1. PR thắt chặt các mối quan hệ và hỗ trợ nguồn nhân lực trong tổ chức.

2. PR hỗ trợ hoạt động tiếp thị của doanh nghiệp đạt kết quả cao.

3. PR là công cụ giúp doanh nghiệp xây dựng hình ảnh và thương hiệu thành công
nhất.

Doanh nghiệp phải hiểu đúng khái niệm PR

Do không hiểu đúng bản chất của PR nên các doanh nghiệp Việt triển khai các kế
hoạh PR không đạt được kết quả đích thực của nó. Việc hiểu đúng khái niệm PR sẽ
giúp doanh nghiệp định hướng đúng các mục tiêu và hoạt động chiến lược cho
doanh nghiệp.

Trước tiên, doanh nghiệp phải hiểu PR chính là một quá trình nỗ lực không ngừng
của doanh nghiệp nhằm tạo ảnh hưởng đến suy nghĩ, nhận thức của cộng đồng
thông qua quá trình truyền thông thích hợp cùng thỏa mãn cả hai chiều- doanh
nghiệp và cộng đồng. Nó là một khâu trong tiếp thị nhưng không nên nhầm lẫn PR
với quảng cáo, một lỗi phổ biến trong phần đông nhận thức của các doanh nghiệp
Việt. PR đem thông tin về công ty và sản phẩm tới cho người tiêu dùng thường
mang tính khách quan, có tính thông tin nhiều hơn bởi thông điệp PR được truyền
đạt qua các phương tiện trung gian có tính khách quan là thông cáo báo chí, bài
viết trên báo đài, các chương trình tài trơ, các hoạt động từ thiện v.v…Còn quảng
cáo thường mang tính thương mại, mang tính chủ quan của doanh nghiệp nên khó
duy trì niềm tin lâu dài trong cộng đồng dành cho doanh nghiệp.
PR tăng cường “marking nội bộ” trong doanh nghiệp

Làm thế nào để một người bên ngoài muốn vào làm việc tại công ty, và một người
trong công ty không muốn chia tay doanh nghiệp, điều này rất cần sự hỗ trợ của
PR

Phòng nhân sự HR (Human Resource) thường kết hợp rất chặt chẽ với bộ phận PR
nhằm triển khai các chương trình cho thông đạt nội bộ doanh nghiệp. Từ các bản
tin nội bộ, các chương trình giao lưu đến các hoạt động sống
vì sứ mạng thương hiệu đều được PR thực hiện. Bộ phận PR sẽ thay mặt cho HR
chuyển tải những chủ trương, chính sách mới doanh nghiệp đến nhân viên nhằm
thấu hiểu lẫn nhau, thống nhất ý chí, động viên mọi người trong công việc, nâng
cao tính dân chủ và phát huy khả năng sáng tạo. Thông qua con đường PR nội bộ,
bộ phận PR sẽ kết hợp với công đoàn công ty, đoàn thể, kết hợp với y tế,… tổ chức
các hoạt động văn thể mỹ, ngoại khóa trong công ty nhằm nâng cao sức khỏe, tinh
thần đoàn kết nội bộ. Nói chung với mục tiêu tạo nên một nền văn hóa sáng tạo
cho doanh nghiệp, nếu doanh nghiệp biết sử dụng công tác PR nội bộ sẽ đạt được
những hiệu quả thiết thực, phát huy tiềm lực của mình để thuyết phục cộng đồng.

PR hỗ trợ hoạt động tiếp thị của doanh nghiệp đạt kết quả cao

PR được xem chính là chữ P thứ 5 của phương thức 4P thuộc marketing mix, biểu
thị cho sự cảm nhận (Perception) của khách hàng về công ty, về sản phẩm…Doanh
nghiệp kết hợp hoạt động tiếp thị với PR để tạo ra ảnh hưởng mạnh nhất. Thông
thường các doanh nghiệp khi tung một sản phẩm mới ra thị trường thường để PR đi
trước tạo ra một nhân thức mới đối với cộng đồng, đánh thức một nhu cầu nào đó
của cộng đồng bằng bài viết báo chí (editorial), sau đó là những thước phim truyền
hình (TVC) hay hàng loạt các quảng cáo báo (printads), tăng cường sự nhận biết về
sản phẩm thương hiệu cho khách hàng mục tiêu. PR đã làm được điều mà hầu hết
các nhà marketing của các doanh nghiệp đều cho đó là mục tiêu của họ: thông tin
cụ thể về thông điệp của doanh nghiệp và sản phẩm đến với khách hàng. Qua PR
những thông điệp được truyền đạt đến với khách hàng mục tiêu một cách cụ thể
hơn so với quảng cáo. Ngoài ra, sẽ dễ gặp rủi ro nếu thiếu PR bên cạnh Marketing,
như: Làm sao cộng đồng chấp nhận một sản phẩm, khi xã hội chưa có nhận thức
tốt về nó. Vả lại, nếu không có PR, thì các công cụ còn lại của marketing (quảng
cáo, khuyến mại…) không làm nổi công việc giải quyết khủng hoảng khi có sự cố
thị trường. Do đó, chiến dịch tiếp thị khi được kết hợp với hoạt động PR sẽ có giá
trị hơn hẳn tổng mức tác dụng của từng hoạt động riêng biệt.

Dưới đây gợi ý các cách hỗ trợ các mục tiêu tiếp thị bằng PR:
PR- công cụ giúp doanh nghiệp xây dựng hình ảnh và thương hiệu thành công
nhất.

Nếu xem xây dựng thương hiệu là tổng thể các điểm tương tác thì PR chính là
công cụ chiến lược không thể thiếu trong việc giúp doanh nghiệp hoàn thành sứ
mệnh này: “Một thương hiệu tung ra mà không có hy vọng chiến thắng trên trận
địa PR thì thất bại đã có thể nhìn thấy” (theo Al Ries, chuyên gia thương hiệu hàng
đầu thế giới viết trong tác phẩm nổi tiếng “Quảng cáo thoái vị và PR lên ngôi”).

Với sứ mệnh là “xây dựng sự hiểu biết và tạo niềm

tin”, hoạt động PR nhằm làm cho khách hàng hiểu rõ
tôn chỉ và các giá trị mà doanh nghiệp hướng tới, củng
cố niềm tin khách hàng thông qua các cách tác nghiệp
độc đáo, đặc biệt của PR như: tài trợ một chương trình
hấp dẫn, hoặc một hoạt động mang tính cộng đồng. Ví
dụ, các chương trình tài trợ như “Tiếp sức mùa thi”
của Bút bi Thiên Long, hay “Ươm mầm tài năng” của Vinamilk, “Giai điệu tình
thương” của Kinh Đô…ngoài việc mang đến cho xã hội những giá trị thiết thực, thì
những chương trình PR này còn có ý nghĩa hết sức quan trọng trong sự nghiệp “tìm
chỗ đứng trong tâm trí khách hàng” (top of mind) của những thương hiệu này.

Doanh nghiệp thực hiện chiến lược PR sẽ tạo nên một niềm tin lớn trong khách
hàng về thương hiệu hơn khi họ sử dụng quảng cáo bởi “PR là người khác nói về
mình, trong khi quảng cáo là mình nói về mình”… Hình ảnh khi được công nhận
bởi số đông người ngoài cuộc thường khách quan và đáng tin hơn khi nhận xét chủ
quan. PR sẽ xây dựng hình ảnh của công ty và thương hiệu cho sản phẩm mang
tính nhất quán lâu dài bởi nó là kết quả nỗ lực không ngừng của doanh nghiệp để
tạo dựng niềm tin vào cộng đồng. Với PR, thương hiệu và hình ảnh của doanh
nghiệp không chỉ trở nên gần gũi với khách hàng của công ty mà còn được yêu
mến, tôn vinh bởi nhiều đối tượng bên ngoài khác như: chính phủ, cộng đồng, nhà
đầu tư, nhà cung cấp, giới truyền thông, thậm chí với cả thành viên trong nội bộ
công ty… Thương hiệu của một doanh nghiệp tồn tại và phát triển bền vững bên
cạnh một chiến lược PR hoàn hảo.

Một kế hoạch hành động được thiết kế để đạt được một số kết thúc; một mục đích
cùng với một hệ thống các biện pháp để hoàn thành nó.

1. Đánh giá có mục đích một vấn đề cụ thế, khách hàng hay một tổ chức trước
khi quyết định xem có thích đáng có được sự ùng hộ PR. Cân nhận thức
những quy định nghề nghiệp đôi với các hành động hay vân đề và chứng
minh các bên sẽ bị ánh hưởng bởi quyết định và các ràng buộc. Điều này
cần bàn bạc cởi mở.
2. Tôn trọng khán giả như những cá nhân có quyên được biết thông tin chính
xác khi đưa ra sự lựa chọn.
3. Quan tâm tới lòng tin và các giá trị văn hóa cùa họ.
4. Tác nghiệp trung thực, không lừa dối
5. Hiểu rõ luật pháp và các chính sách công
6. Hiểu những quy tác cơ bản và cách thể hiện trong hành xử

Vedan Việt Nam và khởi đầu đầy thuận lợi

Được thành lập vào năm 1991 tại xã Phước Thái, huyện Long Thành, tỉnh Đồng
Nai, Công Ty Cổ Phần Hữu Hạn Vedan Việt Nam (Vedan Việt Nam) có nền tảng
vững chắc về mọi mặt. Đây là công ty con của Vedan Đài Loan có tuổi đời lâu
năm.

Theo đó, vào năm 1954, thương hiệu này được thành lập tại thị trấn Sa Lộc, huyện
Đài Trung, Đài Loan. Đây là tâm huyết của ông Dương Thâm Ba cùng nhiều cộng
sự đắc lực. Nhờ am hiểu về công nghệ sinh học. Vedan Đài Loan phát triển mạnh
mẽ công nghệ sinh hoạt tiên tiến nhất.

Vedan Việt Nam thành lập từ năm 1991

Có nền tảng vững chắc

Sau 37 năm, khi hệ thống nhà máy, trang thiết bị, công nghệ, công thức sản xuất,
….đã hoàn thiện, đầy đủ và đồng bộ. Vedan Đài Loan tiếp tục vươn mình ra thế
giới. Đây chính là lý do Vedan Việt Nam xuất hiện.

Được chuyển giao công nghệ, những bí quyết giá trị để sản xuất bột ngọt. Vedan
Việt Nam có quy mô rộng tới 120 ha. Hiện tại đơn vị này sở hữu chuỗi hệ thống
các nhà máy bao gồm:

Nhà máy tinh bột nước đường.

Nhà máy bột ngọt.

Nhà máy tinh bột biến tính.

Nhà máy Xút-axit.

Nhà máy Lysine.

Nhà máy phát điện có trích hơi.

Nhà máy PGA.

Nhà máy phân bón hữu cơ khoáng Vedagro dạng viên.

Hệ thống xử lý nước thải bằng công nghệ tiên tiến.…

Mạng lưới dày đặc

Tính đến thời điểm hiện tại, Vedan Việt Nam đã mở rộng chi nhánh đến nhiều khu
vực khác bao gồm Hà Nội, Bình Phước. Đặc biệt sản phẩm của công ty có mặt tại
thị trường nhiều quốc gia trên thế giới. Cụ thể phải kể tới như Trung Quốc, Nhật
Bản, Đài Loan, Đông Nam Á, Châu Âu,…

Đặc biệt, đội ngũ nhân sự hơn 3000 người của Vedan cũng phần nào chứng tỏ quy
mô của doanh nghiệp. Mặt khác, các sản phẩm của công ty đều đạt chứng chỉ uy
tín. Bao gồm ISO 9001, OHSAS 18001 HACCP, HALAL, KOSHER, GMP+B2,
ISO 14001,…cũng như chứng nhận ISO/IEC 17025: 2005, FSSC 22000.

Với những điểm mạnh hiếm có ngay từ vạch xuất phát. Lẽ ra Vedan đã có khởi sắc
đáng ngưỡng mộ hơn nữa nếu như không vướng lùm xùm từ vụ xả thải ra sông Thị
Vải. Dù đã 12 năm kể từ ngày khủng hoảng xảy ra. Nhưng đối với không ít khách
hàng người Việt. Ccâu chuyện này vẫn ghim sâu trong đầu họ.

Phải chăng đây là khủng hoảng truyền thông rất đáng sợ, kinh hãi? Hay do Vedan
Việt Nam chưa biết cách xử lý thông minh? Mời bạn cùng đến với chia sẻ tiếp theo
để tìm ra lời giải đáp thỏa đáng!

Vedan Việt Nam là công ty chuyên sản xuất bột ngọt

Vedan Việt Nam là công ty chuyên sản xuất bột ngọt

Khủng hoảng truyền thông Vedan Việt Nam năm 2008

Thực tế có khá nhiều tiểu luận khủng hoảng truyền thông cũng như các case study
hiện nay đều nhắc tới vụ Vedan. Thế nhưng ít bài viết nào thống kê đầy đủ chi tiết.
Vì thế người muốn tìm hiểu khó biết diễn tiến câu chuyện ra sao.

Nếu bạn cũng là một trong số đó thì các gợi mở sau đây sẽ là giải mã xứng đáng để
quý vị dành thời gian tìm hiểu:
Bối cảnh khủng hoảng truyền thông Vedan

Như đã trình bày kể trên, Công Ty Cổ Phần Hữu Hạn Vedan Việt Nam được khánh
thành vào năm 1991 tại xã Phước Thái, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai. Ngày
13/9/2008, Cục Cảnh sát môi trường – Bộ Công an Việt Nam phối hợp với Bộ Tài
nguyên và Môi trường Việt Nam phát hiện ra vấn đề. Theo đó công ty này có hành
động xả thải trực tiếp ra sông Thị Vải gây ô nhiễm nặng.

Ngay sau đó, trên báo Tuổi trẻ có bài viết Vụ Vedan “giết” sông Thị Vải: “Thành
công” suốt 14 năm. Đáng chú ý nhất, trong nội dung bài báo nêu rõ. Vedan đã
ngụy trang hệ thống thoát nước thải của công ty thành bồn chứa mật rỉ đường.

Ngay cạnh công ty, có tới 12 bồn chứa dung tích 15.000m3. Khi đoàn kiểm tra hỏi
đây là bồn gì. phía lãnh đạo Vedan Việt Nam có ý muốn thoái thác. Sau đó, họ
buộc lòng phải miễn cưỡng bật cầu dao điện. Sau đó họ cho vận hành máy bơm để
kiểm tra.

Ngay sau đó, đoàn kiểm tra phát hiện miệng xả được nối thông với hai trụ bơm
cắm sâu xuống nước khoảng 8m. Hai trụ bơm này được ngụy trang giống như hai
máy bơm. Mục đích dùng để hút nước từ sông Thị Vải. Thế nhưng, điều đáng nói
là từ miệng xả lại xuất hiện dung dịch màu nâu đỏ. Nó còn có mùi hôi mật rỉ chảy
ra.

Vedan Việt Nam gặp khủng hoảng

Vedan Việt Nam gặp khủng hoảng khi bị phát hiện xả thải trực tiếp ra sông Thị
Vải

Hệ thống xả thải trực tiếp ra sông Thị Vải đã được xây dựng từ trước đó
Càng tìm hiểu sâu về vụ Vedan xả thải, nhiều người càng bất bình. Bởi lẽ dường
như doanh nghiệp này đã chuẩn bị rất kỹ càng. Họ xây dựng cả hệ thống bể bán âm
chứa dịch thải sản xuất Lysine và bột ngọt. Hệ thống có dung tích khoảng 6.000-
7.000m3 từ trước đó.

Bể này còn có ống hút máy bơm, đầu được chia ra làm ba hướng với ba đường ống
khác nhau. Một trong số các đường ống này nối với trụ bơm phía bên ngoài sông
Thị Vải. Phát hiện bất thường, đoàn kiểm tra yêu cầu khóa các van. Đồng thời chỉ
để mở các van đường ống nối với cầu cảng và vận hành máy bơm.

Lúc này, lượng dung dịch mùi hôi rỉ mật, màu nâu đỏ chảy ra mạnh mẽ và xả thẳng
ra dòng sông Thị Vải. Được biết, ông Lin Mao Fu- cán bộ vận hành dung dịch lên
men của nhà máy chia sẻ. Mỗi ngày hệ thống này hoạt động trong khoảng Vedan.

Bất ngờ hơn nữa, hệ thống này đã tồn tại 14 năm cho đến thời điểm bị phát hiện.
Ông này cũng nói thêm, hệ thống kể trên chỉ có một người Đài Loan khác được
biết. Và ông Wang Chin Tien là người vận hành nó mỗi ngày.

Dư luận chết đứng trước những việc Vedan Việt Nam âm thầm thực hiện

Ngay sau đó, đoàn kiểm tra có kết luận chính thức. Cụ thể:

Vedan đã thiết kế và lắp đặt hệ thống bơm, đường ống kỹ thuật với mục đích bơm
dịch thải lỏng ra sông Thị Vải. Chất thải này là của nhà máy sản xuất Lysin, nhà
máy bột ngọt,…và nhà máy sản xuất PGA

Họ xây dựng bể bán âm dung tích 6.000-7.000m3. Cùng với đó là bồn chứa
15.000m3 để chứa lượng chất thải kể trên. Sau đó mỗi ngày khoảng 2h, hệ thống
được vận hành để xả thải ra sông.
Kết luận cũng khẳng định rõ, các việc làm kể trên của Vedan Việt Nam là trái với
quy trình xử lý chất thải.

Đặc biệt điều này cũng không đúng với báo cáo và các kiểm định. Cũng như các
phê duyệt liên quan đã được ký.

để bơm và xả trực tiếp vào sông Thị Vải. Việc lắp đặt hệ thống xả dịch thải của
Vedan trái với quy trình kỹ thuật xử lý chất thải (nước thải, dịch thải lỏng). Đồng
thời cũng không đúng với nội dung báo cáo môi trường đã được phê duyệt. Họ đã
vi phạm các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Điều này đã khiến rất nhiều người bất ngờ, tại sao trong vòng 14 năm qua. Một hệ
thống lớn như vậy, xả thải hằng ngày ra sông Thị Vải nhưng không ai hay biết?

Khủng hoảng truyền thông Vedan và hàng loạt tội ác

Là công ty sản xuất bột ngọt, tinh bột, nước đường, xút (NaOH), axit (HCl), phân
bón… Vedan Việt Nam thải ra các loại chất thải có nhiều tác động xấu, cụ thể phải
nói tới:

Thải ra Xyanua cao gấp 5.600 lần so với tiêu chuẩn đầu độc con người

Một trong số những chất độc gây ảnh hưởng lớn tới sức khỏe con người mà nhà
máy Vedan thải ra phải kể tới chất độc Xyanua. Nó có nồng độ cao gấp 5.600 lần
so với tiêu chuẩn.

Đây là chất độc có tác động mạnh gây tổn thương não và tim. Nếu tiếp xúc ở nồng
độ thấp, con người có thể đối mặt với tình trạng khó thở. Đây cũng là tác nhân gây
nên hiện tượng đau tim, nôn mửa. Đồng thời còn làm thay đổi máu, đau đầu, làm
rộng tuyến giáp (xem thêm tại đây).
Điều này đồng nghĩa với việc Vedan đã âm thầm đầu độc con người suốt hơn chục
năm tính đến thời điểm bị phát hiện. Những hệ lụy lâu dài mới nhìn thấy càng
khiến cộng đồng phẫn nộ hơn. Họ ám ảnh với những gì doanh nghiệp này làm.

Chính vì thế, làn sóng tẩy chay, sự phản đối và nhiều bình luận tiêu cực đổ dồn về
Vedan Việt Nam ngày càng nhiều hơn nữa.

Vi phạm tiêu chuẩn về vi sinh vật gây bệnh gấp 1.460 lần so với tiêu chuẩn

Cũng đúng lúc này, phía Bộ Tài nguyên cho hay. Vào năm 2006, đoàn kiểm tra của
bộ đã đột xuất đến thăm nhà máy Vedan Việt Nam. Phía công ty đã đưa ra ba hệ
thống xử lý nước thải khác nhau bao gồm:

Hệ thống xử lý nước thải chế biến tinh bột biến tính bằng công nghệ UASB (gọi tắt
là hệ thống UASB).

Hệ thống xử lý nước thải chế biến tinh bột bằng hệ thống hồ sinh học tự nhiên.

Hệ thống xử lý nước thải sinh học sản xuất Lysine từ mật rỉ đường.

Đoàn phát hiện ra, tiêu chuẩn về vi sinh vật gây bệnh vượt tiêu chuẩn của Vedan
vượt 1.460 lần so với tiêu chuẩn. Đây cũng là mức vượt cao nhất về từ trước đến
nay.

Mặt khác, hệ thống xử lý nước thải sản xuất Lysine cũng có hàm lượng BOD,
COD… vượt tiêu chuẩn một vài lần.
Gây ô nhiễm môi trường nặng nề

Ngay trong tháng 8, phía Bộ Tài nguyên đã đưa ra báo cáo cho thấy sông Thị Vải
và các khu vực lân cận như khu công nghiệp Nhơn Trạch 1 và 2, Gò Dầu… và cả
Công ty Vedan bị ô nhiễm môi trường nặng nề.

Điều này một lần nữa khiến người dân quanh khu vực này cũng như cộng đồng
cảm thấy phẫn nộ.

Lừa dối khách hàng và cơ quan chức năng

Cũng trong thời điểm này, Vedan tiếp tục bị “đánh úp” khi dư luận lật lại các thông
tin trước đó. Cụ thể vào tháng 8/2007, Vedan Việt Nam và đã cam kết nước thải đã
qua hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn cho phép tại hội đồng thẩm
định của Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Tài nguyên – môi trường).

Đặc biệt, vào năm 2004, giám đốc Sở Tài nguyên – môi trường tỉnh Đồng Nai lúc
bấy giờ là ông Lê Viết Hưng còn ký văn bản gửi Hội đồng thi đua khen thưởng
tỉnh. Trong văn bản đề nghị khen thưởng cho Vedan Việt Nam vì hành động bảo
vệ môi trường, tuân thủ pháp luật về lĩnh vực bảo vệ môi trường rất tốt.

Thế nhưng những gì thực tế cho thấy doanh nghiệp này đã làm trái với những gì đã
cam kết. Hành động này cũng giống như việc lừa dối khách hàng và cơ quan thẩm
quyền.
Bão khủng hoảng truyền thông đến với Vedan khủng khiếp như thế nào?

Ngay sau khi sự việc kể trên bị phát hiện, Vedan Việt Nam đứng trước rất nhiều
thảm cảnh. Dường như mọi búa rìu, vũ khí từ khắp tam phương, tứ hướng đều dồn
đổ vào công ty này. Cụ thể:

Nhận bản án từ Pháp luật

Sau khi có kết quả điều tra chính thức, vào ngày 19 tháng 9, Bộ Tài nguyên và Môi
trường công bố kết quả điều tra, Vedan Việt Nam không chỉ mắc một tội mà đối
mặt với 10 sai phạm trầm trọng bao gồm:

Nhà máy sản xuất tinh bột biến tính xả thải vượt tiêu chuẩn cho phép 10 lần.

Nhà máy sản xuất bột ngọt và Lysin xả thải vượt tiêu chuẩn cho phép 10 lần trở
lên.

Xả thải vượt tiêu chuẩn gấp 10 lần trở lên với các nhà máy khác của công ty.

Không nộp đủ các số liệu điều tra, khảo sát, quan trắc và các tài liệu liên quan khác
cho cơ quan có thẩm quyền.

Đối với trại chăn nuôi heo, không đăng ký cam kết bảo vệ môi trường với cơ quan
quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường.

Không có báo cáo đánh giá tác động môi trường với các công trình sản xuất xút-
axit từ 3.116 tấn/tháng lên 6.600 tấn/tháng theo quy định.

Không có báo cáo tương tự khi nâng quy mô sản xuất của nhà máy bột ngọt,
Lysine, bột gia vị, phân phân Vedagro,…
Thải ra mùi hôi thối, khó chịu trực tiếp vào môi trường mà không có thiết bị hạn
chế.

Quản lý chất thải nguy hại không đúng với quy định.

Xả thải vào nguồn nước sai vị trí quy định trong giấy phép.

Vào ngày 6/10/2008, căn cứ vào những tội danh kể trên, Bộ Tài nguyên Môi
trường đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính về bảo vệ môi trường đối với
Vedan 267,5 triệu đồng. Mặt khác doanh nghiệp này cũng phải nộp phí bảo vệ môi
trường hơn 127 tỷ đồng.

Phản ứng đòi lại công bằng của người dân

Trước những ảnh hưởng nghiêm trọng kể trên, ngoài việc phải nộp phạt cho cơ
quan nhà nước, Vedan Việt Nam còn phải đền bù thiệt hại cho người dân ở khu
vực lân cận. Cụ thể:

Vedan Việt Nam phải trả cho nông dân Ðồng Nai 120 tỷ đồng.

Đền bù cho người dân tại TP Hồ Chí Minh 107 tỷ đồng.

Đền bù cho người dân tại Bà Rịa – Vũng Tàu 53 tỷ đồng.

Chưa dừng lại ở đó, cộng đồng và dư luận xã hội đều rất bức xúc với những gì
Vedan Việt Nam đã gây ra. Nhiều người còn cho rằng số tiền kể trên không thể bù
đắp hết sự mất mát về sức khỏe của những người trực tiếp chịu ảnh hưởng từ hành
động xả thải mà công ty này gây ra.
Khác với khủng hoảng truyền thông Vinamilk bị đối thủ chơi xấu, dìm hàng, bị
“oan”. Với Vedan, khủng hoảng xảy ra bắt nguồn từ việc làm sai phạm của doanh
nghiệp. Vì thế tính chất của vấn đề càng thêm trầm trọng.

Hơn thế nữa, chính những điều sau đây càng khiến sự việc trở nên rối rắm, hình
ảnh của doanh nghiệp càng xấu xí hơn nữa trong mắt người tiêu dùng.

Khủng hoảng truyền thông Vedan – ví dụ điển hình cho sự thất bại

Nếu đã tìm hiểu về khủng hoảng của Vedan, bạn sẽ thấy khá nhiều nhận định cho
rằng doanh nghiệp này thất bại trong xử lý vấn đề. Chính những điều sau đây càng
khiến họ “xấu xí” hơn trong mắt công chúng mục tiêu:

Im lặng

Ngay ban đầu, Vedan Việt Nam đã không minh bạch và trung thực. Họ thậm chí
còn cam kết bảo vệ môi trường và nhận được lời khen ngợi từ phía chính quyền sở
tại. Sự dối trá khiến hình ảnh doanh nghiệp ngày càng mất điểm trong mắt người
nhìn.

Khi sự việc vỡ lở, Vedan Việt Nam hoàn toàn im lặng. Họ không có thông cáo báo
chí, không giải thích, không xin lỗi. Điều này càng khiến cộng đồng thêm phẫn nộ.
Rất nhiều người cho rằng đây hành động vô trách nhiệm.

Trốn tránh và mặc cả chuyện đền bù

Vedan Việt Nam còn không thành khẩn nhận lỗi về mình. Việc gây ô nhiễm môi
trường, xả thải ra hàng loạt chất độc nguy hại đến tính mạng con người chẳng có
giá nào mua được. Thế nhưng ngay cả khi bản án đã rất rõ ràng, việc đền bù thiệt
hại của Vedan khá chậm trễ.

Đây là lý do khiến Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Nguyễn Trung Tín lúc
bấy giờ ký văn bản gửi Công ty Vedan Việt Nam và Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Theo đó ông đề nghị công ty bồi thường 45,7 tỷ đồng cho hơn 839 hộ dân bị ảnh
hưởng từ vụ việc kể trên, xem thêm tại đây.

Cùng với đó, 1.255 hồ sơ của người dân các xã Mỹ Xuân, Tân Phước, Phước Hòa
và thị trấn Phú Mỹ của huyện Tân Thành- Bà Rịa- Vũng Tàu cũng khởi kiện
Vedan đòi Vedan bồi thường tổng số tiền hơn 53 tỷ.

Sự cố truyền thông Vedan

Đặc biệt, Vedan Việt Nam còn bị nhiều báo đài tố “mặc cả” tiền bồi thường. Vào
tháng 6/2010, Chủ tịch HND TPHCM Nguyễn Văn Phụng cho biết, Vedan chỉ bồi
thường bằng 1/10 so với yêu cầu(xem thêm tại đây).

Theo đó, ông Phụng cho rằng tổng thiệt hại của người dân do vụ việc Vedan gây ra
khoảng 45,7 tỷ đồng. Thế nhưng, doanh nghiệp này chỉ đồng ý bồi thường 7 tỷ
đồng.
Tại Bà Rịa – Vũng Tàu, Vedan gây ra thiệt hại 216,8 tỷ đồng, thế nhưng đơn vị
này chỉ đồng ý chi 10 tỷ đồng. Hành động này một lần nữa khiến người dân hiểu
doanh nghiệp chưa thật sự hối lối, có trách nhiệm với những sai phạm mình đã gây
ra.

Xử lý chậm trễ

Điểm lại quá trình từ khi phát hiện ra vụ xả thải của Vedan trên sông Thị Vải mới
thấy, doanh nghiệp này rất chậm trễ trong vấn đề xử lý khủng hoảng.

Thứ nhất, 2 năm sau mới trả xong tiền bồi thường

Lẽ ra việc bồi thường cho dân phải thực hiện càng sớm càng tốt ngay sau khi cơ
quan chức năng có quyết định. Thế nhưng phải đến năm 2010, các khoản bồi
thường mới được giải quyết. Lý giải điều này, phía lãnh đạo của Vedan cho rằng
quá trình làm hồ sơ, các thủ tục đối soát rất mất thời gian và rắc rối.

Tuy nhiên, điều này một lần nữa chứng tỏ họ yếu trong khâu xử lý. Bởi khi khủng
hoảng xảy ra, khi không giải quyết sớm, càng để lâu thì doanh nghiệp càng thiệt
hại nặng nề.

Vedan xử lý sự cố truyền thông

Đầu năm 2011, Vedan mới hoàn tất việc trả bồi thường cho dân
Thứ hai, 10 năm sau mới xin lỗi

Sau 10 năm xảy ra khủng hoảng, trong lễ kỷ niệm, đánh dấu chặng đường 25 năm
công ty Vedan Việt Nam, phía lãnh đạo Vedan mới lên tiếng xin lỗi về hành động
này của mình. Theo đó, ông Yang Kun Hsiang, Tổng Giám đốc Công ty thừa nhận
sai phạm của công ty và xin lỗi đến người dân Việt Nam(xem thêm tại đây).

xử lý khủng hoảng truyền thông vedan

Năm 2017, lãnh đạo Vedan mới xin lỗi người dân về vụ xả thải vào năm 2008

5+luật ngầm cần nắm rõ khi khủng hoảng truyền thông xuất hiện

Từ cách xử lý khủng hoảng truyền thông Vedan, AZA CAN – Nguyễn Đình Bình-
một trong những chuyên gia hàng đầu về lĩnh vực này cho rằng, doanh nghiệp nào
cũng nên nắm rõ 5 luật ngầm sau đây để tránh phạm phải sai lầm như case study
vừa rồi:

Không im lặng

Có câu “im lặng là thừa nhận”, vì thế im lặng trong mọi khủng hoảng truyền thông
đều khiến người nhìn mặc định bạn đang sai lầm, đang có lỗi.

Tệ hơn nữa, im lặng là cách giải quyết thiếu tôn trọng khách hàng tiềm năng. Bởi
lẽ, khi có vấn đề xấu xảy ra, khách hàng hay những người tiêu dùng sản phẩm/dịch
vụ của bạn rất mong có được lời giải thích thỏa đáng.
Nếu bạn im lặng, đồng nghĩa với việc bạn “phụ bạc, phản bội” lại niềm tin của họ
bấy lâu. Nói cách khác, im lặng khiến hình ảnh của doanh nghiệp đang rất nhạy
cảm trở nên đen tối, dễ bị gán cho mác tiêu cực hơn bất cứ lúc nào.

Không trốn tránh

Nhìn thẳng vào vấn đề, trả lời hay giải quyết những khúc mắc mà cộng đồng,
khách hàng tiềm năng và xã hội quan tâm tới khủng hoảng của công ty bạn là cần
thiết hơn cả trong lúc này.

Sự thẳng thắn, không trốn tránh cho thấy bạn rất dũng cảm. Sự bản lĩnh là tố chất
cần thiết của bất cứ lãnh đạo nào, dù quy mô công ty của bạn lớn nhỏ hay hoạt
động ở lĩnh vực đa dạng nào đi chăng nữa.

Các giải đáp trung thực, nhanh chóng, kịp thời, tránh sự vòng vo,…vô cùng cần
thiết trong trường hợp này. Bởi qua đó, người dùng nói riêng và cộng đồng nói
chung nhìn thấy được sự hợp tác, sự hối lối từ bạn.

Không nóng giận, đổ lỗi

Trong nhiều trường hợp, không nhượng bộ và quyết đoán đến cùng là cần thiết.
điều này có thể đúng với khủng hoảng truyền thông Vinamilk. Thế nhưng nếu áp
dụng vào câu chuyện của Vedan thì sẽ thất bại.
Hơn thế nữa, khi khủng hoảng tới, sự bình tĩnh và dám thẳng thắn thừa nhận sai
lầm sẽ hiệu quả hơn bao giờ hết. Ngược lại nếu quý vị chỉ muốn đổi lỗi, trốn tránh
trách nhiệm thì e rằng, dù cố gắng làm gì đi chăng nữa cũng vô ích.

Bởi cộng đồng nhận ra bạn chưa thật sự thành thật với chính mình mà vẫn cố chấp
để bảo vệ quyền lợi, lợi ích cho doanh nghiệp mà thôi.

Không chối bỏ trách nhiệm

Vedan Việt Nam đã sai khi xả thải trực tiếp vào sông Thị Vải. Nhưng càng sai hơn
nữa khi mặc cả tiền bồi thường cho người dân cũng như chậm trễ chi trả cho họ.
Điều này khiến cộng đồng thấy doanh nghiệp kể trên chưa thật sự có trách nhiệm
với những hành động do mình gây ra.

Nhất là khi những ảnh hưởng đó liên quan tới sức khỏe, tính mạng con người. Nếu
đặt vào vị trí của mình, bạn sẽ thấy sao khi người thân bị ung thư, giảm thọ, đột
ngột rời bỏ chúng ta vì những hệ lụy âm thầm diễn ra trong cơ thể từ nồng độ chất
thải vượt mức hàng trăm lần kể trên?

Tin rằng, chẳng ai đủ bình tĩnh, thậm chí, dù có tiền trăm, tiền tỷ cũng chẳng ai
muốn đánh đổi tính mạng của những người thân yêu. Do đó, bạn hãy thẳng thắn
nhìn vào thực tế, giải quyết khủng hoảng, những thiệt hại gây ra cho người khác
một cách khôn ngoan, có trách nhiệm.

Cầu thị, chân thành

Sự cầu thị, chân thành cũng mang tới tác dụng tốt khi xử lý khủng hoảng truyền
thông. Sau 10 năm, lãnh đạo Vedan Việt Nam mới có lời xin lỗi chính thức. Tuy
muộn nhưng có còn hơn không. Kết hợp cùng sự nỗ lực thay đổi, tin rằng hình ảnh
của họ cũng dần tích cực hơn.

Được biết, Vedan Việt Nam đã bỏ ra hàng trăm triệu đô la để xây dựng hệ thống xả
thải đạt chuẩn. Nhờ thế, họ có cơ hội làm lại, được đón nhận một lần nữa tại Việt
Nam.

Thực tế đến thời điểm hiện tại, vẫn còn không ít định kiến, nhiều người vẫn chưa
thể tha thứ cho Vedan và từ chối sản phẩm của họ. Điều đó một lần nữa cho thấy
khủng hoảng truyền thông có ảnh hưởng vô cùng khủng khiếp tới sự tồn vong của
doanh nghiệp. Nó một lần nữa cảnh tỉnh chúng ta cần càng phải thận trọng hơn nữa
khi khủng hoảng ập tới.

Dư âm khủng hoảng

Nhiều người vẫn từ chối Vedan dù vụ việc đã xảy ra cách đây rất lâu

Giới thiệu về công ty Vedan

a) Lịch sử ra đời:
Công Ty Cổ Phần Hữu Hạn Vedan Việt Nam (Vedan Việt Nam) được thành lập từ
năm 1991 tại xã Phước Thái, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai, cách thành phố
lớn nhất của Việt Nam – Thành phố Hồ Chí Minh về phía Đông khoảng 70 Km,
trên một diện đất rộng 120ha, là một khu công nghiệp tổng hợp chế biến thực phẩm
và công nghệ sinh học hiện đại, hiện đã đưa vào hoạt động sản xuất, sử dụng các
công trình bao gồm: Nhà máy tinh bột nước đường, Nhà máy bột ngọt, Nhà máy
tinh bột biến đổi, Nhà máy Xút-axít, Nhà máy Lysine, Nhà máy phát điện có trích
hơi, Nhà máy PGA, Nhà máy phân bón hữu cơ khoáng Vedagro dạng viên, Hệ
thống xử lý nước thải bằng công nghệ tiên tiến, Cảng chuyên dùng Phước Thái
Vedan, các trục đường bê tông nhựa chuyên dùng, và các công trình, cơ sở hạ tầng
tại các khu vực hành chính, phúc lợi nhân viên, khu vui chơi giải trí…
b) Ðặc điểm sản xuất kinh doanh của Công ty:
- Sách lược tầm xa, cắm rễ tại Việt Nam, xây dựng thành cơ sở sản xuất quan trọng
của Ðông Nam Á.
- Kỹ thuật tiên tiến, chú trọng nghiên cứu ứng dụng tạo nên nền tảng cho việc kết
hợp giữa gia công nông sản và công nghệ sinh học.
- Chất lượng trên hết, không ngừng vươn tới, đạt mức vượt trội.
- Coi trọng trách nhiệm xã hội của xí nghiệp, xác định phương hướng kết hợp chặt
chẽ giữa sự phát triển công ty với nhịp đập của xã hội, tạo ra cục diện 3 được: Nhà
nước được, nhân dân được, công ty được vươn tới tương lai, trở thành một khâu
trọng yếu trong sự phát triển toàn cầu hóa.
c) Mục tiêu phát triển:
- Xây dựng cơ sở hoàn chỉnh
- Phát triển kỹ thuật dựa vào kết hợp với ngành nghề, nhà nước, nhà trường, viện
nghiên cứu.
- Kiên trì giáo dục đào tạo, bồi dưỡng năng lực chuyên môn.
- Phát triển công nghệ sinh học, công nghiệp hóa chất và thực phẩm.
- Tham gia hoạt động công ích từ thiện, làm tròn trách nhiệm công dân của xí
nghiệp.
- Tăng cường công nghệ sản xuất, hạ giá thành
- Làm marketing toàn cầu, vươn tầm kinh doanh
- Coi trọng công nghệ sinh học, không ngừng nghiên cứu sáng tạo
- Nhấn mạnh hiệu qủa chuyên môn, tranh thủ đi trước một bước
- Bồi dưỡng năng lực chuyên môn, sản xuất kinh doanh dài lâu
c) Văn hóa xí nghiệp của Công ty:
- Sáng tạo, chuyên nghiệp, tuyệt vời, khiêm tốn.
- Sách lược tầm xa, đầu tư lâu dài.
- Chăm lo phúc lợi công nhân viên, quan tâm và đáp ứng các nhu cầu thực tế về
đời sống và phúc lợi của công nhân viên.
- Làm tốt an toàn vệ sinh, chú trọng môi trường.
- Áp dụng những tinh túy của tác nghiệp tiêu chuẩn hóa, quản lý chặt chẽ và thực
hiện các mục tiêu đề ra.
d) Công ty với công ích xã hội:
- Công ty sử dụng một lượng rất lớn nông sản phẩm của Việt Nam, góp phần xây
dựng địa phương, tạo công ăn việc làm cho nhiều nông dân, đưa lại lợi ích, cải
thiện đời sống cho nhân dân.
- Tham gia các hoạt động từ thiện công ích xã hội như xóa đói giảm nghèo, giúp đỡ
nhân dân bị thiên tai lũ lụt, tài trợ học bổng, xây nhà tình nghĩa vv... Mười năm qua
số tiền quyên góp đã trên 10 tỷ đồng Việt Nam.
e) Chiêu bài “Doanh nghiệp xanh” và an toàn sức khỏe môi trường
Bảo vệ môi trường và phát triển bền vững là hai yếu tố không thể tách rời
nhau đối với quá trình phát triển của một nền kinh tế - xã hội tiên tiến hiện
đại, vì vậy, trong quá trình kinh doanh lâu dài, đòi hỏi doanh nghiệp phải có
những cam kết và nỗ lực duy trì thực hiện liên tục. Sự phấn đấu xây dựng
thành một doanh nghiệp phát triển bền vững gắn liền với bảo vệ môi trường
trong thời gian tới là mục tiêu nỗ lực và lâu dài của Công ty cổ phần hữu
hạn Vedan Việt Nam. Để đạt được mục tiêu đó, công ty chúng tôi đã thiết
lập chính sách môi trường nhằm định hướng cho mọi nhân viên trong công
ty phải luôn đề cao quan niệm về yêu quý môi trường, tuân thủ các quy định
của pháp luật, ngăn ngừa ô nhiễm môi trường, yêu quý tài nguyên thiên
nhiên, đồng thời duy trì các hoạt động cải thiện và bảo vệ môi trường.
Biều hiện của việc vi phạm đạo đức kinh doanh và trách nhiệm xã hội của công ty
Vedan

Công ty thực phẩm Vedan xây dựng năm 1991 tại huyện Long Thành, tỉnh Đồng
Nai, cách TP HCM 75 km, với 100% vốn của Tập đoàn các xí nghiệp liên hợp
Vedan Đài Loan. Đến nay, các hạng mục đã đưa vào sản xuất gồm có: nhà máy
Xút - Clo, nhà máy bột ngọt, nhà máy tinh bột, nhà máy tinh bột biến đổi, nhà máy
lysine...

Từ khi công ty đi vào hoạt động đã gây ảnh hưởng môi trường sinh thái và đời
sống người dân xung quanh.

Ngày 13-9-2008, Cục Cảnh sát môi trường (C36) Bộ Công an cho biết vừa phối
hợp với Đoàn kiểm tra liên ngành của Bộ Tài nguyên – Môi trường bắt quả tang
nhà máy của Công ty cổ phần Hữu hạn Vedan Việt Nam (gọi tắt là Công ty Vedan,
huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai) xả một lượng nước thải lớn chưa qua xử lý ra
sông Thị Vải.

Đặc biệt hơn Vedan từng là đơn vị có “lịch sử” liên quan việc xả nước thải chưa
qua xử lý ra sông.

Năm 1994 ngay sau khi đi vào hoạt động, công ty đã thải chất gây ô nhiễm môi
trường xuống sông Thị Vải làm thủy sản chết hàng loạt. Công ty Vedan đã lắp đặt
một “hệ thống xử lý” có chủ ý: hệ thống bơm nhiều tầng nấc có các van đóng - mở
linh hoạt và dẫn ra một đường ống “bí mật” được cắm sâu trong lòng đất trực chỉ
ra sông Thị Vải.

Chỉ cần một cái lắc tay nhẹ nhàng, toàn bộ nước thải, lẽ ra đi vào hệ thống vận
hành, sẽ đổ thẳng xuống dòng sông vô tội, mà bằng mắt thường khó mà phát hiện
được. Theo dư luận người dân quanh khu vực, hầu như hệ thống này chỉ làm việc
vào quá nửa khuya, lúc mọi người đã yên giấc.

Dãy bồn được mạo danh là chứa mật rỉ đường của công ty thực chất là chứa nước
bẩn để xả ra sông Thị Vải. Trong 12 bồn chứa mật rỉ đường có dung tích 15.000m 3,
thì bồn thứ hai (hàng thứ hai) có dấu hiệu bất thường như phủ rêu xanh, bám bụi,
thành bể mát lạnh trong khi các bồn khác nóng và không bám bụi. Khi tìm hiểu
bồn này chứa chất gì, đại diện công ty tỏ ra lúng túng, nói không biết nhưng sau đó
vội “đính chính” đó là bồn chứa… dung dịch sau lên men.
Khi yêu cầu Vedan vận hành đường ống từ bồn này ra phía cầu cảng. Ông Yeh
Sheau Yeh (giám đốc văn phòng tổng giám đốc) phải miễn cưỡng mời ông Lin
Mao Fu (cán bộ vận hành dung dịch sau lên men của nhà máy) bật cầu dao điện
cho vận hành máy bơm. Lúc này, phát hiện dịch lỏng có màu nâu đỏ và mùi hôi
mật rỉ chảy ra miệng xả được nối thông với hai trụ bơm cắm sâu xuống nước 7-8m,
đặt trong một thùng sắt tại cầu cảng số 2 thuộc khu vực cảng Gò Dầu A. Điều đáng
nói là hai trụ bơm này cũng được ngụy trang như hai máy bơm để hút nước từ sông
Thị Vải vào nhà máy.
Tiếp tục kiểm tra hệ thống hai trụ bơm trên, phát hiện thêm tại khu vực bể bán âm
chứa dịch thải sau sản xuất lysin và bột ngọt (dung tích 6.000-7.000m 3) có ống hút
máy bơm đặt trong bể, đầu ra chia làm ba hướng với ba đường ống khác nhau.
Trong đó có một đường ống chính nối với hai trụ bơm của cầu cảng số hai. Khi
yêu cầu mở tất cả các van khóa đường ống ra phía cầu cảng, đồng thời khóa các
van còn lại và vận hành máy bơm tại bể bán âm chứa dịch thải thì cũng phát hiện
dịch lỏng màu nâu đỏ, có mùi hôi mật rỉ chảy ra và xả thẳng ra sông Thị Vải.

Theo lời khai của ông Lin Mao Fu, mỗi ngày hệ thống này bơm chất thải ra sông
Thị Vải khoảng hai giờ. Bất ngờ hơn khi ông Fu thừa nhận hệ thống bơm và đường
ống kỹ thuật do Vedan lắp đặt vận hành đã 14 năm nay. Ngoài ông Fu, hệ thống bí
mật này chỉ có một người Đài Loan khác được biết và vận hành là ông Wang Chin
Tien.

Theo đó đã cho thấy Vedan thiết kế và lắp đặt hệ thống bơm, đường ống kỹ thuật
để bơm dịch thải lỏng của nhà máy sản xuất lysin, nhà máy bột ngọt, nhà máy sản
xuất PGA từ bể bán âm dung tích 6.000-7.000m 3 và bồn chứa 15.000m3 để bơm và
xả trực tiếp vào sông Thị Vải. Việc lắp đặt hệ thống xả dịch thải của Vedan trái với
quy trình kỹ thuật xử lý chất thải (nước thải, dịch thải lỏng), không đúng với nội
dung báo cáo môi trường đã được phê duyệt và vi phạm các quy định của pháp luật
về bảo vệ môi trường.

Năm 2005, Vedan đã đồng ý đền bù nông dân nuôi trồng thủy sản Đồng Nai và Bà
Rịa - Vũng Tàu 15 tỷ đồng.

Năm 2006, đoàn kiểm tra của Bộ Tài nguyên - môi trường từng “hỏi thăm” đột
xuất Công ty Vedan. Vào thời điểm này, Công ty Vedan Việt Nam đã thiết kế hệ
thống 4 máy bơm và đường ống kỹ thuật để bơm trực tiếp nước thải ra sông Thị
Vải mà không qua hệ thống xử lý nước thải.

Công ty có ba hệ thống xử lý nước thải khác nhau: hệ thống xử lý nước thải chế
biến tinh bột biến tính bằng công nghệ UASB (gọi tắt là hệ thống UASB), xử lý
nước thải chế biến tinh bột bằng hệ thống hồ sinh học tự nhiên, hệ thống xử lý
nước thải sinh học sản xuất lysin từ mật rỉ đường. dù có xây dựng 3 hệ thống xử lý
và xả thải “hiện đại”, nhưng tất cả là nhằm đối phó, đúng hơn là ngụy trang với cơ
quan chức năng Trung ương và địa phương. Theo nhận định của đoàn thanh tra, hệ
thống này không đảm bảo các tiêu chuẩn kỹ thuật cần thiết cho việc xử lý kỹ th
uật, nếu không nói là làm cho có.
Vì thế nước thải sau xử lý của hệ thống UASB còn lưu lại hàm lượng cyanure ở
mức vượt tiêu chuẩn cho phép thấp nhất là bảy lần và cao nhất 34 lần, trong khi
tiêu chuẩn VN giới hạn hàm lượng loại chất độc hại này có trong nước thải sau xử
lý phải nhỏ hơn 0,1 mg/lít.

Mức độ nguy hại cho môi trường chưa dừng lại ở đó. Trong nước thải sau xử lý
của hệ thống hồ sinh học ở Công ty Vedan, cơ quan chức năng còn phát hiện có
mẫu nước thải mà hàm lượng chất cyanure chứa trong đó vượt tiêu chuẩn VN đến
5.600 lần - một mức gây ô nhiễm độc hại rất lớn. Trong nước thải sau hệ thống xử
lý này, nhiều chất ô nhiễm khác như BOD (nhu cầu oxy sinh học), COD (nhu cầu
oxy hóa học), amoniac… đều vượt tiêu chuẩn cho phép rất nhiều lần. Riêng tiêu
chuẩn về vi sinh vật gây bệnh vượt tiêu chuẩn (mức cao nhất) đến 1.460 lần. Ngoài
ra, nước thải sau xử lý của hệ thống xử lý nước thải sản xuất lysin còn hàm lượng
cyanure, BOD, COD… vượt tiêu chuẩn một vài lần.

Đặc biệt nghiêm trọng, Công ty Vedan đã xây dựng một đường ống bí mật (có
đoạn chôn ngầm, có đoạn đi trên mặt đất) ra cầu cảng số 2, chảy vào hai trụ bơm
cắm sâu xuống sông Thị Vải (khoảng 7-8m), mở trên mặt cầu cảng một miệng xả
hở bằng thép đường kính 20cm… để đổ trực tiếp nước thải thô ra sông Thị Vải. 

Trung bình mỗi tháng Công ty này thải dung dịch thải sau lên men từ các bể bán
âm xuống sông Thị Vải là gần 20 nghìn m3. Ngoài ra, lượng dung dịch thải sau lên
men tại các các bồn chứa là 25 nghìn m3/tháng.

Nước thải chưa qua xử lý nhưng Vedan dùng hệ thống bơm hai chiều, lén lút cho
bơm nước thải thẳng ra sông Thị Vải là hành động không thể chấp nhận. Sở chưa
biết Vedan xây dựng hệ thống bơm này vào lúc nào. Hành vi này rất nghiêm trọng,
nó được xếp vào loại tội phạm về môi trường.

Cũng tại đợt kiểm tra trong năm 2006 của Bộ Tài nguyên - môi trường, đoàn kiểm
tra đã phát hiện ở Công ty Vedan có hiện tượng xả trực tiếp nước thải không qua
xử lý vào sông Thị Vải. Sau khi phân tích nước thải tại cống thoát nổi thuộc bộ
phận sản xuất phân vi sinh của Công ty Vedan, cơ quan chức năng đánh giá tuy
khối lượng nước thải nhỏ nhưng hàm lượng các chất ô nhiễm rất cao. Như cyanure
vượt tiêu chuẩn 76 lần, trong khi nhiều chất gây ô nhiễm khác vượt tiêu chuẩn từ
vài chục đến hàng trăm lần…

Năm 2008 Vedan lại bị phát hiện xả chất thải chưa qua xử lý vào sông Thị vải với
1 hệ thống đường ống chằng chịt như trận đồ bát quái, với thủ đoạn tinh vi nên
phải sau rất nhiều tháng theo dõi Cục cảnh sát môi trường mới bắt được quả tang
được hành vi này.

HÀNH ĐỘNG CỦA VEDAN XÉT DƯỚI GÓC ĐỘ ĐẠO ĐỨC KINH
DOANH

Đạo đức kinh doanh: Rõ ràng, với những hành vi của Công ty Vedan, vấn đề đạo
đức kinh doanh đã hoàn toàn bị bỏ qua. Hay nói cách khác, vì mục tiêu lợi nhuận,
Vedan đã sẵn sàng chà đạp lợi ích của cộng đồng, gây hại cho cộng đồng. Nghịch
lý là ở chỗ, cộng đồng lại chính là cái nôi nuôi sống Vedan và các doanh nghiệp, là
nguồn cung cấp nguyên liệu và là người tiêu dùng sản phẩm của họ. Vì vậy, như
một tờ báo đã nói, phản bội lợi ích của cộng đồng cũng có nghĩa là Vedan tự tìm
cho mình con đường diệt vong ở Việt Nam. Qua vụ việc trên đây cho thấy việc
công ty Vedan vi phạm đã rõ. Song, xét về mặt đạo đức trong kinh doanh có thể
nhận thấy Vedan là một doanh nghiệp lớn nhưng chưa phải là doanh nghiệp có
thiện trí trong đạo đức kinh doanh vì việc xả chất thải độc hại ra môi trường là vi
phạm pháp luật nhưng họ vẫn làm đến khi bị phát hiện bắt quả tang thì việc khắc
phục hậu quả và bồi thường thiệt hại cho người dân họ lại “cò cưa” từng tí một.
Chúng ta nhìn lại vụ công ty BP của Mỹ sau khi bị sự cố vụ tràn dầu ngoài ý muốn
vừa qua. Song họ đã rất hợp tác với chính quyền cũng như người dân để khắc phục
hậu quả sau sự cố.

Hành động của Vedan đã vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc và chuẩn mực của
đạo đức kinh doanh:

1.Tính trung thực:

Hành động xả nước thải không qua xử lý của vedan là hành động gian dối, xảo trá
với thủ đoạn tinh vi: thiết kế hệ thống xả thải như 1 trận đồ bát quái với các
đường ống nổi chìm với các van đóng mở linh hoạt và 2 trụ bơm được cắm sâu
xuống sông thị vải, chất thải được tuồn xuống sông vào ban đêm. Vedan trốn tránh
trách nhiệm bảo vệ môi trường, kiếm lợi 1 cách bất chính.

Ngoài ra còn gian dối trong việc tự đăng kí lượng chất thải loại B trong khi thực tế
chất lượng nước thải qua hệ thống xử lý của họ không đạt mức đó

Công ty không lập hồ sơ đăng kí phát sinh ami ăng( là chất thải nguy hại) với cơ
quan quản lý

Năm 2006 khi thanh tra cục bảo vệ môi trường- Bộ tài nguyên và Môi trường trong
lần kiểm tra hàng loạt DN trên địa bàn được cho là đã xả thải ra sông Thị vải phát
hiện vedan dù có xây dựng 3 hệ thống xử lý và xả thải hiện đại nhưng không đảm
bảo tiêu chuẩn kĩ thuật, tất cả chỉ là nhằm đối phó đúng hơn là ngụy trang với cơ
quan chức năng và địa phương, chỉ là làm cho có

Mặc dù cơ quan chức năng đã lập biên bản giữ nguyên hiện trường, nhưng trong
qua trình điều tra đã phát hiện Vedan không chấp hành mà có dấu hiệu sửa chữa
một số chi tiết của hệ thống xử lý nước thải. Cụ thể, đoàn phát hiện khoảng 3-4
điểm đấu nối đường ống của hệ thống xả nước thải chưa qua xử lý đã bị Vedan sửa
chữa, thay đổi lại nhằm xóa dấu vết.

2.Tôn trọng con người:

Hành động xả nước thải chưa qua xử lý của Vedan đã bỏ qua đạo đức kinh doanh,
đã kiếm lời trên sức khỏe của người dân, chà đạp lên lợi ích của cộng đồng, gây
hại cho cộng đồng. Nghịch lý là ở chỗ, cộng đồng lại chính là cái nôi nuôi sống
Vedan là nguồn cung cấp nguyên liệu và là người tiêu dùng sản phẩm của họ,
người dân ở đây là lao động của họ

Bằng chứng:

Theo các nhà khoa học thì với sản phẩm là bột ngọt, tinh bột, nước đường, xút
(NaOH), axit (HCl), phân bón… thì chất thải độc hại nhất, đáng sợ nhất mà Vedan
thải ra chính là CYANURE. Theo khoa học chứng minh Cyanure là một trong các
chất độc có tác dụng nhanh nhất và dễ gây chết người nhất. Hít cyanure có thể gây
tử vong trong vòng vài phút. cyanua là một hợp chất hoá học có độc tính xếp trong
Bảng A. Một liều nhỏ vài mg  có thể giết chết một người lớn. Bình thường, cyanua
tồn tại ở dạng tinh thể muối. Nhưng tính chất nguy hiểm, khiến nó được đánh giá ở
mức độ 8/10, là do tính dễ hòa tan trong nước. Đây là một hoá chất cấm sử dụng
nhưng đang được dùng tràn lan làm chất tẩy rửa, trong đó có ngành công nghiệp
chế biến. Một biến thể của nó là Kali Cyanua gây độc bằng cách ngăn chặn sự
trao đổi chất của tế bào khi nó tạo liên kết hóa học với các heme trong máu
(như hemoglobin), làm cho các tế bào không lấy được Oxy và bị hủy hoại.
Theo tiêu chuẩn Việt Nam, giới hạn hàm lượng loại chất cực độc này có trong
nước thải sau xử lý phải nhỏ hơn 0,1 mg/lít khi những nghiên cứu khoa học cho
thấy, cyanua có thể là tác nhân gây đột biến gen như chất độc da cam/diôxin.

Đó chính là chất cực độc mà Vedan đã thải ra môi trường Việt Nam trong nhiều
năm qua. Những kết quả điều tra cho thấy có những mẫu nước thải mà Vedan đầu
độc dòng Thị Vải có chứa hàm lượng chất cyanua vượt tiêu chuẩn tới 76 lần.
Các chất ô nhiễm khác như BOD (ảnh hưởng tới nhu cầu oxy sinh học), COD (nhu
cầu oxy hóa học), amoniac… đều vượt tiêu chuẩn cho phép rất nhiều lần. Riêng
đối với tiêu chuẩn về vi sinh vật gây bệnh, các chất độc mà Vedan thải ra, đã vượt
tiêu chuẩn thậm chí đến 1.460 lần. Hình ảnh đáng sợ nhất tại dòng sông Thị Vải,
dài chỉ 78km, là suốt 15km đi qua Vedan, đến ngay cả rong rêu cũng không sống
được. Hệ thực vật bên sống biến đổi một cách khác thường. Và dòng nước ngầm ở
độ sâu 50m dưới sông Thị Vải chứa quá nhiều thành phần vượt mức cho phép để
có thể dùng làm nước sinh hoạt. Cục phó Cục Tài nguyên nước, ông Lê Bắc Huỳnh
có lần đã phát biểu đầy chua chát: Thị Vải đã trở thành dòng sông chết.Tại đây,
nước bị ô nhiễm hữu cơ trầm trọng, có màu nâu đen và bốc mùi hôi thối cả ngày
lẫn đêm, cả khi thủy triều. Theo kết quả khảo sát của Bộ Tài nguyên và Môi
trường, giá trị DO ở đây thường xuyên dưới 0,5 mg/l, có nơi chỉ 0,04 mg/l. Với giá
trị DO gần như bằng 0 như vậy, các loài sinh vật hầu như không còn khả năng sinh
sống, các nhà khoa học đã gọi đoạn sông này là “đặc sệt sự chết!”.

Theo tính toán sơ bộ của các nhà chuyên môn, với tổng lượng nước thải hàng ngày
vào khoảng hơn 4.000 m3 của một công ty sản xuất tầm cỡ như Vedan, nếu
“không thèm” xử lý một ngày, có thể bỏ túi hàng trăm triệu đồng.

Đó là sai phạm cả về đạo lý, có thể coi là tội ác trong kinh doanh. Bởi lẽ, một
vụ giết người, có thể gây ra cái chết của một người, hai người…và thủ phạm
dưới bàn tay nghiệp vụ của cơ quan điều tra, có thể điểm mặt chỉ tên. Nhưng
sự ô nhiễm trầm trọng dẫn đến cái chết của một dòng sông làm tổn hại sức
khoẻ, thẩm thấu và di truyền bệnh tật cho biết bao con người, bao thế hệ của
cả một vùng đất, chưa ai có thể thống kê và hình dung hết được,

Hành động của Vedan là hành động kiếm lời trên sức khỏe của người dân.
Hàng chục ngàn nông dân khốn khổ. Và không ít những con người tật bệnh
trong một môi trường đến giấc mơ cũng có mùi của cyanua.

Ví dụ về ảnh hưởng đến cs của người dân

Ngô Thanh Phong, người nuôi tôm ở Phước An, Long Thành cho biết: "Ở đây chả
ai lưu bất cứ giấy tờ gì liên quan đến mua bán tôm cả. Giờ có được đền bù cũng
chả chứng minh được mình đã mua vào bao nhiêu, lúc chết thiệt hại thế nào".
Những gì Phong nói minh chứng cho thực trạng phổ biến hiện nay của người dân
nuôi chồng thủy sản ở khu vực Long Thành. Họ hoàn toàn không lưu giữ bất cứ
thông tin, giấy tờ nào liên quan đến việc làm ăn của mình và chỉ đến khi gặp
chuyện mới chẳng biết đường nào mà đền bù.Trên thực tế, Phong cùng 2 anh em
họ đã đầu tư 4 đầm tôm. Trong năm 2007, chỉ vì một sơ xuất trong việc cho nước
vào đầm đã khiến 3 đầm tôm chết trắng. Toàn bộ số vốn dồn cho vụ Tết đã đi theo
con nước. Nhưng cả 3 anh em vẫn chỉ coi đó là "số đen" nên chẳng có bất cứ biện
pháp gì tìm hiểu đòi đền bù. Ngay cả khi xã gọi lên làm thống kê đền bù, những
người nuôi tôm này cũng chẳng có đủ giấy tờ chứng minh thiệt hại. Mặc dù đã
được xã hứa xem xét nhưng cho đến nay đã gần 1 năm vẫn chẳng 1 đồng nào đến
tay người bị thiệt hại. Đầm tôm cũng theo đó bỏ không mất gần nửa năm.

 Nhưng thế vẫn chưa hết, Tí, một chủ đầm tôm gần đó không chịu bó tay. Anh tiếp
tục làm sạch đầm, đợi gần nửa năm rồi tiếp tục thả tôm giống. Tôm sống được hai
tháng thì tiếp tục nổi trắng đầm. Lần này thì toàn bộ vốn liếng của Tí ra đi, tính sơ
sơ tiền giống đã lên đến gần 100 triệu. Quá nản, Tí bỏ không đầm tôm đã thuê lại
của xã rồi về thành phố kiếm việc làm sống qua ngày. Theo Tí, không thể đếm hết
số đầm tôm hiện đang bỏ hoang ở Phước An hiện nay vì có quá nhiều. Thiệt hại
chung thì cứ cưa đầu người ra mỗi đầm 30 triệu thì cũng đã ra con số hàng gần tỉ.
Đó là chưa tính công sức, tiền thức ăn, sức khỏe người dân bị ảnh hưởng. Nhưng
Tí cũng phải thừa nhận, khu Phước An cách Vedan khá xa mà nước còn bị ảnh
hưởng như vậy thì quanh khu công nghiệp làm gì có loại cá gì sống cho nổi

3.Gắn lợi ích DN với lợi ích với lợi ích của khách hàng và XH, hiệu quả gắn
với trách nhiệm xã hội:

Hành động của Vedan ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi ích của xã hội: Việc hồi
sinh dòng sông Thị Vải đã được tính toán là phải mất tới 15 năm và chi phí lên tới
hàng trăm tỷ đồng.trong khi doanh nghiệp “ tiết kiệm” chi phí cho mình lại gây ra
hậu quả không lường cho xã hội. và 1 câu hỏi được đặt ra là số tiền dung để cứu
song thị vải chúng ta phải lấy ở đâu?

XÉT DƯỚI GÓC ĐỘ TRÁCH NHIỆM XH:

1.Khía cạnh kinh tế:

Qua hành động này theo tính toán, Vedan đã “ăn không” tiền phí bảo vệ môi
trường khoảng 127 tỷ đồng, không phải bỏ ra chi phí đầu tư ban đầu khoảng 143 tỷ
đồng để xử lý dịch thải và nước thải có nồng độ ô nhiễm cao cũng như chi phí vận
hành hằng năm để các hệ thống xử lý này hoạt động đúng quy chuẩn là 210 tỷ
đồng…
2.Khía cạnh pháp lý: vi phạm nghiêm trọng luật bảo vệ môi trường

Vedan đã phải ký nhận vào một văn bản hành chính, theo đó thừa nhận 10 hành
vi vi phạm của mình:

1. Xả nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép từ 10 lần trở lên trong trường hợp thải
lượng thải từ 50m3/ngày đến dưới 5.000 m3/ngày đối với Nhà máy sản xuất tinh
bột biến tính của Công ty; vi phạm khoản 11, Điều 10, nghị định số 81/2006/NĐ-
CP ngày 9/8/2006 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực
bảo vệ môi trường.

2. Xả nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép từ 10 lần trở lên trong trường hợp thải
lượng nước thải từ 50m3/ngày đến dưới 5.000m3/ngày đối với các Nhà máy sản
xuất bột ngọt và Lysin của Công ty; vi phạm khoản 8 Điều 10, Nghị định số
81/2006/NĐ- CP.

3. Xả nước thải vượt tiêu chuẩn cho phép từ 10 lần trở lên trong trường hợp thải
lượng nước thải từ 50m3/ngày đến dưới 5.000/ngày đối với các nhà máy khác của
Công ty; vi phạm khoản 8, Điều 10, Nghị định số 81/2006/NĐ- CP.

4. Nộp không đầy đủ các số liệu điều tra, khảo sát, quan trắc và các tài liệu liên
quan khác cho cơ quan lưu trữ dữ liệu thông tin về môi trường theo quy định của
cơ quan Nhà nước có thẩm quyền; vi phạm khoản 4, Điều 27, Nghị định số
81/2006/NĐ- CP.

5. Không đăng ký cam kết bảo vệ môi trường với cơ quan quản lý Nhà nước về bảo
vệ môi trường đối với trại chăn nuôi heo; vi phạm khoản 3, Điều 8, Nghị định số
81/2006/NĐ- CP.

6. Không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường mà đã xây dựng và đưa công
trình vào hoạt động đối với Dự án đầu tư nâng công suất đối với phân xưởng sản
xuất Xút- Axít từ 3.116 tấn/ tháng lên 6.600 tấn/ tháng; vi phạm khoản 3, Điều 9,
Nghị định số 81/2006/NĐ- CP.

7. Không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường mà đã xây dựng và đưa công
trình vào hoạt động đối với Dự án đầu tư nâng công suất đối với các Nhà máy bột
ngọt từ 5.000tấn/ tháng lên 15.000 tấn/tháng; tinh bột biến tính từ 2.000 tấn/
tháng lên 4.000 tấn/tháng; Lysin từ 1.200 tấn/tháng lên 1.400 tấn/ tháng; bột gia
vị cao cấp 20 tấn/tháng; PGA 700 tấn/năm; phân Vedagro 70.000 tấn/năm (rắn)
280.000 tấn/ năm (lỏng) về cảng 12.000 tấn; vi phạm khoản 3, Điều 9, Nghị định
số 81/2006/NĐ- CP.

8. Thải mùi hôi thối, mùi khó chịu trực tiếp vào môi trường không qua thiết bị hạn
chế môi trường; vi phạm điểm b, khoản 1, Điều 11, Nghị định số 81/2006/NĐ- CP.

9. Quản lý chất thải nguy hại không đúng quy định về bảo vệ môi trường, vi phạm
khoản 3, Điều 15, Nghị định số 81/2006/NĐ- CP.

10. Công ty xả nước thải vào nguồn nước không đúng vị trí quy định trong giấy
phép; vi phạm khoản 4, Điều 9, Nghị dịnh 34/2005/NĐ- CP ngày 17/3/2005 của
Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong tài nguyên nước.

Việc vi phạm có hệ thống của Vedan xét ở góc độ pháp lý, chúng ta hoàn toàn có
đủ cơ sở để xử lý hình sự. Điều 183 Bộ luật Hình sự quy định: “1.Người nào thải
vào nguồn nước... hoá chất độc hại, chất phóng xạ quá tiêu chuẩn cho phép, các
chất thải... đã bị xử phạt hành chính mà cố tình không thực hiện các biện pháp khắc
phục theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị
phạt tiền từ mười triệu đồng đến một trăm triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến
ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. 2. Phạm tội gây hậu quả rất nghiêm
trọng thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm. 3. Phạm tội gây hậu quả đặc biệt
nghiêm trọng thì bị phạt tù từ năm năm đến mười năm. ..”.

3. Khía cạnh đạo đức:

Vedan làm trái cam kết

Vedan từng là đơn vị có “lịch sử” liên quan việc xả nước thải chưa qua xử lý ra
sông. Đây là việc làm cố tình, vì khoảng tháng 8-2007 tại hội đồng thẩm định báo
cáo xin cấp phép xả thải được tổ chức tại Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Tài
nguyên - môi trường), Vedan đều cam kết xả nước thải đã qua hệ thống xử lý nước
thải tập trung đạt tiêu chuẩn cho phép rồi mới được xả thải ra nguồn tiếp nhận.
Nhưng tại thời điểm này, việc Vedan bị bắt quả tang xả nước thải không qua xử lý
tức là Vedan đã bỏ qua tất cả những điều đã cam kết.
 Công ty bột ngọt Vedan lén lút xả thải độc hại không qua xử lý trong 14 năm làm
bức tử sông Thị Vải gây thiệt hại lớn cho hàng ngàn hộ nông dân. Rõ ràng đó là
hành vi thiếu đạo đức trong kinh doanh. Ban đầu, khi phát hiện sự việc, phía Đoàn
kiểm tra liên hệ làm việc thì lãnh đạo Công ty Vedan tỏ rõ thái độ bất hợp tác.
Trước sự kiên quyết của Đoàn kiểm tra, công ty Vedan đành miễn cưỡng thực
hiện. Sau khi sự thật bị phát giác phơi bày ra trước bàn dân thiên hạ, thêm một lần
nữa doanh nghiệp bất chấp đạo đức khi từ chối bồi thường cho các nạn nhân theo
đúng mức thiệt hại mà nạn nhân phải gánh chịu, và vẫn ngang nhiên "mặc cả" cho
hành vi của mình. Việc từ chối bồi thường thỏa đáng cho nông dân minh chứng
Vedan – một thương hiệu nổi tiếng coi thường yếu tố đạo đức kinh doanh. Hành vi
phá hoại môi trường của Vedan luôn là đề tài làm nóng dư luận xã hội. Nóng vì
mức độ trầm trọng và nóng hơn nữa là cách hành xử vô trách nhiệm trong việc
khắc phục hậu quả.

Tội ác này Vedan đã gây ra suốt 15 năm và tiếp tục gây ra trong suốt 2 năm "ngồi
họp" khi họ đóng vai trò con buôn, dù là thủ phạm, để chây ì, để mặc cả, để kéo
nông dân tới ngày cuối của thời hiệu khởi kiện.

Một tội ác phải bị trừng phạt thông qua một phiên tòa hình sự, chứ không phải chỉ
là chuyện hàng chục cuộc họp bàn "căng thẳng" trong suốt hai năm, kể từ khi việc
xả thải của Vedan bị bắt quả tang "hai năm rõ mười", để cãi nhau xem là "Hỗ trợ"
hay "Bồi thường", là 87, hay 92, hay 100% mức thiệt hại.

Việc buộc được Vedan phải bồi thường 100% yêu cầu, trong khi 100% yêu cầu
chưa chắc đã phải là 100% thiệt hại do những yếu tố vô hình không tính được, vì
thế, thực ra cũng chẳng có gì đáng coi là chiến thắng.

Vedan, là một trong 3 DN có vốn đầu tư lớn nhất vào Đồng Nai với 442 triệu
USD. Nhưng nếu chỉ vì sợ mất lòng nhà đầu tư lớn, nếu hôm nay những tội ác của
họ được xử lý một cách "nhân đạo" bằng việc tổ chức các cuộc cãi vã để đòi bồi
thường, thì liệu ngày mai, sẽ còn bao nhiêu Vedan khác tiếp tục xả thải, khi mà
những khoản "trăm tỷ" này còn rẻ hơn nhiều so với những chi phí mà đáng lẽ họ
phải bỏ ra để xử lý nước thải, nếu không phải ở Việt Nam?

 Hay như câu chuyện đời thật mới đây, gã khổng lồ BP nhanh nhảu gập đầu
hối lỗi và không đợi đo lường hậu quả đã chấp nhận chi 20 tỉ USD làm quỹ
bồi thường thiệt hại cho người dân Mỹ do sự cố tràn dầu ngoài khơi vịnh
Mexico, dù phải bán tháo tài sản. Kẻ gây thiệt hại phải bồi thường thiệt hại.
Đó là văn hóa ứng xử, là đạo đức kinh doanh, là đạo lý ở đời.
  Đại gia bột ngọt Vedan VN thì sao? Cách đây 15 năm, Vedan đã một lần
nhận lỗi và cò kè bớt một thêm hai trước khi bấm bụng bồi thường cho
người dân TP.HCM, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu 15 tỉ đồng dưới danh
nghĩa “hỗ trợ ngư nghiệp”.
 Miệng nói “hỗ trợ ngư nghiệp” nhưng Vedan lại thò tay mở van đường ống
ngầm để giết sông Thị Vải, xua cá ra biển, giết tôm trong đầm khiến người
dân phải cuốn lưới gác dầm lên bờ mưu sinh nghề khác. Bị bắt quả tang với
chứng cứ rành rành, không đường chối cãi thì Vedan lại mở miệng tiếp tục
“hỗ trợ” và trả giá với người dân từng con cá, con sò.
 Đại diện của nông dân nhiều lần đem đạo lý giản dị ở đời ra nói nhưng
Vedan “không hiểu”, chẳng nghe. Cách hành xử như thế khác nào Vedan
đang mặc cả với uy tín thương hiệu, với đạo đức kinh doanh và đạo lý ở đời
của chính mình!

 Qua vụ việc trên đây cho thấy việc công ty Vedan vi phạm đã rõ. Song, xét
về mặt đạo đức trong kinh doanh có thể nhận thấy Vedan là một doanh
nghiệp lớn nhưng chưa phải là doanh nghiệp có thiện trí trong đạo đức kinh
doanh vì việc xả chất thải độc hại ra môi trường là vi phạm pháp luật nhưng
họ vẫn làm đến khi bị phát hiện bắt quả tang thì việc khắc phục hậu quả và
bồi thường thiệt hại cho người dân họ lại “cò cưa” từng tí một. Chúng ta
nhìn lại vụ công ty BP của Mỹ sau khi bị sự cố vụ tràn dầu ngoài ý muốn
vừa qua. Song họ đã rất hợp tác với chính quyền cũng như người dân để
khắc phục hậu quả sau sự cố.

4. Khía cạnh nhân văn:

Không những không nâng cao được chất lượng cuộc sống của người dân mà còn
làm cho cuộc sống của người dân càng thêm lao đao khốn khổ

Không những không san sẻ được gánh nặng cho chính phủ mà còn làm gia tăng
gánh nặng đó: dự kiến để cứu sông thị vải thì phải mất 15 năm và hàng trăm tỷ
đồng

Kết luận: hành động của Vedan đã hoàn toàn loại bỏ đạo đức kinh doanh và
trách nhiệm xã hội.

Phần III:

I.Kết quả hoạt động doanh nghiệp sau khi bị phát hiện xả thải trực tiếp ra
môi trường không qua xử lý
Vedan bị đình chỉ 6 tháng

Ngày 6/10, Thứ trưởng Bộ TNMT, Trần Hồng Hà cũng đã kí quyết định số
1999/QĐ-BTMT đình chỉ giấy phép xả nước thải của Vedan vào nguồn nước. Thời
hạn đình chỉ là 6 tháng kể từ ngày kí quyết định.

Theo đó, trong thời gian đình chỉ hiệu lực của giấy phép, Công ty Vedan Việt Nam
không có các quyền liên quan đến giấy phép xả nước thải vào nguồn nước và phải
có các biện pháp khắc phục hậu quả.

Bộ TNMT cũng đề nghị tạm thời đình chỉ hoạt động sản xuất của Công ty Vedan
cho đến khi hoàn thành các biện pháp xử lý chất thải đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc
gia về chất thải. Trước 1 tháng kể từ ngày hết thời hạn đình chỉ hiệu lực của giấy
phép xả thải vào nguồn nước, Công ty Vedan phải có trách nhiệm báo cáo Bộ
TNMT để kiểm tra kết quả thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả.

Việc tiếp tục đình chỉ hiệu lực của giấy phép hoặc thu hồi giấy phép được dựa trên
việc khắc phục hậu quả của Vedan.

Theo báo cáo của Bộ TNMT, Công ty Vedan đã họat động chính thức tại Việt Nam
từ năm 1993 có tổng vốn đầu tư là 460.724.000 USD. Tính từ năm 1994 đến 2007,
mỗi năm công ty doanh thu khoảng 151 triệu USD, lợi nhuận trước thuế khoảng
11,3 triệu USD.

Xử phạt vi phạm hành chính đối với công ty Vedan với hình thức xử phạt chính
là:

- Phạt tiền 267,5 triệu đồng (Ngày 6/10, Thanh tra Bộ TNMT đã ra quyết định số
131/QĐ-XPHC xử phạt hành chính về bảo vệ môi trường đối với Công ty Vedan
số tiền này). Đồng thời truy thu khoản phí bảo vệ môi trường đối với nước thải
công nghiệp trốn nộp là 127,2 tỷ đồng.

- Cấm hoạt động xả chất thải lỏng (dịch thải sau lên men, nước thải, dung dịch bùn
thải) không đạt tiêu chuẩn Việt Nam về môi trường cho phép (quy chuẩn kỹ thuật
quốc gia về chất thải) ra môi trường.

- Có trách nhiệm chi trả chi phí đền bù thiệt hại, chi phí khắc phục hậu quả tình
trạng ô nhiễm môi trường sông Thị Vải, đền bù thiệt hại về kinh tế và môi trường
gây ra đối với các tổ chức cá nhân bị thiệt hại do vi phạm của công ty gây ra theo
quy định của pháp luật.

Cả một khúc sông Thị Vải đã bị ô nhiễm, nổi bọt trắng xóa do Vedan

II.Biện pháp khắc phục hậu quả

Tại cuộc thị sát, Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên cũng đánh giá thiện chí khắc phục
hậu quả về môi trường do công ty này gây ra.

Vedan đã thực hiện tốt quyết định 131 mà bộ này đã ban hành, nghiêm túc thực
hiện ngưng xả thải, ngưng sản xuất và xây dựng các công trình xử lý nước thải
mới, trong đó, việc Vedan vẫn đảm bảo việc làm và thu nhập cho 2.500 lao động
bằng cách bố trí sản xuất và tổ chức đào tạo lại, thực hiện việc thu mua các sản
phẩm nông nghiệp cho nông dân theo hợp đồng kinh tế đã được ký kết là vấn đề
đáng hoan nghênh.

Báo cáo của Công ty Vedan cũng cho biết, đến thời điểm hiện nay, doanh nghiệp
này đã thực hiện nộp trên 127 tỷ đồng tiền truy thu phí bảo vệ môi trường và trên
267 triệu đồng tiền phạt vi phạm hành chính.

Doanh nghiệp đã thực hiện các biện pháp khắc phục vi phạm theo quyết định xử
phạt vi phạm hành chính và kết luận kiểm tra về môi trường của Tổng cục Môi
trường đúng tiến độ quy định, với tổng kinh phí đầu tư đến thời điểm hiện nay là
trên 33 triệu USD.

Công ty Vedan đã tháo bỏ toàn bộ các tuyến ống ngầm dài trên 2.200m, 4 máy
bơm và 3 họng xả chất thải ngầm cắm sâu 10m xuống sông Thị Vải; dừng việc xả
nước thải vào hệ thống 21 hồ sinh học và bơm nước thải từ 21 hồ sinh học này vào
hệ thống xử lý theo quy định.

Công ty Vedan cũng đã hoàn thiện việc cải tạo nâng cấp 3 hệ thống xử lý nước thải
sản xuất hiện có (4.000m3/ngày); xây dựng bổ sung hai hệ thống xử lý nước thải
sản xuất mới (5.000m3/ngày) và hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt 300m3/ngày;
hoàn thành việc thực tách riêng tuyến thoát nước thải công nghiệp với nước giải
nhiệt; lắp đặt 3 hệ thống quan trắc nước thải tự động đảm bảo nước thải sau xử lý
đạt tiêu chuẩn quy định.

Đối với 4 nhà máy chế biến tinh bột sắn tại Bình Phước, Gia Lai, Hà Tĩnh và Bình
Thuận hiện công ty đã xây dựng và đưa vào vận hành hệ thống xử lý nước thải
biogas, do đó nguồn thải của những nhà máy này đã được đảm bảo.

Ngay sau khi các kênh phân phối và người tiêu dùng “đồng lòng” tẩy chay sản
phẩm của Vedan vì thái độ “cò cưa” trong việc đền bù thiệt hại cho người dân,
Vedan đã có những phản ứng tích cực hơn. Được biết, Vedan đã thống nhất bồi
thường thiệt hại 100% số tiền yêu cầu bồi thường thiệt hại cho người dân 3 tỉnh,
thành nói trên với tổng số tiền gần 219 tỷ đồng.

Vedan là một DN 100% vốn đầu tư nước ngoài (ĐTNN) có cơ sở kinh doanh đặt
tại Đồng Nai, tiêu thụ nguyên liệu tại địa phương, tạo ra khoảng 2.000 việc làm với
thu nhập bình quân trên 2.1 triệu VNĐ/tháng. Sau khi bắt đầu hoạt động, nguồn
nước thải của Vedan làm ô nhiễm sông Thị Vải, từ năm 1994 các hộ dân đã khiếu
nại, nhiều hộ ngừng kinh doanh. Năm 1995, Vedan đã chi 15 tỷ VNĐ hỗ trợ ngư
dân chuyển đổi nghề nghiệp. Mặc dù vậy, Vedan tiếp tục gây ô nhiễm sông Thị
Vải thêm 14 năm nữa mới bị phát hiện. Tháng 9/2008 Vedan bị bắt quả tang thải
chưa qua xử lý ra sông Thị Vải qua hệ thống những đường hầm bí mật.

Sau khi vụ việc được phát hiện, những vướng mắc trong xử lý hành vi phạm pháp
của Vedan bộc lộ dần. Luật ta trói ta, các cơ quan hành pháp chưa có đủ thẩm
quyền rạch ròi để thực thi pháp luật. Về xử lý hành chính, Bộ TN&MT đã xử phạt
và truy thu phí môi trường của Vedan, song đùn đẩy trách nhiệm đình chỉ hoạt
động hoặc rút giấy phép kinh doanh của Vedan xuống cho chính quyền tỉnh Đồng
Nai. Về xử lý hình sự, cơ quan điều tra không thể khởi tố hình sự vụ án này vì luật
pháp VN chưa quy định trách nhiệm hình sự của pháp nhân công ty Vedan và chỉ
truy cứu trách nhiệm cá nhân các lãnh đạo Vedan nếu họ đã bị xử lý hành chính.
Về khía cạnh bảo vệ lợi ích công cộng, cho đến nay chưa có cơ quan Nhà nước nào
được chỉ định buộc Vedan khôi phục lại môi trường sinh thái cho dòng sông Thị
Vải.

Ngoài lợi ích công cộng, gây hại cho cộng đồng nói chung cho đến nay vẫn chưa
được cơ quan nào khởi kiện Vedan đòi bồi hoàn, sông Thị Vải chết gây hại cụ thể
cho 7.000 hộ nông dân của ba tỉnh Đồng Nai, BR-VT và TP.HCM. Sau khi Vedan
bị bắt quả tang, nông dân bắt đầu đòi Vedan bồi thường, yêu cầu của họ được dư
luận xã hội ủng hộ trong suốt các năm 2008-2010. Các tờ báo lớn ở VN liên tục
đưa tin, tổ chức hội thảo, kêu gọi hỗ trợ nông dân. Các đoàn đại biểu Quốc hội chất
vấn trách nhiệm của Bộ TN&MT. Ngoài ra, các siêu thị cũng góp sức hỗ trợ nông
dân. Vì bị người tiêu dùng tẩy chay, từ tháng 10/2008 nhiều siêu thị Big C,
Maximark, Coopmart, Metro đã ngừng kinh doanh sản phẩm của Vedan. Dư luận
như bị đổ thêm dầu vào lửa khi 3 sản phẩm của Vedan trớ trêu lại được Cục
VSATTP Bộ Y tế tặng bằng khen vì sự an toàn sức khỏe cộng đồng năm 2009.
Đến cuối tháng 07 đầu tháng 8/2010, tất cả những sức ép đa dạng này dồn Vedan
vào thế phải thương lượng với nông dân.

Khi nông dân đòi Vedan bồi thường, phản ứng của chính quyền ba tỉnh là khác
nhau. Tại TP.HCM, dưới sự chỉ đạo của Thành ủy và UBND, Hội Nông dân đứng
ra làm đầu mối tiếp nhận đơn thư của người dân. Hội Nông dân TP.HCM cũng chủ
động báo cáo Trung ương Hội Nông dân Việt Nam và qua đó báo cáo sự việc tới
Ban Bí thư Trung ương Đảng, từ đó đưa nội dung vụ việc Vedan ra thảo luận tại
cuộc họp của Chính phủ vào ngày 02/11/2008. Tại BR-VT, chính quyền giao Sở
NN & PTNT chủ trì giúp nông dân kê khai và xác định thiệt hại. Từ đề xuất của
chính quyền TP.HCM và BR-VT, Bộ TN&MT đã chỉ đạo Viện Môi trường và Tài
nguyên (ĐHQG TP.HCM) hỗ trợ xác minh thiệt hại, hỗ trợ chứng cứ giúp nông
dân đấu tranh với Vedan. Bộ TN&MT cũng tạm ứng trước 2,6 tỷ đồng từ Quỹ Bảo
vệ Môi trường giúp nông dân nộp tạm ứng án phí khi khởi kiện ra tòa án. Như vậy,
nếu có chỉ đạo thống nhất từ trên xuống, các đoàn thể và thể chế hành chính VN có
thể phát huy được sức mạnh tốt. Ngược lại tại Đồng Nai, do Vedan nằm trên địa
bàn tỉnh, tiêu thụ nguyên liệu, tạo việc làm, đóng góp đáng kể cho kinh tế của địa
phương, chính quyền Đồng Nai không chủ động hỗ trợ nông dân khởi kiện, chần
chừ không tiến hành hỗ trợ kê khai và xác minh thiệt hại cho nông dân. Hội Nông
dân Đồng Nai thậm chí còn thỏa thuận ghi nhận mức hỗ trợ của Vedan là 15 tỷ
VNĐ, trong lúc nông dân tỉnh này đòi Vedan bồi thường 119 tỷ VNĐ. Như vậy,
nếu thiếu chỉ đạo từ trên, các hiệp hội khá thụ động khi đại diện cho tiếng nói của
hội viên.

Nông dân nghe hướng dẫn các thủ tục khởi kiện.

Giúp nông dân phải kể đến sự đóng góp của hội luật gia và giới luật sư. Từ tháng
7/2010 hàng chục tổ chức luật gia, luật sư với hàng trăm luật sư của ba tỉnh đã tự
nguyện hỗ trợ miễn phí cho nông dân, giúp họ chuẩn bị hồ sơ và khởi kiện Vedan
ra tòa. Tại Đồng Nai, sau khi nhận được sự gợi ý bằng văn bản của UBND tỉnh
Đồng Nai, 40 văn phòng luật sư đã tình nguyện tham gia hỗ trợ miễn phí cho nông
dân Đồng Nai, giúp họ thảo đơn kiện và chuẩn bị hồ sơ vụ kiện, làm đơn giảm án
phí cho các hộ nghèo, hoàn tất các thủ tục ủy quyền cho luật sư, giúp đỡ vẽ sơ đồ
vùng thiệt hại, củng cố chứng cứ giúp nông dân. Với cố gắng rất lớn của các tổ
chức luật sư và sự chia sẻ của các tòa án địa phương, khoảng 4.700 hồ sơ đơn kiện
riêng lẻ đã được hoàn tất và khởi kiện tại các địa phương trong một thời gian
khoảng 5 tuần trước khi hết thời hiệu khởi kiện và nộp tại các tòa án địa phương.

Vụ Vedan, một năm sau nhìn lại, Trước sức ép của dư luận, sự đe dọa của hàng
cho thấy sức mạnh to lớn của toàn ngàn vụ kiện, và sự tẩy chay của người tiêu
xã hội, từ báo chí, người tiêu dùng, dùng, Vedan từ chỗ chỉ hứa cam kết hỗ trợ
các hiệp hội cho tới các thể chế nông dân, đã bắt đầu chấp nhận thương lượng
chính thức của Nhà nước, nếu tất cả về bồi thường. Đến ngày 10/09/2010, thông
đồng lòng gìn giữ môi trường sống, qua thỏa thuận riêng rẽ với đại diện nông dân
cái khó ló cái khôn, sẽ có vô vàn của ba tỉnh, Vedan đã chấp nhận bồi thường
phương cách định hướng tăng gần 220 tỷ VNĐ cho 7.000 hộ nông dân, với
trưởng vì chất lượng cuộc sống của điều kiện các hộ nông dân rút lại đơn khởi
người dân.
kiện. Như vậy các bên đã đạt được một giải pháp chấp nhận được mà không phải
tiến hành gần 5.000 vụ kiện tốn kém thời gian, tiền bạc, với kết cục chưa thật rõ
ràng. Trên thực tế, cho đến nay Vedan đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ bồi thường
như cam kết. Cuối tháng 01/2011, nông dân Cần Giờ TP.HCM đã nhận đủ số tiền
bồi thường, họ đã quyết định chia đều số tiền 45,7 tỷ VNĐ cho 839 hộ dân bị thiệt
hại. Tại BR-VT, Sở NN&PTN làm đầu mối đã phân chia 53,619 tỷ VNĐ cho 1255
nông hộ theo tỷ lệ khai báo trước khi khởi kiện. Riêng tại tỉnh Đồng Nai, vẫn còn
nhiều khó khăn trong việc chia tiền, vào thời điểm 07/2011 địa phương này mới
chia được khoảng 37 tỷ trong tổng số 119,5 tỷ VNĐ tiền bồi thường thiệt hại của
Vedan cho nông dân.

III.Ảnh hưởng từ vụ việc đến thương hiệu doanh nghiệp

Sau khi vụ việc Vedan gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng cho sông Thị Vải
cũng như nguồn nước thì thương hiệu Vedan trên thị trường đã gặp phải những
khó khăn rất lớn,và hơn thế nữa,với việc Vedan chần chừ trong việc bồi thường
thiệt hại,kéo dài thời gian khắc phục hậu quả đã gây nên nỗi bức xúc rất lớn trong
lòng người tiêu dùng trên cả nước,đã có những phản hồi và ý kiến cho rằng tẩy
chay tất cả các sản phẩm của Vedan

Từ ngày 5/8, các sản phẩm bột ngọt, hạt nêm mang nhãn hiệu Vedan sẽ bị “lôi
xuống” khỏi kệ trên toàn hệ thống siêu thị thị Co.op Mart. Saigon Co.op đưa ra
quyết định này để phản đối tình trạng gây ô nhiễm môi trường của công ty Vedan.
Tại hệ thống BigC, một số siêu thị ở khu vực miền Bắc và miền Trung cũng đã tạm
ngưng kinh doanh các mặt hàng của Vedan.
Ghi nhận tại một số siêu thị khác tuy chưa chính thức tẩy chay nhãn hàng Vedan
nhưng rất nhiều người tiêu dùng đã quay lưng, làm sức tiêu thụ của nhãn hày này
giảm hẳn.

Các động thái trên được xem là phản ứng tích cực của các nhà phân phối cũng như
người tiêu dùng trong nước trước những sai phạm gây ô nhiễm môi trường nghiêm
trọng và việc giải quyết hậu quả kiểu “bớt lên trả xuống” của Vedan trong việc bồi
thường cho bà con nông dân.
Hàng loạt các siêu thị, chợ tại Hà Nội và TPHCM cùng đưa ra quyết định “tẩy
chay” sản phẩm của công ty Vedan. Họ cho biết, sẽ chỉ xem xét lại quyết định khi
Vedan khắc phục xong sự cố và giải quyết thỏa đáng cho bà con nông dân.
Từ siêu thị ra... chợ

Sau khi Co.opMart chính thức công bố việc ngừng bán sản phẩm của Vedan, hàng
loạt các siêu thị cũng đưa ra quyết định “tẩy chay” sản phẩm của công ty này như
BigC, Metro, Citimart… Quyết định này được các siêu thị đưa ra nhằm ủng hộ bà
con nông dân TPHCM, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu hiện đang trong quá trình
khởi kiện công ty Vedan về việc công ty này gây ô nhiễm sông Thị Vải.

“Phong trào” tẩy chay Vedan không chỉ rộ lên ở các siêu thị mà tại các chợ, các
cửa hàng tạp hóa ở TPHCM, sản phẩm của công ty này cũng bị các tiểu thương
ngưng bán hoặc đang tiếp tục “đình chỉ”, còn người tiêu dùng thì “quay lưng”.

Nối tiếp hành động “nói không” với sản phẩm Vedan của các “đại gia” TPHCM,
các siêu thị, chợ tại Hà Nội cũng đã vào cuộc dừng bán sản phẩm này.

 
Không chỉ ở siêu thị mà tại nhiều chợ ở TPHCM
cũng không còn “bóng dáng” sản phẩm của Vedan.

Tại Big C Thăng Long - Hà Nội, những kệ hàng bày bán sản phẩm của Vedan đã
được thay thế bằng các sản phẩm cùng chủng loại của các nhà sản xuất khác.
Hàng loạt các chợ cũng vắng bóng Vedan.

IV.Nhìn từ vụ việc Vedan

Tập đoàn Nike đã từng bị tẩy chay toàn cầu vì điều kiện lao động khắc nghiệt tại
Đông Á và Đông Nam Á. Muối i-ốt của Unilever trong một thời gian ngắn chiếm
35% thị trường Ấn Độ vì đã gắn kết sản phẩm với sức khoẻ cộng đồng. Trong khi
đó, tại VN, Vedan đang có những vi phạm nghiêm trọng, gây xôn xao dư luận
Đọc báo chí mấy ngày nay, không ai không đau lòng trước những tin tức dồn dập
về vụ phát hiện Công ty Vedan Việt Nam xả nước thải chưa qua xử lý ra sông Thị
Vải. Theo ước tính của nhiều báo đưa tin, mỗi ngày Vedan có thể xả nước thải tới
5.000 m3 ra sông. Nghiêm trọng hơn, hành động này được cơ quan kiểm tra cục
C36 đánh giá có chủ định “che mắt”, khi Vedan Việt Nam sử dụng hệ thống xử lý
nước thải thiết kế bởi hàng ngàn van đóng mở tự động.
Với một tích tắc cầu dao (điện), toàn bộ các van xả sẽ đóng lại, ngăn không cho bất
kỳ dòng nước thải nào chảy ra sông. Có thể nói, hành động của Vedan không
những gây bất bình với dư luận xã hội, mà còn nêu một "tấm gương xấu" về một
tinh thần "trách nhiệm xã hội" (Corporate Social Responsibility) mà cộng đồng
doanh nghiệp Việt Nam đang hướng tới.
Với xu thế "làm ăn với thế giới", doanh nghiệp Việt Nam một mặt đang trong quá
trình hội nhập các chuẩn mực hành xử, trong đó việc tuân thủ tuân thủ một số quy
tắc kinh doanh có trách nhiệm với xã hội đóng vai trò điều kiện tiên quyết. Mặt
khác, quá trình chuyển đổi thành phần của nền kinh tế quốc dân xác định một nền
tảng cấu trúc kinh tế mới. Sự đa dạng và cụ thể hoá về trách nhiệm khiến cho các
nhà quản lý không thể nhắm mắt làm ngơ trước những đòi hỏi từ xã hội. Trách
nhiệm của ban giám đốc trước Hội đồng quản trị được cụ thể hoá bằng trách nhiệm
của công ty với người tiêu dùng, thể hiện qua chất lượng sản phẩm, điều kiện lao
động và đặc biệt là ảnh hưởng của sản xuất với môi trường xung quanh.
Bên cạnh đó, từ những năm 70, luận điểm nhà kinh tế học Milton Friedman,
"Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp sẽ làm tăng lợi nhuận của họ" đã được
chứng minh bằng thực tế và được nhiều các tập đoàn và công ty đa quốc gia định
chế hoá thông qua chính sách phát triển kinh doanh của mình. Một mặt, đây là hình
thức xây dựng thương hiệu một cách hiệu quả nhất khi sản phẩm của mình có điểm
khác biệt nổi bật so với các mặt hàng cùng chủng loại. Mặt khác, nó đánh trúng
vào tâm lý chung của giới tiêu thụ, khi tận dụng những vấn đề xã hội thành một
phương châm cho mặt hàng kinh doanh.
Tập đoàn Nike những năm 1990 bị tẩy chay trên toàn cầu vì điều kiện lao động
khắc nghiệt tại các nhà máy tại Đông Á và Đông Nam Á. Sản phẩm muối i-ốt của
Unilever có thể trong một thời gian ngắn chiếm 35% thị trường Ấn Độ vì đã phát
triển một chiến lược đúng đắn, gắn kết sản phẩm của mình với sức khoẻ cộng đồng
thông qua hợp tác với Quỹ nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF).
Xu thế phát triển kinh doanh trên thế giới đang tập trung "phụng sự xã hội" cũng
như đáp ứng những nhu cầu mà xã hội, khách hàng, người tiêu dùng của mình
quan tâm. Làn sóng này không thể nào đảo ngược.
Vì thế, qua trường hợp của Vedan không chỉ Nhà nước, các doanh nghiệp đang
hướng tới các giá trị phục vụ cộng đồng, hay vị thế người dân bên sông Thị Vải
chịu nhiều ô nhiễm, mà bất kỳ người nào trong mỗi chúng ta cũng phải có trách
nhiệm bày tỏ thái độ trước những việc làm tương tự.
Về mặt quản lý vĩ mô, khi các doanh nghiệp vẫn còn chưa ngộ ra rằng phát triển
bền vững chính là phương thức tối đa hoá lợi nhuận một cách hiệu quả nhất, thì
những biện phát xử lý nghiêm minh, chế tài bằng pháp luật của chính quyền đối
với đối tượng sai phạm cùng việc xây dựng một cơ chế khuyến khích dư luận đứng
ra tự bảo vệ các quyền lợi chính đáng của mình sẽ là những điều tối cần thiết để
hình thành ý thức "trách nhiệm xã hội cho doanh nghiệp" ở ta trong thời gian hội
nhập sắp tới

Trách nhiệm đối với xã hội của doanh nghiệp

(corporate social responsibilities - CSR), sự phát
triển cao hơn của đạo đức kinh doanh là một vấn đề
đương đại đặt ra cho các công ty ở các nước phát
triển.

Có thể thấy vô số trường hợp, từ các công ty dược

lớn bị chỉ trích vì không cung cấp thuốc giá rẻ cho
những người bị nhiễm HIV/AIDS ở các nước đang
phát triển, Nike, GAP bị tấn công vì sử dụng lao
động trẻ em, hay bất kỳ một hành vi gây ô nhiễm
môi trường nào cũng có thể huỷ hoại danh tiếng của
một công ty lớn.

Nhưng ở Việt Nam, CSR vẫn là một khái niệm xa

lạ vì thiếu sự hiểu biết và quan tâm của dân chúng.
Thái độ của cộng đồng đối với hoạt động của doanh
nghiệp ít khi căng thẳng. Chưa bao giờ có một vụ
án tập thể nào thưa kiện một công ty tại toà án về
các vi phạm của họ trong khi hoạt động. Công ty có
gây ô nhiễm thì công chúng chỉ viết lên báo hay tố
cáo với cơ quan hữu trách, chứ không có một cuộc
tranh chấp trực diện ngoài toà án.

Về môi trường, chúng ta sống nghèo, sống chật

quen nên chưa quan tâm đến môi trường sạch đẹp.
Chúng ta ít sửa chữa một môi trường đang có mà
thường dọn ra một môi trường mới để đi tìm cái
sạch và đẹp. Thay vì nêu lên để giải quyết vấn đề
thì chúng ta tìm cách rời bỏ nó. Do vậy, các công ty
chưa bị áp lực về đạo đức kinh doanh.

Tuy nhiên, khi những lo lắng về biến đổi khí hậu,

huỷ hoại môi trường ngày một trở nên ám ảnh hơn,
đã đến lúc cần thay đổi nhận thức của công chúng
về vấn đề này. Trách nhiệm xã hội của doanh
nghiệp, hơn lúc nào hết, cần được đặt ra. "Chúng
tôi tốt", chứ không chỉ "sản phẩm của chúng tôi rẻ,
đẹp, bền" cần được coi là một thang giá trị để thu
hút khách mua hàng.