Professional Documents
Culture Documents
ამჴმელი – ამღები.
არდაბაგი – სარკმელი.
აღვსება – აღდგომა.
აღმოსავალი – აღმოსავლეთი.
აღჭურვა – შეიარაღება.
-ბ-
ბაია – დანაკის კუდის ფოთოლი
ბერწი – უშვილო.
ბეცება – ბარბაცი.
ბრჭალი – ტერფი.
ბურვა – ხურვა.
ბუქი – ქარბუქი.
-გ-
გავალაკი – საჩრდილობელი, თავს გადასაფარებელი.
გამოვრდომა – გამოვარდნა.
გამოთარგმანება – განმარტება.
გამოტევება – გამოშვება.
გამოჴუება – გამოკლება.
განბძარვა – გაგლეჯა.
განბჭობა – განსჯა.
განვაჭრებული – განსყიდული.
განვლტოლა – გაქცევა.
განვრდომა – გავარდნა.
განლევა – გათავება.
განმარტება – გაშლა.
განმსტრობა – დაზვერვა.
განმტკიცება – გამაგრება.
განპოხება – გასუქება.
განსვენება – მოსვენება.
განცხოველება – გაცოცხლება.
განხეთქა – დახევა.
განხრწნადი – მოკვდავი.
გარდამოჴდომა – გადმოხტომა.
გახელება – გაგიჟება.
გეენია – ჯოჯოხეთი.
გვადრუცი – კოლოფი, ყულაბა.
გვემა – ცემა.
გონება-მოუდრეკელი – რეგვენი.
გულდამზიდველი – გულდამზიზღებელი.
-დ-
დაბებკული – დაკონკილი, დაძონძილი.
დაბურვა – დახურვა.
დაგება – 1. შერიგება;
2. დაფენა, გაშლა.
დადუხჭირება – დაუშნოვება.
დაზრქელებული – გასქელებული.
დათიჴება – ატალახება.
დამარხვა – 1. შენახვა;
2. დამკვიდრება.
დამმარხველი – შემნახველი.
დამაშვრალი – დაღლილი.
დამოკიდებული – ჩამოკიდებული.
დამტკნარება – შესქელება.
დამშთვარი – დამხრჩვალი.
დამძიმება – შეწუხება.
დასავალი – დაძავლეთი.
დასხმა – დაფუძნება.
დატევება – მიტოვება.
დაფხვრა – დაგლეჯა.
დაყენებული – აკრძალული.
დაშთომა – დარჩენა.
დაშრტობა – ჩაქრობა.
დაწვლილება – დაწვრილება.
დაწუხვა – დახუჭვა.
დრტვინვა – ბუზღუნი.
-ე-
ებგური – გუშაგი, ყარაული.
ენქერი – ხელსახოცი.
-ვ-
ვასილისკო – ბასილისკო, თვალთ მაკვდინებელი მხეცი, გესლიანი (საბა).
ვლტოლა – გაქცევა.
-ზ-
ზავებული – შეზავებული.
ზეზი – ოქროქსოვილი.
ზოდი – ზოდიაქო.
ზრახვა – ლაპარაკი.
ზრდა – კვება.
-თ-
თავადი – ბატონი, დიდებული, უფროსი.
თავდამოქცევა – თავდაყირა.
თანა-განმზრახი – მრჩეველი.
თაფლი ველური – „ხე არს მსგავსი ურთხლისა, რომლისა მიერ მსგავსი მანანასი ჩამოეწვეთების“.
თვალვა – თვლა.
თვით-სჯულება – თავნებობა.
თხზულება – დაწნული.
თხიერი – ტიკი.
-ი-
იგავი – „იგავნი“, ძველი აღთქმის ერთ-ერთი წიგნი.
იშვით – იშვიათად.
-კ-
კავშირი – ელემენტი (მიწა, წყალი, ჰაერი, ცეცხლი).
კაცად-კაცადი – თითოეული.
კლიტე – გასაღები.
კმა – საკმარისი.
კოლვიზმა – დიდი მარხულობა.
კომსობა – ერისთავობა.
კრეტსაბმელი - ფარდა.
კრძალვა – რიდება.
-ლ-
ლაინი – შეღებილი ნარმა.
ლალვა – ჩხუბი.
ლიტონი – უბრალო.
ლიქნა – პირფერობა.
ლმობა – ტკივილი.
ლტობა – დასველება.
ლტოლვილი – გაქცეული.
-მ-
მაგისტროსი – მოძღვარი.
მალიად – სწრაფად, ჩქარა.
მამწყობარი – შემწყობელი.
მანანა – ზეციური პური, რომლითაც კვუბავდა ღმერთი ეგვიპტიდან გამოსულ ებრაელებს უდაბნოში.
მაოხარი – ამაოხრებელი.
მარმენიო – ბედისწერა.
მახა – ასლი.
მგბარი – მოხარშული.
მგვემელი – მცემელი.
მგრგვალი – ?????????
მდღევარი – დღიური.
მებრუჟეობა – ლოთობა.
მელი – მელია.
მიმყოლი – მიმდევარი.
მიმწუხრი – საღამოს.
მისადრეკკლი – თავშესაფარი.
მიღება – წართმევა.
მიჩემება – მისაკუთრება.
მიწევა – მიღწევა.
მიწურვა – მიახლოვება.
მიხვეჭა – წართმევა, მიტაცება.
მკალი – კალია.
მკელობელი – კოჭლი.
მკვრელი – დამკვრელი.
მოაბა – ტახტრევანდი.
მოდნობა – მონელება.
მოვლება – მოტარება.
მოზავებული – ???????
მომედგრება – გაზარმაცება.
მომსყიდელი – მყიდველი.
მომტვერება – მტვრად ქცევა, მოსპობა.
მოსურნე – შეყვარებული.
მოფხვრა – მოგლეჯა.
მოქცევა – მობრუნება.
მოღება – 1. მოტანა;
2. წართმევა.
მოშთობა – მოხრჩობა.
მპარავი – ქურდი.
მრთელი – ჯანმრთელი.
მროკავი – მოცეკვავე.
მსასოებელი – მოიმედე.
მსოფლიო – ამქვეყნიური.
მსხუნავი – მსუსხავი.
მტილი – ბაღი.
მუნებური – იქაური.
მფოფინარე – მდუღარე.
მქისე – ხორკლიანი.
მღერა – თამაშობა.
მღილი – ჩრჩილი.
მცბიერი – ცბიერი.
მწერტელი – მჩხვლეტელი.
მწვლილი – 1. მარცვალი;
2. წვრილი ფული.
მჭამელი – ჟანგი.
მჯიღი – მუშტი.
-ნ-
ნაანგარევი – სიხარბით ნაშოვნი, მონახვეჭი, ნატაცები.
ნაგვემი – ნაცემი.
ნაკრტენი – ბუმბული.
ნარცხი – ნარეცხი.
ნასხამოანი – ასხმული.
ნაწერტი – ნაჩხვლეტი.
ნაწყაროები – წყაროსავით მონადენი.
ნიში – სასწაული.
ნიჭი – საბოძვარი.
-ო-
ოლარი – წვრილი და გრძელი ოქროქსოვილის წინსაფარი, რომელსაც გულზე კისრიდან კოჭებამდე
იკიდებდნენ საეკლესიო პირები
ოტება – განოტება
-პ-
პალეკარტი – ბერის სამოსელი – გრძელი, ფართო და ნაოჭიანი
პარეხი – გამოქვაბული
პელაგონი – ზღვა
კინაკი – ჯამი
პირად-პირადი - ფერად-ფერადი, მრავალფერი
პირმშო – პირველშობილი
პურის-მტე – თანამესუფრე
-რ-
რბევა – დარბევა, აწიოკება
რიდე – თავსაბურავი
როკვა – ცეკვა
რონინი – სიარული
რცხვა – რეცხვა
-ს-
საამბორებელი – საკოცნელი
საბლარდნელი – ჩასაცმელი
საბრჴე – მახე
საბურველი – თავსაფარი
სალბუნი – მალამო
სამროწლე – სანახირე
სამსალა – საწამლავი
სამსჭვალი – ლურსმანი
სამწყურვალო – მოსაწყური
სამჭედური – ანკესი
სანეშტე - ფეხისალაგი
საპოხლად – გასასუქებლად
სარეწავი – ხელფასი
სასოება – იმედი
სასყიდელი – საფასური
სასძლო – სასუფეველი
საყნოსელი – ცხვირი
საცნობელი – ჭკუა-გონება
საძნაური – საძნელო
საწმისი – მატყლი
საჭურჭლე – საგანძური
2. ჭრილობის ნასახი
სივლტოლა – გაქცევა
სირი – ჩიტი
სიყმილი – შიმშილი
სიცბილი – ცბიერება
სიცოფე – სიგიჟე
სმინება – გაგებინება
სპასპეტი – მხედართმთავარი
სპეტაკი – თეთრი
სრბა – სირბილი
სტომაქი – კუჭი
სქემა – ბერის სამოსელი; აცვია იმ პირს, რომელიც ბერობაში უკიდურეს ასკეტურ ცხოვრებას ეწევა
(აქედან: სქემოსანი ბერი)
ტალავარი – კარავი
ტარიგი – კრავი
ტვირთვა – დატევა
-უ-
უამავრობა – უამრავი, ურიცხვი
უზავებელი – შეუზავებელი
უზაკველი – უბოროტო
უთმინო – მოუთმენელი
უკერველი – შეუკერველი
ულირწველობა – არა-ვნებიანობა
უმრწემესი – უმცროსი
უმსჯავრო – უსამართლო
2. მიუნდობელი
უნებური – არასასურველი
ურვა – წუხილი
უშრეტი – ჩაუქრობელი
უც – უდევს
უცები – უვიცი
უძილი – დაუძინებელი
უწვევარი – დაუპატიჟებელი
უწყალო – შეუბრალებელი
უხანოება – ხანმოკლეობა
უჴსარი – გაუხსნელი
-ფ-
ფარეხი – ცხვრის სადგომი
ფარშამანგი - ფარშევანგი
ფლაფნა – ჩიფჩიფი
ფუცება - ფიცი
ფხვრა – გლეჯა
-ქ-
ქადაგი – მქადაგებელი
ქადება – დამუქრება
ქარტა – ქაღალდი
ქედი – კისერი
ქვაბი – გამოქვაბული
2. სართული, ჭერი
-ღ-
ღაწვი – ლოყა
-ყ-
ყაფუზუნა – მაიმუნი
ყაჯირი – ძერა
ყურდგელი – კურღელი
-შ-
შანთი – გახურებული რკინა
შატროვანი – ნაქარგი
შეგბობა – მოხარშვა
შეკდემა – შერცხვენა
შემთხვევა – შეხვედრა
შემწვარი – დამწვარი
შენებულობა – შენობა
შერაცხა – ჩათვლა
შესვენებული – გარდაცვლილი
შეტევა – შეშვება
შეტყუილი – ტყუილი
შეუმწიკვლელი – შემწიკვლება
შეწვა – დაწვა
შეჭუვნება – შეწუხება
-ჩ-
ჩამოჭრა – ჩამოვარდნა; იხ. შთამოჭრა
ჩარყაფი – ქარგა
-ც-
ცანდალი – სანდალი, ხის ან ტყავისძირიანი ფეხსაცმელი, რომელსაც თავზე თასმებით იმაგრებენ
ცემა – 1. ტრყმა
2. დაკვრა
3. კბენა
ციცა – კატა
ცოლ-კეთილი – კეთილცოლიანი
ცხებული – კურთხეული
ცხედარი – საწოლი, ტახტი
ცხოველი – ცოცხალი
ცხრო-ჴურვება – ციებ-ცხელება
-ძ-
ძალი – ნაწლავი
ძვილ – ძლივს
ძნიად – ძნელად
ძრცვა – გახდა
ძრწოლა – შიში
-წ-
წალა – ჩირქი, წუთხი
წართქმა – წარმოეთქვა
წარვლტოლა – გაქცევა
წარმდები – მეტიჩარა
წარმოლტოლვილი – გამოქცეული, გადმოხვეწილი
წარმრღვნელი – წამლეკავი
წარხედვა – გახედვა
წველი – ჩალა
წიწვა – რცხვენა
წუმწუბა – გოგირდი
-ჭ-
ჭახრაკი – საწნეხი, რომლითაც ხდიან ზეთს
ჭიჭნაური – აბრეშუმი
-ხ-
ხადა, ხადილი: მამად ვჰხადით (=ვუწოდებთ) ღმერთს
ხარატული – მოჩუქურთმებული
ხორშაკი – სიცხე-პაპანაქება
ხოჭიჭი – აკვანი
-ჴ-
ჴამლი - ფეხსაცმელი
ჴვედნა – დაჩაგვრა
----------------------------------------------------------------------
ა
აზომი - ამდენი, ასეთი.
ალხობა - სიმჭლე, სიგამხდრე, შიმშილი.
ამბარი - ამბრა, სურნელება.
ამბარჩა - ყელსაბამი, მარწუხი, გაზი.
არავი - სამხრეთის ქარი.
არაზბარი - მუსიკალური საკრავი.
არზაქრობა - გარყვნილობა, გაქნილობა.
ასერი - აწ, ახლავე.
აღა - ბატონო.
აშტი - სიმშვიდე, სიწყნარე, ზავი.
აშფაშაქი - ისრის ტყორცნა ნიშანში (ცხენიდან).
აჯა - თხოვნა, სათხოვარი.
ბ
ბაზმი - ლხინი, ქეიფი.
ბარული - აჭინარი, ჩამოსაკიდი.
ბარჯა - კაპიანი ჯოხი
ბაქი - ტრაბახი, კვეხნა, მუქარა.
ბელიარ - ეშმაკი.
ბილდირგა - ხელის ან თითის გასაყარი თასმა.
ბობღანი - დაფი, დაფდაფი.
ბუღდანი - რუმინელი
გ
გაბუცება - გაშტერება.
გამგუნება - ჩუმი წყრომა
გამზიდრობა - თავმაგრობა.
გამსაჯარი - გამკითხველი.
გაოდა - ენაღვლებოდა.
გეშტი - სეირნობა, მიმოსვლა.
გიობა - გმობა, ძაგება.
გოარი - ძვირფასი თვალი, მარგალიტი.
გოდოლი - მაღალი კოშკი.
გუმბაზი - გუმბათი, აკლდამა.
დ
დაასუბით - დააცარიელეთ.
დავი - სარჩელი, საჩივარი.
დაიმაზესა - იხ. მაზა.
დამგუნება - არ მიღება, უკან დაბრუნება.
დანავალები - დაფერფლილი.
დანაზრობდა - გაიყინებოდა, დაჭკნებოდა.
დანგი - ქერის მარცვლის ოდენი; მცირე წონის ერთეული.
დასტაქანი - დასტაქარი, ექიმი.
დასტური - ნებართვა, თანხმობა.
დელი - გიჟი, ხელი.
დიბლიგი - შუბის ბოლო.
დიდსაღირი - ძვირფასი, დიდად ღირებული.
დრაჰკანი - ოქროს ფული.
დრკუ - უსწორო, ვერაგი, მრუდი.
დრუნგილი - მარმარილო.
ე
ებგური - მცველი, დარაჯი.
ეტერები - მოუვლი, უპატრონებ.
ეშყი - სიყვარული, მიჯნურობა.
ვ
ვანი - ბინა, სამყოფი, სახლი.
ვასხება - გასესხება, ვალად გაცემა.
ზ
ზავთი - რიხი, მუქარა, ბაქი.
ზაკვა - ვერაგობა, ცბიერობა.
ზარადი - ჩაბალახი, ზუჩის ჯაჭვი.
ზარიფი - ლამაზი, კოხტა.
ზენკალი - ზეინკალი, აბჯრის მკეთებელი.
ზვაობა - ამპარტავნობა.
ზილფი - დალალი, თმა.
ზუჩი - საომარი თავსაბური.
თ
თაბუთი - კუბო.
თნება - პირფერობა.
თუმბუთური - ტიბეტური.
თური - ქორის საჯდომი; სომხურად ხმალი.
ი
იახტანი - ხურჯინი.
ისკანჯანი - ტანჯვა, წამება.
იპრიანა - ისურვა, ინება.
ირაო - ფრინველი.
იყლიმი - მხარე, ქვეყანა.
იჩქითი - უცაბედი, მოულოდნელი.
კ
კაამყოლა - სანდო, ერთგული მხლებელი.
კანანახი - მოკარნახე, კარნახი.
კაპანი - ქვაღორღი, კლდე-ღრე.
კეკრი - ნამცეცი.
კერული - შეკერილი.
კვართი - პერანგი (აქ ”ქრისტეს პერანგი მცხეთაში).
კოწოლი - თმის ნაწნავი, დალალი.
კრონოს - ზოალი ( სატურნი).
ლ
ლაყაბი - ცუდსაუბარი, ლაყბობა.
ლიქნა - პირფერობა, პირმოთნეობა,
მ
მაემანი - სტუმარი.
მავი - ლურჯი ფერი.
მაზა - სუფრის მშვენება, ტკბილეული.
ნ
ნალბაქი - ლამბაქი.
ნასი - უშნო, მახინჯი.
ნახლი - ძვირფასი ქსოვილი.
ნირი - ნიხრი, მაზანდა.
ნიშატი - მხიარულება, ლხინი.
ნუზლი - საგზალი, სურსათი.
ნუჟრი - ხის კორძი.
პ
პალეგონი - ზღვის სივრცე.
პორფირი - სამეფო სამოსელი წითელი.
რ
რამლი - მკითხაობა ქვიშით.
რასტი - სწორი, მართალი.
ს
საბაითი - ოთხი კოჭით თამაშობა.
საბატიო - საპატიო, პატივცემული.
საბრხე - რკინის ან ხის დიდი მახე.
სალა - წელიწადი.
სამსალა - საწამლავი.
სარასარი - ძვირფასი ნაქსოვი ოქრომკედით.
სარჰანგი - ჯარის ნაწილის უფროსი.
საყი - (მრავ. საყიანთა) - მწდე, მერიქიფე.
საჯი - რკინის ამოზნეწილი ფარი.
სეფქა - ისარი ფრთემაღალი.
სოჰბათი - საუბარი, მუსაიფი.
სრა - სასახლე.
სუნათი - წინადაცვეთა, მუსლიმანთა წეს-ჩვეულება.
სუფრაჯი - სუფრის გამგებელი.
ტ
ტაგრუცი - საფლავი.
ტრელობა - პირმოთნეობა.
ტყება - თავსცემა.
უ
უბადო - ავი ცუდი, უხეირო.
უგბილი - უმეცარი, თავნება, ახირებული.
უდები - ზარმაცი, უქნარა.
უდი - სურნელოვანი ხე, საკრავი.
უზამბარი - უზაბარი, ლომი..
ულამა - სწავლული, მეცნიერი.
უპრიანებია - მოუწადინებია.
ურაკპარაკი - მოედანი.
უსული - ლამაზი, მოხდენილი.
უღურსიძი - უბედური, უბადრუკი.
უყე - ღრმა საფლობი.
უხოიშნო - უსაშველო.
ფ
ფაზარი - სამკურნალო ქვა.
ფაიქი - შიკრიკი, მალიადმსრბოლი.
ფარმანი - ბრძანება, ნებართვა.
ფარსანგი - ეჯი, ათასი ბიჯი.
ფასლი - დრო, სეზონი.
ფერამბარი - წინასწარმეტყველი, მუჰამადი.
ფეჩა - პირბადე,
ფიტი - თაფლის ჩენჩო.
ფლარსი - ფლასი, ძაძა.
ფონარი - წყლის ფონი.
ქ
ქავსარ - მაჰმადიანთა სამოთხის წყარო.
ქალფათი - ლურსმნის ამოსაღები გაზი.
ქამანდარი - მშვილდისრის მსროლელი.
ქარახსი - დიდი სასმისი, ყანწი.
ქებინი - თანხა, რომელსაც სიძე უხდის ქალის მშობლებს.
ქეჩ-ბაზობა - უპატიოსნება, სიყალბე (თამაშში).
ქეჯაო - კუბო, ტახტრევანი.
ქოლა - ბარტყი, შვილი.
ქოჩარი - მწყემსი, მომთაბარე, აქ: თანმხლები.
ყ
ყათარი - ქარავანი.
ყათლა - ხოცვა-ჟლეტა, მკვლელობა.
ყამჩა - თავსაბურავი.
ყარყაში - შფოთი, აურზაური, ჩხუბი.
ყორუღი - აკრძალვა, ნაკრძალი.
ყუმარი - ყომარი, აზარტული თამაში.
შ
შაარი - ქალაქი.
შალაფი - ფიცრის სახვრეტი.
შარიერი - ხელმწიფე.
შეთი - ხელი, გიჟი.
შეიდი - შეყვარებული, ხელი.
შიხსადი - შეიდ საად ედინ რაჰაი ხვაფელი, ავტორი ”ლეილმაჯნუნიანისა”, ნიზამის მიმბაძვე
ლი პოეტი (XVIს.)
ჩ
ჩასტა-უდი - საკრავი იარაღი.
ჩაუქი - ცქვიტი, მარდი.
ჩირახონი - ჩირაღდანი.
ჩოლი - უდაბნო, უკაცრიელი ადგილი.
ც
ცრული - ცრუსებური.
ძ
ძვარი - მუწუკი, ბუგრი.
წ
წმასნა - ხლართვა, როშვა.
წუთხი - ჩირქი, ბალღამი.
ხ
ხადილი - წვეულება, სტუმრობა, მოწვევა.
ხაზალი - ყვითელი, შემოდგომა.
ხალვა - განმარტოება, განცალკევება.
ხანი - სახლი.
ხარაჯა - ხარკი, გადასახადი.
ხარდიორდა - მოგვერდი, ბუქნა.
ხელბუკი - ხელმძიმე, ხელგვიანი.
ხირღა - დერვიშთა უხეში სამოსი.
ხრდალი - მშიშარა.
ჯ
ჯაზაირი - კუნძული.
ჯერგა - ჯელგა, მარეკი, ნადირობის დროს ნადირის გამომრეკი.
ჯიღა - თავსამკაულში გასარჭობი ძვირფასი ფრთა.
ჯუფთი - ტოლი, ცალი, მეუღლე,