Professional Documents
Culture Documents
BAITANG/SEKSYON:___________________________
____ 11/12
FILIPINO
SA PILING LARANG
(Akademik)
Kwarter I/III – Linggo 1
Konsepto ng Sulating Akademik
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anumang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda
kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o
tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula atbp.) na ginamit sa CLAS na
ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban
sa CLAS na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito. Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
anumang paraan nang walang pahintulot ng Kagawaran.
Inilathala ng Dibisyon ng Lungsod ng Puerto Princesa
Tagapamahala:
Servillano A. Arzaga CESO V, SDS
Loida P. Adornado PhD, ASDS
Cyril C. Serador PhD, CID Chief
Ronald S. Brillantes, EPS-LRMS Manager
Luis R. Mationg, EPS-Filipino
Eva Joyce C. Presto, PDO II
Rhea Ann A. Navilla, Librarian II
Mga Layunin:
1. Nakabubuo ng sariling kahulugan ng makrong kasanayan sa pagsulat.
2. Natutukoy ang mahahalagang konsepto ng pagsulat batay sa tinalakay.
3. Naibibigay ang mga tumpak na impormasyon ukol sa kasanayan sa
pagsulat.
Subukin Natin
Panuto: Unawain ang mga katanungan at bilugan ang titik ng tamang sagot sa tinutukoy
ng bawat aytem.
7. Ang nagwika na ang kakayahan sa pagsulat ay itinutura at natututuhan dahil hindi umano ito
namamana sa magulang. Siya ay si _______.
A. Hellen Keller C. Patrocino V. Villafuerte
B. Isagani R. Cruz D. Yuzhong Zilong
10. Kompletuhin ang pangungusap. “Ang pagsulat ay ______________ ng mga ideya, konsepto,
paniniwala at nararamdaman na ipinahahayag sa paraang pasulat, limbag at ____________.
A. artikulasyon – elektroniko C. kumbinasyon -- pamamahagi
B. pagsusuri -- pagtatala D. sanggunian -- pagkakalap
2
MAKRONG KASANAYAN SA PAGSULAT
Nina: Josefina Mangahis, Rhoderick Muncio, at Corazon Javilla
Ano nga ba ang pagsulat? Ang pagsulat ay artikulasyon ng mga ideya, konsepto,
paniniwala at nararamdaman na ipinahahayag sa paraang pasulat, limbag at elektroniko
(sa kompyuter). Binubuo ang pagsulat sa dalawang yugto. Una na rito ang yugtong
pangkognitibo, ibig sabihin, nasa isip lahat natin ang ating mga isusulat. Nagkakaroon ng
artikulasyon ang mga ideya, paniniwala at iba pa sa dahilang masusing dumaraan ito sa
isipan ng tao na pag-isipan, naisapuso o naunawaan bago naisulat. Ang ikalawang yugto
ay ang mismong proseso ng pagsulat. Nagkakaroon ng hulma at tiyak na hugis ang mga
ideya at konseptong nasa isipan ng tao habang unti-unting naisusulat ito sa papel.
Nagkakaroon ng kaganapan ang yugtong pangkognitibo sa pagsulat na mismo.
Magkakambal ang dalawang yugtong ito sa dahilang sabay na ginagamit ito sa pagsulat.
May tatlong paraan at ayos ng pagsulat tulad ng (1) pasulat o sulat-kamay na
kasama rito ang liham, tala ng leksyon sa klase, talaarawan at iba pa; (2) limbag tulad ng
nababasa sa jornal, magasin, aklat, ensayklopidya; at (3) elektroniko na ginagamit sa
pagsulat ng liham o kaya’y magsulat/magmakinilya sa kompyuter ng mga artikulo, balita,
dokumento, pananaliksik na ginagawa at iba pa.
1. Pormal. Ito ay mga sulating may malinaw na daloy at ugnayan ng pangunahing paksa
at detalyadong pagtalakay ng balangkas ng paksa. May sinusunod na proseso ang pagsulat
at laging ginagamit dito ang ikatlong panauhan sa pagsulat ng teksto. Karaniwang mga
halimbawa nito ang akademikong pagsulat ng sanaysay, pamanahunang papel, at tesis.
Piling–pili ang mga salitang ginagamit sa pagsulat ng mga sulating pormal.
2. Di-Pormal. Ito ay mga sulatin na malaya ang pagtalakay sa paksa, magaan ang
pananalita, masaya at may pagkapersonal na parang nakikipag-usap lamang sa mga
mambabasa. Ang ilang halimbawa nito ay di-pormal na sanaysay, talaarawan, kuwento at
iba pa.
3. Kombinasyon. Malayo na rin ang narating ng malikhain at akademikong pagsulat sa
bansa lalo na sa hanay ng mga kabataang manunulat na nagsasagawa ng eksperimento ng
estilo, nilalaman at pormat ng pagsulat. May mga iskolarling papel na gumagamit ng tala
o istilo ng pagsulat ng jornal, liham at iba pang personal na sulatin kaya posibleng
magkaroon ng kumbinasyon ng pormal at di-pormal na uri ng pagsulat.
3
PROSESO NG PAGSULAT
Ayon kay Isagani R. Cruz, naituturo ang pagsulat sapagkat hindi naman namamana
ang kakayahang ito. Pinag-aaralan sa kolehiyo ang proseso ng pagsulat upang maging
epektibo at makabuluhan ang gawaing pangkomunikatibo at pang-akademiko. Tingnan
natin ang anim na yugto sa proseso ng pagsulat:
ORGANISASYON NG TEKSTO
4
Tayo’y Magsanay
GAWAIN
1
Panuto: Sagutin ang sumusunod na katanungan batay sa mga konseptong tinalakay.
Gawing gabay ang mga tanong.
Di Pormal Pormal
Kombinasyon
GAWAIN
2
Panuto: Sagutin ang sumusunod na katanungan batay sa mga konseptong tinalakay.
Gawing gabay ang mga tanong.
Pamagat: __________________________________________
Ating Pagyamanin
GAWAIN
1
Panuto: Sumulat ng sariling kahulugan ng MAKRONG KASANAYAN SA PAGSULAT.
Tiyakin na ito ay orihinal na ideya na pinagyaman mula sa mga ideyang natutuhan mula
sa talakayan.
2. Ayon sa kanya, ang pagsulat ay natututuhan sapagkat hindi naman ito namamana.
A N R U Z
7
Ating Tayahin
Panuto: Unawain ang mga katanungan at bilugan ang titik ng tamang sagot sa tinutukoy
ng bawat aytem.
5. Ang nagwika na ang kakayahan sa pagsulat ay itinutura at natututuhan dahil hindi umano ito
namamana sa magulang. Siya ay si _______
A. Hellen Keller C. Patrocino V. Villafuerte
B. Isagani R. Cruz D. Yuzhong Zilong
8
6. Ang pagsulat ay inihambing sa ____________.
A. pag-ibig B. mahika at hiwaga C. awitin D. balani
10. Batay sa ikalawang talata, ano ang pinakamahalagang dapat taglayin ng isang
mabisang sulatin?
A. Kaakit-akit na panimula C. Impresyon sa puso at diwa
B. Malinaw na kaisipan D. Lahat ng nabanggit
9
Susi sa Pagwawasto
Subukin Natin
Tayo’y Magsanay
1. A
2. B
3. C Gawain 1
4. A 1. Nakabatay sa paliwanag ng mag-aaral.
5. D 2. Nakabatay sa palliwanag ng mag-aaral
6. C
7. B Gawain 2
8. A 1. Nakabatay sa paliwanag ng mag-aaral.
9. C 2. Nakabatay sa paliwanag ng mag-aaral
10. A
3. Nakabatay sa paliwanag ng mag-aaral.
Ang Aking Natutuhan
Artikulasyon Ating Pagyamanin
Konsepto
Nararamdaman Gawain 1
Inilimbag 1. Nakabatay sa paliwanag ng mag-aaral.
Pasulat
Limbag Gawain 2
1. PAGLALARAWAN
Ating Tayahin
2. ISAGANI R. CRUZ
1. A
2. D 3. KOMBINASYON
3. A 4. ELEKTRONIKO
4. A 5. BORADOR
5. B
6. A
7. B
8. C
9. A
10. D
Sanggunian
Aklat
10
FEEDBACK SLIP
A. PARA SA MAG-AARAL
Wala
PANGALAN NG PAARALAN:
11