Sosyal Bilgiler 2. Sınıf ÖİYT NOTLARI

ÖIYT DERSİ İÇİN YAPILACAK BİREYSEL
ÇALIŞMA
• BU DERSTE HER BİR ÖĞRETMEN ADAYI KENDSİNE VERİLEN
KAZANIMI, BİR ÖĞRETİM YÖNTEMİ VEYA TEKNİĞİ İLE
KAZANDIRMAYA ÇALIŞACAK.
2 Öğr.Gör. Şirin KARADENİZ

ÖRNEK UYGULAMA
• DERS: SOSYAL BİLGİLER
• ÖĞRENME ALANI: BİREY VE TOPLUM
• KONU: BENİM DE BİR KİMLİĞİM VAR
• KAZANIM:SB.4.1.1. Resmî kimlik belgesini inceleyerek kişisel
kimliğine ilişkin çıkarımlarda bulunur.
• SÜRE: 10 DAKİKA
• YÖNTEM/TEKNİK: KÜÇÜK GRUP TARTIŞMASI

ÖRNEK UYGULAMA
• ÖĞRENME ALANI: KÜLTÜR VE MİRAS
• KONU: ŞİMDİ OYUN ZAMANI
• KAZANIM:SB.4.2.3. Geleneksel çocuk oyunlarını değişim ve
süreklilik açısından günümüzdeki oyunlarla karşılaştırır.SÜRE: 10
DAKİKA
• YÖNTEM/TEKNİK: AKVARYUM TEKNİĞİ

AKVARYUM TEKNİĞİ

ÖRNEK UYGULAMA
• ÖĞRENME ALANI: KÜLTÜR VE MİRAS
• KONU: YAŞADIĞIM ÇEVRE
• KAZANIM:SB.4.3.3. Yaşadığı çevredeki doğal ve beşerî unsurları
ayırt eder.
• YÖNTEM/TEKNİK: KONUŞMA HALKASI TEKNİĞİ

•KONUŞMA HALKASI

ÖRNEK UYGULAMA
• ÖĞRENME ALANI: BİLİM TEKNOLOJİ VE TOPLUM
• KONU: HAYATIMIZDAKİ TEKNOLOJİ
• KAZANIM: SB.4.4.2. Teknolojik ürünlerin geçmişteki ve bugünkü
kullanımlarını karşılaştırır
• YÖNTEM/TEKNİK: ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ

ÖRNEK UYGULAMA
• ÖĞRENME ALANI: ÜRETİM DAĞITIM VE TÜKETİM
• KONU: BÜTÇEMİZİ YAPALIM
• KAZANIM: SB.4.5.4. Kendine ait örnek bir bütçe oluşturur.
• YÖNTEM/TEKNİK: GÖSTERİ YÖNTEMİ

GÖSTERİ YÖNTEMİ

12
SOSYAL BİLGİLER 2. SINIF

ÖĞRETİM İLKE, YÖNTEM VE
TEKNİK
Dr. ERHAN GÖRMEZ

•I.ÜNİTE
•ÖĞRETİM İLKELERİ
( VİZE)
13 Dr. Şirin KARADENİZ
•EĞİTİM NEDİR
• Batı dillerinde education anlamına gelir.

• Educare: beslemek,yükseltmek,desteklemek
• Çocuğu insan haline getirme (çiçero)
• Bedene ve ruha yetenekli olduğu güzelliği

vermek (eflatun)
• İnsanı doğasına göre yetiştirmek (rousseau)
• Kişiyi önce kendisi sonra da insanlık için

mutluluk aracı yapmak

•Ertürk’e göre Eğitim
• Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla

kasıtlı olarak istendik değişme meydana
getirme sürecidir.
• İstendik: eğitim önceden planlanan bir etkinlik
• Kasıt: rastlantı unsurları yok

•Eğitim felsefelerine göre eğitim
• İdealizme göre: özgür ve bilincli insan oğlunun

tanrıya yükseştici uyum çalışmalar
• Realizme göre:yeni kuşaktaki bireylere kültürel
mirası aktarmak,onları yetişkin topluma
hazırlama
• Pragmatizme göre: bireyi yaşantıları yeniden
inşa etme süreci
• Marxizme göre:insanı çok yönlü
eğitme,üretimde bulunacak şekilde yetiştirme
•Eğitimin özellikleri
• 1.Nesen olarak insanın alınması
• 2.nesnenin halihazırdaki durumunun yetersiz
olması
• 3.nesnenin istendik yönde değiştirilmesi
• 4.bunun için çevrenin ayarlanması

(yöntem,teknik,araç)
• 5.nesnenin istendik davranışları kazanıp
kazanmadığını kontrol

Hizmetöncesi Eğitim
Öğretim Hizmetiçi Eğitim

Öğretme
Öğrenme
EĞİTİM Yaygın Eğitim
İnformal Eğitim
Örgün Eğitim
Formal Eğitim
Özel Öğretim
Özel Eğitim
18
E Ğ İ T İ M
Formal Eğitim İnformal Eğitim

Aile Eğitimi
Çevre Eğitimi
Örgün Eğitim Yaygın Eğitim
Okulöncesi Eğitim Halk Eğitimi
İlköğretim Hizmetiçi Eğitim
Ortaöğretim Çıraklık Eğitimi
Yükseköğretim İşbaşında Eğitim
19
EĞİTİM: Bireyde,
kendi yaşantıları yoluyla
davranış değişikliği meydana getirme sürecidir.
EĞİTİM
DAVRANIŞ BİR
DEĞİŞİKLİĞİ SÜREÇTİR
BİREYİN EĞİTİM
KENDİ SONUCU
YAŞATILARIYLA DAVRANIŞ
OLUŞUR. DEĞİŞİKLİĞİ
MEYDANA
GELİR.
20
Formal Eğitim: Bireyin davranışlarında,
kendi yaşantıları yoluyla, kasıtlı ve istendik
değişiklikler meydana getirme sürecidir.
EĞİTİM
DAVRANIŞ BİR
DEĞİŞİKLİĞİ EĞİTİM SÜREÇTİR
BİREYİN SONUCU
KENDİ
YAŞATILARIYLA
DAVRANIŞ
DEĞİŞİKLİĞİ
!
İSTENEN
OLUŞUR. MEYDANA YÖNDE
GELİR. DAVRANIŞ
DEĞİŞİKLİĞİ
21
Formal Eğitim
* Planlı programlıdır.
* Kurumsaldır, okullarda yapılır.
* Kontrollüdür.
* Sadece istendik davranış değişikliği beklenir.
* Öğretim yoluyla gerçekleşir.
* Belli aşamaları ve sonunda sınav vardır.
22
İnformal Eğitim: Önceden planlanmış belli bir amaca
yönelik olmadan ve özel olarak düzenlenmemiş bir ortamda
gelişigüzel olarak gerçekleştirilen eğitimdir.
Bireyin,
okuldaki planlı etkinliklerinin dışından yer alan,
iletişim içinde bulunduğu ve davranışlar geliştirdiği her ortamı
informal eğitim ortamı
olarak düşünebiliriz.
23
İnformal Eğitim
* Plan-program yoktur.
* Kurumsal değildir.
* Kontrol sağlanamaz.
* Zaman ve ortam açısından sınırsızdır.
* İstenmeyen davranış değişikliği görünebilir.
24
Örgün Eğitim: Bireylerin,
okul ortamında, amaçlı, planlı ve kontrollü olarak
aldıkları eğitimdir.
* Belli bir yaş grubuna yöneliktir.
* Milli eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine

göre, okullarda yapılır.
* Aşamalı ve kademelidir.
25
Yaygın Eğitim: Örgün eğitim sistemine hiç girmemiş veya
herhangi bir kademesinden ayrılmış veya örgün eğitime
devam eden ya da mezun olmuş, bireylere yönelik olarak,
örgün eğitimin yanında veya dışında düzenlenen her türlü eğitimdir.
Halk Eğitimi, Hizmetiçi Eğitim, Çıraklık Eğitimi, İşbaşında Eğ
* İlgi ve gereksinimlere yöneliktir.
* Aşamalı ve kademeli değildir.
* Okul ya da okul özelliği taşıyan ortamlarda gerçekleştirilir.
26
Ç E V R E
GİRDİ Eğitim Durumları ÇIKTI

* Öğrenci Yöntem teknikler Ürün
* Öğretmen Araç gereçler * Sınavı kazanan,
* Program Etkinlikler kazanamayan
* Araç gereç, donanım * ÖSS/SBS sınav
* Okul, derslik, lab. sonuçları
* Yönetici, veli, hiz.
DÖNÜT - DÜZELTME
27
İLETİŞİM SÜRECİ OLARAK EĞİTİM
KAYNAK MESAJ KANAL

*İçerik
ALICI
Öğretmen Beş Duyuya
*Öğeler Öğrenen
Kaynak Kitap yönelik
*Kullanılan kod
Hareket, jest, * Araç gereçler
mimik, ses, söz, Fikir, bilgi
Fikir, bilgi *Yöntem ve
ışık, ısı,çizim, Duygu, tutum
Duygu, tutum teknikler
resim, heykel, Beceriler
Beceriler yazı, formül vb..
 Gürültü 
DÖNÜT 28
Öğretme: Öğrenmeyi gerçekleştirmek üzere düzenlenen
amaçlı ve bilinçli etkinlikler;
öğrenmeyi kılavuzlama,
bireyin öğrenmesi için rehberlik etmedir.
ÖĞRETME;
Okulda  öğretmen,
Aile ortamında  anne – baba
Yakın çevrede  arkadaşlar, iletişim araçları
Uzak çevrede  toplum, iletişim araçları vb......

TARAFINDAN
29 YAPILIR.
Öğretim: Bireylerin,
okul ortamında, amaçlı, planlı ve kontrollü olarak
aldıkları eğitimdir.
Öğretim Etkinlikleri Öğeleri

Hedefler
İçerik
Eğitim durumu
Sınama durumu
Öğretim süreci;
* Okulöncesi eğitim, * ilköğretim, * ortaöğretim, * yükseköğretim
30
Eğitim – Öğretim Kavramlarındaki Farklılıklar
Eğitim Öğretim
* Her yerde olabilir. * Belli bir ortamla sınırlıdır. (okul)
* Süreklidir, yaşam * Planlanan zaman dilimiyle sınırlıdır.

boyu devam eder.
* Öğretimi de içine alan * Eğitimin planlı ve programlı kısmını

geniş bir kavramdır. oluşturur. Eğitimin aracıdır.
* Her türlü bilgi ve * Önceden belirlenmiş hedeflere

deneyimi kapsar. ulaşmak için düzenlenmiş
etkinlikleri kapsar.
31
Öğrenme: Yaşantı ürünü,
nispeten kalıcı izli davranış değişikliğidir.
1. Öğrenme sonucundan mutlaka bir davranış değişikliği

meydana gelir.
2. Öğrenme yaşantı ürünü ve bireyseldir.
3. Öğrenme kalıcı izlidir.
ÖĞRENME YOLUYLA;
 Bilişsel,
 Duyuşsal
 Devinişsel
davranışlar
32 geliştirilir.
Davranış Türleri
Öğrenme Ürünü Davranış Öğrenilmemiş Davranış
BİREYİN SAHİP OLDUĞU
 İstendik davranışlar  Akıl ve düşünceden bağımsız,
(Planlı, programlı sürecin ürünü) doğuştan gelen davranışları,
(istem dışı davranışlar, refleks)
 İstenmedik davranışlar  Geçici davranışları
(rasgele kazanılan ya da eğitimin
(alkol, uyuşturucu kullanımı
hatalı ürünü)
sonunda ortaya çıkan maddenin
etkisi sonucu kaybolan)
 Büyüme ve olgunlaşma
(oturma, yürüme, ses çıkarma)
ÖĞRENME DEĞİLDİR!
33
EĞİTİM
ÖĞRETİM
ÖĞRENME
34
Öğrenme öğretim
sürecinin ilkeleri

• 1. Birikimli olma ilkesi:
• Öğrenme birikimli bir
süreçtir. Başka bir
deyişle, öğrenme daha
önceki öğrenilen bilgi ve
beceriler üzerine inşa
edilir. Bir öncekine
dayalı,bir sonrakine
hazırlayıcıdır.
• 2.Yakından Uzağa ilkesi:
• Öğrenme;
• Yakın çevreden uzak çevreye doğru oluşur.
• Somut bilgiler daha kısa sürede kazanılır ve

daha kolay öğrenilir.
• 3. Bağlantı kurma-ilişkilendirme
• Yeni
öğrenilenlerin daha önce öğrenilenlerle
bağlantısı kurulursa öğrenme kalıcı olur.
• 4. Ön koşul davranışlar:
• Yapılacakolan öğrenme etkinliği için gerekli ön

koşul davranışlar kazanılmış olmalı ve öğrenci
bunları hatırlayarak kullanabilmelidir.
Öğretilecek konu ile ilgili ön bilgiler ne kadar
kuvvetli olursa, yeni konunun öğrenilmesi de o
kadar kolay ve istenilen düzeyde olur.
•A2,B2,C2,D2,E2,F2,G2,H2,J2,K2
• 5. İlişki kurma ve transfer ilkesi:
• Öğrenme yalnızca bilgi vermeye değil, ilişki

kurma ve transfer edebilmeye de
odaklanmalıdır.
• Öğrenmenin transferi, öğrenilmiş durumla

transfer edilecek durum arasındaki benzerliğe
bağlıdır.
• 6. Tekrar ve Uygulama ilkesi:
• Yeni
öğrenilen beceriler için tekrar ve
uygulama olanağı verilmelidir.
• 7. Bilginin anlamlı bir bütün içinde sunulması
ilkesi:
• Yeni öğrenilecek bilgi anlamlı bir bütün içinde
verilmelidir. Anlamlı öğrenmeler daha kalıcı
olur.
• Anlamlı öğrenmeler öğrenciye uygun
etkinliklerle sağlanabilir. Öğrenmelerin etkili
olabilmesi için öğrenci, okulda öğrendiği
kavramların, ilişkilerin gerçek yaşantılarla
bağını kurabilmeli günlük yaşama transfer
edebilmelidir.
• 8. Örnek Olay sunma ilkesi:
• Öğrenme etkinlikleri sırasında
değişik örnek olaylar
sunulmalıdır. Çünkü ne kadar çok
örnek olay sunulursa o kadar
değişik yaşantı sağlanmış olunur.
Böyle yapılınca öğrencinin
öğrendikleri arasında ilişki
kurması ve transfer edebilmesi
kolaylaşmış olur.
• 9. Hazır bulunuşluk
ilkesi:
• Öğrencilerin hazır
bulunuşluk düzeyleri
birbirinden farklıdır.
•A3,B3,C3,D3,E3,F3,G3,H3,J3,K3
• 10. Öğrenme Hızları ilkesi:
• Öğrencilerin öğrenme hızları birbirinden
farklıdır.
• 11. Duyularla Öğrenme:Öğrenme duyu
organları aracılığıyla gerçekleşir.
• Yalnız Kulaklar %20
• Yalnız Gözler %50

• Görsel + İşitsel + Etkin Katılım %70
• Görsel + İşitsel + Etkin Katılım + Yaparak

Yaşayarak Öğrenme %90
•12. Öğrenciye görelik ilkesi
• Ders programının hazırlanmasında veya

dersin işlenmesinde öğrencinin fizyoljik ve
psikolojik özelliklerinin, bireysel
farklılıklarının esas alınmasıdır. Bu ilke,
Gelişim ve Öğrenme Psikolojisindeki
gelişmeler ve çağdaş eğitim akımlarından
"Çocuktan Hareket Akımı" pedagoglarının
görüşleri sonucu gelişmiştir.

• Eski öğretim sisteminde konuların seçimi ve
işlenişi, tamamen yetişkinlerin isteklerine göre
yapılır, sınıfta da "öğretmen merkezli" bir ders
işlenişi sergilenirdi.
• Bu ilke esas alındığında ise, gerek konu seçim
ve işlenişinde gerek okul binası, sınıftaki oturma
düzeni, derskitabı ve diğer ders malzemeleri ve
dersin işlenişi sırasında "öğrenci merkezli" bir
öğretim ortaya çıkmıştır.

•
13. Bilinenden bilinmeyene" ilkesi
• Ders kitabı hazırlarken ve sınıfta ders
anlatırken, öğrencinin o zamana kadarki
bilgi ve tecrübelerinden hareket ederek,
yeni bilgi ve tecrübelerin bunlar üzerine
kazandırılması çok daha kolay olacaktır.
Yeni bilgileri eski bilgilerle karşılaştırarak,
gerektiğinde eskileri doğrulayarak
geliştirmek, öğrencideki bilgi sisteminin çok
daha sağlam olmasını sağlayacaktır.

•
14. Somuttan soyuta" ilkesi
• Çocuktaki zihin gelişimi somuttan soyuta
doğru olmaktadır. İnsan her zaman somut
olarak gördüğü, algıladığı şeyleri, onların
soyut kavramlarla anlatılmasından daha
kolay öğrenir. Bu nedenle, öğrenci
mümkünse ders konusu olan eşya ve
nesnelerle doğrudan karşı karşıya
getirilmeli; bu mümkün olmadığı zaman o
nesne veya olayın modeli, fotografı veya
başka bir simgesi gösterilmelidir.
•16. Tasarruf (ekonomi) ilkesi
• Hertürlü eğitim-öğretim faaliyeti en az

zaman, en az emek ve enerji sarfedilerek,
en yüksek verim elde edilecek şekilde
düzenlenmelidir. Bunun için de, öğretim
baştan sona her yönden plânlanmalıdır.
Plânsız ve metodsuz olarak yapılan dersler
çok sınırlı olan öğretim zaman ve
imkânlarını israf edeceği gibi, istenilen
düzenli bir öğrenme de sağlanamaz.

• Hem öğretmen öğretirken hem de öğrenci
öğrenirken ekonomik ve pratik metod ve
teknikler bulmalı, ve hattâ konuya ve
seviyeye uygun olarak kendi tekniklerini
geliştirmelidirler.

•
17. Açıklık ilkesi
• Öğrenci, derste işlenen tüm konuları somut
olarak görebilmeli; bu mümkün olmuyorsa
resmini, sesini, grafiği, modelini v.s. görsel-
işitsel olarak algılayabilmelidir. Eğer
öğretmen sadece sözel anlatıma dayalı
olarak ders işliyorsa, öğrencinin anlayacağı
kelime ve cümle yapıları ile son derece
açık ve anlamlı bir ders işlemelidir.

• Öğrencileri doğrudan doğaya ve olay yerine
götürüp gözlem yaptırarak; ders konusu ile ilgili
hayvan, bitki vs. örneklerini sınıfa getirerek;
balıkları akvaryumda, kuşları kafeste veya
dondurulmuş, bitkileri kurutulmuş olarak, bazı
şeylerin plastik kalıplarını kullanarak, bazı
olayları fotograf, film, plân, harita, grafik, ses
kaydı vs. şeklinde anlamayı daha kolaylaştıran
unsurlarını kullanarak öğretimde açıklık ilkesine
uyulmuş olur.

•18. Hayata yakınlık ilkesi
• Okul ve öğretim ortamı hayattan kopuk, yapay bir

ortam olmamalı; hayata yakın, oradaki
gerçeklikten uzak olmayan, öğrencinin hayatla
bağlantısını koparmayan bir yaşantı sunmalıdır.
Okul öğrencileri hayat için hazırladığına göre,
oradaki öğretim de hayatın doğrudan kendisi
olmalıdır. Ders konuları, anlatım sırasında verilen
örnekler hayatın içinden seçilmelidir. Çocuklara
öğretirken kullanılan dil, oluşturulan sosyal ortam
vs. gerçek hayata yakın olmalıdır.

•
19. Bütünlük İlkesi
•Çocuk bedensel ve ruhsal kuvvetler (düşünce,
duygu, irade gibi) bakımından bir bütün olarak
ele alınmalı ve her yönü dengeli olarak
eğitilmelidir.
• Zaten bedensel ve ruhsal kuvvetler sürekli
olarak birbirlerini etkilerler ve birbirine bağlıdırlar.
Sadece bedeni geliştirip zihni ve ahlâkî yönler
geliştirilmezse, veya bunun tersi durumlarda
dengesiz; hem topluma hem de kendine zararlı
olabilecek insanlar yetişmiş olur.

ÖĞRENME YAKLAŞIM VE
MODELLERİ
• OKULDA ÖĞRENME
.TAM ÖĞRENME
.PROGRAMLI ÖĞRENME
PROBLEME DAYALI ÖĞRENME
PROJE TABANLI ÖĞRENME
YAPILANDIRMACI ÖĞRENME
ÇOKLU ZEKA KURAMI
BEYİN TEMELLİ ÖĞRENME
•ÖĞRETİM YAKLAŞIM VE MODELLERİ
• Öğretim farklı şekillerde yapılandırılmaktadır.

• Önemli olan öğretim sürecinden en etkin
şekilde yararlanmaktır.
• Bu amaçla eğitimci ve bilim adamları farklı
öğretim yaklaşım ve modelleri geliştirmişleridir.

Carroll’un Okulda Öğrenme Modeli
•Okulda Öğrenme Modeli
John Carroll’un 1993 yıllında ortaya koyduğu bu

model gerekli zaman ve uygun olanaklar
sağlandığında her öğrencinin okulda
öğrenebileceği varsayımına dayanmaktadır.
• Modelin temel amacı öğrenenleri

ulaşabilecekleri en üst öğrenme düzeyine
çıkarmadır.
• Okuldaöğrenme modelinde öğrenmeye ayrılan

zamana özel bir önem verilmektedir.
• Modelin odak noktası “öğrenme için ne kadar
zaman gerekir” biçiminde formüle edilebilir.
• Modelin,
hepsi de zamanla ilişkilendirilebilen
beş temel ögesi bulunmaktadır:
1. Yetenek
2. Öğretimden yararlanabilme becerisi
3. Sebat
4. Fırsat
5. Öğretimin niteliği
• Yetenek:
Öğrenme için gerekli zaman olarak
tanımlanmaktadır.
• Öğretimden yararlanabilme becerisi:

Öğrencinin bir öğrenme birimini öğrenebilmesi
için hazır oluşu. Bu aşamada bireyin sahip
olduğu ön öğrenmelerin tam olması oldukça
önemlidir.
• Sebat:
Öğrencinin gönüllü olarak öğrenmeye
harcadığı zaman.
• Fırsat: Öğrenme için öğrenciye verilen zaman.

• Öğretimin niteliği: Öğretimin öğrenci

yeteneğinin gerektirdiği kadar sürmesi yani ek
zaman gerektirmemesi.
• Bu amaçla öğretmen hedefleri belirleyebilir,
öğrenci özelliklerini belirleyebilir, öğrencileri
güdüleyebilir, uygun araç ve gereçleri
kullanabilir, istenilen davranışları pekiştirebilir.
•TAM ÖĞRENME MODELİ
Bloom’a göre öğrenmenin başlangıcından
itibaren tüm öğrenme koşulları ve ortamları
tam olarak sağlanmış ise kimsenin
öğrenemeyeceği bilgi yoktur. Hızlı öğrenebilen
ve öğrenemeyen öğrenci vardır.
•
Tam öğrenme modeli, Bloom tarafından,

Carroll ‘un okulda öğrenme modelinden
yararlanılarak geliştirilmiştir.
•Tam Öğrenme Modelinin Öğeleri
1. Öğrenci Nitelikleri
• Bilişsel Giriş Davranışları
• Duyuşsal Giriş Özellikleri
2. Öğretim Hizmetinin Niteliği
• Öğrenme Ünitesi ya da Üniteleri
3. Öğrenme Ürünleri
• Öğrencinin Başarısı
• Öğrenme Hızı
• Duyuşsal Ürünler
Öğrenci Nitelikleri Öğretim Hizmetinin Niteliği Öğrenme Ürünleri
Bilişsel Öğrencilerin
Giriş Başarısı
Davranışları Öğrenme Ünitesi
Öğrenme
ya da
Hızı
Duyuşsal Üniteleri
Giriş Duyuşsal
Özellikleri Ürünler
•Bilişsel Giriş Davranışları
Belli bir öğrenme ünitesinin öğrenilmesi için

gerekli olan ön öğrenmelerdir. Bunlar:
Sözlüanlatım yeteneği
Okuduğunu anlama becerisi
Mantıksal düşünme becerisi
Öğrenme tarzı
•
 Bilişsel giriş davranışlarının tam olması,
dizilerde yer alan diğer ünitelerdeki
davranışların öğrenilmesini ya olanaklı duruma
getirir ya da kolaylaştırır.
 Bilişsel giriş davranışları, başarıdaki
değişkenliğin % 50 ‘sini açıklama gücündedir.
 Öğrencilerin ön öğrenmeleri eşit hale
getirilerek öğrenme sürecine başlanırsa
öğrenciler arasındaki öğrenme farklılığının %50
si giderilebilir.
•Duyuşsal Giriş Özellikleri
 Öğrencinin öğrenme ünitesine karşı ilgisi,

tutumu ve akademik benlik kavramını kapsar.
 Duyuşsal giriş özellikleri, başarıdaki
değişkenliğin % 25 ‘ini açıklama gücündedir.
•
Akademik benlik kavramı, başarıyı belirlemede
etkisi çok yüksek bir öğedir.
Akademik benlik kavramı, öğrencinin öğrenme
özgeçmişine dayalı olarak hedeflerle tutarlı
öğrenmeyi başaracağına dair kendine olan
güvenidir.
Birbiri üzerine biriken başarı ve başarısızlıklar
öğrencinin akademik benlik kavramlarının
gelişmesinde çok etkilidir.
•Öğretim Hizmetinin Niteliği
Öğretim hizmetinin niteliğini 4 öğe belirler.

1. İpuçları
2. Öğrenci Katılımı
3. Pekiştirme
4. Dönüt ve Düzeltmeler
•
İpuçları: Öğretme sürecinde öğrenciye, neyi
öğrenebileceğini, bunları öğrenirken ne
yapacağını anlatmak için kullanılan mesajların
tümü olarak tanımlanır.
İpuçlarının öğrenmede etkili olabilmesi için
, öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerine ve
öğrenme yollarına uygun, anlamlı,güçlü olması
gerekmektedir.
•
Öğrenci Katılımı: Öğrencinin istendik davranışı

kazanması için kendisine sağlanan ipuçları ile
belli bir düzeyde etkileşimde bulunmasıdır.
Öğretim niteliğinin en iyi göstergesi öğrenci
katılımıdır. Çünkü katılım olmadan öğrenme
gerçekleşmez.
• Öğrencinin Katımını Artırıcı Bazı Önlemler
• 1. öğrenme isteği oluşturan sözel ve görsel
açıklamalar yapmak.
• 2. farklı uyaranlardan yararlanarak öğrencinin
dikkatini ünite üzerinde tutmak
• 3. öğrenme ünitesinin önemli olduğunu
öğrenciye anlatmak
• 4. uygun ipuçlar, uygun pekiştireçler vermek
• 5. öğrenciyi katılıma sevk edici farklı

yöntemler bulmak

•
Pekiştireç: Bir davranışı izleyen ve verildiğinde

organizmayı hoşnut eden ve bu sayede
davranışın ortaya çıkmasını sağlayan
uyarıcılardır.
• Pekiştireç Verirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Pekiştireç mutlaka olumlu davranışı takip
etmeli
• Pekiştireçlerin, öğrencinin hangi davranışıyla
ilişkili olduğu öğrenciye ya söylenmeli yada
hissetirilmelidir.
• Sürekli olarak aynı pekiştireç verilmemelidir.
• İlk ve gösterilmesi zor davranışların

gösterilmesinde daha sık pekitireç
verilmelidir.

•
Dönüt ve Düzeltmeler: Dönüt ve düzeltme
işlemleri, öğrenmenin tam olarak
gerçekleştirilmesini amaçlar. Öğrenme işi
sonunda yapılan izleme testleriyle elde edilen
dönütlerden öğrenciye eksiklerini ve
yanlışlarını duyurmak için yararlanılır. Ayrıca bu
testler öğretmene öğretme işinin etkililiği
hakkında bilgi verir.
•İzleme testi ve Tamamlayıcı eğitim
• Tam öğrenmede ”Bir birim öğrenilmeden

diğerine geçilmez” ilkesi gereği her birimin
sonunda eksik veya yanlış öğrenmeler varsa
bunları belirleyip tamamlamak amacıyla izleme
testleri kullanılır.
•İzleme testi ve Tamamlayıcı eğitim
Test sonucuna göre şu tamamlayıcı

etkinlikler kullanılır:
Bire bir öğretim
Küçük gruplarla öğretim
Okulda veya evde ek öğretim
Programlı öğretim
Tekrar
Kaynak veya yardımcı kitaplarla öğretim
Eğitsel oyunlarla öğretim
•Öğrenme Ürünleri
Öğrenme ürünleri süreç sonunda kazanılar;

−Öğrencilerin başarısı,
−Öğrenme hızı,
−Öğrencilerin duyuşsal özellikleridir.

•Öğretime Uygulanması
1. Öğretimin hedefleri ve onun göstergesi olan

hedef davranışları, aşamalı bir şekilde
belirlenmelidir.
2. Öğrencinin hazır bulunuşluğu sağlanmalıdır.
3. Öğretimin planı yapılmalıdır.
4. Ölçme araçları hazırlanmalıdır.
5. Öğrencinin öğretime katılımı sağlanmalıdır.
6. Dönüt ve düzeltmelerden yararlanılmalıdır.
•Tam Öğrenme Modelinin Yararları
• Her öğrenci kesin başarı kazandığı için, öğrencinin
kendine güveni ve saygısı artmaktadır.
• Öğrencinin öğrenme ihtiyacını merkeze alan
bireyselleştirilmiş öğrenme yaklaşımıdır. Her
öğrenciye ihtiyacı olduğu kadar zaman tanıdığı için,
eğitimde fırsat eşitliğinin uygulanmasına yardımcı
olmaktadır.
• Öğrenme görevlerinin/öğretimin hedeflerinin ve
uygulamanın ayrıntılı olarak planlanması,
öğretmenin ne yapacağını önceden bilmesini
sağlar. Bu nedenle de öğretmenin başarısı artar.
•Tam Öğrenme Modelinin Sınırlılıkları
• Hedeflerin, hedef davranışların ve ölçme araçlarının
hazırlanması, uzmanlık gerektir.
• Uygulama sırasında, her öğrenme biriminin sonunda
düzeltme yapılmazsa, tüm sistem felce uğrar.
• Tüm öğrencilerin aynı düzeye gelmesi amaçlandığı için,
öğrenme zaman almaktadır.
• Sınıflarda öğrenci sayısı fazladır. Öğretmenin zamanı ve
enerjisi sayılıdır.
• Yavaş öğrenen öğrenciler, hızlı öğrenenlerin zamanını
alarak, hızlı ilerlemelerini engelleyebilir.
PROGRAMLI ÖĞRETİM
Tanımı: Skinner tarafından

geliştirilen, bireysel bir öğretim
yöntemidir. Öğrencinin kendi
kendine öğrenme işlemlerini
gerçekleştirmesini gerektirir.
Önceden belirlenen hedeflere
ulaşmak için dikkatlice
düzenlenmiş,sıraya konulmuş
kontrollü öğrenme
yaşantılarından oluşur.
90
Programlı Öğretim Yrd. Doç. Dr.
PROGRAMLI ÖĞRETİMİN
DAYANDIĞI İLKELER
Küçük adımlar ilkesi
Etkin katılım ilkesi
Başarı ilkesi
Anında Düzeltme
Bireysel hıza göre ilerleme
ilkesi
91
KÜÇÜK ADIMLAR İLKESİ
Öğretilecek içerik
mümkün olduğu kadar
küçük parçalara ayrılarak
öğrenciye sunulmaktadır.
“Adım” ya da “madde”
olarak isimlendirilen bu
küçük bilgi parçaları
basitten karmaşığa
doğru sıralanır.
Öğrencinin ilerlemesi
küçük adımlarla
olmaktadır.
92
ÖĞRENMEYE ETKİN
KATILIM İLKESİ
Programla öğrenci arasında
sürekli bir etkileşim vardır.
Program öğrenciye her
küçük adımda bilgi
sunmanın yanında, bu
bilginin öğrenilip
öğrenilmediğini kontrol
amacıyla devamlı soru
yöneltir ve ve öğrencinin bu
sorulara cevap vererek
etkin katılımı sağlanır.
93
BAŞARI İLKESİ
Yöneltilecek sorular
öğrencinin
cevaplandırabileceği
güçlük derecesinde ve
sunulan bilgiyle ilgili
olmalı, ipuçları
verilmelidir. Hata ve
başarısızlıktan
kaçınılmalıdır.
94
ANINDA DÜZETLME İLKESİ
Öğrenciye, vermiş
olduğu cevapların
doğru olup olmadığı
hakkında anında geri
bildirim verilir. Böylece
öğrenci bir sonraki
maddeye geçmeden
önce, bir önceki
maddenin sorusuna
vermiş olduğu cevap
konusunda bilgi sahibi
olur.
95
BİREYSEL HIZA GÖRE
İLERLEME İLKESİ
Öğrenci için zaman
bakımından bir sınırlama
yoktur. Her öğrenci kendi
hızına göre ilerler.
Böylece, çabuk ilerleyen
öğrenciler, yavaş
ilerleyenleri beklemek
zorunda kalmaz. Bu
“bireysel hız” sayesinde,
öğretimin
bireyselleştirilmesi
sağlanmış olmaktadır. 96
YÖNTEMİNİN FAYDALARI
Zaman bakımından ekonomiktir.
Bireysel farklılıklar dikkate alınır. Her
öğrenciye kendi öğrenme hızına göre
ilerleme imkanı sağlar
Öğrencini aktif katılımını sağlar
Öğrenme sonucu hakkında anında geri
bildirim ve pekiştireç verilir
Anlaşılmayan konuların istenildiği kadar
tekrarına imkan verir
97
Öğretmenleri tekrar, alıştırma,
düzeltme gibi görevlerden kurtarır;
mesleki gelişimlerine zaman
kazandırır
Okul içinde ve dışında her yerde
uygulanabilir
Öğretmen bulunmayan alanlarda ve
insanların okula gitme imkanlarında
yoksun bulunduğu yerlerde hizmet
götürmek suretiyle insan kaynakları
değerlendirilebilir
98
YÖNTEMİNİN SINIRLILIKLARI
•Bütün disiplinlerin programlanması zordur
•Muhtevanın, adım adım öğretilmek amacıyla
çok küçük parçalara ayrılması, sentezi
zorlaştırabilir
•Çok sık kullanıldığında öğrenciler
bireyselleşebilirler.
99
PROGRAM MODELLERİ
Doğrusal (Lineer) Dallara ayrılan

program modeli program modeli
100
DOĞRUSAL (LİNEER)
PROGRAM MODELİ
İçerik, madde (Ekran) denilen küçük ünitelere
ayrılarak öğrenciye sunulur. Doğrusal programlar
bir seri ekrandan oluşur. Bir ekranda;
1- Bilgi, 2- Bilgi ile ilişkili soru, 3- Cevabın yazılacağı yer,
4- Cevap yazıldıktan sonra ne yapılacağını belirten
yönerge bulunur.
Her bir ekran öğrenme zincirinin bir halkasını
oluşturur. Ekranlar bir yandan bir öğrenme
materyali sunarken, bazen bir önceki ekranda
sunulmuş olan bir sorunun cevabını içerebilir.
101
DOĞRUSAL PROGRAM
MODELİNİN ŞEMASI
1 2 3 4 5
102
DOĞRUSAL PROGRAM ÖRNEKLERİ-I
Öğrenme kalıcı izli Öğretme bir davranışta
davranış değiştirme değişim meydana getirme
sürecidir. Öğretme için öğrenci
bireyde..................... ile......................gerektir
Oluşturma sürecidir. ir.
(Boşluğu doldurabilecek en (Boşluğu doldurabilecek en
Önceki
uygun ifadeyi yazınız).
Önceki uygun ifadeyi yazınız).
Ekran
Kontrol Yardım
Kontrol Yardım
Ekran
1. EKRAN 2. EKRAN
Kalıcı izli değişmelere Öğrenme ortamı, öğrenci

götüren etkinlikler ve....................
bir........................ etkileşimi ile davranış
içerisinde gerçekleşir. değişimleri sağlayabiliriz.
(Boşluğu doldurabilecek en (Boşluğu doldurabilecek en
uygun ifadeyi yazınız).
Önceki uygun ifadeyi yazınız).
Kontrol Yardım
Ekran Önceki
Kontrol Yardım
Ekran
3. EKRAN 4. EKRAN
103
DOĞRUSAL PROGRAM ÖRNEKLERİ-II
KÜME KAVRAMI
Matematikte “küme” belirli birkaç unsurun toplamı
anlamına gelmektedir. Basit örneklerle bu sözcüğün
ne ifade ettiğini öğreneceğiz.
Aşağıdaki sözcükler bizim bildiğimiz şeyleri
belirlemektedirler:
Grup-ekip-aşiret-aile-dernek-topluluk-kalabalık.
Örneğin, topluluk bireylerden oluşmaktadır.
 Aynı şekilde, yukarıda sayılan sözcüklerin herbiri bir
. . . . . . . . ifade etmektedir.
 Cümlede boş bırakılan kısmı her noktaya bir harf
gelecek biçimde tamamlayınız.
 Cevap ikinci sayfa (ekran) sol üst köşesindedir.
104
1. EKRAN
•Dallanmalı Programlar
Lineer programlardaki doğrusal bilgi akışının bilgi
organizasyonunda ve öğrenmede problemlere neden olması
dallanmalı (Lineer olmayan) programları bir alternatif olarak
ortaya çıkarmıştır. Bu Programlar lineer programlardan farklı
olarak bilginin sunulduğu birimi daha büyük
tutabilmektedir.Ekranlarda bilgi malzemesi sunulduktan sonra
öğrenciye sorular (genellikle çoktan seçmeli) yöneltilmektedir.
Soruları doğru yanıtlayan öğrenci sonraki bilgiye (Ekrana )
geçebilmektedir.
PROBLEME DAYALI ÖĞRENME
PROBLEM BASED LEARNING
Probleme Dayalı Öğrenme
Probleme dayalı öğrenme,
yeni bilgi öğrenimi için
problemleri çıkış noktası
olarak kullanma prensibine
dayalı bir yöntemdir.
• PDÖ 1950’li yıllarda ABD’de Case Western
Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde
uygulanmıştır. Kanada Mc Master
Üniversitesi Tıp Fakültesi’ nde ise 1960’lı
yılların sonuna doğru Barrows ve Tombly’in
tarafından yapılan bir araştırma sonucunda
literatüre girmiştir. Bu araştırmada
öğrencilerin akıl yürütme yetenekleri
araştırılmıştır.
• Barrows ve Tombly, problem çözmenin
öğrenme üzerine getirdiği farklılıklara
dikkati çekmişlerdir. İlk denemelerde
öğrencilerden küçük gruplar oluşturulmuş,
problemle durum arasında karar vermeleri
beklenmiştir
• P.D.Ö.öğrencilere “öğrenmeyi öğrenme”
becerisi kazandırmayı ve öğrenme
kapasitelerini arttırmayı amaçlayan bir eğitim
yaklaşımıdır.

• kaliteli bir problemde şu özelliklerin bulunması gerekir
1. Öncelikle kaliteli bir problem öğrencinin ilgisini hemen
çekebilmeli, tüm öğrencileri harekete geçirmelidir.
2. Bunun için gerçek dünya ile mutlaka bir yönden bağ
kurmalıdır.
3. Kaliteli bir problem, mantığı yani akıl yürütmeyi temel
almalıdır. Mantığın ana konusu bilginin elde ediliş formları
olduğuna göre bilgiyi de temel alan bir yaklaşım içinde
olmalıdır.
4. Öğrencilerin her aşamada kararını belirtmesine elverişli
olmalıdır.
5. Kimi problemler grupla çözüleceğinden problem,
işbirliğine müsait olmalıdır.
6. Problem, grup üyeleri tarafından alt problemlere
indirgenebilir bir özellik taşımalıdır.
7. Problem, açık uçlu olmalı, tek cevaplı olmamalıdır.
8. Öğrencinin önceki bilgileriyle bağlantılı ve onları
destekler nitelikte olmalıdır.
9. Problem, farklı bakış açılarını ortaya çıkarmalıdır.
10. Daha sonra öğrenilecek konularla veya bilgilerle
bağlantı kurmak için köprü vazifesi görmelidir.
•
Probleme Dayalı Öğrenmenin
Basamakları
• Bulma: kaliteli bir problem bulma
• Hazırlama:Öğrenci bireysel farklılıkları dikkate
alınarak desteklenmeli,güdülenmeli
• Karşılaşma:Öğrencinin problemle karşılaşmasının
sağlanması
• Saptama: Ne biliyor,ne öğrenmek istiyor
• Tanımlama: problemi kendi cümleleri ile tanım
• Toplama:veri toplama,anlamlandırma,sınıfland
• Üretme:probleme çözüm üretme
• Tartışma:farklı çözüm yollarını tartışma
• Kararlaştırma:farklı çözüm önerilerini
karşılaşırma,avantajlar,dezavantajlar
• Sunma:kapsamlı bir çözüm önerisi sunma
• Rapor Hazırlama: problem çözme aşamalarında
yapılanlar ile ilgili rapor hazırlama
Yapılandırılmamış Az Yapılandırılmış İyi Yapılandırılmış
Problem Problem Problem
•Problem ile ilgili bilgiler • Problemle ilgili • Problemle ilgili

verilmez bazı bilgiler verilir tüm bilgiler verilir
•Tanımlanması güçtür,
•Kuralları öğretmen •Öğretmen
•Kurallar, problemi çözecek
ve öğrenciler belirler tarafından
olan kişi tarafından
belirlenen, izlenecek
bulunmalıdır.
olan kurallar ve
•Genellikle çözüm için birden
işlemler ile çözülür
fazla yol sunar
•Farklı sonuçları vardır •Tek bir doğru
sonucu vardır
•Problem çözme ve PDÖ birbirinden farklı
ama birbiri ile ilişkilidir
Problem çözme - bir yöntemdir,
öğrencinin önceki bilgilerine dayalı
olarak bir karara varması bir çözüm
üretmesidir
Probleme dayalı öğrenme – bir kuram
veya strateji olarak düşünülebilir,
öğrenme ihtiyacının hissedilmesi ile
yeni bilginin edinilmesi sürecidir.
1) Probleme dayalı öğrenme, bir
eğitim yönlendiricisi ve 6-8
öğrenciden oluşan küçük gruplarda
uygulanmaktadır.
2) PDÖ’de öğrenciler bir yönlendirici
öğretmen yardımı ile, basit bir konu
veya senaryoyu problem şeklinde
kullanarak gruplar halinde
çalışırlar.
3) Bir senaryo birkaç hafta ve 4-6
kez toplanma şeklinde devam eder.
PDÖ’nün öğrencilere yararları:
1) Uygulanan problem veya senaryonun
kullanımı süresince öğrenciyi motive eder,
2) Öğrenciler aktif öğrenme derinliğine
öğrenenler olarak ulaşırlar,
3) Öğrencilerde var olan bilgi ve
becerilerin üzerine yenilerini oluşturmaya
imkan tanır,
4) Gruplar içinde tartışma ve diyaloglarla
anlamayı kolaylaştırır,
5) Öğrencilerin kendi değerlerini anlamaya
imkan tanır,
6) Program, öğrenme ürünleri, öğrenme
etkinlikleri ve değerlendirme ile bağlantı
kurarak daha iyi düzenlenebilir.
PROBLEME DAYALI
ÖĞRENMEDE
ÖĞRETMENLERİN ROLÜ
VE YARARLARI
1) Öğretmenler, öğrencilerin kendi
başlarına öğrenmelerine yardımcı olan
bir rol üstlenir.
2) Öğretmenler, Öğrencilerin bir
problem çözme uzmanı gibi düşünmeleri
konusunda cesaret verir.
3) Öğretmenler, probleme dayalı
öğrenme ile ilgili dersleri veya
üniteleri işlerken ve bu konuda
öğrencilerine rehberlik ederken
verilen etkinlikleri yaparak, etkili
öğrenmenin oluşmasını sağlamalıdırlar
4) Probleme dayalı öğrenme,
öğrenciler kadar öğretmenlerin de
kendilerini geliştirmelerine ve
farklı bir bakış açısı
kazanmalarına yardımcı olur.
5) Bu tür derslerde konuyu en
iyi öğrenen kişinin öğretmen
olduğu bilinir.
6) PDÖ, öğretmenlerin
sınıflarında daha zevkli ve
verimli ders işlemelerine imkan
sağlar.
•Proje Nedir?
• Orta ve uzun vadede başarıyı hedefleyen stratejik

planlardır .
• Zihinsel olarak tasarlama
• Plan yapma,
• Kurgulama,
• Hayal kurma,
• Düşünceleri faaliyetler içersinde organize etme.
•PROJE
• tasarı
• tasari
geliştirme,
• hayal etme,
• planlama
demektir
•Proje tabanlı öğrenim
nedir?
•Proje tabanlı öğrenim nedir?
• Fen ve Sosyal derslerinde öğrenci merkezli eğitim
yapılmaması öğrencileri ezbere yönlendirmekte ve
onların derslere karşı negatif tutum geliştirmelerine
neden olmaktadır.
• Öğrencilerin ezberden uzaklaştırılması, etkili bir
öğretim yapılması için öğretmenlerin derslerinde
mümkün olduğu kadar çok metot ve teknik kullanması
gerekir.
• Ancak bu şekilde öğrencilerde derslere karşı pozitif
tutum geliştirilebilir ve anlamlı bir öğretim yapılabilir.
• Proje tabanlı öğrenim, öğrencileri çekici problemlerle
uğraşmaya ve bunun sonunda orijinal ürünler
oluşturmaya yönlendiren bir öğretim modelidir. (www.meb.gov.tr)
•Proje Tabanlı Öğrenme Nedir?
• Proje çalışması bir problemin bireysel veya

grupla çözülme sürecidir.
• Proje çalışması sırasında bir ürün ortaya
çıkar.
• Bu ürünün hazırlanması sırasındaki süreç
proje tabanlı öğretimdir.
• Proje yaklaşımı öğrencilerin araştırıcı
yanlarını ortaya çıkararak onların problem
çözme becerilerini arttırır.
•Dayandığı Görüş
Yapılandırmacı Görüş
(Constructivism)
PROJE
TABANLI
ÖĞRENME

Proje bir tasarıdır. Tabanlı sözcügü, projenin Ögrenme ise dikkati
Tasarı geliştirmeye bir hedef degil, bir süreç ögretenden ögrenene
yönelmis bir süreçse, oldugu gerçegini
kaydirarak, gerçek
ilişkisel ögrenmeyi ve vurgulamakta ve
projeyi tamamlanmış Anlamda ögrenci
sürekli yeniden
bir bitirme ödevi olmaktan merkezliligin altini
yapılanan bir zihinsel
kurtarmaktadir çizmektedir.
modeli ön görür
•Bu model, geleneksel bir sınıftan
dönüşümü gerçekleştiriyor
ÇÜNKÜ!
• Önceden cevabı belirlenmemiş bir problem, araştırma var

• Hata ve değişimi hoşgörüyle karşılayan bir ortam var
• Öğrenciler bir programa bağlı kalarak kararlarını veriyorlar
• Öğrenciler, bir çözüme ulaşmak için BİR DIZI işlem
tasarlıyorlar
• Öğrenciler, aktiviteleri etkilemek ve biçimlendirmek şansına
sahipler
• Değerlendirme sürekli olarak yapılıyor
• Sonunda bir ürün tasarlanıyor ve kalitesi değerlendiriliyor ve
sunuluyor
•Proje Tabanlı Öğrenme
• Proje tabanlı öğrenme; öğrencilerin veri

analizi, problem çözme, karar verme vb.
özelliklerini de içeren üst düzey bilişsel
becerilerini geliştirir
• Fiziksel ve sosyal çevrelerine karşı
sorumluluk duygularının artmasını sağlar (Dori
ve Tal, 2000).
•Proje Aşamaları
• Proje konusuna karar vermek

• Ölçütlerin belirlenmesi
• Amacı/konu/alt problemleri belirleme
• Grupları oluşturma ve organize etme
• Grupların proje planlarını oluşturma
• Proje planını uygulama
• Sunuyu planlama ve yapma
• Projeyi değerlendirmek
•Projede Ele Alınan Sorunun
Çözüm Yolları
• Sorunu okuyup anlama
• Beyin fırtınası yapma
• Sorunu tanımlama, tartışma, görevlendirme
• Öğrenme kaynaklarını inceleme , okuma,
araştırma, hazırlık yapma
• Yapılan çalışmaları gözden geçirme, rapor
hazırlama, rapora son şeklini verme
• Raporu sunma
• Raporu değerlendirme
•Proje Tabanlı Öğrenmede
Kullanılan Strateji Ve Yöntemler
• İşbirliğine dayalı öğrenme

• Problem çözme becerileri
• Araştırma yoluyla öğrenme stratejisi
• Yapılandırmacılık
• Probleme dayalı öğrenme
• Çoklu zeka kuramı

Probleme Dayalı Öğrenme & Proje
Tabanlı Öğrenme
• Proje tabanlı öğrenme ve probleme

dayalı öğrenme zaman zaman birbiriyle
karıştırılmaktadır.
• Aslında probleme dayalı öğrenme ve
proje tabanlı öğrenmenin farklılıkları
kadar benzer yönleri de vardır.
• Herikisi de Yapılandırmacı
görüşe (constructivism)
dayanmaktadır.
• Her iki yaklaşımda da İşbirliği öğrenme
• Gerçek yaşam problemleri
• Öğrenci merkezli, öğrenci öğrenmesinden sorumlu
• Öğretmen, öğrenme sürecinde yönlendirici, kolaylaştırıcı bir role

sahiptir.
• Otantik veya performansa dayalı değerlendirme

•Öğretmenlerin karşı karşıya geldikleri
zorluklar nelerdir?
• Proje
tabanlı öğrenmeyi sınıfa getiren öğretmenler,
başarılı olmak için yeni öğretim stratejileri
benimsemek zorunda kalabilirler.
• Öğretmenin bir rehber ya da kolaylaştırıcı rolü

üstlenmesi, çoğu eğitimciye öğretilen bir tarz
değildir.
•PTÖ ÖĞRENCİ ROLÜ
• İşbriliğiyapma
• Çabalama
• Sorumluluk alma
• İçerikle etkileşime girme
• Farklı dersler bağlantı kurma
• Projeyi ortaya koyma ve savunma

Yapılandırmacılık nedir?
•Yapılandırmacılık = Constructivism
Oluşturmacı Kurmacı Anlayış
Bütünleştirici Yapılandırıcı öğrenme
Yapılandırmacı öğrenme Oluşumcu Yaklaşım
gibi kavramlarla “yapılandırmacılığı” ifade edilmektedir.

•Yapılandırmacılık Nedir ?
• Buterim bilginin öğrenci tarafından

yapılandırılmasını ifade eder. Her
öğrenci öğrenirken, anlamı, bireysel ve sosyal
olarak yapılandırır. Esasen öğrenme dediğimiz
şey, bu anlamlandırma yada anlam
yapılandırma sürecidir.
• Yapılandırmacılık bir öğretim kuramı değil bir
felsefe
• Pozitivist anlayıştan farklı olarak Bilgiyi
bireyden bağımsız olarak görmeyen bir felsefe
• Yapılandırmacılıkta
öğrenme
öğrenenin anlam oluşturma
sürecidir.
•Yapılandırmacılığın temel önermeleri
• Bilgi birey tarafından yapılandırılır.

• Bilgiye ulaşmak bir uyum sürecidir.
• Bilgi bireysel ve toplumsal olarak

oluşturulur.
•Yapılandırmacı Öğrenme Kuramları
• Bilişsel Yapılandırmacılık J. Piaget

• Sosyo-Kültürel Yapılandırmacılık L.S. Vygotsky
• Radikal Yapılandırmacılık- Glasersfeld

•Bilişsel Yapılandırmacılık J. Piaget
• Piaget bilginin doğasıyla ilgili üç terim
kullanmaktadır.
1.Şema
2.uyum
3.dengeleme
• Piaget’in özümleme ve düzenleme
kavramları, yapılandırmacı öğrenmeyi
açıklamada önemlidir.
• Piaget’ye göre bilişsel gelişim denge ile

sonuçlanır.
•Sosyo-Kültürel Yapılandırmacılık (L. S.
Vygotsky)
• Piagetten farklı olarak “öğrenmenin sosyo-

kültürel” yanını vurgular.
• Vygotsky’e göre çocuğun bilişsel gelişimi çocuğun
içinde yaşadığı sosyal ve kültürel ortamdan
etkilenir.
•Vygotsky bilişsel gelişimi üç temel
kavramla açıklamıştır.
• Vygotsky, öğrenme faaliyetinin, bireyin (çocuğun),
bildikleriyle henüz daha bilmediği kritik bir alanda
meydana geldiğine inanmaktadır
• Vygotsky, bu alana “zone of Proximal development
– yakınsal gelişim alanı ya da bitişik gelişim alanı”
demektedir.
• Bitişikteki
gelişim görevleri çocuğun yalnız
başına yapamadığı fakat akranı veya yetişkinin
yardımıyla yapabildiği becerilerdir. Yani bu
beceriler (gelişim görevleri) henüz
öğrenilmemiştir. Ancak bunlar, kısa bir süre
sonra öğrenilebilecek görevlerdir.
• üst düzeydeki zihinsel fonksiyonlar genellikle
bireyler arasındaki birebir iletişim ve işbirliğiyle
gerçekleşmektedir.
• Vygostsk’ye göre çocuklar kavramaları iki
şekilde öğrenirler. Bunlar kendiliğinden
edinilen kavramlar ve öğretilen kavramlardır.
•Vygotsky’nin sosyo-kültürel
kuramının eğitsel çıkarımları
• Çevrelerini gözleyerek daha iyi öğrenirler ve

eleştirel düşünebilirler
• Öğretmenler destekleyicidir
• Öğretim öğrencilerin bilgi seviyelerinden ileri

düzeyde olmalıdır.
• Bir beceriyi içselleştirebilmeleri için, öğretim dört
aşamada ilerlemelidir.
1.Örnek verilmeli
2.Taklit etme
3.Öğretmenler geriye çekilmeli
4.Uygulama yapma
• Öğrenen bilimsel kavramlarla yüz yüze getirilmeli

• Dil becerilerinin gelişmesine yardımcı olunmalı
•RADİKAL YAPILANDIRMACILIK
• Bilgi aktif bir biçimde birey tarafından

oluşturulur.Bu yönüyle bilişsel
yapılandırmacılığa benzer.
• Ama bilişsel yapılandırmacılığa göre daha
ileri gitmiş, yapılandırma işinde söz sahibini
tamamen birey yapmıştır.
• Nesnel gerçekliğin varlığı veya yokluğunu
tartışıp, tek gerçeğin öznel gerçeklik savunur
 YAPILANDIRMACILIĞIN EĞİTİMDEKİ
İLKELERİ
 öğrencinin önceki bilgilerinden
harekete geçilmesi
 öğrenme aktif bir süreçtir.
 öğrenmenin temel kavramlar etrafında
şekillenmesi (bütün-parça ilişkisi)
 Bireyin kendi oluşturduğu öğrenme
yaşantıları, sorumluluk bireyin
kendisinde
3. Öğrenme için tehlikesiz ve güvenli bir
ortam yaratılmalıdır.
4. Öğrenen düşüncelerinin desteklendiği
bir öğrenme ortamı yaratılmalıdır.
Bu yaklaşımda amaç bağımsız
düşünebilme ve problem çözmedir
•Yapılandırmacılıkta Değerlendirme
• Değerlendirme yalnızca öğrenme ürünlerine

vurgu yapılarak ya da her zaman doğru yada
yanlış olan çözümler dikkate alınarak
yapılmamakta; özellikle göreve uygunluk ve
öğrenme yollarını yansıtma değerlendirmede
önemli ölçütlerdir
• Değerlendirme öğretimden ayrı değil;
öğretimin içinde yer alan, öğretime yön
veren ve devam eden bir süreç olarak
görülmektedir. Yapılandırmacı program
tasarılarında değerlendirme, süreç
sonunda yer almamakta; öğrenme ve
program faaliyetlerinin nasıl devam
edeceği hakkında sürekli bilgi
sağlamaktadır.
• Öğrenenlerin
• kendilerini, birbirlerini, öğretmenlerini,
bütün olarak süreci ve ürünleri;
öğretmeninde bir öğrenen olarak kendini
değerlendirmesidir.
• Öğrenenlerin ne kazandıkları değil nasıl
kazandıkları önemlidir.
• Kendini değerlendirme öznel ve yansıtıcı;
birbirini değerlendirme daha nesnel ve
öğrenenlerin birlikte geliştirdiği ölçütlere
dayalıdır.
•YAPILANDIRMACILIĞIN ÖĞRETİMSEL
UYGULAMALARI
• İşbirliğine dayalı öğrenme

• Probleme dayalı öğrenme
• Yapılandırılmamış buluş ya da rehberli buluş
• Sorgulama yöntemi
Yapılandırmacı Öğrenme
Kuramının Sınıfta
Uygulama Modeli: 5 E’ye
Göre Ders Planı Oluşturma
•İlköğ.Fen ve Tek. Programı ve 5 E Modeli
•5E Modeli Aşamaları
• Girme (Engage)
• Keşfetme (Explore)
• Açıklama (Explain)
• Derinleştirme (Elaborate)
• Değerlendirme (Evaluate)
•1. Girme Aşaması (Engage)
• Bu aşama öğrencilerin ön
bilgilerinin açığa
çıkarılarak ve yeni
öğrenilecek konuya merak
uyandırıcı bir girişin
yapıldığı bölümdür.
•2. Keşfetme Aşaması (Explore)
• Buaşama
öğrencilerin aktif
olarak sorunu
çözmek için
düşünceler ürettiği
ve çözüm yolları
bulabildiği bölümdür
•3. Açıklama Aşaması (Explain)
 Bu aşama
öğretmenin
öğrencilerin yetersiz
olan düşüncelerini
doğru olanları ile
değiştirmesine
yardımcı olduğu,
öğretmenin gerekli
açıklamaları yaptığı
aşamadır.
•4. Derinleştirme Aşaması (Elaborate)
• Buaşamada öğrenciler
kazandıkları bilgileri yeni
olaylara ve problemlere
uygulayarak zihinlerinde
daha önce var olmayan
yeni kavramları öğrenmiş
olurlar.
•5. Değerlendirme Aşaması (Evaluation)
 Bu aşamada öğretmen
problem çözerken
öğrencileri izleyerek ve
onlara sorular sorarak,
aynı zamanda yeni
kavram ve becerileri
öğrenmede,
öğrencilerin kendi
gelişimini
değerlendirmelerine
yardımcı olur
5e’ye örnek ders planı hazırlama
•5E’ye göre Ders Planı Bölümleri
 Bölüm 1
Ders adı, sınıf, Ünite adı, Konu, Önerilen süre
 Bölüm 2
Öğrenci kazanımları, Ders içi ilişkilendirme, Ölçme
ve değerlendirme, kullanılan araç ve gereçler
 Bölüm 3
5 E aşamaları
 Bölüm 4
Dersin diğer dersler ile ilişkisi, planın uygulamasına
ilişkin açıklamalar
•Sizden istediklerim! - Girme
• Öğrenci motivasyonunu artırıcı bir giriş

- İlginç bir olay
- Sosyo-bilimsel bir olay
- Sizin değil onların ilgi duyacakları bir olay!
- Eski bilgilerini yeni bilgilere uygulayabilecekleri

bir giriş yapın!
•Keşfetme
• İlgili
kazanımı/ları ortaya çıkarabilecek ve
BSB’leri kullanabilecekleri etkinlikler tasarlayın
ve bunları çalışma yaprakları şeklinde ders
planına ekleyin
•Açıklama
• Konuyu öğrencilere nasıl açıklayabileceğinizi

tasarlayın
• Öğrencilerin yanlış yönlenmelerini nasıl
engelleyebileceğinizi keşfedin
•Derinleştirme
• Öyle
etkinlikler tasarlayın ki, öğrenciler
öğrendikleri bilgileri yeni durum ve olaylara
uygulayabilsinler
•Değerlendirme
• Alternatif
ölçme ve değerlendirme araçları
kullanarak onları değerlendirin
ÇOKLU ZEKA
Dersimiz.Com
Geleneksel yapıdaki eğitim
sistemimize göre iki tip öğrencimiz
vardır.
Zeki olanlar Zeki olmayanlar
Dersimiz.Com
Sözel pedagojiye göre;
öğretmenlerin bir çoğu
öğrenciyi bir sünger gibi
görmekte ve verilen bütün
bilgilerin istenildiği gibi
alınmasını istemektedir.
Bilgilerin öğrenciler için önemi
olup olmadığı önemli değildir.
Dersimiz.Com
Geleneksel "zeka" kavramı çocuklara
sunabileceklerimizin sınırlarını daraltmaktadır.
Okullar zeka göstergesi olarak sözel ve
matematik yetenekler üzerine yoğunlaşmıştır.
Oysa psikologlar ve eğitim araştırmacıları
yetenek ve zekanın, insanın pek çok özelliğini ve
etkinliğini içine alan geniş bir kavram olduğu
doğrultusunda inandırıcı kanıtlar ileri
sürmektedirler.
• Binet ve Weschler zeka ölçme
kavramını ortaya attıklarında,
zekayı doğumla belirlenmiş
sabit, ölçülebilir ve değişmez bir
olgu olarak varsaymışlardır. ZEKA,
• Daha sonraki yıllarda Piaget ve • kalıtsal
Vygotsky çocuklar üzerinde yetenekler,
yaptıkları uzun süreli gözlemler • deneyimler ve
sonucunda zekanın sabit
• çevresel
olmadığını ortaya
bileşenler
koymuşlardır.
tarafından
şekillendirilir.
Erol KOCABABA Ekşili İlköğretim

Öğretmenler ve veliler, çocuğa sağladıkları
ortamı ve öğretim yöntemlerini değiştirerek
o çocuğun zekasını da değiştirebilirler.
Kötü öğretim ve kötü çevre zekayı

geriletirken, iyi öğretim ve iyi çevre zekayı
artırmaktadır.
Gardner'a göre bilmemizi
ve öğrenmemizi sağlayan
zeka türleri
Çoklu ZEKA:Öğrenmenin 8 Yolu
Dersimiz.Com
1- Bedensel/ devin duyusal Zeka :
Bu zeka türü,
• Vücudunu kullanma (dans ve vücut dili ),
• Oyun oynama (spor yapmak) ya da
• Yeni bir ürün yaratma (icat yapmak)
• Duygularını ifade etme yetenekleri ile ilgilidir.
Erol KOCABABA Ekşili İlköğretim

Bedensel Zeka ile öğrenenler;
-Nesneleri dokunarak tanıma eğilimine,
-En az bir spor dalında başarıya,
-Jest ve mimikleri kolaylıkla taklit edebilme
becerisine,
-Uyumlu ve ahenkli dans edebilme becerisine,
-Uzun süre hareketsiz kalamama ve sürekli
kımıldama eğilimine,
-Nesneleri parçalayıp tekrar birleştirme
becerisine,
-Fiziksel oyunlarda üstün başarıya,
-El becerisi gerektiren etkinliklerde kolaylıkla
üretme gücüne sahiptir.
2- Sözel/ Dilsel Zeka :
•Soyut ve simgesel düşünme ile,
•Kavram oluşturma ve kelime
yazma,
•Dilbilgisi, şiir, hikaye anlatma,
•Mizah
gibi karmaşık olguları içeren dilsel
üretimlerden sorumlu olan bu zeka
türünde gelişmiş insanlar, okuma, yazma,
konuşma ve tartışma gibi eylemlerde
başarılı ve edebi ürünler yaratmakta
isteklidirler.
Erol KOCABABA
Dil Zekası ile öğrenenler;
-Etkili dinleme,
-Etkili konuşma becerisine,
-İsim, yer ve tarihler hakkında güçlü bir
hafızaya,
-Güçlü bir kelime dağarcığına,
-Doğru telaffuz becerisine,
-Hikaye, fıkra, şiir türlerinde kitaplar okuma
anlatma ya da yazma becerisine,
-Tekerleme ve kelime oyunları başarısına,
-Yabancı dilleri kolaylıkla öğrenme becerisine
sahiptirler,
•
Zekanın temelini, görme duyusu ve buna bağlı

olarak şekiller tasarlama ve zihinde resimler
yaratma yeteneği oluşturmaktadır.
Görsel/Uzamsal Zeka ile öğrenenler:
-Şekil, zemin ve renklere karşı duyarlılığa,
-Zihinsel imgelem gücüne,
-Resim, çizim, kroki, karikatür, heykel, maket vb.
modeller yaratma becerisine,
-Grafik, çizelge, harita ve diyagramları çözümleme
becerisine,
-Üç boyutlu görünümlere duyarlılığa,
-Materyalde kelimelerden çok resim ve çizimlere
odaklaşma becerisine,
-Görsel imgeleri çok iyi ve net hatırlama becerisine,
-Görsel oyunlarda(lego, yap-boz) başarıya sahiptir.
•4- Matematiksel/Mantıksal Zeka
:
Bilimsel düşünme, objektif gözlem

yapma,
elde edilen verilerden

sonuç
çıkarma,
yargıya varma ve hipotez
kurma yeteneklerini içeren
bu zeka türü,
4- Matematiksel/Mantıksal Zeka :
Kavramları
tanıma,
bir bilginin
parçaları arasında
Sayılar ilişki kurma ya da
ve geometrik farklı bağıntıları
şekiller gibi fark etme
soyut kapasiteleri
sembollerle gerektirmektedir.
çalışma,
Mantık/Matematik Zekası ile öğrenenler;
-İlişki ve benzerlikleri algılama,
-Hipotez geliştirme ve test etme becerisine,
-Olayların oluşumu ve işleyişi üzerine odaklaşma
gücüne,
-Soyut düşünme becerisine,
-Mantıksal problem çözümünde üstün beceriye,
-Stratejik oyun ve mantıksal bulmacaları kolaylıkla
çözme becerisine,
-Deney tasarlama, uygulama ve sonuçları tahmin etme
becerisine,
-Zaman, yer, neden, sonuç ilişkilerini ortaya çıkarma
becerilerine sahiptir.
• 5- Müziksel/ Ritmik Zeka :
• Bu zeka türü, tonal
ve ritmik kavramları
tanıma ve kullanma;
çevresel seslere, insan
sesi ve müzik
aletlerine karşı
duyarlık
kapasitelerinden
sorumludur.
Müzikal Zeka ile öğrenenler;
-İyi bir müzik kulağına,
-Farklı müzik türlerini ayırt etme ve ilgi gösterme
becerisine,
-Şarkı söyleme yeteneğine,
-Müzik enstrümanı çalma yeteneğine,
-Müzikle ritim tutma ve mırıldanma alışkanlığına,
-Kendine göre besteler yapma,
-Farklı ya da belli bir müzik türünde kişisel bir
arşiv oluşturma alışkanlığına,
-Müzik dinleme konusunda kişisel bir tercih
geliştirme gücüne sahiptir.
• 6- Kişiler arası Zeka :
Bu zeka türü, diğer
insanlarla sözlü ve sözsüz
iletişim kurma, grup içinde
işbirlikli çalışma
yeteneklerini içerir, ruh
halleri, huylar, yönelimler
gibi insanlar arasındaki
ilişki farklarını da ortaya
koyar.
Sosyal Zeka ile öğrenenler;
-Arkadaşları ile birlikte olma eğilimine,
-İkna etme becerisine,
-Kulüp, dernek ve komitelerde zevkle çalışma
eğilimine,
-İşbirliği, paylaşma ve öğretme isteğine,
-İnsanlarla empati kurma yeteneğine,
-Problemi olan insanlara yardım etme
alışkanlığına,
-Grup çalışmalarında lider görevinde olma
eğilimine,
-Etkin dinleme becerisine sahiptir.
• 7- İçsel Zeka :
İnsanın, kendi duygularını, duygusal tepkilerinin
derecesini, kendi biliş bilgisi sürecini tanıma, kendi öz
benliğini anlama ve başkalarına ifade etme yetisidir.
İnsanın kendi kişiliği, kendini aşma yeteneği içsel
zekanın işleyen kısmıdır.
İçsel Zeka ile öğrenenler;
-Özgürlüğe düşkün olma eğilimine,
-Zayıf ve güçlü yönleri hakkında yansız bir görüşe ,
-Başarı ve başarısızlıklarından ders alma becerisine,
-Kendisine saygı duyma ve kendisi ile barışık yaşama
becerisine,
-Kendine ait dinlendirici en az bir hobiye,
-Hayattaki uzak hedeflerini ne olduğuna dair bir
anlayışa
-Bireysel çalışmalardan zevk alma eğilimine,
-Duygu ve düşüncelerini net bir şekilde birbirinden
ayırma ve onları birbiriyle uyumlu hale getirme
becerisine sahiptir.
•8-DOĞACI - VAROLUŞÇU
ZEKA:
( Doğa, çevre ve
canlı zekası)
Doğadaki tüm
canlıları tanıma,
araştırma ve
canlıların
yaratılışları üzerine
düşünme
becerisidir.
• 8-DOĞACI - VAROLUŞÇU ZEKA:
Araştırmalar yapmayı sever.
Doğadaki canlıları incelemekten
hoşlanır.
İnsanın varoluşunun nedenlerini ve
kendi varoluşunu düşünür.
Doğadaki hemen her canlının
yaşamına ilgi duyarlar.
Farklı canlı türlerinin isimlerine
karşı dikkatlidirler, çiçek türleri,
hayvan türleri onlar için çok çekicidir.
Seyahat etmeyi, belgeseller izlemeyi
severken, doğa ve gezi dergilerini
incelemekten hoşlanırlar.
Doğadaki bitki türlerine karşı
duyarlıdırlar.
Doğanın insanlar üzerindeki ya da
insanın doğa üzerindeki etkisi ile
ilgilenirler.
Doğacı Zeka ile öğrenenler;
-Doğa olaylarına ve oluşumlarına karşı hassasiyete,
-Bitki türleri ve bakımı konusunda duyarlılığa,
-Mevsimlere ve iklim olaylarına karşı duyarlılığa,
-Çevreci etkinliklere katılarak lider görevler alma
eğilimine,
-Evcil hayvan besleme isteğine,
-Kelebek veya böcek koleksiyonu yapma eğilimine,
-Hayvanat bahçeleri, botanik bahçeleri ve tarihi
müzelere gezi yapma isteğine,
-Doğadaki canlıları inceleme ve araştırma eğilimine
sahiptir.
•ÇOKLU ZEKA ALANLARININ GELİŞİMİNİ
ETKİLEYEN FAKTÖRLER
• Çoklu zeka teorisinin savunduğu en önemli etkenlerden
birisi, bütün insanların göreceli olarak bütün zeka alanlarını
geliştirebilme yeteneğine sahip olduğudur.
• Çoklu zekada kişiye güçlü veya zayıf zekası gibi tanımlama

yapmak sakıncalıdır. Çünkü, bir insanın zayıf zekası diye
ölçülen zekası, eğer onu geliştirme fırsatı tanınırsa, belli bir
süre sonra o kişinin en güçlü zekası haline gelebilir.
• Biyolojik Nitelik
• Bu kategori, bir bireyin kalıtımsal olarak taşıdığı izler ile bu

bireyin beyninde doğumdan önce, doğum sırasında veya
doğumdan sonra meydana gelen tahripleri kapsar.
• Örneğin, eğer bir anne gebelik esnasında içki, sigara, veya
çeşitli uyuşturucu maddeleri kullanmakta ise, bu durum
muhtemelen daha cenin halindeki çocuğunun hassas bir
şekilde gelişen sinir sistemini de tahrip etmiş ve onun ileride
tamir edilemez bir şekilde beynini zedelemiş olacaktır.
• Dolayısıyla, bazı çocuklar daha doğuştan itibaren kendi zeka
alanlarını geliştirmede çeşitli engellerle karşı karşıya
kalabilmektedirler.
• Kişisel hayat hikayesi
• Bu kategori, bir bireyin çeşitli zeka alanlarının gelişimini hem olumlu

hem de olumsuz yönde etkileyen ebeveynleri, arkadaşları,
öğretmenleri ve diğer insanlarla olan bütün ilişkilerinin,
etkileşimlerinin ve tecrübelerinin doğasını kapsar.
• Örneğin, eğer bir bireyin ebeveynleri bir viyola, bir piyona veya
benzeri müziksel enstrümanı alamayacak kadar yoksul ise, bu bireyin
müziksel-ritmik zekasının gelişmesi de geri kalabilir.
• Eğer bir bireyin ebeveynleri çocuğunun ressam olma arzusuna karşı
çıkıp onun bir hukukçu olmasını istemişlerse, gelişimini engelleme
pahasına onun sözel-dil zeka alanının gelişimine zemin
hazırlamışlardır.
• Kişisel hayat hikayesi
• Eğer bir birey geniş bir aile ortamında doğmuş, büyürken

ailesine yardım etmek için çalışmak zorunda kalmış ve
kendisi de bir yetişkin olarak halihazırda geniş bir aile
yapısına sahip ise, muhtemelen bu birey özel hayatında belli
kişisel amaçlarını, ideallerini veya hayallerini
gerçekleştirmek (yani, içsel zeka alanını geliştirmek) için de
fazla zaman bulamamıştır.
• Eğer bir birey kırsal kesimde büyük bir çiftlikte doğup
büyüdüyse, muhtemelen bu birey büyük bir şehrin
merkezinde doğup büyüyen başka bir bireye kıyasla doğacı
zeka alanını geliştirmek için daha çok fırsata sahip olmuştur.
• Felce uğratıcı deneyimler
• Bir bireyde varolan zeka potansiyellerini söndüren, körelten
veya yok eden tecrübeleri içerirler. Felce uğratıcı deneyimler,
genellikle bir bireyin belli bir zeka alanının sağlıklı gelişmesini
engelleyen utanma, aşağılanma, suçluluk duygusu, korku ve
kızgınlık gibi olumsuz duygularla doludur.
Çoklu Zeka Teorisinin Sınıflarda
Kullanımının Amacı nedir?
• Çoklu zeka ile amaç, çocukların zeka
alanlarını araç olarak kullanarak dersleri
anlamalarını ve öğrenmelerini sağlamaktır.
(Örneğin, görsel yanı kuvvetli, çizmekten
hoşlanan ve aklındakileri resimleyerek düşünen
bir öğrencinin matematik dersini anlamasında
yardımcı olmak için o öğrencinin görsel yanı
araç olarak kullanılabilir. Bir matematik
probleminde sayılar yerine resim ve sekil
çizdirilmesi öğrencinin o probleme bakış açısını,
yaklaşımını ve düşünme şeklini etkileyecektir. )
(Örneğin bedensel ve sosyal zekaları
kuvvetli öğrencilerin bu zekaları, Sosyal
Bilgiler dersindeki bilgileri öğrenmelerinde
araç olarak kullanılabilir. Sosyal Bilgiler
derslerindeki bilgileri (tarihteki insanları)
sınıfta drama ile canlandırmak öğrenciye
zevkli gelecektir ve öğrenmek hem
eğlenceli hem daha kolay olacaktır.
Öğrenciler zevk aldıkları yollarla çalışınca
olumlu duygular içinde olacaktır. Olumlu
duygular öğrencilerin öğrenmesinde
etkilidir.)
Bir başka örnek de müziksel
zekası kuvvetli öğrencilerin
yabancı dil dersinde müziksel
zekayı, öğrenmek için araç olarak
kullanmalarıdır. Yabancı dilde
şarkılar dinleyip, bu şarkıları
öğrenerek sınıfta koro halinde
söylemeleri kelime hazinelerini
artıracaktır.
Çoklu Zeka Alanlarının Belirlenmesi
 Her birey sekiz tip zeka ile dünyaya gelir ve
sekizini de yüksek düzeyde geliştirme
kapasitesine sahiptir
•Ancak çocuklar okul öncesi dönemlerinde belli
zeka alanlarına daha çok eğilimli olurlar.
•Okula başladıklarında bu eğilimli oldukları zeka
tipine(ya da tiplerine) uygun öğrenme yollarını da
geliştirmiş olurlar.
•Öğretmenler, öğrencilerinin gelişmiş zeka
alanlarını tanıyarak onların öğrenmelerini bu zeka
alanlarına uygun yollarla gerçekleştirmelerini
sağlayarak onlara yardımcı olmalıdırlar.
Çoklu zeka alanlarının belirlenmesinde
kullanılacak bazı yöntemler
1. Öğrencilere çoklu zekanın tanıtımını yapmak:
Öğrencilerin kendilerine ait düşüncelerini almak
2. Çoklu Zeka anketi uygulamak: Öğrencilerin
anket sonuçlarına göre kendilerindeki zeka
alanlarını tanımalarını sağlamak
3. Öğrencileri gözlemek: Nelere ilgi duyduğunu,
Boş zamanlarında neler yaptığına bakmak ve
davranışlarına izlemek
4. Öğrencilere ait ürünleri toplamak: Resim,
şiir, yazı, katıldıkarı faaliyetlerle ilgili kayıtlar
5. Okul kayıtlarını incelemek: Derslerden
alınan notlar, diğer öğretmenlerin görüşleri
6. Diğer öğretmenlerle irtibata geçme.
7. Aileyle görüşmek
Çocuklara;
•Herkeste sekiz zeka alanının mevcut olduğunu
söyleyin.
•Hepimizin birbirimizden farklı olduğunu ve
hepimizin değişik alanlarda zeki ve yetenekli
olduğumuzu söyleyin.
•Bu sekiz zeka alanlarında bazılarımızın daha kuvvetli
ve bazılarımızın daha zayıf olduğunu kuvvetli
yanlarımızı daha da kuvvetlendirebileceğimizi, zayıf
yanlarımızın da zamanla gelişebileceğini söyleyin.
•BeyNİn YAPISI VE ÖĞRENME
• Öğrenme amacıyla, beyni farklı kategorilere ayırmak

gerekir. Belirli işlevler beynin farklı alanlarında
gerçekleşse de beyin bir bütün olarak çalışmaktadır.
• Bir beyin modeline bakıldığında beynin dış, orta ve alt
bölümlerden,
• iki yarı küreden (hemisfer) ve dört lobdan oluştuğu
görülmektedir.
Corpus callosum, iki yarı küreyi birbirine bağlayan, beynin her
iki tarafında oluşan bilgilerin kolayca bir yarı küreden diğerine
geçmesini sağlayan aksonlardan oluşan sıkı bir banttır.
Thalamus duyu organlarından gelen bilgileri alır ve beynin diğer

bölgelerine yollar.
Hypothalamus sindirimi, dolaşımı, hormon salgılamasını,

cinselliği, beslenmeyi, uykuyu ve duyguları kontrol eder.
Hippocampus bilginin işleyen bellekten uzun süreli belleğe
transferi sırasında öğrenmenin oluşmasında önemli bir rol
oynar. Bu yapı anlamlandırma açısından önemlidir.
Amigdala duyu organlarından gelen bilginin işlenmesinden ve

beynin duygusal hafızasının kodlanmasından sorumludur.
Cerebellum hareketten, duruştan, koordinasyondan, dengeden,

motor hafızadan ve yenilikleri öğrenmeden sorumludur.
Beyni oluşturan dört lobdan alın (frontal) lobu
hareketle,
Çeper (parietal) lobu beden duyumlarıyla,
şakak (temporal) lobu işitmeyle,
Ense (oksipital) lobu ise görme ile ilgili işlevleri yapar.
SOL SAĞ
Mantıksal sıralama
karar verme Görsel şekillerin,
dil ile ilgili fikirlerin uzamsal bilginin, açık
işlenmesi, uçlu fikirlerin işlenmesi
düşüncelere yapı ve sıra
verilmesi sezginin kullanılması
fikirleri sınıflandırma yeniliklerle,
fikirlerin eleştirel belirsizliklerle ilgilenme.
analizinin yapılması
Beyin kabuğunun bağlantı kurucu alanları öğrenme, düşünme ve dil

gibi işlevlerle ile ilgilidir
•BeyİN TEMELLİ ÖĞRENME
Anlamlı öğrenme için

beynin kurallarının
kabul edilmesini ve
öğretimin zihindeki bu
kurallarla
örgütlenmesini içerir
(Ülgen, 2002 ).
•BeyNİn TEMELLİ ÖĞRENMENİN
ÖĞELERİ
Beyin temelli öğrenmede amaç; bilgiyi ezberlemek yerine

bilgiyi anlamlı olarak öğrenmektir. Bu durum üç etkileşimli
elemanın varlığı ile gerçekleşir.
1 ) Rahatlatılmış uyanıklık
2 ) Derinlemesine daldırma
3 ) Aktif süreçleme
•RAHATLATILMIŞ UYANIKLIK
İnsan, bir şeye ilgi duyduğunda açılır, bir tehdit altında

olunca da kapanır.
Rahat ve açık olan beyin ise daha kolay öğrenmektedir.

.
DERİNLEMESİNE DALDIRMA
Bireylerin karşı karşıya kaldığı içeriğe yoğunlaşmasıdır.

AKTİF SÜREÇLEME
Beynin doğal kapasitesinde yoğunlaşma, onu arttırma

ve ondan faydalanma sürecidir
İLKELER
1 ) Beyin paralel bir işlemcidir. İnsan beyni birçok işi

aynı anda yürütür. Beyinde duygu, düşünce, hayal ve
yönelimler aynı anda işlemektedir. Eğitim de,
öğrenciler bir orkestranın yönlendirildiği gibi düzenli
bir şekilde yönlendirilmelidir.
2 ) Öğrenme fizyolojik bir olaydır. Eğitimde de, sıkıntı,
stres, baskı, korku vb. durumlar öğrenmeyi olumsuz
etkilerken; mutluluk, hoşnutluk vb. duygular da
öğrenme üzerinde olumlu etkiye sahiptir.
3 ) Anlam arayışı doğuştandır. Beyin kendisine ulaşan

verilere anlam yüklemeye çalışır. Eğitimde ise,
derslerin heyecan verici ve anlamlı olması, öğrencilere
geniş seçme olanağı sağlaması gerekir.
4 ) Anlam arayışı örüntüleme (patterning) ile oluşur.
Örüntüleme; bilgilerin anlamlı şekilde
sınıflandırılmasıdır. Etkili ve anlamlı öğrenme için
örüntüler oluşturmak şarttır. Eğitimde de bireyler şu
veya bu biçimde örüntüleme (sınıflama)
yapmaktadırlar.
5 ) Örüntülemede duygular önemlidir.

Öğrenmemizi; ümit, beklentiler, özsaygı düzeyi, sosyal
etkinliklere dayalı duygu ve düşüncelerimiz etkileyip
düzenlemektedir. Duygular ve biliş birbirinden
ayrılamazlar.
6 ) Beyin, parçaları ve bütünleri aynı anda algılar. Beyin
loblarından birisi beyne gelen bilgiyi parçalara
ayırırken, diğeri de bir bütün veya bütün serisi olarak
algılayıp değerlendirmektedir. Eğitimde ise birey, bu
parça ve bütünler arasındaki etkileşimden anlam
çıkararak öğrenir.
7 ) Öğrenme hem çevresel (peripheral) hem de
odaklaşmış dikkati gerektirir. Beynin doğrudan
farkında olduğu, dikkat çeken çevresel uyarıcılar
olduğu gibi, bakıp ta göremediği ilgi çekici olmayan
uyaranlar da olabilir. Bu durum öğrenme ortamında
beynin dikkat çekici uyaranlara cevap verdiğini
göstermektedir.
8) Öğrenme bilinçli ve bilinçsiz süreçleri içerir. İnsanlar
birçok bilinçdışı süreci farkında olmadan algılamakta
ve öğrenmektedir.
9) En az iki farklı türde belleğimiz vardır. Bu bellekler;

uzamsal bellek sistemi ve ezberleyerek öğrenmede
kullanılan sistemler kümesidir. İnsanların bazı
durumları tekrara gerek kalmadan hatırlaması uzamsal
bellekle alakalı bir durumdur (dün akşam ne yediğinizi
hatırlamak gibi). Ancak birbiri ile alakalı olmayan
bilgileri depolamak için tekrara gerek vardır.
10 ) Öğrenme gelişimseldir.
11 ) Karmaşık öğrenme zorlama ile zenginleşir,

tehdit ile engellenir.
12 ) Her beyin kendine özgü düzenlenmiştir.

•
Beyİn temellİ
Öğretİm yöntemlerİ
BÜTÜNLEŞTİRİLMİŞ PROGRAM
Eğitim programının bütünleştirilmesi, bilgi

zenginliğini arttırmanın ve bilgiyi anlamlı hale
getirmenin önemli bir yoludur. Eğitim programını
bütünleştirmeye başlamanın olası en basit yolu iki
dersin içeriğini bir araya getirmektir.
TEMATİK ÖĞRETİM
Bu yöntem, merkezdeki bir tema ya da temalar

dizisinin, öğrencilerin tüm bilgileri ile
ilişkilendirilmesine dayanır.
İŞBİRLİKLİ ÖĞRETİM
Öğrencinin iletişim kurma ve beraber çalışma

kapasitelerini arttırmaya dayalıdır. Burada önemli ve
ideal olan her grup üyesinin diğerine yardımcı olması
ve sorumluluğun paylaşılmasıdır.
•II. ÜNİTE
•ÖĞRENME STRATEJİLERİ

A1,B1,C1,D1,E1,F1,H1,J1,K1,L1……
• Öğretim yöntemleriyle ilgili yapılan

çalışmalarda sık sık strateji -yaklaşım, yöntem
ve teknik kavramları geçmektedir.
• Bu kavramlara ve bunlar arasındaki ilişkilere
açıklık getirmek gerekmektedir.
• Eğitim sürecinde öğrenme kuramlarına dayalı

olarak birçok öğretim stratejisi geliştirilmiştir.
•

STRATEJİ
• Genel olarak; bir şeyi elde etmek için izlenen

yol ya da amaca ulaşmak için geliştirilen bir
planın uygulanmasıdır.
• Eğitim açısından strateji; dersin hedeflerine
ulaşmasını sağlayan; yöntem, teknik ve araç-
gereçlerin belirlenmesine yön veren
yaklaşımdır.
241
Yöntem
• Öğretim yöntemi, öğrenciyi hedefe ulaştırmak

için izlenen yoldur.
• Yöntemle, belli öğretme teknikleri ve araçları
kullanılarak öğretmen ve öğrenci etkinliklerinin
bir plana göre düzenlenmesi ve yürütülmesi
amaçlanır.
242
Teknik
• Öğretim yöntemini gerçekleştirmede

kullanılan yoldur.
• Yöntemi uygulamaya koyma biçimi ya da
sınıf içinde yapılan işlerin bütünüdür.
• Aynı hedefi gerçekleştirmek üzere birçok
tekniğin bütünlük oluşturacak şekilde bir
arada sunulması yöntemi oluşturur.
243
Sonuç olarak;
Strateji
Yöntem
Teknik
244
Öğretim Stratejileri
Sunuş yoluyla
Buluş yoluyla
Araştırma-inceleme yoluyla
İş Birlikli Öğrenme Yoluyla
SUNUŞ YOLUYLA ÖĞRETİM
STRATEJİSİ
• Açıklayıcı, yorumlayıcı bir
yaklaşımla kavram ve
genellemelerin öğretildiği bir
yoldur.
• Etkinliklerin merkezinde
“öğretmen” yer almaktadır.
• Öğretmen bilgiyi sağlayan, ilke,
genelleme ve kavramları sunan,
açıklayıcı örnekler veren kişidir.
246
•Genel Özellikleri
• Kuramcısı David Ausubel’dir.
• Öğretmen merkezlidir.
• Öğrenmede tümdengelim vardır.
• Bilgi düzeyinde öğrenme sağlanır.
• Anlatım, gösteri, konferans yöntem ve

teknikleri yoluyla ders işlenebilir.

Sunuş yoluyla öğretim stratejisini
planlama aşamaları
• Hedef kazanımlar belirlenir

• İçerik belirlenir.
• Materyal hazırlanır
• Örnekler hazırlanır.
• Sunuş için son hazırlık yapılır
• Gerekliyse değerlendirme için hazırlık yapılır

Sunuş yoluyla öğretim stratejisinin uygulama
aşamaları
• 1. Ön örgütleyiciler sunulur (hedeften haberdar
etme, tanımlama, açıklama, örnek verme,
şekille gösterme, kavram haritaları sunma vb.)
• 2 . Kavram, ilke ya da bilgi birikimi açıklanır, ön
öğrenmelerle ilişkilendirilir.
• 3. Öğrencilere yeni ilkenin kullanıldığı örnekler
bularak daha önceki bilgileriyle benzerlikleri
görmeleri sağlanır.
• 4. Öğrencilere yeni ilkenin kullanılmadığı
örnekler bularak daha önceki bilgileriyle yeni
bilgileri arasındaki farklılıkları görmeleri
sağlanır.
• 5. Öğrencilerin yeni ilkeyi kavradıkları
anlaşıldıktan sonra yeni uygulamalar yaptırılır.
Bu basamakta amaç öğrencinin eski ve yeni
bilgilerini birleştirmesi, kaynaştırma ve
bağdaştırma yapması sağlanır.
Hangi durumlarda Sunuş Yoluyla Öğretim
Stratejisi Kullanılmalı?
• İçeriğin çok fazla, zamanın kısıtlı ve sınıfların

kalabalık olduğu durumlarda
• Dersin giriş kısmında
• Öğrencilerin ön bilgilerinin eksik olduğu

durumlarda
• Konuların örneklerle somutlaştırılmasında
• İlke, olgu ve kavramların açıklanmasında

•Sunuş Yoluyla Öğrenmenin Etkili
Olması İçin
1- Organize edici bilgiler kullanılmalı:
•a. Derste kullanılacak önemli kavramların
tamamen anlaşılması sağlanmalı.
•b. Derste geçen genellemeler ve ilkeler önceden
verilmeli.
•c. İşlenecek konuların ana hatları ders başında
öğrencilere verilmeli

2- Anlatımda bol ve değişik örnekler
kullanılmalı.
3- Anlatılanlar resim, şema, grafik gibi
belirginleştirici araçlarla desteklenmeli.
4- Anlatılan konuda geçen kavram ve ilkeler
arasında benzerlikler ve farklılıklar üzerinde
önemle ve zaman vererek durulmalı.

• 5- Öğrenciye kazandırılacak bilgiler anlamlı bir
bütünlük göstermelidir.
• 6- Öğrenciler ezberleme için
cesaretlendirilmemelidir. Öğrencilerin dersi
kavrayarak kendi kelimelerini kullanmaları
sağlanmalıdır.

A2,B2,C2,D2,E2,F2,H2,J2,K,2L2…
BULUŞ YOLUYLA ÖĞRETİM
STRATEJİSİ
• Jeromi Bruner tarafından
geliştirilmiştir. Bruner’e göre;
• Çocukların içinde
• keşfetmemerakı ve
• öğrenme isteği vardır.
• “Bilmek bir ürün değil süreçtir”

• Bu yaklaşım, belli bir problem ve konu alanı ile
ilgili verileri toplayıp analiz ederek bütüne
ulaşmayı sağlayan, öğrenci etkinliğine dayanan
güdüleyici bir öğretim stratejisidir.

•Özellikleri
• Öğrenci merkezlidir.
• Öğrenmede tümevarım vardır.
• Kavrama düzeyinde öğrenme sağlanır.
• Bilgiler somuttan soyuta kazandırılır.
• Öğrenci pekiştireçler ile güdülenir.
• Örnekler kullanılır.
• Örnek olay, beyin fırtınası yöntem ve teknikleri
• yoluyla ders işlenebilir.

Buluş yoluyla öğretim stratejisi
• Öğretmen,
• etkili
geri bildirimler sunabilmeli,
• öğrencileri motive edebilmeli,
• konu ile ilgili bir çok örnek sağlamalıdır.
• Öğretmen öğrenciye, zihinsel süreçlerinde

rehberlik eden kişidir.
Buluş yoluyla öğretim stratejisi
Ders süreci
• 1.Öğretmen örneği sunar

• 2. Öğrenci örneği tanımlar
• 3. Öğretmen ek örnekler sunar
• 4. Öğrenci yeni tanımlar ve ilk

örnekle bağ kurar
• 5. Öğretmen ek örnekler ve örnek olmayanları
verir.
• 6. Öğrenci örnekleri karşılaştırır ve örnek
olmayanları belirler.
• 7. Öğrenci örneklerin özelliklerini ve aralarında
ki ilişkileri kurar
• 8. Öğrenci tanımı yapar.

• Öğrenciler kendi buldukları bilgileri daha
önemli gördükleri için, buluş yoluyla öğretimin
kalıcı olması beklenmekle birlikte, bu
stratejinin diğer öğretim stratejilerinden daha
etkili olduğunu gösteren kesin kanıtlar
bulunmamaktadır.

• Ancak bu strateji, Öğrencilerde problem çözme
becerisini geliştirdiği,
• öğrencileri araştırma yapmaya teşvik ettiği
• ve öğrencileri güdülediği için bazı durumlarda

tercih edilmelidir

•Sınırlıkları
• 1. Bu yolla öğrenmenin çok zaman alması,

• 2. Bu yöntemi çok iyi bilen kişilerin olmaması
• 3. Çok sayıda araç gereç gerektirmesi
• 4. Maliyetinin yüksek olması,
• 5. Her konunun buluş yoluyla öğretime uygun

olmaması

A3,B3,C3,D3,E3,F3,G3,H3,J3,K3,L3…
ARAŞTIRMA-İNCELEME YOLUYLA
ÖĞRETİM STRATEJİSİ
• John Dewey tarafından geliştirilmiştir. Ona göre;
•Öğrenciler bir problem veya bilgiyi ilginç
bulduklarında doğal olarak araştırmak isterler
• Kendi düşünme stratejilerinin farkına varabilirler ve
bunlar geliştirilebilir
• Yeni stratejiler öğretilebilir veya var olanlar
geliştirilebilir
•Özellikleri
• Öğrenci merkezlidir.
• Uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme
düzeyinde öğrenme sağlanır.

• Problem, proje ve deney yöntem ve teknikleri
• yoluyla ders işlenebilir.
• Öğrencilere bilimsel düşünceyi kazandırır.

• Bu stratejiye en uygun olan metot problem
çözmedir. Bu strateji de problem çözme
yönteminde olduğu gibi problemi çözebilmek
ve sonuca ulaşabilmek için aşağıdaki temel
basamaklar izlenir:

1. Problemin hissedilmesi ve belirlenmesi
2. Problemin tanımlanması ve sınırlandırılması
3. Problemler ilgili bilgilerin toplanması.
4. Problemle çözümüyle ilgili hipotezler ileri
sürme
5. Belirlenen çözüm yollarının uygulanması
6. Problemin çözülmesi ve sonuca varılması

• Problem çözme yöntemi aynı zamanda bilimsel
araştırmalarda kullanılan yöntemdir.
• Öğretmen bu stratejiyi kullanırken yol gösterici
ve yönlendiren konumundadır.
• Öğretmen bu stratejiye dayalı olarak ders
işleyeceği zaman problemin çözümünde
kullanılacak araç-gereçleri ve kaynakları
hizmete hazır bulundurmalıdır.

•Avantajları
• Bu yaklaşım uygulama, analiz, sentez ve
değerlendirme basamaklarının
kazandırılmasında etkili olmaktadır.
• Bilimsel düşünme becerisi kazandıracak
öğretim yöntemlerinden problem çözmede,
labaratuvar, örnek olay ve gözlem yöntemleri
kullanılabilir
• Okullarda verilen dönem ödevlerinin araştırma-
inceleme stratejisi kullanarak çözülecek
nitelikte olmasına dikkat edilmelidir.
• Aynı zamanda öğretmenlerin araştırma
boyunca öğrenciye rehberlik için yeterli zamanı
ayırması gerekir.

Dersi İşlerken Hangi Sırayı İzleyelim?
1. Dersinplanlanması
2. Öğretmen tarafından problem durumunun
sunulması (daha önce karşılaşılan ya da
öğretmen tarafından hazırlanan)
Öğrencinin;
3.Problemin farkına varması
4.Problemin tanımlanması ve sınırlandırılması
5. Problemle ilgili ver veri toplanması (kaynak
tarama)
• 6.Hipotezlerin oluşturulması
• 7.Problemin çözümü için veri toplanması ve
analiz edilmesi
• 8.Hipotezlerin test edilmesi
• 9. (hipotezler doğrulanıyorsa özetin yapılması
ve sonuçların sınıfla paylaşılması, hipotezler
doğrulanmıyorsa tekrar düzenlenmesi).

A4,B4,C4,D4,E4,F4,G4,H4,J4,K4,L4…
İşbirlikli Öğrenme Stratejisi
• Lev Vygotsky tarafından geliştirilmiştir
• İşbirlikli öğrenme en basit anlamıyla,
öğrencilerin ortak bir amaç doğrultusunda
küçük gruplar halinde birbirinin
öğrenmesine yardım ederek çalışmalarıdır
(Açıkgöz, 1992).
• Çağdaş eğitim anlayışını sınıflara taşıyan,

geleneksel öğretim süreçlerinin çok
ilerisinde, takım çalışması ile başarıya
ulaşmanın etkililiğini gösteren bir öğretim
biçimidir İş Birlikli Öğrenme.
273
• Diğer bir ifadeyle;
• öğrencilerin hem sınıf hem de diğer ortamlarda
• küçük heterojen gruplar oluşturarak ortak bir amaç
doğrultusunda
• akademik bir konuda birbirlerinin öğrenmelerine
yardımcı oldukları,
• özgüvenlerinin arttığı, iletişim ve demokratik
becerilerinin geliştiği,
• problem çözme ve eleştirel düşünme gücünün arttığı,
• eğitim-öğretim sürecine aktif bir şekilde katıldığı bir
öğrenme yaklaşımı olarak tanımlanabilir
• Tüm öğrenme grupları işbirlikli
öğrenme değildir. Herhangi bir grubun
işbirlikli öğrenme grubu olabilmesi
için bazı özelliklere sahip olması
gerekmektedir.
İşbirlikli Öğrenme Gruplarının Özellikleri
Olumlu bağımlılık Gruptaki öğrencilerin ancak birlikte
çalışırlarsa başarılı olacaklarına
inanmalarıdır.
Grup ödülü Gruptaki öğrenciler ancak grup başarılı
olursa başarılı sayılırlar.
Bireysel değerlendirilebilirlik Grubun başarılı olabilmesi için grupta yer
alan bütün bireylerin başarılı olmasıdır.
Yüz yüze etkileşim Gruptaki öğrencilerin birlikte çalışırken
birbirlerini özendirmeleridir.
Sosyal beceriler Gruptaki öğrencilerin birbirleriyle iyi
ilişkilerde bulunabilmeleridir
Grup sürecinin değerlendirilmesi Gruptaki öğrencilerin etkinlik sonunda
birlikte çalışma sürecinde yaptıkları
değerlendirmeleridir.
Eşit başarı fırsatı Üyelerin gruba girmeden önceki başarıları
ve gruba girdikten sonraki başarılarının
karşılaştırılmasıdır.
276
İşbirlikli Öğrenme
Yararları Sınırlılıkları
 Öğrencilerim hem bilişsel hem  Karmaşık konuların
de duyuşsal yönleri gelişir. öğrenilmesinde yetersiz kalabilir.
 Öğrencileri sosyalleştirir.  Çalışmaları değerlendirmek
 Öğrencilerin derse katılımı artar. zordur.
 Öğretmen öğrenme  Çalışma tek bir kişi üzerine
eksikliklerine anında müdahale kalabilir.
edebilir.  İyi planlama yapılmazsa küme
 Grup içinde herkesin öğrenmesi çalışmasına dönüşür.
sağlanır.
 Uygulamada çok fazla materyale
ihtiyaç yoktur.
 Maliyet çok düşüktür.
277
•Uygulama Süreci
1. İş Birlikli Öğrenme
çalışmalarına
başlamadan önce
akademik ve sosyal
becerilerle ilgili amaç ve
kazanımlar belirlenir ve
onlarla ilgili araç-gereç ve
materyaller hazırlanır
•Sosyal beceri gelişimi
2. Sosyal becerilerin
öğretimi; beceriyi
tanımlama ve ihtiyacı
gösterme, çalışma akışında
yerini belirleme,
öğrencilerin pratik
yapmasını sağlama, başarılı
durumları gösterme,
beceriyi edinene kadar
pratik çalışmayı sürdürme
gibi aşamalardan geçer.
•Öğrenci sorumluluğu
• 3. İş Birlikli Öğrenme
çalışmalarında öğrenciler
bütün aşamalarda görev
alırlar.
•Oturma düzeni-şekli
4. Çalışma alanı ve sınıf,
çocukların derse katılımını
ve konsantrasyonlarını
olumlu yönde etkileyecek
şekilde düzenlenir.
• Örneğin; konuyla ilgili
kavram haritaları, farklı
görseller uygun yerlere
asılabilir.
• Gruplar yüz yüze etkileşimi
sağlayacak şekilde
oturtulur.
•Heterojen gruplar
5. Gruplar, öğretmen
tarafından heterojen
olarak belirlenir.
• Akademik başarı, doğum
yerleri, cinsiyet, liderlik
özellikleri, yaptıkları işler
gibi öğrencilere ait her
türlü bilgi, gruplar
oluşturulurken kullanılır.
•Grup sayısı
6. Grubun sayısı, mevcut
materyal, akademik işin
türü,
• çalışmaya ayrılan zaman,
• öğrencilerin sahip olduğu
sosyal becerilere göre
değişiklik gösterir.
• Öğrenciler istenilen sosyal
becerilere ulaşıncaya kadar
küçük gruplarda çalıştırılır.
•Roller verme
7. Olumlu bağımlılığı
sağlayabilmek için çalışmalarda
grup
• üyelerine postacı, araştırmacı,
yazıcı, okuyucu, sözcü, gözcü,
kontrol edici, özetleyici; gibi
roller verilir.
• Rollerin dağıtımı sırasında
öğrencilerin ilgisini çeken farklı
yollar izlenebilir
• Grupta “saçı en uzun olan yazıcı,
boyu en uzun olan okuyucu, en
önde oturan postacı” şeklinde
görevlendirilebilir.
•İşaret dili kullanma
8. Çalışmanın akışını
bozmadan, çıkabilecek
gürültüyü azaltmak için
çalışmaya başlamadan
bazı işaretler,
hatırlatmalar belirlenir.
• Az gürültü için farklı, tam
sessizlik için farklı, zaman
problemi için farklı
işaretler kullanma gibi.
•Akademik iş ve görevler
9. Öğretmen uygulamayı
başlatmadan önce
akademik işi, görevi,
hedefleri, kavram ve
stratejileri, prosedürü,
başarı için kriterleri,
beklentileri açıklayarak
grup çalışmasını ve amacını
öğrencilere net bir şekilde
ifade eder.
• Daha sonra grup üyeleri
aynı anda aynı akademik iş
için çalışmaya başlarlar.
•Öğretmenin rolü
10 Çalışmalar devam ederken
öğretmen, düşüncelerin
paylaşılmasında,
• gruptaki her üyenin katılımının
sağlanmasında düşüncelerin
birbirleriyle ilişkilendirilmesinde,
grup raporunun veya projesinin
hazırlanmasında destek olur.
• Bunun dışında öğretmen geri
bildirim vererek, unutulanları
bildirerek, yapılacak işin anlaşılıp
anlaşılmadığını ve diğer gruplarla
kurulan iletişimi kontrol ederek,
incelenen kavramları mevcut
bilişsel çerçeve içine yerleştirmeye
çalışarak sürekli öğrencilerin
arasında olur.
•Gruplar arası yardımlaşma
11. Bir grubun çalışmasını
diğerlerinden önce
bitirmesi durumunda erken
bitiren grubun yaptıkları
öğretmen tarafından
kontrol edilir.
• Bir zaman sınırı getirilerek
yeni kısa görevler verilir.
• Bunun dışında erken
bitiren grubun üyeleri diğer
gruplara yardım için de
gönderilebilir.
•Değerlendirme
12. Gruplar yaptıkları
çalışma ile ilgili bir
sonuca ulaştığında
çalışmalarını bitirirler.
• Değerlendirme işlemine
öğrenciler de katılır.
Öğrenmenin nitelik ve
niceliği belirlenir.
• III. ÜNİTE
• ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
• (FİNAL)
• III. ÜNİTE
• ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
• (FİNAL)
ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ
• Sınıfta uygulanacak kuralların bir listesidir.
• Öğrencilerinhedeflere ulaşabilmeleri için

kullanılan yollardır .
292
Yöntem seçimini etkileyen faktörler
1. Fiziksel imkanlar
2. İçeriğin özelliği
3. Öğrenci grubunun büyüklüğü ve özelliği
4. Öğrencinin gelişim özellikleri
5. Öğrencinin hazır bulunuşluk düzeyi
6. Zaman
7. Maliyet
8. Öğretmenin yönteme yatkınlığı
9. Öğrencide geliştirilmek istenen yetenekler
293
Öğretim Yöntemleri
Çağdaş Eğitimde Yöntemler Geleneksel Eğitimde Yöntemler
* Beş duyuya hitap eder. * Ağırlıklı olarak işitme duyusuna hitap

*Öğrenci merkezdedir. eder.
* Yaparak yaşayarak öğrenme söz * Öğretmen merkezdedir.
* Öğretim sırasında ezber önemlidir.
konusudur.
* Bilişsel alanın özellikle bilgi ve daha
* Bilişsel alanın uygulama, analiz,
sonra kavrama basamaklarında
sentez ve değerlendirme uygulamalar yapılır.
basamaklarında uygulamalar yapılır. *Sınıfta iletişim tek yönlüdür
* Sınıfta iletişim çok yönlüdür.
* Demokratik sınıf iklimi vardır.
294
Anlatım
• Öğretmenlerin sıklıkla kullandığı, öğretmen

merkezli, işiterek öğrenme temelli, sunuş
yoluyla öğretim stratejisinde çoğunlukla tercih
edilen yöntemdir.
• Tüm derslerde anlatım yöntemi kullanılabilir.
• Özellikle bilişsel alanın bilgi basamağındaki

davranışların kazandırılmasında etkilidir.
295
Ne zaman kullanalım?
• Dersin giriş bölümünde

• Öğrencilerin derse ilgisini çekmek için
• Dersi özetlemede
• Zaman kısıtlı ise
• Sınıf kalabalıksa
• Konu sayısı çoksa
• İçerikte soyut kavramların sayısı fazla ise
296
• Öğretmen öğrencilerin dikkatini çekecek bir

giriş yapar.
• İçerik organize bir şekilde öğrencilere sunulur.
• İçerikteki
konuların ana hatlarıyla ilişkiler
gösterilerek özetlenir.
297
*Öğrencilerin not alma ve dinleme *Öğrenciler pasiftir.
becerileri gelişir *Öğrenmenin kalıcılığı düşüktür.
*İstenilen hızda ders işlenir. Kalıcılığın arttırılması için bol tekrar
Soyut kavramların öğretiminde gerekir.
etkilidir. *Üst düzey davranışlar
*Zaman ve maliyet bakımından kazandırılamaz.
ekonomiktir. *Duyuşsal alanı olumsuz etkiler.
*Öğrenciler organize görüş kazanır.
298
•Soru cevap yöntemi
• Her türlü öğrenme soru sorma ile başlar

• Soru cevap yöntemi öğretmen ve öğrenci
arasında kurulan iletişimin başlangıcıdır.
• Öğrencinin zihninde saklı olan
doğruları/yanılgıları ortaya çıkaran bir
yöntemdir.
• Öğretmen yaratıcı bir öğrenme ortamı için neyi
nasıl sorması gerektiğini iyi bilmelidir

• Sorular iyi hazırlandığında ve yerinde
kullanıldığında iyi bir yöntemdir.
• Dersin tümü soru cevap şeklinde işlendiğinde
soru cevap yöntem olarak ifade edilir
• Sadece dersin özet ve tekrar amaçlı
kullanıldığında teknik olarak nitelenir.

Yöntemin faydaları sınırlılıkları
Öğrenciyi düşünmeye sevk eder Zaman alan bir yöntemdir
Motive edicidir Sürekli soru cevap dersi sıkıcı hale
getirebilir
Öğretimde tekrar ve pekiştirmeyi sağlar Öğrenci soruya cevap veremediğinde
kendine olan güveni sarsılabilir
Yaratıcı ve eleştirel düşünmeyi sağlar
Öğrencilerin kendilerini
değerlendirmelerine fırsat tanır
Öğretmene dönüt sağlar

•Rol Oynama Yöntemi
• Öğrencinin başka bir kişilik içinde, kendi duygu

ve düşüncelerini de kullanarak rol yapmasıdır.
• Gerçek yaşamdaki bir durumun, canlandırıldığı
benzetişim uygulamasıdır.
• Yaşamdaki pek çok güncel problem bu
yöntemin konusu olabilir.

•1. Hazırlık
• Bu aşamada rol alacaklar ön bir hazırlık

yaparlar.
• Rollerin hangi beceriler ile ilgili olduğunu
• öğrenirler.
• Rollerinin yapısını ve sonuçta neler

olabileceğini öğrenirler.
• Sahne düzenlemesi de bu aşamada yapılır

•Rolü Sergileme
• Bu aşamada, belirlenen roller sergilenir.

• Yönetici/Öğretmen gerekli görmesi halinde
• rollerin sergilenmesini durdurup, yeniden
• başlatabilir.
• Rolleri olmayanlar izleyici konumundadırlar.

•3.Süreci İnceleme / Değerlendirme
• Rollerin sunuluşu ve sunulan durum üzerinde

tartışma yapılır.Bu aşamanın düzenlenmesinin
iki aşaması vardır:
• a) İzleyicilere ve rol oynayıcılara ne hissettikleri
ve gördükleri ile ilgili inceleme fırsatı verir.
• b) Sergilenen olayın ana fikri etrafında tartışma
sağlanır

•Yöntemin Yararları
• Öğrenciler için ders daha zevkli olur

• Öğrenciler aktif katılım gösterdikleri için
• dersler daha faydalı ve kalıcı olur.
• Öğrenciler motive olurlar.
• Öğrencilerin iletişim becerileri gelişir

•Yöntemin Dezavantajları
• Utangaç öğrenciler rolde görev almak

istemeyebilirler.
• Bazı öğrenciler rol almaktan korkabilirler.
• Büyük gruplarda uygulamak güçtür.
• Uygulanması aşırı zaman alır.
• İletişim sorunları olan öğrenciler için iyi bir

uygulama değildir

•Drama Yöntemi
• Drama; tiyatro yaparak veya oyun yoluyla bir

düşünceyi, olayı veya soyut bir kavramı
canlandırmadır.
• Drama etkinliğinin önemli bir bölümünü rol
oynama oluşturur.
• Drama öğrencileri aktif kılıp, yaparak yaşayarak
öğrenme olanağı sunan bir tekniktir.

•Yöntemin Uygulanışı
• Öğrencilere canlandıracakları karakterlerin ne

olduğu konusunda gerekli bilgiler verilir,
öğrenciler karaktere uygun olarak dramayı
tamamlarlar ve sonra sınıfta konunun daha iyi
anlaşılması için bir tartışma ortamı oluşturulur.

•Drama
• Doğallık ön plandadır.
• Öğrenciler dramayı sınırlama olmaksızın,
içlerinden geldiği şekilde icra ederler.
• Genelde öğrencilerin bir topluluk karsısında
rahat olabilmeleri ve dili kullanma becerilerini
geliştirebilmeleri için etkili bir uygulamadır.

•Temel Özellikleri
• Öğrencilerin aktif katılımını sağlar.

• Öğrencilere kendilerini ifade etme olanağı
• sağlar.
• Öğrencilerde hayal gücünün ve yaratıcılığın

gelişmesini sağlar
• Öğrencilerde empati kurma ve iletişim
becerilerini geliştirir.
• Uygulanması zaman alır.

Tartışma
• Tartışma,öğrencilerin bir konuyu kavraması, iyi

anlayamadıkları noktaların açıklığa
kavuşturulması ve öğrenilenlerin pekiştirilmesi
amacıyla küçük grup veya büyük gruplarla
gerçekleştirilen, öğrencilerin karşılıklı
konuşmasına, birbirlerini dinlemesine ve
eleştirmesine dayanan bir yöntemdir.
312
• Buluş yoluyla öğretim stratejisi için ve bilişsel
alanın kavrama basamağındaki davranışlar için
çok uygundur.
• Öğretmen-öğrenci ve öğrenci-öğrenci
etkileşimi vardır. Tartışma belli hedeflere
yönelik hazırlanmalı ve kendi içinde sistemli
olmalıdır.
313
Ne zaman kullanalım?
• İyianlaşılamayan yerlerin açıklığa

kavuşturulmasında
• Konuların pekiştirilmesinde
• Öğrencilerin neleri bildiğini kontrol edilmesinde
• Demokratik tutum kazandırılmasında
• Eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesinde
• Farklı görüşlere saygı göstermenin

geliştirilmesinde
314
*Sözel beceriler gelişir (dinleme, konuşma, *Fazla zamana ihtiyaç duyulur.
soru sorma vb.).
*Kalabalık sınıflarda etkili olmayabilir.
*Demokratik tutum kazanılır.
*İlköğretimin ilk yıllarında kullanmak doğru
*Duyuşsal davranışlar kazanılır (hoşgörü, değildir.
empati vb.)
*Tartışmayı hedeften saptırmamak zordur.
*Öğrenci problemin farklı çözüm yollarını
fark eder. *Bütün öğrenciler tartışmaya katılmak
istemeyebilir.
*Öğrenciye arkadaşlarının deneyimlerinden *Her ders için uygun değildir.
yararlanma fırsatı sunar.
*Öğrenci yeterli hazırlık yapmazsa tartışma
hedefine ulaşmaz.
315
Örnek Olay
Örnek olay yöntemi gerçek hayatta yaşanmış ya
da yaşanması muhtemel bir problem
durumunun sınıf ortamına getirilerek çözüm
yollarının bulunması işidir. Çoğunlukla buluş
yoluyla öğretim stratejisinde tercih edilen bir
yöntemdir. İyi hazırlanmış örnek olaylar
öğrencilerin derse yönelik dikkatini arttırır.
Öğrencilerin derslerde öğrendikleri bilgileri
uygulamaları için şans verir.
Örnek Olay
• Öğretmen örnek olayı sınıfa sunar (genellikle yazılı

olarak)
• Öğrenciler örnek olayı inceler.
• Anlaşılmayan noktalar öğretmene sorulur.
• Öğretmen soruları cevaplar.
• Öğretmen öğrencilere yönlendirici sorular sorar.
• Öğrenciler çözüm önerileri geliştirirler.
• Çözüm önerilerinden istediklerini seçerek örnek
olayı tekrar düzenlerler.
317
Örnek Olay
*Öğrenciler öğrenme sürecine aktif *Kalabalık sınıflarda değerlendirme
olarak katılırlar. yapmak güçleşir.
*Öğrencilerin eleştirel düşünme, fikir *Hedef davranışları gerçekleştirmeye

üretme, problem çözme gibi üst yönelik örnek olay bulmak zordur.
düzey becerileri gelişir.
*Uzun zaman alır.
*Öğrencilerin sözel iletişim becerileri
gelişir. *Öğretmenin iyi hazırlanması gerekir.
*Öğrenciler farklı kaynaklardan bilgi *Tartışma kültürü gelişmemiş sınıflarda

edinme yollarını kazanırlar. uygulanması zordur.
*Öğrencileri gerçek hayata hazırlar. *Öğrencilerde örnek olayla ilgili yeterli

bilgi yoksa verimli olamazlar.
318
Problem Çözme
• Gerçek yaşamdan alınmış problemlerin çözümü

için öğrencilerin aktif olarak çalışarak bir sonuca
varmaları sürecine problem çözme yöntemi denir.
• Çoğunlukla araştırma-inceleme yoluyla öğretim
stratejisinde tercih edilen bir yöntemdir.
• Bilişsel alanın uygulama basamağındaki
davranışların kazandırılmasında çok etkilidir. Analiz
ve sentez basamaklarının geliştirilmesi içinde
kullanılabilir.
• Üst düzey düşünme becerilerini (eleştirel
düşünme, yansıtıcı düşünme ve yaratıcı düşünme
gibi) geliştirir.
319
•Problem Çözme Basamakları
1. Problemi hissetme, farkına varma
2. Problemi tanımlama ve sınırlandırma
3. Problemle ilgili bilgi toplama (kaynak tarama)
4. Problemin çözümü için hipotezler (denenceler) kurma
5. Veri toplama (istatistiksel)
6. Hipotezleri (denenceleri) test etme, kabul veya ret etme
7. Çözüme ulaşma ve değerlendirme
320
• Öğrencilerin ihtiyaçlarına uygun gerçek
hayattan bir problem durumu seçilir.
• Öğrencilerin problemi çözmesi için öğretmen
rehberlik eder.
• Öğrenciler problemin farkına varır ve
tanımlarlar.
• Problemin çözümü için çalışmalar yapılır
(bireysel ya da grup).
• Sonunda ulaşılan çözümler değerlendirilir.
321
Problem Çözme
*Öğrenciler bilimsel yöntemi *Öğrenciler konu ile ilgili temel
kullanmayı öğrenirler. kavramları bilmiyorsa kullanılamaz.
*Öğrenciler kuramsal bilgiyi *Problemin tanımlanması zor olabilir.
uygulamayı öğrenirler. *Zaman ve maliyet açısından ekonomik
*Öğrenmelerdeki kalıcılığı artırır. olmayabilir.
*Öğrencilerin iletişim becerileri gelişir. *Problemin çözümü için ihtiyaç
*Öğrenciler takım çalışmasını duyulan materyallere ulaşılamayabilir.
öğrenirler. *Kalabalık sınıflarda uygulanması zor
*Öğrencilerde derse yönelik güdüyü olabilir.
artırır. *Her derste uygulanamaz.
*Eleştirel düşünme, yansıtıcı düşünme *Öğrencinin güdü düzeyi üst konumda
ve yaratıcı düşünme gibi üst düzey tutulamazsa uygulanması zorlaşır.
düşünme becerilerini kazandırır. *Değerlendirme yapmak zordur.
322
Gösterip Yaptırma
• Herhangi bir beceriyi kazandırmak
istediğimizde en çok işe yarayan yol o becerinin
nasıl yapılacağının önce öğretmen tarafından
yapılması daha sonra da öğrencilere
yaptırılmasıdır.
• Mesleki beceri kazandırmada, bir aracın
kullanımını öğrenmede, beden eğitimi, güzel
yazı çalışmaları gibi etkinliklerin
gerçekleştirilmesinde gösterip yaptırma
yöntemi çok etkilidir.
323
• Çok iyi planlama yapılır.
• Gösteri için gerekli önlemler alınır.
• Kazandırılmak istenen davranış tüm sınıfın

önünde öğretmen tarafından gösterilir.
• Gösteri sırasında öğretmen aşama aşama (her
aşama öğrencilerin not alabileceği bir hızda
gerçekleşir) açıklamalar yapar ve her aşama
sonunda öğrencilere soru sorması için izin
verir.
324
• Gerekirse aşamalar tekrar edilir.
• Her öğrenci gösterilen davranışı yapar.
• Bu sırada öğretmen dönüt-düzeltmeler verir.
• Bütünöğrencilerin davranışı doğru yapması

sağlanıncaya kadar zaman verilir.
325
Gösterip Yaptırma
*Öğrenmeler daha *Plan iyi yapılmazsa zaman
kalıcıdır (yaparak kaybına neden olur.
yaşayarak öğrenme)
*Etkili dönüt-düzeltme
verilmezse iş taklitten öteye
*Psikomotor becerilerin geçemez.
öğretiminde etkilidir. *Kalabalık sınıflarda uygulama
güçleşir.
*Çok sayıda duyu
organına aynı anda hitap *Ne yapılacağı iyi
açıklanamazsa öğrenciler
edilebilir. başarılı olamaz.
326
•Gösteri yöntemi
• Gösteri, öğretmenin; öğrencilerin önünde bir

şeyin nasıl yapılacağını göstermek yada bir
prensibi açıklamak için yaptığı işlemlerdir.
• Gösteride hem görsel hem işitsel iletişim
kullanılır. Gösteri yöntemi özellikle fen, spor,
müzik ve sanat dallarında kullanılmaktadır.
Gösterinin en önemli faydası herhangi bir şeyin
en uygun biçimde yada ustaca nasıl
başarılacağını göstermesidir.
•GÖSTERİ YÖNTEMİNİN FAYDALARI
• Gösteri, öğrencilere olayın gerçek oluşumunu
hem görerek hem de işiterek öğrenme imkanı
sağlar.
• Gösteri, kelimelerin yetersiz olduğu fikirler,
prensipler, hareketler ve kavramların
açıklanması için kullanılır.
• İyi bir gösteri öğrencilerin ilgi ve dikkatlerini
çekerek öğrenmeyi kolaylaştırır.
• Becerilerin kazanılmasında etkilidir.

• Yalnızca gösteri yapanın materyale ihtiyacı vardır. Bu
nedenle oldukça ekonomiktir.
• Öğrenci materyal ile bir işlem yada beceriye
başlamadan önce o işlemin yada tecrübenin gösterisi
tehlikeyi azaltır. Özellikle fen laboratuarlarında
önemlidir.
• Yanlış yapa yapa; öğrenme için harcanarak zamanı
azaltır. İyi bir gösteri işlemin standartlarını ortaya
koyar. El sanatları, resim, müzik yada beden eğitimi
gibi alanlarda güdüleme sağlar.
• Gösteri, toplumdaki insan kaynaklarını kullanmak için
en mükemmel yöntemdir.

•GÖSTERİ YÖNTEMİNİN SINIRLILIKLARI
(Sakıncaları)
• Gösterinin hazırlanması çok fazla planlama ve
fazla zaman gerektirir.
• İyi bir gösterinin hazırlanması çok iyi bilgi ve
beceri sahibi olmayı gerektirir.
• Gösteri yöntemi kalabalık sınıflarda yada çok
küçük objelerle tam olarak uygulanamaz.
Çünkü iki durumda da öğrencilerin tümü
gösteriyi rahatlıkla izleyemeyebilir.

• Eğer gösterinin görsel kısmı, işitsel kısmı ile
tutarlı değilse öğrenciler karıştırabilirler.
• Gösteri anlama olmaksızın taklit etmeye
dayanabilir.
• Karmaşık bir gösteride öğrenciler başarısızlık
yada eksiklik duygusuna kapılabilirler.
• Gösteri sırasında fazla zaman harcanır.
• Bilişsel yada yüksek seviyeli duygusal

öğrenmede kullanımı güçtür.

•Benzeşim (Analoji)
• Öğrencilerin
öğrendiklerini farklı bir
alanda tamamen ilgisiz
bir olay ya da duruma
benzetmeleridir.
Örneğin beslenme
konusunu araba-
benzin ilişkisine
benzetme.
•Mikro Öğretim
• Mesleki deneyimi geliştirmek amacıyla
kullanılır.
• Öğretmen adaylarının ders işleyişi kaydedilir.
• Herkes ders kaydı izler
• Herkes kaydı tartışır
• Herkes dönüt ve düzeltme verilir.
333 Erol KOCABABA Ekşili İlköğretim

Tartışma Teknikleri
Tartışma – Vızıltı Grupları
• Öğrencilerin belli bir konuda daha önceden

belirlenen süre içerisinde fikir üretmeleri ve bu
fikirleri diğer grupları açıklamaları temeline
dayanır.
• Vızıltı 22 (grup iki kişiden oluşur ve grup
üyelerinin iki dakikalık konuşma süresi vardır),
Vızıltı 55 (grup beş kişiden oluşur ve grup
üyelerinin beş dakikalık konuşma süresi vardır
335
Tartışma - Münazara
• Tartışılacak konu belirlenir.

• Konu ile zıt görüşleri savunacak iki grup belirlenir (
Eğitimde fiziksel şiddet olmalıdır/olmamalıdır).
• Öğrenciler gruplara tesadüfi atanır.
• Gruplar hazırlık yapar.
• İzleyiciler karşısında birbirlerinin fikirlerini
çürütmeye çalışırlar.
• Uzmanlardan oluşan jüri kazananı belirler.
• Bir düşünceyi savunabilme ve farklı fikirlere
hoşgörülü olabilme becerilerini geliştirir.
336
Tartışma – Fikir Taraması
• Dersin giriş aşamasında ya da gelişme kısmında

öğrenciler sıkılmaya başladıklarında kullanılan
derse hareket getiren bir tekniktir.
• Gruplar 4-9 kişiden oluşur.
• Gruplara tartışmaları için 5-10 dakika süre

verilir.
• Amaç herhangi bir soruna değişik çözümler
getirmektir.
337
•Düşün-Tartış-Paylaş
• Verilen yönergeye uygun

olarak öğrenci ilk
aşamada kendisi
düşünür. Sonra
yanındaki arkadaşı ile
düşüncelerini paylaşarak
beraber yeni bir görüş
geliştirirler. Son aşamada
görüşlerini tüm sınıf
arkadaşları ile
paylaşırlar.
•Sempozyum
• Uzman kişilerin akademik konular hakkında

tebliğler/bildiriler sunmasıdır.
• Her konuşma 5-20 dakika ile sınırlıdır.
Sempozyumda bir başkan bulunur. Konuyu bölümlere
ayırır. Her bölüm için değişik mesleklerden belli
sayıda konuşmacı bulunur.
• Başkan sempozyumu açarken konuyu belirler, gerekli
açıklamaları yapar.
• Konuşmacıları tanıtır. Konuşmaların sonunda ise
görüşleri kısaca özetler.
• Konuşmalardan sonra dinleyiciler soru sorabilirler.
•Görüş Geliştirme
• Sınıftaki tüm öğrencilerin

zıt ve çelişkili konular
hakkında düşüncelerini
ifade etmeleridir.
Tartışılan bir konu
belirlenir. Katılıyorum,
Katılmıyorum, Karasızım
vb . Görüşlere katılan
öğrenciler, neden bu
görüşleri seçtiklerini
açıklarlar
•Panel
• Bir grup konuşmacının sosyal ve siyasi

konularda tartıştıkları toplu konuşmalara panel
denir
• Bir başkan denetiminde gerçekleştirilir.
• Konuşmacıların sayısı 3 ile 6 arasında olabilir.
• Panelin bitiminde dinleyiciler konuşmacılara
sorular yöneltebilir.
• Tartışmaya dinleyiciler de katılım gösterirse
“panel”, “forum”a dönüşmüş olur.
•Açık Oturum
• Seyirci önünde alanında uzman kişiler belli bir konuda karşılıklı
konuşur.
• Amaç konunun izleyiciler tarafından derinlemesine
düşünülmesidir.
• Konuşmayı başlatan ve yönlendiren bir başkan bulunmaktadır.
• En az 3 en fazla 6 katılımcıya yer verilir.
• Katılımcılar sırayla ve eşit sürede konuşur.
• Katılımcılar belli bir üslup ve saygıyla konuşmalarını yapar.
• Teknolojinin gelişmesiyle radyo ya da televizyonlarda da
gerçekleştirilir.
• İzleyiciler soru soramaz ve sadece dinlerler.
• Toplumu ilgilendiren herhangi bir konuda yapılabilir.
•Zıt Panel
• Amaç, konunun tekrarını sağlayarak yeni

fikirlerin ortaya çıkmasını sağlamaktır.
• Sınıf iki gruba ayrılır. Lider seçilir. Sınıfın yarısı
soru sorar. Yarısı cevap verir.
• Süreç başlamadan her iki gruba da sınıfta 10-
15 dakika hazırlık süresi verilir. Öğretmen iki
gruba da bu sürede yardımcı olur.
•Kollegyum
• 1. Tür: Sınıfta öğrencilerden oluşan bir grupla,

dışarıdan getirilen uzmanlardan oluşan bir grup
vardır.
• İlk olarak öğrenci grubu sunumunu yapar.
• Sonra uzman grup öğrencilerin eksikliğini dikkate
alarak sunum yapar.
• 2. Tür: İlk olarak, Öğrencilerden oluşan grup
tartışır
• Tartışma sırasında çıkmaza düştüklerinde uzman
gruba danışırlar
•Çalıştay Nedir?
• Çalıştay, önemli, hassas ve belirsiz konularda

“kaliteli kararlar” alınabilmesi için katılımcı bir
ortamda durumun/konunun irdelenmesi, analiz
edilmesi, fikirlerin sentezlenmesi için tasarlanmış
bir çalışma yöntemidir.
• 6-8 kişiden oluşan katılımcı gruplar toplanır ve

alanında uzman olan bu kişiler belirlenen sorunları
tartışarak, bu sorunlara çözüm bulmaya çalışırlar
•Çalıştay İşlem Adımları
Çalıştay sorusu herkes tarafından açıkça
anlaşılacak şekilde belirlenir
Beyin fırtınası yapılır. Bu aşamada ekip

elemanları değişik görüş iletirler.
Görüşler işlenerek derlenir, düzenlenir
Görüşler ilişkilendirilerek gruplandırılır

Bu aşamada zihin haritası hazırlanır.
Konuyla ilgili görüşlerin yansıtıldığı

ortak bir rapor hazırlanır.
Sokrat Semineri
• Öğrenciler düzeylerinin üzerindeki yazılı bir metni inceler ve tartışırlar.
• Anlaşılması zor, üst düzey akademik bir konunun bir metin üzerinden
tartışılmasını içerir.
• Öğrenciler daire veya kare şeklinde birbirlerinin yüzleri görecek şekilde
dizilirler.
• Tartışma kuralları belirlenir(söz kesmemek, izin almadan konuşmamak
vb.)
• Sorular açık uçlu, metinle ilgili olmalıdır. (metnin ana fikri nedir, yazarın
amacı, bakış açısı nedir, metinde geçen en önemli bölüm, cümle, kelime
vb nedir, metinle ilgili fikirleriniz nelerdir, metin sizi nasıl etkiledi, fikriniz
değişti mi vb.)
• Tartışmanın sonuna doğru tartışmayı toparlayıcı sorular sorulmalıdır.
•Sokratik Tartışma
• Bireyin çok iyi bildiğini zannettiği konu gündeme
getirilir.Amaç, öğrenciye “en iyi bildiği şeyin hiçbir
şey bilmediği olduğunu anlatmaktır” Böylece
öğrenci; yanlış, eksik, tutarsız bilgi elde ettiğine
inanır ve araştırmaya yönelir.
• İroni(Alaysı)
• Öğrencilerde bilmiyorum hissi uyandırılan

aşamadır.Araştırma isteğini tetikler.
• Doğurtmaca(Maiotik)
• Öğrenci araştırarak bir çok bilgiye sahip olur.

•Anlatım/Takrir Teknikleri
• Konferans: Alanında uzman bir kişinin bir konu

hakkında,duygu ve düşüncelerini açıklamak
maksadıyla bir topluluk karşısında yaptığı ön
hazırlıklı konuşmadır.
• Konferans verene konferansçı adı verilir.
Konferansçı önemli kelimeler üzerinde durmasını,
önemli fikirlerden önce ve sonra duraklamasını
bilmelidir.Sıkıcılıktan kaçınmalı, konu
dağıtılmamalı, sözler kolaylıkla
anlaşılmalıdır.Konuşmaya başlarken ve konuşurken
dinleyicilerin ilgileri çekilmelidir.
•SÖYLEV ( Nutuk, Hitabe )
• Birkonuşmacı tarafından bir yerde toplanmış

topluluğa, bir düşünceyi coşkulu bir
dilleanlatmaya denir. Bunlara, "yaşatıcı yazılar"
dadiyebiliriz. Öyküleme anlatım biçiminin
ağırlıklıkullanıldığı, okuyucunun bilgisini
artırmaktan çokhayal dünyasını
zenginleştirmeyi amaçlayan yazıtürleridir.
Konuşmayı yapan kişiye hatip denir.
•DEMEÇ
• Önemli bir kimsenin herhangi bir sorun

üstünde söyledikleri ya da bir yetkilinin ilgili
olduğu konuda yayın organlarına yaptığı
açıklamadır. Okulun açılış ve kapanış
zamanlarında öğretmenler öğrencilere bu tip
konuşmayı yapabilirler.
•Seminer
• Belirli
bir bilim dalındaki gelişmeleri, belli bir
bilgi düzeyine sahip kimselere tanıtmak
amacıyla düzenlenen ve konunun değişik
bölümleri, bu bilim dalında otoritesi ve
yeteneği kabul edilen kişiler tarafından
açıklandığı toplantılardır.
Diğer Teknikler

Çember
• Gruptaki öğrenci sayısı 10-15 kişi olmalıdır.
• Öğrenciler çember şeklinde otururlar (herkes birbirini
görür).
• Tartışmayı yönetecek lider ve konuşulanları not edecek
sekreter belirlenir.
• Sorular tek tek bütün öğrencilere sorulur (sorular
önceden hazırlanmış olmalıdır).
• Soruları cevaplamaları için her öğrenciye 1-2 dakika süre
verilir.
• Cevaplar sekreter tarafından not edilir.
• Sorular bitince önemli noktalar özetlenir.
354
•Akvaryum Tekniği
• Öğrencileriç içe iki çember oluşturacak

şekilde oturtularak gerçekleştirilirse buna
akvaryum denir. İç çemberdekiler tartışırken
dış çemberdekiler tartışmayı izler ve iç
çemberdekilere soru sorabilirler. İç
çemberdeki öğrencilerle dış çemberdeki
öğrenciler yer de değişebilir.

•Akvaryum: 2. Uygulama:
• Sınıfın uygun bir yerine bir çember çizilir. Çemberin
ortasına bir boş sandalye konur. Sınıfın tümü
çemberin dışındadır. Konu hakkında yorum yapmak
isteyen sandalye oturur, düşüncesini söyler ve
çemberin dışına çıkar. Çemberin dışındaki diğer
öğrenciler tartışmayı izlerler, düşünür ve
katılımcılara dönütler verirler. Tartışmayı
yapılandırmak ve sürdürmek için önceden bir soru
listesi hazırlanmalıdır. Gözlemciler tartışma sırasında
not almalı, tartışma sonunda sınıfa tartışmanın özeti
sunulmalıdır.

•BEYİN FIRTINASI TEKNİĞİ
•Bu tekniğin temel ilkeleri şunlardır:
• Bir problem çözmekle görevlendirilen bir

grubun üyeleri mümkün olduğu kadar çok fikir
ileri sürerler.
• Dile getirilen her çözüm teklifi,diğer grup
üyelerini daha yeni ve iyi buluşları ortaya
çıkarmaya yöneltir.
• Ortaya atılan fikirlerin ayrıntılı bir şekilde
açıklanması ya da savunulması istenmez.
•Uygulanışı
• Konuşulanları ve görüşleri yazacak bir sekreter seçilmelidir.
• Bu teknikle işlenecek olan problem sunulmalıdır.
• Sınıfa,akıllarına gelen herhangi bir fikri mantık ölçülerine

vurmadan söylemelerinin gereği belirtilmelidir.
• Tekniğin devamı esnasında eleştirilere yer verilmemelidir.
• Tartışmanın sonunda fikirlerin değerlendirmesi

yapılmalıdır.
• Son olarak,problem için uygun olan çözüm biçimi
özetlenmelidir.
• Yöntem uygulanmadan önce, katılımcılar ”U”
şeklinde düzenlenmiş sınıf düzeninde
yerleştirilirler ve herkesin görebileceği şekilde
iki havuz oluşturulur. Bunlardan ilki, ”sorun”
diğeri, ”çözüm” havuzudur.
• Sorun,analiz edilir ve çözüm seçenekleri
üretilir. Tanımlanan sorun ve üretilen çözüm
seçeneklerini numaralamakta yarar vardır.
Katılımcı sayısı,6-12 kişi olarak önerilmektedir.
•Beyin Eseri
• Öğretmen tarafından 6-7 kişilik gruplar oluşturulur.

• Öğretmen bir problem durumu belirler
• Öğretmen problemin çözümüne yönelik üç adet soruyu

bir karta yazar. Bu kart gruplardaki her bir bireye ayrı
ayrı dağıtılır
• Grup üyeleri bireysel soruların cevaplarını kendilerine
verilen kartlara yazarlar.
• Her grup üyesi kendi grubu içinde yazdığını paylaşır.
Grup sorunun ortak bir çözümünü bulur ve grup
temsilcileri bulunan çözümleri sırayla paylaşırlar

•Konuşma Halkası
• Konuşma halkası bir öykü, bir canlandırma, bir
olay, bir resim vb. bir durumla ilgili yapılır.
• Önce öykü anlatılır, okunur, canlandırma izlenir
ya da olay açıklanır.
• Konuşma halkası yönteminde katılımcılar
kendilerini bu olayda, öyküde yer alan birinin
yerine de koyarak düşündükleri için empati
yetilerinin gelişmesi söz konusudur

•Konuşma halkası yönteminin aşamaları:
• Öğrenciler geniş bir daire oluşturacak şekilde
yerleştirin.
• Yöntemde kurallar belirtilir. (alaycı, aşağılayıcı,
kırıcı söz yasak; gülmek yok; konuşma nesnesi
olmadan konuşulmayacak vb.)
• Konuşma halkası soru örnekleri
• sizce…ne hissetmiştir?
• sizce…ne düşünmüştür?
• buna benzeyen bir durum yaşadınız mı?
• sizce ne hissetiniz?

•Kartopu Tekniği
• Verilen bir problem ya da konu ile ilgili olarak,
• öğrenciler önce tek başlarına düşünüp,
• sonra iki, daha sonra dört ve sekiz kişilik
• gruplarda tartışırlar.
• — Tekniğe kartopu denmesinin nedeni grubun

giderek büyümesidir.
• — En son grupta ulaşılan sonuçlar, sınıfa
sunulur.
•

•Soru Turu
• Öğrenciler 5-6 kişilik çember oturma

düzeninden otururlar.
• Öğrencilerden öğrendikleri konuyla ilgili soru
yazmaları istenir
• Öğrenci yazdığı soruyu solundaki arkadaşına
sorar
• Döngü tam bir tur sonra biter.

•5n 1k

•Dört Mevsim
• 4 mevsimi temsilen 4 grup oluşturulur
• Her grup 5 kişiden oluşur
• İlkbahar grubu konuyu yüzeysel ana hatlarıyla açıklar
• Yaz grubu, konuyu derinlemesine açar(konuyu

yeşillendirir, can verir
• Son bahar grubu; konuyu eleştirel ele alır. Konunun
eksikliklerini, olumlu ve olumsuz yönlerini irdeler.
• Kış grubu: konuyu sonucu bağlar, genel tekrar,
özetleme yapar

•Dedikodu Tekniği
• Öncelikle her öğrenci konu hakkında bireysel fikir
üretir.
• Öğrenciler ikişerli gruplar oluşturur.
• Düşüncelerini paylaşırlar.
• Eşler birbirinden ayrılıp yeni ikililer oluşturur.
• Yeni eşlerine hem kendi düşüncelerini hem de

önceki eşinin düşüncelerini iletir ve tartışırlar.
• Amaç, eleştiri yoluyla fikirlerini iyileştirip,
güçlenmesini sağlamak.

•Köşeleme
• Genellikle net bir yanıtı olmayan sorular ve

problemler üzerinde çalışırken kullanılır.
• Problem seçilip açıklanır.
• Olası çözümler kartonlara yazılıp sınıfın

köşelerine asılır.
• O fikri savunan öğrenciler o köşede toplanır.
• Kabul ettikleri çözümü gerekçeleriyle açıklarlar.
• Son olarak sınıfça ortaya çıkan görüşler

tartışılır.
•ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ
•ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNCE YÖNTEMİ
NEDİR?
• Altı
şapkalı düşünme tekniği Edward De Bono
tarafından 1985’te yayınlanan kitabının
ismidir.
• Belli
bir konuyu görüşmek,bir problemi
çözmek yada bir konuda karara varmanın
gerektiği toplantılarda, toplantıya katılanlar
genellikle daldan dala atlamakta, herkes
konuya farklı açıdan yaklaşmaktadır.
• Altışapkalı düşünce yöntemi,düşünce ve
önerilerin belirli bir düzen içinde sunulması ve
sistematikleştirilmesi için kullanılan bir
yöntemdir. ’Şapkalar’ düşüncelerin
ayrıştırılması için kullanılan bir semboldür.
Şapkaların rengi değiştikçe,rengin simgelediği
düşüncelerin belirli bir düzen içinde sırayla
aktarılması beklenir.
•Şapkalar:
BEYAZ ŞAPKA: (BOŞ SAYFA)

• Tarafsız şapkadır.
• Görüşülen konu ile ilgili net bilgi
ve raporlar ortaya konur.
• Objektiftir.
KIRMIZI ŞAPKA: (ATEŞ)

 Duygusal şapkadır.
 Görüşülen konu ile ilgili olarak,kişilere hiçbir
dayanağı olmadan,sezgi,sezgi,fikir ve duygularını
söyleme fırsatı verir.
 Sübjektiftir.
•Şapkalar:
SİYAH ŞAPKA:
(YARGIÇ CÜBBESİ)
• Kötümser şapkadır.
• Eleştiri,olumsuz görüşler ile görüşülen
konunun riskleri,gelecekte doğuracağı
problemler ortaya çıkarılır.
• Objektiftir.
SARI ŞAPKA: (GÜNEŞ)
 İyimser şapkadır.
 O işin avantajları ortaya konulur.
 Övgü ve olumlu görüşlere yer verilir.
 Objektiftir.
•Şapkalar:
YEŞİL ŞAPKA: (BİTKİ)
• Yenilikçi şapkadır.
• Konuyla ilgili alternatifler ve yeni
yaklaşımlar araştırılır.
• Yaratıcılık ön planda tutulur.
• Sübjektiftir.
MAVİ ŞAPKA: (GÖKYÜZÜ)

 Serinkanlı şapkadır.
 Düşünce siste matize edilir.
 Durum analizi yapar.
 Gözden geçirme işlemi söz
konusudur.
•6 Ayakkabı Tekniği
• Lacivert(Resmiyet) Ayakkabı :Rutin işler, resmi
prosedür ve kural neyse onu uygular.
• Gri(Şüphe) Spor Ayakkabı : Delil toplama,
araştırma, inceleme, delili kullanma.
• Kahverengi(Toprak) Yürüyüş Ayakkabısı :
İnisiyatifden, esneklikden faydalanma.
• Turuncu(Alevi – acil önlem tehlike) İtfayeci
Çizme : Tehlike, acil müdahale, güvenliği
sağlama.
• Pembe(Rahat) Ev Terliği : Anaçlık, samimiyet,
insanları koruma, hassas davranma,
misafirperverlik.
• Mor(Güç/Yetki) Binici(Dizginleri elinde tutan)
Çizmeler : Otoriteyi temsil eder, resmi ve
yetkiyle hareket etme.
• Karar verme mervesidir.En son o uygulama
yapar.

•SICAK SANDALYE ETKİNLİĞİ
• Sıcak sandalye etkinliği tamamen öğretimsel amaçlı öğrencilerin

soru sorma, tartışma, görüşme yapma, danışma ve
yaratıcılıklarının gelişiminde başvurulan oldukça kullanışlı bir
uygulamadır.
• Uygulama iki amaçla yapılmaktadır:

1. Öğrencilerin bir uzman kişiden bilgi almalarını sağlamak
üzere, uzman kişiye sorular yönelterek tamamen bir sorun
hakkında sorular yönelterek bilgilenmelerini sağlamak uzmanla
görüşme ve konuyu tartışabilmelerine yardımcı
olmaktır.(KIRMIZI KOLTUK)
2. Öğrencilerin birbirlerini tanımalarını sağlamak, yaratıcılık

özelliklerini keşfetmek ve pekiştirmelerini kılavuzlamaktır.
(YEŞİL KOLTUK)
•Eğitsel gezi
• Eğitsel amaçları
gerçekleştirmek için
eğitim kurumu
tarafından organize
edilen geziye ilişkin
etkinliklerin tümü
eğitsel gezinin
kapsamına girer.
•Akvaryum
• Büyük gruplarla tartışma

tekniklerinden biridir.
• Sınıfın ortasına 2-4 kişi çıkarılır
ve diğer öğrencilerden onların
etrafını daire olarak sarması
istenir.
• Ortadaki gruptan konu ile ilgili
yaklaşık on dakika kadar
konuşmaları ve sonra konuyu
aktarmaları istenir
• Çemberdeki katılımcılara
gözlem ve edinimleri sorulur
•Birine Öğret/ Akran Eğitimi
• Öğrendiği bir şeyi

birisine öğretmesi
sonrada öğretip
öğretemediğini
değerlendirmesi
istenir.
•Öğrenme Galerisi
• Değerlendirme ve pekiştirme
amacı ile kullanılabilecek işlevsel
bir tekniktir. Uygulama adımları
şu şekilde sıralanabilir:
• Öğrencilerin küçük gruplara
ayrılması
• Grupların öğrendiklerini gözden
geçirmesi
• Bunları listelemesi,
• Duvara asmaları,
• Tüm grupların listelerinin
incelenmesi
• Eklemeler yapılması
•İstasyon Tekniği
• İstasyon Yöntemi, bütün sınıfın her aşamada (her
istasyonda) çalışarak bir önceki grubun
yaptıklarına katkı sağlayarak bir basamak ileri
götürmeyi, yarım kalan işi tamamlamayı öğreten
bir yöntemdir.
• Sınıfın tamamı 3–4–5 ya da daha fazla istasyona
bölünür. Bu istasyonlar örnek olay, neden sonuç
değişkenlerini yazma, slogan yazma, afiş
hazırlama, şiir;öykü yazma gibi istasyonlar olabilir.
Her istasyona gidecek öğrenciler belirlenir.
383 Erol KOCABABA Ekşili İlköğretim

• Tüm öğrenciler görev alır. Her gruba bir gözlemci yada
istasyon şefi atanır (bu işi öğretmende üstlenebilir).
Şef gruba kılavuzluk yapar, iş bitince ürünleri toparlar.
Gruplar istasyonlara dağılır, her grup gittiği istasyonda
10 dakika çalışır. Süre sonunda gruplar yer değiştirir.
Tüm grupların tüm istasyonda çalışması sağlanır.
İstasyona gelen her yeni grup bir önceki grubun
bıraktığı yerden devam eder. Süre sonunda tüm
grupların işleri toparlanır. Yapılan çalışmalar sergilenir,
şiirler öyküler okunur, afişler asılır.

•Bilgi yarışması
• Bilgi Yarışması: Öğretmenin

hazırladığı ya da öğrencilerin
soru bankasından alınan on
soru numaralanır. Sütunun
diğer yanına da iki grubun
(önce grup adı alırlar) adı
yazılır. Her soru sorulduktan
sonra üzerine çarpı atılır.
Öğretmen kendi seçtiği iki
soruyu altın soru ilan edebilir.
Öğrencilerde altın soru bulma
heyecanı oluşur. Sorular
kartonlara yazılarak tahtaya
yapıştırılabilir. Her seferinde
çevrilerek açılır.
•Rulman Tekniği
• 2 tane iç içe çember vardır ve her iki çemberde de eşit

sayıda karşılıklı sandalyeler vardır.
• Sandalyelere oturan öğrencilere öğretilmek istenen
hedef yada konu verilir.
• Öğrenciler konuyu sadece karşısındaki arkadaşıyla
tartışır.
• Belli bir süre vardır. Bu süre dolunca iç yada dış gruptaki
öğrencilerden herhangi bir grup bir sandalye kayarak
yerlerini değiştirirler.
• Bu durum bir öğrencinin tüm öğrencilerle tartışmış
olmasıyla sona erer ve tüm sınıf bildiklerini veya
düşündüklerini birbirine aktarmış olur.
•Jigsaw Tekniği

•Balık Kılçığı
• Teknik, bir problemin nedenlerini ve alt nedenlerini

tanımlama sürecini yapılandırmaya yardım eder.
Problemin ana sebepleri temel kılçıklar olarak
belirlenir.
• Sorun baş kısma, soruna etki eden faktörler ise önem
sırasına göre tek tek balık kılçığının yan kılçıklarına
yazılır.
• Yazılan faktörlerin altına alt faktörler sıralanır,
incelenir ve soruna katkıları belirlenir.

•Hızlı Tur Tekniği
• Öğrencilere hızlı bir

biçimde sorular
sorulup
uygulanan,cevap
vermeyen öğrencinin
”geçiniz” diyerek cevap
hakkını bir başka
arkadaşına devrettiği
aktif öğrenme
yöntemidir.
•Sandviç
• Öğrenciler, önce bireysel

çalışma, sonra
yaptıklarını
arkadaşlarıyla paylaşma,
birlikte somut bir ürün
oluşturma-örneğin,
grafik oluşturma-bu
ürünü sunma gibi çok
aşamalı çalışmalar
yapabilirler. Çok
katmanlı olduğu için
sandviç adım almıştır
•Köşelenme
• Uygun problemin seçilmesi ve açıklanması

• Olası çözümlerin arasından özellikle
tartışmalı olanların seçilmesi
• Seçilen çözümlerin kartonlara yazılarak
sınıfın çeşitli köşelerine asılması
• Öğrencilerin kendilerine en uygun gelen
çözümün asılı olduğu köşeye gitmeleri ve
orada toplanmaları
• Aynı köşeyi seçenlerin oluşturduğu
gruplarda o çözümü seçme nedenlerinin
tartışılması ve gerekçelerin hazırlanması
• Hazırlanan gerekçelerin sınıfa sunulması
• Sınıf tartışması ve sınıf kararların alınması
yer almaktadır.
•Kart Gösterme
• Önce öğrencilere çeşitli renklerde 3-5 adet küçük kart ya

da kağıt parçasından oluşmuş desteler dağıtılır.
• Her renge bir anlam verilir. Örneğin; Yeşil: Tümüyle
katılıyorum, Mavi: Katılıyorum, Beyaz: Kararsızım, Sarı:
Katılmıyorum gibi.
• Sonra öğretmen işlenen konuyla ilgili bazı tümceler
okur. Bu tümceleri dinleyen öğrenciler önce hangi kartı
seçeceklerini düşünürler, sonra seçtikleri kartı sıranın
üzerine koyarlar.
• Daha sonra, her öğrenci neden o kartı seçtiğini, yani
neden öyle düşündüğünü açıklar.
•Aktif Öğrenme Oyunları-1
• Eğitim ortamı eğitim

sürecinde bazı
oyunlarla daha zevkli
hale getirilebilir.
• Tanışma ve ısınma
oyunları gibi.
• Nesi Var: Sınıf ortamında

farklı amaçlarla
kullanılabilecek eğitici bir
oyundur. Öğrenciler ebe
seçilen öğrenciden gizli
olarak bir kişi, eşya ya da
kavram belirlerler. Ebe
olan öğrenci “nesi var?”
sorusunu yönelterek
öğrencilerin belirledikleri
eşya, kişi ya da kavramı
bulmaya çalışır.
• Ben Kimim: Farklı

amaçlar için
kullanılabilecek eğitici
bir oyundur. Seçilen bir
kişi, bir hayvan ya da
tarihsel bir karakter
rolünde söylenen üç
özellikten sonra gruba
“ben kimim?” sorusu
yöneltilir.
• Ben Neyim:Farklı
amaçlar için
kullanılabilecek eğitici
bir oyundur. Seçilen bir
cansız nesne rolünde
söylenen üç özellikten
sonra gruba “ben
neyim?” sorusu
yöneltilir.
• Ayna Çalışmaları:Eşlerin
karşılıklı olarak aynaya
bakar gibi bir birini taklit
etmesidir. Sırayla
yönlendirici olabilecekleri
gibi aynı anda bir birlerine
uygun davranmaları
istenebilir. Oturdukları
yerden yapılabileceği gibi
mekan uygunsa müzik
eşliğinde hareket serbest
bırakılarak da yapılabilir.
• Mahkeme:Belirlenen
konuya yönelik sınıf
ortamında bir mahkeme
kurulur. Taraflar, sanıklar,
şahitler seçilir. Örneğin
çevrecilik konusu
işlenebilir. Komik
unsurlardan yararlanılır.
Yere tüküren Ahmet
Efendiyi, çevreci Ayşe
Hanım mahkemeye
vermiş olabilir.
• Sıcak-Soğuk Oyunu:
Öğrencinin doğru yere,
kartona ya da yazıya
gittiğinde sıcak, yanlışa
gittiğinde soğuk
denilerek doğru cevaba
ulaşmasının sağlandığı
işlevsel bir oyundur.
• Bom
• •Katılımcılar 1’den başlayarak sırayla sayarlar.
5,10,15,20…gibi.
• •Her beş sayıda bir sayıyı söylemek yerine ayağa
kalkarak “BOM” diyerek bağırırlar.
• •Yanlış sayı sayanlar, BOM’usöylemeyi unutanlar,
ayağa kalkmayanlar, gecikmeli olarak söyleyenler
yanarlar ve oyundan çıkarılırlar.
• •En sona kalan katılımcı grup tarafından
ödüllendirilir.
• Halk Oyunları ya da Dans

Figürlerini Taklit Edebilme
• •Katılımcılardan kendine
güvenen bir kişi, tüm gruba
yapılması zor olan bir halk oyunu
ya da dans figürü gösterir.
• •Figürü taklit edemeyen kişi ya
da kişiler yanarak oyundan
çıkarılır.
• •Oyundan çıkan kişiler, oyunu
kazananlar tarafından şarkı
söyleme, şiir okuma, fıkra
anlatma gibi bazı aktivitelerle
cezalandırılır.

Sosyal Bilgiler 2. Sınıf ÖİYT NOTLARI

Uploaded by

Document Information

Copyright

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Sosyal Bilgiler 2. Sınıf ÖİYT NOTLARI

Uploaded by

Copyright:

ÖIYT DERSİ İÇİN YAPILACAK BİREYSEL

2 Öğr.Gör. Şirin KARADENİZ

3 Öğr.Gör. Şirin KARADENİZ

4 Öğr.Gör. Şirin KARADENİZ

5 Öğr.Gör. Şirin KARADENİZ

6 Öğr.Gör. Şirin KARADENİZ

7 Öğr.Gör. Şirin KARADENİZ

8 Öğr.Gör. Şirin KARADENİZ

9 Öğr.Gör. Şirin KARADENİZ

10 Öğr.Gör. Şirin KARADENİZ

11 Öğr.Gör. Şirin KARADENİZ

SOSYAL BİLGİLER 2. SINIF

Dr. ERHAN GÖRMEZ

• Batı dillerinde education anlamına gelir.

• Çocuğu insan haline getirme (çiçero)

• Bedene ve ruha yetenekli olduğu güzelliği

• Kişiyi önce kendisi sonra da insanlık için

14 Dr. Şirin KARADENİZ

• Bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla

• Kasıt: rastlantı unsurları yok

15 Dr. Şirin KARADENİZ

• İdealizme göre: özgür ve bilincli insan oğlunun

• 4.bunun için çevrenin ayarlanması

17 Dr. Şirin KARADENİZ

Öğretim Hizmetiçi Eğitim

EĞİTİM Yaygın Eğitim

Formal Eğitim İnformal Eğitim

* Kurumsaldır, okullarda yapılır.

* Sadece istendik davranış değişikliği beklenir.

* Öğretim yoluyla gerçekleşir.

* Belli aşamaları ve sonunda sınav vardır.

* Zaman ve ortam açısından sınırsızdır.

* İstenmeyen davranış değişikliği görünebilir.

* Belli bir yaş grubuna yöneliktir.

* Milli eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine

* İlgi ve gereksinimlere yöneliktir.

* Aşamalı ve kademeli değildir.

* Okul ya da okul özelliği taşıyan ortamlarda gerçekleştirilir.

GİRDİ Eğitim Durumları ÇIKTI

KAYNAK MESAJ KANAL

Aile ortamında  anne – baba

Yakın çevrede  arkadaşlar, iletişim araçları

Uzak çevrede  toplum, iletişim araçları vb......

Öğretim Etkinlikleri Öğeleri

* Süreklidir, yaşam * Planlanan zaman dilimiyle sınırlıdır.

* Öğretimi de içine alan * Eğitimin planlı ve programlı kısmını

* Her türlü bilgi ve * Önceden belirlenmiş hedeflere

1. Öğrenme sonucundan mutlaka bir davranış değişikliği

35 Öğr.Gör. Şirin KARADENİZ

• Yakın çevreden uzak çevreye doğru oluşur.

• Somut bilgiler daha kısa sürede kazanılır ve

• Yapılacakolan öğrenme etkinliği için gerekli ön

• Öğrenme yalnızca bilgi vermeye değil, ilişki

• Öğrenmenin transferi, öğrenilmiş durumla

• Yalnız Gözler %50

• Görsel + İşitsel + Etkin Katılım + Yaparak

• Ders programının hazırlanmasında veya

47 Dr. Şirin KARADENİZ

48 Dr. Şirin KARADENİZ

49 Dr. Şirin KARADENİZ

• Hertürlü eğitim-öğretim faaliyeti en az

51 Dr. Şirin KARADENİZ

52 Dr. Şirin KARADENİZ

53 Dr. Şirin KARADENİZ

54 Dr. Şirin KARADENİZ

• Okul ve öğretim ortamı hayattan kopuk, yapay bir

55 Dr. Şirin KARADENİZ