DİJİTAL HOCA : metin şar

PROGRAM GELİŞTİRME
ÖRGÜN

GENEL KAVRAMLAR  Okulöncesi

 İlköğretim
 Ortaöğretim
FORMAL
 Yükseköğretim
Amaçlıdır, önceden hazırlanmış bir program
EĞİTİM çerçevesinde planlı olarak yürütülen eğitimdir.

Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı

YAYGIN
yoluyla, kasıtlı olarak istendik davranış
değişikliği meydana getirme sürecidir.  Hizmet içi
 Halk Eğitim
İNFORMAL  Çeşitli kurslar
Amaçlı ve planlı olmayan, kendiliğinden, daha
çok gözlem ve taklit yoluyla oluşan eğitimdir.

Hizmet Öncesi: Çalışma hayatından

önce alınan eğitimdir.

Yaşam Boyu Hizmet İçi: Çalışma hayatının

içerisinde çalışılan kurum tarafından
Öğrenme
verilen eğitimdir.

Açık Sistem: 4 ögeden oluşur. Sistem sürekli dönüt-düzeltme alır. Hizmet Sonrası: Çalışma hayatından
sonra alınan eğitimdir.
Yarı Açık Sistem: Dönüt-düzeltme bazen vardır, bazen yoktur.

Kapalı Sistem: Dönüt-düzeltme yoktur. Çoğunlukla çıktı da yoktur. Sistem işlem aşamasında yarıda kesilir.
 DİJİTAL HOCA : metin şar

ÖĞRETİM Öğretme: Öğrenme sürecini yönetme ve kılavuzlama sürecidir.

Eğitimin okulda amaçlı, planlı ve Öğrenme: Organizmanın çevresiyle etkileşimi sonucunda davranışlarında
programlı yürütülen kısmına meydana gelen kalıcı izli değişikliklerdir.
öğretim denir.

: metinsar61

: metin şar
Kültürleme: Kültürel değerlerin bireye kazandırılmasıdır. Formal ve
informal eğitim süreçlerini içerir.
Kasıtlı: Okullarda yapılan her türlü eğitim.
Gelişigüzel: Dini bilgiler, cinsellik gibi kulaktan dolma bilgiler.
Zoraki: Beyin yıkama, propaganda.

KÜLTÜR
Bir toplumun üretmiş olduğu Kültürleşme: İki farklı kültürün bir araya gelmesi sonucunda, her iki
maddi ve manevi değerler kültürün kendi kültürel değerlerini koruyarak değişmesidir.
toplamıdır.

Kültürlenme: Bir toplumun alt kültürleri ya da iki farklı kültürün bir

araya gelmesi sonucu, her iki kültürde de görülmeyen yeni bir
değerin ortaya çıkmasıdır.
 DİJİTAL HOCA : metin şar

PROGRAM ÇEŞİTLERİ

PROGRAMLARIN AŞAMALI PROGRAM TÜRLERİ

: metinsar61
SINIFLANDIRILMASI (POSNER)
: metin şar
1.RESMİ PROGRAM
Eğitim otoritesince (TTKB) onaylanarak okullara
1.EĞİTİM PROGRAMI gönderilen programdır.
Eğitim amaçlarına ulaşmak için, okul içinde ve dışında
yapılacak her türlü etkinliğin yer aldığı programıdır. 2.UYGULANAN PROGRAM
Eğitim programı kurum düzeyindedir.
Resmi programın somut olarak gerçekleşen ve gözlenen
Eğitim programı içerisinde; öğretim programları, ders
boyutudur. Teoriden pratiğe dönüşen programdır.
programları, ders dışı kulüp faaliyetleri, özel günlerin
kutlanması, geziler, kurslar, rehberlik vb. hizmetler
bulunmaktadır. 3.İHMAL EDİLEN PROGRAM
Resmi programın kasıtlı ya da kasıtsız nedenlerden
dolayı öğretilmeyen, atlanan, eksik bırakılan boyutlarını
oluşturur.
2.ÖĞRETİM PROGRAMI
Bir dersin öğretimiyle ilgili olarak okul içinde ve dışında 4.EKSTRA PROGRAM
kazandırılması planlanan tüm etkinliklerin yer aldığı Resmi programın dışındaki planlı, sosyal, kültürel, sportif ve
programdır. sanatsal etkinliklerdir.
Örtük programdan tek farkı; yazılı (planlı) olmasıdır.

3.DERS PROGRAMI
Bir dersin kazanımları, içeriği, eğitim durumları, ölçme
değerlendirme gibi süreçlerden oluşan programdır.
En dar fakat en ayrıntılı programdır.
5.ÖRTÜK PROGRAM
Örtük program, programların gizli, saklı yönünü ifade eder.
Okul içi ve dışı tüm etkinlikleri kapsayan, yazılı olmayan
programdır. Tüm programların içinde vardır.
Formal programda belirlenen amaç ve etkinlikler dışında,
öğrenme-öğretme süreci içerisinde ihtiyaçlara göre ortaya
çıkan bilgi, etkinlik ve uygulamaları kapsar.
 DİJİTAL HOCA : metin şar

Eğitim - Öğretim Programının Ögeleri EĞİTİM PROGRAMININ ÖZELLİKLERİ

1-Uygulanabilir ve gerçekçi olma: Eğitim programları ülkenin

şartlarına, toplumsal yapıya uygun olmalıdır.
Felsefe
Niçin? 2-İşlevsel(Görevsel) olma: Programlardaki konular, toplumun
HEDEF ve bireylerin ihtiyaçlarına cevap vermelidir. (Hayatilik)

(Kazanım) 3-Çerçeve program özelliği: Öğrenme-öğretme durumlarının

genel harlarıyla belirlemesidir. Bu eğitime standardizasyon
getirir.

Ölçme Sosyoloji 4-Uygulayıcılara yardımcı olma: Eğitim programlarının amaca

Ne kadar? Ne? ulaşabilmesi için uygulayıcılara rehberlik ve kolaylık sağlaması
gerekir.
ÖLÇME DEĞERLENDİRME İÇERİK
(Kazanım) (Kapsam) 5-Genel ve değişmez olma: Program ulusal anlam ve önemi
olan değerleri kazandırabilir olmalıdır. Bunun için belirli
konular bütün okullarda işlenmelidir.

Psikoloji 6-Esnek olma: Eğitim programları öğrencilerin ilgi, ihtiyaçları,

Nasıl? gelişim özellikleri, okulun bulunduğu çevrenin koşullarına
göre düzenlenecek şekilde esnek olmalıdır.
EĞİTİM DURUMLARI
(Öğrenme-Öğretme Öğretim programının esnek olma nedenleri:
Süreci) *Yörelerin ekonomik, sosyal, kültürel farklılıkları,
*Öğrenci özellikleri,
*Bilim ve teknolojideki değişmeler,
*Bireysel ihtiyaçların değişmesi.

: metinsar61

: metin şar
 DİJİTAL HOCA : metin şar

PLAN ÇEŞİTLERİ

1.ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK 2.GÜNLÜK PLAN 3.DERS PLAN

PLAN
Bir günde yapılması planlanan değişik Bir derste yapılacak bütün öğretim etkinliklerinin tasarımının yapıldığı bir
Programdaki ünite ve konuların derslerdeki etkinlikler için hazırlanan plandır. plandır.
hangi aylarda ve yaklaşık olarak ne
Günlük planlar ilköğretim sınıf öğretmenleri, Ders planları, öğretim hedeflerinin öğrencilere nasıl kazandırılacağını,
kadar zamanda işleneceklerini
özel eğitim ve okul öncesi öğretmenleri hangi yöntem ve tekniklerin kullanılacağını ve değerlendirme
gösteren, zümre öğretmenler kurulu
tarafından kullanılmaktadır. etkinliklerinin nasıl yapılacağını tasarlama sürecidir.
ya da şube öğretmenler kurulu
tarafından ortak hazırlanan ve okul
yönetiminin onayına sunulan
çalışma planıdır.
GELİŞME 25-30 dk. SONUÇ 5-10 dk.
Dersin etkili bir şekilde Ders işlendikten sonra
sunumunun yapıldığı bölümdür. öğrenmelerin kontrolü ve kapanış
 Strateji, yöntem, teknik. yapılır.
: metin şar  Örnekler verme, araç-gereç  Özet ve tekrarlar.
kullanımı.  Değerlendirme soruları ile
 Dikkat çekme ve güdüleme bugünkü hedefe ulaşılıp
GİRİŞ (HAZIRLIK) 5-10 dk.
 PİDE ulaşılmadığı.
Bu boyutta öğrenme olmaz, öğrenci öğrenmeye hazır hale gelir.
 Bir sonraki konunun açıklanması.
a) Dikkat çekme
• Derse araç, gereçle girmek, soru sorma, beden dili, ses tonu,
• Film, slayt göstermek, şekil, resim, grafik kullanmak, Bir anı, hatıra
anlatmak,
Konu: Çevre Kirliliği
b) Hedeften haberdar etme (Gözden geçirme)
Dikkat çekme: Derse çevre kirliliği ile ilgili gazete haberi getirmek.
• Öğrencilere ders boyunca ne öğrenecekleri ile ilgili bilgi vermek. Hedeften haberdar etme: Bugünkü konumuz çevre kirliliği, nedenleri ve sonuçları
Örnek
c) Güdüleme = Hayatilik Gözden geçirme: Çevre kirliliği ile ilgili önce kısa bir film izleyelim, üzerine tartışma
• Konunun nerede, ne zaman ve ne şekilde işe yarayacağını, soru yapalım ve en son önemli kısımları vurgulayıp dersi bitirelim
çıkacağını söylemek, (Hayatilik) Güdüleme: Bu konu bizim ve çocuklarımızın sağlıklı yaşaması için son derce
d) Ön koşul öğrenmeleri hatırlama (Geçiş) önemlidir ve bu konudan sınavda soru soracağım
• Yeni konu ile önceden öğrenilen konu arasında bağlantı kurulur. Ön koşul bilgileri hatırlatma: Arkadaşlar geçen derste çevre kirliliğinde hava
kirliliğini görmüştük, bu ders toprak kirliliği konusunu işleyeceğiz.
 DİJİTAL HOCA : metin şar

1-TARİHİ TEMEL 2- TOPLUMSAL TEMEL 3- EKONOMİK TEMEL 4- KONU ALANI TEMELİ

• Programlarda % 100 başarı • Program geliştirme
• Eğitim programları • Program tasarlanırken gerekli
yakalanamaz, iyileştirmeler çalışmaları herhangi bir
düzenlenirken toplumun örf maddi olanaklar göz önünde
devam eder. konuya (disipline) bağlı
ve adetleri, gelenek ve bulundurulmalıdır. olarak geliştirilir.
• Tarihi temel, geçmişin
görenekleri, kültürel yapısı,
geleceğe ayna tutmasıdır. • Toplumun ihtiyaç duyduğu • Konu alanlarının 3G’si
Geçmiş deneyimlerden değerleri dikkate alınmalıdır. sağlanmalıdır.
işgücü-istihdam dengesi
yararlanılarak hatalardan Geçerliliği
• Bu yolla bireylerin topluma eğitim programları yoluyla Güvenirliği
ders çıkarılır.
• Tarihi temel yansıtıcı uyumu kolaylaşır. sağlanmalıdır. Güncelliği
• En çabuk zayıflayan program
düşünceyi çağrıştırır.
temelidir.

: metinsar61 PROGRAM GELİŞTİRMENİN TEMELLERİ : metin şar

FELSEFE AKIMLARI
5-PSİKOLOJİK TEMEL 6-BİREYSEL TEMEL 7-FELSEFİ TEMEL  İdealizm
• Hedefler birey için belirlenir, • Program geliştirmenin  Realizm
• Program geliştirmede
konular birey için seçilir, süzgeci olan felsefe; öğretim  Pragmatizim
hedeflere ulaşırken  Existansializm
öğrenme yaşantılarının hedeflerini belirleme ve
psikolojiden ve sıraya koymanın yanında,
düzenlenmesi bireye göre
kuramlarından yararlanılır. eğitim hedeflerini
yapılır. Birey, çağdaş eğitim
sorgulayarak iç tutarlılığını
PSİKOLOJİ programlarının en önemli EĞİTİM FELSEFELERİ
sağlar.
temelidir.  Daimicilik
• Bireysel temel, psikolojik • Felsefeden en çok öğretim  Esasicilik
Gelişim Psi. Öğrenme Psi. hedeflerinin oluşturulması  İlerlemecilik
temeli kapsayan daha genel
(Ne zaman?) (Nasıl?) aşamasında yararlanılır.  Yeniden kurmacılık
bir kavramdır.
DİJİTAL HOCA : metin şar

FELSEFİ TEMEL

FELSEFİ AKIMLAR TEMEL ÖZELLİKLERİ

: metinsar61

Varlık düşünceden bağımsız değildir. Gerçek zihindedir (düşüncededir).Gerçek bilgi akıl

İDEALİZM
tarafından üretilir. Bilginin kaynağı sezgisel düşüncedir. İyi, doğru, güzel gibi değerler
(Platon/ Eflatun) mutlaktır ve bütün insanlar için geçerlidir.(evrenseldir) Mutlak geçek olan(mükemmel
olduğu için) değişmez. Okul kültürel mirası oluşturan değerleri öğretmelidir.

Varolan her şey gerçektir. Gerçek zihin dışındadır. Bilginin kaynağı yaşanan çevredir.
REALİZM
Nesnellik ön plandadır. Bilgiye nesnel yolla ulaşılır.(deney ve gözlem). Evreni, madde ve
(Aristoteles) somut olan şeylerle açıklar.

Kişiye yararlı olan iyidir. Gerçekler, değerler değişir.(Görecelidir) Esnekliğe önem verilir.
PRAGMATİZM
Birey kendi gerçeklerinin kendi yaratır. Öğretmen yönlendirici ve rehberdir,
(J. Dewey) Kişiye yarar getirip getirmeyeceğine bakılır (Yaracılık/Faydacılık)
Bireysel özellikler ve derse aktif katılım önemlidir. Bilginin kaynağı deneydir.

İnsan hürdür. İnsan bu hürriyeti içerisinde kendisini oluşturur. Aksiyonda bulunmayan

EXİSTANSİALİZM
insan hiçbir şeydir. İnsan bütün yaptıklarından sorumludur. Özgürlükler temellidir. Her
(Varoluşculuk) birey değerlidir ve özgürdür. Eğitimin amacı özgürlüklerin artmasıdır. Eğitim, bireyin kişilik
geliştirmesine yardımcı olmalıdır.
 DİJİTAL HOCA : metin şar

FELSEFİ TEMEL

EĞİTİM FELSEFELERİ TEMEL ÖZELLİKLERİ KODLAMA

: metin şar

 Değişmeyen evrensel eğitim

 Entelektüel eğitim
DAİMİCİLİK  Büyük kitaplar (klasik eserler) eğitimi
 Eğitim hayatın bir kopyası değil, ona hazırlıktır.
 Çocuklara ve gençlere dünyanın hem manevi hem de maddi gerçeklerini
tanıtacak bilgiler verilmelidir.

 İnsan doğuştan boş bir levhadır(Tabula Rosa)

 Eğitimin görevi ezber yoluyla insan zihnini doldurmaktır.
ESASİCİLİK  Öğretmen merkezlidir, öğretmen alanında uzmandır,(Otokrat öğretmen)
 Öğretmenin doğasında zorlama, sıkı çalışma ve disiplin vardır.
 Eğitim sürecinin özünü konu alanının çok iyi özümlenmesi oluşturur.
 Geleneksel yöntemler, ezber ve soyut düşünme kullanılır.

 Öğrenme sürecinde öğrenci aktiftir, öğrenci merkezlidir.

 Yaparak yaşayarak öğrenme ve bilgiyi özümseme amaçlanır.
İLERLEMECİLİK  Okul hayata hazırlıktan çok hayatın kendisi olmalıdır.
 Demokratik eğitim ortamı geliştirilir.
 Öğrencileri yarıştırmaz, işbirliğine yöneltir, program esnektir.
 Üst düzey zihinsel beceriler öğretilir.(problem çözme, değerlendirme)

 Eğitimin amacı, toplumu yeniden düzenlemektir.

YENİDEN KURMACILIK  Toplumun yeniden yapılanmasında eğitim önemli bir sosyal reform aracıdır.
 Toplumun yeniden yapılanmasında eğitim önemli bir sosyal reform aracıdır.
 Eğitimde ceza kesinlikle kullanılmamalıdır.
 DİJİTAL HOCA
PROGRAM TASARIM YAKLAŞIMLARI
1-KONU MERKEZLİ TASARIMLAR
1-Konu Tasarımı: En eski ve en yaygın kullanılan
tasarımdır. Konular birbirinden bağımsız ve kopuk
bilgi kategorileri olarak ele alınır.
2-Disiplin Tasarımı: Akademik disiplinler(dersler)
programa yön verir. Tek tek konuların değil,
konuların birleşmesiyle oluşan Matematik, Coğrafya
gibi derslerin öğretimini öngörür.
3-Geniş Alan Tasarımı: Bir biriyle ilişkili derslerin tek
bir çalışma alanında birleştirilip daha büyük bir alan
(geniş alan) oluşturulur.
4-Disiplinlerarası Tasarımı: Bir dersteki bir temanın
(konunun) farklı derslerle ilişkilendirilerek ele
alınmasıdır. Çeşitli disiplinlerin birbiriyle ilişkili olarak
kaynaştığı tasarım sürecidir.
5-Süreç Tasarımı: Temel amaç; öğrencinin en iyi
şekilde nasıl öğrendiğinin sorgulanmasıdır. Bu
nedenle bu tasarım eleştirel düşünme becerisini
geliştirir. Her konu için ayrı ayrı öğrenme yollarını
düzenleme yerine tüm konular için ortak bir
öğrenme yolunu ön plana çıkaran bir tasarım
yaklaşımıdır. Okul öncesinde kullanılır.
Daimicilik
Esasicilik
2-ÖĞRENEN MERKEZLİ TASARIMLAR
1-Çocuk Merkezli Tasarımı: Çocuk merkezli
tasarımlarda içerik, öğrenci yaş grubunun ortak
özellikleri, ihtiyaç ve beklentileri temel alınarak
önceden hazırlanır.
2-Yaşantı Merkezli Tasarımı: Öğrencinin ilgi ve
ihtiyaçları başta değil süreç içerisinde saptanır. Yani
önceden hazırlanmış bir program yoktur, program
öğrenciler öğretim sürecine geldikten sonra
hazırlanır.
3-Romantik Tasarımı: Kişinin en iyi öğretmeni kendi
doğasıdır anlayışı hakimdir. Her çocuk kendi doğal
ortamında yetiştirilmeli ve özgürlükleri
sınırlandırılmamalıdır. Bazı savunucuları da okulları
devletin özgür düşünce süreçlerini kısıtlayan araçları
olarak görür. Okul ve öğretmenlik gibi yapıları
reddederler.
4-Hümanist Tasarımı: İnsan davranışlarının basit bir
etki-tepki ilişkisinden daha karmaşık yapıya sahip
olduğunu ileri sürer. Bu tasarıma göre bireyin
davranışları karmaşık bir yapıya sahiptir ve her birey
kendine özgü özellikleri ile farklı ve biriciktir. Her
birey için ayrı program önerilir.
İlerlemecilik
: metin şar
3-SORUN MERKEZLİ TASARIMLAR
1-Yaşam Şartları Tasarımı: Öğretim sürecinde
problem çözmeyi odak noktası olarak ele alır. Bu
tasarımda konular disiplinler arası bir yaklaşımla ele
alınır. Eğitim programı herkes için geçerli toplumsal
durum ve sorunları kapsamalıdır.
2-Çekirdek(Core) Tasarımı: Bu tasarımda toplumsal
gereksinimlere programın merkezinde yer verilir.
Merkezdeki problemin çözümü önemlidir. Esnek bir
program anlayışı hakimdir. Öğrencilerin öğrenme
yaşantılarında işbirliğine dayalı öğrenmeyi
kullanmalarını amaçlar. Toplumu laboratuar olarak
görür.
3-Yeniden Kurmacı Tasarımı: Amacı; öğrencilerin
günümüzde insanlığın karşılaştığı problemleri analiz,
kritize etmelerini sağlamaktır. Toplumsal sorunlara
duyarlı bu yaklaşım, toplumun yeniden kurulması ve
değiştirilmesinde etkili olmaya çalışır. Toplumun
gelişimini ve değişimini okul ve öğretmen belirler.
: metinsar61
Yeniden Kurmacılık
 DİJİTAL HOCA
: metinsar61
İHTİYAÇ BELİRLEME
İHTİYAÇ BELİRLEME YAKLAŞIMLARI
1-Analitik Yaklaşımı (Çok Yönlü Analiz): Gelecekte
ulaşılmak istenen düzey ile mevcut durum
arasındaki farka göre gelecek için hedeflere
ulaşılacak etkinlikleri belirlemeye dayanır.
Varsayımlara göre hareket edilir. (Gelecekle bugün
arasındaki fark)
2-Betimsel Yaklaşım: İhtiyaçları belirlemede
programın uygulanması halinde öğrencilere
kazandırılacak davranışlar ile programın
uygulanmaması halinde ortaya çıkabilecek
eksiklikler ve zararlar belirlenerek programın
geliştirilmesi sağlanır. (Varlık ile yokluk arasındaki
fark)
3-Demokratik Yaklaşımı: Toplumun demokratik
yapısına uygun olarak grupların (çoğunluğun)
beklentilerini karşılamaya dayanır. Bu yaklaşım
insan ilişkileri ve halkla bütünleşmeye dayanır.
(Olanla toplumun beklentisi arasındaki fark)
4-Farklar Yaklaşımı: Öğrencide gözlenen başarı
düzeyi ile beklenen başarı düzeyi arasındaki farklar
belirlenir. Bu, programın bireylere kazandırılması
gereken özelliklerini gösterir ve program buna göre
şekillendirilir. (Olması gereken ile mevcut durum
arasındaki fark)
: metin şar
: metin şar
İHTİYAÇ BELİRLEME TEKNİKLERİ
1.Delphi Tekniği: Ortak görüş ve düşünceleri belirlemek üzere, konuyla ilgili uzmanlara bir
birlerinden bağımsız olarak yazılı anket uygulayıp görüşlerinin alınması ve ortak görüşlerin tespit
edilmesi tekniğidir. Bu teknik bu günkü durumdan ziyade gelecekte nelerin olacağı ile ilgilidir.
2.Progel Dacum Tekniği: Meslek uzmanları tarafından işin nasıl yapıldığını, meslek için neyin
gerekli olduğunu, mesleğin tecrübeli çalışanlarından öğrenmedir. Mesleklerin beceri
profilleri(mesleki yeterlilik) çıkartılarak yeterlik alanları belirlenir ve iş analizi çalışmalarına
dayanır.
3.Meslek (İş) Analizi: Bir mesleği oluşturan bilgi, beceri ve tutumlar analiz edilerek çözümlenir
ve bireylerin ne tür özelliklere gereksinim duyacakları belirlenir. Bir mesleğe ilişkin bilişsel,
duyuşsal ve devinişsel özellikler uzmanlar tarafından belirlenir.
4.Gözlem: Bir alandaki ihtiyaçlar işin yapıldığı doğal ortamında izlenir ve gözlem fişlerine
aktarılarak listelenir. Gözlem süreci çeşitli formlara kaydedilerek analiz edilir. Doğal ve
sistematik gözlem diye ikiye ayrılır.
5.Görüşme/Mülakat: İhtiyaçlar yüz yüze yapılan diyaloglarla kişilerin görüşleri alınır.
6.Grup Toplantısı: Aynı özellikteki bir grup insandan (6-8) bilgi alma yoluyla gerçekleşir.
7.Ölçme Araçları ve Testler: Ölçme araçları içinde en yaygın olan test sonuçlarına göre ihtiyaç
belirlenir. Kısa sürede çok sayıda bilgi edinilir ve uzmanlık gerektirmez.
8.Kaynak Tarama:
• 1-Literatür Taraması: İhtiyaç değerlendirme çalışması yapılırken, son yıllardaki literatür
taranmalı, dünyadaki eğilimlerin hangi yönde olduğu ortaya çıkarılmalıdır.
• 2-Rapor Değerlendirmesi: Öğretimin denetimini yapan kişi ve kuruluşların(müfettişler)
hazırladıkların göz önüne alınmasıdır.
• 3-Mevcut Programların İncelenmesi: Program geliştirme çalışmalarının temelini, mevcut
programın incelenip değerlendirilmesi ve iyileştirilmesi için yapılan çalışmalar oluşturur.
 DİJİTAL HOCA : metin şar

HEDEF BELİRLEME SÜRECİ

1. ADIM 2. ADIM 3. ADIM

KESİNLEŞMİŞ HEDEFLER
ADAY HEDEFLER

KAZANIMLAR
KAYNAKLAR SÜZGEÇLER SINIFLAMA ALANLARI
 Birey  Eğitim Felsefesi  Bilişsel Alan
 Toplum  Eğitim Sosyolojisi  Duyuşsal Alan
 Konu Alanı  Eğitim Psikolojisi  Psikomotor Alan
 Doğa  Eğitim Ekonomisi

: metinsar61

: metin şar
HEDEFLERİN DİKEY VE YATAY BOYUTLARI
1.Uzak Hedefler Ülkenin politik felsefesi ve en genel olarak ifade edilen amaçlarıdır. Eğitim yoluyla yetiştirilmesi planlanan
(Ülkenin Politik Fel.) ideal insan tipi belirlenir.
(En soyut hedeftir. İdeal insan için oluşturulan hedeflerdir.)
Dikey Boyut

2.Genel Hedefler Uzak hedeflerin anlamlı hale getirilmiş biraz daha somut ve özel ifadeleridir. MEB tarafından belirlenir.
(Ülkenin Eğitim Fel.) -Türk Milli Eğitimin genel amaçları,
-Farklı tür ve kademelerdeki okulların amaçları, olarak iki şekilde belirlenir.
3.Özel Hedefler Bir ders ya da konu düzeyinde öğrenciye kazandırılması gereken özelliklerdir.
Ör/ Sosyal Bilgiler dersinin hedefleri.
(En somut hedeflerdir. Bir dersin, konunun ya da ünitenin hedefleridir.)
Yatay
Boyut Davranışsal Hedefler Bilişsel Duyuşsal Psikomotor
 DİJİTAL HOCA : metin şar

HEDEFLERİN YATAY SINIFLAMASI (BLOOM TAKSONOMİSİ)

BİLİŞSEL ALAN DUYUŞSAL ALAN PSİKOMOTOR ALAN

Bilme Alma Algılama

Tepkide bulunma
Kavrama Kurulma/ hazırlık
Değer verme

Uygulama Örgütleme Kılavuzla yapma

Kişilik haline getirme

Analiz Mekanikleşme

EKSTRA NOT: Yenilenen Taksonomi

Sentez Beceri haline getirme
Bloom Taksonomisi Yenilenen Taksonomi
• Bilgi Hatırlama (Gerçek B,
Kavramsal B,
Yöntemsel B,
Değerlendirme Uyma
Kavrama Bilgisi)
• Kavrama Anlama
• Uygulama Uygulama
• Analiz Analiz
Yaratma
• Sentez Değerlendirme
• Değerlendirme Sentez(Yaratma)
: metinsar61

: metin şar
 DİJİTAL HOCA
İÇERİK (KONU ALANI/KAPSAM/MUHTEVA)
İçerik: Bir öğretim programında üzerinde durulması ya da işlenmesi istenen etkinlikler, üniteler ya da konulardır. İçeriğin belirlenmesinde en
önemli nokta hedef davranışlarla içeriğin tutarlılığının sağlanmasıdır. İçerik, hedef ve davranışlara göre seçilir ve düzenlenir.
İÇERİK (KAPSAM) DÜZENLEME İLKELERİ
1.Hedeflerle tutarlı olmalıdır.(Geçerlik)
2.İçerik bir biriyle tutarlı olmalıdır.(Güvenirlik)
3.Öğrenci seviyesine uygun olmalıdır.
4.Sistematik olarak sıralanması
gerekir.(Ardışıklık ve aşamalıklık)
5.Anlamlılık:Öğrenciler için anlamlı olmalıdır.
6.Yaşama yakınlık: Öğrenme konularının ve
etkinliklerinin bireylerin ilgi ve ihtiyaçlarını
karşılamaya dönük olmalıdır.
7.Önkoşul ilkesi: Ön öğrenmeler yeni
öğretileceklere temel olmalıdır.
8.Şema İlkesi: İnsanlar hazırbulunuşluk
düzeyine göre, yeni bilgiyi algılar ve öğrenir.
9.Ekonomiklik: Öğrenme konuları olabildiğince
hedef-davranışa ulaşılabilir olmalıdır ve
gereksiz bilgilere yer verilmemelidir.
10. Alıştırma: Ünite / konu başlarında ve
sonlarında soruların olması
11.Kaynaşıklık: Dikey ve yatay kaynaşıklık diye
ikiye ayrılır.
1.Dikey Kaynaşıklık: Bir ders içerisinde yer alan
konular birbirinin ön koşulu olacak şekilde
basitten karmaşığa, somuttan soyuta doğru
düzenlenerek yıllara (sınıflara) yayılır.
(Ardışıklık ve aşamalılık)
2.Yatay Kaynaşıklık: Birden fazla dersin konu
ve etkinlikleri arasında yatay ilişkiler kurulur.
(Disiplinlerarası, korelasyonel, tematik
yaklaşım)
: metin şar
İÇERİĞİN DÜZENLEME YAKLAŞIMLARI
1-Doğrusal Programlama Yaklaşımı (Tyler) : metinsar61
• Bu yaklaşım birbiri ile ardışık, sıralı, önkoşul olan konuların düzenlenmesinde kullanılır.
• Konular asasında dikey ilişki kurulur.
2-Sarmal Programlama Yaklaşımı (Bruner)
• Türkçe, yabancı dil gibi derslerin konularının yeri ve zamanı geldikçe tekrar tekrar işlenmesini esas alan yaklaşımdır.
”Süreklilik” gerektiren konuların düzenlenmesine yön verir.
• Yeni öğrenmelerin, ön öğrenmeler üzerine inşa edilmesi temellidir. İlerlemeci eğitim felsefesi yaklaşımında ve
yapılandırmacı öğrenme yaklaşımında kullanılır.
3-Modüler Programlama Yaklaşımı (Vygotsky)
• Bu yaklaşımda içerik düzenlenirken konular modüller-öbekler-üniteler üniteler şeklinde düzenlenir. Bu modüllerin birbiri
ile ilişkili olması zorunlu değildir. Konuların sıralaması esnektir, birbirine bağımlı değildir.
• Mesleki eğitimde sıklıkla kullanılır, bireysellik vardır.
4-Pramitsel Program Yaklaşımı
• Bu yaklaşım Öğretimin ilk yıllarında geniş alan konuları verilerek ilerleyen yıllarda giderek uzmanlaşmaya yönelik
derinlemesine öğrenmenin olduğu yaklaşımdır. Öğrenci programı tamamladığında konunun uzmanı olur.
Konular hiyerarşik bir sıra ile sunulur. Program esnek değildir. Sürecin sonu başlangıçta bellidir.
5-Çekirdek (Bütünleştirilmiş) Program Yaklaşımı (J.Dewey)
• Bu yaklaşım toplumu bir laboratuar olarak görür, toplumsal sorunları çözmek için işbirlikli olarak çalışmayı esas alır.
Bireylerin problem çözme yeteneklerini geliştirmeyi amaçlar.
• Öğretimin merkezine ortak (çekirdek, önemli) konular öğretilme sırasına göre yerleştirilir. Ortak, çekirdek konuları her
öğrenci almak zorundadır. Merkezdeki konunun etrafındaki dersler seçimliktir ve daha çok yan alan öğretimi sırasında
kullanılır.
6-Konu Ağı(Proje)Merkezli Program Yaklaşımı (J.Dewey)
• Konu Ağı-Proje merkezli program yaklaşımında öğrencilere konuların ağı bir harita gibi çıkartılıp verilir ve belirli
zamanlarda nerelerde olmaları gerektiği söylenir.
• Özellikle proje yönteminde kullanılır. Yapılacak etkinlikler ve içerik önceden kestirildiği halde, önceden kesin olarak
planlanmamıştır.
7-Sorgulama Merkezli Program Yaklaşımı (J.Dewey)
• Bu yaklaşımda içerik önceden düzenlenmez. Öğrenciler okula geldikten sonra her öğrencinin ilgi ve ihtiyaçlarına göre
içerik belirlenir.
• İçerik belirlemede öğrenci sorunlarına ve gereksinimlerine yer verilir. Sorgulama merkezli yaklaşım en esnek
yaklaşımdır.
 DİJİTAL HOCA
Selahattin Ertürk’ e Göre Değerlendirme:
• Erişiye göre yapılan değerlendirme: Öğretim süreci sonunda öğrencilerin kazanmaları gereken davranışları ne derece kazanıp-kazanmadıklarını belirlemek için yapılır.
Öğretim sürecinin başında öğrencilerin sahip oldukları giriş davranışları ile öğretim süreci sonunda sahip oldukları hedef-davranış düzeyi arasındaki, fark erişiyi
gösterir.
• Ürüne göre yapılan değerlendirme: Öğrencinin öğrenme sürecinde ortaya koyduğu ürüne yani çıktıya (proje, maket, ödev, performans) ve sahip olduğu hedef-
davranış düzeyine göre değerlendirme yapılır.
Farklar yaklaşımı ile değerlendirme: (Provus)
Maliyet-fayda analizleri yapılır ve sistem
kavramına dayanan bir değerlendirmedir.
Programın standartları ve performansları
belirlenerek, karşılaştırma yapılır ve aradaki
farklar belirlenerek program değerlendirilir.
Provus’un değerlendirme modelinin 4 bileşeni
vardır. Bunlar;
1-Programın standartlarını belirleme.
2-Programın performansını belirleme.
3-Performans ile standartları karşılaştırma.
4-Performans ile standartlar arasında fark olup
olmadığını belirleme.
Sistem yaklaşımına göre değerlendirme:
Eğitim (okul) sistemini oluşturan alt sistemlerin
her birine ve bunların etkileşimine göre yapılan
değerlendirmedir.
8.Program öğelerine dayalı değerlendirme:
(Bloom) Tüm program ögelerinin ayrı ayrı
değerlendirilmesi gerektiğini savunur.
1-Hedeflerin değerlendirilmesi
2-İçeriği değerlendirilmesi
3-Eğitim durumlarının değerlendirmesi
4-Sınama durumlarının değerlendirilmesi
: metin şar
Stufflebeam’in Çevre, Girdi, Süreç ve Ürün
Modeli: (CIPP) Kapsamlı ve çok yönlü bir
: metinsar61 : metin şar değerlendirme modelidir. Bu modele göre
değerlendirme, kararları belirlemek için gerekli
bilgileri betimleme, elde etme ve yorumlama
süreçlerini içerir. Bu modelde nitelikli bir
değerlendirme yapabilmek için; okulun
PROGRAM bulunduğu çevrenin, okulun girdilerinin,
okulda uygulanan öğrenme-öğretme
DEĞERLENDİRME süreçlerinin ve öğrenci ürünlerinin yani
öğrenci davranışlarının geniş bir çerçevede
YAKLAŞIMLARI değerlendirilmesi gerekir.
Metfessel-Michael değerlendirme modeli: Bu
modelin en çarpıcı özelliği değerlendirme
çalışmalarına bütün tarafların herkesin (eğitim
Eisner’in Eğitsel Eleştiri Modeli: Bu model bilimi uzmanı, öğretmen, öğrenci, veli, sivil
eğitsel eleştiri ve uzmanlık üzerine toplum örgütü temsilcisi vb.) katılımı sağlanır.
tasarlanmıştır. Bu modele göre okullarda
yapılan öğretim etkinlikleri tarafsız bir biçimde
alanında uzmanlaşmış kişilerce Hedefe dayalı değerlendirme modeli: (Tyler)
değerlendirilmelidir. Değerlendirme süreci hedeflere ulaşmak için
yapılan etkinlikleri kapsar. Hedefler ve eğitim
Bu model alanında uzman kişiler tarafından
durumlarının etkinliğini belirlemeye çalışır. Bu
uygulanmakta, program uygulandıktan sonra
modelde ilk olarak öğretimin ulaşılan ve
programın niteliksel sonuçları ile ilgili bilgilerin
ulaşılamayan hedefleri belirlenerek,
toplanması, yorumlanması ve değerlendirilmesi
ulaşılamayan hedeflere niçin ulaşılamadığı
gerekir.
üzerinde durulur.