

yees[& ke=ÀefleHeef$ekeÀe: cee®e& 2020

yees[& ke=ÀefleHeef$ekeÀe: cee®e& 2020

efJe%eeve DeeefCe leb$e%eeve Yeeie - 2
JesU: 2 leeme SketÀCe iegCe: 40
met®evee:
i. meJe& ÒeMve mees[efJeCes DeeJeM³ekeÀ Deensle.
ii. ieCekeÀ³eb$ee®ee JeeHej keÀjlee ³esCeej veener.
iii. GpeJ³ee yeepet®es DebkeÀ HetCe& iegCe oMe&efJeleele.
iv. Òel³eskeÀ yengHe³ee&³eer ÒeMveemeeþer (ÒeMve ¬eÀ. 1 (De)) cetu³eceeHeve keÀjleevee ÒeLece Òe³elveeuee®e iegCeoeve keÀjeJes.
v. yengHe³ee&³eer ÒeMvee®es Gllej efueefnleevee GHeÒeMve ¬eÀceebkeÀ efuentve l³eemeceesj De®etkeÀ He³ee&³ee®es JeCee&#ej (De), (ye), (keÀ) eEkeÀJee ([)
efueneJes. Goe. (i) (De), (ii) (ye), (iii) (keÀ)
vi. DeeJeM³ekeÀ lesLes Meem$eer³e Je leebef$ekeÀ¢<ìîee ³eesi³e veeceefveoxefMele Deeke=Àl³ee keÀe{e.

1. (A) efouesu³ee He³ee&³eebHewkeÀer ³eesi³e He³ee&³ee®ee ¬eÀceebkeÀ efuene. [5]

i. DNA Oeei³eeJejerue ceeefnleer RNA Oeei³eeJej HeeþJeC³ee®³ee Òeef¬eÀ³esme _______ cnCeleele.
(De) ÒeefleuesKeve (ye) Yee<eeblejCe (keÀ) mLeeveeblejCe ([) GlHeefjJele&ve
ii. Mejerje®es DeveskeÀ legkeÀ[s-legkeÀ[s nesTve Òel³eskeÀ legkeÀ[e veJepeele mepeerJe cnCetve peerJeve peiet ueeielees. ns Òepeveve _______
DeueQefiekeÀ ÒekeÀej®es Deens.
(De) keÀefuekeÀe³eve (ye) Keb[erYeJeve
(keÀ) Hegvepe&veve ([) odefJeefJeYeepeve
iii. FbOevee®³ee DeHetCe& pJeueveeletve _______ le³eej nesles.
(De) keÀeye&ve ceesvee@keÌmeeF[ (ye) keÀeye&ve [e³eDee@keÌmeeF[
(keÀ) keÌueesjesHeÌuetjeskeÀeye&ve ([) ne³e[^espeve meuHeÀeF[
iv. ÒekeÀueefJeYeepeveele leke&Àleblet _______ ³ee DeJemLesHeemetve efomet ueeieleele.
(De) HetJee&JemLee (ye) ceO³eeJemLee
(keÀ) HeM®eeJemLee ([) Debl³eeJemLee
v. ke@ÀefuMeDece Je ueesne®eer keÀcelejlee Yeªve keÀe{Ceejs #eej _______ DeecueeHeemetve yeveJeleele.
(De) keÀeyeexefvekeÀ (ye) De@efmeefìkeÀ
(keÀ) mee³eefì^keÀ ([) iuegkeÀe@efvekeÀ
(B) Keeueerue ÒeMve mees[Jee. [5]
i. efJemebiele Heo DeesUKee.
JeeUJeCes, KeejJeCes, efMepeJeCes, meeKej IeeueCes.
ii. menmebyebOe DeesUKee.
Jeue³eer :: ieeb[gU :: ®eHeìs ke=Àceer :: _______
iii. ®etkeÀ keÀer yejesyej les efuene.
lebyeeKetpev³e HeoeLee&cegUs leeW[, HegÀHHegÀmes ³eeb®ee keÀke&Àjesie nesle veener.
iv. Je=<eCee®es keÀe³e& efuene.
v. ceer mejerme=He Je memleveer ³ee oesIeebvee pees[Ceeje ogJee Deens. lej ceer keÀesCe?
1
 

F³ellee 10 Jeer: efJe%eeve DeeefCe leb$e%eeve Yeeie - 2

2. (A) Meem$eer³e keÀejCes efuene (keÀesCeleerner oesve). [4]
i. Yeejleer³eebveer kegÀìgbyeefve³eespeve keÀªve ueeskeÀmebK³esuee DeeUe Ieeleuee Heeefnpes.
ii. KetHe J³ee³eece kesÀu³eeveblej DeeHeu³eeuee LekeÀu³eemeejKes Jeeìles.
iii. peueefJeoîegle Tpee&, meewj Tpee& DeeefCe HeJeve Tpee& ³eebvee vetleveerkeÀjCe#ece Tpee& cnCeleele.
(B) Keeueerue GHeÒeMve mees[Jee (keÀesCelesner leerve). [6]
i. Heg{erue DeesIelekeÌlee HetCe& keÀje.

efkeÀjCeeslmeejer
Òeot<eCee®es HeefjCeece

ii. HeÀjkeÀ mHe<ì keÀje.

He#eer Jeie& DeeefCe memleve ÒeeCeer Jeie&
iii. Keeueer efouesu³ee ef®e$ee®es efvejer#eCe keÀªve ³ee DeeHelleer®es oesve HeefjCeece efuene.

iv. leeCeleCeeJe keÀceer keÀjC³ee®es keÀesCelesner ®eej ceeie& mHe<ì keÀje.

v. Heg{erue mebkeÀuHeveeef®e$e HetCe& keÀje.

lesueieUleer

met#cepeerJe

yee³eesie@me Je kebÀHeesefmìbie

22
 

yees[& ke=ÀefleHeef$ekeÀe: cee®e& 2020

3. Keeueerue GHeÒeMve mees[Jee (keÀesCelesner Hee®e). [15]
i. Gl¬eÀebleerceO³es MejerjMeem$eer³e HegjeJ³eeb®es cenllJe meesoenjCe mHe<ì keÀje.
ii. legcner keÀe³e keÀjeue? keÀe?
De. Mespeej®³ee cegueeuee lebyeeKet Kee³euee DeeJe[les.
ye. legce®³ee efce$eeuee melele mesuHeÀer keÀe{e³e®ee íbo ueeieuee Deens.
keÀ. legce®eer yenerCe Deyeesue Deens, melele SkeÀìer jenles.
iii. Iejeleerue keÀ®eN³ee®es efJeIeìve J³eJeefmLele nesC³eemeeþer keÀesCeleer Keyejoejer IesCes DeeJeM³ekeÀ Deens?
iv. Keeueerue Deeke=Àleer®es efvejer#eCe keÀje Je efJe®eejuesu³ee ÒeMveeb®eer Gllejs efuene.
Je#e
HebKe [eskesÀ

Goj Heeo
De. Deeke=ÀleerceOeerue ÒeeCeer keÀesCel³ee mebIeeleerue Deens?
ye. l³ee®es lJe®esJejerue DeeJejCe keÀesCel³ee HeoeLee&®es yeveuesues Demeles?
keÀ. Mejerj keÀesCel³ee ÒekeÀej®eer meceefceleer oeKeJeles?
v. Keeueerue mebkeÀuHevee Lees[ke̳eele mHe<ì keÀje.
De. Yee[es$eer ceele=lJe
ye. keÀe®eveefuekesÀleerue HeÀueve
keÀ. Jeer³e& Hes{er
vi. Keeueer oMe&efJeuesu³ee ceeveJeer Mejerjj®evesleerue efJeefJeOe DeJe³eJe veeceefveoxefMele keÀje.

vii. Tpee& ÒekeÀej Je l³eeb®eer meeOeves ³eeb®³ee DeeOeejs lekeÌlee HetCe& keÀje.
¬eÀ. Tpee& ÒekeÀej meeOeves
1. efJeoîegle ......................
2. ³eebef$ekeÀ efMeueeF& ceMeerve, mee³ekeÀue
3. Deewef<CekeÀ ......................
4. ...................... meewj®etue, meewjleeHekeÀ
3
 

F³ellee 10 Jeer: efJe%eeve DeeefCe leb$e%eeve Yeeie - 2

viii. Keeueerue Heefj®íso ³eesi³e He³ee&³e JeeHeªve HetCe& keÀje.
(³eebef$ekeÀ, je³ePeesyeer³ece, peue®ejebmeeþer, efJe<eejer, CO2, vee³eì^espeve, m³eg[esceesveeme, DeeefopeerJe, ye@keÌìsefjDee, ne³e[^eskeÀeye&ve)
mecegêele efJeefJeOe keÀejCeebveer Hesì^esefueDece lesuee®eer ieUleer nesles. ns lesue ...................... IeelekeÀ, efJe<eejer þª MekeÀles. HeeC³eeJej
Deeuesu³ee lesuee®ee leJebie ......................HeodOeleerves otj keÀjCes meshes veener. HeCe Deuke@ÀefveJnesj@keÌme yee@jke̳egcesefvmeme Je
......................peerJeeCetbceO³es efHeefjef[vme Je Flej jmee³eves ve<ì keÀjC³ee®eer #ecelee Deens. l³eecegUs, lesuee®es leJebie ve<ì keÀje³euee
³ee peerJeeCetb®³ee mecetne®ee JeeHej kesÀuee peelees. l³eebvee ne³e[^eskeÀeye&veeskeÌueeefmìkeÀ ...................... (HCB) cnCeleele. HCB
ns ...................... DeHeIeìve keÀªve l³eeleerue keÀeye&ve®ee Dee@eqkeÌmepeveMeer meb³eesie Ie[Jetve DeeCeleele. ³ee DeefYeef¬eÀ³esle
...................... Je HeeCeer le³eej nesles.
4. KeeueerueHewkeÀer keÀesCeleener SkeÀ GHeÒeMve mees[Jee. [5]
i. He³ee&JejCeele ceePeer YetefcekeÀe Keeueerue cegodoîeeb®³ee DeeOeejs J³ekeÌle keÀje (Òel³eskeÀer oesve ke=Àleer efuene).
De. ÒeefleyebOe ye. efve³eb$eCe keÀ. efveefce&leer
[. Òemeej F. peleve
ii. De. pewJeleb$e%eeve cnCepes keÀe³e?
ye. pewJeleb$e%eevee®ee SkeÀ HeÀe³eoe.
keÀ. pewJeleb$e%eevee®ee SkeÀ J³eeJeneefjkeÀ GHe³eesie
[. pewefJekeÀ Keleele Dee{UCeejs oesve efpeJeeCet
F. pevegkeÀer³e¢<ìîee Gvvele efHekeÀeb®eer oesve veeJes.

44