwj kihx l`gy, nvwb swihb! AwdmI B`ijAw iPrdw hY, byAMq Xqn krdw hY auhdy vwsqy,
dw mn ijhVw hY auh byAq M iK`cW ny iehdy AMdr[ koeI Bjn ikhVy vyly kr leygw[ BùKw hY bMdw, Bjn krygw
ihswb ikqwb qoN bwhr hY[ jdoN qoN pYdw hoieAw hY, bMdw, rotI 'c iDAwn rhygw[ muk`dmw cldw hY, Bjn
qd qoN sMskwr bxdy qury jw rhy ny[ jy mwieAw dI krygw muk` dmy 'c, vkIlW dy ip`Cy quirAw iPrygw[ nOkrI
iK`c nhIN hY, qW mwx dI iK`c hY, jy mwx dI nhIN nhIN imldI, QW-QW 'qy ArzIAW idMdw iPrdw hY[ bYTw
qW iksy nwl vYr hY, iksy nwl JgVw hY, iksy nUM mwVw Bjn krdw hY lyikn iPrdw dPqrW 'c hY, Awh kr
kihMdw hY[ iksy nwl eIrKw krdw hY, byAMq cIzW ny lvW mYN AOh kr lvW[ kwrobwr nhIN cldw, kwrobwr
jdoN q`k ieh swrIAW swP nhIN huMdIAW, EnIN dyr q`k clwauxw cwhuMdw hY, byAMq mnsUby bMnHI jWdw hY, Bjn
AwauNdw nhIN, bwkI AwdmI iehdy AMdr vwSnwvW ny[ nhIN ho skdw swDsMgq[ mhwrwj kihMdy, ieh Dn
vwSnw iehdy AMdroN inkldI nhIN, hr vkq socdw hY[ vwSnw, pu`qr vwSnw hY[ qIsrI vwSnw hoieAw krdI
icMqq hI dIsY sBu koie ] hY lok vwSnw, mYnUM lok nw mwVw kihx swry lok cMgw
cyqih eyku qhI suKu hoie ] AMg - 932 kihx[ ikMnw nukswn auTwauNdw hY AwdmI[ ikMnIAW
hr vkq socdw hI rihMdw hY, socdw hI rihMdw[ glqIAW krdw hY, lVkI dI SwdI krnI hY, jdoN
mhwrwj kihMdy jy ie`k nUM socy qW su`K hovy[ ieh qW lVkI pYdw huMdI hY[ aus vyly auhdy mn iv`c ipAwr
hr vkq socdw hY mDwxI iPrdI rihMdI hY iehdy nhIN auhdw pirvwr dy, koeI ivrlw pirvwr hY ijhVw
AMdr[ kdy qW itk ky bYT jwvy[ kdy qW dyKy AMdrly lVkI nUM ipAwr krdw hY[ ausy vyly hwhwkwr mc jWdI
pwsy kI hwl cwl c`l irhw hY[ jdoN itk jweygw, jdoN hY[ koeI kihMdw hY p`Qr Aw igAw jI swfy qW[ ie`k
mon ho jweygw mn, aus vyly swDsMgq jI! rs iv`c QW mYN igAw, crn pw idE jI[ auh rox l`g geI
ibrqI phuc M jWdI hY ausy vyl,y dyr nhIN l`igAw krdI[ mweI[ mYN ikhw, qUM ikauN roNdI hYN mweI, koeI du`K hY
koeI AOKw nhIN hY ik bhuq AOKI QW 'qy jwvWgy[ isrP qYnUM, kihMdI Awh nUMh AweI hY swfI, pqw nhIN ikho
mn nUM lMGxw hY mn lMGdI swr rs dy iv`c pRvyS ho ijhI hY, KurW DoiqAW vwlI, swfy Aw geI, kuVIAW hI
jwieAw krdw hY[ so mhwrwj kihMdy vwSnwvW ny[ hud
M IAW ny iehdy[ mufM w hud
M w hI nhIN[ mYN ikhw qUM iehnUM
vwSnwvW dw bMinHAw hoieAw ie`k qW jMmdw rihMdw hY mwr deyNgI[ iehdw idl KuS kr jy qYnUM poqw cwhIdw
mrdw rihMdw ie`k ieh pRmySr dw Bjn nhIN kr hY, gwlHW k`Fx 'qy qW poqw nhIN ies qoN imlxw[ bhuq
skdw[ hr vkq iehdy mn 'c vwSnwvW au~TdIAW glq kMm krdI hYN qUM[ kihMdI, myrw pu`q Srwb pIx
rihMdIAW ny[ v`fIAW-v`fIAW vwSnwvW[ Dn dI vwSnw l`g igAw, ik muMfw qW hoxw hI nhIN[
hY[ jdoN qoN AwdmI surq sMBwldw hY aus vyly qoN hI ieho ijhy kml ku`tdy ny, h`d qoN izAwdw[ ies
Dn dI lwlsw l`g jWdI hY[ idn rwq kMm krdw hY[ qoN vI izAwdw dUijAW dy b`icAW nUM mwr ky Awpxw
dOiVAw iPrdw hY, vkq-byvkq dOiVAw iPrdw hY[ myry b`cw pwldy ny[ so ieh pu`qr vwSnw hoieAw krdI hY[
kol hor Dn ho jwvy, hor ho jwvy[ iehdy iv`c hI swrI lok vwSnw hY ik lokW 'c mYN cMgw hovW[ lok nw mYnUM
izMdgI brbwd kr lYNdw hY[ jdoN Dn dy vwsqy dOVygw, koeI mwVw khy[ lok qW swry nw iksy nUM cMgw kihMdy
Pyr iehdy AMdr vwSnwvW dw byAq M jvwhrBwtw AwieAw ny, nw mwVw kihMdy ny[ cMgw kihx vwlI vI dunIAW
rhygw[ iksy dy AOlwd nhIN hud M I, auhdy mn iv`c hmySw qy mwVw kihx vwlI vI dunIAW hY[ Awpxy Awp AwdmI
hI pu`qr vwSnw rhygI[ jdoN dUjy dy b`icAW nUM dyKygw, shI hoxw cwhIdw hY, koeI burw kho Blw kho[ ieh
ausy vyly vwSnw AweygI, auh vwSnw auhnUM Bjn nhIN sMswr dI judgement hY ijhVw kuC kihxw hY kho
krn idMdI, juVn nhIN idMdI iblkul hI[ koeI ivrlw lyikn Awp nw glq hov[y sgoN burw kihx vwly ijhVy
hY ijhVw iehdy auqoN dI lMG jwvy ik ieh qW swrw inMidAw krdy ny auh qW pihrydwr huMdy ny jy inMidAw
sMswr nwSvwn hY[ krn vwly nw hox qW AwdmI bhuq v`fIAW-v`fIAW
ieku lKu pUq svw lKu nwqI ] glqIAW kr skdw hY[ auh Kbrdwr rihMdw hY ik

'Awqm mwrg' 43 julweI, 2012


myrI qW g`l c`l peygI Pyr mYnMU lokW iv`c jw ky KVHnw ik ie`k ikswn h`l clwauNdw hY[ auhdy top pwieAw
AO K w ho jwey g w[ g` l W face krnIAW AO K IAW ho hoieAw hY qwrW dw qy pYrW dy iv`c goifAW q`k cmVy
jwxgIAW[ so lok lwj dy iv`c quirAw iPrdw hY idn dI ju`qI pweI hoeI hY qy srIr dy auqy ie`k kot
rwq[ bVI BwrI mShUr ieiqhwsk swKI hY ik jdoN pihinAw hoieAw hY qwrW dw[ bldW dy auqy Ju`l id`qy
sRI rwm cMdr jI mhwrwj sIqw jI nUM vwps lY Awey[ hoey ny qwrW dy[ hyTW cmVw bMinHAw hoieAw bldW dy
aus vyly aunHW dI AgnI prIkSw leI geI[ aunHW idnW goifAW 'qy[ pwxI mMigAw, pwxI pI ilAw, ikswn ny k`F
'c AwhI irvwz sI, hux q`k rhy ny gurU mhwrwj vyly ky iplwieAw[ aus qoN bwAd ieh kihx l`gy ik ikswn!
q`k rhy ny, aunHW qoN bwAd vI rhy ny[ jdoN koeI g`l Awh kI g`l ik qusIN ieho ijhI vrdI pihnI hY[
ienswP huMdw nhIN sIgw, aus vyly ieh kirAw jWdw kihx l`gy, mhwrwj! ie`Qy ie`k ib`CU hY jy lV jwvy
sI kVwhI qyl dI grm kr lYNdy sI jW A`g jwl lYxI AwdmI bcdw nhIN[ aus qoN bcx vwsqy AsIN ieh
ik iehdy ivcIN lMG[ jy jl igAw qW JUTw, jy nw cmVw bMnH lYNdy hW[ pYrW 'c cmVy dI ju`qI goifAW q`k
jilAw qW s`cw[ kVwhI dy iv`c aubldy qyl iv`c h`Q pw lYNdy hW[ ieh Pyr auqy qUM jwlI dw kot ilAw hoieAw
pw ilAw[ jy qyrw h`Q jl igAw qW qUM JUTw[ AYsw hudM w hY, bldW 'qy jwlI pweI hoeI hY[ kihx l`gy, mhwrwj!
AwieAw qW hI ieh ihswb cldy sI[ so sIqw jI ie`k ie`Qy pirMdw hY auhdI cuMJ AYnI iq`KI hY auh jdoN
nUM A`g jwl leI geI[ kihMdy, jy qUM s`cIN hY qW A`g au~f ky mwrdw hY cuJM qy mws k`F ky lY jWdw hY, bldW
dy ivcIN lMG[ A`g dy ivcIN lMG geI iblkul ausy qrHW dw vI qy AwdmI dw vI[ ies krky AsIN lweI[ auh
dy nwl[ prIkSw ho geI lyikn bhuq dunIAW dw mn kihMdy, Pyr qusIN ies dyS iv`c ikauN rihMdy EN[ byAMq
swP nw hoieAw[ zmIn peI hY qusIN zmIn hI vwhuxI hY, hor iksy QW
ie`k DobI sI auhdI GrvwlI Awpxy pyikAW nUM dy auqy Aw ky zmIn vwho[ clo AsIN quhwnUM zmIn duAw
geI, QoVHI dyr l`g geI auhnUM, svyry geI, AwQxy nUM idMdy hW ijMnI kho, ij`Qy psMd kro auQy hI idvw dyvWgy[
muV Aw AweI qy ieh pihlW Gr Aw igAw DobGwt dyKx l`g igAw, GUrn l`g igAw[ kihMdw qusIN mYnMU puT ` I
qoN[ auhdy nwl lVn l`g igAw ik qUM ikauN geI myry m`q idMdy EN[ nwly myry qoN pwxI pIqw hY nwly mYnUM pu`TI
pu`Cy bgYr[ auh kihMdI ik dyK! AwpxI jUh dy nwl m`q idMdy EN[ kihMdy kI g`l?
jUh lgdI hY, mYnUM Kbr AweI sI ik myrw ipqw bhuq kihMdw, qusIN mYnUM rwm cMdr smJ C`ifAw[ koeI
bImwr hY qy mYN DobGwt vI EnIEN dUr hY qy myry pyky bMdw vI AwpxI znwnI nUM qy AwpxI ijhVI home land
vI EnI dUr ny[ pqw nhIN auhdw kI hwl huMdw, kI hY, Gr hY ij`Qy auhnUM kdy vI koeI AwdmI nhIN C`ifAw
nw huMdw, mYN ikhw ik mYN jw AwauNdI hW, huxy muV krdw[ rwmcMdr jI lCmx jI nUM kihx l`gy, lCmx
AwvWgI[ jWdI-jWdI mYN vwps Aw geI hW[ jI! hux d`s kI krIey[ jdoN qW kihMdy sI ik sIqw
nUM Gr lY AWdw qy hux kihMdy ny ik sIqw nUM C`f id`qw[
auh kihMdw ik qUM myry Gr nhIN hux vV skdI[
so ieh lok vwSnw huMdI hY, lokW nUM koeI KuS nhIN kr
hnyHrw ho igAw, auh JgVw pweIN bYTw hY auh imMnqW
sikAw krdw[ iesy qrHW Swsqr vwSnw hud M I hY, ikqwbW
krdI hY auh AMdr nhIN vVn nhIN idMdw[ sRI rwm
pVHI jwxIAW, nots leI jwxy pVHI jwxIAW, nots leI
cMdr jI bIr Xwqrw krdy iPrdy ny[ kihx l`g,y purKw
jwxy[ do qrHW nwl ikqwbW pVHIdIAW ny[ ie`k qW pVHIdI
kI g`l qUM iehdy nwl AYnw JgVw pwieAw hY, kihx
hY Awpxy Awp nUM suDwrn vwsqy, nwl dI nwl ivcwr
l`igAw mYN qYnMU kI d`sW[ kihMdw, AYs qrHW hoeI hY g`l[
krI jweIdI hY ik AYs qrHW kihMdy ny, iehdy 'c
auh kihMdw Pyr ikhVI g`l hoeI[ QoVHw ijhw icr ieh
iliKAw hoieAw hY, g`l qW bVy kMm dI ilKI hoeI hY
auQy geI hY, pykIN ho ky Awpxy ipqw dI Kbr lY ky
ik ieh g`l smJxI cwhIdI hY[ Coty qoN Cotw bMdw vI
AweI hY qy qUM hux vVn nhIN idMdw? Gr vwV lY eysnU[M
v`fy qoN v`fw aupdyS dy idMdw hY[ dUsry pVHdy ny, Awpxy
kihMdw, qUM mYnUM rwm cMdr hI smJ C`ifAw ik auhny
vwsqy kuC nhIN ijvyN kVCI iPrdI hY pqIly dy iv`c,
nON mhIny bwAd sIqw Gr vwV leI[ Awh g`l rwm
cwhy ikMnw hI svwdU Bojn hovy kVCI nUM nhIN pqw
cMdr jI dy mn 'c bih geI[ aunHW ny sBw bulweI
lgdw[ iPrdI hY pqIly iv`c hI auh kVCI ividAw
swrI, swry nIvIAW pw gey, g`l swirAW dy mn 'c sI
huMdI hY[ auh pVHnIAW ikqwbW lyikn Asr nhIN hox
ieh qy sIqw jI nUM bnvws dy id`qw[
dyxw Awpxy 'qy[ auhdIAW kutySnW not krI jwxIAW
aus qoN kuC swlW bwAd rwm cMdr jI, l`Cmx dUijAW nUM suxwauxIAW[ dUijAW dy iv`c vwhvw-vwhvw
ieh dOrw krdy-krdy AYsy pwsy gey ik auQy kI dyiKAw krI jwxI[ auh ijhVy Awm ivdvwn ny auh bhuq

'Awqm mwrg' julweI, 2012


44
swrIAW ikqwbW iek`TIAW krky, auhdy iv`cNo iek`Tw krky ik`fI mhwrwj ny sKq vwrinMg id`qI hY eys nUM[ ie`k
AwpxI bxw ky dy idMdy ny[ aunHW dw jIvn auho ijhw Bog ny Kwx dy pIx dy, moh dy, gu`sy dy, AnykW hI
hI rihMdw hY ijho ijhw huMdw hY[ mhwrwj eys ividAw Bog ny AwdmI dy AMdr -
nUM psMd nhIN krdy ik ieh PzUl hY ividAw[ AYvyN Bogih Bog Anyk ivxu nwvY suMi\Aw ]
boJ cu`kIN Koqw bixAw iPrdw hY[ ies qrHW dy nwl hir kI Bgiq ibnw mir mir ruMinAw ] AMg -
AnSTwn vwSnw hY ik myry kol lok bhuqy Awaux mYN 398
icly k`tW qy bImwrW nUM rwzI kr dyvW, lokW dy kMm
mr-mr roeyNgw kihMdy -
bx jwx myry kol Aw ky[ ieh vI vwSnw huMdI hY, so
AYnIAW vwSnw dy huMdy hoey mhwrwj kihMdy, BweI! Pyr kpV Bog sugMD qin mrdn mwlxw ] AMg -
398
qusIN nwm dw rs ik`QoN Bwldy EN, nvwb swihb[ ieh
qW BirAw ipAw hY[ nwm qoN bgYr sunM w ho ky vDIAw qoN vDIAw pwauNdw
rsu suienw rsu rupw kwmix rsu prml kI vwsu ] rsu hYN, qn dy auqy vDIAw qoN vDIAw KuSbUAW lwauNdw hYN-
GoVy rsu syjw mMdr rsu mITw rsu mwsu ] ibnu ismrn qnu Cwru srpr cwlxw ] AMg -
eyqy rs srIr ky kY Git nwm invwsu ] AMg - 15 398
jy auh rs lYxw hY - ismrn qoN bgYr qn qW suAwh bx jweygI[ so
ies qrHW dy nwl mhwrwj kihx l`gy, nvwb swihb!
rwrw rsu inrs kir jwinAw ]
hoie inrs su rsu pihcwinAw ] AMg - 342 mn nwm dy iv`c ikvyN lg jwvy[ ijMnI dyr q`k AwdmI
dy AMdr vwSnwvW ny, ku-rs ny[ ieh jo nwm dw rs
ieh ijhVy rs ny ienHW nUM inrs kr dy[ jdoN
hY, ieh swirAW dy nhIN iliKAw huMdw lyK[ ieh qW
ienHW nUM inrs kr deyNgw Pyr nwm dy rs dI pihcwx
pUrbly Bwg hox, pUry gurU dI imhr hovy[ AYsw Purmwn
kr leyNgw[ jdoN nwm dw rs Aw igAw -
hY mhwrwj dw ik pUrw gurU imly, nwm dw rs qW
ieh rs Cwfy auh rsu Awvw ] AMg - 342 pRwpq huMdw hY[ ijMnW icr smr`Q gurU nhIN imldw[
jdoN ieh rs C`f dyvWgy swry Pyr nwm dw rs nwm dw rs nhIN imilAw krdw, nwm dy rs vwly
Aweygw[ BwgW vwly ny ijhVy dUjy ny auh nwm qoN tu`t gey,
auh rsu pIAw ieh rsu nhI Bwvw ] AMg - 342 sMswr swrw roNdw hI roNdw hY AYsw Purmwn hY -
jdoN auh rs Aw igAw Pyr bwkI nhIN cMgy lgdy[ Dwrnw - ibnW gurW qoN imly nw rs nwm dw,
bwkI jo dunIAW dy rs ny ieh AwdmI nUM nrkW 'c lY BwghIx rovy dunIAW[
jWdy ny, A`KW dw rs hY, kMnW dw rs hY, ieMdrIAW dw nwm rs koeI CotI ijhI cIz nhIN hY swDsMgq
rs hY, zubwn dw rs hY, byAMq rs ny qy ie`k-ie`k jI[ vwihgurU dw jdoN srIr dy AMdr Jlkwrw v`jdw
rs ijhVw hY iesnUM ik`Qy lY jWdw hY, mhwrwj dsdy hY ieh iqMn cwr cIzW qoN jwixAw jWdw hY, beI
ny ik kwm dw rs hY, dOiVAw iPrdw hY bMdw kihMdy vwihgurU koeI suMn muMn cIz nhIN hY[ suxdw nhIN swfI
kroVW idn du`KW dy iv`c pYNdw hY[ g`l[ isrP swfy vwlw ijhVw sbMD hY auh tu`itAw
inmK kwm suAwd kwrix koit idns duKu pwvih ] hoieAw hY[ jdoN sbMD juVdw hY ijvyN ibjlI nwl sbMD
GrI muhq rMg mwxih iPir bhuir bhuir pCuqwvih ] juV jwey qy qwr nUM h`Q lw ky dyKo ikMnI Jrnwht
AMg - 403 vjU, ikMnw zbrdsq Jtkw mwrU[ iesy qrHW nwl jdoN
QoVHw ijhw rs mwxdw hY Pyr pCqwauNdw hY, jdoN vwihgurU jI dy nwl mn juVdw hY[ aus vyly AMdr
nrkW 'c jWdw hY qy jdoN szwvW imldIAW ny AYs qrHW koeI rs dI Puhwr cldI hY[ do qrHW dw rs hY ieh
pVH lE - AMdr vI, pihlW hY iekwgrqw dw rs, iekwgrqw,
mn itk jwvy, Purny ht jwx[ ic`q iekwgr ho jwvy
Dwrnw - GwxI pIVnI inmwxI qyrI izMdVI,
q`kdYN prweIAW nwrIAW[ aus vyly AwdmI dy AMdr ie`k im`Tw-im`Tw rs SurU ho
lY Pwhy rwqI qurih pRBu jwxY pRwxI ] jwieAw krdw hY[ ies qoN A`gy ie`k rs hor hY ijhnUM
qkih nwir prweIAw luik AMdir TwxI ] inru`D dw rs kihMdy ny[ swrIAW ic`q ibrqIAW kwbU
sMn@I dyin@ ivKMm Qwie imTw mdu mwxI ] kr lYxIAW Aqy ie`k iDAwn dy auqy joV lYxIAW[ jy
krmI Awpo AwpxI Awpy pCuqwxI ] koeI gurU nwnk pwqSwh dw iDAwn Drdw hY jW Sbd
AjrweIlu Prysqw iql pIVy GwxI ] AMg - 315 dw iDAwn Drdw hY, jW pRkwS dw iDAwn Drdw hY,

'Awqm mwrg' 45 julweI, 2012


jW swkwr dw; ijs qrHW dw vI hY auh ijs vkq hY, auh aus rUp 'c hoieAw krdy ny[ cOQy hoieAw krdy
Awpxw Awp Bu`l jWdw hY, iqRkutI tu`t jWdI hY iDAwqw ny rs dy rUp dy AMdr[ ikauNik rs vwihgurU Awp hI
iDAwn DyA dI aus vyly ie`k rs AwauNdw hY, srIr hY, Awpy hI rs bixAw hoieAw hY[ jdoN iksy jigAwsU
JrnwtW mwrdw hY[ auh ijhVw rs hY jy ie`k vwrI dy auqy pRsMn huMdw hY qW auhnUM pihlW rs dy rUp iv`c
Aw jwey mhIinAW b`DI nhIN auqrdw[ ie`k aus qoN drSn idMdw hY[ auh smJ jWdy ny, mhWpurS ds idMdy
A`gy rs hY, aus rs nUM pRym rs kihMdy ny auh Su`D ny ik hux qyry AMdr pRmySr rs rUp ho ivcr irhw
ipAwr dw rs huMdw hY, auhdy iv`c grj nhIN huMdI hY[ ipAwr dw rUp ho ky ivcr irhw hY[ ies qrHW dy
koeI vI[ kyvl kurbwn hox dI huMdI hY ik mYN imt nwl ieh bIbI ny kuC-kuC smJx dw Xqn kirAw[
jwvW[ pkV nhIN hoieAw krdI iksy iksm dI[ koeI BweI mrdwny ny ijho ijhy A`KrW 'c auhnUM AwauNdw sI
AwpxI mrzI nhIN hoieAw krdI[ pUrw Awpxw Awp smJwieAw[ bhuq bcn hoe[y aus qoN bwAd iehnUM kuC-
smrpx huMdw hY auQy[ jdoN ieh ipAwr dy nwl pRmySr kuC smJ l`g geI ik koeI g`l hor qrHW dI hY ijhVI
dy nwl juVdw hY, aus vyly jo rs AwauNdw hY mhwn AsIN A`j q`k nhIN dyKI[ pr AMdr jd JwqI mwrI
rs hoieAw krdw hY auh[ auh jo soJI pYdw huMdI hY kihx l`gI, Awh suAwd qW mYnMU A`j q`k nhIN AwieAw[
Gt-Gt 'c ivAwpk dI auh nwm rs hoieAw krdw ijhVw Awh mYN ienHW dw kIrqn suixAw hY, drSn kry
hY[ igAwn dw rs hY[ so ieh rs ijhVw hY ijMnW ny[ gurU nwnk pwqSwh nUM Ajy jwxdI nhIN lyikn kyvl
icr gurU dieAwl nhIN huMdw, mhwrwj kihMdy ny ieh drSn kIqy sI[ ichry dw pRBwv q`ikAw sI[ AMdr lih
ijhVw hir rs hY ieh vxW iv`c, drKqW iv`c, Gwh igAw[ jdoN A`KW mItdI hY AMdr nzr AwauNdy ny[ ij`Qy
iv`c, hr pwsy ieh rs hY lyikn BwghIx nhIN Kwie gurU nwnk pwqSwh dw invws ho jwvy auQy qW rs dy
- BMfwry hI Ku`lH jWdy ny swDsMgq jI[ krky dyK lE[
iehu hir rsu vix iqix sBqu hY BwghIx nhI Kwie gurU nwnk ijs msqk 'c Aw ky ibrwjmwn ho gey, auQy
] ibnu siqgur plY nw pvY mnmuK rhy ibllwie ] byruKI nhIN huMdI, auQy Pyr iSkwieq nhIN huMdI ik myrw
AMg - 41 mn nhIN lgdw jI, mYnUM rs nhIN jI AwauNdw, byrs
ijhVy mn dy ip`Cy c`lx vwly ny, mnmu`K ieh rihMdw hY bMdw[ Awpxw Awlw-duAwlw TIk kro[
nhIN huMdw ik AsIN gurU kol AwauNdy hW m`Qy tykdy hW, so auh rs hux d`isAw nhIN jWdw qy mn 'c
bx gey gurmuK[ ijMnW icr AsIN mn dI m`q dy ip`Cy iKAwl AwieAw ik mnW! qUM g`lW krI jWdw hYN beI
c`l rhy hW, EnW icr AsIN mn dy is`K hW[ jdoN AsIN iqMn idn dw ienHW ny KwDw pIqw kuC nhIN hY qy ikauN
gurU dy ip`Cy c`l pvWgy Pyr mn dI g`l koeI nhIN nw mYN jw ky kuC Ckx leI ilAwvW[ nmSkwr krdI
c`ilAw krdI[ aus vyly Pyr gurU dw bcn cldw hY[ hY qy gurU nwnk pwqSwh ausy qrHW Ajy smwDI siQq
mnmuK aus vyly ibrlwh krdy ny - ny[ Gr Aw jWdI hY Aw ky kwhlI dy nwl kwVnI dy
Eie siqgur AwgY nw invih Enw AMqir k®oDu blwie] ivcoN mlweI smyq du`D k`FdI hY qy gVvy 'c pw lYNdI
hir hir hir rsu Awip hY Awpy hir rsu hoie ] hY qy CMnw auqy Dr lYNdI hY[ CMny iv`c S`kr pw lYNdI
Awip dieAw kir dyvsI gurmuiK AMimRqu coie ] hY, do iqMn brqn nwl lY ley qy muV ky auQy hI Pyr
AMg - 41 clI jWdI hY[ jw ky msqk invwieAw qy AYnI dyr nUM
AMdroN nhIN invdy, AwpxI AwkV iv`c r`Kdy ny[ gurU mhwrwj smwDI qoN auQwn hoey qy Awp ny jd nYxW
pUrI qrHW nhIN smrpx krdy Awpxy Awp nUM iv`c dI Jwq dyKI, AMdr hI bih gey auh qW jw ky[ smJ
r`Kxgy Awpxy Awp nUM[ hI nhIN Awau N dI[ AY s I AvsQw ho geI ijhVI
msqwinAW dI ho jwieAw krdI hY[ su`D-bu`D Bu`l gey
so ies qrHW dy nwl mhwrwj kihMdy ijhVw hir
aus vyly, kwPI dyr dovyN h`Q joV ky bYTI rhI[ AKIr
rs hY auh hr QW dy auqy prIpUrn hY[ hux Pyr rs
ausny bynqI kIqI ik mhwrwj! mYN dùD ilAweIN hW Awp
kI hoieAw?
dy vwsqy[ mhwrwj kihMdy, kwko! ieh kI hY BweI gVvy
mYN bynqI krI sI ik vwihgurU jdoN srIr dy iv`c?
AMdr; auhdw rUp, rMg, ryK, ByK qW nhIN hY koeI,
lyikn keI qrHW dy nwl auhdy drSn huMdy ny[ ie`k qW kihMdI, s`cy pwqSwh! qusIN iqMnW idnW dy BùKy bYTy
huMdy ny Sbd rUp dy AMdr[ ie`k hoieAw krdy ny auh EN qy mYN quhwfy vwsqy d`uD ilAweI hW qusIN pIE[
pRkwS rUp dy AMdr, jy koeI swkwr dw iDAwn Drdw mhwrwj kihMdy kwko ieh qusIN hI pIE, qusIN hI pIE[

'Awqm mwrg' julweI, 2012


46
ikauNik Bu`K quhwnUM hI l`gI hoeI hY, iksy nUM zmIn dI iksy qoN vI[ auhny qrk krI kihMdw ieh ikhVI g`l
l`gI hoeI hY, iksy nUM zmIn dI, iksy nUM mwx dI Bu`K hY? kihMdy k`lH nUM Aw jwieE[ nvIN sMgq sI Ajy pRBwv
l`gI hY, quhwnUM bhuqI Bu`K l`gI hoeI hY[ qusIN hI pIE, 'c AweI nhIN sI[ aus vyly bwbw jI! kihx l`gy, ie`k
swnUM qW QoVHI Bu`K hY[ AMdr Jrnwht clI geI ik bwx dI r`sI lY AwE[ ijMnI sMgq bYTI hY swrI PV
myrw AwdmI roz kihMdw hY zmIn hor cwhIdI hY, pYsy lE[ ipMnw KolHdy gey swry r`sI PVdy gey[ kihMdy,
Awpxy kol QoVHy ny hor cwhIdy ny qy ie`zq nhIN hoxI swirAW ny PV leI[ ie`k pwsw Awp PV ilAw[ kihMdy
AwpxI jy v`fy izmIdwr nhIN bxdy[ ieh qW iqMno hI lE, styj 'qy KVHy ho gey[ kihMdy lE pRymIEN! C`qI
g`lW kih id`qIAW[ aus vyly bynqI krn l`g geI qy ju`g kmwieAw hoieAw nwm mYN au~cI bolx l`igAw hW[
kihx l`gI, s`cy pwqSwh! myry 'qy ikRpw kro[ jy mYnUM ieh nwm EhI hY ijhVw bgdwd dy iv`c gurU nwnk
qusIN iplwauxw hY qW ieh du`D nw mYnUM iplwE[ mYnUM pwqSwh ny bWg id`qI sI qy swrI bgdwd dI ngrI
qusIN iplwE[ auh Axif`Tw rs hY jo mYnUM Sbd iv`coN suMn muMn ho geI sI[ pIr hYrwn ho igAw ik AYnI
AwieAw sI[ mYN ieh mMgdI hW, myry 'coN ieh inkl Awvwz, AYnI force eys Awvwz 'c ik swrw ngr hI
nw jwvy[ suMn-muMn kr idqw[ kihMdy lE mYN nwm auh nwm mYN
au~cI bolx l`igAw hW[ ijs vkq bwbw jI ny vwihgurU
ikauNik rs bVI cIz hY swDsMgq jI! ie`k vwrI mMqR au~cI boilAw, AYsw ieiqhws 'c iliKAw hoieAw
bwpU jI BweI swihb BweI rxDIr isMG jI ilKdy ny hY ik swry ijMny pRymI bYTy sI bysuD ho gey, hoS hI
'rMgly s`jx' 'c, auh bYTy Bjn kr rhy sI[ bIbI jI nw rhI, swirAW dy AMdr nwm dI Dun c`l rhI hY[
(sMq mwqw rxjIq kOr jI) dy ipqw jI dy ipqw jI
swmHxy ie`k ipMf dw mSkrIAW kirAw krdw sI auh ieh g`lW hux nhIN huMdIAW[ ikauNik auh kmweI
bM d w[ nwm sI gM g w isM G [ bzu r g sI, mY N au h nU M nhIN rhI swDsMgq jI[ swfy ivcoN nwm inkl igAw[
imilAw[ swrI g`l aus qoN pùCI[ auhny kI kirAw sWg mhwrwj kihMdy sI jdoN swfy ivcoN nwm inkl jweygw,
lwhuMxI SurU kr id`qI, sB dI sWg lwhuMdw huMdw[ ienHW aus vyly gDy 'qy K`l pw ky Syr dI auh idRStWq
dy h`QW 'c ijhVy nwl isMG bYTy sI aunHW kol mwlw sI, idKwieAw sI ik Pyr quhwfI Awh Skl qW Syr dI
pMj s`q isMG bYTy sI qy bwpU jI bYTy sI ie`k pwsy rih jweygI[ lyikn ijhVI Awh qwkq mYN id`qI hY
qy ieh vI Aw igAw[ drvwzy dy mUhry Aw ky l`j nUM quhwnUM -
ijvyN mwlw PyrIdI hy AYs qrHW l`j lY AwieAw KUh jb lg Kwlsw rhy inAwrw[
vwlI v`fI qy auhdy auqy h`Q ijhw mwrI jwvy[ ijvyN auh qb lg qyj dIE mY swrw[
mwrn ausy qrHW auh mwry[ mSkrI kry[ AYny nUM bwpU jb ieh gey ibprn kI rIq[
jI dy nyqr KùlH gey[ nyqr Kulx
H dI dyr sI koeI AYsI mYN nw krON ien kI prqIq[
idRStI peI dVMm krky DrqI 'qy igr igAw[ igrdw AsIN hor pwsy g`l lY gey[ mhwrwj ny hor g`l
hI m`Qw mwrI jWdw hY DrqI nwl, qy bwpU jI ny dyiKAw khI sI auh AMdroN nwm dI SkqI inklx dy nwl
ik ieh qW Q`ly igr igAw[ aus vyly bwpU jI ny dyiKAw mhwrwj kihMdy qusIN Pyr KuAwr hovoNgy[ burI qrHW KuAwr
ik ieh qW Q`ly igAw, aus vyly Awp ny ikhw ik gMgw hovoNgy[ quhwfI ie`zq, quhwfw mwx sB imt jweygw[
isMGw! swvDwn ho swvDwn auh kihMdw, hIrw isMAW! hor ijs qrHW ie`k gDy nUM Gumwr ny PV ilAw[
kuC kr leIN, Awh ijhVw mYnUM svwd ijhw AwieAw so ies qrHW dy nwl gurU nwnk pwqSwh dy mu`K
hY, Q`ly igr ky, qUM myry vl dyiKAw hY qy pqw nhIN qoN jdoN vwihgurU inkldw hY auh rom-rom dy iv`c pRvyS
qUM myry AMdr kI Br id`qw qy mYnUM qW ieho ijhw A`j kr igAw[ jdoN bIbI ny, iDAwn dy ky dyiKAw, pihlW
q`k nhIN AwieAw[ pMCIAW dI bolI suxdI sI[ lyikn hux nhIN suxdI, hux
ies qrHW sMqW ny nwm dy Dn nUM AMdr jmHW kIqw pMCIAW dy mu`K qoN vI EhI nwm dI Dun Aw rhI hY -
huMdw, auh nwm nUM koeI sih nhIN sI sikAw krdw[ Dwrnw - nwm hrI dw jpdy swry vxW dy pMKyrU[
ie`k vwrI bwbw rwm isMG jI nUM ikhw ik qusIN jo bolq hY imRg mIn pMKyrU
au~cI vwihgurU ikauN nhIN kihMdy? siqnwm ikauN kihMdy su ibnu hir jwpq hY nhI hor ] AMg - 1265
EN, vwihgurU nhIN kihMdy[ auh kihx l`gy, pRymIEN! hrht BI qUM qUM krih bolih BlI bwix ]
iehnUM sih nhIN skdw koeI[ Poky Pwier qW sih jWdw AMg - 1420
hY jdoN BirAw hoieAw c`l igAw Dmwkw nhIN sih hoxw bMdgI krn vwly nUM hlt dI GUM-GUM nhIN suxdI,

'Awqm mwrg' 47 julweI, 2012


qUM-qUM suxdI hY[ ies qrHW dy nwl pMCIAW v`l dyKdI vwihgurU[ kMD nUM lw[ jdoN kMD nUM lwieAw qW kMD ivcoN
hY, pMCI bol rhy ny qy AMdroN iehdy Awvwz Aw rhI vI EhI Awvwz AwauNdI hY[ kihMdy swrI kudrq nwm
hY bgYr bolx qoN[ lyikn sux rhI hY[ pMCIAW dI dy shwry KVHI hY -
Awvwz nwl vwihgurU-vwihgurU dI DunI Aw rhI hY cwroN nwm ky Dwry sgly jMq ]
pwsy[ drKqW vl dyKx l`g geI[ drKqW nUM jIBW nwm ky Dwry KMf bRhmMf ]
l`gIAW hoeIAW ny qy auh vI prqIq idMdw hY ik nwm nwm ky Dwry isimRiq byd purwn ]
jpdy ny qy Gwh nUM dyKx l`g geI auh vI nwm jpdw nwm ky Dwry sunn igAwn iDAwn ] AMg - 284
hY, Psl nUM dyKx l`g geI, Psl nwm jp rhI hY[ ieh swrI cIz nwm dy Awsry KVHI hY, nwm dI
swmHxy dirAw nUM dyKx l`g geI dirAw nwm jp irhw Dun ho rhI hY swirAW dy AMdr[ auh Dun smweI hoeI
hY[ DrqI nUM dyKx l`g geI, DrqI nwm jpdI hY[ hY -
pRq`K dyK ilAw ijs qrHW mhwrwj dw Purmwn hY -
ipRQm EAMkwr iqn khw
Dwrnw - Drq pwqwl qy kudrq swrI, so Dun pUr jgq mo rhw[
nwm iDAwvy hrI dw[
mhwrwj kihMdy koeI QW nhIN ij`Qy nwm dI Dun
ijDr dyKdI hY, ijDr ingHw jWdI hY jo kuC suxdI nhIN[ so ies qrHW dy nwl bIbI v`fy BwgW vwlI ho
hY hYrwn ho geI ik ieh sB nUM jIBW l`g geIAW qy geI[ ijhnUM kihMdy ny DMnI ho geI, AsIN qW AYvyN hI
myry nwl hI nwm jp rhy ny swry iek`Ty ho ky[ ieh nwauN r`K lYNdy hW DMnI[ DMnI auhnUM kihMdy ny ijhnUM sB
ie`k AvsQw hY swDsMgq jI[ mhwrwj Purmwn krdy qoN au~cI cIz iml jwvy qy ieh bIbI nUM iml igAw
ny ik - nwm qy gurU nwnk pwqSwh dy muKwribMd qoN, ikMnI BwgW
Driq pwqwlu Awkwsu hY myrI ijMduVIey vwlI hoeI[ ikMnI auhdI Gwl-kmweI hoeygI iksy jnm
sB hir hir nwmu iDAwvY rwm ] dI d`uD lY ky AweI hY, du`D iplwieAw nhIN hY lyikn
pauxu pwxI bYsMqro myrI ijMduVIey bynqI kr id`qI[ mhwrwj kihMd,y qUM pI lY bIbw! quhwfy
inq hir hir hir jsu gwvY rwm ] lokW nUM Bu`K huMdI hY kihMdI nw bwbw jI! mhwrwj! jy
vxu iqRxu sBu Awkwru hY myrI ijMduVIey mYnUM iplwauxw hY qW ijhVw rs ijhw AwieAw hY Awh
muiK hir hir nwmu iDAwvY rwm ] iplw idE mYnUM[ vwihgurU aucwrn dI dyr sI qy nwm
nwnk qy hir dir pYn@wieAw myrI ijMduVIey hI suxdw hY[ hux cwry pwsy iDAwn idMdI hY qy suxweI
jo gurmuiK Bgiq mnu lwvY rwm ] AMg - 540 kI dy irhw hY, pVHo ipAwr nwl -
ie`k vwrI sMq gurbcn isMG jI iBMfrWvwly, Awp vwihgurU-vwihgurU-vwihgurU-vwihgurU-vwihgurU-
bwbw suMdr isMG jI dI syvw 'c ny, bopwrwey vwilAW vwihgurU-vwihgurU-vwihgurU-vwihgurU-
dI[ Awp ny ie`k idn bynqI kIqI, srIr Awp dw QoVwH .......................[
sv`sQ nhIN sI, bwbw suMdr isMG jI dw[ ie`k fwktr
ie`k Dun l`g geI, ie`k tk l`g geI, hux Buu`l
dIvwn isMG nwm dw dyKx vwsqy AwieAw, jdoN tUtIAw
nhIN rhI[ iDAwn AwieAw ik mY N du ` D qW Ajy
lw ky dyKx l`igAw qW bImwrI dI koeI Awvwz nhIN
iplwieAw hI nhIN mYN qW iksy hor hI g`l 'c pY geI[
Aw rhI srIr 'coN[ hYrwn ho igAw, bwr-bwr lwauNdw
nmSkwr krI, pwqSwh! mYN dùD iplwaux vwsqy ilAweI
hY, kdy ikqy, kdy ikqy[ bwbw jI kihx l`gy, fwktr
sI[ kihMdy, ilAw bytw! ilAw kwko! hux qyrw du`D
jI! ieh pihlW qW CwqI 'qy lwauNdy huMdy[ qusIN qW kdy
pIeIey[ ikauNik nwm ijhVw vwihgurU hY swDsMgq jI!
ikqy lwauNdy EN kdy ikqy, l`qW 'qy vI lwauNdy EN, pYrW
vwihgurU AYvyN A`Kr nhIN hY[ ieh cwr A`KrW dy iv`c
'qy vI lwauNdy EN[ m`Qw tyk id`qw, kihMdw mhwrwj!
r`b vsdw hY[ iehdy auqy ivSvwS ilAwE[ jy ivSvwS
quhwfIAW qusIN jwxo[ kihMdy kI g`l? kihMdy koeI QW
ieh hovy ik vwihgurU kihMdy swr myrI surq vwihgurU
nhIN hY ij`QoN vwihgurU dI Awvwz nhIN Aw rhI[ swry
nwl l`gxI hY, Pyr qW mn dOVn dw svwl hI pYdw
srIr 'coN vwihgurU-vwihgurU dI Dun au~T rhI hY[ AYnw
nhIN huMdw ikauNik ivSvwS nhIN AsIN bhuq nIvyN rih
nwm 'c lIn hoey-hoey mhWpurS ik swrw srIr hI nwm
rhy hW, bhuq hyTW pey hW[ glq QW dy auqy pey hW,
rUp bx igAw[ sMq gurbcn isMG jI kihx l`gy
gMd mMd dy iv`c jIauNdy hW AsIN[ gMd mMd dy rs Bog
mhwrwj! AYsw Purmwn AwauNdw hY ik swrI kudrq nwm
rhy hW, nwm dw rs swnUM pqw nhIN l`g sikAw[
jpdI hY[ kihMdy, kMn lw qW drvwzy nUM[ drvwzy nUM
kMn lwieAw[ kihMdy kI suxdw hY? kihMdy, vwihgurU- cldw..................

'Awqm mwrg' julweI, 2012


48
(pMnw 28 dw bwkI)
qoN vI izAwdw Awpxy Awp dI jVH pu`t irhw huMdw hY, kihMdy jy inMidAw hovy qW bYkuMT jweIAY[ Pyr qW
AYs qrHW Purmwn krdy ny - svrgW dy rwh KulH jWdy ny ijhdI inMidAw hovy[ so
Dwrnw - jVH AwpxI Awpy p`tdY, inMidAw krdw hY qy iehdw pwp AYnw v`fw d`isAw hY
inMdk krky inMidAw gurW dI[ ik ijhVw jmlok dw Drmrwj hY auh Qr-Qr kMbdw
kuqw rwij bhwlIAY iPir ckI ctY[ hY, jdoN inMidAw hox lgdI hY sMqW dI[ aus vyly kMbdw
spY duDu pIAwlIAY ivhu muKhu stY[ ieh hY ik ieh mYN pwpI nUM r`KWgw ik`Qy[ ikhVw nrk
pQru pwxI rKIAY min hTu n GtY[ bxwvWgw iehdy vwsqy[ ieh nrk qW auhdy vwsqy qW
coAw cMdnu pirhrY Kru Kyh pltY[ auhdy vwsqy hY hI nhIN[ kuMBI nrk myry kol sB qoN
iqau inMdk prinMdhu hiT mUil n htY[ Kqrnwk hY, pr auhdy vwsqy qW mYnMU nvw nrk bxwauxw
Awpx hQI AwpxI jV Awip auptY[ pvygw[ AYs qrHW dy nwl Purmwn krdy ny -
BweI gurdws jI vwr, 35/1 Dwrnw - jm Qr Qr kMbdy ny,
iehdy AMdr AwdqW dsdy ny[ AYsIAW auQwnkW dy pwp dyK ky gur inMdk dy[
nwl imswlW bxIAW huMdIAW ny[ mhWpurSW ny bhuq swnUM fwiexu mwxs KwvxI puqu burw n mMgY[
smJwaux vwsqy d`sIAW ny[ s`p nUM du`D iplweI jwE vfw ivkrmI AwKIAY DI BYxhu sMgY[
AMimRq qW nhIN sùtdw, ivhu sùtygw[ Borw ijMnw vI pwxI rwjy Dohu kmWvdy rYbwr surMgY[
auhdy AMdr nhIN jWdw[ gDy nUM coAw cMdn lw idE, bjr pwp n auqrin jwie kIcin gMgY[
KuSbUAW sugMDIAW, spryAW kr idE[ pr auh Kyh dy Qrhr kMbY nrku jmu suix inMdk FMgY[
iv`c jw ky iltygw[ ijhnUM mhwrwj ny inMdw bKS id`qI, inMdw BlI n iksY dI gur inMd kuFMgY[
auh inMidAw krdw iPrdw hY auhdy pyt 'c rotI hzm BweI gurdws jI vwr 35/4
nhIN hMd u I jdoN q`k ds bMidAW kol jw ky g`l nw kry[ pUry smr`Q dI, Akwl purK rUp dI ijhVw
auhdy kol jWdw hY, auhdy kol jWdw hY, auhnUM kihMdw inMidAw krdw hY kihMdy ijhVI fYx hY auh bwkI pu`qW
hY, auhnUM kihMdw hY[ inMdk ny qW inMidAw krnI hI nUM Kw jWdI hY, Awpxy nUM C`f idMdI hY[ mwVy qoN mwVw
krnI hY[ nqIjw kI huMdw hY - ivSeI bMdw DI BYx qoN sMg KWdw hY[ rwjy kUt nIqIAW
Awpx hQI AwpxI jV Awip auptY[ krdy ny, DRoh krdy ny pr ijhVy AMbsYfr huMdy aunHW nUM
BweI gurdws jI, vwr 35/1 kuC nhIN ikhw krdy[ v`fy-v`fy bjr pwp ijhVy
gurU dI inMidAw, sMq dI inMidAw, mhwrwj kihMdy inMidAW dy ny, gMgw 'c ieSnwn krky vI kr lE lihMdy
inMidAw qW iksy dI vI nhIN krnI cwhIdI[ ijhVw bMdw nhIN[ Drmrwj Qr-Qr kMbdw hY inMdk dy FMg sux-
gurU dI bwxI 'qy cldw hY auh ieh kihMdw hY ik - sux ky[ inMdw qW BlI iksy dI vI nhIN hY[ ijhVw
kbIr sB qy hm bury hm qij Blo sBu koie ] guru dI inMidAw krdw hY kihMdy auh qW bhuq hI mwVy
ijin AYsw kir bUiJAw mIqu hmwrw soie ] kMm krdw hY[
AMg - 1364 so ies qrHW dy nwl kihx l`igAw ik auhny Awpy
hux d`so ijhVw ieh smJdw hY auh inMidAw krygw hI lihxy qoN AMgd nwauN r`K ilAw[ hux dyKo qusIN
kdy[ auh qW khygw jy mYnUM burw kihMdy ny zrUr myry dyKdy EN nw ik ikvyN AwauNdy ny lok auhdy kol, lok
'c koeI buirAweI hovygI[ auh nhIN inMidAw kirAw Bytw cwVHdy ny, igRhsqI bMdw hY[ auhny jy ieh kMm
krdw[ Pyr mhwrwj kihMd,y auh Cotw ho igAw? kihMd- y krnw hI sI, qusIN loko jw ky dsdy ikauN nhIN, Pyr
ijin AYsw kir bUiJAw mIqu hmwrw soie ] swfw ByK lY lvy[ jy g`dI 'qy bYTxw hY ivrkq ho jwvy,
AMg - 1364 bwl b`icAW nUM C`f dyvy, bwl b`cy vI Gr 'c rihMdy
ijhny ieh g`l bu`J leI auh kihMdy swfw im`qr ny[ puq
` rW nwl vI g`lW krdw hY, GrvwlI nwl vI g`lW
hY[ cwr auNgl dI zubwn hY ieh dunIAW Br dy pwp krdw hY qy Pyr gurU bixAw hoieAw hY[ ieho ijhIAW
lY lYNdI hY[ sMqW dI inMidAw vwihgurU Awp krwieAw g`lW bol ky kihx l`igAw ik dyKo! mUMh puAwauxw hY
krdw hY ik ijhVy mwVy moty pwp ijhy rih gey, ieh qusIN? kihMdy hW[ kihMdy Pyr auhnUM ipMf 'coN k`F idE[
vI ieh mYl mUMh dy nwl c`t lYx[ sMq nhIN kdy vI pihlW qusIN kho jw ky ik mINh pw idE[ Pyr qW kMm
kihMdy huMdy ik swfI inMidAw kr idE[ auh qW KuS hI bx igAw jy pw id`qw, jy nhIN pwauNdw qW Pyr auhnUM
huMdy ny - kih idE ik swfy ipMf nhIN rihxw qUM ie`QoN cilAw
inMdau inMdau mo kau logu inMdau ] jwh[ so aus vyly ieh kihMdy ik lY ieh ikhVI g`l
inMdw jn kau KrI ipAwrI ] hY? kihMdw, dyKo jy Awp nw jwvy qW cwr bMdy l`g
inMdw bwpu inMdw mhqwrI ] AMg - 339 jwieE, do bwhW PV ilE, do ip`CoN D`kx l`g jwE qy

'Awqm mwrg' 49 julweI, 2012


k`F ky AwE[ auhdy ipMf jUh qoN bwhr pYNdy swr dyKo ihAwau n kYhI Twih mwxk sB Amolvy ]
ikvyN maulyDwr mINh vrsdw hY[ AMg - 1384
ieh swry iek`Ty ho ky qur pey, fwgW moiFAW by-mu`ly idl ny, Awh nw kihMdy qoVo -
'qy r`K leIAW, brCy cu`k ley[ ijvyN bVw koeI iklHw sBnw mn mwixk Twhxu mUil mcWgvw ]
Pqih krnw huMdw hY[ gMfwsy leIN jWdy ny[ svwl krdy jy qau iprIAw dI isk ihAwau n Twhy khI dw ]
ny ik lY ikMny ku is`K hoxy ny, mwVcU-mwVcU ijhy is`K AMg - 1384
ny auh qW mwlw hI PyrI jWdy ny swrw idn A`KW mIc idl nw qoVIN iksy dw[ jy vwihgurU nUM imlx
ky[ Awpxy mukwbly 'qy ikhVw Aw jweygw[ jy qW kihMdy dI qyry AMdr cwh hY qW idl nw iksy dw qoVIN[
g`lW bwqW nwl cilAw igAw qW, qW TIk hY[ jy nw eISur ibKY AropihN doS[
igAw Pyr dUeI qrHW nwl k`FWgy[ k`F dyxw hY, PslW inj krmn giq kI nihN hoS[
jl rhIAW ny AwpxIAW qW[ so gurU mhwrwj dy kol SRI gur pRqwp sUrj gRMQ, pMnw 1407
Aw gey ausy qrHW[ rOlw micAw hoieAw hY qy jw ky Awpxy krmW dw qW pqw nhIN ik AsIN nwm
kihx l`gy, suxo jI g`l ie`ko hI AsIN quhwnUM ds nhIN jpdy[ KWdy hW pINdy hW mùkr jWdy hW[ Borw ijMnW
idMdy hW[ iblkul iP`kw boldy ny jw ky[ qUM gurU bixAw vI auhdw iDAwn nhIN idMdy ijhVw swnUM rozI idMdw hY[
bYTw hYN ie`Qy[ bwl-b`cy ny qyry[ gurU qW kihMdy auh suMdr srIr idMdw hY[ pIx nUM pwxI idMdw hY[ kdy
qpw hY ijhny Gr-bwr C`ifAw hoieAw, koeI bwl- auhdw SukrIAw Adw kirAw? mINh nhIN pwieAw qW
b`cw nhIN, koeI lYx nhIN koeI dyx nhIN[ kihMdy, qyry auhnUM gwlHW k`Fx l`g gey[
Awaux dy nwl swfy ipMf dy auqy kSt Aw igAw qy ies qoN bwAd mhwrwj smJwaux dw Xqn krdy
hux dyK lY ielwky 'qy hI Aw igAw, mINh nhIN pY ny[ auh kihMdy AsIN nhIN g`l suxnI[ mhwrwj kihMdy,
irhw[ mhwrwj kihMdy Pyr BweI! kihMdy Pyr kI qusIN cMgw BweI! jy nhIN suxnI, jy swfy rihx krky hI ieh
mINh puAwE qy jy nw puAwieAw Pyr qusIN iesy vyly doS lg igAw quhwnUM qW AsIN cly jWdy hW[ kihMdy
hI cly jwE[ AsIN dyr nhIN krn dyxI ie`k imMt AsIN g`fy ilAw idMdy hW qy smwn quhwfw C`f AwauNdy
dI vI[ mhwrwj kihMdy, dyKo pRymIEN! ieh mINh qW hW[ AYnw qW AsIN kr idMdy hW[ mhwrwj kihMd,y smwn
vwihgurU dy h`Q iv`c hY, ieh qW auhdI mrzI hY, krnw hI kI hY[ bwbw bu`Fw jI kihx l`gy, mhwrwj!
jIvw dy puMn v`D jwx mINh pYxy SurU ho jWdy ny, pwp SkqIAW dy qusIN mwlk, Awh mUrK lok kI khI jWdy
v`D jwx Pyr byAMq mINh hVH Awaux lg jWdy ny[ ny[ mhwrwj kihMdy, bwbw jI! ienHW nUM pqw nhIN hY
nhIN qW AOV lg jWdI hY[ aunHW dy h`Q iv`c hY, auh ieh nhIN kr rhy, krn vwlw koeI hor hY[ ikauNik
jwxdw hY ik ikvyN mYN kudrq clwauxI hY[ AwpW auhdy auh gurU BMfwrw sI iKmw dy[ siqpurS iKmw dw BMfwr
'c ikvyN dKl dy skdy hW[ ieh doS nhIN iksy nUM huMdy ny -
dyxw cwhIdw - sq sMqoiK rhhu jn BweI ]
ddY dosu n dyaU iksY dosu krMmw AwpixAw ] iKmw ghhu siqgur srxweI ] AMg - 1030
jo mY kIAw so mY pwieAw dosu n dIjY Avr jnw ] gurU dI Srn iv`c Aw ky vI iKmw dw BMfwrw
AMg - 433 imldw hY[ pihlW mhwrwj ie`k KfUr dI jUh iv`c cly
Dwrnw - ipAwry doS nw iksy nUM dyvo, gey[ kMFy 'qy jw ky bYT gey, auh Pyr cly gey ik
doS Awpxy krmW dw[ auh qW nyVy hI bih gey[ mMjw cùk ilAw, kihMdy lE
pRymIEN! ielwky dy krm, aunHW dw Pl jo eISvr BweI jUh inkl geI[ kihMdy, ie`Qy nhIN bYTxw qusIN
Bugqw irhw hY auh doS iksy nUM ikauN idMdy EN[ kihMdy, dUr jwE[
AsIN nhIN ieh g`l suxdy, jdoN dy qusIN Awey EN, audoN swry is`K hYrwn hoeI jWdy ny ik swrIAW SkqIAW
dy hI swfy ipMf dy auqy koeI ibpqw rihMdI hY[ koeI dy mwlk kuC vI nhIN kih rhy[ kihMdy clo BweI ijvyN
ivGn rihMdw hY, qusIN m`Qy itkwauNdy EN igRhsqI ho kihMdy ny auvyN kr lE[ kihMdy, rjwdW KW Qyh ipAw
ky[ jy m`Qy hI itkwauxy sI qW swDU bxnw sI, qusIN hY ie`k, ie`QoN s`q ku mIl 'qy hY, clo auQy cldy hW[
Gr-bwr 'c ikauN bYTy EN[ ieh iP`kw boldy ny, mhwrwj Du`p pYNdI hY kVkvIN qy mhwrwj jI auQy nUM jw rhy
kihMdy - ny is`K nwl jw rhy ny[ auQy jw ky mhwrwj jI dw
ieku iPkw n gwlwie sBnw mY scw DxI ] mMjw r`K id`qw[ CyqI-CyqI jw ky srkVy bMnH ky ilAWdy,
AMg - 1384 C`prI pw id`qI, mMjy dy auqy[ QoVHIAW ijhIAW C`prIAW
mwVy qoN mwVy bMdy nwl vI iP`kw nw bolo[ ikauNik pw id`qIAW sMgq vwsqy[ sMgq Awaux l`g geI[ pihlW
auhdy AMdr vwihgurU vsdw hY - KfUr jWdI hY Pyr ie`Qy nUM AwauNdI hY[ kwPI qklIP

'Awqm mwrg' julweI, 2012


50
vD geI, ds idn lMG gey[ mINh cwhIdw hY[ kihMdy jwE Pyr ijhdy-ijhdy Kyq 'c
aus vyly bwbw Amrdws jI Awpxy pirvwr nUM lY lY jwENgy auQy hI mINh pY jweygw[ dOVy hI jWdy ny, jw
ky goieMdvwl swihb vsw ky kihx l`gy ik mYN gurU ky auhdy Bory dy mUhry KVH ky Awvwzw dyx l`g gey[
swihb kol jWdw hW qy gurU mhwrwj dy jdoN drSnW nUM kihMdy, Eey qpw! Eey iSvnwQ bwhr inkl[ kihMdw,
Awey[ qW auQy kI dyKdy ny ik drvwzy KulHy pey ny qy qpw, iSvnwQ kih rhy ny ieh qW gurU jI, gurU jI
bMdw koeI nhIN hY swry Gr dy AMdr[ Awly-duAwly dsdw krdy huMdy[ bwhr inkl AwieAw kihMdw kYsw bkvws
koeI nhIN hY qy ie`k pRymI nUM pu`iCAw ik pRymIEN! gurU bulwieAw hY qusIN[ quhwnUM pqw nhIN ikvyN bolIdw hY sMqW
swihb ik`Qy cly gey qy Awh drvwzy ikauN KulHy pey nUM? kihMdy, EvyN hI boldy hW ijvyN qUM gurU nwl swnUM
ny[ auh pRm y I, ijhdy AMdr koeI bIj sI bicAw hoieAw, bulwieAw sI[ mINh pYxw hY kihMdy hux, pYxw qW hY
ie`k dy pRqwp nwl ie`k ipMf bc jWdw hY - jd pMjwlI 'c qyrw gl dyxw hY[ byVkw b`Cw juiVAw
...............iqn kI brkiq Kwih AsMK kroVy ] KVHw hY CyqI Aw jw, sUrj iCpx vwlw hY[ hux bwbw
AMg - 306 Amrdws ny mINh puAwauxw hY[ auh AwauNdw nhIN[
ijhVy mn qy ic`q dy nwl pRmySr dw Bjn krdy kihMd,y zbrdsqI PVo iehdIAW bwhW[ auhny ikhw ieh
ny, kihMdy ivrly qy QoVHy ny aunHW dI brkq Pyr AsMK qW s`cIEN ho gey iqAwr[ n`T ky jw ky pMjwlI 'c jw
lok KWdy ny[ auh ro-ro ky d`sx l`g igAw kihMdw bwbw! ky gl dy idqw[ ijhdw Kyq pihlw sI jd auQy gey,
qyry jwx qoN bwAd ienHW lokW ny bhuq mwVIAW g`lW mUslwDwr mINh vrsx l`g igAw, jdoN Agly 'c gey
krIAW ny, bVw iP`kw boly ny, AsIN qW kuC nhIN kr bhuqw hI pYx l`g igAw[ aus qoN Agly 'c gey Pyr,
sky[ gurU mhwrwj Awpxw plMGw cukw ky lY gey ny[ pvy Kyq iv`c hI[ nwl dw kihMdw ik myry Kyq 'c qW
rzwdw KW dy iv`c jw ky rohI dy iv`c fyrw lwieAw Aw jwE[ AYDrlw kihMdw ik myrw ikauN C`fdy EN, sUrj
hoieAw hY aunHW ny[ kihx l`gy, bVw mwVw kMm kirAw iCpx vwlw hY[ ijauN l`gy iK`cw-iK`cI krn[ AKIr
hY ienHW ny[ srb klw smr`Q gurU jy ie`k Purnw kr ADmoieAw kr id`qw, ijhVy qkVy sI auh bwhW PV
idMdy ie`k ipMf kI swry dyS nUM grk kr dyx[ ienHW ky iK`c ky lY jWdy sI, ijhVy mwVy sI auh ivcwry nwl
ny qW bhuq mwVw kMm kirAw hY[ ieh qW bVy mMidAW hI DUhy jWdy sI[ auh krdy-krdy qpy dw swh inkl
BwgW vwly ny - igAw[ mhwrwj kihMdy, Pyr su`K pw ilAw? -
Dwrnw - mMidAW BwgW vwly KihMdy nwl swDUAW dy[ Dwrnw - suK kdy nw pwauNdy jI,
Eie locin Enw guxY no Eie AhMkwir sVMdy ] mugD nr sMqW nwl KhMdy[
Eie ivcwry ikAw krih jw Bwg Duir mMdy ] AKIr iK`c ilAw, iksy dy h`Q 'c bWh Aw geI,
AMg - 306 iksy dy l`q Aw geI[ ijhVw lY jWdw hY auQy hI mINh
kihx l`gy, AYfy mMdy Bwg ho gey quhwfy[ qusIN pYNdw hY[ auh kihMdw bWh qW v`fI hY A`DI ku mYnUM dy
Borw ijMnI vI ilhwz nw gurU mhwrwj dI krI qy iP`ky dy[ swry ielwky 'c mINh pYx l`g igAw[ gurU mhwrwj
bol boly[ kihMdy, bwbw jI! qpy ny qW h`d lwh id`qI kol Aw gey, bwbw Amrdws jI kol[ kihMdy, dyiKAw
qy hYrwn hW gurU mhwrwj ny ie`k vI A`Kr nhIN ikhw[ qusIN gurU dI inrwdrI krI, auh BulVo! auh qW Awp
auh qW iKmw dy BMfwr sI AYs qrHW lgdw sI, pwrbRhm pRmS y r ny, jy myry vrgw is`K mINh puAw skdw
ihmwlIAw prbq TMF inrIE auQy iek`TI hoeI-hoeI sI, hY, auh nhIN sI puAw skdy[ qusIN inmrqw nwl AwauNdy,
ie`k bcn nhIN kirAw, nw iksy nUM krn id`qw[ bwbw imMnq krdy, qusIN qW rohb nwl Awey EN, DmkIAW dyx
jI kihMdy, cODrIAW nUM ilAwE bulw ky[ cODrI bulw ley l`g gey[ qusIN DmkI idMdy EN Awpxy ipMf dI[ ik qusIN
swry ipMf dy[ kihMdy, ikauN beI mINh puAw ilAw[ ikhw hY nw ik ie`Qy rwKw nhIN quhwfw, quhwfy p`K dw
nIvIAW pweIN bYTy ny[ kihMdy, mINh pw ilAw? gurU koeI bMdw nhIN ies ipMf 'c[ kihMdy, hW jI, swfy qoN
swihb dI qusIN AYfI inrwdrI krI hY, quhwnUM pqw hY sB ies qpy ny khwieAw sI qW AsIN ikhw sIgw[
auhdw kI doS lgxw hY[ auh BulVo! qusIN qW iblkul kihMdy, clo hux gurU swihb qoN iKmw mMgo jw ky[
hI mwry gey, jwE auhnUM qpy nMU kho mINh puAwvy[ kihMd,y swrw ipMf iek`Tw ho igAw, hux iKmw mMgx vwsqy
auh qW puAwauNdw nhIN jI bhwny krI jWdw hY ik mYN kI hY, iksy ny Kys c`ku ilAw, iksy ny PulkwrI lY leI,
jp kr irhw hW, qp kr irhw hW[ hux AwauNdw hY, iksy ny guV dI BylI lY leI, iksy ny du`D dI cwtI
auQy b`dl auT KVHy[ kihMdy, idn QoVHw ijhw rihMdw hY, Br leI[ iksy im`Tw lY ilAw, iksy ny dwxy lY ley,
jwE AsIN mINh puAw dyeIey[ kihMdy pMjwlI ilAwE ie`k cu`kIN jWdy ny[ jlUs k`FIN jWdy ny, ivcy bIbIAW, ivcy
pwsy Alk byVHkw joV lE, ie`k pwsy qpy dy gl 'c BweI; nwl hI aunWH dy aupdyS suxdy jWdy ny, kihMdy crn
pw idE[ pw idENgy? kihMdy, kuC krw lY bwbw, swnUM PV lYxw qW bKS dyxgy[ nhIN qW aujwVw pY jwaUgw

'Awqm mwrg' 51 julweI, 2012


quhwfy ipMf dw[ qusIN mwVw kMm kirAw hY[ jdoN bwbw pCwixAw hI nhIN[ ds swl ho gey, Awp nUM ie`Qy
jI phuMcy qW ienHW nUM QoVHw ijhw ip`Cy KVHw id`qw[ jdoN rihMidAW qy A`j swfIAW A`KW KulIH AW ny, quhwfy qW ie`k
Awp gey auQy qW mhwrwj ny ienHW nUM dyK ky ip`T kr is`K iv`c AYnI qwkq hY qUM qW inrw hI SkqIAW dw
leI[ dUjy pwsy gey, mhwrwj ny dUjy pwsy ip`T kr BMfwr hYN[ swfy Aaugx mwP kr[ swnUM iksy nrk ny
leI[ hYrwn ho gey ik mhwrwj qW myry nwl nrwz ho nhIN sWBxw jy swfy Aaugx AYs qrHW hI rih gey[
gey[ Awp dy nyqrW 'coN jl jwx l`g igAw[ bhuq mhwrwj dieAw dy BMfwr, iKmw dy BMfwr kihx
bYrwg dy iv`c Aw gey[ kihMdy, s`cy pwqSwh! mYN kI l`gy, koeI nw BweI gurmuKo! koeI g`l nhIN swfy qW mn
Bu`l kr leI[ kihMdy, bwbw Amrdws! qpy nwl kI iv`c hI nhIN[ swnUM qW sB Awpxy hI lgdy ny, burw
kirAw hY qUM? kihMdy, s`cy pwqSwh! iehdy nwloN qW lgdw hI nhIN -
mr jwxw hI cMgw sI, mYN quhwfI byAdbI nw sux skdW mn myry ijin Apunw Brmu gvwqw ]
nw sih skdw hW[ myry 'c nhIN ieh qwkq ik mYN gurU iqs kY BwxY koie n BUlw ijin sglo bRhmu pCwqw ]
dI byAdbI sih skW[ cMgw huMdw myry pRwx inkl jWdy AMg - 610
pwqSwh[ myrI Bu`l k`Fo[ kihMdy, Bu`l iehI hY ik TIk ijhdy ihrdy dy AMdr swry pRmySr hY auh iksy
hY is`K dy mn 'c AYnw hI drd huMdw hY, ipAwr vwly nUM Bui` lAw hoieAw nhIN kihMdw, kihMdy s`cy pwqSwh! mn
dy mn 'c AYnw hI drd huMdw hY ik Awpxy ipAwry dI swfw qW rwzI hoeygw jy qusIN hux muV ky swfy ipMf
g`l mwVI sux nhIN skdw[ jy suxdw hY qW rokdw hY c`loN[
ausnUM ik qUM ieh ikhVI g`l krn l`igAw hYN[ ijhVw
suxI jWdw hY kMnW 'c, kihMdy auh ipAwrw nhIN hoieAw gurU mhwrwj kihMdy dyKo BweI! ie`Qy nw iksy dw
krdw[ auh qW AYvyN g`l kihMdw hY ik hor suxIey, hor dwvw hY, aujwV iv`c AsIN bYTy hW bVy Awrwm dy iv`c
suxIey, Pyr auhnUM jw ky dsdw hY, auhnUM vI qpwauNdw hW, bVy su`K iv`c hW[
hY sgoN[ auh qW auQy hI PV lYNdw hY ik qUM g`l krI kihx l`gy, nhIN s`cy pwqSwh! swnUM qW pCqwvw
ikauN? auh ipAwry hoieAw krdy ny[ l`g igAw[ swry crn nhIN C`fdy, lMmy pey ny[ kihMdy
dUjy auh huMdy ny g`l sux qW lYNdy ny pr Asr cMgw Pyr jy quhwfI iehI mrzI qW AsIN cldy hW[
nhIN krdy, auh G`t hoieAw krdy ny[ kihMdw, pwqSwh! mMjw cùk ilAw qy rsqy dy iv`c guris`KW nUM qwrdy hoey,
mYN nhIN sux sikAw[ kihMd,y cMgw jo ho igAw, ho igAw; Awp muV ky Aw gey[
gurU Gr dy is`KW 'c SkqIAW Awm hI AwauxIAW ny,
ienHW 'c kudrqI AwauxIAW ny syvw krn qoN bwAd so ies qrHW dy nwl jo AYsw gurU hY, siqgurU purK
SkqI AwauxI hI AwauxI hY pr dyKo BweI! ieh AgMm hY inrvYr inrwlw[ ikMnw inrvYr qy ikMnw inrwlw
idKwauxI nhIN hY, vrqxI nhIN hY kdy vI[ ikqy-ikqy hY -
mhWpurS praupkwr vwsqy qW vrq lYNdy ny[ Awpxy siqgur purKu AgMmu hY inrvYru inrwlw[
inj vwsqy nhIN vrqdy ik Plwxy ny mYnUM gwlHW k`FIAW jwxhu DrqI Drm kI scI Drmswlw[
qy mYN hux svwd idKwvW iehnUM[ auh kr skdy ny sB jyhw bIjY su luxY Pl krm smwlw[
kuC jy krnw hovy[ lyikn auh krdy nhIN Awpxy auqy ijau kir inrmlu AwrsI jgu vyKix vwlw[
sihMdy ny[ ieh kOx ny? jyhw muhu kir BwlIAY qyho vyKwlw[
kihx l`gy, mhwrwj! swrw ipMf AwieAw hY? syvk drgh surKrU vymuKu muh kwlw[
rsqy 'c isKw id`qIAW sI swrIAW g`lW[ kihMdy, BweI gurdws jI, vwr 34/1
ilAwE[ ijs vkq nyVy Awey, Bytw Dr id`qIAW qy hux bIijAw kI auhny nPrq bIjI, nPrq dw Pl
lweInW bMnH ky KVH gey qy aus vyly ies qrHW dy nwl pw ilAw nw[ ijhny ipAwr bIijAw auhnUM ipAwr dw
bynqI krdy ny pVHo ipAwr nwl - Pl iml igAw[ AwrsI hY, SISw hud M w hY gurU ijho ijhw
Dwrnw - qum bKSxhwry hm AprwDI sd BUlqy[ mUMh krky auhdy vl nUM dyKx lg jwE auho ijhw hI
hm AprwDI sd BUlqy qum@ bKsnhwry ] 1 ] rhwau ] idsx l`g jWdw hY[ syvk ipAwr nwl dyKdy ny, auh
hm Avgn krh AsMK nIiq qum@ inrgun dwqwry ] drgwh 'c jw ky surKrU ho jWdy ny, ijhVy bymuK ny
AMg - 809 auh qrk nwl dyKdy ny aunHW nUM EhI Pl pRwpq ho
hy pwqSwh! swfy qoN bVI BwrI Av`igAw ho geI[ jwieAw krdw hY[ so ies qrHW dy nwl hux smW iejwzq
bhuq v`fI glqI AsIN kr leI[ DoKy iv`c Aw gey, nhIN idMdw[ Awp swirAW ny ivcwr srvx kIqI hY
ie`k k`cy gurU dy lV lg ky pwKMfI dy lV lg ky ik`fI eIrKw ik`Qy q`k lY jWdI hY, inMidAw ik`Qy qk phuMcw
v`fI Av`igAw krI, qYnUM pRmySr ds swl qoN AsIN idMdI[ sbr qy sMqKo ik`fI au~cI pdvI pRwpq kr idMdw
hY, mhWpurSW dy kI gux huMdy ny[ swry Awp ny aucwrn
kry[ so smW iejwzq nhIN idMdw ie`Qy hI smwpq krdy
'Awqm mwrg' julweI, 2012
52 hW ijhVy pRm
y I hwly q`k nhIN boly auh vI AwpxI rsnw
piv`qr kr lE[
AnMd swihb, gur sqoqr, Ardws, hukmnwmw[
gurmiq cwnx
BweI rGbIr isM G 'bIr'
gurU Gr ivc do AMimRq
mYnMU AYsw prqIq hovy ijvyN iksy mdwrI ny ieh bwhr
dI rihq dy KfOxy dyx vyly mYnUM koeI ielwhI bUtI
iek AMimRq gurisK nUM pihly srb loh dy
iplweI sI, ijs dw hux Aml tu`t irhw hY[
bwty iv`c pqwisAW dy Srbq dI Skl ivc imldw
hY[ ieh AMimRq pihly pihl jd mYN pIqw qW ies qoN bwd 'AMimRq' Ckx vyly AwieAw srUr
ies ivc vI fwhFw svwd AwieAw[ ies dy iqAwr supnw ijhw jwpx lg ipAw Aqy hOlI hOlI supny
krn dI ivDI iv`c KMfy dw jl ivc iPrnw, pMjW vWgr Buldw igAw, ieQoN qk ik mYN Awpxy Awp
Ssqrb`D gurmuK ipAwirAW dI gurbwxI pVHnw, myrw nUM iksy Gup hnHyrI qy AQwh K`f ivc ifigAw
ie`k gofy nUM nvw ky bYTxw, iek qyj vwly 'ipAwry' prqIq krdw sI, ijQy ik phwV dI cotI qy Klo
dy h`QoN AMimRq dw bwtw mUMh nUM lgwnw, AMimRq ky kdI ifTw aumId dw isqwrw iblkul gwieb
Cknw qy 'ipAwry' dy mgr mgr AwKxw 'vwihgurU sI[ pr mYnUM nwl hI ieh mihsUs krky kuJ hOslw
jI kw Kwlsw, vwihgurU jI kI Pqih' iek purwqn qy qs`lI Aw jWdI sI ik ies AMD AvsQw ivc
Swn sI, iek inrwlwpn sI[ mYN mihsUs krdw vI gurU Gr qoN bKSIAW dwqW kMGw, kVw, kC,
sI, ijvy N AnM d pu r swihb dIAW vwdIAW ivc ikrpwn, kys myry nwl hn, myrIAW hmsPr hn[
KwlseI pltnW dy fyry l`gy hoey hn, qy gurU goibMd mYN ienHW nUM iksy AjIb qrIky nwl Awpxy Aqy sRI
isMG swihb mYnUM Awp AMimRq Ckw rhy hn Aqy mYN gurU goibMd isMG jI dy ivcwly iek kVI jW ilMk
murdy qoN ijauNdw, kwier qoN sUrmw, ig`dV qoN Syr smJdw sI[ mYN ienHW dy zrIey gurU Gr nwl is`KW
bx irhw hW[ AM i mR q dy Gu t AM d r lM G dy qW dy Swndwr ieiqhws nwl Awpxw irSqw juiVAw qy
sIqlqw qy AnMd dIAW lihrW myry AMdr aupjdIAW kwiem vyKdw sI[
sn, mYN KuSI nwl bysuD ho irhw sI[ klgIAW vwly qy myry eys Brosy ny mYnUM guris`KI
dy dwiery qoN bwhr nhIN inklx idqw[ riCAw
ies Gtnw mgroN mYN keI idn iblkul msq vwsqy kIqIAW myrIAW ArdwsW bVw Pl ilAwauNdIAW
irhw, smW guzrdw mYnUM mwlUm nhIN sI huMdw, iksy rhIAW[ jo is`K BweI jogw isMG dI swKI sbMDI
nvIN duinAW dI sYr sI[ kMGy, kVy, kV, ikrpwn, S`k krdy hn ik ikvyN AnMdpur bYTy gurU goibMd
kysW sB dy ipCy iek ArQ sI, ijs nUM myrI isMG jI huiSAwrpur iv`c pwp dy toey ivc if`gx
mudq qoM su`qI rUh, auNGlWdI-auNGlWdI smJxw cwhuMdI l`gy jogw isMG nUM vysvw dy bUhy qy pihrydwr bx
sI, pr aus vyly mYnUM hor koeI smJ nw AweI, ky shwieqw kr skdy sI, aunHW dI syvw ivc mYN
isvwey ies g`l dy ik mYN Awpxy Awp nUM iksy AwpxI h`f-bIqI ibAwn krdw hW ik BwvyN mYN
Kws ArQW ivc AkwlI, gurU dw isMG smJdw sI, au~kw bydwg AwdmI nhIN Aqy auh vI eys krky
'vwihgurU' jI kw Kwlsw, vwihgurU jI kI Pqh' dw ik myrI isdk klgIAW vwly qy jogw isMG vrgw
bol myry kMnW ivc, idl ivc, rg rg iv`c gUMjdw nhIN sI, pr mYnUM pwp qoN bcwx ivc myry klgIAW
sI[ vwly dw hQ eys kVy, kCy, kys, ikrpwn dy ip`Cy
BwvyN 'AMimRq' dI swrI mirXwdw mYnUM fwFI cMgI mYnUM hmySw idsdw irhw hY[ mYnUM myrI dwhVI kysW
l`gI Aqy ies ivcoN fwFw ivsmwd AwieAw, pr ny keI vwrI JUT bolx smyN, AYsI Srm idlweI
kuC mhIinAW ipCoN ieh svwd mDm pYxw SurU ho hY, s`c qoN bymuK hox l`gy auh auh myhxy id`qy hn,
igAw[ mYN ruKw-ruKw prqIq krW Aqy socW mYnUM kI ijnHW nUM sux ky myry lUM kMfy KVHy ho jWdy sn Aqy
huMdw jw irhw hY? iks Asmwn qy cVH ky Pyr idl fu`b mrn nUM krdw sI[ mYN kVy qy kysW dI
nIvyN igr irhw hW? myry pws kMGw, kVw, ikrpwn, quPYl Kud Awp hI pwpW qoN nhIN bcdw irhw sgoN
kC, sB ku C sn pr au h AM i mR q Ckx vy l y keI imqrW nUM pwpW dI B`TI ivc ifgxoN bcw
AwieAw srUr qy svwd nhIN sI[ iksy iksy vyly sikAw hW[ mYN Drm dy aus ih`sy nUM ijs nUM bwhr

'Awqm mwrg' 53 julweI, 2012


dI rihxI bihxI Srw kih ky pukwirAw jWdw hY pihlw drvwzw lMG ky hI sMquSt ho skdw hY, pr
Aqy ijs dy briKlwP Any k W ieqrwz qy ijs nUM ikly dI ifaUFI ivc hI aumr guzwrnI mnzUr
nukqwcInIAW huMdIAW rihMdIAW hn, AMdrlI Awqmk nw hovy, auh ikly dy drvwzy nUM l`B ky aus QwxIN
qr`kI dw shweI smJdw hW[ bwhr dI izMdgI nUM AMdr jwx dI koiSS krdw hY[ iesy qrHW gurU nwnk
iksy sMjm iv`c ilAwaux vwsqy Srw jW krm- jI dy Gr dy vI do drvwzy hn, pqwiSAW vwlw AMimRq
kWf kwPI mdd krdI hY[ bwhr dw sMjmI jIvn Ck ky is`K guris`KI dy dwiery ivc zrUr Swml ho
AMdrly jIvn nUM sMjmI bnwaux iv`c qkVw shweI skdw hY pr Asl ArQW ivc is`K, gurmuK, jW
huMdw hY[ Kwlsw audoN bxdw hY jdoN AMdrly AMimRq dy somy nUM
glqI isrP aunHW Anjwx AwsqkW dI hY jo gurU nwnk dI ismrn jugqI nwl pRwpq kry, aus
Srw nUM, rihq nUM, bhwr dI Drm mrXwdw nUM ivc qwrIAW lWdw lWdw AMq Awp AMimRq rUp ho jwvy[
bjwey vsIlw AwKx dy AwdrS jW inSwnw AwKx eys AMdrly AMimRq somy sbMDI gurU gRMQ swihb iv`c
lg jWdy hn[ Srw jW bwhr dI rihq Cq nhIN, iliKAw hY[
pOVI hY[ mYN Awpxy swry Awqmk qjrby ivc bwhr AMqir jpu qpu sMjmo gur sbdI jwpY ]
dI rihq bihq nUM AMdrlI rihq dw shweI dyiKAw hir hir nwmu iDAweIAY haumY AigAwnu gvwpY
hY[ jd Srw nUM sB kuJ smJ ilAw jwvy qW ieh ] AMdru AMimRiq BrpUru hY cwiKAw swdu jwpY ]
murdw loQ bx jWdI hY, ijs qoN bdbU inkl ky ijn cwiKAw sy inrBau Bey sy hir ris DRwpY
swrI iPzw nUM Krwb kr dyNdI hY, pr jd ies nUM ]
zrIAw, vsIlw jW pOVI smiJAw jwvy qd ieh
AM g - 1092
AMdrlIAW Awqmk AvsQwvW nUM pYdw krn ivc
bVI shwieqw dyNdI hY[ is` K dw Drm
mYN AMD-ivSvwsI Aqy Awpxy Awp nUM DoKw dyx eykwdsI inkit pyKhu hir rwmu ]
vwlw AwdmI kudrqI qOr qy nhIN, ies krky kC, ieMdRI bis kir suxhu hir nwmu ]
kVy qy kys qoN pOVI dw kMm lYNdw hoieAw hmySw min sMqoK srb jIA dieAw ]
Awpxy swmHxy AMdroN aus AMimRq nUM l`Bx dI koiSS ien ibiD brqu sMpUrn BieAw ]
krdw irhw hW ijs sbMDI gurU Amrdws jI ny
Dwvq mnu rwKY iek Twie ]
AwiKAw hY -
mnu qnu suDu jpq hir nwie ]
suir nr muin jn AMimRqu Kojdy
sB mih pUir rhy pwrbRhm ]
su AMimRqu gur qy pwieAw ] AMg - 918
nwnk hir kIrqnu kir Atl eyhu Drm ]
gurU nwnk dyv dy Gr ivc do 'AMimRq' hn,
iek bwhr dw AMimRq, jo sB is`K AMimRq dI rsm AM g - 299
vyly Ckdy hn, dUsrw AMdrlw AMimRq jo gurisK is`K dw, jigAwsU dw, s`c dy qwilb dw Drm
nUM Awpxy AMdroN AMimRq dw Kzwnw l`Bx auqy pRwpq kI hoxw cwhIdw hY? ies svwl dw jvwb gurU
huMdw hY[ ijvyN iksy ikly dy do drvwzy hox, iek Arjn dyv s`cy pwqSwh ny gauVI rwg ivc bVy
bwhr dw ijQy pihrydwr rihx Aqy dUsrw AMdrlw sp`St qrIky qy Awswn A`KrW ivc idqw hY Aqy
ijs AMdr pwqSwh Aqy aus dy drbwrI rihx[ Sbd dy AKIr ivc iliKAw hY ik guris`K dw
bwhr dw drvwzw lMGx auqy ikly ivc dwKl zrUr iehI At`l Drm hY[
ho jweIdw hY Aqy Awpxy Awp nUM ikly ivc rihx dunIAW dy dUsry DrmW Aqy is`K Drm ivc
vwilAW ivc Sumwr vI kr skIdw hY, pr ikly iek v`fw Prk ieh hY ik ijQy dUsry Drm gRMQ
ivc rihx vwly pwqSwh dw drSn, aus dI sMgq, aunHW zubwnW ivc ilKy gey hn, jo sdIAW dIAW
aus dI KuSI qd pRwpq huMdI hY jd ikly dw dUsrw purwxIAW hox kr ky, A`jklH iblkul nhIN bolIAW
drvwzw vI lMGIey[ ijs nUM ikly ivc rihx vwilAW jWdIAW Aqy vrqoN iv`c nw Awaux krky ijnHW nUM
ivc hI Sumwr hox dI loV hovy, auh qW ikly dw Awm lok nhIN smJdy, auQy is`KW dw Drm gRMQ

'Awqm mwrg' julweI, 2012


54
aunHW dI AwpxI mOjudw, srl qy Awswn BwSw ivc vl ieSwrw krdw hY, aus jIvn dw izkr qk A`j
iliKAw hoieAw hY[ ies dw sB qoN v`fw Pwiedw is`K styj qy nhIN huMdw[ iehI kwrn hY ik is`K
ieh hY ik hr is`K Awpxy gurU dw pYgwm Awpxy jIvn idn-b-idn Alop ho irhw hY[ is`K lIfr jo
Drm gRMQ ivcoN bgYr iksy ivcoly dy, bgYr iksy is`KI jIvn qoN KwlI hn, nUM ieh igAwn hoxw cwhIdw
mdd dy, Awp smJ skdw hY[ ijQy kurwn SrIP hY ik is`K kOm ny jo ip`Cy kurbwnIAW kIqIAW hn
jW piv`qr vyd nUM smJx l`igAW muslmwn jW qW is`KI jIvn dy sdky kIqIAW hn[
ihMdU BrwvW vwsqy zrUrI hY ik pMfqW jW mulW dI gurU gRMQ swihb (jo ik is`K kOm dw mMinAw
shwieqw pRwpq krn, auQy is`KW vwsqy ieh zrUrI hoieAw gurU hY[ Anuswr is`KI jIvn kI hY? auho
nhIN ik gurU gRMQ swihb dy aupdySW nUM smJx jo gurU gRMQ jI dy hor pMny qy Aqy hr pMny dI hr
vwsqy auh iksy BweI jW gRMQI dw Awsrw qkx[ sqr iv`c, swfI mW-bolI AMdr, is`Dy qy swP A`KrW
s`c dy KojI vwsqy ieh iek bVw zrUrI svwl iv`c disAw hY Aqy jo ies mzmUn dw mu`Flw Sbd
bx jWdw hY ik Awpxy pYgMbr, muriSd jW gurU gauVI mhlw 5, ipAw dsdw hY[ 'mn nUM sMqoK
dI Asl mrzI, Asl aupdyS nUM bgYr iksy imlwvt ivc ilAwvo, qy srb jIAW auqy dXw kro[ mn
dy l`B sky[ is`K Drm ivc ieh muSkl bhuq dIAW qrMgW nUM roko, mn nUM iekwgr kro, ieMdrIAW
hd qk pYdw nhIN huMdI[ is`K jo jwnxw cwhy ik nUM sB pwisAW qoN rok ky mn nUM hrI kIrqn Aqy
aus dw gurU iks iksm dI izMdgI bqIq krn nwm dI DunI ivc lgwvo, ies DunI ivc AYsy
vwsqy pryrdw hY qW auh Awpxy gurU dI ies sbMD lIn ho jwvo ik Awpxw Awp Bu`l jwvy Aqy hrI
iv`c rwey bgYr iksy dI qrjmwnI dy is`Dy qOr qy hI hrI idsy[ 'hrI' hI hrI sB qrP qoN suxweI
sRI gurU gRMQ swihb iv`coN dyK skdw hY[ dyvy AYsw krn nwl qn qy mn dovyN piv`qr ho
jd mYN ies AwSy nwl sRI gurU gRMQ swihb dy jwxgy Aqy ijhVw pwrbRhm swry rivAw hoieAw hY
pwT krny SurU kIqy qW ieh dyK ky myrI hYrwnI (jo bhuq sUKSm hox krky swnUM nhIN idsdw) nzr
dI h`d nw rhI ik is`K Drm aus Drm nwloN Awaux lg jwvygw ijs nwl iek ho ky swfI jgq
ijs dI Poto aupdySk, pRcwrk Aqy lIfr styjW Xwqrw sPl ho jwvygI Aqy AsIN r`b jI vrgy
qy iKicAw krdy hn, iblkul hI vKrw hY[ hux pUrn qy suKI huMdy jwvWgy[
myrw iKAwl hY ik swry mzhb AwpxI Asl Skl sMq DUVI
ivc aunHW qsvIrW nwloN jo ik aunHW dy aupwSk
styjW qy iKcdy hn, iblkul hI vKry hn[ sMq dI DUV dI gurU gRMQ swihb Aqy hor
purwqn gRMQW ivc ieqnI mihmw ikauN ilKI hY?
AwrIAw smwjI ivdvwn, snwqn Drm dy pMfq,
kI ieh mihmW, mubwlgy dy qOr qy jW Sierwnw
mOlwnw SrIP Aqy gRMQI swihb Awpxy Awpxy DrmW
hYsIAq ivc hY, Aqy ies dI AslI kImq kuJ
dIAW iblkul glq qsvIrW iK`c-iK`c ky lokW dI nhIN jW ieqnI nhIN ijqnI ilKI hY jW ik ies
bjwey rihnumweI krn dy glq rsqy pw rhy hn[ swry msly dI qih ivc koeI ivigAwnk scweI
Drm qoN dunIAW dI nPrq dw v`fw kwrn aus dy hY, koeI Awqmk rmz jW Jlk hY?
Anjwx aupdySk hn[
pUrbI dysW ivc Awm krky Aqy ihMdusqwn
gurU gMRQ swihb ivc isvwey Akwl purK, ivc Kws krky, dUsry dy pYrW qy isr Jukwxw idl
aus dy ipAwr Aqy aus nUM pRwpq krn dy qrIikAW dI AwjzI, bybsI, inrmwxqw Aqy ADIngI pRgt
dy dUjI g`l hI nhIN[ Akwl purK nUM smJx dw krn dw iek qrIkw hY[ jd do AwdmI lVdy hox
SOk gurisK dI izMdgI dw AwdrS disAw hY[ qy iek dUsry qy BwrU ho jwvy qW hwirAw hoieAw
A`j k`lH Awm lIfrW qy pRcwrkW dIAW qkrIrW ijqy hoey dy pYrW qy isr r`K idMdw hY Aqy ies
ivc vwihgurU dI pRwpqI dw izkr qy iek pwsy, qrIky nwl AwpxI hwr Aqy ij`qy hoey dI ij`q nUM
keI vwrI vwihgurU dw nwm qk nhIN AwauNdw[ qslIm krdw hY[ pYrW qy isr r`Kx vwlw ijs dy
gurU Arjn dyv jI dw aukq Sbd ijs jIvn pYrW qy isr rKy aus dI vifAweI, qwkq, smrQw

'Awqm mwrg' 55 julweI, 2012


Aqy AwpxI bybsI qy ADIngI nUM kbUldw hY[ pYrW qy ky m`Qw tykx vwly SrDwlUAW nUM AwauNdw hY, qW auh
isr r`Kx vwlw Awpxy idl dw Bwv ik mYN qyrI p`Qr dI dihlIz vwlI AwpxI hsqI nUM iqAwg ky
Srn ivc Aw igAw hW, qUM ijvyN jwxy myrI rKSw jW SrDwlUAW dw m`Qw jw bxdI[ ikauNik p`Qr dI dihlIz
shwieqw kr, Awpxy isr nUM dUjy dy pYrW qy r`K ky p`Qr dI hI rihMdI hY AYpr swrw svwd aus auqy
pRgt krdw hY[ inmrqw nwl Jukx vwly m`Qy hI lY jWdy hn[
iksy dy pYrW auqy hwr Kw ky isr r`K dyxw, Jukxw, m`Qw tykxw, crn DUV m`Qy nUM lgwxI sB
mjbUrI krky huMdw hY, ijvyN Xu`D ivc hwirAw AYsy ijsmwnI kMm hn ijnHW dy nwl idl ivc inmrqw,
hoieAw AwpxI jwn bcwx ip`Cy Awpxy vYrI dy pYrW AwjzI Aqy ADIngI dIAW lihrW aupjdIAW hn[ ienHW
qy AwjzI qy ADIngI vjoN isr rK idMdw hY[ pr lihrW dw aupjxw Awqm mwrg dy pWDI vwsqy fwhFw
sMq dy pYrW qy isr r`K ky aus dI crn DUV nUM lwBdwiek huMdw hY[ Asl ivc ieh lihr hI zrUrI
m`Qy Aqy A`KIAW qy lgwxw mjbUrI vwlI AwjzI hY[ ienHW dy aupjwx dy qrIky AYfy zrUrI nhIN[ jd
Aqy ADIngI nhIN huMdI sgoN prsMsw Aqy cwh dy ieh lihrW iksy hor qrIky ivc pYdw ho jwx qW
jzby nUM pRgt krdw hY ik auh hor swry Awsry EhI qrIkw Awqm mwrg ivc siqkwr pw skdw hY[
C`f ky, AwpxI KuSI nwl sMq dI Srn Aiq AwjzI imswl dy qOr qy crnW qy m`Qw tykx dI eIsweIAW
qy ADIngI nwl ies leI AwieAw hY ik sMq iv`c rsm nhIN[ eIsweI sMqW pws jw ky m`Qw nhIN
aus dI bybsI qy qrs krky ausnUM Awqm mwrg tykdy sgoN isr qoN topI lwh ky siqkwr krdy hn[
auqy turn iv`c shwieqw dyvy[ eIsweIn Drm iv`c topI lwh ky grdn nUM zrw Jukw
ies ivcwr Anusr mhwqmw jW sMq jnW pws dyxw hI idl ivc AwjzI qy inmrqw dIAW lihrW
jw ky aunHW dI iezq Aqy Awpxy idl dI inrmwxqw pYdw kr idMdw hY[
pRgt krn vwsqy m`Qw tykx Aqy sMq dI crn ies vwsqy ijs mulk dy mhwqmw pws jwE aus
DUV nUM A`KW nwl lgwx dy Awqmk lwB hn, mulk dI mirXwdw Anuswr, aus dw s`cy idloN qy Brosy
ikauNik AYsw krn nwl nw kyvl AwpxI inrmwxqw nwl siqkwr krn nwl mhwqmw dy idl ivc pRsn M qw,
hI pRgt huMdI hY sgoN sMq dy idl ivc qrs dI qrs qy shwieqw krn dy jzby pYdw ho skdy hn[
lihr qy shwieqw dw auqSwh vI pYdw huMdw hY[ jd qk pMjwb ivc m`Qw tykxw, crn cuMmxy,
Awqm-mwrg qy c`lx vwly purSW dw inSwnw inrmwxqw qy ADIngI dy inSwn mMny jwxgy (ijhw
AwpxI haumY jW KudI nUM mwrnw huMdw hY, ies vwsqy ik gurU swihbwn dy smyN mMny jWdy hn) qd qk
sMq dy crnW qy m`Qw tyikAW, aus nuM cuMimAW qy gur is`KW dy sMqW pws jw ky ADIngI nwl m`Qy
DUVI nUM m`Qy qy lgwieAW, haumY kmzor qy mn tykxy qy crn DUV lYxI sMqW dI pRsMnqw aupjwx
inrmwx huMdw hY[ ijauN-ijauN haumY mry qy mn ivc sPl huMdy rihxgy[
inrmwx hovy, AMqr Awqmw qoN srUr jW Awqm rs swnUM s`cy mhwqmw dy crnW qy isr r`Kx Aqy
inkl ky guris`K nUM inhwl krdw hY[ eyhI vjHw aus Aiq ADIngI dI hwlq ivc Awpxy AMdroN
ey ik inrmwxqw nwl m`Qw tykx dI Awdq pwieAW, Aiq sIqlqw dIAW lihrW dy rs mwnx dw qjrbw
m`Qw tykx vwly nUM, m`Qw tykx vyly Awpxy AMdr hY[ ies leI AsIN ivSvwS rKdy hW ik gurU gRMQ
fwhFw suAwdw AwauNdw hY[ fwktr iekbwl ny AwpxI jI AMdr ies Bwv dy ilKy sB mhWvwk s`cy hn[
kivqw ivc iesy Awqmk rs vl ieSwrw kIqw
hY jo ik is`K nUM m`Qw tykx vyly AwauNdw hY[ Awp gurisKW kI hir DUiV dyih
ilKdy hn - hm pwpI BI giq pWih ]
Agr kuC AwSnw hoqw mzwky ij`bw sweI sy[ AMg - 1424
qo sMgy AwsqIny kwbw jw imlqw jbIno sy[ (-------------)
Bwv, jykr kwhby dI dihlIz nUM aus svwd
jW rs dw pqw lg jWdw jo aus auqy isr r`K

'Awqm mwrg' julweI, 2012


56
bIbI suGV bweI
BweI vIr isM G

(lVI joVn leI dyKo, jUn AMk pMnw - 59 ) ho bYTI[ kuC Pu`l Pl mMgvwieAw qy CkwieAw, kutIAw
8. auprlI goq iv`c ibsrwm id`qw qy Awp Awpxy Gr clI geI[ rwq
suGVo jwgdI rhI qy KymI dw Qhu krdI rhI[ jd do
ies prqwvy mgroN suGVo dy mn iv`c AnoKw vtwau pihr v`j ky cwr GVIAW bIqIAW qW KymI mlkVy auT
hoieAw[ auh ieh sI ik mYN ikauN s`t KwvW, mYN ikauN turI[ mgry hI suGVo tur peI[ pihrydwrW ivcoN iek
tol krW[ jy myry Bwg hn qW Awpy imlygw mYnUM b`dlW nUM pihlO hI iqAwr r`iKAw hoieAw sI, ausnUM nwl lY
mIhW hnHry IAW dw mwlk[ mYN PkIrW dy qrly ikauN krW[ ky, pr KymI qoN kuC iv`Q r`K ky suGVo mgry mgr turI
mYN Tok vjw ky CMg PUk ky turW[ mYN AwpxI gùfI hyTly geI[ KymI bgIcI iv`c jw ky aus swDU dI kutI iv`c
dwau qoN lwauNdI hW, mYN auqoN dI goq mwirAw krW[ Pyr vV geI qy suGVo aus kutI dy nwl dI kutI iv`c ho
mn ky ik C`f hI dyh KW KihVw eys pwsy dw[ Pyr bYTI[ ies kutI dI kMD ivc bymlUm jyhy JroKy sn,
Awvwz AwauNdI jWdI sI ik Gr dI swrI g`lbwq aus
AMdroN koeI lukI hoeI rucI isr Pyry ik nhIN r`b hY
ny swDU nUM d`s id`qI, ijs nUM Agly idn cVHy suGVo
zrUr, r`b dw rsqw hY zrUr qy Eho l`Bxw hY zrUr[
sKIAW sxy kutIAw bMny AweI qW sMq l`gy aus qrHW
idl Fwh ky FyrI nhIN Fw bihxw[ dIAW g`lWH krn[ suGVo h`sI qy kihx l`gI s`q hY Awp
iek idn AwpxIAW sKIAW qy bWdIAW ivcoN ausnUM dI AMqrXwmqw, mYN vI kuC Awp vrgI AMqrXwmI hW[
smJ peI ik KymI jo vrHy ku qoN nvIN r`KI hY, kdy ieh s`q hY, pr rwq do pihrw v`jx mgroN cwr
kdy iek swD dI mihmw krdI hY, pr jc jc ky, GVIAW bIqx qy Awp pws KymI AweI qy aus dI qy
hovy nw qW ieh iksy dI dUqxI qW nhIN jo myry Gr Awp dI ieh vwrqwlwh hoeI sI[ d`so hux myrI
iv`c vV ky mYnUM pryr rhI hY[ so Awpxy nvyN Fwly mn AMqrXwqmw TIk hY ik nhIN? ieh sux ky swD dw rMg
dy ruK nwl iek idn iesy nUM v`KirAW lY geI qy kihx pIlw ho igAw qy suGVo ny qwVI mwr idqI, nwl hI
l`gI qUM if`Tw hY ik swD jgq ivc nhIN l`Bdw, qwhIEN swrIAW sKIAW ny ikhw, bol pwKMf sYn kI jY[ SrimMdw
klU dw zor pY igAw hY qy qurkwnI ihMdvwnI nUM Kw geI ho muSkl nwl Awpw sMBwldw swD tur igAw qy aus
hY[ jgq dw insqwrw SwsqrW vydW mUjb siqpurK dy dy turn qoN pihlW sKI gx ivcoN KymI ig`ly swbx dI
h`Q hY, ijs dw kwl pY irhw hY[ auh bolI s`c hY, cwkI vWG iqlk cu`kI sI[
pr bIj nwS nhIN[ suGVo bolI iesy krky mYN KihVw 9. h`T Xog
nhIN C`fdI, pr mYN qYnUM d`sW mYN qW mn ivc pqIAw
ieh r`iKAw hoieAw hY ik jo mYnUM Awp Aw ky AwKy ies qrHW dw mSkrI vwlw ruK bMnH ky hux Tuhkr
ik mYN qyrw gurU hW auh AMqrXwmI hosI qy aus nUM mYN nhIN KWdI[ hr qjrby qoN AwpxI bu`DI dI cqur
Dwrn krsW[ pr dyKI ieh g`l iksy nUM d`sIN nw[ ienHW kwmXwbI dw rjo guxI KyVw lY ky KuS rihMdI hY[ iek
g`lW dy kuC idn bwd suGVo bgIcI ivc bYTI sI, vyr EQy koeI hT XogI jI Aw itky[ eyh nyqI DoqI
sKIAW bI pws sn ik iek lMmy pqly gory rMg dy inaulI bsqI Awid swrIAW Xog ikRAW krdy sn[ suGVo
sMq Acwnk Aw inkly[ h`Q iv`c ienHW dy lMmw sotw ny ienHW dy krq`v q`ky[ qs`lI hoeI ik jo kuC kihMdw
sI, dwVHw sbUq sI kuC ic`tw kuC kwlw, isr qy topI hY so kuC ieh krdw hY[ ies ny d`isAw ik jy qusIN
sI qy kuC baurIAW topI qoN bwhr plmdIAW sn[ nYx ieh swDn isK lE qW srIr Arog rhygw Aqy idl
rsIly krky Awp AwauNdy swr bol,y suGVo! auTo nmskwr bI kuC hlkw rhygw[ pr bIbI ny ikhw ik mYnUM qW
kro[ hm Awp ky gurU qwrny nimq Awey hYN[ Awj Awpxw mn iksy jgq dy krqw nwl mylxyN dw SOk hY;
Bgvwn ny smwDI myN iXh sMdyS dIAw hY ik jwE pwr koeI auh aupwau d`so[ jogI ny ikhw, bIbI! mYN jo kuC
auqwrw kro myrI bytI kw[ jwxdw hW so kuC mYN d`isAw hY, jo g`l qusIN cwhuMdy
ho auh rwj Xog dI hY[ rwj Xog dI Bwl iv`c mYN Awp
suGVo muskrweI, nYx Br q`kI, au~TI, jw m`Qw iPr irhw hW[ myrw ivSvwS ieh hY ik h`T Xog is`K
tyikAw, Aho DMn Bwg, AweIey[ iPr siqkwr nwl Awpxy ky rwj Xog is`iKAW prm suK huMdw hY, iesy leI mYN
rMgly pIVy qy sMqW nUM ibTw ilAw qy Awp BUMjy PUVHI qy hux rwj Xog - kYv`l Xog - kI Bwl ivc iPr irhw

'Awqm mwrg' 57 julweI, 2012


hW[ jy mYnUM pRwpq ho igAw qW Awp nUM Aw d`sWgw[ qrHW itk jweyN jo kuTwlI ivc ipAw GbrwauNdw hY pr
Awp dw Bwau qy siqsMg pRym SoBw Xog hY[ bIbI ny jdoN SùD ho jWdw hY qW iPr itk jWdw hY[ ieh kihky
ikhw, kI Awp nUM kuJ pdwrQ cwhIdw hY? jogI kihx ivSvwnMd ny kuC pd pdwrQ vydWq dy khy qy isDWq
l`gw, mOsm isAwl dw Aw igAw hY, iek loeI dI bI suxwieAw[ iPr kihx l`gy ik hy dyvI! qUM ibRj
loV hY qy Agly QW itkwxw krny qIk AMn pwxI leI BwSw pVHI hY, PwrsI dy kuC pd pdwrQ jwxdI hYN,
iek do TIkrIAW dI[ ies qoN ivSyS mYN kdy p`ly nhIN kuC sMsikRq dy Slok bI qyry Xwd hn, hux mn lgw
b`Dw qy ieqnw mMg lYxw mYN loB nhIN smJdw[ ies ky sMsikRq pVH qy bRhm sUqr qy vYdWq pirBwSw Awid
dI ies srlqw qy sicAweI pr suGVo KuS ho geI[ vIcwr lY, iPr suKI ho jweyNgI, b`s hux swnUM kuC Pl
kihx l`gI dyK mnW? jgq suM\w nhIEN, hYn nw sqX iKlw dy Ar Cu`tI dy dy, AsIN hux jwvWgy[ qusW QoN
vkqw qy inrloB[ dyK AwpxI pRwpqI s`c s`c d`s ky lyny dyny kw pRXojn nhIN, ijs bwq ivc lg ky AsIN
v`D dI fINg ies purK ny nhIN kIqI[ iPr jogI ny suKI hW, qusW nUM aus dw pqw dyxw sI[ swfw nwm
ikhw, mweI klU kwl hY, Drm dI hwnI ho rhI hY[ ivSÍwnMd hY, pr AsIN Awp nUM iblwswnMd mMndy hW[
jau qusIN srIr dI ieh Xog ikRXw is`K ky pRwxwXwm vydWq dy bcn iblws ivc AwnMd rihMdy hW[ ieh
is`K lE qW kwXW Arog rhygI qy kuC kuC kwbU srIr kih ky qwauVI mwr ky h`sy; 'iSvo hN' 'iSvoN' kih ky
Aw jweygw[ ieMdRy vsIBUq rihxgy[ SyS cwho nw kro[ cu`p ho gey[ bIbI ny hux do AwdmI s`dy, iek qW
mYnUM gurU bxny dI ie`Cw nhIN, mYN Awp Ajy jigAwsU pMfq sI jo bIbI ny nOkr r`iKAw hoieAw sI jo ies
hW[ bIbI ny ikhw qusW dy s`c qoN kurbwn hW, pr nUM roz Xog viSSt dI kQw suxwauNdw huMdw sI qy iek
myrw ic`q kWXw mWjx qy nhIN qy nw aumr lMmyrI krnI mOlvI sI jo roz mOlwnw rUm dI msnvI suxwXw krdw
cwhuMdI hW[ ijs dy nwl rl ky kwXW nroeI qy lMmI sI[ ivÍSwnMd jI pMfq nUM dyK ky pRsMn ho gey qy ausnUM
aumr dw suK lYxw sI (hwhukw lY ky) auh tur cu`ky kihx l`gy, pMfq jI bIbI nUM jog viSSt suxw ky
hn[ mYN iek`lI hW, myrw koeI nhIN, iek`l dI aumr bRhm sUqr qy vydWq pirBwSw pVHw idE, ies nUM
nw vDy qW cMgI hY[ pr qusIN jy koeI hlkw ijhw Awpxw boD ho jwey ik srb iSt hY qy mYN iSv hW[
pRwxwXwm isKw sko, ij ijs leI nOlI DoqI Awid pMfq ny ikhw ik gMRQ eyQy imldy nhIN, kwSI iksy nUM
krmW dI loV nw hovy qW ikRpw hY[ ieh sux ky jogI Byj mMgvw lYsW qy ijvyN Awp ny ikhw hY krsW[ AYauN
ny ausnUM suqy hI pRwxW dy pRvwh nUM iek imxvIN cwl g`lWbwqW krky ivSÍwnMd jI cldy rhy[ suGVo nUM Bu`l
iv`c qorn dI jwc isKw idqI[ ies qoN mgroN iek sI s`Kxy AMdr nUM Brn dI, inrw g`lWbwqW dw igAwn
audwsI swDU Awey qy kuC icr itky[ auh bI hT Xog qW auh pMfq qoN roz sux hI lYNdI sI so swDU nUM
vl ruK kr gey hoey sn, suGVo nUM ies dI loV nw AtkwieAw nw, pr suGVo socIN pY geI ik BwvyN eyh
sI[ swDU krnI vwly nhIN sn, pr jo piVHAw swny auh
ikhw ny qy koeI lwlc bI nhIN kIqw ny[ hY nw jgq
10. vy d Wq
ivc inrloBqw? Awey BI Awp hn c`l ky, Tihry bI
iek idn swDU Aw gey ivSÍwnMd[ AwKx l`gy, nhIN[ ey l`Cx, mnW, smJ lY, hux qyrI iksmq dy
suGVo iSvo hM[ suGVo ny nmSkwr kIqI, Awdr nwl K`ulHx dy hn[ eysy qrHW koeI Aw imlygw[ hovygw idAwl
ibTwieAw[ Awp boly, sux bytw, jp qp swDn dw qW dyvygw bulw ky[
smW nhIN, igAwn dw smW hY[ kilAwx srUp iek
iSv prI pUrx hY, mYN Ar auh do nhIN[ ausI dw 11.. (SkqI)
pRBwv hY, auhI hY nwnqÍ ivc ids irhw iek icdGn kQw vrqw, siqsMg Awey gey swDU dI syvw turI
dyv[ iSvo hM, iSvo hM[ AsW cumwsw dOlqwnw k`itAw rhI[ smW pw ky iek hor swDU Awey[ ienHW ny sumiq
hY[ Ahw kYsw suMdr CMB hY boVHW dI CwvyN[ cwr cuPyry id`qI ik hy suGVo! qUM vydWq sux rhI hYN[ ies sy qyry
TMFI GxI CW[ EQy suxI sI AsW qusW dI jigAwsw mn kI cqurqw bVHygI, quJ ko smJ pVygI ik qUM hI
qy inrwsqw, pr quhwfw hT-qRIXw-hT- siqsMg dw isG hYN, qUM hI bRhm hYN pr qUM bRhm hovyNgI nhIN[
KihVw nw C`fx dw; AsW ikhw; ieh hY jigAwsU[ ikauNik auh qoN inr ivklp, AsMg, iqRguxqIq Awpxy
dyK bytw[ jgq swDU nUM FuUMfdw hY[ aus nUM SOk huMdw hY Awp myN siQq hY[ qUM aus qrHW aus dy sMg jl my jl
ik ieh bRhm ividAw ijvyN mYnUM pRwpq hoeI hY iksy vq smW nhIN geI[ qyry myN ikRXw AOr sqXw hY, iXh
nUM mYQoN pRwpq hovy[ ies leI Awey hW ik qyrI ipAws ikAw hY? bIcwr[ iXh hY SkqI[ vh iSv qoN inrugx,
mu`ky[ qUM vydWq dy pr isDWq nUM smJ ky aus sÍrn dI AqIq, AsMG hY, hW aus kI SkqI hY jo bRihmMf kw

'Awqm mwrg' julweI, 2012


58
Kyl kr rhI hY[ eyk lok qo SkqI ko hI sB kuC motIAW g`lW suGVo nUM cMgIAW l`gIAW pr ip`CoN smJ
mwnqy hYN[ Aksr kihqy hY ik SkqI hI iSv hY, peI Esu ik ieh Drm dw ivroDI ies leI nhIN ik
iSv hI SkqI hY, pr mYN SkqI ko iSv kI mwnqw ies nUM Drm qoN prHy kuC l`Bw hY Xw ieh jgq dy Bly
hUM[ so jhW qUM hY vhW SkqI hY[ auqpq pRlY pwln dy iKAwl nwl AwpxI koeI inSicq kIqI bwq kih
sB SkqI kw kwm hY[ so qUM SkqI kI aupwsnw kr[ irhw hY, pr ieh ik ieh ies pRkwr dy iKAwl dy
Apny myN SkqI kw audIpn kr[ SkqI pw kr sdw
ky AwpxI sMprdw tor ky ausy AYSÍrj pRqwp dy bnwaux
iSv ko pweyNgI[ SkqI iSv myN ly jweygI[ suGVo ny
dy iPkr ivc hY ijs nUM dUsirAW ivc dUSx rUp krky
pu`iCAw ik ies dw mu`F ik`QoN krW? qW aus ny d`isAw
d`sdw hY[ loVvMd hY qy loV nUM iCpwauNdw hY, pr dUsrI
ik kwlI kI ipRqmw kw AsQwpn kro[ aus kw mMdr
qrHW lokW nUM Drm mwrg qoN auKyV ky Awpxy mnorQ
bnwE[ aus ky pUrn AOr pRq`K krny kI ivDI mYN
pUrn krny dy Awhr ivc hY[ ies AwdmI dy is`Dy
bqwauNgw[ kuC idn ies dy aupdyS sux ky suGVo dI
iKAwl, jgq ipAwr dy dwvy qy nykI dy Druvy sux ky
rucI ies pwsy vl nw vDI, sgoN GtdI geI[ cwhy
qW kuJ rIJI sI, pr aus dy AMdr bI auho iqRSnw,
ieh swDU Awpxy mq Anuswr g`lW d`sdw sI pr suGVo
auho eIrKw, auho Awpxy qoN iBMn iKAwl r`Kx vwilAW
nUM pihly qjribAW krky Brm pYNdw sI[ iek idn
nwl dYÍK suGVo nUM nzrI pY geI[ hux ausnUM inScy ho
suGVo ny aus nUM kih id`qw ik SkqI Skqy dy nwl
igAw ik Drm dy prdy hyT Xw Drm qoN bwhr ho ky
hY, aus qoN judw ho nhIN skdI[ jy judw hovy qW do
loVvMd lok nwnw qrHW dy jwl qx rhy hn[ nw doS
srb SkqImwn XukqI nwl is`D ho nhIN skdy[ myrI
hY Drm dw, nw doS hY AwcwrXW dw qy nw doS hY Drm
rucI SkqIAW dy mUl srb SkqImwn v`l hY[ ies
pusqkW dw[ jgq dI kuC rcnw hI AYsI hY Xw mnu`K
krky mYnUM aus dw pUrn qy pRwpqI vDyry psMd hY[ ieauN
dIAW loVW hI kuC AYsIAW hn ik auh Drm ADrm
kih ky ies swDU nUM snmwn nwl tor idqw, ikauNik
Xw Drm qoN bwhr ij`Qy dwau l`g,y svwrQ is`DI dy mgr
suGVo nUM inScy nhIN sI hoieAw ik ieh inrw mwXw
lg irhw hY[ jy rwjsI mMflW ivc svwrQI lokW nUM
pRymI purK sI Xw Awpxy mq dw pRcwrk sI[ ies
zor zulm krdy q`ko qW rwj nUM mwVw khIdw hY, pr
mq dI pUrI vwkPI nw hox krky swDU dIAW g`lW qoN
ksUr hY svwrQIAW dw[ jy Drm mMfl iv`c svwrQI
ausnUM kuC hor S`k SuBy pYx lg gey sn[
Aw Gusdy qy svwrQ is`DI leI ies dy ByK nUM vrqdy
12. Drm qo N bwhr hn qW ksUr hY svwrQIAW dw qy iKAwl krIdw hY
suGVo hux cqur ho geI sI[ mq mqWqRW dy Qhu Drm dw p`K hI C`f[o jy BweIcwry ivc jwE qW svwrQI
pY gey sn, ividAw dy pd pdwrQ sI suxn iv`c Aw pRDwn hn[ ividAw mMflW ivc bI ienHW dI cODr hY[
gey sn, pr iksy SY ny iesnUM Awpxy ivc moihq nhIN eyh tolw jgq nUM iksy mMfl iv`c suK nhIN lYx idMdw[
kIqw[ bu`DI sMJdI geI, Awcrn idRVH huMdw igAw, pr so koeI mwrg, koeI swDn AYsw hovy ik jgq ivcoN
koeI Bu`K AMdr l`gI rhI jo ieauN dI sI ik jo g`l svwrQ Gty qy suAwrQI iksy sMqoK qy dieAw ivc
smJy pvy auh inrI jwxny mwqr, iPlsPw mwqr, smJ Awaux[
nUM mWjxy mwqr nw hov,y auh AMdrly kI kWXw plt kr eys qrHW dy Anyk vIcwrW mgroN suGVo nUM ieh
dyvy[ ienHW simAW ivc iek swDU Aw igAw jo bIbI g`l PurI ik hux svwrQ dw hI ByK bxw ky tol kro[
nUM iml ky aus dy qjrby dy iKAwl sux ky bVw h`isAw ijvyN Drm Bwv ivc tol kridAW svwrQI hI ivSyS
qy kihx l`gw ikauN Awpxw suMdr srIr AOr au~qm t`kry hn, q`ko svwrQ dy ByK ivc Blw jy tol kIiqAW
jIvn ibrQw vihmW iv`c guAw rhI hYN[ ikauM Awpxw koeI bylwg bygrz prsvwrQI t`kr jwey qW[ ieh
pdwrQ PukirAW qy vwr rhIN hYN[ AwnMd rho, AwnMd vIcwrW ausnUM coKw icr KWdIAW rhIAW[ AMq aus ny
mn ivc PYslw kr ilAw qy ies iksy nUM nw d`isAw
lo Ar AwnMd ky nwl Xwqr sMpr U n kro[ nw guAwE vkq
ik myry mn dw mnorQ kI hY[ AYayN hux auh cu`p ho
socW vIcwrW qy ieMdRY gXwn qoN AglIAW g`lW qy[ pRq`K
geI[ keI idn bolI nhIN[ Pyr pMfq mOlvI ivdw
iv`c rho[ pRq`K ivc jIvo[ ieMdRY gXwn qoN pry kuC kr idqy, siqsMg CoV id`qw, idny rwq isrmUD peI
nhIN hY[ KwE pIE mOj kro[ pihloN qW ies dIAW irhw kry Xw A~KIN mIt ky smwDI jyhI lw ky bYTI
irhw kry[ lgB`g cwlI idn eys qrHW bIq gey[ nOkr
'Awqm mwrg' cwkr sKIAW bMDU swry Gbrw gey ik pqw junhIN
lweI, kIh
2012
59 cldw l`gw hY[

(------)
auqSwh B rpUr sihj mwrg
BrpU
(PATH OF FIRE AND LIGHT) Vol. 1
fw. svwmI rwm jI
Anu v wdk fw. qy i jM d r mlho q rw

momb`qI qy iDAwn lgwauxw dyK ky aus qy iDAwn lgw skdy ho[ aus nwl Pyr
ieh AiBAws krn leI iksy vI mYfItySn krn bhuq swrIAW roSnIAW Aw jwxgIAW, ies dw kwrx
dy Awsn iv`c bYT jwE, isr grdn ip`Cy iblkul is`Dw bhuq swry q`qv hoxgy[ q`qv dI roSnI m`Dm hovygI
kro[ mn SWq kro, iekwgr kro, suAws SWq kro, iek jdoN ik mwnisk roSnI bhuq cmkdwr hovygI[ Aojw
swr kro, inXmq kro[ Pyr bVy Awrwm nwl A`KW Kolo, (Ojas) (srIr dy sB sUKm q`q) audoN nzr Awauxgy
do Pu`t dUr peI momb`qI qy ingHw itkwE[ EdoN q`k jdoN ieMdIR AW dI cyqnqw Kqm ho jwvygI[ jykr lgwqwr
ingHw itkwE jdoN q`k A`KW iv`c pwxI inklxw nw SurU iDAwn lgwieAw jwvy, jdoN vI roSnI pRgt hovy aus
ho jwvy[ jdoN pwxI inklxw SurU ho jwvy A`KW mlo nw qy iDAwn lgwE ies qrHW krn nwl jigAwsU jdoN cwhy
ikauNik ieh gMdw pwxI hY[ AwpxIAW h`QW dIAW qlIAW audoN ieh roSnI pRgt kr skdw hY[
dw k`p ijhw bxw ky A`KW qy r`Ko, quhwnUM momb`qI dI CwieAw purS swDnw
Jlk idsygI[ ies Jlk nUM pkV ky r`Ko, mn iv`c
ieh swDnw krn leI qusIN Du`p iv`c KVHy hovo
r`Ko jy ieh eyDr EDr hovy qusIN nwl jwE pr ies
jdoN Asmwn iblkul swP hovy qW jo quhwfw prCwvW
nUM pkV ky r`K[o jykr AwpxI mrzI nwl ausnUM ihlwEgy
swP quhwfy swmHxy quhwnUM ids sky ijhVw qkrIbn pMj
qW auh lwBkwrI hovg y w[ ieh AiBAws krn nwl A`KW
qoN ds Pu`t lMmw hovy[ qusIN ies prCwvyN qy grdn
SkqISwl huMdIAW, cmkdwr qy sohxIAW bxdIAW hn[
dy Q`ly dy ih`sy qy iDAwn lgwE, A`KW ies auqy itkw
ies AiBAws nwl solar Plexus qy vI pRBwv pYNdw
ky r`K,o A`KW dIAW plkW QoVIH AW KùlIH AW r`K,o jdoN q`k
hY ijs krky jigAwsU dI soBw, sohJ iv`c vwDw huMdw
r`K sko, jdoN A`KW Q`k jwx, A`KW ivcoN pwxI jwx
hY[ ies sUrj c`kr qy iDAwn lgwauxw bhuq hI
lg pvy qW isr aucw krky Asmwn vl dyK[o Awsmwn
mh`qvpUrx igixAw jWdw hY[
ivc quhwnUM iek Awkwr idsygw, pUrw prCwvW ijhVw
ies AiBAws nUM krdy rihx nwl AMq ivc quhwnUM v`K-v`K rMgW iv`c idsygw[ ies Awkwr nUM ies
momb`qI dw ibMb mn dIAW A`KW A`gy siQr ho jwvygw, prCwvyN nUM Awpxy A`gy r`Ko, ijMnI dyr rK skdy ho[
bwhr dI momb`qI dI loV nhIN rhygI[ jigAwsU mihsUs EnI dyr r`Ko, aus auqy iDAwn lgwE[ ieh AiBAws
krygw ik ausnUM ieh ibMb AnMd idMdw hY, aus ies inrMqr krn nwl prCwvW pwrdrSI bx jWdw hY[ Pyr
ibMb nUM siQr r`Kxw cwhuMdw hY[ jdoN ieh m`Dm pYx quhwnUM do prCwvyN idsxgy[ pihlw prCwvW bwhrI pwsy
lgdw hY jigAwsU ies nUM Pyr cMgI qrHW nwl jwgRq vDyry pwrdrSI hovygw, Pyr hOlI-hOlI qusIN prCwvyN dI
krn dI koiSS krdw hY[ jdoN ieh iDAwn cyqnqw dy rUp ryKw dyKogy[ AMq iv`c ieh ichrw quhwfy vl
kMtrol Q`ly Aw jWdw hY qW jigAwsU momb`qI dI lwt dyKygw, qusIN dyKogy ieh quhwfw Awpxw ichrw hY[ ieh
dy iblkul ivc iDAwn lgw ky, kuC vI jwx skdw iekwgr hox dw AiBAws hY ijhVw qusIN Awpxy
hY, jo kuJ vI auh jwnxw cwhy auh aus dy swmHxy Aw AiBAws dy nwl vI kr skdy ho, ieh AiBAws
jwvygw, hW pr ie`k Srq hY ik jigAwsU dw mn swP cWdnI rwq nUM kIqw jw skdw hY ieh AiBAws kyvl
hoxw cwhIdw hY aus dI nIXq swP hovy ausdw koeI aunHW QwvW qy kIqw jw skdw hY ij`Qy AwkwS iblkul
suAwrQ nw hovy[ swP rihMdw hov,y bhuq smyN q`k rihMdw hovy qW jo ieh
bhuq swrIAW hor vI iDAwn lgwaux dIAW AiBAws inrMqr kIqw jw sky[
ividAw hn, ijhVI v`K-v`K Xogw dIAW h`Q ilKq ijhVy sMpr
U n ho jWdy hn aunWH leI ieh CwieAw
pusqkW ivc id`qIAW geIAW hn[ A`KW dI ivclI QW iek mwrg drSk bx jWdw hY[ auh prCwvyN qoN ds
qy iDAwn lgwauxw bhuq gupq qrIkw mMinAw jWdw hY, skdy hn kMm krn leI ikhVw smW SuB hY ikhVw
gupq iDAwn mMinAw jWdw hY[ qusIN bhuq swry cwnx nhIN[ CwieAw qoN q`qvW dw vI pqw lg jWdw hY ijs
qy ihrdy qy vI iDAwn lgw skdy ho jW nwBI qy cwnx qoN jIvn rwz pqw lg skdy hn[ gRMQW iv`c d`isAw

'Awqm mwrg' julweI, 2012


60
hY ik jykr ieh swDn bwrHW swl lgwqwr kIqw jwvy au n mn mu d rw
qW CwieAw sdw leI swDk dy nwl hI rhygI[ swDk
dw mwrg drSn krygI[ aus dy Biv`K bwry d`sygI, iksy ivcwr qy iDAwn lgw ky jW mn nUM iblkul
ausnUM AMqridRStI dyvygI aus dy sOx jwgx supinAW KwlI r`K ky ivcwr dw Awauxw muk
` jWdw hY, ie`Cw Kqm
smyN hr smyN aus dI AMqridRStI kMm krygI[ ho jWdI hY[ ie`Cw Awpxy Awp Kqm ho jWdI hY, iksy
vI hor ivcwr nUM vI Kqm kr idMdI hY, iksy vI hor
bhuq dyr qoN bwAd swDk CwieAw nUM ijs smyN ivcwr nUM vI Kqm kr idMdI hY ies qrHW AiBAWs
cwhy aus smyN pRgt kr skdw hY, ieh CwieAw A`KW krky cyqnqw nwl jo cwho auh krm Kqm kIqy jw
rwhIN pRgt ho ky A`KW rwhIN hI lupq ho jwvygI[ skdy hn[ auh kwrj G`t kIqy jw skdy hn AMq iv`c
CwieAw nUM prdy auqy vI bxwieAw jw skdw hY jdoN jdoN q`k auh Acyqn hI Awp muhwry nw hox jwx[
swDk CwieAw dw hr AMg cMgI qrHW nwl dyK skygw
aus qoN bwAd hI auh Awpxy auqy pUrw-pUrw kMtrol kr ies qrIky dw AiBAws Awpxy Awp nUM KwlI
skdw hy[ suAwsW qy kwbU pw skdw hY, Awpxy kwrj krn leI kIqw jWdw hY qW jo Awpxy Awp nU M
qoN pUrw-pUrw lwB auTw skdw hY[ Awpxw mwnisk srIr rUhwnIAq nwl BirAw jw sky[ swDk Awpxy Awp nUM
dyK ky Bwv mnomeI koS dyK ky auh swrIAW cIzW dI pRwx SkqI nwl vI BrpUr kr skdw hY[ Awpxy Awp
soJI ivkisq kr skdw hY[ ies AvsQw qy phuMc nUM KwlI smJ ky, ivcwr AMdr Byjxy ivcwrW dw pRvwh
ky auh swry mnovgy kwbU kr skdw hY, swDk nUM igAwn auQy Byjxw[ swry ivcwr Kqm kr dyxy cwhIdy hn bwhr
pRkwS pRwpq ho skdw hY[ vI AMdr vI mn Awpxw Awp Kqm kr dyvy ies qrHW
ijs qrHW lUx Kur jWdw hY jW qyl A`g iv`c jl jWdw
SUKSm iDAwn dy hor qrIky hY[ ijhVw swDk ieh AiBAws krygw auh pUrI qrHW
CwieAw purS swDnw, Awpxw prCwvW dyK ky aus pRwpqI kr lvygw[ ausnUM is`DIAW dI pRwpqI ho jwvygI
auqy iDAwn lgwauxw nUrwnI pRkwSvwn iekwgrqw dw ie`k ijvyN ik bRhmidRStI, dUsry dw mn jwx lYxw, ivcwr
swDn hY, nUrwnI iekwgrqw dw AiBAws A`KW nUM ibnHW pVH lYxy[ ijhVw swDk pulwV qy icMqn kry, qurdy
Jpky pulwV qy dyK ky vI kIqw jw skdw hY[ jdoN iPrdy icMqn krygw auh pulwV ivc hI lIn ho jwvygw[
ieh AiBAws prp`k ho jwx qW XogI koeI vI Awkwr ijhVw vI AiBlwSI sPlqw pRwpq krnw cwhuMdw hovy
hnHr
y y iv`c bxw skdw hY, AwpxI ie~Cw Anuswr jo cwhy aus nUM inrMqr AiBAws krnw cwhIdw hY, ies dy krn
auh dyK skdw hY[ eyQoN q`k ik auh kuMflnI vI dyK nwl sPlqw pRwpq hovg y I[ Bwv ausnUM auh pRwpq hovg
y w
skdw hY, ijhVI vYsy nhIN dyKI jw skdI, pr ieh jo aus ny kdy soicAw vI nw hov[y ies Bwvnw nUM d`isAw
qW hI ho skdw hY jdoN kuMflnI jwgRq ho jwvy[ nhIN jw skdw[ auh swDk iblkul hor qrHW mihsUs
krygw nvW jIvn mihsUs krygw[ auh swirAW dw
vwsqv iv`c 'jIv' Bwv ik ivAkqI dI Awqmw
ipAwrw bx jwvygw hrmn ipAwrw aus nUM AiDAwqmk
ie`k roSnI iek momb`qI dI qrHW idsdI hY iesnUM mn
SkqI pRwpq ho jwvygI[ mukqI pRwpq dw ieh iek
iekwgr krn leI vI dyK skdy ho[ mnIpUr c`kr iv`c
swDn hY[ mn pUrI qrHW nwl Kulw r`K ky swDk pUrI
nwBI qy cMdrmw dI roSnI hY ijsdw sbMD AgnI q`qv
qrHW nwl sqv BrpUr ho jWdw hY[ roz dI cyqnqw vI
nwl hY[ ies roSnI qy iekwgr hox nwl, iekwgr
vDyrI ivsiqRq ho jWdI hY ijMnW AiBAws vDyry hovygw
krn nUM AgnI mYfItySn ikhw jWdw hY[ jykr swDk
EnI sucyqnqw v`D hovygI[
ieh roSnI bwr-bwr dyKdw rhy audoN q`k jdoN q`k auh
swrw idn ieh dyK ky ies leI cyqMn nw ho jwvy, SwmBv mudrw
ieh mihsUs kry ik auh ies roSnI AMdr hI cl Xog dI ies ikRAw ivc jdoN ik qusIN AMdroN sucqy
iPr irhw hY[ aus smyN ausnUM is`DIAW pRwpq ho jWdIAW rihMdy ho jIvn SkqI leI cyqn rihMdy ho, mn ic`q
hn[ krky, suAwsW nUM SWq krky lIn huMdy ho[ roSnI nUM A`gy
ie`k hor AiBAws hY, pUrI qrHW nwl suAws krdy ho pr dyKdy nhIN ho[ A`KW dIAW plkW KulHIAW
bwhr k`F lYxy Pyr nwBI q`k AMdr lY ky jwxy auidAwn rihMdIAW hn pr dyKdy kuJ nhIN, idRStI AMqrmuKI
krky[ ies qoN bwAd ihrdy kyNdr qy mYfItySn krnI huMdI hY[ ies mudrw nwl mn lIn huMdw hY, AMdr KuSI
cwhIdI hY ieh krn nwl ihrdy iv`c roSnI jwg ky dw AnuBv huMdw hY[ ies mudrw ivc siQr ho ky A`gy
kwm SkqI nUM iblkul bdl idMdI hY[ dyKo Asmwn iv`c dyKo, hor kuJ nhIN dyKo[ mYfItySn

'Awqm mwrg' 61 julweI, 2012


Awsn iv`c bYT ky kyvl iDAwn lgw ky dyKo, hor kuJ ies AiBAws nUM krky AMdr dw cwnx ho jWdw
vI dyKx dI koiSS nw kro, nw hI plkW Jpko, iDAwn hY, sMswrk cIzW qoN mn muV jWdw hY, Kqm ho jWdw
g`f ky r`Ko, plkW QoVHIAW ijhIAW K`ulHIAW rihx nwl hY[ ieh AiBAws kirAW jdoN vI ie`Cw hovy ik nyqr
siQr kro, icMqn kro, mn ivcwr rihq kro, KwlIpn KolH ky dyKIey kI ids irhw hY ieh kyvl srIr dI
dI AvsQw qy phuMco[ koeI vI bwhr dI cIz nw dyKo, ie`Cw hY ies nUM Kqm kro ies qy pUrw kMtrol kro[
nyqr KulHy hox pr qusIN kuJ nhIN dyK rhy[
lYA Xog (Leya Yoga)
ies AiBAws nwl suAws kwbU hoxgy, nwVI qMqU
ieh ikRAw mn nUM Awvwz ivc lIn hox dI hY
kMtrol hovg
y w, ibrqIAW kwbU hoxgIAw, vwsqv iv`c swry
ies AiBAws dw mMqr Awvwz qy iekwgr ho ky AwpxI
ivkwrW qoN Cutkwrw imlygw, Awqm cyqnqw Kqm hovg y I,
swDwrx cyqnw nUM AMqr dI Awvwz nwl imlxw, lIn
Aws pws kI ho irhw hY aus dw pUrw igAwn hovygw,
hoxw hY[ mn ies qrHW nwl siQr ho ky Awvwz iv`c
jdoN mn nUM ieh nIrs kMm id`qw jwvygw mn iblkul
lIn ho jwvygw[ AwkwS iv`c hvw dy c`lx nwl Awvwz
KwlI ho jwvygw Pyr mYgnyt dI qrHW AMqr dw sMswr
pYdw huMdI hY iesy qrHW srIr iv`c vI AMqr dI gqI
mn nUM pkV lvygw[ ies AiBAws nwl dyKdw hY,
nwl Awvwz pYdw huMdI hY, ivSyS krky jdoN qusIN
ieMqzwr krdw hY, siq ausdw ie`k swQI bx jWdw hY[
pRwxwXwm krdy ho[
ijnHW dI nINd Gt geI hY, ijnHW dw mn siQr ho
igAw, aunHW nUM SwmBv mudrw qoN lwB hovygw[ ieh AiBAws krn leI is`D Awsn iv`c bYTo
Brv`itAW dy iv`c dI QW qy iDAwn joVo, A`KW aupr
nwiskw qy iDAwn lgwauxw cu`ko, plkW bMd rihx idE, A`KW, kMn, n`k, mUMh sB
ieh ikRAw krn leI Brv`itAW dy iv`c dI QW bMd r`K[o SWq, siQr mn nwl s`jy kMn qoN Awvwz sux,o
qy iDAwn lgwauxw ieQy roSnI dyKxI hY, Brv`itAW nUM Pyr hOlI-hOlI AMq nUM quhwnUM bVI swP Awvwz suxygI[
QoVHw auqy cu`kxw hY, mn nUM ihrdy dI jIvn SkqI qy pihly pihl Awvwz bVI au~cI hovygI, v`K-v`K qrHW
juVn idE ijs qrHW ik SwmBv mudrw leI krdy hn[ vI hovygI, ijvyN-ijvyN AiBAws vDdw jwvygw, Awvwz
jIvn SkqI bwry AMqrmuKI ho ky socxw hY, bwhr dyKdy sUKSm huMdI jwvygI[ pihly pihl Awvwz iq`KI swgr
hoey AMqrmuKI hoxw hY, ieh AiBAws mn nUM kwbU krn dIAW lihrW dI qrHW jw golIAW c`lx dI qrHW hovygI
leI bhuq lwBkwrI hY, ies nUM inXmq rUp krky hI jW ijvyN Fol v`jdw hY[ Pyr iv`c ijhy qusIN sMJ dI
lwB pRwpq kIqw jw skdw hY[ ieh krdy hoey suAwsW Awvwz suxogy, GMtIAW dI Awvwz suxogy AMq iv`c qusIN
dy AMdr jwx qy bwhr inklx qy pUrw-pUrw iDAwn hoxw dyKogy ik bMsrI dI Awvwz dI qrHW jW tMn tMn, Cx
Aiq Awv`Sk hY[ ies AiBAws dw pRBWv idmwg qy Cx dI Awvwz suxygI jW m`KIAW dy iBMn iBMnwx dI
pYNdw hY A`KW qy pYNdw hY[ SurU-SurU qy ies dw AiBAws qrHW ieh swrIAW AwvwzW AMdroN hI AwauNdIAw hn,
QoVhy smyN leI hI krnw cwhIdI hY, hOlI-hOlI ies bwhroN nhIN[ iesy krky hor dUsrw koeI nhIN sux
dw smW vDwauxw cwhIdw hY, ijnHW dIAW nwVIAW kmzor skdw[ AiBAws kridAW au~TIAW AwvwzW qy sUKSm
hox aunHW nUM ieh AiBAws nhIN krnw cwhIdw kyvl AwvwzW donW bwry sucq
y rihxw cwhIdw hY, ie`k qoN dUsrI
iksy sMpMn XogI dI hwzrI iv`c hI krnw cwhIdw hY[ Awvwz qy jwxw cwhIdw hY, qW jo mn Btkdw nw rhy[
ieh AiBAws is`D Awsn iv`c krnw cwhIdw hY[
jdoN swDk dw mn pUrI qrHW nwl ienHW AwvwzW
swmHxy dyKxw iv`c lIn ho jwvy qW koeI cIz Pyr ASWq nhIN kr
ieh vI ie`k mh`qvpUrx AiBAws hY, mn nUM skdI[ AMq iv`c mn bwhrmuKI hox qoN ruk ky SWq
eyDr auDr jwx qoN rokx leI Aiq lwBkwrI hY, aunmnI ho jWdw hY[ ieCwvW Kqm ho jWdIAW hn, ieMdRIAW dI
AvsQw qoN pihlW krnI cwhIdI hY, Brv`itAW dy iv`c lwlsw Kqm ho jWdI hY[ mn qy suAws sUKSm ho ky
dI jgHw qy iDAwn itkwE, A`KW nUM aunHW dI Awrwm dI
iDAwn AMqrmuKI ho jWdw hY[ XogI nUM bwhr dw sB
AvsQw qy itkx idE, nyqr QoVHy ijhy Ku`lHy rihxgy,
kuC Bùl jWdw hY, ie`QoN q`k ik Awpw vI Bùl jWdw hY[
kyvl A`KW dw ic`tw ih`sw hI id`sg
y w, ies dw AiBAws
jW qW is`D Awsn iv`c bYT ky krnw cwhIdw hY jW mn AMqr AnMd ivc hI lIn ho jWdw hY[ lIn hox
iksy hor mYfItySn Awsn iv`c[ ijnHW dIAW nwVIAW dy nwl mn nwd auqpMn krn l`g pYNdw hY, jo ie`k
kmzor hox auh iDAwn nwl ies AiBAws nUM krn[ AiDAwqmk SkqI hY ie`k prmAnMd hY, ivsmwd hY,
...........cldw.
'Awqm mwrg' julweI, 2012
62
(pMnw 2 dw bwkI)
mhWpurKW dy jIvn qy Awpxy Amolk pRvwcnW rwhIN sMgqW nUM inhwl kIqw[ swrIAW sMgqW dw DMnvwd[ ikMny
hI pRymIAW ny dUroN dUroN mYNbr bxw ky gu. eISr pRkwS rqvwVw swihb ivKy gur-Sbd lMgr iv`c Awpxw
Xogdwn pwieAw hY mhWpurKW dIAW KuSIAW dy pwqr bxy hn[
ijQy pUrnmwSI rYx sbweI kIrqn duAwrw sMgqW iv`c KIr pRSwd dy nwl nwl AXUrvYidk dvweIAW
trst v`loN PrI idqIAW jWdIAW hn[ auQy AlOpYQk 'sMq virAwm isMG jI mYmorIAl' PrI hspqwl dI
SurUAwq rqvwVw swihb ivKy ho cukI hY[ cMfIgVH qoN fYfIkyt AwrmI dy irtwierf eyAr kmWfr fwktrW
dI tIm hr roj rqvwVw swihb ivKy phuMc ky sMgqW dy PrI cYkA`p krdI hY[ ijs dy nwl nwl sMgqW
dy bOfI tYst iblkul PrI kIqy jWdy hn[ PrI dvweIAW l`KW rupey dIAW idqIAW jWdIAW hn[ Aaux
vwly smyN AMdr ies hspqwl nUM bhuq v`fy p`Dr qy ljwieAw jwxw hY[ qW jo ies mihMgy Xug AMdr
Awm hspqwlW nwloN Gt dy ielwj kIqw jw sky[ ipAwr vwlIAW sMgqW hr mhIny trst rqvwVw
swihb AkwauNt iv`c syvw Byj ky AwpxI ikrq kmweI sPl kr rhIAW hn[

sMgqW pRqI bynqI hY ik imqI 8 Agsq nUM trst dy cyArprsn sMq mwqw bIjI rxjIq kOr jI dy
Awgmn idvs rqvwVw swihb ivKy DUMm-DWm nwl mnwieAw jwxw hY ijs dw smW svyry 10.00 qoN Swm
4.00 vjy q`k hovygw Awpxy smyN iv`coN smW k`Fdy hoey rqvwVw swihb phuMcx dI ikRpwlqw krnI jI[
(-----)

(pMnw 4 dw bwkI)
È≈È’ ‘« ‹∆ Ó«¬¡≈ ’« √Ï«Á √Ú≈‰‘≈πÕÕ √∆¡≈ ‘Ø ’∂ ≥◊ ÂÛ≈ ‘Ø ‹≈Úª, «¬√ ‘¿∞ÓÀ Á∆ ’Ø‘fi∆
Í≥È≈ - ACD √π «Ú⁄Ø∫ ¿∞· ’∂ ¡≈ÂÓ ≥◊ Á∂ ‘πÒ≈∂ Ó≈‰ªÕ «¬≥˜≈
¿∞‘ √Ø‘≈◊‰∆¡ª ‘È ¡Â∂ ¿∞È∑ª È∂ √π‘≈◊ Á≈ ’«Á¡ª ¿∞Óª Ï∆ ◊¬∆¡ªÕ ‘π‰ Â∂≈ ‹ÒÚ≈ º’ª
√ Í»∆ Â∑ª È≈Ò Ó≈‰ «Ò¡≈ ‘À «‹È∑ª Á∂ «‘Á∂ ¡Â∂ Â’Á≈ ‘∆ ‘ªÕ Ó»√≈ ‹∆ È∂ ’Ø‘∂-± Â∂ Â∂≈
«Ú⁄ Ú≈«‘◊π  » Á∂ È≈Ó Á∆ Ëπ È √Á≈ ‘∆ ◊π ≥ ‹ ≈ª ‹ÒÚ≈ º«’¡≈, Â∂≈ ‘∆ ω «◊¡≈Õ
Í≈¿∞∫Á∆ ‘À; «fiÓ-«fiÓ ’’∂ ¡≥«ÓàÚ√≈¿∞∫Á∆ ‘À Â∂ ¡√≈‚∆¡ª ÌπÒª È≈ º’, ¡√ƒ ÌπºÒ‰ «Ú⁄ ÍÀ
«Í¡≈ Á∆¡ª ÿ‡≈Úª ¿∞Ó‚-¿∞Ó‚ ’∂ ¡≈¿∞∫Á∆¡ª ‘ÈÕ ◊¬∂ ‘ªÕ ±≥ ÿ‡-ÿ‡ «Ú⁄ «Ú¡≈Í’ ‘À∫, ÓÀ∫ ¡≈͉∆
«¬‘ √≈Ú‰ Á≈ Ó‘∆È≈ ¿∞È∑ª √π‘≈◊‰ª ˘ √Á≈ ‘∆ ‘¿∞∫ Á∆ ’≥Ë ˙‘Ò∂ «‘ ’∂ «¬√ Ó‘≈È ·ø„∂ ÍÃ’≈Ù
√‘≈¬∆ Ï«‰¡≈ «‘≥Á≈ ‘À - ÂØ∫ ‘∆‰≈ «‘ ‹ªÁ≈ ‘ªÕ Ó∂∂ ¡≥Á Ì∆ ‘È∑∂≈ ‘À,
√≈Ú‰∞ «ÂÈ≈ √π‘≈◊‰∆ «‹È ≈Ó È≈Óπ ¿∞« ‘≈πÕÕ Ï≈‘ Ì∆ ‘È∂∑≈ ‘ÀÕ Ó∂∆¡ª ¡º÷∆¡ª ˘ ÓØÂ∆¡≈ «Ï≥Á
‘Ø «◊¡≈ ‘ÀÕ ¡º÷ª Ú≈Ò∂ Áº√ ‘∂ ‘È Â∂≈ ÍÃ’≈Ù
Í≥È≈ - ACD ’‰-’‰ Â∂ ȱ fiÒ’≈∂ Ó≈Á≈ ‘ÀÕ ¿∞‘ ’«‘≥Á∂ ‘È
≈Ó È≈Ó Á≈ ‘≈ «‹È∑ª Á∂ ◊Ò «Ú⁄ È‘ƒ √ØÌ Â∂∆¡ª ¡º÷∆¡ª ¡≥È∑∆¡ª ‘È, ◊π» ‚≈’‡ Í≈√ ‹≈‰≈
«‘≈, ¿∞‘ ¡≈͉∂ ÓÈ Á∆ ÓÂ, ÎØ’∆ «Ú«Á¡≈ Á∆ Ó≥È ÒÀÕ ¿∞È∑ª Á≈ ’«‘‰≈ ‘À «’ «‹√ ˘ ±≥ ‡ØÒ∑ «‘≈
¡◊È ¡Â∂ ÍÁ≈ʪ Á∆ ÒØ⁄≈ Á∆ ¡◊È «Ú⁄ √Û ’∂ ‘À∫, ¿∞‘ ª ±≥ ¡≈Í ‘∆ ‘À∫, ““ÓÀ∫ «’Ú∂∫ Ó≥Ȫ?”” Â∂∆
√π¡≈‘ ω∂ «‘≥Á∂ ‘È ¡Â∂ ‹∆ÚÈ «Ú¡Ê ◊π¡≈ ’∂ “ÓÀ∫” ‘∆ «¬√ «Ú⁄ ÍÛÁ≈ ‘À, ÍÛÁ∂ È≈Ò È≈ «⁄≥≥ÏÛÕ
√≥√≈ ÂØ∫ ͤÂ≈¿∞∫Á∂ ‘ج∂ ⁄Ò∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ◊π» ÙÏÁ Â∂ ¬∆Ó≈È «Ò¡≈ ‹Ø ÎπÓ≈ «‘≈ ‘À -
¡Á≈√ ’∆¬∂ «’ ‘∂ Ó∂∂ «Í¡≈∂! Ó∂∂ ¡≥Á ¡≈Í∂ ͇∆ ’ÒÓ ¡≈«Í ¿∞Í« Ò∂÷π «Ì ±≥ÕÕ
Ï≈‘ ÿ‡-ÿ‡ «Ú⁄ «Ú¡≈Í’, Ó∂∂ ÍÃÓ ¡≈Í∂! ÓÀ˘ Ú∆ ¬∂’Ø ’‘∆¡À È≈È’≈ Á»‹≈ ’≈‘∂ ’±ÕÕ Í≥È≈ -
Ó≈«¬¡≈ ¡◊È «Ú⁄Ø∫ «÷º⁄ ’∂, «¬√ ⁄¨Ò∂ ≥◊ Á∂ È≈Ò ABIA
≥◊ Á∂, ¡Â∂ ¡≈͉∂ √’ ÏÀ≈◊∆¡ª Á∆ √≥◊ Á∂‘ Í√«˙ ¡≈«Í ‘Ø«¬ ¡È Â≥◊ÕÕ
«‹√ ’’∂ Ó∂∂ ¿∞Â∂ Ú∆ √≈Ú‰ Á∆ Îπ‘≈ Úª◊»≥ ¿∞√ Ò÷∂ È ‹≈«‘ Í≈ÏÃ‘Ó ’∂ ≥◊ÕÕ Í≥È≈ - BG
È≈Ó Îπ‘≈ Á≈ √ ÒÀ‰ Á≈ ¡Ú√ ω √’∂Õ ÓÀ∫ (----------)

'Awqm mwrg' 63 julweI, 2012


ishq ivigAwn
vY d my G nwQ is` D (PPVy BweIky vwly )
AwXu r vy d BISg AwcwrIX[
mu ` K sy v wdwr - sM q go i bM d dws, AwXu r vy d sy v w sM s Qw, DU r I[
mo b weIl nM . 98156-07803
sPr iv`c ishq r`iKAw :-
nwl pyt dI bwXU dI ikirAw iv`c Prk pY jWdw
A`j k`l AwvwjweI bhuq rihMdI hY cwhy hY ijAwdw Bojn Kwx nwl srIr iv`c Qkwvt CyqI
b`s qy jwxw hovy keI vwrI cMgI qrHW bYTx nUM AwauNdI hY Aqy nINd Awaux l`g jWdI hY Aqy sPr
jgHW nhIN imldI lokW dI BIV iv`c keI qrHW dy iv`c sOx leI jgHW imlxI vI muSikl huMdI hY
bMdy huMdy hn iehnW krky hvw Su`D nhIN rihMdI ies krky nw sOx nwl bycYnI Aqy Gbrwht pYdw
gMdI hvw iv`c vI sPr mjbUrn krnw hY hr huMdI hY nINd dy tUly Awaux nwl quhwfw kol ipAw
ie`k bMdy dy srIr iv`coN iksy nW iksy qrHW nw sumwn jW quhwfI jyb iv`coN pYsy jyb kqry pYisAW
cMgI l`gx vwlI durgMD inkldI rihMdI jo dUjy nUM h`Q Pyr jWdy hn[ sPr iv`c qyj imrc mswly
muswPrW nUM pRBwiv`q krdI hY iesy qrHW dy kwrxW jW Awcwr dI ijAwdw vrqoN nw kro ikauNik Awp
nUM dyKdy hoey lMmy sPr iv`c ishq dI r`iKAw nUM ipAws ijAwdw l`gygI pwxI dI pRwpqI leI
vwsqy Kwx pIx Aqy rihx sihx iv`c iDAwn muSikl ho skdI hY[ ijAwdw pwxI pIx nwl ipSwb
dyxw Aiq jrUrI hY[ jdoN sPr krnw hovy kdy vI dI vI CyqI ie`Cw hovygI[ ipSwb krn vwsqy kdy-
pyt Brky Bojn nhIN Kwxw cwhIdw pyt Brky Kwx kdy qW rylg`fI iv`c bwQrUm q`k jwx dw rsqw
(«¬ÊØ∫ ’º‡ ’∂ Ì∂‹Ø ‹∆)
Ï∂ÈÂ∆ ‘À «’ ‹∂ ¡≈Í ‹∆ ‘π‰ º’ ¡≈ÂÓ Ó≈r◊ Í«Âz’≈ Á∂ ÓÀ∫Ïr È‘ƒ ω∂ ª «¬√ Î≈rÓ ˘ Ìr ’∂ ÓÀ∫Ïr«ÙÍ ÍÃ≈Í ’rÈ Á∆ «¥Í≈ÒÂ≈
’rØ ‹∆Õ ‹∂ Â∞ √ ƒ Í«‘Òª ÓÀ ∫ Ïr ‘Ø ¡Â∂ «r«È¿± Ú Ò Á≈ √Óª ¡≈ «◊¡≈ ‘À ª Â∞ √ ƒ «¬√ Î≈rÓ ˘ Ìr ’∂ ⁄À ’ Á∂ È≈Ò Ì∂ ‹ Ø ‹∆Õ

ikrpw krky cYk jW bYNk frwPt ""ATAM MARG MAG. VISHAV G. R. MISSION CH. TRUST" dy nW qy ByijAw jwvy
jI[
Subscription form X ÈÚƒ ÓÀ∫Ïr«ÙºÍ «rÈ∆¿»ÚÒ Ò≈¬∆Î ÓÀ∫Ïr«ÙÍ
with in India Annual Life
Subscription Period By Ordinary Post/Cheque By Registered Post/Cheque
U.S.A. 50 US$ 500 US$
1 Year Rs. 200/280 Rs. 450/530
U.K. 30 $ 300 $
3 year Rs. 500/580 Rs. 1250/1330
5 Year Rs. 700/780 Rs. 2450/2530 Aus. 80 $ 800 $
life Rs.2000/2080 Europ 50 Euro 500 Euro

pu r wxy AM k mM g vwau x ‹ÈÚr∆ ÎrÚr∆ Ó≈r⁄ ¡ÍÃÀÒ Ó¬∆ ‹»È ‹πÒ≈¬∆ ¡◊√ √ÂøÏr ¡’±Ïr ÈÚøÏr Á√øÏr
leI itk kro jI

È≈Ó/Name Aqy ÍÂ≈/Address......................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................................................................

.........................................Pin Code.........................................Phone................................................ E-mail :.......................................

ÓÀ∫................................rπͬ∂ ÓÈ∆¡≈r‚r/ÏÀ∫’ ‚r≈·/⁄À’ Èß.................................«ÓÂ∆...................................r≈‘ƒ Ì∂‹ «‘≈ ‘ªÕ


Á√÷Â................................

'Awqm mwrg' julweI, 2012


64
nhIN rihMdw hY[ b`s motr iv`c qW auq`r ky ipSwb
gu . rqvwVw swihb ivKy mhWpu r SW dy
krnw muiskl
siqsM g pR o g rwm sbM D I
hI hY sPr iv`c c`lx vyly du`D, dhIN, l`sI jW
mhIny dy hr AYqvwr nUM idn dy smyN 1.00 vjy qoN
PlW dI vrqoN krnI cwhIdI hY Bojn qW G`t qoN
4.00 vjy q`k [
G`t hI ilAw jwvy jy nw vI jgHW imly qW vI KVHW
sMgrWd - 16 julweI, idn somvwr
ho ky sPr kr skdw hY BIV iv`c vSYlI hvw dw (svyry smyN 5.30 vjy qoN 8.30 vjy q`k)
vI mukwblw kr skdw hY[ cVHdI pUrnmwSI - 2 julweI, idn somvwr
sPr iv`c vrqx leI cUrx :- dysI jmYx BuMnI (smW - Swm 7.00 rwq 1.00 vjy q`k rYx sbweI
kIrqn)
hoeI 100 gRWm
jrUrI sUcnw - hr pUrnmwSI qy A`DI Bytw nwl Awqm
sYDw nmk - 12 gRWm mwrg mY g zIn dy slwnw mY N br bxwey jWdy hn Aqy
bYdnwQ dI sMKBsm - 5 gRWm drgwhI pR S wd AwXu r vY i dk KIr hr iek cVH d I
pU r nmwSI nU M rwq 1.00 vjy rqvwVw swihb ivKy
ivDI - ieh sB nUM rgV ky brIk Cwx ky cUrx vrqweI jWdI hY[
bxw ky r`Ky pyt dI iksy qrHW dI vI koeI Skwieq AM i mR q sM c wr - hry k cVH d I pU r nmwSI nU M gu r dvwrw
hovy ieh cUrx bhuq hI lwBdwiek hY :- eISr pRkwS rqvwVw swihb ivKy rwq nUM 8.00 vjy huMdw
hY[
Kurwk :- 1 qoN 2 rkwn cUrn Kw ky auproN dI
inrml fyrw ihrdwpur KyVI - imqI 3 julweI pUrnmwSI
pwxI pIau loV Anuswr keI vwrI lY skdy ho[ nUM Swm dy 6.00 qoN rwq 11.00 q`k kIrqn hoxgy[
(------)
«ÚÙÚ ◊πÓ«Â »‘≈È∆ «ÓÙÈ ⁄À∆‡∂ÏÒ ‡º√‡ CB. Ì◊Ú ◊∆Â≈.............Õ A@@/-
Á∂ Ï≈È∆ √ø Ï≈Ï≈ Ú«¡≈Ó «√øÿ ‹∆ ÚºÒØ∫ «Ò÷ ¡Â∂ 33. ¡ÈßÁÓ¬∆ ‹∆ÚÈ ‹≈⁄ E@/-
34. ͺÂ’≈ Á∂ ÍÃÙÈ? Ó‘ªÍπÙª ÚÒØ∫ ¿∞Â 25/-
ÍÃ’≈«Ù Íπ√Â’ª jo ik rqvwVw swihb auplb`D hn[ 35. ¡È∞ÌÚ∆ ÍÃÚ⁄È E@/-
Í≥‹≈Ï∆ «‘øÁ∆ 36. «Ù∆¡ª ÓπÈ∆¡ª Á≈ ÏÑӫ◊¡≈È CE/-
37. ¡≥ÁÒ∆ ÷Ø‹ AC@/-
A. √π«Â √Ï«Á Ó≈◊ E@/ G@/-
38. «√Ó ’‘ª È‘ƒ ACE/-
B. «’Ú ’±ÛÀ Â∞‡À Í≈«Ò D@/- CE/- 39. »‘≈È∆ ÍÃÚ⁄È CE/-
C. Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ -√ºÂ Ì≈◊ª «Ú⁄ AEE/- BCE/- 41. “√∂Ú≈ «√ÓÈ ‹π◊Â∆¡ª” AE@/ñ
D. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À -1 C@/- CE/- 42. “Ó≈È∞º÷ ÂÈ Á≈ ÍÃÔØ‹È” AF@/ñ
E. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À -2 F@/- FE/- 43. “ÔØ◊≈ ¿∞Í ÒÀ’⁄”, C@/ñ
F. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À - 3 A@@/- A@@/- 44. “’Ó ÏøËÈ ÂØ∫ Óπ’Â∆” :- C@/ñ
G. ‘ØÚÀ ¡ÈßÁπ ÿ‰≈ BE/- C@/- 45. jIvn jugiq 300/-
H. ⁄¿∞ÊÀ Í‘« √Ï≈‘ ’À EE/- F@/- 46. mwrg co x 60/-
47. mno B wvW dI rcnwqmk vrqo N N 50/-
I. √π«Â¡ª ¿∞Í‹À ⁄≈¿∞ D@/- D@/-
A@. Ï≈Ï≈‰∆¡ª ’‘≈‰∆¡ª E@/- E@/- English Version Price
AA. √Ï «Íá ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ A@/- A@/- 1. Baisakhi (ÚÀ√≈÷∆) Rs. 5/-
AB. ¡≥«ÓàÎπ‘≈ A@/- A@/- 2. How Rend The Veil of Untruth («’Ú ’±ÛÀ Â∞‡À Í≈«Ò) Rs. 70/-
AC. ¡◊≥Ó ¡◊Ø⁄ Á≈ Ó≈◊ F@/- G@/- 3. Discourses on the Beyond-1 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -1) Rs 50/-
AD. Íπ≈ÂÈ ‡∆’≈ - ‹Íπ‹∆ √≈«‘Ï A@/- AE/-
4. Discourses on the Beyond -2 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -2) Rs. 50/-
AE. ¡Ó ‹Øª AE/- AE/-
5. Discourses on the Beyond -3 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -3) Rs. 50/-
A6. «‘Ó≈Ò∆¡≈ Á∂ √øª Á∂ √ø◊ «ÈÚ≈√ A@@/-
AH. ¡Ó ◊≈Ê≈ A@@/- A@@/- 6. Discourses on the Beyond -4 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -4) Rs. 60/-
AI. ËÓ ÔπË ’∂ ⁄≈«¬ E@/- 7. Discourses on the Beyond -5 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -5) Rs. 60/-
B@. Í«ÚÂ ÍÀ∫‚≈ BE/- 8. The way to the imperceptible (AgMm Agocr dw mwrg) Rs. 80/-
BA. Ì◊ Íë‘Ò≈Á A@/- A@/- 9. The Lights Immortal (Amr joqW) Rs. 20/-
BB. ÚÀ√≈÷∆ A@/- 10. Transcendental Bliss (cauQY pihr sbwh kY) Rs. 70/-
BC. ≈‹ ÔØ◊ D@/- 11. How to Know Thy Real Self-(Vol-1) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 80/-
BD. √≈‹È ⁄Ò∂ «Í¡≈«¡≈ A@/- A@/- 12. How to Know Thy Real Self-(Vol-2) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 80/-
BE. ¡«ÏÈ≈√∆ ‹Ø Ì≈◊-A I@/- I@/-
13. How to Know Thy Real Self-(Vol-3) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 110/-
BF. ¡«ÏÈ≈√∆ ‹Ø Ì≈◊-B I@/- I@/-
14. The Dawn of Khalsa Ideals Rs. 10/-
BG. »‘≈È∆ ◊πÒÁ√Â≈ -A F@/- F@/-
BH. »‘≈È∆ ◊πÒÁ√Â≈ - B F@/- F@/- 15. A Glimpse of His Holiness - Baba ji Rs. 5/-
BI. √ø Â∞Ó≈∂ Â∞Ó∂ ÍÃ∆ÂÓ E@/- AF. Divine Word Contemplation Path’, (√π«Â √Ï«Á Ó≈◊) Rs.150/–
C@. ¡≥«ÓàÏ⁄È √≈Ë ’∆ Ï≈‰∆ H@/- 17. The Story of Immortality (¡Ó ◊≈Ê≈) Rs 260/–
CA. ◊π» ¡ÓÁ≈√ Í√∆¡À E@/- 18. Why Not thy Contemplate the Lord ? (ismrq
ismrq khw nhIN ? ?) Rs 200/–

'Awqm mwrg' 65 julweI, 2012


English Section
Guru Amardas - Abode of Bliss
Sant Waryam Singh Ji
English Translation: Prof. Beant Singh

(English Translation of “Guru Amar Das be made for religious pursuits and
Parsiye” in series.) acquiring spiritual knowledge—
‘He should make efforts, early in the morning,
When the appointed hour comes in take bath and have ablution in the tank of
Nectar.
the morning, you must rise without Then, as by the Guru instructed, must he the
wavering. You must not succumb to the Name Divine repeatedly utter—
temptation of sleeping a little more. After Thereby shall all his sins, evil and foul doings
the alarm rings, do not think of sleeping be shed.
any more. Make effort, remove the quilt Then with rise of day must he chant the
Guru’s Word—
and get up because it is time to meditate
Sitting and rising, on the Name Divine must
on the Name Divine, and not to sleep. This he meditate? P.305
endeavour is the greatest of all. ¿∞ÁÓπ ’∂ ÌÒ’∂ ÍÌ≈Â∆
Once Sri Ram Chander Ji asked Sage «¬√È≈È∞ ’∂ ¡≥«Óà√« È≈ÚÀ®
Vashisht, “O Gurdev (Holy Preceptor)! tell ¿∞ÍÁ∂«√ ◊π» ‘« ‘« ‹Íπ ‹≈ÍÀ
me whether one should make endeavour √«Ì «’Ò«Ú÷ Í≈Í ÁØ÷ Ò«‘ ‹≈ÚÀ®
for acquiring Maya (material wealth) or «Î« ⁄ÛÀ «ÁÚ√π ◊πÏ≈‰∆ ◊≈ÚÀ
spiritual knowledge.” Ï‘«Á¡≈ ¿∞·«Á¡≈ ‘« È≈Óπ «Ë¡≈ÚÀ® ¡≥◊ - C@E
In this way, effort or endeavour is
Sage Vashisht Ji said, “Ram Ji! worldly
essential for practising Divine Name
wealth falls to man’s share according to
meditaion and engaging in God’s
fate writ on the brow. It will automatically
devotional worship.
make man do these things by which he is
destined to acquire it— Seventh is renunciation. If Divine
‘O my mind! Why art thou fallen into this Name is to be practised and lodged in the
brooding? self, some things have to be renounced. If
The Lord Himself on thy behalf is making one does not renounce them, the Name
endeavour: Divine does not work.
In rocks and stones has He created living
creatures, First thing to be given up is violence.
Whose sustenance He there provides.’ P.10 Then violence is of many kinds. There is
’≈‘∂ ∂ ÓÈ «⁄ÂÚ«‘ ¿∞ÁÓπ physical violence--hitting someone with a
‹≈ ¡≈‘« ‘« ‹∆¿∞ Í«¡≈® stick, or killing him. There is violence of
√ÀÒ ÍÊ Ó«‘ ‹ø ¿∞Í≈¬∂ speech--hurting someone’s feelings through
Â≈ ’≈ «‹’∞ ¡≈◊À ’« Ë«¡≈® ¡≥◊ - A@ taunts. Then there is violence of thoughts—
He said, “Effort or endeavour ought to thinking or wishing ill of others. There is

‘Atam Marg’ 65 July, 2012


violence of ‘jeev atma’ (soul) too--harming desires, his mind cannot be at peace. Man’s
someone with the power acquired by heart is full of desires. Prominent among
reciting a ‘mantra’ (chant) in solitude for a them are: desire for wealth, for son, for
period of 40 days. All these five kinds of public adulation, for reading scriptures, for
violence have to be eschewed. performing religious ceremonies. All these
Then there is telling lies. Falsehood desires have to be given up. If man does
has to be given up— not give up desire, his mind is not at rest,
‘Burn the way of life that turns the mind and flies with it (desire).
away from the Beloved Lord. There are five pleasures of senses in
Saith Nanak: Pure is the love wherein is
man—of eyes, ears, nose, tongue and skin
maintained devotion to the Lord.’ P.590
‹≈Ò¿∞ ¡À√∆ ∆«Â «‹Â∞ ÓÀ «Í¡≈≈ Ú∆√À®
[sight, hearing, smell, taste, and touch].
È≈È’ √≈¬∆ ÌÒ∆ Í∆«Â
Word (speech), touch, form (beauty), relish
«‹Â∞ √≈«‘Ï √∂Â∆ Í«Â ‘À® ¡≥◊ - EI@ and scent are the five pleasures of the
‘Farid, the deeds which are of no avail, senses. Man has to give up all these
abandon thou those deeds, lest thou be put to delights. Five prides are also present in
shame in the Court of the Lord.’ P.1381 every man--worldly power, wealth, beauty,
Î∆Á≈ «‹È©∆ ’øÓ∆ È≈«‘ ◊π‰ Â∂ ’øÓÛ∂ «Ú√≈«® caste, and youth. These are the five
ÓÂ∞ √«Ó≥Á≈ Ê∆Ú‘∆ √ª¬∆ ÁÀ ÁÏ≈«® ¡≥◊ - ACHA thieves—
Man has to give up telling lies ‘Empery, wealth, beauty, pride of caste and
altogether; then back- biting, slander, envy youthfulness—
and thieving have to be given up. Thieving All these five are robbers of goodness:
By these five marauders is the world robbed—
is of many kinds. One is stealing
None caught by these preserves decency.’
somebody's thoughts or ideas and writings P.1288
and projecting them as one’s own though ≈‹ Ó≈´ »Íπ ‹≈«Â ‹ØÏÈ∞ Í≥‹∂ ·◊®
lacking basic education. Such persons are ¬∂È∆ ·◊ƒ ‹◊π ·«◊¡≈ «’ÈÀ È ÷∆ Ò‹® ¡≥◊ - ABHH
called plagiarists. Similarly, there are poets Acquisition of worldly power, too
who steal others’ compositions and much wealth and scholarship rob a man of
thieving preachers also. Then there is theft his decency.
of wealth, such as taking bribes. If such a
person thinks that he is not stealing, then Guru Sahib says—‘Are you learned
let him dare to accept bribes before and educated? Then have avarice, wrath,
everybody. So, this is all thieving or attachment and pride been annulled in
stealing. you?’ When man’s answer is in the
negative, then Guru Sahib says—‘You are
One’s conduct and living should be not educated and learned’.
the same everywhere- at home, in
‘The scholar who harbours greed, avarice and
gurdwara, while going to meet holy men, pride, is said to be a fool.’ P.140
in public and in office. One should not Í«Û¡≈ Ó»÷π ¡≈÷∆¡À «‹√π ÒÏπ ÒØÌπ ¡‘ø’≈≈® ¡≥◊ - AD@
behave differently at different places.
He is only a book-worm. He has just
One should speak humbly and gently. bookish knowledge. But he is not educated
As long as man does not give up sensual in the true sense of the word—

July, 2012 66 'Atam Marg’


‘Saith Nanak: He alone is learned, a scholar the holy, this subject cropped up that saints
with a vision, were no longer patient and tolerant. A
Who wears round his neck necklace of the
Nanga holy man said, “Brothers! I have
Name Divine.' P.938
È≈È’ √Ø Í«Û¡≈ √Ø Í≥«‚Â∞ Ï∆È≈ seen a holy man living at Harkhowal in
«‹√π ≈Ó È≈Óπ ◊«Ò ‘≈π® ¡≥◊ - ICH the Punjab. He is full of patience and
forbearance.” A ‘sanyasi’ (recluse or ascetic)
He, who comes to realize that in the observed that it was impossible. The Nanga
Divine Court, it is the Name which is holy man asked him to go to the Punjab
going to be valued, practises Divine Name and see it himself. He came to Baba Ji’s
meditation day and night. He alone is truly hermitage in the Punjab and asked about
learned, while all the rest are mere book- him (Baba Ji).
worms. They, who are moved by pride, are The attendant said, “Sir! he usually
not educated or learned. So, in this way, goes in this direction. If he finds a shady
these are the five prides—beauty, empery, place on the sandy bank of the seasonal
wealth, caste and youthfulness. Acquiring stream, he rests there.”
too much wealth, worldy power, youth- It was because his daily reading of
fulness and physical strength have all to be Gurbani compositions was quite rigorous
given up. If these exist in man, he cannot and long. Five times he read/ recited the
engage in God’s devotional worship. ‘Panj banis’ (Five Gurbani compositions
Avarice has to be given up, and so also the prescribed for daily reading/ recitation for
desire for supremacy that all may call him a Sikh), 15 times Sukhmani Sahib, and 25
good and praise him. Some persons are all times Jap Ji Sahib. You can calculate
the time making plans to gain public yourself how much time it takes to do so
praise and for this purpose indulge in false much reading of Gurbani. So he lay under
show and ostentation. Besides these, you a mango tree with a cloth sheet covering
have to give up hypocrisy or pretension, him. The sewadar (attendant) stood a little
desires, and doubts. In this way, there are away from him.
many things. As long as they continue
churning in the mind, Name Divine does The ‘sanyasi” (recluse) said, “Where is
not work and act. the holy man?”

Thereafter, man has to cultivate The attendant said, “Sir, he is lying


virtues, such as patience and forbearance. there.”
If patience or fortitude is lacking, one The recluse said. “Are you sure that he
cannot practise Name meditation. Baba is the holy man and not someone else?”
Jawala Singh Ji Harkhowal’s patience and
He said, “Yes sir! he is the holy man.”
fortitude is very well known. Holy
congregation! when one reads the story of As the recluse approached, he at once
his life, one is simply surprised at his put his shod foot on the saint’s chest. Baba
humility and tolerance. Ji took out his hands from under the cloth
sheet and started pressing his feet, and
Once in Assam at a gathering of

‘Atam Marg’ 67 July, 2012


said, “Sir, I am blessed to get the dust of So when Guru Maharaj (Sahib Guru
your feet.” Angad Dev Ji) saw Baba Amar Dass Ji and
Extricating his foot from Baba Ji’s hold, examined his inner self, he observed that a
he kicked him and said, “You are perfect buyer of the Name had come that
practising hypocrisy.” day. Seating him in front, he asked him to
utter ‘Waheguru’ (God’s Name).
Baba Ji got up at once and fell at his
feet and said, “Sir! you have advised me No sooner did he (Baba Amar Dass Ji)
rightly. You came to see me, and I kept utter ‘Waheguru’, Name-melody started
lying.” emanating from every particle of his body,
and the Perfect True Guru bestowed the
On hearing these words of utter boon of the Name Divine upon him—
humility and forbearance, the recluse
‘Within my mind. I have found the gem (Name
started weeping loudly, and said, “Holy Divine).
man! I have found you exactly the same as The True Guru has given it to me. He has
I heard you described. First, forgive my charged no price for it.
mistake.” He narrated the whole incident. My search has ended and I have become calm
and stable.
Baba Ji said, “No! it is all right.”
I have made fruitful or conquered my
So this is the virtue or quality that is invaluable human life, O Nanak.’ P.964
needed in a Divine Name practitioner. ‘· Ó≥fi≈‘» ÓÀ Ó≈‰’π ÒË≈®
Pride or arrogance has to be given up. Óπ«Ò È «ÿË≈ ÓÀ ’± √«Â◊π« «ÁÂ≈®
Sometimes, the name of a person is ‘Sital „»ø„ Úfl≈¬∆ Ê∆¡≈ «ÊÂ≈®
Dass’ [cool and humble slave], but from ‹ÈÓπ ÍÁ≈Êπ È≈È’ «‹Â≈® ¡≥◊ - IFD
within he is ‘Agan Dev’ [God of Fire]. ‘The Perfect Satguru has in his mercy blessed
Wrath and pride have to be given up. One me with the inexhaustible wealth of the Name
has to cultivate forbearance, mercy, of true God.’ P.315
contentment, politeness, discipline and Â∞«√ «ÁÂ≈ Í»À √«Â◊π» ‘« ËÈ∞ √⁄π ¡÷π‡π® ¡≥◊ - CAE
celibacy. The Perfect True Guru has given the
One should cultivate the habit of boon of the Name Divine. Holy
charity and longing for devotional service. congregation! if the devotee or seeker is
When these virtues are imbibed, then one perfect, the Name Divine instantly takes
has only to surrender one's self to the roots as soon as it is heard. Some devotees
Guru— have doubts on this score. Bhai Sahib Bhai
‘Accept thou death first, abandon the hope of Randhir Singh Ji of Narangwal has written
life, a book entitled ‘Rangley Sajjan’. He writes
And be the dust of the feet of all, then alone in this book—”At Ludhaina we were
come thou to me.’ P.1102 administering ‘amirt’ (baptismal nectar).’
Í«‘Ò≈ Ó‰∞ ’Ï» « Ò ‹∆Ú‰ ’∆ ¤«‚ ¡≈√® [The ‘Panj’ Piaras on that occasion included
‘Ø‘π √ÌÈ≈ ’∆ ∂‰∞’≈ ¿∞ ¡≈¿∞ ‘Ó≈À Í≈«√®¡≥◊ - AA@B
your Biji's (Sant Ji’s revered wife) father
Then is one worthy of obtaining the also. He has been mentioned in the book
boon of the Name Divine. by the name of Sant Hira Singh.] When the

July, 2012 68 'Atam Marg’


bowl of ‘amrit’ (hectar) was ready, they Bhai Sahib said, “Brother! now
administered ‘amirt’ to a young boy of administer ‘amrit’ (baptismal nectar)
village Faleywal. He was a student of tenth carefully.”
class. Respected father poured five palmfuls So ‘amrit’ was administered with great
of ‘amrit’ on his head, five he made him care. Respected father was asked how long
drink, but when he sprinkled ‘amrit’ on his it would take for the boy to come to his
eyes, he looked at him with such glow that senses.
he (the boy) was immediately lost in a
trance. Bhai Sahib said, “What should be He said, “His exalted consciousness
done now?” will come down to normaley after 56
hours.”
Respected father said, “I happened to
employ rather excessive zeal.” An ‘Akhand Path’ (an end to end
non-stop recital of the Sikh scripture) was
Bhai Sahib said, “The child won’t be started. Bhai Sahib has written in his book,
able to bear so much force.” “After the conclusion of the ‘Akhand Path’,
Holy congregation! when spiritual we started Gurbani Kirtan (Singing of
endeavour has been made in the inner self, Gurbani). At the end of exactly 56 hours,
then this Name meditation comes to the child started flying over the
acquire power. Everything has strength or congregation and moving over musical
power. There are two things about this instruments. Then he lay prostrate before
Name. One is the word ‘Waheguru’, the Sri Guru Granth Sahib. Respected father
letters used in it. Behind these letters is its came again and said, “Bhai Sahib! at this
power. Just as ‘sota’ (stick or club) is a moment his soul is seeking union with the
word, but behind it is its power. When the Timeless One, God at the Divine Portal.
club strikes one’s back then one comes to Kindly start ‘kirtan’ (singing) of ‘lavan’
feel that it (club) has hit. Every word has (Gurbani hymns recited to solemnize Sikh
its meaning and power. So one is the sign marriage called ‘Anand Karaj’).”
or symptom, the other is the power of the ‘Kirtan’ (singing) of ‘lavan’ was
meaning of the word. Thus the power of commenced. The child made movement but
the holy Word elevated his consciousness his feet did not touch the floor. Holy
and made it cross all the stages by congregation! this is the impact of
sprinkling the ‘amrit’ (baptismal nectar) just sprinkling the ‘amrit’ (baptismal nectar) just
once. once.
Bhai Sahib said, “What will happen So if the bestower is fully
now?” accomplished in Divine Name meditation
Respected father said, “Pick him up and the recipient or seeker too fully
and seat him in a corner on one side.” deserves, the Name Divine takes roots in
The child was seated on one side of his heart and mind at once. So, when Baba
Sri Guru Granth Sahib. Amar Dass Ji received the boon of the
Divine Name, such was his state—

‘Atam Marg’ 69 July, 2012


Refrain: When the Guru shot an arrow at me, ‘Gurmantar’ (Guru’s chant or Waheguru)
It pierced my heart,
with the help of a rosary for 2½ hours.
O devotees!
It pierced my heart… Then, you give up the rosary; only the
Ë≈È≈ - ◊πª È∂ Ó∂∂ ˙, Ï≈‰ Ó≈«¡≈ -B, B. tongue moves, the lips move. That is called
Ó∂∂ ÍÀ «◊¡≈ ’Ò∂‹∂ ¤∂’ -B, B. reciting the Name with the tongue. About
‘Saith Kabir: As the heroic True Guru shot his him, whose tongue does not recite the
arrow, Name Divine, and abandoning the Name
When it struck, fell I to earth and was my indulges in meaningless talk and trivialities,
bosom pierced.’ P.1374 the Guru’s edict is—
’Ï∆ √«Â◊π √±Ó∂ Ï≈«‘¡≈ Ï≈È∞ ‹π ¬∂’∞® ‘Hard is the resolve to utter the true Name.’
Ò≈◊ ‘∆ Ì𫬠«◊« Í«¡≈ Í≈ ’∂‹∂ ¤∂’∞® P.9
¡≥◊ - ACGD ¡≈÷«‰ ¡¿∞÷≈ √≈⁄≈ È≈¿∞® ¡≥◊ - I
By uttering ‘Waheguru’ (God’s Name) It is really difficult to utter the true
just once, the Name current ran through Name. Man can continue talking all the
every particle of his body and Baba Amar day long, but he cannot recite the holy
Dass Ji was thrown into trance or deep Name. Then this tongue ought to be
meditation. He did not talk to anyone and punished—
sat in solitude. He forgot taking food and Refrain: If thou my tongue utter not the
no thought arose in his mind. So, holy Name Divine,
congregation! Guru Sahib bestowed such You should in small bits be cut.
Ë≈È≈ - ‹∂ ±ø È≈Ó È≈ ‹Í∂∫ «‹‘Ï≈ Ó∂∆¬∂,
grace on him (Baba Amar Dass Ji) that he
«ÂÒØ «ÂÒ ÂÀ˘ ’º‡∆¬∂ -B, D.
became perfect and complete. Such
‘The eyes which see not the saint of God,
becomes the state of both the bestower those eyes ever remain miserable.’ P.1362
and the receiver. Otherwise, we are
ÈÀ‰ È Á∂÷«‘ √≈Ë «√ ÈÀ‰ «Ï‘≈«Ò¡≈® ¡≥◊ - ACFB
generally concerned about how to
meditate on the Name Divine. This The eyes which do not enjoy a
concern occupies everyone’s mind because glimpse of the holy should be closed.
there is no book on this subject. It is a ‘The ears listening not to the holy Word had
hidden or mysterious path which is not better be dammed. The tongue, which utters
not the Name, ought to be cut bit by bit.’
manifest. It is a matter concerning man’s
P.1362
inner self. How can the inner self be ’È È √πÈ‘∆ È≈Áπ ’È Óπø«Á ÿ≈«Ò¡≈®
instructed about it? We can explain it only √È≈ ‹ÍÀ È È≈Óπ «Â´ «Â´ ’« ’‡∆¡À® ¡≥◊ - ACFB
practically. ‘Lord! as is put out of mind the Lord,
So, first take the case of one in Day after day comes decline.’ P.1362
‘«‘ª ‹Ï «Ï√À ◊Ø«ÏøÁ ≈«¬
whom the Name Divine does not work. «ÁÈØ «ÁÈ∞ ÿ‡∆¡À® ¡≥◊ - ACFB
He has received the Name all right, but his ‘My tongue! into a hundred pieces shall I cut
mind is as yet full of sins; it is soiled with thee,
impurity. Initially, he recites the Name Shouldst thou not utter the name of the Lord.’
with the help of a rosary for 2½ hours. Sit P.1163
down after taking bath. Then recite the ∂ «‹‘Ï≈ ’‘π √ ÷≥‚®

July, 2012 70 'Atam Marg’


‹≈«Ó È ¿∞⁄«√ √Ã∆ ◊Ø«ÏøÁ® ¡≥◊ - AAFC his uttering the Name of God. On the
Guru Sahib says—Cut that tongue into other hand—
a hundred pieces which does not recite ‘Farid, dreadful are the faces of those who
God’s Name and does not utter ‘Waheguru’ forget the Lord’s Name.
Here, they undergo many troubles and
(God’s Name) even by mistake. The tongue
hereafter, find no abode and refuge.’ P.1383
that recites God’s Name is eulogized in the
Î∆Á≈ «ÂÈ≈ Óπ÷ ‚≈Ú‰∂
following words—
«‹È≈ «Ú√≈«˙È∞ È≈¿∞®
Refrain: Blessed, blessed is the mouth
¡ÀÊÀ Áπ÷ ÿ‰∂«¡≈ ¡◊À ·¿∞ È ·≈¿∞® ¡≥◊ - ACHC
That utters ‘Satnam, Satnam’ (True is the
Name of the Lord). Their faces are frightening. So, in this
Ë≈È≈ - «‹‘Û≈ √«ÂÈ≈Ó √«ÂÈ≈Ó ‹ÍÁ≈, way, Guru Sahib describes the greatness of
ËøÈ ‘À Óπ÷Û≈, ËøÈ ‘À Óπ÷Û≈ -B,B. uttering the Name of God with the
‘Kabir, blessed is the mouth with which mouth tongue. There are stages of the Name
the Lord’s Name is uttered.’ P.1370 recitation; as the devotee advances from
’Ï∆ √Øπ¬∆ Óπ÷π Ëø«È ‘À ‹≈ Óπ«÷ ’‘∆¡À ≈Óπ®
one stage to another, its fruit increases
¡≥◊ - ACG@
accordingly. There are four ‘banis’ in man.
Guru Sahib says that the mouth One is called ‘baikhri’ (word uttered from
which does not utter the Name of God, is the mouth), as we speak normally. Second
fit to be reproved and cursed. And what is is called ‘madhma’ (word rising from the
the fruit of uttering the Name Divine? mind or heart and coming to the throat),
‘What to say of the poor body of that which is uttered in the throat and is
creature, even his village shall be purified.’ inaudible to anyone. Third is ‘pasanti’
P.1370
which is in the heart and has not yet got
Á∂‘∆ «’√ ’∆ Ï≈Íπ∆ Í«ÚÂzπ ‘Ø«¬◊Ø ◊Ã≈Óπ® ¡≥◊ - ACG@
shaped into a thought or idea. Fourth is
The purification of his body through below this which is called ‘pra bani’ (word
Name-recitation is a very small or minor abiding in the ‘mooladhar—anal region).
thing. Wherever his voice (uttering the ‘Pra’ and ‘pasanti’ are the language of tele-
Name) shall travel, the village in which he communication without speaking. In the
lives shall be purified. Such is the Guru’s Divine Court, it is this speech that is
edict— spoken or used. Here lips do not move.
Refrain: The whole town shall be made pure, When the soul goes there, initially he
Utter thou— ‘True is God’s Name.’
moves his lips.
Ë≈È≈ - √≈≈ È◊ Í«ÚºÂ ‘Ø ‹≈Ú∂,
√«ÂÈ≈Ó ÏØÒ Ú≈«‘◊π» - B, B. But then he receives the instruction—
‘Kabir, blessed is the mouth with which ‘Why are you needlessly moving your lips?
mouth the Lord’s Name is uttered. Here your thoughts and feelings are
What to say of the poor body of the creature, understood without resorting to speech,
even his village shall be purified.’ P.1370
whether you are Panjabi-speaking or
’Ï∆ √Øπ¬∆ Óπ÷π Ëø«È ‘À ‹≈ Óπ«÷ ’‘∆¡À ≈Óπ®
English-speaking, or Persian-speaking.
Á∂‘∆ «’√ ’∆ Ï≈Íπ∆ Í«ÚÂzπ ‘Ø«¬◊Ø ◊Ã≈Óπ® ¡≥◊ - ACG@
Speech is one. Feelings or thoughts get
Don’t talk of the individual’s body; the formed first, while words are formed later,
entire village or town shall be purified by so that is entirely the language of feelings
‘Atam Marg’ 71 July, 2012
or emotions. ‘Pra bani’ exists at the place passage called sooraj—’ which is called ‘Ida’
from where words get formed. He who [air-channel extending from the head
meditates on God and recites God’s Name through the left nostril down to the left
with the tongue, obtains great fruit. If lips side of the vertebrate column].'Ida',
don’t move, tongue does not move and ‘Pingala’ [air channel through the right
there is movement only in the throat, then nostril] and ‘Sukhmana’ [breath-passage
fruit obtained from Name meditation and lying between ‘Ida’ and ‘Pingala’] are the
recitation is ten-fold. Ten times that fruit is three air channels in man along the
obtained by Name-meditation through vertebrate—‘Ida’ on the left side, while
‘Pasanti’ speech, or the language of ‘Pingala’ on the right. He (Bhai Gurdas Ji)
thoughts. There love abides. Reciting the writes--Uttering the ‘Gurmantar’ (Guru’s
Name at that place only once is equal to chant or word; Waheguru), breathe through
reciting it hundred times outside. Ten the right nostril. The method cannot be
times even that fruit is obtained by made public. Depending upon the
reciting the Name through ‘pra’ speech- practitioner’s inclination, accomplished and
reciting once there is equal to reciting 1000 experienced holy men instruct him about
times outside. the method which is good for him.
So, as the concentration of mind Thereafter, hold the breath there. The
increases in Divine Name contemplation, middle part of ‘Sukhmana’ air-channel is
its fruit continues increasing called ‘miratsar’, where there is no breath,
proportionately. First, we recite the Name from where the breath returns. Hold the
Divine with the tongue. After that comes breath there and utter the Name, then
the turn of Name recitation with each while reciting this Name; you will be filled
breath. The method of reciting the Name with joy and relish.
with the breath has been described in ‘Ajrah Jaar maar amreh.’ (Kabit Bhai
detail in Guru Granth Sahib. Bhai Gurdas Gurdas Ji 16)
too has explained it fully. ¡‹«‘ ‹≈« Ó≈« ¡Ó«‘........®
’«ÏºÂ Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆ 16
‘Soor sar sokh pokh som pooran kay
He says—‘This Name burns and
Bandhan thaiy mitar apia peeay hai.’ destroys the ‘haumein’ (ego) which is fire-
(Kabit Bhai Gurdas Ji 16) proof or which cannot be burnt, because
√» √ √Ø«÷ ÍØ«÷ √ØÓ √ Í»È ’À, ‘Ego is at variance with (or opposed to) the
ÏøËÈ ÁÀ «Óà√ ¡«Í¡ Í∆¡≈¬∂ ‘À® Name: the two dwell not in one place.’ P.560
’«ÏºÂ Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆ 16 ‘¿∞ÓÀ È≈ÚÀ È≈«Ò «ÚØËπ ‘À
Áπ«¬ È Ú√«‘ «¬’ ·≈«¬® ¡≥◊ - EF@
He says—‘Just as a fish swims in the
reverse order and goes in the direction When the Name starts impacting,
from which water is coming, similarly, you ‘haumein’ (ego) starts dying. Mind which
should reverse your breath-air. By reversing cannot be conquered, starts dying and
the breath, first— getting subdued with the power of the
Name. It starts giving up the habit of
‘Dry up the air in the breathing

July, 2012 72 'Atam Marg’


considering itself to be a physical body. When through the Guru, the Sikh
The mind ceases to consider itself to be a becomes absorbed in Divine Word
body. It realizes—‘I am soul— contemplation—
‘The wall-like body becomes immortal and the ‘When the vital breath on the left side (moon)
soul does not wander in existences.’ (Kabit comes into the air channel on the right(sun).’
Bhai Gurdas Ji 16) [Kabit Bhai Gurdas Ji 28]
¡√«Ê ’øË ‘ø√ ¡ÈÂ È Ë≈¬∂ ‘À® √«√ ÿ« √π» Í»« «È‹ ÿ« ¡≈¬∂ ‘À®
’«ÏºÂ Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆ 16 ’«ÏºÂ Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆ 28
The body becomes healthy and free This is reference to ‘Ida’ (air channel
from maladies. The ‘jeev-atma’ (man’s soul) on the left) and ‘Pingala’ (air channel on
is freed from the cycle of birth and death, the right). When we recite the Name
if the Name is firmly lodged in the heart Divine in this manner, then our
in this manner. consciousness penetrates the ‘trikuti’
‘Just as a pitcher falling from the roof (middle of the forehead just above the eye
breaks and mixes with the elements, word brows) and enters the ‘Dasam Duar’ (Tenth
sound mixes with the Eternal Sound, water Door).
with water, ‘and from the right side (sun) returns to the
left (moon), then like a fish the Gurmukh’s
Similarly the ‘jeev’ (individual soul) (Guruward or Guru-directed) mind comes to
mingles with the Supreme Soul.’ (Kabit his original home (soul state).’[Kabit Bhai
Bhai Gurdas Ji 16) Gurdas Ji 28]
‘……. passing through the ‘trikuti’ becomes
¡≈ÁÀ ¡≈«Á È≈ÁÀ È≈«Á √«ÒÒÀ √«ÒÒ «Ó«Ò,
absorbed in the ocean of peace.’
ÏÑÓÀ ÏÃ‘Ó «Ó«Ò √‘«‹ √Ó≈¬∂ ‘À®
(Kabit Bhai Gurdas Ji 28)
’«ÏºÂ Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆ 16
He becomes absorbed in Waheguru (God) in
The beginning is ‘Waheguru’, the holy the Tenth Door where there is Supreme
Word that is ‘Onkar’ (Formless One)— Bliss.
‘With one word Thou didst effect the world’s ‘He rises above the three attributes [rajo
expansion and whereby millions of rivers (passion, energy), tamo (darkness and evil)
began to flow.’ P.3 and sato (virtue)] and reaches the ‘Fourth
’∆Â≈ Í√≈¿∞ ¬∂’Ø ’Ú≈¿∞® state’ [Transcending the three qualities of
«Â√ Â∂ ‘ج∂ Ò÷ Á∆¡≈¿∞® ¡≥◊ - C Maya or Mammon].’ (Kabit Bhai Gurdas Ji
With the revelation of that Primordial 28)
Sound is obtained the Name Sound. The
two mingle as water mingles with water. (... to be continued)
The Tenth Door is opened. About this,
Bhai Gurdas Ji writes more clearly—
‘When the Sikh becomes aligned with the
Guru, his mind becomes absorbed in the
‘shabad’ (Guru-bestowed Name melody)'.
[Kabit Bhai Gurdas Ji 28]
√ÏÁ √π«Â «ÒÚ ◊π«√÷ √ø«Ë «ÓÒ∂.......Õ
’«ÏºÂ Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆ 28

‘Atam Marg’ 73 July, 2012


Why not contemplate the Lord?
Sant Waryam Singh Ji
English Translation: Prof. Beant Singh

(Continued from P. 83, issue June, 2012)


precious is each breath of their life. Just as
She said, “Show me what it is.” She
the farmer got a pouch of diamonds, we
washed it, but she too did not understand
have got from God 24000 breaths for daily
what this shining thing was. She said, “It
use. Nobody in the world has been able to
is something precious. I will ask my
realize the value of breaths. Man can be
neighbour about it. I will consult that Seth
emancipated even in a single breath. Now
(rich merchant or moneylender).” She
Guru Sahib says to us, mortals, “You have
retuned home and inquired about it. The
wasted the night in sleeping without
Seth himself was not at home. His wife
engaging in Divine Name meditation and
said, “He is about to come. Consult him
God’s devotional worship, and the day
but to me it appears to be something very
you have wasted in eating and performing
precious.” When she showed it to the Seth
worldly tasks. This life was precious like a
on his return, he said, “Sister! it is a very
diamond, which you have wasted for
costly diamond. Do you have only one
cowrie-shells. Neither did you meditate on
piece?”
the Name Divine, nor did you do any
She said, “Now I have only one. What pious deeds. You did not do the task for
is its price?” which you had come into the world –
He said, “You can buy a house; you Refrain: The swan came to pick pearls,
can buy cattle; you can buy land also. Even But sat on carrions,
then the money you will get from its sale O dear, sat on carrions.
won’t be exhausted.” The swan came to pick pearls.

She started weeping at this revelation. Ë≈È≈ - ‘ø √ ÓØ Â ∆ ⁄π ◊ ‰ ˘ ¡≈«¬¡≈,


Thereafter, on finishing his work, the ¡≈ ’∂ Ï«‘ «◊¡≈ ’ø ◊ ≈ Â∂ -B, B.
farmer, her husband, also returned home. Ó∂∂ «Í¡≈∂, ¡≈ ’∂ Ï«‘ «◊¡≈ ’ø◊ª Â∂ -
B, B.
She said, “We have been looted, God ‘ø √ ÓØ Â ∆ ⁄π ◊ ‰ ˘ ¡≈«¬¡≈,.. -B.
had shown great kindness to us. That
pouch was of diamonds. I sold only one, ‘For their doings during day a hundred times
and the Seth said, ‘You can buy house, are they reproached;
land and oxen with its proceeds.’ But we A thousand times by night.
threw them into the river thoughtlessly.” Like the swan pecking at carrion,
Since the river was closeby, the diamonds Have they deserted laudation of God.’
shot by the farmer kept falling into it. This P. 790
is an illustrative story which holy men √¿∞ ˙Ò≈Ó©∂ «ÁÈÀ ’∂ ≈Â∆ «ÓÒ«È© √‘ø√®
often narrate to tell the people how «√Ϋ √Ò≈‘‰∞ ¤«‚ ’À ’ø ◊ ∆ Ò◊≈ ‘ø √ π ®

July, 2012 74 'Atam Marg’


Man came into the world to meditate Guru Sahib says –
on God’s Name. God gave him tongue to ‘The body fortress has nine doors.
sing His praises, ears to hear His The tenth is kept unseen.’ P. 954
laudations, hands to render service, and È¿∞ ÁÚ≈‹∂ ’≈«¬¡≈ ’Ø ‡ π ‘À Á√ÚÀ ◊π Í Â∞ ÷∆‹À ®
feet to go to the congregation of the holy. This citadel-like body has nine doors,
God gave man tongue to eulogize Him, but which open outwards. The eyes do not
he started indulging in slander, backbiting, open inwards. Whenever they open, they
jealousy, and squabbling. Man’s mind is open outwards. The ears hear not inner
greatly disturbed and distracted. He does voices. They hear voices of the outside
not find time for practising Divine Name world. All these doors open outwards. One
meditation. If he does find time, his mind true and real door is lying closed; it is
does not become absorbed in it; he keeps called the Tenth Door –
yawning. Even if he does not yawn and
‘……….. the Tenth is kept unseen.’
forcibly keeps sitting in the congregation,
P. 954
he imbibes nothing; his mind remains dry,
............ Á√ÚÀ ◊πÍÂπ ÷∆‹À®
empty and unreceptive.
It has remained hidden. It has neither
So Guru Sahib says that man came opened, nor does man know that this door
into the world to meditate on God’s Name, has also to be opened. About the outer
but he has become trapped and entangled doors, he knows and in the outside world
in other things. Mardana said to Guru has he become deluded. Thus deluded, he
Nanak Sahib, “O Sovereign! I have does not try to go inwards –
observed that everywhere you go, you talk
‘The bride who goes amiss by seeing the body
about the need of meditating on God’s
of nine apertures obtains not the peerless thing
Name. When you discourse, everybody is
of Gods’ Name.’ P. 339
greatly impressed. People come in large
È¿∞ ÿ Á∂«÷ ‹π ’≈Ó«È Ì»Ò∆ Ï√Â∞ ¡È±Í È Í≈¬∆®
numbers. But in practice, I do not see
anybody meditating on the Name Divine. The unique object that is beyond
What is the cause of this conduct and praise, is lying within this body, both mine
behaviour of the people?” Guru Sahib said, and yours, but the nine mansions of sense
“O Mardana! everything depends on man’s organs have made man oblivious of it. As
interest and inclination. If there is desire a result of this forgetfulness, man does not
and appetite, man eats food with relish. see inwards. So Guru Nanak Sahib said,
Even dry bread without vegetables tastes “Brother Mardana! man knows about the
savoury. If there is no appetite, man nine doors (of sense organs) but he does
spurns even the best food. So man is not know the Tenth Door. Adamantine
interested in things other than Divine shutters are fixed there. These stony doors
Name meditation.” cannot be opened in any manner. They
cannot be broken with dynamite or in any
There are two things here. One is that other way. These are the shutters of hope
God is not visible to these eyes. The eyes and doubt, which are called stony doors –
with which God is seen, are different.

‘Atam Marg’ 75 July, 2012


‘The adamantine shutters of the Tenth Gate nine types. It is through them that this
open not. Through the Guru’s word alone they Tenth Door is found. Guru Sahib says that
get opened.’ P. 954 through this door-
Ï‹ ’Í≈‡ È ÷πÒÈ∆ ◊π √Ï«Á ÷πÒ∆‹À® ‘Thereby is the self illumined – such blessing
Man does not obtain the Guru’s word. by devotion and meditation is attained.’ P .
He does not endeavour to open the Tenth 954
Gate. So it does not open. Well, if it gets «ÂÂπ ÿ‡ ¡≥« ⁄≈ȉ≈ ’« Ì◊«Â «ÓÒ∆‹À®
opened, what is its mark or indication? Can What is seen in that light? Guru Sahib
we know that it has opened? Guru Sahib says – ‘God is seen –
says – ‘Yes dear! there –
‘In all creation is the Sole Supreme pervasive,
‘The melodious celestial strain rings …’ who of all is the Creator.’
P. 954 P. 954
¡È‘Á Ú≈‹∂ Ëπ « È Ú‹Á∂ ...............® √Ì Ó«‘ ¬∂’π ÚÂÁ≈ «‹«È ¡≈Í∂ ⁄È ⁄≈¬∆®
It is not an empty place within the Among all is present the One Lord,
self. Within you are ringing unstruck who has created this world. But we do not
mystic sounds – know that this door is present in all – in
‘…. by the aid of the Guru’s word is this you as well as me. But does any desire for
mystic music heard.’ P. 954 knowing this arise in us?
............... ◊π  √Ï«Á √π ‰ ∆‹À ® ‘Hail, hail to Thee, O True King!
It is with the help of the Guru’s word True, ever true is Thy Name.’ P. 947
that these unstruck celestial strains of Ú≈‘π Ú≈‘π √⁄∂ Í≈«Â√≈‘ ± √⁄∆ È≈¬∆®
mystic music are heard, otherwise not. Guru Sahib said, “O Mardana! man
Even if you close your ears with your hears and reads all right, but his interest in
fingers you will hear this music. It will be the Name is not roused. When there is no
heard with the Guru’s word alone. Then, interest, no desire, how can he meditate on
Guru Sahib says – the Name Divine?”
‘Thereby is the self illumined ……..’
Mardana said, “But, sir, you advise
P. 954
and urge the people a lot to meditate on
«ÂÂπ ÿ‡ ¡≥  « ⁄≈ȉ≈ ...............®
God’s Name.”
Divine Light shines in the mind. This
is light of knowledge and understanding. Guru Sahib said, “Well! that we have
to do as it is our duty.”
But –
‘.... such blessing (of knowledge) by devotion He said, “Then sir! why don’t people
and meditation is attained.’ practise Divine Name meditation when
P. 954 you advise and urge them so much?” Guru
............... ’« Ì◊«Â «ÓÒ∆‹À ® Sahib said, “O Mardana! precious things
are not appreciated except by appreciators
This door is discovered with God’s love
or evaluators of merit. The world does not
and devotion, not otherwise – in any other
know what the Name Divine is. Ask
manner. God’s worship and devotion is of

July, 2012 76 'Atam Marg’


people – which land here is superior – O Mardana! the world does not value
which can produce potato, which the Name. People only know that
sugarcane, which can give two crops and ‘Waheguru’, ‘Rama’, ‘Narayan’, ‘Gobind’,
which three. Ask the cloth merchant about ‘Allah’ are only words. They do not know
cloth, he will tell you everything, which is their deep significance and meaning.
genuine and which imitation, and which Consequently, they do not feel interested
can sell at double its price. Similarly, you in it. A greedy person is interested in
can ask a chemist which medicines are satisfying his greed; a wrathful person is
genuine and which spurious. So does a interested in venting his anger; a sensualist
dealer in cattle know about the breeds of is interested in lust which keeps him
cows and buffaloes. A cloth merchant straying from the path of virtue to gratify
knows nothing about them. Similarly, they, his lust. So the world is not interested in
in whose heart there is ardour and God’s Name and its contemplation.”
devotion for God, who want to make this Mardana said, “But, sir! you advise the
human birth fruitful, know the value and people so much to engage in God’s
greatness of the Name Divine. The devotional worship; don’t you? Besides I
common people of the world do not know also observe that people listen to you
about it. That is why, in Gurbani occurs attentively.” Guru Sahib said, “That is true,
the following edict – but they forget afterwards.”
Refrain: Greatness and glory of the Name When Mardana did not understand
abides in the heart of the saints even after Guru Sahib’s repeating this
Ë≈È≈ - Ó«‘Ó≈ ‘« È≈Ó Á∆ many times, he said, “Well then! we will
√ø  ª Á∂ «‘Á∂ Ú√Á∆ -B, B. explain this to you practically.” While
√ø  ª Á∂ «‘Á∂ Ú√Á∆ -B, B.
travelling from place to place, one day,
Ó«‘Ó≈ ‘« È≈Ó Á∆,..... -B.
Guru Sahib reached Patna, which, at that
‘The praise of the Name abides within the time, was called Patliputra. Reaching
mind of the saint. Patna, Guru Sahib said, “Look Mardana!
By saint’s influence, all the sins flee. can you see those buildings in the distance.
The society of saints is obtained through the This garden is very beautiful. While I sit
greatest good luck. here, you go there and have food.” At this,
By saints’ service, the Name is meditated Mardana laughed.
upon.
Guru Sahib said, “Mardana! what is
Nanak, some rare person receives the Name,
the matter? What makes you laugh today?”
through the Guru.’ P. 265
He said, “Sir, I have laughed because you
È≈Ó ’∆ Ó«‘Ó≈ √ø  «Á Ú√À ®
have told me to go and take food as if
√ø ÍÃÂ≈«Í ÁπÂ∞ √Ìπ È√À®
somebody is waiting for me.”
√ø  ’≈ √ø ◊ π Ú‚Ì≈◊∆ Í≈¬∆¡À ®
√ø  ’∆ √∂ Ú ≈ È≈Óπ «Ë¡≈¬∆¡À ® Guru Sahib said, “Then what do you
È≈Ó Â∞ « Ò ’¤∞ ¡Úπ È ‘Ø « ¬® do for having food?” He said, “Accompany
È≈È’ ◊πÓπ«÷ È≈Óπ Í≈ÚÀ ‹È∞ ’Ø«¬® me, sir, if you want to see what I do. At

‘Atam Marg’ 77 July, 2012


some places, I find noble persons. I pay jeweller offered him a hundred rupees.
obeisance to them or greet them with the Mardana asked him if there was any big
salutation – ‘True is Lord Creator’. They jeweller there. He mentioned the name of
return the greeting, and so conversation Salas Rai and told him the location of his
gets started. I sing your praises and then house. Bhai Mardana reached there and
request them to provide food also.” Guru pulled the rope of the bell. The bell rang
Sahib said, “Mardana! if you don’t get food and a servant came down whom Mardana
in this manner, then what do you do?” greeted with the salutation – ‘True is Lord
He said, “Sir! then only I know what Creator’. The servant asked him who he
happens to me. People call me an idler was. Bhai Mardana said, “I am a balladeer
who peeps into homes and will commit of Guru Nanak Sahib. My name is
burglary at night. Such reproaches they Mardana. I belong to Madhar Desh” (That
utter.” is how present Panjab was known then). It
was also called Sapat Sindhu. It used to be
Guru Sahib took out his foot from the the land of seven rivers. The Greeks called
wooden slipper, and digging the earth with it ‘Hapat Sindhu’, and from ‘Hapat’
his toe, said, “Mardana! pick it up. It is a originated the world ‘Hindustan’. So Bhai
very precious ruby. It is invaluable. You Mardana said, “I am a native of that
are not to sell it; you have only to ask its place.” The servant asked, “What do you
value. Go! you will get enough food to have with you?”
eat.”
Bhai Mardana said, “This! I have this
Mardana went away with the ruby. thing with me. I want to know its value.”
First, he went to a vegetable seller and The servant took the ruby in his hand,
showed the ruby to him. He said, “It is examined it and then said, “Bhai Mardana!
nothing. It has no value. If you like you I can tell you whatever little understanding
can have too radishes.” I have. My master is sitting upstairs; I am
Mardana said, “Sir, examine it his servant.” The servant took Bhai
carefully. It is very precious.” He said, Mardana upstairs and introduced him to
“Not at all. It is an ordinary pebble. his master, “This is Bhai Mardana. He is a
Children find many such pebbles in the companion of Guru Nanak Sahib. He is
Ganges. If you wish, you may take two carrying this object and wants to know its
radishes in exchange for this.” value.” The rich jeweller said, “Then, how
Ahead was a confectioner’s shop. He much did you assess its value?”
offered half seer (one seer = 900 gms) of He said, “One thousand rupees.”
sweets. Then there was a cloth merchant, Bhai Mardana was surprised how
who offered two yards of cloth. Going differently the ruby had been estimated.
from shop to shop, he reached a jeweller Starting with two radishes, it had come to
who agreed to give ten rupees for the be valued ½ seer sweets, 2 yards cloth,
ruby. Ten rupees of those days are hundred rupees and now suddenly it had
equivalent 2500 rupees of today. Another been estimated to be worth Rs. 1000.” The

July, 2012 78 'Atam Marg’


jeweller said, “Show it to me.” When he Rs. 100.”
looked at it, the breath he had inhaled, he
could not exhale. When he did catch In the meantime, the servant brought
breath, he said, “Son Adharka! take out a hundred rupees. The jeweller paid
hundred rupees from the cash box and obeisance to the ruby by making an
give me a low stool.” Mardana kept offering of Rs. 100 and gave this money to
watching with wonder what had Bhai Mardana. When Bhai Mardana was
happened. The jeweller too noticed going to leave with the ruby and Rs. 100,
Mardana’s wonderment, and said, “Bhai the jeweller said, “Bhai Mardana! what
Mardana! I am not giving you its value. It about your arrangements for food?”
is an extremely precious ruby. It is that He said, “Till now there are none.”
invaluable ruby about which our ancestors
The jeweller said, “How many persons
used to talk. It is priceless. Is it yours?”
are you?”
Bhai Mardana said, “No! it has been Bhai Mardana said, “Three members
given to me by Guru Nanak Sahib.” The are always there in our company – Guru
jeweller said, “Is he the same Guru Nanak Nanak Sahib, Bhai Bala Ji and I. If Guru
who is wandering from place to place Sahib happens to stay somewhere, then
emancipating the people?” Because then it the number swells to thousands; the entire
was not like today, when everything comes town starts coming to him.”
on the television and appears in
newspapers, and the whole world comes He said, “Well then! I shall bring food
to know. Now means of transmission and for you.”
communication have become very fast. In Bhai Mardana returned and placed Rs.
those times, they were not. Recently, we 100 as well as the ruby before Guru Sahib.
got a mosque built for the Muslims on the Guru Sahib asked, “Mardana! how is it
occasion of Eid. Phone calls started coming that you have brought both money and the
to me from America that the news had ruby?” He replied, “O True Sovereign! my
come on the internet that we had gifted a head is whirling. I am bewildered.” Guru
mosque to the Muslims. News travel very Sahib said, “Why?”
fast now. In Guru Nanak Sahib’s times,
these means did not exist. News hardly He said, “O Sovereign! only you know
travelled from one place to another, and your ways.”
those too through travellers or pilgrims. Guru Sahib said, “Tell me what
Bhai Mardana said, “May God bless you! happened.”
He is the same Guru Nanak.”
Bhai Mardana said, “Sovereign! the
He said, “It is my good fortune that I long and short of it is that the vegetable
have got a glimpse of the invaluable ruby. seller offered two radishes for the ruby, the
Bhai Mardana! I am not giving its value. confectioner offered ½ seer (450 gms.)
The value of having a glimpse of it is itself sweets. Besides, they insisted on me to give

‘Atam Marg’ 79 July, 2012


the ruby to them for using as a First, when I went to the vegetable seller
counterweight in their weighing balances. and told him that it is very precious, he
The cloth merchant offered two yards of said, ‘What precious? Such pebbles can be
cloth, and in this way its value continued found in abundance in the river water.’
increasing as I went from one person to Placing his finger on his temple and
another. Finally, I went to Salas Rai, the turning it round, he said, ‘There is
jeweller. He said, “Its value cannot be something wrong with your head.’ I left
assessed. It is invaluable.” Guru Sahib said, him, but the same treatment was meted
“Mardana! that is why I had told you that out to me by the cloth merchant. Sir! they
precious things cannot be evaluated drove me mad. I argued with them a lot,
without appreciators of merit. What does a but they did not listen to me.”
vegetable seller or a confectioner know
Guru Sahib said, “Then isn’t it true
what a ruby is? They know the value of
that the value of the Name Divine can be
the things they sell. Therefore, only Divine
appreciated only by Divine Name
Name practitioners know the value of
practitioners? If they come to know the
God’s Name, and not anybody else.
value of the Name, they will recite it day
Refrain: Greatness and glory of the Name and night. The Name Divine recited
abides only in the heart of the sincerely just once can do anything –
saints …
‘If man contemplates the Lord with one mind
Ë≈È≈ - Ó«‘Ó≈ ‘« È≈Ó Á∆,
for an instant,
√ø  ª Á∂ «‘Á∂ Ú√Á∆ -B, B.
He falls not into the noose of death.’
√ø  ª Á∂ «‘Á∂ Ú√Á∆ -B, B.
Akal Ustat
Ó«‘Ó≈ ‘« È≈Ó Á∆,............. -B.
¬∂ ’ «⁄ «‹‘ «¬’ «¤È «Ë¡≈«¬˙
‘The praise of the Name abides within the ’≈Ò Î≈√ ’∂ Ï∆⁄ È ¡≈«¬˙®
mind of the saint. If man appreciates the value of the
By saint’s influence, all the sins flee. Name Divine, he will tie bundles of God’s
The society of saints is obtained through the devotion and Name meditation and
greatest good luck.’ P. 265 accumulate a huge store. This spiritual
È≈Ó ’∆ Ó«‘Ó≈ √ø  «Á Ú√À ® conversation was still going on, when the
√ø ÍÃÂ≈«Í ÁπÂ∞ √Ìπ È√À® jeweller came with the food.
√ø  ’≈ √ø ◊ π Ú‚Ì≈◊∆ Í≈¬∆¡À ®
He said, “Sir! it is a very precious
Only by supreme good fortune is the
ruby.” He talked of the ruby only. Guru
company of the holy obtained. Guru Sahib
Sahib said, “Salas Rai! it is a mere pebble.
said, “So Mardana! you argued with me –
You have put a high value on it, when it
why does the world not understand the
is mere dust. What can it do? It can give
value of the Name inspite of your sermons
only worldly things. It is of no use in the
and discourses? Did you not tell the people
Divine court. You have something far more
that the ruby is very precious?”
precious than this.”
He said, “Sir! what should I tell you?
After thinking, he said, “Sir! in my

July, 2012 80 'Atam Marg’


treasure house, there is nothing as precious “This woman has lost her needle. Kindly
as this ruby. My Munim (accountant) has help her.”
all the calculations how many crore worth So, in this way, they all started
it is.” searching for the needle. One person was
Guru Sahib said, “We are not talking intelligent. He said, “Mother! give some
of crores. What you have is above value.” clues as to where the needle has fallen.”
He said, “Kindly explain it to me.” She said, “Brother! it must have fallen
Guru Sahib said, “That is God’s Name inside the house.” He asked, “But you are
which abides within you.” looking for it here and you have engaged
so many other persons also in the search?
‘The Name Divine, bestower of Nine Treasures
You should look for the needle in your
immortalizing,
house.” She said, “But there is darkness in
In our own self is lodged.’ P. 293
the house. Nothing can be seen there.”
È¿∞ «È«Ë ¡≥«ÓÃÂπ ÍÃÌ ’≈ È≈Óπ®
Truly speaking, similar is our state. The
Á∂ ‘ ∆ Ó«‘ «¬√ ’≈ «Ï√à ≈ Óπ ®
Name is lodged within us –
In the body of all us sitting here lies
‘The Name Divine, bestower of Nine Treasures
the Name Divine. We are so wealthy that
immortalizing,
we cannot be called poor. We are
In our own self is lodged.’ P. 293
Waheguru’s (God’s) spiritual princes. We are
È¿∞ «È«Ë ¡≥«ÓÃÂπ ÍÃÌ ’≈ È≈Óπ®
His progeny. He (God) is the Master of
Á∂‘∆ Ó«‘ «¬√ ’≈ «Ï√Ã≈Óπ®
millions of universes, and yet we consider
ourselves poor because we are unaware of Guru Sahib has told its distinguishing
the precious Name-thing lying within us; mark also –
to us it is a lost thing. ‘Therein abides the Ultimate silence of ecstasy,
And the unstruck mystical music.’P. 293
When I was studying in class III or IV,
√π ø È √Ó≈«Ë ¡È‘ ‘ È≈Á®
we used to be told a story about a woman
who lost her needle. Now I realize that it ‘Where lies the Name Treasure, there
contained many precious pieces of wisdom. is no thought. It is a state undisturbed by
At that time, we knew only the story that thought. Unstruck celestial musical
that woman came out of her house and instruments are playing. There is mystical
started searching for the needle in the music because the Name is extremely
bazaars and lanes. precious.
‘Therein abides the Ultimate silence of ecstasy.
A person came and asked her, “O
And unstruck mystical music,
mother! for a long time, you have been
Of wonders indescribable.’ P. 293
rummaging through this sand. What are
√πøÈ √Ó≈«Ë ¡È‘ ‘ È≈Á®
you searching?” She said, “Son! I have lost
’‘È∞ È ‹≈¬∆ ¡⁄‹ «Ï√Ó≈Á®
my needle. Kindly help me.” He was a
good man. So he also started searching. In When one’s consciousness rises to that
the meantime, another person came and region, such wondrous joy shall be
asked, “What have you lost?” He said, experienced as cannot be described. The

‘Atam Marg’ 81 July, 2012


thing is lying within our own body-home, È¿∞ ÁÚ≈‹∂ ’≈«¬¡≈ ’Ø ‡ π ‘À Á√ÚÀ ◊π Í Â∞ ÷∆‹À ®
but we continue looking for it outside. Ï‹ ’Í≈‡ È ÷π Ò È∆ ◊π  √Ï«Á ÷π Ò ∆‹À ®
Guru Sahib says – ‘O dear! the Name jewel ¡È‘Á Ú≈‹∂ Ëπ « È Ú‹Á∂ ◊π  √Ï«Á √π ‰ ∆‹À ®
abides within you, but you are talking «ÂÂπ ÿ‡ ¡≥  « ⁄≈ȉ≈ ’« Ì◊«Â «ÓÒ∆‹À ®
about stones. What is this ruby if not √Ì Ó«‘ ¬∂ ’ π ÚÂÁ≈ «‹«È ¡≈Í∂ ⁄È ⁄≈¬∆®
stone? The Name within you is above any Guru Sahib said, “O Salas Rai! you are
value, it is priceless. Nobody in the world talking about this ruby? It is correct that,
can put a price on the Name, and He according to worldly calculations, it is
whose Name it is also abides within this highly valuable but in you is abiding the
body – Master of millions of universes. He who
‘The same illimitable Reality or God is within pervades the universe abides within you–
the self and without; ‘He, who is in the universe, that also abides
In each being is the Lord pervasive.’ in the body, and whoever seeks, he finds Him
P. 293 there.’ P. 695
√Ø ¡≥« √Ø Ï≈‘« ¡Èß® ‹Ø ÏÑÓ≥‚∂ √ج∆ «Í≥‚∂ ‹Ø ÷Ø‹À √Ø Í≈ÚÀ®
ÿ«‡ ÿ«‡ «Ï¡≈«Í «‘¡≈ Ì◊Úø® In you abides the Lord’s Name whose
Recite like this – value nobody has been able to assess till
Refrain: In the body does abide my Master, today.”
my God, There is a story. Stories are meant to
My Master, my God explain deep things to the people. Some
In the body does abide, my Master people call them illustrations also. Some of
…. them are such as have happened too.
Ë≈È≈ - Á∂ ‘ ∆ Á∂ «Ú⁄ Ú√Á≈ √π ¡ ≈Ó∆ Ó∂  ≈, Ú≈«‘◊π  »
Once there were two brothers, who
Ó∂  ≈ -B, B.
were very rich. One brother did not utter
√π ¡ ≈Ó∆ Ó∂  ≈, Ú≈«‘◊π  » Ó∂  ≈ -B, B.
God’s Name – Rama, Govinda, Allah – even
Á∂ ‘ ∆ Á∂ «Ú⁄ Ú√Á≈ √π ¡ ≈Ó∆ Ó∂  ≈,... -B.
by mistake. He had taken a vow not to
‘The body fortress has nine doors. utter God’s Name. Some persons take such
The tenth is kept unseen. vows also.
The adamantine shutters of the tenth gate open
not. Through the Guru’s word alone they get In our own village Dhamot also, there
opened. was a Singh who had taken a vow not to
The melodious celestial strain rings there. By pay obeisance to Guru Granth Sahib. When
the Guru’s word it is heard. he was married, Jathedar Sundar Singh
The Divine Light shines in the mind of those asked him to pay obeisance to Guru Granth
who hear the music of the tenth gate. Such Sahib. As all were present, both from the
persons meet God by embracing meditation. boy’s and girl’s sides, he had to pay
The One Lord, who has Himself made the obeisance. When he came out, he cursed
world, is contained amongst all.’ the Jathedar saying that he had made him
P. 954 break his vow. So some persons are
needlessly obstinate.

July, 2012 82 'Atam Marg’


So, this brother had taken a vow not some hungry man who could be served
to utter God’s Name – neither Rama, nor food to fulfil the second brother’s vow.
Allah, nor Govind, nor Narayan. The second When the sun was about to set, he set out
brother was a religious person. He too had for the pyre. The boys said, “There comes
taken a vow that he would take food only an old man. Just wait; let us bring him.”
after serving food to a guest. In earlier They went running to him and found that
times, people used to serve meals to the he was hungry. He was brought and
guests. But later, gurdwaras came to be served food. At night, the entire village
established. Food started coming there assembled. The other brother was also
which was served to the guests. I sitting.
remember that, my grandfather used to He said, “Old man! if you had not
stand by the road in the evening. Many come today, my brother would have died;
times I observed what he was doing there. his remains would have come to be
When the sun set, he would ask the immersed in the Ganga. This man is doing
passersby, “Brother! where are you going?” a wrong thing.” The old man said, “O
He would say, “Sir, I have to go to such man! recite Rama’s (God’s) Name.”
and such place.”
He got enraged and remarked, “Is
He, then, would say, “Night is falling. Rama my saala (wife’s brother)?”
Stay for the night.” There was a house
outside. There he would serve fodder to The relationship of ‘saala’ is good, but
the cattle and also sent home a message, we take it as a word of abuse.
“Send food for two persons.” So, our elders The old man said, “Well! you have
were concerned about serving guests. found a kinship with ‘Rama’ (God). Now
So, the second brother had also taken we shall reward you for uttering ‘Rama’
a vow to take food only after serving food just once. You are going to die tomorrow
to a guest. Once there were prolonged in the evening; after a few hours. All your
rains. It rained continuously. For three life you have been an atheist. Yama’s (God
days, he did not take food because there of Death) messengers will come to take
were no guests. His brother gloated over you. They will take you beating and
his predicament and said, “Look! I am belabouring. When you reach there, there
enjoying myself. I do not act like you.” But will be found no good deed to your credit.
he did not say, “I do not believe in God.” Ask for the price of having uttered ‘Saala
Rama’ (God’s Name) once; don’t ask for
The second brother said, “Brother! the fruit or reward.”
today if no guest comes I shall immolate
myself.”
(... to be continued)
The pyre was got readied. There was
commotion in the entire village – ‘He is a
good man, he should be helped.’ Young
boys came and ran in all directions to find

‘Atam Marg’ 83 July, 2012


Awqm mwrg dI nvIN mYNbriS`p Aqy irnIaUvl
SRI mwn sMq bwbw virAwm isMG jI mhwrwj rqvwVw swihb vwilAW duAwrw ilKq pusqkW,
gwien kIqIAW Sbd gurbwxI kIrqn dIAW kYstW, CD.’S, VCD.’S, DVD.’S MP3 dy
Awp jI hyT ilKy AYfrYsW qoN mMgvw skdy ho jI[
For all enquiries about 'Atam Marg' viz. renewal, new membership, non-receipt
of the magazine etc. and also for procuring audios, videos & CDs; and books
authored by Sant Waryam Singh Ji, please contact the following :
U.S.A.
Vishav Gurmat Roohani Mission Charitable Trust, U.S.A.
Contact : Baba Satnam Singh Ji Atwal, Po. Box No. 32845,
Sanjose, CA - 95152, U.S.A.
Phone & Fax :- 001-408-263-1844, vgrmctusa@yahoo.com

England (U.K.)
Atam Marg Spiritual Scientific Educational Charitable Trust (U.K.)
9 Elizabeth Rd., Walsall West Midlands, WS5 - 3PF U. K.
Contact : Mrs. Gurbax Kaur, Mr. Jagtar Kulair :-
Tel : 0121 200 2818, Fax : 0121 200 2879
Voicemail : 08701654402, Raj Mobile : 07968734058, Email : info@atammarguk.com
For U.K. renewal of Atam Marg Magazine please forward cheque $ 30.00 payable to A.M.S.S.E.C.T. (U.K.)
9 Elizabeth Road, Walsall, West Midlands WS5 3 PF

Canada
Canada - Bhai Sarmukh Singh Pannu : Phone - 001-604-433-0408,
Vancuvar
Bhai Parmjit Singh Sandhu : Cell - 001-7788389135, Vancuvar
Email:-pbkrj@yahoo.ca
S. Jasbir S. Ranu : Phone 001-604-589-9189
IN INDIA
09417214391, 09417214379, Email : atammarg1@yahoo.co.in

July, 2012 84 'Atam Marg’

You might also like