Banghay Aralin sa Araling Panlipunan 10

Kontemporayong Isyu
Baitang 10

I. Layunin

Sa pagtatapos ng aralin na ito ang mga mag-aaral ay inaasahang:

a. natutukoy ang mga uri ng mga karapatan;
b. naipapaliwanag ang uri ng karapatan at katuturan nito; at
c. nabibigyang pagpapahalaga ang mga karapatang pantao.

II. Nilalaman
A. Paksang Aralin: Karapatang Pantao; Mga tatlong uri ng Karapatang Pantao
B. Sanggunian
1. Mga pahina sa gabay ng guro; pahina 353-361
2. Mga pahina sa kagamitang pang mag-aaral; pahina 378-380

C. Kagamitan
1. Teksbuk (Modyul ng mga mag-aaral sa pagkatuto)
2. Mga larawan
3. Makukulay na mga Cartolina
4. Laptop
5. Television

III. Pamamaraan
Gawaing Guro Gawaing Mag-aaral
A. Paghahanda

Magandang umaga aking mag-aaral! Magandang umaga rin po, ma’am!

Tayo muna ay manalangin (may (lahat ay mananalangin)

mangunguna sa pagdadasal)

Maaari na kayong umupo Salamat po ma’am.

May lumiban ba ngayong araw? Wala po.

B. Pagbabalik – aral

Anong paksa ang tinalakay natin noong
nakaraang araw?
Ang tinalakay po natin noong nakaraang araw
ay patungkol po sa mga pinakaunang
dokumentong naglalahad ng ibat-ibang
karapatang pantao at kung saan at sino po
ang nagpasimula ng mga ito.

tama! Saan nga ba nagmula ang mga Ma’am nagmula po ang mga ito sa Babylon,
dokumentong ito? France, England at US.
 Ano ang unang dokumento ng
karapatang pantao?
Anong karapatang pantao ang
nakapaloob sa pinakaunang dokumento,
ang Cyrus cylinder.
Ano pa ang mga dokumentong
naglalahad ng karapatang pantao?
Ano naman ang dokumento na
nanggaling sa France?
May iba pa bang dokumento? Ano kaya
ito?
Ano naman ang dokumentong nanggaling
sa US na naglalahad ng karapatang
pantao?
Magaling! Tama lahat ng inyong mga
sinabi. At dahil naaalala niyo lahat ng
mga pinag aralan natin palakpakan niyo
ang inyong mga sarili.
Pagganyak
“AKING INIIROG AKO’Y BIGYANG
KARAPATAN”
Hahatiin ko kayo sa dalawang grupo
upang ibigay ang hinihingi ng larawan
may mga letra na manggaling sa kahon
at ito’y bubuoin ng bawat pangkat base
sa pinapakita ng larawan. Paunahan ang
bawat pangkat sa pagbuo ng mga salita
Cyrus cylinder, ma’am.
(mga inaashang sagot)
Ang pinakaunang dokumento ay ang cyrus
cylinder. Sinakop ni haring cyrus ang Babylon
na kung saan pinalaya niya ang mga alipin at
ipinahayag na maari silang mamili ng
kanilang sari sariling relihiyon at dinaklara
niya ang pagkapantay-pantay ng lahat ng
lahi.
Ang pangalawang dokumento, ito ay Magna
Carta na sapilitang nilagdaan ni haring John I
o John Lackland. ito ay ang dokumentong
naglalahad ng mga karapatang pantao tulad
ng hindi maaring dakpin, ipakulong at bawiin
ang anumang ari-arian ng mga mamamayan
ng walang pagpapasya ng hukuman.
Ang Declaration of the rights of the man and
of the citizen na kung saan nagkaroon ng
French revolution, at pinatay si haring King
Louis. Naglalaman ang dokumentong ito ng
mga karapatan ng bawat mamamayan na
naninirahan sa isang bansa.
Ang dokumento po na nabunot namin ay ang
the first Geneva Convention ang Layunin nito
na gamutin ang mga sundalong may sakit at
nasugatan ng walang anomang
diskriminasyon.
Ang nabunot po namin na dokumento ay ang
UDHR ito ay ipinatupad ni Eleanor Roosevelt
asawa ng dating pangulo na si Franklin
Roosevelt. Ipinatupad ito pagkatapos ng
ikalawang digmaang pandaigdig. May 30 na
karapatang nakatala rito, ang pagkapantay
pantay ng mga tao, tulad ng no slavery, no
discrimination at ang higit sa lahat ay walang
sino man ang pwede tayo alisan ng
karapatan.
 at ang unang makabuo at makapag
bigay ng hinihingi ng larawan ang siyang
magwawagi.

Handa na ba kayo? Opo ma’am.

Mga larawan:

(mga inaasahang sagot)

MABUHAY
MALAYA
EDUKASYON
PAGBOTO
TRABAHO
ARI-ARIAN

Ano-anu ang mga karapatang tinutukoy (mga inaasahang sagot)

mula dito? KARAPATANG MABUHAY
KARAPATANG MAGING MALAYA
KARAPATAN SA EDUKASYON
KARAPATAN SA PAGBOTO
KARAPATANG MAGHANAPBUHAY
KARAPATAN SA ARI-ARIAN

Mula sa iyong naging munting paligsahan Uri ng mga karapatan ng tao, ma’am.
ano sa palagay ninyo ang ating magiging
paksa ngayong araw?

Ano-anu ang mga uri ng karapatan? Natural rights

Constitutional rights
Statutory rights
Tama!

B. Paglinang ng Aralin

Ano ang ibig sabihin ng Natural rights? Natural Rights-

Ipaliwanag at magbigay ng halimbawa. Mga karapatang taglay ng bawat tao
kahit hindi ipinagkaloob ng Estado.
Ito po ay mga karapatan na meron tayo kahit
hindi ipinagkaloob ng estado. Halimbawa ay
karapatang mabuhay, maging Malaya at
magkaroon ng ari-arian.

Ano naman ang Constitutional Rights? Constitutional rights - Ito po ay mga

Ano ang pagkakaintindi niyo rito? karapatang ipinagkaloob at
pinangangalagaan ng Estado.
Ang karapatang ito ay mula po sa salitang
constitutional, ito po ay nakapaloob sa batas
o nakatala sa ating batas.

Mahusay! Ang constitutional rights ay Karapatang Politikal

nahahati sa apat na klasipikasyon ano Karapatang Sibil
ano ang mga ito? Karapatang Sosyo-ekonomik
Karapatan ng akusado
 Ano ang unang klasipikasyon?
Ano yung naintindihan niyo pag sinabing
karapatang politikal?
Ano naman ang pangalawang
klasipikasyon ng constitutional rights?
Ano ang pagkakaintindi niyo sa
karapatang sibil. Ipaliwanag?
Mahusay.
Ang pangatlong klasipikasyon naman ng
constitutional rights ang karapatang
Sosyo-ekonomik. Ano ang ibig sabihin
nito?
Maaari bang ipaliwanag kung ano ang
sosyo-ekonomik?
Tama!
At ano naman ang pang huling
klasipikasyon ng constitutional rights?
Ano ang pagkakaintindi niyo sa huling
klasipikasyon ng constitutuional rights?
Paano nila ipalalaban ang kanilang sarili?
Paano kung wala silang sapat na
kakayahan o pera para kumuha ng
abogado?
Saan sila kukuha ng abogado na
ipinagkaloob ng gobyerno?
Karapatang Politikal- kapangyarihan ng
mamamayan na makilahok, tuwiran
man o hindi, sa pagtatag at
pangangasiwa ng pamahalaan.
Maaari kang makilahok sa pampulitikal na
organisasyon o kahit tumakbo bilang pinunu
o maging miyembro ng politikal. Mayor, vice
mayor, senator at iba pang posisyon.
Karapatang Sibil- mga karapatan na
titiyak sa mga pribadong indibidwal na
maging kasiya-siya ang kanilang
pamumuhay sa paraang nais nang hindi
lumalabag sa batas.
Ang bawat indibidwal po ay may karapatang
maging pribado ang kanilang buhay. Hindi po
lahat ay maaaring sabihin sa kahit sinong tao.
Karapatang Sosyo-ekonomik – mga
karapatan na sisiguro sa katiwasayan
ng buhay at pang-ekonomikong
kalagayan ng mga indibidwal.
Isa sa mga halimbawa ng karapatang sosyo-
ekonomiko ay ang karapatan sa pagkakaroon
ng kabuhayan. Karapatan ng bawat tao na
mabuhay at magkaroon ng hanap buhay
upang matustusan ang kanilang pang araw
araw na gastusin at pangangailangan.
Karapatan ng akusado – mga karapatan
na magbibigay – proteksyon sa
indibidwal na inakusahan sa anuman
krimen.
Ipinapaliwanag rito na kahit ang taong
mahihirap ay may karapatang magkaroon ng
karapatang ipaglaban ang sarili sa anumang
klase ng krimen.
May karapatang siyang manahimik at kumuha
ng abugado upang ipagtanggol ang sarili.
Kung walang kakayahang umupa ng
abogado ang isang akusado, ay may
karapatan siyang pagkalooban ng gobyerno
ng isang abogado.
Mayroong tinatawag na PAO o Public
Attorney’s Office na kung saan ay libreng
serbisyo ang ipinamimigay nila sa mga
 walang kakayahang umupa ng abugado.

Mahusay! napakagaling ng iyong

pagpapaliwanag.

Ngayon naman ay alamin natin ang Statutory rights – mga karapatang

panghuling uri ng karapatan, ang kaloob ng binuong batas at maaaring
statutory rights. Ano ang ibig sabihin alisin sa pamamamagitan ng
nito? panibagong batas.

Tama! Halimbawa nito ay karapatang

makatanggap ng minimum wage.
Halimbawa, 350 ang minimum wage sa
lungsod ng Maynila, hindi makatarungang
makatanggap ng 250 na minimum wage
ang isang manggagawa.

Naintindihan ba ang uri ng mga Opo mam.

karapatan at ang mga klasipikasyon nito?

D. Paglalagom

Meron akong bilog na bagay dito ako ay

magpapatugtog ng masiglang musika at
ito ay inyong sasabayan. Habang
tumutugtog ang musika ay pagpapasahan
niyo ang bilog na bagay, kapag tumigil
ang musika kung sino ang may hawak ng
bilog na bagay ay siyang pupunta sa
harapan upang bubunot ng isang larawan
sa kahon at ilagay kung saang uri ng
karapatan ito matatagpuan.

Handa na ba kayo aking mag-aaral? Handa na po ma’am.

(playing the music) Mga Larawan:

Opo ma’am.

Naintindihan niyo ba ang ating aralin

ngayong araw?

Mahusay! Natural Rights

Constitutional Rights
Ano ulit ang tatlong uri ng karapatan? Statutory Rights

Tama! Magaling! Palakpakan natin.

Ngayon hahatiin ko kayo sa apat na

grupo, pumili ng isang lider ang bawat
pangkat at bumunot dito sa harapan.
(Bubunot ang lider kung anong aktibidad
ang gagawin; dalawang grupo ang
gagawa ng awitin tungkol sa karapatang
pantao at dalawang grupo naman ang
gagawa ng maikling spoken poetry para
din sa karapatang pantao.) (pagkatapos ng sampung minuto ay aawit
ang mga bata at mag i spoken poetry)
Bibigyan ko kayo ng sampung minuto
para makapag handa. Sa loob ng
sampung minuto ating tutunghayan ang
inyong inihanda.

Napakahusay! Lahat kayo ay magagaling!

Palakpakan ninyo ang inyong mga sarili. Wala na po ma’am.

May mga katanungan pa ba?

E. Pagtataya

Maghanda ng kalahating papel at sagutin

ang tanong na ito.
Tanong:
Bilang isang mamamayang Pilipino, paano
mo pahahalagahan ang mga karapatang
pantao na ibinibigay sa’yo ng estado?

V. Takdang Aralin
Pumili ng isang uri ng karapatang pantao at gawan ito ng sariling komposisyong
slogan.

Prepared by: Checked by:

Tonibeth C. Castillanes NOVA U. ILUMIN

BSE IV – Social Studies Major Master Teacher I, AP Dept.

Noted:

ZOSIMA IRENE H. FERNANDEZ FEBE N. JUAN

Head Teacher III, AP Dept. Principal IV