EĞĠTĠM BĠLĠMĠNE GĠRĠġ

Doç. Dr. Gönül ONUR SEZER

Uludağ Üniversitesi
EĞĠTĠM BĠLĠMĠ

• Eğitim bilimi, eğitimin amaç, teori, ilke, yöntem ve

sistemlerini, uygulamalarını inceleme konusu yapan bilim
dalı olarak tanımlanabilir (Balcı, 2005).
 EĞĠTĠM ĠLE ĠLGĠLĠ
TEMEL KAVRAMLAR
EĞĠTĠM NEDĠR?

• Eğitim, bedene ve ruha, yetenekli olduğu (yetkinliği)

mükemmelliği vermektir (Platon)
• Eğitim, Çocuğu insan haline getirmek sanatıdır
(Çiçeron).
• Eğitim, doğaya göre insan yetiĢtirmektir. Çocukları
yetiĢtirme ve insan yapma sanatıdır (J.J. Rousseu).
• Eğitim, yetileri, hep birden ve uyumlu olarak
geliĢtirmektir (Stein).
• Ġnsanın ahlaki davranıĢlar kazanması sanatıdır (Aristo).

• Ġnsanın doğuĢtan getirdiği gizil güçlerin (kabiliyetlerin)

geliĢtirilmesidir (Kant).

• Sosyal olmayan nesli sosyalleĢtirmektir (E. Durkheim).

• Bedenen sağlam, yüksek kavrayıĢlı, güzel konuĢmasını

bilen, yeme içme ve maddi zevklerde aĢırılığa kaçmayan,
adaletli olan… bir vatandaĢ yetiĢtirmektir (Farabi).
EĞĠTĠM NEDĠR ?
• «Kasıtlı kültürleme süreci» Fidan ve Erden(1998)
• «Kalkınmanın getirdiği niteliklere sahip insan gücünü
yetiĢtirmektir» Bilen(2002)
• «Ġnsanları belli amaçlara göre yetiĢtirme süreci»
Fidan(1996)
• «Önceden saptanmıĢ amaçlara göre insanların
davranıĢlarında belli geliĢmeler sağlamaya yarayan planlı
etkiler dizesidir» Oğuzkan(1993)
Eğitim
 Bireyin davranışlarında, kendi
yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak
istendik değişme meydana
getirme sürecidir.
 Eğitim; bireyin davranıĢlarında, kendi yaĢantısı yoluyla,
kasıtlı olarak, istendik yönde değiĢiklik meydana getirme
sürecidir.
DAVRANIġ

DOĞUġTAN
GETĠRĠLEN Süreç: Olgu ya da YAġANILMIġ KAZANILMIġ
SONRADAN KAZANILAN olayların belli bir taslağa
( ÖĞRENĠLMĠġ ) •UNUTULUR •UNUTULMAZ
uygun, belli bir sonuca •GEÇĠCĠ •ÖĞRENĠLMĠġ
varacak biçimde
GEÇĠCĠ
düzenlenmesi

Türk Milli Eğitiminin Genel Amaçları ve Temel

Planlı, Ġlkeleri
programlı,
eğitim yoluyla Eğitim programlarınca belirlenmiĢ olan hedef
davranıĢlar (öğrenci kazanımları)
Kasıtlı kültürleme
Eğitimle Ġnsan DeğiĢtirilebilir mi?
EĞĠTĠMĠN AMACI

• Eğitimin amacı; bireylerin kiĢisel yeteneklerini geliĢtirmek,

insan iliĢkileri konusundaki becerilerini geliĢtirmek,
ekonomik yönden yeterliklerini geliĢtirmek ve vatandaĢlık
görevlerini yapmasını sağlamaktır.
Eğitimin Özellikleri
• Eğitim bir süreçtir,
• Eğitim sonunda bireyin davranıĢında bir
değiĢme olmalıdır,
• Bu değiĢme istendik yönde olmalıdır,
• Eğitimde bir amaç ya da kazanım vardır,
• Eğitim bireyi geliĢtirir,
• Eğitim bireyi hayata hazırlar,
• Ġçsel ya da dıĢsal bir yaĢantı sonucu oluĢur.
• Eğitim uzun bir süreçtir.
• Uzun olduğu için de pahalı bir süreçtir.
• Geriye dönüĢü imkansız bir süreçtir.
• Bu uzun ve pahalı süreçte yanlıĢa hemen hemen hiç yer
yoktur. Bu yüzden eğitim ciddi ve son derece önemli bir
süreçtir.
Eğitimin Görevleri

• Ġnsana KarĢı
• Topluma KarĢı
• ĠĢ görenlerine karĢı
• Devlete karĢı
EĞĠTĠMĠN ĠġLEVLERĠ

• I. Eğitimin toplumsal - sosyal iĢlevleri

– kültürü aktarmak
– bireyin topluma uyumunu sağlamak
– araĢtıran ve kültürü zenginleĢtiren bireyler yetiĢtirmek

• II. Eğitimin siyasal iĢlevleri

– anayasal yapıya uygun
– lider, giriĢimci
– bilinçli
– Ġyi insan, iyi vatandaĢ yetiĢtirmek
• EĞĠTĠMĠN ĠġLEVLERĠ

• III. Eğitimin bireysel iĢlevleri

• bedensel, zihinsel, ruhsal yapıyı geliĢtirme
• Bireylerin kendilerini gerçekleĢtirmelerini sağlamak
• Ġlgi, ihtiyaç ve yeteneklerine göre bilgi, beceri ve tutumlar
kazandırmak
• Eğitim faaliyetlerini bireyin ihtiyaçlarını karĢılayacak Ģekilde
düzenlemek
• Bireye bir mesleğin gereklerini kazandırmak

IV. Eğitimin ekonomik iĢlevleri

• bilinçli üretici
• bilinçli tüketici yetiĢtirmek
 EĞĠTĠMĠN KAPSAMI
• Bireyi etkileyen ve davranıĢlarında değiĢiklik oluĢmasına yol
açan her türlü etkinliği kapsar.
– Birey
– YaĢantı
– Aile-Özel-Resmi Kurum
– Kültür
– Toplumsal Amaç-Hedefler
– Plan
– Süreç
– Değerlendirme
 1. ĠNFORMAL EĞĠTĠM
• Plansız ve programsız, hayatın içerisinde doğal
ortamda kendiliğinden oluĢan eğitimdir. Diğer bir
deyiĢle bireyin sosyalleĢme ve kültürlenme
sürecidir.
• Öğreticiler profesyonel değildir.
• Bu süreç sistemsiz ve denetimsiz bir Ģekilde
doğuĢtan ölünceye kadar devam eder.
• Olumlu ve olumsuz yönde geliĢebilir.
• Yer, mekan veya eğitimin gerçekleĢtiği ortam belli
değildir.
• 2. FORMAL EĞĠTĠM

• Formal eğitim, planlı ve programlı olarak bir amaç

doğrultusunda, okullarda ya da belirli kurumlarda
uzman bazı kiĢilerin rehberliğinde düzenlenen bir
etkinliktir.
Formal Eğitimin Özellikleri
a) Amaçlıdır.
b) Önceden hazırlanmıĢ bir program çerçevesinde planlı olarak
yapılır ve öğretim yoluyla gerçekleĢtirilir.
c) Süreç profesyonel eğiticiler tarafından planlanır, uygulanır ve
izlenir.
d) Süreç sonucunda olumlu davranıĢların kazanılması beklenir.
e) BaĢlangıcından bitiĢine kadar Eğitim özel bir çevre içinde
kontrollü olarak yürütülür.
f) Amaçlı ( kasıtlı ) olarak hazırlanmıĢ araç- gereç kullanılır.
g) Süresi sınırlıdır.
h) Profesyonelce hazırlanmıĢ eğitim araç ve gereçleri kullanılır.
I) Sürecinde belli aĢamalarında ve sonunda değerlendirme iĢlemi
yer alır.
 Örgün Eğitim Yaygın Eğitim
Okulda değil herhangi bir kursta
Bildiğimiz eğitimdir.
verilir.
Bu kurs devletin ya da özel bir
Eğitim kurumu okuldur.
kurumunda olabilir.
Kademeli yani aĢamalıdır.
Kademe yoktur.
(1. sınıf, 2. sınıf vs)
Ön Ģartı vardır.(Ġlkokulu
Örgün eğitime göre esnek ve
bitirmeden orta okula
özgür bir yapıdadır.
baĢlanmaz.)

Bitirene diploma verilir. Sertifika verilir.

ÖRGÜN EĞĠTĠM
• Okullarda verilen eğitimdir.
• YaĢ grupları yakındır.
• Zaman bellidir.
• Sonunda diploma vardır.
• Usta öğreticileri vardır.
• Resmidir.
– Okulöncesi, Ġlk-Orta-Yüksek öğretim
– AĢamalı-Sürekli
– Diploma-Akademik Derece
• Belli bir yaĢ grubundaki ve aynı düzeydeki bireylere,
amaca göre hazırlanmıĢ eğitim programları yoluyla
okul çatısı altında düzenli olarak yapılan eğitimdir.
• Programlar, bu programları uygulayabilecek yeterlilikte
yetiĢtirilmiĢ öğretmenler ve yöneticiler örgün eğitimin
temel ögeleridir.

• Türk eğitim sisteminin örgün eğitim yapısı, Anayasanın ve

Milli Eğitim Temel Kanunu‟nun öngördüğü gibi
ĢekillenmiĢtir.

• 2012-2013 yılından itibaren;

• Okul öncesi eğitim (kreĢler veya anaokulları)
• Ġlköğretim birinci kademe (ilkokullar)
• Ġlköğretim ikinci kademe (ortaokullar)
• Ortaöğretim (liseler)
• Yükseköğretim (üniversiteler)
YAYGIN EĞĠTĠM
• Normal yaĢ grubunda arzu ettiği halde eğitimini
alamayan;
• Eğitimini yarıda bırakan;
• Sonradan bir eğitimi alma ihtiyacı hisseden;
• ÇalıĢtığı alandaki yeni bilgileri ve geliĢmeleri öğrenmek
isteyen kiĢilere hitap eden, genellikle resmi kurumlar
tarafından yürütülen Planlı ve Programlı bir Ģekilde
sağlanan formal eğitimdir.
YAYGIN EĞĠTĠM
• Örgün eğitim almamıĢ kiĢilerin ilgi ve gereksinimleri
doğrultusunda yapılan eğitimdir.
• Okullarda yeterli eğitimi alamamıĢ ya da sonradan ihtiyaç
hasıl olmuĢ yeterliliklerin verildiği eğitimdir.
• Planlıdır, programlıdır.
• Zaman bellidir.
• Usta öğreticileri vardır.
• YaĢ grupları değiĢkendir.
• Sonunda bir sertifika verilir.
YAYGIN EĞĠTĠM
• Belli bir yaĢ sınırlaması yoktur.
• Örneğin, halk eğitim merkezlerinde düzenlenen kurslar,
• Açılan akĢam okulları,
• Televizyon aracılığı ile gerçekleĢtirilen açık ilköğretim ve
açık liseler yaygın eğitimde önemli bir yere sahiptir.
• Yaygın Eğitim Kurumları:

• Halk eğitimi merkezleri,

• Çıraklık eğitimi merkezleri,
• Pratik kız sanat okulları, OlgunlaĢma enstitüleri,
• Endüstri pratik sanat okulları,
• Mesleki eğitim merkezi,
• YetiĢkinler teknik eğitim merkezleri,
• Özel kurslar,
• Özel dershaneler,
• Uzaktan Eğitim
 ZORUNLU EĞĠTĠM
• Bir ülkede tüm yurttaĢların alması gerekli olan mecburi
eğitimdir.
• Yasalarla düzenlenir.
• Ülkemizde zorunlu eğitim 12 yıldır.
 Temel Eğitim
• Bir ülkede yurttaĢların kendilerini ifade ve idame
edebilmeleri için almaları gerekli eğitimdir.
• Gerekli bilgi ve becerileri kazanmalarıdır.
• Zorunlu ya da isteğe bağlı olabilir
 HĠZMET ÖNCESĠ EĞĠTĠM
• Herhangi bir mesleğe baĢlamadan önce alınması gerekli
eğitimdir.

• Eğitim fakültelerinde öğretmenlik mesleği için hizmet

öncesi eğitim verilir.
 HĠZMET ĠÇĠ EĞĠTĠM
• Bireylerin hizmet yürütürken , çalıĢtıkları kurum tarafından
niteliklerinin arttırılması için verilen eğitimdir.

• Ör: Bir okuldaki öğretmenlere Milli Eğitim Müdürlüğü

tarafından akıllı tahta kullanım kursunun verilmesi
 Uzaktan Eğitim
• Uzaktan öğretim, geleneksel öğretme öğrenme
yöntemlerinin sınırlılıkları nedeniyle sınıf içi etkinlikleri
yürütme olanağı bulunmayan durumlarda, eğitim
etkinliklerini planlayanlar ve uygulayıcılar ile öğrenciler
arası iletiĢim ve etkileĢimin özel olarak hazırlanmıĢ öğretim
üniteleri ve çeĢitli ortamlar yoluyla belirli bir merkezden
sağlandığı bir öğretim yöntemi olarak tanımlanabilir.
• Uzaktan eğitim, alternatif bir eğitim düzenlemesi
olarak çeĢitli olanaklar sunmaktadır. Bu olanaklar
özet olarak:

• Uzaktan eğitim etkinlikleri için zaman kısıtlaması

yoktur.
• KiĢiye göre değiĢken ders süreleri söz konusudur.
• Bu eğitimden yararlanacak bireyler eğitimlerini eĢ
zamanlı veya eĢzamanlı olmayan Ģekillerde
alabilirler.
• Bu yöntem sürekli eğitim olanağı sağlamada etkili
bir araçtır.
• Uzaktan eğitim sistemleri genelde modüler bir yapıya
sahiptir. Bu özellikleri nedeniyle bireylere, ihtiyaç
duydukları alanlarda hizmet sunma olanağı sağlarlar.
• Bazı eğitim teknolojileri bireylere etkileĢimli bir eğitim
sunmaktadır.
• Ölçme ve değerlendirme araçları kolayca
güncellenebilir.
• Hizmetin sunulması için gereken maliyet düĢüktür.
• GeniĢ kitlelere uzaktan eğitim yoluyla eğitim verme
olanağı sağlar.
• Ġnsanların ekonomik, coğrafi ve diğer
olumsuzluklardan kaynaklanan fırsat eĢitsizliğini en
aza indirir.
 YaĢam Boyu Eğitim
• Eğitimin, çocuklukta baĢlayan tam zamanlı eğitimin ilk
dönemleriyle sınırlı ilk ve son deneyim olmadığı tersine
ömür boyu devam etmesi gereken bir süreç olduğu
düĢüncesi yaĢam boyu eğitim olarak kabul edilmektedir.
• YaĢam boyu eğitim bir kimsenin hem amaçlı, hem de
rastlantı ürünü öğrenme yaĢantılarını kapsar
• Birlik üyelerinin açıkladığı ve AB adayı Türkiye için de uyum ve
katılma sürecinde büyük önem taĢıyan yaĢam boyu öğrenme stratejisi
Ģöyle sıralanmıĢtır:

• Bilgi toplumu oluĢturmak ve bireylerin bilgi ve becerilerini

yenilemeleri için sürekli ve evrensel eğitime ulaĢımı garanti etmek,
• Ġnsan kaynağına yatırım yapmak ve onun düzeyini sürekli yükseltmek,
• Etkili öğrenme ve öğretme yöntemleri geliĢtirmek ve yaĢam boyu
öğrenmenin içeriğini belirlemek,
• Yaygın eğitim ve örgün eğitim dıĢında bireysel olarak katılmayı
desteklemek,
• Herkesin nitelikli bilgiye kolayca ulaĢabilmesini sağlamak,
• YaĢam boyu öğrenme olanaklarının, bireylere mümkün olduğunca
yakın olmasını, toplumla iç içe ve bilgi teknolojisi ile desteklenmesini
sağlamak.
•DĠĞER BAZI
KAVRAMLAR
• a) Amaç / Hedef : Amaçlar, eğitim sürecine giren
bireyin davranıĢlarında ve kiĢiliğinde meydana
gelmesi istenilen farklılaĢmaları belirtir.

• Amaçlar, formal eğitimin temel taĢlarıdır.

• b) DavranıĢ / Kazanım:
• Bireyin göstermiĢ olduğu ölçülebilir eylem ve
etkinliklerine davranıĢ denir. Ancak bu
eylemlerin birey tarafından bilinçli ve kasıtlı
yapılması gerekmektedir

• Öğrenilmeyen Ģey davranıĢ değildir.

• f) Öğrenme: Bireyin çevresiyle geçirdiği etkileĢimler
sonucunda davranıĢlarında meydana gelen nispeten
kalıcı izli değiĢikliklerdir
• Öğrenme sonucunda davranışlarda gözlenebilir bir
değişme olmalı
• Bireyin davranışındaki değişiklik nispeten kalıcı izli olmalı
• Bireydeki davranıĢ değiĢikliği yaĢantı ürünü olmalı

• Öğrenmeler biliĢsel, duyuĢsal ve psiko- motor olabilir.

• Öğrenmenin 3 ana bileĢeni:

• Öğrenme bir süreçtir, ürün değildir.

• Öğrenme, bilgi, görüĢ, davranıĢ ve tutumdaki
değiĢimdir.
• Öğrenme öğrenciye yapılan bir iĢten ziyade,
öğrencilerin kendi baĢlarına yaptıkları bir iĢtir.
• Öğrenmenin üç temel özelliği

• 1-Öğrenme sonucu mutlaka bir davranıĢ değiĢikliği

meydana gelir.
• 1.1. Daha önce sahip olmadığı bir davranıĢı gösterme (okumayı
öğrenme)
• 1.2. Var olan davranıĢı değiĢtirme veya geliĢtirme (hızlı okuma)
• 1.3. YanlıĢ geliĢtirdiği davranıĢı düzeltme
• 2-Öğrenme yaĢantı ürünüdür. (deneyim)
• 3-Öğrenme kalıcı izlidir. (belli bir süre)
 ÖĞRENMEYĠ ETKĠLEYEN ETKENLER

ÖĞRENCĠ ÖĞRENME
YÖNTEMĠ
ÖĞRENĠLEN
(ÇALIġMA
ALIġKANLIKLARI)

ÖĞRENME
ÖĞRETMEN
ORTAMI
• ÖĞRENENLE ĠLGĠLĠ

– 1.Türe özgü hazır oluĢ

– 2.OlgunlaĢma
– 3.Genel UyarılmıĢlık Hali
– 4.Güdü (Motivasyon)
– 5.Eski YaĢantılar
– 6.Dikkat
Türe özgü hazır oluĢ,

• Organizmanın öğrenmesi beklenen davranıĢı

öğrenmesi için, biyolojik donanımının var olması.

(ör: uçmayı öğrenmesi için kanatlarının olması

gerekir)
OLGUNLAġMA
• Bir davranıĢın gösterilmesi için gerekli olan
biyolojik donanımın, belli geliĢim düzeyine
ulaĢmasıdır.

• BiliĢsel olgunlaĢma ve motor becerilerle ilgili

kasların olgunlaĢması söz konusudur.
OlgunlaĢmada yaĢ ve zeka:
• YaĢ, genetik yazılımın ortaya çıkmasındaki zamana
karĢılık gelir. Genetik kodlamalar, zaman içinde, birbirini
izleyen geliĢim evrelerinde, üst üste birikerek
açılmaktadır.

• Zeka, istenen davranıĢın öğrenilmesi için gereken biliĢsel

geliĢim düzeyine karĢılık gelmektedir.
– Örneğin çocuğun soyut iĢlemleri yapabilmesi için, belli zihinsel
geliĢim düzeyine gelmiĢ olmalıdır.
Genel UyarılmıĢlık Hali
• Bir iĢi yapmaya hazır olma durumuna genel uyarılmıĢlık
durumu denir.
• Eğitimde baĢarı elde etmekse amaç kiĢinin genel
uyarılmıĢlık düzeyinin yüksek olması gerekir.
• KiĢinin yaĢı, öğrenmeye tutumu, öğrenme çalıĢmaları, ön
bilgileri genel uyarılmıĢlık düzeyini oluĢturur.
GÜDÜ(MOTĠVASYON)
• Güdülenme bir Ģey yapmak için harekete geçmek demektir.
• Yeterince güdülenmemiĢ bir öğrenci, öğrenmeye hazır hale gelmemiĢ
demektir.
• Öğrenciler genelde ilgi duydukları konuları daha kısa sürede
öğrenirler.
• Öğrencilerin derslere daha çok dikkat ettikleri, ilgi duydukları,
ödevlerini yaptıkları ve sınavlar için çalıĢtıkları zaman, motive
oldukları söylenebilir.
• Öğrenci, motive olduğu ölçüde baĢarılı olmaktadır. Diğer bir ifadeyle;
güdülenme ile baĢarı arasında pozitif bir iliĢki vardır.
GÜDÜ(MOTĠVASYON)
• Motivasyon, okuldaki öğrenci davranıĢlarının yönünü,
Ģiddetini, kararlılığını ve eğitim ortamlarında istenilen
amaca ulaĢmada hızı belirleyen en önemli güç
kaynaklarından biridir.
• Okulda ve sınıfta gözlenen öğrenme güçlüklerinin ve
disiplin olaylarının önemli bir kısmının kaynağı güdülenme
ile ilgilidir.
GÜDÜ(MOTĠVASYON)

• Öğretmen nitelikleri
• Ġklim değiĢkenleri
• Öğretim değiĢkenleri
MOTĠVASYONU ARTTIRAN ETMENLER

– Otonomi -özerklik
– Bireysel ve grup çalıĢmaları
– DüĢünme ve araĢtırma
– Destek (zaman, mekan, bilgi)
– Öğrenci -veli aktiviteleri
– Öğretim Strateji -Yöntem -Teknikleri
– Sorumluluk
– Öğrenmeyi öğrenme becerileri
ÖĞRENMEYĠ ETKĠLEYEN FAKTÖRLER
• YÖNTEMLE ĠLGĠLĠ
– 1.Öğrenilen Konunun Yapısı
– 2.Öğrenmeye Ayrılan Zaman
– 3.Geri Bildirim
– 4.Öğrencinin Aktif Katılımı

• MATERYALLE ĠLGĠLĠ
– 1.Algısal Ayırt Edilebilirlik
– 2.Anlamsal Çağrım
– 3.Kavramsal Gruplandırma
Öğrenme ortamI
• öğrenmeyi dolaylı olarak etkiler
• Ortama iliĢkin öğretim engelleri ortadan kaldırılmalıdır.
• Isı ve ıĢık açısından öğrencinin biyolojik homeostasisine uygun
olmalıdır.
• Sınıf ve malzemeleri sağlıklı, hijyenik ve ergonomik olmalıdır.
• Akustik düzenlemesi yapılmalıdır.
• Öğrenmeyi destekleyecek materyaller içermelidir. (resim,
fotoğraf vb)
• Engelli öğrencilere uygun düzenlenmelidir
• Ortam, öğrencilerin bilgiyi araĢtırma, tartıĢma, keĢfetme,
bütünleĢtirmelerine katkı sağlayacak Ģekilde düzenlenmelidir.
 Öğretim
• Eğitim kurumlarında planlı,
kontrollü ve örgütlü olarak
gerçekleĢtirilen etkinliklerdir.
• Öğretim, öğretmen ile
öğrenenin etkileĢimi olarak
da ifade edilebilir.
• Bireye istendik davranıĢ
kazandırma amacıyla amaçlı,
planlı ve programlı olarak
yürütülen eğitim süreçlerin
tümüdür
• Öğretimin Amaçları
• Çocuklara (bireylere) belirlenen bilgi, beceri, davranıĢ ve değerler
kazandırabilme
• Çocukların ruh, beden, zihin, düĢünme, karar verme, karakter,
kiĢilik ve sosyal yeteneklerini geliĢtirebilme
• Öğrenmesini öğretebilme
• Çocukların bireysel ihtiyaçlarını, sorunlarını, toplumun isteklerini
tanıma ve bu ihtiyaçlara cevap verebilme
• Çocukları yaparak ve yaĢayarak iĢ içinde hayat iĢlerine
hazırlayabilme
• Okulun eğitim ihtiyaçlarını gerçekleĢtirebilmek için gerekli olan
bütün önlemlerini alabilme
 PROGRAM NEDĠR?
• Programlama, belli amaçlara göre bir seçme,
ayıklama, sınıflama, uygulama ve değerlendirme
iĢlemidir.
• BaĢarılı bir programlama iĢleminde yanıtlanması
gereken sorular Ģöyle sıralanabilir:
• Ne öğretilecek? (Ġçerik)
• Nasıl öğretilecek (Ortamlar, Yöntemler, Teknikler)
• Niçin Öğretilecek (Amaç)
• Hangi zaman diliminde öğretilecek? (Süre)
• Hangi konunun ne ölçüce öğrenildiği nasıl
anlaĢılacak (Değerlendirme)
 PROGRAM NEDĠR?
• Hedeflere ulaĢmak için yapılacak etkinlikler dizgesidir.
• Eğitimde dört çeĢit programdan söz edilebilir.
Bunlar ;
• Eğitim Programı,
• Öğretim Programı,
• Ders Programı
• Örtük ( gizil ) Program‟dır.
PROGRAM ÇEŞİTLERİ

EĞĠTĠM PROGRAMI

ÖĞRETĠM PROGRAMI

DERS PROGRAMI

ÜNĠTELENDĠRĠLMĠġ
YILLIK PLAN

DERS PLANI
 1. Eğitim Programı ( YetiĢek, Müfredat )

• Eğitim programı; öğrenene, okulda ve okul

dıĢında okul yönetimi ve öğretmen rehberliğinde
planlanmıĢ etkinlikler yoluyla sağlanan öğrenme
yaĢantıları düzeneğidir (Demirel, 2005 ).
EĞĠTĠM PROGRAMININ YARARLARI

1. Eğitim faaliyetlerine yön verir.

2. Aynı eğitim basamaklarındaki okullarda amaçların aynı
yönde gerçekleĢmesini sağlar.
3. Eğitimde verimi arttırır.
4. Öğretmenlere rehberlik eder.
5. Zamandan tasarruf sağlar
6. Öğrenmeyi kolaylaĢtırır.
 Eğitim
Değerlendirme
Hedef İçerik Durumları

Niçin? Ne? Nasıl? Ne kadar?

Eğitim Programının Temel Öğeleri

Hedef/Kazanım: Öğrencilere kazandırılmak üzere belirlenmiş
istendik özelliklerdir.
Ġçerik: Eğitim hedeflerine ulaşmak için öğrencilere öğretilmesi
planlanan ünite ve konuların düzenlenmesidir.
Eğitim Durumları: Hedef olarak ifade edilen özelliklerin bireyde
oluşabilmesi için gerekli öğrenme yaşantılarını oluşturacak
ortamın düzenlenmesi, öğretim yöntem ve teknikleri ile eğitim
araç-gereç ve materyallerinin belirlenmesi ve bunlardan
yararlanılmasıdır.
Değerlendirme: Hedeflediğimiz istendik davranışların öğrenciler
tarafından kazanılıp kazanılmadığı hakkında bir yargıya varma
işidir.
Taksonomi

Ġstendik davranıĢların basitten

karmaĢığa, kolaydan zora, somuttan
soyuta, birbirinin ön koĢulu olacak
biçimde aĢamalı sıralanmasına
„Taksonomi‟ (taxonomy) denir.
 HEDEFLERĠN AġAMALI
SINIFLAMASI (TAKSONOMĠ)

 BiliĢsel Alan (cognitive domain):BiliĢsel alan, zihinsel

etkinliklerin baskın olduğu davranıĢların kodlandığı,
 DuyuĢsal Alan (affective domain) öğrenilmiĢ
duyguların kodlandığı,
 DeviniĢsel Alan (psychomotor domain) becerilerin
kodlandığı,
Davranışlar/Kazanımlar
• Bireyin gözlenebilir veya ölçülebilir hareketlerinde davranıĢ denir.
• Bir hedefin oluĢturulmasına yönelik birbirini izleyen davranıĢlara
hedef davranıĢ denir.

• Örnek: “DiĢleri uygun Ģekilde fırçalayabilme” hedefini

gerçekleĢtirecek davranıĢlar:
1. DiĢ fırçasına mercimek büyüklüğünde diĢ macunu koyma
2. DiĢ fırçasını diĢler üzerinde yukarıdan aĢağıya ve aĢağıdan
yukarıya doğru hareket ettirme,
3. DiĢlerin iç kısımlarını da aynı Ģekilde temizleme,
4. Ağzı biraz su ile çalkalama, ve
5. DiĢ fırçasını temizleyerek yerine yerleĢtirme.
Alanlara Yönelik Örnekler:
• BiliĢsel alana yönelik hedef davranıĢ:
• Anadolu‟daki kültür ve uygarlığın özellikleri bilgisi
• Dairenin çevresini ve alanını hesaplayabilme.
• DuyuĢsal alana yönelik hedef davranıĢ:
• Birlikte çalıĢmaktan zevk alıĢ
• KiĢilerin düĢünce ve inançlarına karĢı hoĢgörülü oluĢ
• Psiko-motor alana yönelik hedef davranıĢ:
• Belli duygu ve düĢüncelerin anlatıldığı özgün bir resim yapabile
• Yemek yapmada bir tarifi izleyebilme.
 2. Öğretim Programı
Eğitim programı doğrultusunda öğrenciye
kazandırılması düĢünülen özelliklerin ders kümeleri
olarak planlanmasıdır.

Talim Terbiye Kurumu'nun denetiminde uzmanlardan oluşan özel bir

komisyonca hazırlanır, belirlenen pilot okullarda en az 1 yıl süreyle
denenir, geliştirilir ve ülke genelinde kullanılmaya başlanır.
 3. Ders Programı

Bir ders süresi içinde planlanan hedeflerin bireye nasıl

kazandırılacağını gösteren tüm etkinliklerin yer aldığı bir
plandır. öğretim programının içinde yer alan her bir dersin
öğrenci kazanımları, içerik, öğretme-öğrenme süreci,
öğretme-öğrenme ortamlarının düzenlenmesi ve
değerlendirme sürecini kapsayan ayrıntılı bir plandır.

Konuların alt kategorilerini ve değerlendirme esaslarını içeren,

öğretim programındaki esasları, öğrenci davranışına dönüştüren
programdır.
Örnek: Ġlköğretim 5. Sınıf Matematik Ders Programı
4. ÖRTÜK ( GİZİL ) PROGRAM:

«Ders dıĢı tüm etkinlikleri içine alan çok geniĢ bir

kavramdır» (Demirel, 2006)

Bu program okuldaki sosyal ve psikolojik etkileĢimle

oluĢan yan ve informal öğrenmeleri kapsar.

Örneğin; Okuldaki iletiĢim ortamı öğrenmeyi etkiler.

OKUL
• Okul, bulunulan bölgenin gereksinimlerini de dikkate
alarak ulusal amaçlar doğrultusunda bir araya gelmiĢ
yöneticilerden, öğretmenlerden, diğer personellerden,
öğrencilerden, öğrenci velilerinden ve ailelerinden, fiziki
mekânlar ve her türlü teknik donanım ile araç-gereçlerden
oluĢan bir örüntü olarak tanımlanabilir .
 Okul Müdürü, Müdür BaĢyardımcısı, Müdür Yardımcıları
• Okul müdürü; ders okutmanın yanında kanun, tüzük, yönetmelik,
yönerge, program ve emirlere uygun olarak görevlerini yürütmeye,
okulu düzene koymaya ve denetlemeye yetkilidir.
• Müdür, okulun amaçlarına uygun olarak yönetilmesinden,
değerlendirilmesinden ve geliĢtirmesinden sorumludur.
• Müdür baĢyardımcısı, ders okutmanın yanında müdürün en yakın
yardımcısıdır. Müdürün olmadığı zamanlarda müdüre vekâlet
eder.
Öğretmen
• Genel olarak öğretmen, alan uzmanlığı, pedagojik
formasyon ve genel kültür alanlarında formal eğitim
almıĢ, belirli bir program çerçevesinde, düzenlenmiĢ
ortamlarda, tanımlanmıĢ bir süreç içinde ve belirli bir
ücret karĢılığında toplumda bireysel ve kurumsal
eğitim hizmetini profesyonelce karĢılayan kiĢi olarak
tanımlanabilir.
ÖĞRETMEN ROLLERĠ
• Yardımcı ve kolaylaştırıcı olma
• Kararlı ve tutarlı davranma
• Demokratik davranma
• Model olma
• Ġstekli olma
• Kuralları düzenleme ve sunma
• Fiziki çevreyi düzenleme
• Aile ile iletişim kurma
• Öğrenci bilgilerini diğer öğretmenlerle
ve okul yönetimi ile paylaşma
KÜLTÜR
• Bir toplumun üzerinde taĢıdığı ve nesilden

nesile aktarılan maddi ve manevi ögelerdir.

Camiler
Düğünler
Para
Bayramlar
Binalar
Örf adetler
Giysiler vs.
KÜLTÜR

Bilgi, inanç, sanat, ahlak, hukuk, örf,

adetlerden ve insanın toplumun bir üyesi olarak
elde ettiği bütün yeteneklerinden oluĢmuĢ
karmaĢık bir bütündür.
EĞĠTĠM OLARAK KÜLTÜR

Toplumsal olarak öğrenilen ve aynı yoldan yeni

kuĢaklara aĢılanan davranıĢ örüntüleri ya da
kalıplarıdır.
Kültürleme

• Bireyin doğumundan ölümüne kadar toplumun

istek ve beklentilerine uyacak Ģekilde etkilenmesi,

değiĢmesidir.

• Eğitim kültürlemenin planlı, amaçlı, istendik

davranıĢlarını içerir.

• Oysa kültürleme bilinçsiz, kendiliğinden, bireysel

öğrenmeleri de kapsar.
 Kültürleme (devam)

• Çocuğun büyüklerinin olumlu/olumsuz

davranıĢlarını model alması kültürlemedir.

• Çocuğun ana dilini öğrenmesi kültürlemedir.
Kültürlenme

Belli bir toplumun alt kültürlerinden ya da farklı

toplumlardan kopup gelen birey ve grupların,
buluşması ve etkileşim süreci sonunda, asıl kültür
ve alt kültürlerde bulunmayan yepyeni bir birleşime
varılmasıdır.
Kültürleşme
Kültürel yayılma süreci ile gelen maddi ve
manevi öğelerle, başka bir kültürden birey ve
grupların belli bir kültüre girmesi ve karşılıklı
etkileşim sonunda her ikisinin de etkilenmesidir.
Kültürleşme ile her iki kültür ögesi de değişime
uğrar.