06.11.

2008

HÜCRE DOKU ORGANLAR
VÜCUT YAPISI
Doç.Dr.Ergün Öksüz
Tıbbi Terminoloji ‐2
02.Ekim.2008
HÜCRE
• Vücudun temel yapı 
birimidir.
• Sitoplazma 
ve 
nükleus kısımları bulunur.
• Genetik bilgi 
Kromozomlar ile taşınır. 
Her insan hücresi 
46 kromozom içerir.

DOKU ORGANLAR VE SİSTEMLER
• Hücreler biraraya gelerek dokuları oluşturur • Dokular biraraya gelerek organları oluşturur.

Morf‐o‐loji:  Fibr‐o‐blast: 
Organizmaların yapı  Blast olgunlaşmamış bağ dokunun 
Morph/o Şekil, yapı
ve şekil özelliklerini  gelişeceği hücre
inceleyen bilim dalı Fag‐o‐sitoz:
Sito‐toks‐ik:  Phag/o Yutma, yeme hücrenin yabancı 
Cyt/o hücre
Hücreye zararlı maddeleri yutması
Mega‐karyo‐sit:  Lip‐oma : 
Lip/o Yağ
Kary/o çekirdek Büyük çekirdekli  yağ tümörü
hücre Adip‐o‐lizis : 
Histolo‐jist:  Adip/o Yağ yağların 
Hist/o doku
Histoloji uzmanı parçalanması
Fibr‐oz :  Hipo‐glisemi : kan 
Fiber/o lif Glik/o Şeker
Bağ dokunun artması şekerinin düşmesi
Aden/o bez Aden‐it: Bez iltihabı

Papil/o Meme ucu Papil‐la : 

meme ucu benzeri yapı

1
 06.11.2008

SONEKLER
Hidro‐filik : 
‐filik Erime, emme
suda eriyen
• Anabolizma : Parçalanan gıda maddelerinin 
vücuda yararlı şekle sokularak dokuların 
Gonad‐o‐tropik : 
‐tropik aktifleştiren
gonadları aktive edici
yapısında yer alması
Lipaz : 
‐az enzim yağları parçalayan  • Katabolizma : Vücuda giren maddelerin 
enzim
gerekli enerjinin sağlanması için küçük 
Laktoz : 
‐oz şeker
süt şekeri
parçalara yıkılması

ANATOMİ
• Anatomi: Organik varlıkları ve bu varlıkları meydana getiren
oluşumları yapı, şekil, pozisyon, ilgi ve fonksiyonları ile
inceleyen bilim dalıdır.
VÜCUDUN YAPISI • Patolojik Anatomi: Hasta organları inceleyen bilim dalıdır.
• Makroskopik
M k k ik Anatomi:
A i Vücudu
Vü d çıplak l k gözle
ö l görüldüğü
ö üldüğü
şekliyle inceleyen bilim dalıdır.
• Sistematik Anatomi:Vücutta belli bir görevi yapmak üzere
bir araya gelmiş organları bir bütün olarak ele alır.
• Topografik Anatomi (Bölgesel Anatomi): Vücudu bölgelere
ayırarak inceler.
• Mikroskopik Anatomi: Gözle görülmeyen yapıları inceler.

ANATOMİK POZİSYON ANATOMİK DÜZLEMLER ‐ SAGITTAL

Sagittal Düzlem 
• Vücut bölümlerinin 
birbiriyle olan ilişkilerini  (Median Plane ‐Planum Sagittale) 
doğru ve tutarlı bir şekilde 
tanımlayabilmek için  Vücudu önden arkaya ve yukarıdan 
anatomide ve klinik tıpta
anatomide ve klinik tıpta 
kullanılan standart bir  aşağıya kesen vertikal (dikey) 
ğ k ik l (dik )
pozisyondur.  düzlemlerdir. 
• Anatomik pozisyon deyince 
ayakta dik duran, bacakları  Bu düzlem tam ortadan geçerek vücudu 
birbirine bitişik, ayakları 
hafif açık, baş parmak dışa,  iki eşit parçaya ayırıyorsa median 
avuç içi öne doğru bakan  düzlem (planum medianum) denir. 
bir kişi akla gelir. 

2
 06.11.2008

ANATOMİK DÜZLEMLER ‐ KORONAL ANATOMİK DÜZLEMLER ‐ HORIZONTAL

Koronal Düzlem Horizontal=Transvers Düzlem 
(Planum Coronale) (Planum Horizontale 
Vücudu sağdan sola doğru kesen  =Planum Transversale)
ve yere dik olarak uzanan düzlemdir. 
Sagittal ve frontal düzlemlere dik, 
yere paralel olan düzlemdir. 

ANATOMİK DÜZLEMLER ‐ OBLİK ANATOMİK EKSENLER

Oblik Düzlem • Vertikal Eksen(Axis Verticalis): Baştan aşağı doğru 
dik inen eksendir. 
(Planum Obliqua)
g ( g ) p
• Sagittal Eksen(Axis Sagittalis):Yere paralel önden 
Diğer düzlemleri herhangi bir  arkaya doğru geçen eksendir. 
açıyla kesen eğik düzlemdir. 
• Transvers Eksen(Axis Transversalis):Bir omuzdan 
diğerine doğru geçen ve yere paralel olan 
eksendir. 

VÜCUT BOŞLUKLARI • Anterior ‐ > Ön 

• Posterior ‐ > Arka 
• Superior ‐ > Üst 
• İnferior ‐ > Alt 
• Proksimal ‐ > Eklem veya 
referans noktasına yakın
f k k
• Distal ‐ >  Eklem veya 
referans noktasına uzak
• Medial ‐ > Orta hatta yakın 
• Lateral ‐ > Dış tarafa yakın

3
 06.11.2008

• Parietal ‐ > 
Vücut boşluklarının dış 
duvarı ile yakın olan 
• Kranial ‐ > Başa yakın 
• Visseral ‐ > 
• Kaudal ‐ > Ayağa yakın 
İç organlarla ilgili olan 
• Ventral ‐ > Karın tarafına 
yakın 
k
• Dorsal ‐ > Sırt tarafına yakın 

• İpsilateral ‐ >  • Palmar ‐ > Elin avuç içi tarafı 

Vücudun aynı tarafında  • Plantar ‐ > Ayak tabanı tarafı 
olan 
• Kontralateral
l l ‐ > 
Vücudun karşı tarafında 
olan 

• Longitüdinal ‐ > 
• İnfra ‐ > Altında  Uzunlamasına seyreden 
• Supra ‐ > Üzerinde  • Santral ‐ > 
• Sub.... ‐ > Altında  Merkeze yakın 
• Retro... ‐ > Arkasında  • Periferal ‐ > 
• Para... ‐ > Yanında  Merkezden uzak 
• Sirkum... ‐ > Çevresinde  • External ‐ > 
Dış tarafta olan 

4

• Superficial
S fi i l ‐ > 
Merkezden uzak (yüzeyel) 
• Profundus ‐ > 
Merkeze yakın (derin) 
• 1 > ...................
• 2 > ...................
• 3 > ...................
• 4>
4 > ...................
• 5 > ...................
• 6 > ...................
• 7 > ...................
• 8 > ...................
06.11.2008
VÜCUT BÖLGELERİ
• Abdomen hayali çizgilerle dokuz bölgeye bölünmüştür.
• Abdomen ayrıca dört bölüm olarak ifade edilir. 
DOĞRU ‐ YANLIŞ
• Dirsek elbileğinin distalinde yer alır.
• Midsagittal düzlem insan vücudunu sağ ve sol 
iki eşit parçaya böler.
• Frontal düzlem insan vücudunu anterior ve 
l dü l i ü d i
posterior parçalara böler
• Torakal kavite abdominal kavitenin 
inferiorunda yer alır.
5
 06.11.2008

DOĞRU ‐ YANLIŞ TANIMLAYINIZ

• Aşağıdaki cümleleri Doğru veya Yanlış olarak belirleyiniz. Yanlış olarak 
tespit ettiğiniz cümlede altı çizili kelimenin doğru olan ifadesini ikinci 
boşluğa yazınız. Aşağıdaki sözcüklerin tanımlarını yazınız.
Doğru / Yanlış (Yanlış ise) 
Doğru ifade

Dirsek elbileğinin distalinde yer alır. .............. .............. İntraabdominal  :

Sagittal düzlem insan vücudunu sağ ve sol iki parçaya böler. .............. ..............
Retroperitoneal  :
Sublingual            :
Frontal düzlem insan vücudunu anterior ve posterior  .............. ..............
parçalara böler

Torakal kavite abdominal kavitenin inferiorunda yer alır. .............. ..............

• Oksipital ve frontal  HAREKETLE İLGİLİ TERİMLER 
bölgeleri “daire” ile 
işaretleyiniz. • Fleksiyon ‐ > 
Sagittal düzlemde yapılan ve 
• Sağ proksimal  eklem açısını daraltan 
posterior kalça  hareketler. 
hareketler
bölgesini “yıldız” ile  • Ekstansiyon ‐ > 
işaretleyiniz. Aynı düzlemde eklem açısını 
artıran hareketler. 
• Palmar bölgeyi “ok” ile 
işaretleyiniz

HAREKETLE İLGİLİ TERİMLER  ‐2  HAREKETLE İLGİLİ TERİMLER  ‐3
• Abdüksiyon ‐ >  • Supinasyon ‐ > 
Median düzlemden  Avuç içi yukarı doğru bakar. 
uzaklaşma hareketi.  • Pronasyon ‐ > 
• Addüksiyon
ddük i ‐ >  Avuç içi aşağı doğru bakar. 
Median düzleme yaklaşma 
hareketi. 

6
 06.11.2008

HAREKETLE İLGİLİ TERİMLER  ‐4 HAREKETLE İLGİLİ TERİMLER  ‐5
• Rotasyon ‐ >  • Sirkümdüksiyon ‐ > 
Vertikal eksen etrafında  Bir ekstremitenin 
yapılan içe veya dışa  abdüksiyon, addüksiyon,
döndürme hareketidir
döndürme hareketidir.  fleksiyon,ekstansiyon ve 
rotasyon hareketlerinin 
kombinasyonu ile bir 
dairesel hareket yapılması 

HAREKETLE İLGİLİ TERİMLER  ‐6 HAREKETLE İLGİLİ TERİMLER  ‐7
• İnversiyon ‐ > 
• Elevasyon ‐ > 
Ayak tabanının planum 
Kaldırma, yükseltme 
medianuma 
• Depresyon ‐ >  döndürülmesi. 
Çökme, alçaltma  • Eversiyon ‐ > 
Ayak tabanının planum 
medianum’dan 
uzaklaşacak, laterale 
bakacak şekilde 
döndürülmesi. 

HAREKETLE İLGİLİ TERİMLER  ‐8
• Protraksiyon ‐ > 
Öne doğru 
hareket.

• Retraksiyon ‐ > 
Arkaya doğru 
hareket 

7
06.11.2008