Professional Documents
Culture Documents
Yirmibirgunde NLP
Yirmibirgunde NLP
Önsöz
• " büyük bir başarıdır. Geçmişte NLP çok sınırlı bir kitlenin
özellikle terapistlerin kullandığı bir şeydi. 21 Günde NLP'nin
yayınlanmasıyla, şimdi perde açıldı ve halk bu heyecan verici ve
sınırları ortadan kaldırıcı teknolojiyi paylaşmaya davet edildi.
Sonra çok büyük bir şey üzerinde çalıştıklarını fark ettiler. Çünkü
ticaret, terapi, spor gibi herhangi bir alana girebilirlerdi ve bu
alanda onların başarmalarını sağlayacak olan esas yapıyı
bulmuşlardı. Amerikan ordusuyla, büyük spor takımlarıyla,
Amerikan hükümetiyle ve büyük şirketlerle çalıştılar.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
2
Genel olarak, yeni bir şeyin geniş kitlelerde kabul görmesi için
yaklaşık olarak iki nesil geçmesi gerekiyor. İlk fax sistemi
1947'lere kadar dayanırken, evlerde ve işyerlerinde kişisel
bilgisayarların kullanılmaya başlanması için ne kadar uzun bir
süre geçmesi gerektiğini biliyorsunuz. Bu kitabı okuduğunuz
zaman, toplumun doğal akışından 15-20 yıl daha ileride
olacaksınız! İşte bu sebeple bu kitabın hayati önemi var. O, John
ve Richard'ı vazgeçmek noktasına geldikleri yerde tutup kaldırdı
ve NLP ilerleyerek bu günlere geldi; yani toplumun bütün
kesimlerinde kabul göreceği bugünlere...
Dr. Harry Alder, bir NLP örneği olarak en ideal olandır. Klasik
NLP alanında bir dizi veya daha fazla kitap yazmıştır. Harry
girdiği herhangi bir alanda anlaşılmaz bir yeteneğe sahiptir, çok
değerli bilgiler ortaya çıkarabilir ve onları bir şekilde bizim
kolayca kullanabileceğimiz bilgilere çevirir. NLP ruhuyla tamamen
bütünleşmiş olan en iyi örnektir. O, hem herkes gibi bir insandır
hem de bir Rönesans adamıdır! Onu tanımak ve onu bir iş
arkadaşınız saymak büyük bir zevktir. Yeni bin yılı yaşadığımız şu
günlerde, bu kitap gelecek için kişisel bir global dönüşümde
hayati önemi olan anahtarlar içermektedir. Kim düşünebilirdi ki
bundan altmış beş yıl önce, genel semantiğin kurucusu Alfred
Korzybski "Science and Sanity" (Bilim ve Makul Düşünüş) adlı
eserinde "Harita, vatan değildir." dediğinde, bu kadar doğru
anlaşılacaktı. Harita, vatan değildir ve bunu siz daha ilk ünitede
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
3
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
4
21 GÜNDE NLP
Giriş
ve
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
5
Bu kitabın iki temel amacı var. Birincisi, sizi NLP ile tanıştırması
olup bunun için ön bilgiye ihtiyacınız yok. Konu hakkında çok az
veya hiç bilginiz yokken NLP konuyu diğer dokümanlarda
bulamayacağınız şekilde detaylarıyla ele alır. İkincisi, NLP
pratisyen sertifikası için tam bir eğitim el kitabıdır ve tamamıyla
uluslararası genel sertifika standartlarına uygundur (Pratisyen
Aşaması). Aynı zamanda ek olarak bir özet de verildi.
E-Prime
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
6
Sözler (Varsayımlar)
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
7
NLP'ye sağlam bir giriş için, samimi bir şekilde kitabı okuyun ve
günlük hayatınızda prensipleri ve teknikleri uygulayın. Bu şekilde
daha başlangıçta önemli bilgiler ve yetenekler kazanacaksınız.
Kişisel keşfinizin ve potansiyelinizi kullanmaktan doğan
memnuniyetinizin tadını çıkarın.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
8
I. GÜN
• Düşünmek ve Yapmak
• Kişisel Mükemmellik
• Örnek Başarı
• NLP Modeli
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
9
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
10
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
11
Düşünmek ve Yapmak
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
12
"Doğal Yetenek"
Mükemmellik Stratejileri
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
13
NLP Modeli
Şekil 1.1.'de gösterilen NLP modeli, bir metot veya sistem olarak
deneyimi gösterir. Bildiğimiz beş duyumuzu içermektedir. Fakat
bunları maddi olarak olduğu kadar manevi olarak da düşünme
şeklimize göre adapte eder. Vücudun ve zihnin birliğini
örneklendirir. Buzdağı örneğini kullanırsak NLP modeli sadece
güzeyin üzerindeki" deneyimi değil içerideki, sübjektif olan,
yüzeyin altındaki" deneyimi de yansıtır. İnsanların kendilerine öz
değerlere, duygulara, inançlara, arzulara ve motivasyonlara göre
hareket ettiğini kabul eder. Sizin "deneyiminiz" (yaşantınız)
sadece benimkinden farklı değil herkesinkinden farklıdır.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
14
Deneyim Oluşturmak
Görsel Görme
İşitsel işitme
Kinaestetik Dokunma/Hissetme
Koku Koklama
Tad Tatma
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
15
Günün Sözü
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
16
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
17
Günün Uygulamaları
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
18
İsteklerinize Ulaşmak
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
19
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
20
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
21
2. O şeyi yapmak.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
22
Spricific (Özel)
Measurable (Ölçülebilir)
Achievable (Ulaşılabilir)
Realistic (Gerçekçi)
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
23
Beynin işleyişi öyle bir şeydir ki negatif terimlerle ifade edilen bir
hedef tamamen yanlış sonuçlar verecektir. Ebeveynler bazen
çocuklara yapmamaları gereken şeyleri söylerler. ("Düşünme!"
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
24
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
25
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
26
Ne istiyorum?
Ne yapmak istiyorum?
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
27
Doğal ortamı içerisinde olduğu zaman bir ağaç daha fazla şey
ifade eder. Aynı şekilde, elde etmek istediğiniz şeyleri di gerçek
hayattaki bağlamında hayal ettiğiniz zaman daha fazla anlam
kazanacaklardır. Hatta belli bir durumda belli bir amaç is
temediğinizi görebilirsiniz. Böylece, geç olmadan hemen elde
etmek istediğiniz şeyin bağlamını belirlemelisiniz.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
28
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
29
Herhangi bir başarı hikâyesinde olduğu gibi, küçük bir fikir veya
düşünce bir diğerini ateşler. Fikirler hiçbir yerden gelmiyor gibi
görülebilir. Fakat gerçekte sizin net bir şekilde ifade ettiğiniz
hedefiniz, gizemli bir şekilde bu tür çağrışımların toplandığı bir
yere bir kanal açar. Bunlar sadece hedefinizi güçlendirmezler
aynı zamanda bu yolculuk boyunca hedefinizi nasıl
gerçekleştireceğiniz konusunda da size ilham verirler. Ve bütün
bunlar istediğiniz şeyi net ve beş duyunuzla algılayabileceğiniz
imajlara dönüştürmüş olmanızdan kaynaklanmaktadır.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
30
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
31
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
32
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
33
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
34
KAYNAKLAR
İSTENEN DURUM
Her zaman arzu ettiğiniz sonucu elde etmek için daha iyi, daha
ucuz ve daha hızlı yollar arayın. Eğer bu işin başka bir yolu
yoksa, şu anda sahip olduğunuz şeylerin kazançlarına devam
___^__ edebilmek için hedefinizin maliyetini tekrar
değerlendirin.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
35
İdeal olanı, sizin için faydalı olacak olan bazı yeni sonuçlara
ulaşırken, (sadece davranış olarak değil sahip olduğu kararlar
açısından da) elinizdekileri de koruyabileceğiniz çift kazanımlı bir
durumla karşılaşmanızda. Bu şekilde iki taraflı kârlı olan sonuçlar
genellikle iyi tasarlanmış sonuç prensiplerini takip etmeye
bağlıdır.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
36
Ve sonrası?
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
37
----
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
38
Günün Sözü
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
39
Günün (Uygulamaları
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
40
3. GÜN
• Sonuç ekolojisi
• Bilinçaltının Rolü
• Değerler ve Sonuçlar
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
41
Sonuç Ekolojisi
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
42
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
43
Örneğin üst düzey bir yönetici, kendisinin beyni olduğu büyük bir
planın son aşamasında kendisinin arkadaşlarıyla aynı gurur ve
kıvancı paylaşamadığını anlatmıştı. Niçin? Çünkü onu zaten
zihninde "Yaşamıştı." Uzun süre tüm ayrıntılarıyla onu hayalinde
yaşamıştı. Onun rüyası şimdi zaten zihninde oluşturmuş olduğu
başka ve daha büyük bir sonucun merkezi oluyordu. Onun
doyumu sadece o andaki başarıyı değil gelecekteki daha büyük
başarıları gerektiriyordu.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
44
Bilinçaltınızın Rolü
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
45
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
46
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
47
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
48
Karşıt Önerme
~AB
Ters Döndürme
~A~B
Önerme
AB
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
49
Düz Döndürme
A~B
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
50
Değerler ve Sonuçlar
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
51
Değerleri Anlamak
Değerleri Belirlemek
İş ve kariyer
Aile
Sosyal hayat
Hobiler
İlgiler
Kişisel gelişim
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
52
Değerlerin Hiyerarşisi
Ortaya çıkan her bir değeriniz için sonra şunu sorun: "Niçin
bunun önemli olduğunu düşünüyorum?" Cevaplarınız belki de o
ana kadar düşünememiş olduğunuz başka değerleri ortaya
çıkaracak. Aynı zamanda, zaten belirlemiş olduğunuz
değerlerinizin inanışını sürdürecek ve siz daha sonra neyin en
önemli neyin en az önemli olduğunu bildiğiniz bir değerler
hiyerarşisi oluşturduğunuzu hissedeceksiniz.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
53
Aynı tarz sorular bir hobinize veya hayatınızın diğer herhangi bir
alanına uygulanabilir. Değerler genellikle bir kişinin hayatı
üzerinde uygulandığında bir örnek ortaya çıkacaktır. Uzun bir
listeniz olmasına rağmen, listenin en başındaki birkaç değer
hedeflerinizi gerçekleştirip gerçekleştiremediğinizi veya ne
şekilde gerçekleştirdiğinizi etkileyecektir. "Bu hedef benim
değerlerimi teyit eder nitelikte mi?" şeklinde bir soru sorarak
değer listenizi 2. günde oluşturduğunuz iyi tasarlanmış sonuçlara
uygulayabilirsiniz.
Değerleri Değiştirmek
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
54
Günün Sözü
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
55
Günün uygulamaları
4. GÜN
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
56
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
57
Eşleştirme
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
58
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
59
1. Fizyolojileri Eşleştirme
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
60
Kısmî Eşleştirme
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
61
Makro Eşleştirme
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
62
Bir plan, beyaz tahta veya müracaat edilecek ortak bir doküman
genellikle dikkatin toplanmasına ve bir diyalog kurulmasına
yardım eder. Nesne, nötr bir referans noktası oluşturur ve sizi
biraraya getirir. Eğer her ikiniz de sözlü görüş ve
açıklamalarınızla veya küçük bir kağıtta oluşturduğunuz şekil ve
planlarla sürece katkıda bulunursanız bu da diyalogun
oluşmasında size yardım edebilir. Bu şekilde sadece
fizyolojilerinizi eşleştirmiş olmazsınız aynı zamanda karşınızdaki
insanın iletişim kurmak için aldığı notlar veya çizdiği şekillerle de
kendinizi eşleştirebilirsiniz. Benzer şekilde, aynı işaret kalemini
ortaklaşa kullanarak bir grafiğe katkıda bulunmak, görüş listenizi
veya elinizdeki taslağı tahtaya geçirmek gibi aktiviteler de arada
diyalog oluşmasına yardım edebilirler. Bunun gibi basit şeylerin
hepsi zihinlerin samimi bir şekilde buluşmalarını sağlayabilecek
niteliktedir. İlerisimin anlamı, fiziksel duyuların ötesinde bir
insana daha yakın olmaktır.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
63
Mikro Eşleştirme
2. Ses Eşleştirmesi
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
64
& Anlatım biçimi - Kendine özgü bir anlatım tarzı mı var yoksa
bölgesel anlatımları mı kullanıyor?
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
65
Görsel
İşitsel
Kinaesthetic
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
66
5. Deneyimleri Eşleştirmek
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
67
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
68
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
69
Günün Sözü
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
70
Günün Uygulamaları
5. GÜN
• Yanlış Eşleştirme
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
71
Diyalogu /Ayarlamak
2. Renk Değişimi
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
72
3. Ani Yorum
4. Rehberlik Yeteneğiniz
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
73
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
74
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
75
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
76
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
77
Büyük Gruplar
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
78
Küçük Gruplar
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
79
Yanlış Eşleştirme
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
80
İlişkiyi bitirmek
Çok ince değişiklikler çok iyi işe yarayabilir. Herhangi bir vücut
dilini ve ses örneğini yanlış eşleştirmeye çalışırken gözlerinizi
birazcık kaydırın, zihninizin meşgul ve dikkatinizin dağınık
olduğunu gösterecek herhangi bir şey yapın ve konuşma
esnasında uzunca bir ara verin. Eğer bir partide veya sosyal bir
olayda birisinin omuzlarınızın üzerinden bakarak konuştuğunu
tecrübe etmişseniz, bu pek de fark edilmeyen yanlış eşleştirme
size şunu söylüyordur: "Bu diyalogu sürdürmek istemiyorum. Bu
sosyal hileyi her türlü ticari görevde de kullanabilirsiniz.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
81
Dostluk Kurmak
İlişki Sonuçları
Bir ilişki, bir dostluk sadece uzun bir zaman diliminden daha fazla
bir şey demektir. Yaptığınız şey konusunda yetenekli ve güvenilir
olduğunuzu göstermeniz gerekir. Eğer onu hayal kırıklığına
uğratmaya devam ederseniz, pozitif kimyasına rağmen
karşınızdaki insan size olan sevgisini koruyamayacaktır. Tutarlı
ve güvenilir bir şekilde davranın. Çok farklı mizaçlardaki insanlar
bile, yeteneğe, karşılıklı tutarlılığa ve güvenilirliğe dayalı ömür
boyu sürecek dostluklar kurabilirler.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
82
Güç ve Manipülasyon
Uyumlu Eşleştirme
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
83
Günün Sözü
Günün Uygulamaları
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
84
6. GÜN
• Beyninizle Görmek
• Algılama Sistemleri
• Göz Hareketleri
• Synaesthesia
Beyninizle Görmek
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
85
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
86
/Algılama Sistemleri
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
87
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
88
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
89
Görsel (G)
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
90
İşitsel (i)
Kinaestetik (K)
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
91
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
92
Temasa geçmek
Atmak
Etrafında Dönmek
Sert
Beton
Ele almak
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
93
Esasa dokun
Dibine tutmak
ile boğuşmak
Bağlantılı Olmak
Katı kuruluşlar
Endişelenmek
Değinmek
El ele
Aklımdan kaçmış
Sıfırdan başlamak
Dudağı uçuklamış
Baskı altında
Karar vermek
Motive etmek
Düşünmek
Değiştirmek
Almak
Teori
Hisli
Ayırmak
Kandırmak
Bilmek
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
94
Sorular
Bilinçli olmak
Akıllı kavram
Eleme metodu
Diğer Duyular
Göz Hareketleri
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
95
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
96
Görsel olarak
imajlar yapılandırılan
Görselleştirme
Görsel olarak
hatırlanan
imajlar
Sesler yapılandırılan
Hatırlanan sesler
---
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
97
Görsel Yapılandırma
Bir kişi daha önce hiç görmediği bir şeyin zihninde imajını
oluşturur ve daha önce görmüş olduğu zihninde "depolanmış"
imajları yeni bir şekilde sentezler. Tam anlamıyla "onu
kafalarında düzeltir." Bu sinyali gözlemlemek için şu soruyu
sorabilirsiniz.- "Eğer odanızın duvarları sarı çizgili parlak maviye
boyanmış olsa, odanız neye benzer?"
Görsel Hatırlatıcı
İşitsel Yapılandırma
Burada kişi daha önce hiç işitmediği bir ses oluşturur veya
"bilinen" sesleri, yeni, alışılmadık bir ses yapmak için sentezler.
Sadece hafızadaki bir şeyleri hatırlamaktan ziyade onlardan bir
temsil, bir tasvir oluşturmak zorundadırlar. Şu soru sorulabilir:
"Eğer patronunuz Donald Duck"n sesine sahip olsa, bu kulağa
hoş gelir miydi?"
İşitsel Hatırlatıcı
Kinaestetik
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
98
İşitsel Dijital
Synaesthesia
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
99
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
100
Günün Sözü
Günün (Uygulamaları
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
101
7. GÜN
Dünyanızı Değiştirin
İlk duyu sistemimiz olan "görme"yi örnek olarak alalım. Tek bir
duyu içerisinde şunlar gibi daha derin resim ve imaj tanımları
yapabilirsiniz:
yakın veya uzak büyük veya küçük, parlak veya donuk, siyah
beyaz veya renkli, belirli veya belirsiz, tam ileride veya yanda
görülen, panoramik veya çerçevelenmiş, üç boyutlu veya iki
boyutlu (hayat gibi veya bir parça gerçek dışı) vb. alt duyular
sübjektif anlamlar verirler. Gerçekten, mantıklı olurlar.
Aşağıda üç temel duyu sisteminin her biri için nitelik veya alt
duyu listeleri bulacaksınız:
İşitsel
Gürültülü veya alçak Sözler veya sesler Stereo veya tek Devamlı
veya devamsız
Hız (normalden daha hızlı veya daha yavaş) Açık veya gizli
Yumuşak veya sert
Kinaestetik (Dokunma)
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
102
Yoğunluk
Görsel
Mesafe
Parlaklık
Karşıtlık
Büyüklük
Alt duyular herhangi bir algıya uygulanabilir. Bir çeşit şifre gibi
hareket ederek, zihninizdeki resme anlam verirler. Kafanızdaki
algıyı yani tasviri net veya karmaşık, güzel veya çirkin
yapabilirler. Diğer bir deyişle, alt duyular sadece gördüğünüz
şeyi değil onu nasıl yorumlayacağınızı ve onun hakkında neler
hissedeceğinizi de belirler.
Alt duyular, duyularla ilgili her deneyime özel bir anlam yüklerler.
Örneğin görsel imajlar, göz olarak adlandırılan akıllı bir optik
aracın ölçtüğü ışık dalgalarından daha fazla bir şeylerden
oluşmaktadır. O beyninizdeki milyonlarca sinire dayanan
deneyiminizin kişisel yorumundan oluşmuştur. (Ayrıca
milyarlarca hücreler arası bağlantı kayıtlarının karşılıklı
etkileşiminden oluşmuş ağ vardır.) Bu olağanüstü karmaşık süreç
kainattaki renksiz enerji dalgalarını güzel bir kırmızı gül,
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
103
muhteşem bir gün batımı, veya küçük bir çocuğun masum yüzü
yapar. Bir parça televizyonunuz gibi çalışır fakat sonsuz
denebilecek bir zenginlik ve çeşitlilikle...
İçerik ve Özellikler
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
104
Diğer bir örneği ele alırsak, bir seferde iki farklı insanla tanışmış
olabilirsiniz ve her bir tanışma sizde çok farklı duygular veya
"kimya" oluşturmuş olabilir. İçerik çok fazla farklılaşmadı; her iki
insan hakkında da bir ön bilginiz ve özel bir izlenim oluşması için
mantıklı hiçbir sebebiniz yoktu. Fakat bilinçsiz olarak iki hatırayı
çok farklı kodladınız. İkisinin de farklı nitelikleri oldu. Kodlamanız
muhtemelen başlangıçta vermiş olduğumuz listedeki çeşitli alt
duyularla şekillendi.
Düşünce Nitelikleri
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
105
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
106
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
107
& Mavi bir üçgen-kısa bir parça tel/bir mil yüksekliğinde bir
ağaç hayal edin.
Rahatlamayı Öğrenmek
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
108
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
109
Günün Sözü
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
110
Günün Uygulamaları
8. GÜN
Dilin Gücü
• E-Prime
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
111
E-Prime
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
112
:.. Küçük bir kelime olan "is" (-dir-dır) "Bu doğrudur". "O kötü bir
adamdır." gibi yok edici iddialarda bulunabilir. Her şeyin siyah ya
da beyaz olduğunu farzeder halbuki gerçek hayat bize bunun
böyle olmadığını söylüyor. İnsanları ve başka şeyleri çok rahat
"etiketler" ve artık dili hassas kullanmamıza gerek yoktur. Sıkıntı,
karşımızdaki insan bizim kelimelerimize farklı anlam verdiğinde
veya onların sözlerine aynı şeyi yaptığımızda; yani anlamların
yanlış eşleştirilmesine sebep olduğumuzda başlar. İletişim kesilir
ve ilişki bundan zarar görür
İki Tehlike
ikincisini yüklem olarak "İş" (Joe bir aptaldır.) veya (Bu yaprak
yeşildir.) şeklinde tanımladı.
"To be" fiilinde bir uzlaşma söz konusu değildir. Bir şey ya odur
ya da değildir. Bu yüzden genelleme yapma ve üzerinde hiçbir
mantıklı incelemenin yapılmadığı kesin ifadeler kullanma
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
113
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
114
Fikirlerin Hiyerarşisi
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
115
Çrf
hayvanları
Belirsiz
Yana parçalama
Makarna Spagetti
----
Parçalamak
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
116
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
117
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
118
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
119
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
120
Anlamı Araştırmak
"Lorna çok zeki bir çocuktur." gibi basit bir ifadeyi ele alalım, ("to
be" (-dir-dır) fiilinin Lorna'yı nasıl etkilediğine dikkat edin.) Bu
ifadenin ne anlama geldiğini anlamak için "zeki" kelimesinin ne
anlama geldiğini tam olarak bilmemiz gerekir. Bu yüzden onu
sözlükten kontrol edelim. "Zeki" kelimesinin altında, onu
karşılayan, akıllı, anlayışlı, mantıklı gibi bir yığın kelime
bulacaksınız. Aynı zamanda (İngilizce için geçerli "intelligence")
haber, bilgi, rapor gibi anlamlarım da görecek ve bunun
istihbarat anlamına geldiğini hemen anlayacaksınız. Böylece, bu
karşılıkları güvenli bir şekilde önemsemeyebilirsiniz.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
121
Örneğin, "Brian keki dört parça olacak şekilde kesti." cümlesi bizi
sözlüğe müracaat etmek zorunda bırakmaz. "Brian", "kesmek"
ve "kek" kelimelerini duyularla ilgili algılara dönüşebildikleri için
hayal edebiliriz. Diğer bir deyişle kendimizi veya başka birisini
bahsedilen aktiviteyi yaparken görebiliriz ve böylece yapılan şey
bize tamamen mantıklı gelir.
Şimdi, "Brian keki dört parça olacak şekilde kesti." gibi çok açık
bir ifadede ne yanlış gidebilir? Tamam, Brian'ın bir deniz arslanı
olabileceğini ve laser kesicisiyle turbonun dört ayaklı kalıbını
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
122
Daha etkili bir iletişim için, bizim için anlam ifade edecek yeterli
kelimeye ihtiyacımız vardır. Fakat bu çok fazla da olmamalıdır ki
derin yapıya saplanıp kalmayalım (Bu normal bir iletişimi
imkansız hale getirebilir).
Fiillerin Hiyerarşileri
Kural olarak "iş, oluş, hareket" fiilleri dilin kesin, özel sonuyla,
küçük parçalarla- ilgilidir halbuki soyut kelimeler veya kavramlar
yüksek seviyede genellemeler ve büyük parçalarla ilgilidir.
Bundan dolayı biz adlaştırmayı bu iş, oluş, hareket bildiren
fiillerden yapılmış isimler olarak tarif edebiliriz. Örneğin,
Seyahat
Binmek
Yürümek
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
123
Uçmak
Gezinmek
Avare dolaşmak
Sevmek (fiil)
ilişki (isim)
iletişim (isim)
sevgi (isim)
saygı (isim)
Olmak ya da Olmamak?
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
124
Günün Sözü
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
125
Günün Uygulamaları
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
126
9. GÜN
• Diyalog ve Yararlanma
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
127
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
128
Zihin Okuma
Gizli Özne
Sebep ve Sonuç
Karmaşık Eşitlik
Sözler
Evrensel ölçüler
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
129
İsim Fiiller
Onay Soruları
Çifte Bağlantılar
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
130
Dağınık Alıntılar
Belirsizlikler
Fonolojik oturak
Kelimenin fonksiyonu
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
131
Kavrama Gücü
Noktalama
Kullanım
Diyalog ve Yararlanma
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
132
Yukarıda bahsedilen dil örnekleri, değişmiş bir ruh hali olup bir
insanın normalinde yapabileceğinden çok daha fazlasını
yapabildiği trans veya "pasif zamana" geçişe sebep olma
eğilimindedirler. Bu örnekler, bilinçlilik halimizi baypas etme ve
insanların daha "içeriye" gitmelerini sağlama işini üstlenir.
Mantıklı bir incelemeye dayanmayan bir varsayım böylece ani bir
kabulle karşılaşabilir. Bazı durumlarda, güçlü bir hafıza
deneyimine ve bunun getireceği herhangi bir öğrenme
durumuna erişebilirsiniz. Bilinçaltına müracaat ederek, dil,
iletişimdeki mantıki itirazların veya engellerin üzerinden
atlayabilir. Böylece, bazı olaylarda, kesin, "aktif zaman" diliyle
asla olmayacak sonuçlara ulaşabilirsiniz.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
133
meşgulken veya hayal kurarken her gün veya her an hafif bir
tarns hali yaşarız. Bunun, iletişimin bazı şekillerinde yeni
düşüncelere açık olma hali olduğunu göreceksiniz. Çocuklar,
onlara "Oturduğunuz yer rahat mı? Tamam öyleyse, evvel zaman
içinde..." diye başlayan bir kitapla kolay ve hızlı bir şekilde transa
benzer bir hale geçebilirler. Yetişkinler de, benzer şekilde,
anekdotlara, mecazlara, alıntılara, vecizelere ve dilde en belirsiz
kullanımlara kolaylıkla cevap verirler. Zaten bildiğimiz bir şeyi
tekrarlarsak, iletişimin verdiği cevap veya sonuç dil konusunda
başta gelir. Hipnoz daha derin bir trans haline bağlıdır fakat
zihnin doğal olarak işleyiş tarzını takip eder.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
134
Örneğin: "O beni güldürdü." "O beni içmeye götürdü." "Şiir bana
ilham eder." Bütün bu ifadeler sebep-sonuç ile ilgilidir. Diğer bir
deyişle; A, B'ye sebep olur; B, A'yı takip eder.
Evrensel Ölçüler
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
135
"Kimse kaybetmez."
Varsayımlar (Sözler)
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
136
"Eli kanatlarını çırptı." (Elinin bir kuş veya kanatlı bir nesne ya da
varlık olduğunu varsayıyor.).
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
137
Günün Sözü
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
138
Günün Lfygulamaları
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
139
10. GÜN
• Soruları Kullanmak
----
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
140
Genellemeleri açıklamak
Belirsizlikleri göstermek
Belirsizlikleri aydınlatmak
Anlam kaybı veya sapmasını (kaymasını) kötü bir şey olarak ele
almamız gerekmez. Aslında hem yararlı hem de gerekli olan bu
süreç, herhangi bir zamanda beynimizde potansiyel olarak var
olan bilgilerin büyük çoğunluğuna ulaşabilmemizi mümkün kılar.
Doğal olarak o bağlamda doğru görünen şeyi "fark etmek" ve
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
141
Kayıp
Sapma
Genelleme
DERİN YAPI
Dilde Kestirmeler
"Mary kaza geçirdi ve iki hafta boyunca raporlu olacak." gibi bir
ifade birçok durumda büyük çoğunlukla, özellikle iş
bağlamındaysa "yüzeysel seviyede" kabul edilebilecek olan bir
iletişimi şekillendirecektir. Gerçekten, eğer dinleyici, bilgi verenin
Mary hakkında sahip olduğu tüm bilgileri alırsa, kısa sürede
kendisine fazla yüklendiğini görecektir, tabii eğer kızmadıysa
veya sinirlenmediyse.. Örneğin, "Mary 27 yaşında bir kadındır ve
iki çocuk annesidir. Onların da isimleri... ve onlar...'da yetiştiler...
Onun ayak başparmağı üç haftadır alçıda ve bir gün... " ve...
ve... Tipik bir günlük "yüzeysel seviye" iletişiminde mega-baytlar
tutacak yedek bilgimiz olur (derin yapı). Fakat (bilinçli olmasa
da) ona iletişim amaçlı ihtiyacımız olmayacağını farz ederiz. Bu
sebeple ya onu hiç hesaba katmayız ya da birkaç genel kelimeyle
birlikte yığarız.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
142
Meta Modelin bir dizi soru şekli vardır ve bunlar tüm normal
dillerde var olan genelleme, kayıp ve kaymaları (sapmaları)
sökmek ve tersine çevirmek için uğraşırlar. Birçok anlam,
düşünceden dile, derinden yüzeye doğru seyahat ederken bir
yerlerde kaybolma eğilimindedirler. Meta Model soruları bu
kaybolan veya şüpheli bilgileri aydınlatabilir ve ortaya çıkarabilir.
Geriye kalan dil, "kişinin zihninde olan şeyi" daha yakın bir
şekilde yansıtabilecektir ve karşılıklı anlayış ile daha iyi bir
iletişime izin verecektir.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
143
Her bir Milton Model dil örneği için, "derin" anlamı ortaya
çıkaracak bir soru veya yorum öneririz. Bu oldukça adil bir
şekilde standartlaştırılan sorularla kastettiğimiz şey Meta Modelin
cevaplarıdır. Muhtemelen sürece aşina oldukça siz de başka
cevaplar düşüneceksiniz. Kişiye özgü ne kadar çok özel alan
ortaya çıkarabilirseniz "derin yapının" anlamını o kadar çok
gösterebileceksiniz.
Zihin Okuma
"Benden hoşlanmıyorsun."
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
144
Kayıp Özne
Kime göre?
Sebep ve Sonuç
"Beni kızdırıyorsun."
Karmaşık Eşitlik
Varsayımlar (sözler)
Genellemeler
• Evrensel ölçüler
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
145
(-ebilmek/-ebilir/-ecek)
"Bıktım."
"Onlar bakmadılar."
Bakılacak kelimeler: "İyi", "daha iyi", "daha fazla", "daha az", "en
fazla", "en az", "daha kötü", "en kötü" "O en kötü erkek
arkadaştır."
Kiminle karşılaştırıldığında?
Soruları Kullanmak
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
146
^> "Kaçırdığım bir şey var mı?" diye kendi kendine sormak
Varsayımlar (Sözler)
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
147
1.Varlık
2. İhtimal
Bu ifade bir şeyin diğer bir şeyi takip edeceğini veya diğer bir
şeye sebep olacağını varsayar.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
148
4. Karmaşık Eşitlik
Burada bir şeyin diğer bir şey anlamına geldiği veya iki şeyin
birbirleriyle eşitlik oluşturdukları varsayılır.
5- Zaman
6. Sıra Sayıları
7. "Yoksa"
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
149
Bu NLP dil yetenekleri size değişim için güçlü araçlar sunar. Biraz
pratikle onları herhangi bir ortamda güvenle kullanabilirsiniz.
Değişim sürecinizin veya "aracılığınızın" farkında olmadığınız
zaman insanlar size daha az direnç göstereceklerdir.
(^ Sınırları belirlemek
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
150
Günün Sözü
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
151
Günün Uygulamaları
11. GÜN
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
152
• Mecazi İkazlar
Bir mecaz farklı bir şey kasteder ya da diğer bir manaya işaret
eder. Genellikle bir şeyi daha az bilinen veya aşina olduğumuz
başka bir şey vasıtasıyla anlamanıza yardım eder. Örneğin,
"Sheila yine bir çam devirdi." Sözü bize Sheila hakkında bir
şeyler anlatır. "Bebek bir resim kadar güzel." sözü de bize bebek
hakkında bir şeyler söyler. İçinde bulunduğumuz şartlara göre
okullarda öğrendiğimiz gramerleri unutacağız ve tebessümlerle
mecazları üstüste kullanmaktan kaçınmayacağız. Sheila ve
bebeği daha iyi tanıyoruz çünkü çam devirmek veya resim
hakkında bir şeyler biliyoruz. Mecaz aynı zamanda duruma veya
davranışa farklı bir bakış açısından bakabilmeyi de sağlar. Bugün
mecaz ve onun iletişimdeki güçlü rolü hakkında bir şeyler
öğreneceğiz.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
153
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
154
Basitleştirmek
Kişisellikten kurtarmak
Yaratıcılığı uyandırmak
Aydınlatmak
Eşleştirmek
Kişiselleştirmek
Dikkat çekmek
Direnci kırmak
Problemleri belirlemek
--
Basitleştirmek
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
155
Kişisellikten Kurtarmak
Bu sebeple "Geçen gün birisini duydum..." gibi bir ifade ile bir
şeyi birine oldukça ince bir şekilde anlatabilirsiniz ve bu hikâye
kişinin davranışları veya durumu üzerinde etkili olabilir. Hatta o
kişi hikâyeyi onlara yönelttiğinizi bilse bile, önemsiz bir hikâye
veya bir anlatıdaki üçüncü kişi olarak savunmaya geçmeyecektir.
"Eğer şapka başlarına olsa onu takacaklar."
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
156
Yaratıcılığı Uyandırmak
Aydınlatmak
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
157
Eşleştirmek
Kişiselleştirmek
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
158
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
159
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
160
bir mecaz, aksi taktirde oldukça soyut olacak bir görüşü daha
kolay hayal edilebilecek veya "resmedilebilecek" bir şeye
çevirebilir. Çok-duyulu algılamalar ek bir duygusal etkiye sahip
olabilir ve onlar daha iyi hatırlanma eğilimindedirler.
"Resmedilebilir" tasvirlerin genellikle hafızanın göze çarpan
başarılı bir yerlerinde önemli bir rolü vardır ve iyi seçilmiş
mecazlar genellikle en iyi iletişim sonuçlarına varırlar.
Dikkat Çekmek
Dinleyicisi ister bir kişi olsun isterse binlerce kişi, mecazlar dikkat
çeker. Her nasılsa zihin doğrudan veya duygularla ilgili dilde
ifade edilen bir hikâye veya anekdota karşı herhangi bir direnç
gösteremez. "Karizmatik", "dinlemesi kolay" ve "eğlenceli" bir
konuşmacıyı dinlediğinizde onun mecazları çok fazla kullandığını
göreceksiniz. Ya da sıradan bir ders kitabıyla akıcı bir romanı
karşılaştırdığınızda romancının okuyucunun dikkatini nasıl
topladığını göreceksiniz. Aslında birincisi muhtemelen daha iyi,
daha mantığı oturmuş bir dil ve pek çok derin kavramlardan
bahsetmiştir. Fakat diğeri, mecazlarla doludur ve duyumsal dil
kullanılmıştır. Bu sebeple etkisi daha büyük olmakta ve hafızada
uzun süre kalmaktadır. Ve tekrar söylersek, amaç istediğiniz
iletişim sonucunu elde etmektir.
Direnci Kırmak
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
161
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
162
Problemleri Belirlemek
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
163
Mecazi İkazlar
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
164
Bir ikaz: Çok fazla hararetli davranarak bir satışı kaybeden satış
elemanı gibi aradaki diyalogtan daha fazla kendi kendinize
konuşmayın. Çok fazla detaya girerek (aynen sulu boya resim
gibi) iletişiminizi mahvedebilirsiniz. Çok fazla konuşmayın ve
teknik doğruluktan ziyade gerçeği algılama konusunda başarılı
olmaya çalışın.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
165
^ Unsurlar
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
166
Günün Sözü
Günün Uygulamaları
Sizi tarif eden bir mecaz düşünün. Eğer bir şekilde değişmek
isterseniz, "yeni" sizi, hangi mecaz tanımlayabilir? Mecazın size
gerekli değişiklikleri yapmak konusunda nasıl yardım
edebileceğini düşünün.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
167
12. GÜN
• Alınacak Pozisyon
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
168
Bunu yapmak için, bir başka insanın derisinin içine doğru adım
attığınızı ve dünyayı onun yaptığı gibi algıladığınızı hayal edin.
"sizi" dinleyin ve cevaba dikkat edin. Bu algı pozisyonu ile
empatiyle veya kendinizi başkasının yerine koyarak bağlantı
kurabilirsiniz. İkinci pozisyonda bulunma yeteneği size sadece bir
insanın neler hissettiğini düşünmekten daha fazla doğru bilgi
verecektir.
Bir algı pozisyonu "düğmesi", daha iyi pozitif bir iletişim sarmalını
başlatabilir. Size yanlış veya farklı görünen bir davranış, onu
karşınızdaki insanın bakış açısından gördüğünüz zaman yeni bir
anlam kazanabilir. Aslında çoğu zaman herbirimiz, iyi bir
mantıkla doğru, ince ve normal davrandığımıza inanırız. Samimi
bir şekilde ikinci insanın pozisyonunu almanız, kendinizinkinden
farklı bakış açılarının geçerliliğini anlamaya başladığınızı gösterir.
Aynı zamanda başka bir insanın davranışlarının ve sözlerinin
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
169
Alınacak Pozisyon
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
170
Günün Sözü
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
171
Günün Uygulamaları
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
172
13. GÜN
Uysallaşan Zaman
• Kodlama Zamanı
Kodlama Zamanı
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
173
Uysallaşan Zaman
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
174
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
175
Bireysel Farklılıklar
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
176
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
177
1. ve 2. sorularda yaptığınız şeyi, bir ay öncesi bir yıl öncesi, beş yıl
öncesi ve on yıl öncesi için tekrar edin. Aynı metodu tekrar edin
fakat gelecekte olacak olan bir şeyi hayal edin. Bunu gelecekte
bir ay sonrası, bir yıl sonrası, beş yıl sonrası ve on yıl sonrası için
yapın.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
178
Aynı zamanda gerçek bir yeri ile ilgili bir hatıranızı kullanmayı da
deneyebilirsiniz. Mesela, kişinin daha önce yaşadığı veya orada
çalıştığı bir yeri kapsayan bir hatıra olabilir. 11 günde kullanmış
olduğunuz mecazlar gibi önerebilirsiniz. Fakat bir kişiyi hiçbir
şekilde zaman çizgisini düzenlemeye yönlendirmeyin. Onlar her
zaman, belirlenebilir olsun veya olmasın bazı zaman sistemlerine
sahiptirler. Bu yüzden, onu oluşturmamalısınız. Ona saygı
göstermelisiniz. Aynen onların zihinsel "gerçeklik haritalarının"
herhangi bir parçasına gösterdiğiniz gibi.
2.
3.
4.
"^> Bu, sizin bilinçli bir şekilde geçmişe veya geleceğe daha
fazla veya daha az odaklanmanızı mümkün kılar. Seçeneğiniz
olur. Örneğin, genellikle geleceği daha az düşünmek daha az
endişe anlamına gelir. Ve geçmişi daha az düşünmek, hiçbir
faydası olmayan pişmanlığın veya geçmişe özlemin daha az
olması demektir. Bununla birlikte, unutmak istediğiniz bir şey
üzerine odaklanmaya ihtiyacınızın olmadığını; yoğunlaşmanız
gereken şeyin yeni düşünceler; istediğiniz şeyler olduğunu
hatırlayın.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
179
Günün Sözü
Günün uygulamaları
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
180
14. GÜN
• Sıraya Koymak
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
181
Kimlik
inançlar ve değerler
Yetenekler
Davranış
Çevre
Çevre
Davranış
Yetenek
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
182
İnanç
Kimlik
Tinsellik (Ruhanilik)
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
183
Kimlik:
İnançlar:
Yetenekler:
Davranış:
Çevre:
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
184
Misyon ve Vizyon
Felsefe ve Kültür
Kabiliyetler ve Bilgi
Alışkanlıklar ve Pratik
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
185
Sıraya Koymak
Yetenekler Nasıl?
Davranış Ne?
Çevre Nerede?
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
186
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
187
Diğer insanları daha iyi tanımak - "onları ayakta tutan şeyi" -ve
onlarla daha iyi diyalog ve ilişkiler geliştirmek.
Problemleri çözmek
Günün Sözü
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
188
Günün uygulamaları
15. GÜN
• Toplantı Çerçeveleri
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
189
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
190
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
191
laniL <
Sonuçlar İÇAİ
\; zorundadır. Hiçbir
^'d olarak en
Ma ve ba-
ıZİn bazı
bulunduğunuz
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
192
Bir kere o işe alıştığınız zaman, aksi takdirde sizin için negatif
olan ve duygusal olarak yapmaktan hoşlanmayacağınız bir şeyi
tekrar çerçevelendirebilirsiniz ve böylece amaçlı ve faydalı bir
hale gelebilir. Sadece alternatiflerinizi tanımak ruh halinizi daha
da iyileştirebilir ve bir durumun üstesinden gelebilirsiniz veya bir
karar verebilirsiniz. Dışarıya çıkış yolunuz var yani tünelin
sonunda ışık var. Tekrar çerçevelendirme mucizevi bir kavrayış
gibi görünen şeyler ile büyük problemleri çözebilir. Fakat her
zaman seçim ön plandadır. Eğer değişik çerçeveler
algılayabiliyorsanız, zaten seçenekler oluşturmuşsunuz demektir
ve seçenekler etkili bir şekilde tepki vermenizi mümkün kılan
kaynakları gösterirler. Tekrar çerçevelendirme muhtemelen
örnek ve rehber olmadan daha az yetenek gerektirir. Fakat
tekrar çerçevelendirme alışkanlığı kazanmak için onu günlük
hayatınızda sürekli uygulamanız gerekir. Açık, esnek "ve yaratıcı
bir zihin çok az bir çabayla mükemmel sonuçlar elde edecektir.
İlişkileri Geliştirmek
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
193
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
194
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
195
^ Siz en iyi işleri yaptığınız için size en zor işleri veriyor. Mantıklı
olarak, bu sebeple de birçok iş başınıza kalıyor.
Ya işleri değiştirseydik?
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
196
Toplantı Çerçeveleri
Daha önce görmüş olduğunuz birçok diğer dil örnekleri gibi kesin
tanımlar ve hatta terimlerle ilgilenmeniz gerekmiyor. Fakat, bazı
durumlarda terimler size yardım edecektir. (Örneğin, "miş gibi"
çerçevesi ismiyle kendi kendini açıklıyor.) Diğer durumlarda
kendi etiketlerinizi kullanabilirsiniz. Örnekleri ve yeni çerçeveleri
harekete geçirecek olan soru çeşitlerini tanımaya çalışın.
Sonuç Çerçevesi
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
197
Karşıtlık Çerçevesi
Anlaşma Çerçevesi
İz Sürme Çerçevesi
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
198
Günün Sözü
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
199
Günün Uygulamaları
16. GÜN
• Başarı Stratejileri
• TOTE Modeli
• Strateji Parçaları
başarı Stratejileri
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
200
İnsan hayatı hem içte hem de dışta sonsuz algı dizilerini içerir.
Yaşadığımız ve çevremizle bağlantı kurduğumuz sürece sürekli
görürüz, işitiriz ve hissederiz. Bu durumda iki dünyada yaşarız:
dış dünya ve hatıralarımızın, tecrübelerimizin, değer ve
inançlarımızın dünyası olan iç dünyamız Stratejiler ikisini de
kapsar.
Strateji Seviyeleri
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
201
Strateji Serisi
Geribildirim Sistemleri
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
202
Hedeflerinizi Oluşturun
Hedefe Ulaşmak
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
203
2. 4. siniz.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
204
TOTE Modeli
Test Exit
Test Etmek/Başlatmak
Birinci test, stratejiyi başlatan bir uyarıcı, bir başlatıcı, bir tetik
gibi hareket eder. Örneğin, bir tişört satın almak istiyorsunuz.
Birinci testte, zihninizde kendinizin veya bir başkasının üzerinde
almak istediğiniz tişörtü canlandırabilirsiniz. Biz bunu "zihinde
canlandırma" olarak kaydediyoruz. Bu tarz simgelemelerle 7.
günde tanışmıştınız.
Çalıştırmak
(İkinci) Test
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
205
Çıkmak
(Birinci) Test
Çalışmak
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
206
(İkinci) Test
Çıkmak
Bahçeyi Temizlemek
(Birinci) Test
Çalışmak
(İkinci) Test
Çalışmak
Çıkmak
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
207
(Birinci) Test
Çalışmak
(İkinci) Test
Çıkmak
Strateji Parçaları
Motive etmek
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
208
Önemli kararları ele almak onları tek başına ele almayı gerektirir.
(Örneğin, bir şeyi kendi kendinize mi yapacağınız yoksa onu sizin
için yapması için birisini mi kiralayacağınız, onu şimdi mi
yapacağınız yoksa bekleyecek mi olduğunuz, eski pencerelerin
yerine yenilerini taktırıp taktırmayacağınız veya arabanızı
değiştirip değiştirmeyeceğiniz gibi). Benzer şekilde, motive
olunan bir strateji, motivasyon gerektirecek bir projenin veya bir
işin bir parçasını şekillendirecektir.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
209
Günün Sözü
Eğer bir kişi bir şeyi yapabiliyorsa, herhangi bir kimse de onu
yapabilir.
Günün Uygulamaları
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
210
17.GÜN
Başarı Stratejileri
• İkna Stratejisi
İkna Stratejileri
1. Otomatik
2. Defalarca düşünen
3. Tutarlı
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
211
Başarı Stratejileri
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
212
bir zaman isteyen" bir kişi özel bir zaman diliminde karar vermek
isteyebilir.
Kendi ikna stratejinizi anlamak size çok faydalı bir kişisel bilgi
sağlar. Ve bunu karar verme şeklinizi değiştirmek için
kullanabilirsiniz. Diğer insanların stratejilerini anlamak alışverişte,
görüşmelerde ve çok sayıdaki diğer iletişim çeşitlerinde size
yardım edecektir. Bu, iş değiştirmekten başka bir ülkeye göç
etmeye veya bir araba seçmeye kadar her türlü kararınızı
etkileyecektir. Kendinizin ve diğer insanların ikna stratejilerini
bilmek değişik alternatifler ortaya çıkarır. Özellikle başka
insanların etkisi altındayken çok işinize yarayan bir stratejiden
vazgeçmeye karar verebilirsiniz. Veya bazı davranışlarınızda
değişikliğe sebep olacak ve o anki bir hedefinizi gerçekleştirmeye
yarayacak stratejinizi değiştirmeye karar verebilirsiniz. Eğer
birisini ikna etmek istiyorsanız, bu her ne sebeple olursa olsun,
size başarının anahtarını vermesi için o kişinin ikna stratejisini
bilin.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
213
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
214
Nasıl bilirsin?
Az önce ne oldu?
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
215
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
216
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
217
b. Aynı tarz strateji için farklı bir örnek kullanın. Örneğin başka
bir şey satın almak, başka bir şey okumak, daha farklı önemli bir
karar vermek... Böylece onların aynı stratejiyi takip edip
etmediklerini ortaya koyacaksınız. Şunu sorun: "Farklı bir
konu/içerik ile işe yarıyor mu?"
Günün Sözü
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
218
Günün uygulamaları
18. GÜN
• Örnek Almak
• Yeterlilik ve Yetenek
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
219
Örnek Almak
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
220
Strateji
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
221
Motivasyon
Deneyim
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
222
Sonuçlar
Diğer Faktörler
Yeterlilik ve Yetenek
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
223
" Aynı zamanda modele erişmeniz gerekir. Onu çok dikkatli bir
şekilde belki de farklı açılardan ve o kişinin bilgisi olmaksızın
gözlemlemeye ihtiyacınız olacak. Örneğin, spor veya aşçılıkta bu
işi en iyi yapan kişilere ulaşma noktasında video kayıtlarıyla
avantajlı duruma geçebilirsiniz. Eğer modelle görüşebilirseniz
onların stratejilerini harekete geçirmeyi başarabilirsiniz. Göz
hareketlerini gözlemlersiniz. Özel bir yeteneğin altında yatan
değerler ve inançlar hakkında onlara sorular sorabilirsiniz.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
224
Şimdi, tenis veya topla oynanan ona benzer bir oyunu oynayan
bir kişiyi model olarak aldığımızı düşünelim. Bir uzmanı örnek
almak sizi hızla makul bir yeterlilik seviyesine ulaştıracaktır.
Modelinizin stratejisinin pozitif bir zihinsel tekrarı başarısızlıklara
ihtiyaç olmaksızın yeteneğinizi güçlendirecektir. Bu kendinizi bir
tenis oyuncusu olarak görmenize yardım edecektir. Bununla
birlikte, muhtemelen kazara sizin kendi tekniklerinizin modelinize
bağlı olmamalarına rağmen çok iyi işe yaradıklarını göreceksiniz.
Farklı vuruşları ve taktikleri denediğinizde ve neler olduğunu
gördüğünüzde bunlara göre stratejinizi değiştirebilirsiniz. Diğer
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
225
İletişim Yetenekleri
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
226
İnançlar ve Değerler
Strateji Düzeni
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
227
Günün Sözü
Bununla birlikte, basit bir yeni algı, ani bir değişikliğe sebep
olabilir. Değişimin zor olacağını varsaydığınız gibi onun kolay
olacağını varsaymayı da seçebilirsiniz. Seçeneğiniz var. Ona,
doğru nörolojik aşamada değindiğiniz zaman (14. güne bakınız)
değişim gerçekten kolay ve hızlı olabilir ve 15. gün öğrenmiş
olduğunuz gibi, herhangi bir olayı tekrar çerçevelendirebilirsiniz
ve böylece, beyninizin sinir yapısı ve bunun sonucu olarak da
duygu ve davranışlarınız değişir. Değişimi etkileyen sinir ağı, bir
anda değişmiş olduğunuzu fark edecek kadar hızlı çalışabilir.
Değişimin hem ihtimalini hem de pozitif yönlerini değerlendiren
bir inanç sistemi kişisel tatmin yoluyla süreci kuvvetlendirecektir.
Eğer yararlı ve size güç verecek olan bir inanç sistemi
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
228
Günün uygulamaları
19. GÜN
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
229
Tasarlanan Uyarıcılar
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
230
Uyarıcıların Kaynağı
Bu, kişisel gelişim için paha biçilemez bir ilerleme sağlar. Çoğu
kez ruh haliniz, başarı ve başarısızlık, kazanmak ve kaybetmek
arasında gelip gitmelere sebep olur. Bazen doğru olduğunu
hissetmediğiniz için çok değerli bir aktiviteye
başlayamayacaksınız. Veya, tam tersine, negatif ve istikrarsız
duygular sebebiyle bir işi mahvedebilirsiniz veya bir diyalog
fırsatını kaçırabilirsiniz. Bir zaman sonra ruh haliniz sağlığınızı bile
etkileyebilir. 7. günde, alt duyuları değiştirerek ruh halinizi nasıl
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
231
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
232
Bundan dolayı size güç veren bir ruh hali seçmek uyarma
sürecinin en önemli parçasını oluşturur. Aşağıda süreçle ilgili
ayrıntılı bir taslak verdik. Bu konuyu bugün ve 20. gün
göreceksiniz.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
233
Bağlamları Değiştirmek
Her birimiz hem pozitif hem negatif ruh hallerinden oluşan çok
zengin hatıra depolarına sahibiz. Hatıralarınızın "coşkun"
olanlarından bir liste oluşturun ve bunlar arasındaki yaşamış
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
234
Hiç güçlü ve sizi üstün kılmış olan hatıranız olmasa bile hâlâ
güçlü ve size yetki verecek ruh halleri oluşturabilirsiniz.
Hepimizin doğal olarak aynen davranışlar gibi ruh hallerimizi de
hayal edebilme yeteneği vardır. Aslında, diğer bir kişiyle empati
kurduğumuz zaman bunu hep yaparız ("Neler hissettiğinizi hayal
edebiliyorum.") Bu sebeple, eğer "kendine güvenli", "sakin" veya
başka bir ruh hali içerisinde bulunmuş olsanız neler
hissedeceğinizi sorgulayabilirsiniz. Bu durumda, tanıdığınız
birisini, tarihi bir şahsiyeti veya bir filimde veya kitapta
gördüğünüz özel bir duyguda mükemmel olan veya sizin
istediğiniz bir şeyi yapan bir karakteri kullanabilirsiniz. Hayal
dünyaları güçlü olan insanlar etkileyici bir kişisel performansa
sahip olmamalarına rağmen çok önemli değişikliklere sebep
olabilirler. Çocuklar gibi hepimiz zengin bir hayal dünyasından
etkileniriz. Birçok durumda bu kaynaklar, gizli kalmıştır ve bir
parça cesaretlendirmeye tekrar tutuşmaya hazırdırlar.
Görsel Uyarıcılar
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
235
İşitsel Uyarılar
Bir işitsel uyarıcı herhangi bir iç veya dış sese karşılık gelebilir.
Özel kelime veya deyimlerle konuşan bir ses onu şekillen-
direbilir. "Onu yapabilirsin.", "Şimdi sakinleş." Veya "Uzun uzun
yürü" gibi. İçte de olsa (iç konuşma) dışta da olsa (sesli
konuşma) bu işe yarayabilir. Sadece şundan emin olun:
Herhangi bir uyarıcının zihninizde karışık bağlantıları olmasın ki
yanlış sonuçlar ortaya çıkmasın. Özel bir hal ile bağlantılı, amaçlı,
istemizin dahilinde bir uyarıcı kullanırsanız bunun kendi içerisinde
anlam çatışmaları olmaz.
Özel bir sesi olan bir müzik, özel kelimeler gibi istediğiniz ruh
haliyle bağlantısı olan kendine has, benzersiz bir ses üzerinde
karar kılın. Bir söz veya deyim uyandırmak istediğiniz ruh halinin
sadece ismi olabilir. Dahası, belki, özel ve motive edici bir ses
tonu kullanmak sizin için daha anlamlı ve daha benzersiz olabilir.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
236
Kinaestetik Uyarıcılar
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
237
ister elinizi kullanın fakat özel bir hali, özel bir hareketle yansıtın.
Bu konuda "ağzı sıkı" ve "tedbirli" olun. Dostlarınız ve iş
arkadaşlarınız onu "ateşleyip" ateşlemediğinizi" fark etmemeli.
Yüzdeki bir eğilme ve farklı bir mimik uyarıcı olarak
belirlendiğinde ve patron tarafından farkedildiğinde kısaca,
kariyerinizin sonu olabilir! Amacınızı aklınızda tutun: Her ne
zaman ona ihtiyacınız olsa istediğiniz ruh halini hemen ve fark
ettirmeden hatırlamak. Daha önce bahsettiğimiz parmaklarla
yapılan uyarıcılar bunun için çok uygundur. Fakat ayak
başparmağını çıtırdatmak (çok daha özel) veya ensenin arkasını
kaşımak gibi davranışları alışkanlık olarak yapmamalısınız.
Herhangi bir iç uyarıcı da bu tarz gizli olması gereken uyarıcılara
fazlasıyla uyar. Ağır bir yüzük takmak veya chaikovsky
uvertüründen yüksek sesle bir parça çalmak dikkat çekebilir veya
bir müşterinin ofisinde film halindeki bir fotoğrafı çekmek ve
koklamak her zaman sizi baskıyla karşılaştırır. Fakat içinizdeki bir
şeyler belirli bir durumda kalır. Bununla birlikte, uyarıcı ne kadar
tuhaf olursa, olması gereken gizliliği o kadar koruyabilirsiniz.
Günün Sözü
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
238
Günün Uygulamaları
20. GÜN
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
239
• Uyarıcıları Kurmak
• Uyarıcıları Kullanmak
Uyarıcıları Kurmak
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
240
7. Şimdi başka bir şey yaparak veya düşünerek "o ruh halini
değiştirin" veya "ara verin". Uyarıcıyı veya uyarıcıları tekrar
ateşleyin ve daha önce yaşamış olduğunuz ruh halini ortaya
çıkarıp çıkarmadıklarına dikkat edin.
10. Bunu bir gün sonra yine kontrol edin. Sürekli bir uyarıcıyı
iyice kesinleştirin ki daha sonra herhangi bir zamanda ihtiyacınız
olduğunda güvenle iş başına çağırabilesiniz. Sonra, bir şans elde
eder etmez onu gerçek hayattaki bir olayda kullanınız.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
241
Uyarıcıları Kullanmak
Başkalarını Uyandırmak
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
242
Davranışları Uyandırmak
Benzer şekilde, çok güçlü bir ruh haline geçerek onunla ilgili olan
davranışı mesela öfkeyi de değiştirebilirsiniz. Öfkelendiğinizi
hissettiğiniz zaman uyarıcıyı ateşleyin (mesela, sizin üzerinizde
bu etkiyi bırakan bir kimsenin yüzünü gördüğünüz zaman).
Böylece öfke davranışını önlersiniz. Bunu gelecekteki bir durumu
örnek alarak da kontrol edebilirsiniz. O kişinin yüzü kendi başına
bir uyarıcıdır fakat şimdi daha iyi bir ruh haliyle bağlantılı olan
uyarıcınızı ateşlemeniz konusunda sizin için bir sinyal görevi
yapacaktır. Bunu düşünün. Değiştirmek istediğimiz birçok
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
243
Uyarıcı Yığınları
Uyarıcı Zincirleri
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
244
^> Birkaç kez pratik yaptıktan sonra, yalnızca ilk uyarıcı, artık
zincir etkisi oluşturduğunuz için, hemen istenen son ruh halini
başlatabilecek. Örneğimizde, öfkelenmeye başladığınızı
hissettiğiniz anda (ilk hal) bu ruh hali otomatik olarak zinciri
işletmeye başlayacaktır ve size istediğiniz ruh halini; yani
sükûneti verecektir. Bu değişim neredeyse anlık bir şeydir.
Günün Sözü
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
245
Günün (Uygulamaları
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
246
21. GÜN
Tamamıyla Değişmek
• Değişim Teknikleri
• Fobi Tedavisi
Değişim Teknikleri
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
247
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
248
Fobi Tedavisi
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
249
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
250
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
251
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
252
Günün Sözü
Günün Uygulamaları
Algı pozisyonları ile ilgili daha fazla alıştırma yapın (Bakınız. 12.
gün) Niçin bir avukat, bir başbakan veya beş yaşında bir çocuk
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
253
Unutmayın;
326
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
254
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
255
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
256
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
257
İsim Fiil Dilbilimde bir fiili soyut bir isme çevirme ve bu kelimenin
bir isim için fazlasıyla düzenli olma işlemidir.
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
258
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
259
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
260
---
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
261
---
KARİYER
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
262
---
21 günde N L P
KARİYER YAYINLARI
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m
263
w w w . y i n e d e f o r u m . c o m