

yees[& ke=ÀefleHeef$ekeÀe : cee®e& 2020

yees[& ke=ÀefleHeef$ekeÀe: cee®e& 2020

cejeþer De#ejYeejleer
JesU: 3 leeme SketÀCe iegCe: 80
ke=ÀefleHeef$ekesÀmeeþer met®evee: -
(1) met®evesvegmeej DeekeÀueveke=Àleer Je J³eekeÀjCe ³eebceOeerue Deeke=Àl³ee keÀe{eJ³eele.
(2) Deeke=Àl³ee Hesveves®e keÀe{eJ³eele.
(3) GHe³eesefpele uesKeveeleerue ke=ÀleeRmeeþer (met®evee, efveJesove), Deeke=Àleer®eer DeeJeM³ekeÀlee veener. lemes®e ³ee ke=Àleer efuentve IesT ve³esle.
(4) efJeYeeie-5 GHe³eesefpele uesKeve Òe.5 (De) (2) meejebMeuesKeve ³ee IeìkeÀemeeþer ieoîe efJeYeeieeleerue Òe.1 (F) DeHeefþle Gleeje Jee®etve l³ee
GleeN³ee®ee meejebMe efueneJe³ee®ee Deens.
(5) mJe®ílee, veerìvesìkesÀHeCee Je uesKeveefve³eceebvegmeej uesKeve ³eebkeÀ[s peeCeerJeHetJe&keÀ ue#e oîeeJes.

efJeYeeie 1 – ieoîe
Heefþle ieoîe
Òe.1.(De) GleeN³ee®³ee DeeOeejs met®evesvegmeej ke=Àleer keÀje.
1. keÀesCe les efuene. [2]
i. vesnceer eflejkesÀ yeesueCeejs - .........................
ii. yeìeìe mees[C³ee®ee meuuee osæCeejs - .........................
’oesve ceefnv³eeble Hevveeme HeeQ[ Jepeve keÀceer keÀªve oeKeJeerve lej Keje!“ DeMeer Yeer<ceÒeefle%ee keÀªve ceer
DeenejMeem$eeJej®³ee HegmlekeÀele [eskesÀ Ieeuet ueeieuees. Òeesìerve³egkeÌle HeoeLe&, ®ejyeer³egkeÌle êJ³es Jeiewjs Meyoebyeodoue®eer ceePeer DeemLee
Jee{t ueeieueer . meeN³ee leeìebleues HeoeLe& ceuee ve efomelee vegmel³ee `ke@Àuejerpe' ceuee efomet ueeieu³ee DeeefCe Deeveboe®eer iees<ì DeMeer,
keÀer Jepeve GlejJeC³ee®³ee Meem$eele Heejbiele Peeuesues lep%e ceuee jespe [PeveJeejerves Yesìt ueeieues. FlekesÀ®e keÀe³e, Hejbleg p³ee
Deece®³ee ®eeUerleu³ee ueeskeÀebveer ceeP³ee GHeemee®eer DeJensuevee kesÀueer nesleer, l³eebveer®e ceuee `[eSì®ee' meuuee efouee. GoenjCeeLe&
- meeskeÀepeer ef$eueeskesÀkeÀj.
’leguee meebielees ceer Heble, `[eSì' keÀj. yeìeìe mees[. yeìeìîee®eb veeJe keÀe{t vekeÀesme.“
’nes! cnCepes `kegÀþb jenlee?' cnCetve efJe®eejueb lej vegmeleb `®eeUerle jenlees' cnCee. `yeìeìîee®eer ®eeU' cnCet vekeÀe.
Jepeve Jee{sue! Keer: Keer: Keer:!“ peveesyee jsies ³ee Fmeceeuee keÀe³e cnCeeJes ns ceuee keÀUle veener. vesnceer eflejkesÀ yeesuee³e®es cnCepes
keÀe³e? HeCe meeskeÀepeeRveer l³eeuee HejmHej peecetve ìekeÀues. ’S Fef[Deì! meieUîee®e iees<ìeRle peeskeÀ keÀe³e ceejleesme vesceer? ceer
meebielees leguee Heble – let yeìeìe mees[.“
2. ke=Àleer HetCe& keÀje. [2]

Hebleeb®eer DeemLee Jee{t ueeieuesues Meyo

3. Hebleebvee GHeemeeyeeyele efceUeuesu³ee efJeefJeOe meuu³eeb®es JeCe&ve legce®³ee Meyoeble efuene. [3]

1
 

F³ellee 10 Jeer: cejeþer De#ejYeejleer

Òe.1. (Dee) GleeN³ee®³ee DeeOeejs met®evesvegmeej ke=Àleer keÀje.
1. keÀe les efuene. [2]

i. [e@. ceeMesuekeÀj ³eebvee ceeMesue ns ieeJe mees[eJes ueeieues, keÀejCe ................................ .

ii. `MeeUsle keÀmee peeT? ' Demee ÒeMve [e@. ceeMesuekeÀj ³eeb®³eeHeg{s GYee jeefnuee, keÀejCe ................................ .

Deece®es cetU ieeJe oef#eCe ieesJ³eeleerue ceeMesue. ceePes yeeueHeCe efleLes®e iesues. ceePes ceeceener ³ee®e ieeJeeleues. efleLeu³ee SkeÀe
cewoeveeJej KesUu³ee®³ee DeeefCe efHebHeUkeÀìdìîeeJej yemetve efveJeebleHeCee DevegYeJeu³ee®³ee HegmeìMee DeeþJeCeer ceeP³ee ceveele DeOetveceOetve
JeeN³ee®³ee uenjermeejK³ee ³esle Demeleele. ceeP³ee Je³ee®³ee meneJ³ee Je<eea ceePes Je[erue Jeejues DeeefCe Deecnebuee GojefveJee&nemeeþer
Deece®es ceeMesue ns ieeJe mees[eJes ueeieues. ceer DeeefCe ceePeer DeeF& cegbyeF&le ³esTve Heesnes®euees. efiejieeJeeleu³ee KesleJee[erleerue osMecegKe
ieuueerceO³es `ceeueleer efveJeemee'leerue Heefnu³ee ceeUîeeJej íesìîeeMee Keesu³eebceO³es Deecner cee³eueskeÀ jenle neslees. DeeefLe&keÀ HeefjefmLeleer
HetCe&HeCes KeeueeJeuesueer. oeefjêîeeMeer mebIe<e& keÀjCeejer ceePeer DeuHeefMeef#ele DeeF& DeeefCe efMe#eCeemeeþer Deemegmeuesuee; HeCe keÀesCeleer®e HeÀer
YejCes Meke̳e vemeu³eeves `MeeUsle keÀmee peeT?' Demes ÒeMveef®evn IesTve JeeJejCeeje ceer. l³eeJesU®eb JeeleeJejCe ns Demeb nesleb!
HeCe ceeP³ee DeeF&veb Oeerj mees[uee veener. leer Ke®eueer veener. JesieJesieUer keÀ<ìe®eer keÀeceb leer keÀjle nesleer. l³eele®e ceeMesuentve
cegbyeF&le Deeuesues ceePes ceeceener ceoleeruee Deeues. l³eeb®³eecegUs ceuee KesleJee[erleerue ÒeeLeefcekeÀ MeeUsle ÒeJesMe efceUt MekeÀuee. ner MeeUe
ceneHeeefuekesÀ®eer nesleer. ceeP³eeÒeceeCes®e MeeUs®eerner HeefjefmLeleer yeslee®eer®e nesleer; HeCe FLeues efMe#ekeÀ cee$e ceveeveb KetHe Þeerceble nesles.
Hee³eele ®eHHeuener Ieeuee³euee veJnleer DeMee HeefjefmLeleerle ceePeer MeeUe megª nesleer.

2. Deeke=Àleer HetCe& keÀje. [2]

[e@. ceeMesuekeÀj ³eeb®³ee ceeMesue ieeJeeleerue DeeþJeCeer

3. mJecele:
Meeues³e efJeoîeeL³ee&®³ee YetefcekesÀleerue [e@. ceeMesuekeÀj ³eeb®es legcnebuee peeCeJeuesues iegCeefJeMes<e meesoenjCe efuene. [3]

DeHeefþle ieoîe
Òe.1.(F) GleeN³ee®³ee DeeOeejs met®evesvegmeej ke=Àleer keÀje.
1. ³eesi³e pees[îee ueeJee. [2]
`De' ieì `ye' ieì
i. met³e& HeeCeer
ii. cesIe Jem$e
iii. MeslekeÀjer ÒekeÀeMe
iv. efJeCekeÀj Oeev³e

meb³eceeuee leg®í ceevet vekeÀe. legce®³ee efJekeÀemeemeeþer lees Deens. meceepee®³ee efnleemeeþer lees Deens. DeeHeCe meb³ece HeeUuee
veener, lej DeeHeues keÀece veerì nesCeej veener. keÀece veerì Peeues veener cnCepes meceepee®es vegkeÀmeeve nesCeej. DeeHeCe kesÀJeU DeeHeu³ee
mJele:meeþer veener. DeeHeCe meceepeemeeþer Deenesle, ³ee®eer peeCeerJe DeeHeCeebme nJeer. ne DeeHeuee osn, ns DeeHeues peerJeve meceepee®es
Deens. DeeHeues Hees<eCe meejer me=<ìer keÀjerle Deens. met³e& ÒekeÀeMe osle Deens, cesIe HeeCeer osle Deensle, Je=#e HegÀues-HeÀUs osle Deensle,
MeslekeÀjer Oeev³e osle Deens, efJeCekeÀj Jem$e osle Deens. DeeHeCe ³ee meJe& mepeerJe-efvepeeaJe me=<ìer®es DeeYeejer Deenesle. ³eemeeþer ns DeeHeues
peerJeve l³eeb®³ee mesJesle DeHe&Ce keÀjCes ns DeeHeues keÀece Deens.
22
 

yees[& ke=ÀefleHeef$ekeÀe : cee®e& 2020

2. SkeÀe Meyoele Gllejs efuene. [2]
i. DeeHeu³ee efJekeÀemeemeeþer DeeJeM³ekeÀ Demeuesuee  _______

ii. DeeHeues Hees<eCe keÀjCeejer  _______

efJeYeeie 2 – Heoîe

Òe.2.(De) keÀefJeles®³ee DeeOeejs met®evesvegmeej ke=Àleer keÀje.

1. ®eewkeÀìer HetCe& keÀje. [2]

i. cegUeJej IeeJe Ieeleues; lejer cegkeÀeì menve keÀjCeejs 

ii. Deueieo GlejCeejs LeWye 

Pee[ yemeles O³eevemLe $eÝef<emeejKeb ceewve Je´le

OeejCe keÀªve leHeM®e³ee& keÀjle...
He#eer Pee[eb®es kegÀCeer®e vemeleele
lejerner Pee[ l³eeb®eb Demeleb
cegUeJej IeeJe Ieeleuee lejer Pee[ cegkeÀeì menve keÀjles
Pee[eb®³ee HeeveeJeªve Jener®³ee HeeveeJej
Deueieo Glejleele oJeeb®es ìHeesjs LeWye
Pee[ekeÀ[s ìkeÀ ueeJetve Heeefnueb lej
MejerjYej efJejIeUlees efnjJee jbie
jkeÌle nesles #eCeYej efnjJesieej
Dee³eg<³e nesleb vegkeÀl³ee®e Keg[uesu³ee HegÀueemeejKeb ìJeìJeerle
Pee[e®es yeeng mejmeeJeuesues Demeleele cegmeeefHeÀjevee keÀJesle IesC³eemeeþer
HeevePe[erveblej Pee[ Hegvne veJeerve Jem$e OeejCe keÀjleb
veJ³ee veJejermeejKeb
Pee[euee HeeueJeer HegÀìu³eeJej HegÀìles MejerjYej HeeueJeer
Deve PeìkeÀueer peeles cejieU
He#³eeb®³ee cebpegU veeoele Pee[e®ebner peerJevee®eb
SkeÀ mebLe ieeCes o[uesues Demeles
nmeeJeb keÀmeb meUmeUl³ee HeeveemeejKeb
cegUeJeb cegjeJeb keÀmeb lej? Pee[emeejKeb Ieìdì Hee³e jesJeerle
peieeJeb keÀmeb lej? efnjJebieej Pee[emeejKeb
jespe®eb ef®ebleve keÀjeJeb keÀmeb lej Pee[emeejKeb!

2. Deeke=Àleer HetCe& keÀje. [2]

Pee[ekeÀ[s ìkeÀ ueeJetve Heeefnu³eeveblej Ie[CeeN³ee iees<ìer

3
 

F³ellee 10 Jeer: cejeþer De#ejYeejleer

3. Òemlegle keÀefJelesleerue Keeueerue Meyoeb®ee DeLe& efuene. [2]
i. cegkeÀeì  ii. cegmeeefHeÀj 
iii. mebLe  iv. ceewve Je´le 

4. keÀeJ³emeeQo³e&: [2]
`peieeJeb keÀmeb lej? efnjJ³ee Pee[emeejKeb' ³ee DeesUerleerue DeLe&meeQo³e& mHe<ì keÀje.
Òe.2.(Dee) Keeueerue oesve keÀefJeleebHewkeÀer keÀesCel³eener SkeÀe keÀefJelesmebyebOeer efouesu³ee cegodoîeeb®³ee DeeOeejs ke=Àleer mees[Jee.

cegodos `DebefkeÀuee ceer oeme legPee' eEkeÀJee `mJeHve keÀª meekeÀej'

1. Òemlegle keÀefJeles®es keÀJeer / keÀJeef³e$eer [1]
2. Òemlegle keÀefJeles®ee efJe<e³e [1]
3. Òemlegle DeesUeR®ee mejU DeLe& efuene. `Deeqiveceeefpe He[s yeeUt~ `npeej Deecner SkeÀer yeUkeÀì
ceelee OeebJeW keÀveJeeUt~~' meJee¥®es nes SkeÀ®e ceveieì~~' [2]
4. Òemlegle keÀefJelee DeeJe[C³ee®es Jee ve
[2]
DeeJe[C³ee®es keÀejCe
5. Òemlegle Meyoeb®ee DeLe& efuene. i. keÀepe  i. efJeYeJe  [2]
ii. meJesb  ii. cebieue 
iii. Hee[me  iii. Þece 
iv. Oesvet  iv. nmle 

efJeYeeie 3 – mLetueJee®eve

3. KeeueerueHewkeÀer keÀesCel³eener oesve ke=Àleer mees[Jee. [6]

(1) ìerHe efuene: J³eglHelleer keÀesMee®es keÀe³e&.

(2) `mkeÀe³e Fpe o efueefceì' ner HeefjefmLeleer kesÀJne efvecee&Ce nesT MekeÀles ns `ceesþs nesle Demeuesu³ee cegueebvees' ³ee Heeþe®³ee
DeeOeejs efuene.
(3) `Lees[îeeMee HeeC³eeJej keÀmes Jee{eJes ³ee®ee vecegvee cnCepes ke@ÀkeÌìme!' ³ee efJeOeevee®eer ³eLeeLe&lee mHe<ì keÀje.

efJeYeeie 4 – Yee<eeY³eeme
4. (De) J³eekeÀjCe IeìkeÀebJej DeeOeeefjle ke=Àleer.
(1) Keeueerue Jeeke̳eeb®ee ÒekeÀej DeesUKee. [2]
i. legP³ee MeeUsle cejeþer efove meepeje keÀjleele keÀe?
ii. jeEveieHes#eeosKeerue oesjerJej®³ee G[îee ceeje.
(2) kebÀmeeleerue met®evesvegmeej Jeeke̳eªHeeblej keÀje. [2]
i. vesnceer Kejs yeesueeJes. (vekeÀejeLeea keÀje.)
ii. legce®eer Tpee&MekeÌleer SkeÀ$e keÀje. (efJeOeeveeLeea keÀje.)

(3) Keeueerue JeekedÀÒe®eejeb®ee DeLe& meebietve Jeeke̳eele GHe³eesie keÀje (keÀesCelesner oesve): [4]
i. Glmeeneuee GOeeCe ³esCes ii. ieuekeÀe keÀjCes iii. PeesketÀve osCes
44
 

yees[& ke=ÀefleHeef$ekeÀe : cee®e& 2020

(Dee) Yeeef<ekeÀ IeìkeÀebJej DeeOeeefjle ke=Àleer.
(1) MeyomebHelleer:
(1) Keeueerue Meyoeb®es meceeveeLeea Meyo efuene. [1]
i. HeeTme = ii. ceOegj =

(2) Keeueerue Meyoeb®es efJe©odOeeLeea Meyo efuene. [1]

i. meg©Jeele  ii. mlegleer 

(3) Meyomecetneyeodoue SkeÀ Meyo efuene. [1]

Hee³eele ®eHHeue ve Ieeuelee
(4) Je®eve yeouee. [1]
i. iees<ì ii. keÀuHevee
(2) uesKeveefve³eceebvegmeej uesKeve:
Keeueerue Jeeke̳es uesKeveefve³eceebvegmeej efuene. [2]
i. keÀJeerJe³e& veeje³eCe megJex KegHe meYee, mebcesueves ieepeJele.
ii. leerves ceeP³eemeeþer Òeb®e[ keÀ<ì kesÀues.
(3) efJejeceef®evns:
Keeueerue Jeeke̳eeble ³eesi³e efJejeceef®evneb®ee GHe³eesie keÀje. [2]
i. Dejs HeCe ef®eþdþer cejeþerletve Deens.
ii. ’keÀekeÀe ns Meem$eer³e mel³e Deens“

efJeYeeie 5 – GHe³eesefpele uesKeve

5. (De) Keeueerue ke=Àleer mees[Jee. [6]
(1) He$euesKeve:
Keeueerue efveJesove Jee®ee Je l³eeKeeueerue keÀesCeleerner SkeÀ ke=Àleer mees[Jee.

peerJevep³eesleer efJeoîeeue³e,
veeboieeJe
keÀLeekeÀLeve mHeOee& Heeefjleesef<ekeÀ
efJelejCe meceejbYe
efo. 22 peguew JesU : ogHeejer 4 Jee.
ÒecegKe HeengCes – cee. Þeer. Depe³e ueeiet
DeO³e#e : cee. Þeer. Gllece keÀebyeUs
mebHeke&À – jj22@gmail.com oerHekeÀ/oerHeeueer ceeves

efJeoîeeLeea ÒeefleefveOeer ³ee veel³eeves

efkebÀJee
Heeefjleesef<ekeÀ ÒeeHle Heeefjleesef<ekeÀ efJelejCe
efJeoîeeLeea megneme/ megveerlee meceejbYeemeeþer DeO³e#e
osmeeF&, ³eeb®es DeefYevebove cnCetve cee. Gllece keÀebyeUs
keÀjCeejs He$e efuene. ³eebvee GHeeqmLele jenC³ee®eer
efJevebleer keÀjCeejs He$e efuene.

5
 

yees[& ke=ÀefleHeef$ekeÀe : cee®e& 2020

(Dee) Yeeef<ekeÀ IeìkeÀebJej DeeOeeefjle ke=Àleer.
(1) MeyomebHelleer:
(1) Keeueerue Meyoeb®es meceeveeLeea Meyo efuene. [1]
i. HeeTme = ii. ceOegj =

(2) Keeueerue Meyoeb®es efJe©odOeeLeea Meyo efuene. [1]

i. meg©Jeele  ii. mlegleer 

(3) Meyomecetneyeodoue SkeÀ Meyo efuene. [1]

Hee³eele ®eHHeue ve Ieeuelee
(4) Je®eve yeouee. [1]
i. iees<ì ii. keÀuHevee
(2) uesKeveefve³eceebvegmeej uesKeve:
Keeueerue Jeeke̳es uesKeveefve³eceebvegmeej efuene. [2]
i. keÀJeerJe³e& veeje³eCe megJex KegHe meYee, mebcesueves ieepeJele.
ii. leerves ceeP³eemeeþer Òeb®e[ keÀ<ì kesÀues.
(3) efJejeceef®evns:
Keeueerue Jeeke̳eeble ³eesi³e efJejeceef®evneb®ee GHe³eesie keÀje. [2]
i. Dejs HeCe ef®eþdþer cejeþerletve Deens.
ii. ’keÀekeÀe ns Meem$eer³e mel³e Deens“

efJeYeeie 5 – GHe³eesefpele uesKeve

5. (De) Keeueerue ke=Àleer mees[Jee. [6]
(1) He$euesKeve:
Keeueerue efveJesove Jee®ee Je l³eeKeeueerue keÀesCeleerner SkeÀ ke=Àleer mees[Jee.

peerJevep³eesleer efJeoîeeue³e,
veeboieeJe
keÀLeekeÀLeve mHeOee& Heeefjleesef<ekeÀ
efJelejCe meceejbYe
efo. 22 peguew JesU : ogHeejer 4 Jee.
ÒecegKe HeengCes – cee. Þeer. Depe³e ueeiet
DeO³e#e : cee. Þeer. Gllece keÀebyeUs
mebHeke&À – jj22@gmail.com oerHekeÀ/oerHeeueer ceeves

efJeoîeeLeea ÒeefleefveOeer ³ee veel³eeves

efkebÀJee
Heeefjleesef<ekeÀ ÒeeHle Heeefjleesef<ekeÀ efJelejCe
efJeoîeeLeea megneme/ megveerlee meceejbYeemeeþer DeO³e#e
osmeeF&, ³eeb®es DeefYevebove cnCetve cee. Gllece keÀebyeUs
keÀjCeejs He$e efuene. ³eebvee GHeeqmLele jenC³ee®eer
efJevebleer keÀjCeejs He$e efuene.