ΓΛΥΠΤΙΚΗ VII

ΧΑΤΖΗΤΟΥΛΟΥΣΗ ΜΑΡΙΝΑ
ΑΜ: 1758

ΘΕΜΑ ΕΞΑΜΗΝΟΥ:
« Μη - Μνημειακό »

Με γνώμονα την θεματική του εξαμήνου και την επιρροή από την έρευνά μου για την αντιμνημειακή τέχνη ,
προσάρμοσα το έργο μου στα νέα ζητούμενα. Στην παρακάτω εργασία αναφέρω τις πηγές έμπνευσης, και την διαδικασία
που οδήγησαν στην παραγωγή του προσωπικού μου έργου.

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ

Διαφάνεια : 1. η ιδιότητα για στερεό σώμα που επιτρέπει να περάσουν οι φωτεινές ακτίνες μέσα από τη μάζα του και
επιτρέπει να διακρίνονται τα αντικείμενα που είναι πίσω από αυτό 2. (μτφ.) η κατάσταση, οι συνθήκες ή σώμα που
αφήνει να φανεί η πραγματικότητα, που δεν μπορεί να κρύψει ή να συγκαλύψει την αλήθεια

Διάφανος -η -ο : ως θετικός χαρακτηρισμός για κτ. πολύ λεπτό και ευαίσθητο

ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Με τον όρο «Nεοκλασικισμός» εννοούμε το ρεύμα της τέχνης που επικράτησε από το 1750 περίπου έως τις πρώτες
δεκαετίες του 19ου αιώνα και εξέφρασε τον θεωρητικό προβληματισμό της εποχής, την επαναστατική ορμή και τα
υψηλά οράματα της κοινωνίας. Ο Νεοκλασικισμός απορρέει από το Διαφωτισμό, τη φιλοσοφία με αντιλήψεις
στηριγμένες στη λογική και στην πίστη για τη διαρκή ανθρώπινη πρόοδο. Η ραγδαία εκβιομηχάνιση καθώς και η
ανάπτυξη του εμπορίου οδήγησαν στη νέα κατανομή του κέρδους και στην κοινωνική άνοδο της αστικής τάξης. Οι
αισθητικές και ηθικές αξίες που απαιτούσε η εποχή του Νεοκλασικισμού, μπορούσαν να επαναδιατυπωθούν μέσα από
τους «ιδανικούς τύπους» που είχε δημιουργήσει η τέχνη στην Αρχαία Ελλάδα. Έτσι, η επιστροφή στην αρχαιότητα
υπογραμμίζεται από την επιθυμία να βρεθεί ένας πρωτογενής αρχιτεκτονικός τύπος του οποίου χαρακτηριστικά πρέπει
να είναι η τάξη και η αρμονία. Ολόκληρη η μορφή του ελληνικού ναού αλλά και οι λεπτομέρειές της μεταφέρονται με
ποικίλους τρόπους στις διαφορετικές εκφάνσεις του Νεοκλασικισμού.
Tα βασικά χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής του Nεοκλασικισμού είναι η καθαρότητα των όγκων, η στιβαρότητα και η
μεγαλοπρέπεια τα οποία πηγάζουν από την επιθυμία να δημιουργηθεί ένας κόσμος αγνός, απλός και μεγαλειώδης
αντίστοιχος με τον κλασικό. Τα κτίρια μιμούνται τους αρχαίους κλασικούς ναούς και έτσι όλο το 18ο αιώνα στην
αρχιτεκτονική κυριαρχούν οι κλασικοί αρχιτεκτονικοί ρυθμοί, η ομοιογένεια και η μεγαλοπρέπεια. Όπως στη φιλοσοφία
του Διαφωτισμού η γλώσσα της λογικής χαρακτηρίζεται από διαύγεια, έτσι στην δημόσια αρχιτεκτονική υιοθετούν τις
αναλογίες, τις καθαρές γεωμετρικές μορφές και την απόλυτη συμμετρία για να εκφράσουν τα ιδανικά και τις νέες
αντιλήψεις των δημοκρατικών κρατών. Στα ιδιωτικά κτίρια όμως, οι αρχιτέκτονες προσπαθούν να αποδώσουν την
ομοιογένεια του όγκου ενός ελληνικού Μεγάρου. Όπου υπάρχει η διάθεση για επίδειξη μεγαλοπρέπειας και ενός
αυστηρού ύφους, όλο τον 19ο αιώνα οι αρχιτέκτονες συνεχίζουν να χρησιμοποιούν το μορφολογικό λεξιλόγιο του
νεοκλασικισμού. Σιγά-σιγά η αρχιτεκτονική του νεοκλασικισμού γίνεται όλο και πιο επιβλητική και οι αρχιτέκτονες
επεξεργάζονται όλο και περισσότερο τα πρότυπά τους. Τα κτίρια γίνονται πιο πολύπλοκα, η ελευθερία που αναζητούν οι
αρχιτέκτονες συνοδεύεται από τη φαντασία και η ποικιλία γίνεται χαρακτηριστικό της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής του
πρώτου μισού του 19ου αιώνα. Αυτή λοιπόν η παραδοχή της ανάγκης, αλλά ταυτόχρονα και της αδυναμίας, του
ανθρώπου του 19ου αιώνα να είναι ανάλογος του κλασικού ανθρώπου, εμφανίζεται ως ο μόνος αυθεντικός τρόπος για
να υποστηρίξει τη νεωτερικότητά του.
ΕΡΓΑ ΩΣ ΠΗΓΗ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ

Sol LeWitt’s, Black Form, 1989

Μαύρο ορθογώνιο κατασκευασμένο από τούβλα, ως μνημείο για την εβραϊκή κοινότητα
η οποία εξαφανίστηκε στο Ολοκαύτωμα. Το 2000 αναφέρθηκε σε σχέση με το Black Form:
«Ήθελα να φτιάξω ένα κομμάτι εντελώς διαφορετικό από τη δαντελωτή αρχιτεκτονική
πίσω του, οπότε το έφτιαξα σε ένα είδος άκομψου τούβλου. Ήθελα να είναι δύσκολο να
καταπωθεί από άποψη μορφής και εντελώς αντίθετο με την τοποθεσία.»

Do ho Suh

Public Figures ,1999

O Suh δημιουργεί ένα βάθρο που υποστηρίζεται από εκατοντάδες μικροσκοπικές, ανώνυμες
ανδρικές και γυναικείες φιγούρες, εστιάζοντας ξανά την προσοχή του θεατή από το άτομο στις
μάζες. Αμφισβητώντας την καθιερωμένη αντίληψη του κοινού πολίτη που αποδίδει ένα μνημείο σε
μια σημαντική προσωπικότητα, ο Suh δίνει έμφαση στη δύναμη του ατόμου και επανατοποθετεί τον
πολίτη στο δημόσιο χώρο.

Home, Seoul, 2013

Σειρά έργων που ο καλλιτέχνης αψηφάει την υλικότητα της αρχιτεκτονικής και δημιουργεί
χώρους άυλους , σαν μεταφερόμενες αναμνήσεις των σπιτιών που έχει ζήσει.

Intercoms, 2019

Αναδημιουργία αντικειμένων απο ημιδιαφανή ύφασμα με επιλεκτικές πυκνώσεις για να

τονίσει τις λεπτομέρειες.

Rachel Whiteread, Monument in Trafalgar Square ,2001

Ανεστραμμένη ρεπλίκα του βάθρου από ρητίνη τοποθετημένη πάνω από το βάθρο The Fourth
Plinth στην πλατεία Τραφάλγκαρ του Λονδίνου. Το βάθρο είναι μια σιλουέτα που ισορροπεί το
φως και το σκοτάδι, σύγχρονο και ιστορικό. Κατά κάποιο τρόπο, η ρητίνη αποτυπώνει επίσης το
ομοίωμα που έψαχνε η Whiteread για να ξεκινήσει: μια απλή και κομψή απόδοση της ίδιας της
αρχιτεκτονικής- ογκώδες, μετρημένη, κομψή και σταθερή: ένα μνημείο για το κενό βάθρο.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΕΡΓΟ

Με τον συνδυασμό των παραπάνω όρων και έργων οργάνωσα το σκεπτικό μου για την ολοκλήρωση του έργου. Τα έργα
που δημιούργησα είναι γλυπτικές μινιατούρες κτηρίων που μου κέντρισαν το ενδιαφέρον με τον επιβλητικό τους
χαρακτήρα, όπως επίσης και επιμερή αρχιτεκτονικές δομές. Η ιδέα ξεκίνησε με την άφιξη μου στη Θεσσαλονίκη, όπου
διαπίστωσα πως το κέντρο της πόλης είναι γεμάτο με επιβλητικά νεοκλασικά κτήρια με τεράστια σταθερότητα του
όγκου, διατηρητέα και μη. Αυτή την στιβαρότητα και την μεγαλοπρέπεια ως σύμβολο ιδεολογίας, εξουσίας ή δύναμης
που επικρατεί στην αρχιτεκτονική , την αντιμετώπισα με την διαφάνεια, αντικατέστησα το στερεό με το κενό, την
παρουσία με την απουσία , το πυκνό με το άυλο. Επέλεξα να εργαστώ με φωτογραφίες συνδυαστικά με τον γλυπτικό
χαρακτήρα των έργων. Η επεξεργασία των εικόνων έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση του αποτελέσματος
καθώς μέσω ψηφιακής επεξεργασίας των χρωμάτων, των αντιθέσεων και της φωτεινότητας τόνισα ή αποδυνάμωσα
επιμέρους στοιχεία της σύνθεσης. Οι εικόνες είναι εκτυπωμένες σε διαφανή φύλλο φιλμ και έτσι επιτυγχάνεται η
αντίθεση της βαρύτητας και της σταθερότητας των φυσικών αντικειμένων με την διαφάνεια και ευθραυστότητα των
έργων. Επίσης το ευτελές υλικό του φιλμ έρχεται σε σύγκρουση με την ιδεολογία της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής και των
μνημείων ως σύμβολο μεγαλοπρέπειας και επιβλητικότητας. Το μέγεθος επίσης συμβάλει στην αντιμνημειακότητα,
αφού οι μινιατούρες απαιτούν την στενή οπτική συνάντηση με τον θεατή για να γίνουν ορατές και κατανοητές, ξανά σε
αντίθεση με την μνημειακή κλίμακα της αρχιτεκτονικής τάσης που ενδιαφέρεται για την εμβληματική τους μορφή.

Στα έργα μου συνδυάζοντας τα παραπάνω στοιχεία κατάφερα να δημιουργήσω νέους χώρους-μινιατούρες, οπτικά
διάτρητους στο φως και στο πραγματικό περιβάλλον με στοιχεία που επιλεκτικά αποκόπτουν ή συνδέουν το πραγματικό
φόντο με το έργο. Ο χώρος γίνεται άυλος , σαν μια ανάμνηση της πραγματικής αρχιτεκτονικής δομής που μέσα
αποκαλύπτει ή συγκαλύπτει έννοιες όπως η ιδιωτικότητα του προσωπικού χώρου και η σταθερότητα των αρχιτεκτονικών
δομών. Η σύνθεση λειτουργεί κυρίως ενάντια στον παραδοσιακό τρόπο που χρησιμοποιείτε στην αρχιτεκτονική.
Αντιστρέφεται η λειτουργικότητα των στοιχείων και δημιουργούνται καινούρια οπτικά αποτελέσματα και εννοιολογικά
νέες σχέσεις του αντικειμένου με την αρχιτεκτονική του δομή.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Τέχνες και αρχιτεκτονική από την αναγέννηση έως τον 21ο αιώνα, Πετρίδου Βασιλική , Ζιρώ, Όλγα , Έκδοση: Σύνδεσμος
Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών 2015

Countermonuments: the anti-monumental and the dialogic, The Journal of Architecture, Quentin Stevens, Karen A. Franck
& Ruth Fazakerley (2018)

https://www.skulptur-projekte-archiv.de/en-us/1987/projects/54/

http://www.artisfoundation.org.uk/wp/wp-content/uploads/2015/08/Artis_What_is_art_09.pdf

https://www.phillips.com/detail/rachel-whiteread/UK010106/31