TS 13775

TÜRK
STANDARDLARI
ENSTİTÜSÜ Türk Standardı
TS 13775
Mayıs 2018
TS 13775:2017 yerine
ICS 23.040
Plastik borular - Sert polivinil klorürden (PVC-

U) - Derin kuyularda kullanılan
Rigid polyvinylchloride plastic pipes used for water wells - Column

pipes
TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
HF HAYTEK MAKiNA iMALATI SANAYi VE TiCARET LiMiTED SiRKETi'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.04.2022
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
TELİF HAKKI KORUMALI DOKÜMAN
© TSE 2018
Tüm hakları saklıdır. Aksi belirtilmedikçe bu yayının herhangi bir bölümü veya tamamı, TSE'nin yazılı izni olmaksızın
fotokopi ve mikrofilm dâhil, elektronik ya da mekanik herhangi bir yolla çoğaltılamaz ya da kopyalanamaz.
TSE Standard Hazırlama Merkezi Başkanlığı

Necatibey Caddesi No: 112
06100 Bakanlıklar * ANKARA
Tel: + 90 312 416 68 30

Faks: + 90 312 416 64 39
E-posta: dokumansatis@tse.org.tr
Web: www.tse.org.tr
TÜRK STANDARDI TS 13775:2018
Önsöz
Bu standart, Türk Standardları Enstitüsü Kimya İhtisas Kurulu’na bağlı TK15 Petrokimya Teknik
Komitesi’nce TS 13775:2017’nin revizyonu olarak hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 21 Mayıs 2018
tarihli toplantısında kabul edilerek yayımına karar verilmiştir.
Bu standardın daha önce yayımlanmış bulunan baskıları geçersizdir.
Bu stantardın hazırlanmasında, milli ihtiyaç ve imkanlarımız ön planda olmak üzere, uluslararası
standartlar ve ekonomik ilişkilerimiz bulunan yabancı ülkelerin standardlarındaki esaslar da gözönünde
bulundurularak; yarar görülen hallerde, olabilen yakınlık ve benzerliklerin sağlanmasına ve bu esasların,
ülkemiz şartları ile bağdaştırılmasına çalışılmıştır.
Bu standart son şeklini almadan önce; bilimsel kuruluşlar, üretici/ imalatçı ve tüketici durumundaki
konunun ilgilileri ile gerekli işbirliği yapılmış ve alınan görüşlere göre olgunlaştırılmıştır.
Bu standartta kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Herhangi bir patent
hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
© TSE – Tüm hakları saklıdır. iii

© TSE - Tüm hakları saklıdır. v
İçindekiler
Sayfa
1 Kapsam ......................................................................................................................................................1
2 Bağlayıcı atıflar ......................................................................................................................................1
3 Terimler ve tanımlar ............................................................................................................................2
3.1 Tanımlar ...................................................................................................................................................2
4 Malzeme ....................................................................................................................................................4
4.1 PVC-U hamuru .........................................................................................................................................4
4.2 İçme ve kullanma suyuna etkisi .......................................................................................................5
4.3 Tekrar işlenebilir ve geri dönüşümlü malzemeler ...................................................................5
5 Özellikler ..................................................................................................................................................5
5.1 Fiziksel özellikler ..................................................................................................................................5
5.1.1 Görünüş .....................................................................................................................................................5
5.1.2 Yoğunluk ...................................................................................................................................................5
5.1.3 Darbe mukavemeti................................................................................................................................5
5.1.4 İç basınca mukavemet .........................................................................................................................5
5.1.5 Boyutsal karalılık ..................................................................................................................................5
5.1.6 Sızdırmazlık elemanı ............................................................................................................................5
5.2 Boyut ve toleranslar .............................................................................................................................5
5.2.1 Et Kalınlığı, anma dış çapı ve toleransları ....................................................................................5
5.2.2 Boru uzunluğu ve toleransı ................................................................................................................8
5.2.3 Trapez vida dişi boyutları ......................................................................................................................8
5.3 Özellik muayene ve deney madde numaraları ...........................................................................9
6 Numune alma, muayene ve deneyler .......................................................................................... 10
6.1 Numune alma ....................................................................................................................................... 10
6.2 Muayeneler ........................................................................................................................................... 10
6.2.1 Piyasaya arz .......................................................................................................................................... 10
6.2.2 Boyut muayenesi ................................................................................................................................ 10
6.2.3 Görünüş muayenesi ........................................................................................................................... 10
6.3 Deneyler ................................................................................................................................................. 10
© TSE - Tüm hakları saklıdır. v

TS 13775:2018 TÜRK STANDARDI
6.3.1 Yoğunluk tayini.................................................................................................................................... 10

6.3.2 Darbe mukavemetinin tayini .......................................................................................................... 10
6.3.3 İç basınca mukavemetin tayini ...................................................................................................... 11
6.3.4 Boyutsal kararlılık tayini ................................................................................................................. 11
6.4 Değerlendirme ..................................................................................................................................... 12
6.5 Muayene ve deney raporu ............................................................................................................... 12
7 Piyasaya arz .......................................................................................................................................... 12
7.1 Ambalaj ................................................................................................................................................... 12
7.2 İşaretleme .............................................................................................................................................. 12
8 Çeşitli hükümler .................................................................................................................................. 13
Kaynak .................................................................................................................................................................. 14
vi © TSE – Tüm hakları saklıdır.

1 Kapsam
Bu standart, dalgıç pompa tarafından suyun yer altından yüzeye taşınmasında kullanılan sert polivinil
klorürden imal edilen derin kuyu kolon borularını kapsar.
Derin kuyu kolon boruları, derin kuyu borularının (TS 11794) döşenmesinden sonra bunları içerisinden
geçirilerek dalgıç pompa ile birlikte montajı yapılan borulardır (Şekil 5)
NOT Bu standart metninde bundan sonra “Plastik borular sert polivinil klorürden (PVC-U), derin kuyularda
kullanılan, kolon boruları” yerine “borular” ifadesi kullanılmıştır.
2 Bağlayıcı atıflar
Bu standartta diğer standart ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun
yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarihli atıflarda, yalnızca alıntı yapılan baskı
geçerlidir. Tarihli olmayan dokümanlar için, atıf yapılan dokümanın (tüm tadiller dâhil) son baskısı
geçerlidir. * İşaretli olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayımlanmış olan Türk
Standartları’dır.
TS No Türkçe adı İngilizce adı
TS EN ISO 472* Plastikler - Terimler ve tarifler Plastics - Vocabulary
Elastomeric seals - Materials requirements
Elastomerik contalar - Su ve drenaj
for pipe joint seals used in water and
TS EN 681-1 uygulamalarında kullanılan -
drainage applications - Part 1: Vulcanized
Malzeme özellikleri - Bölüm 1: Lastik
rubber
Plastik boru ve kanal sistemleri – Plastics piping and ducting systems –
Termoplastik borular – Çevre Thermoplastics pipes – Test method for
TS EN 744
boyunca dış darbeye mukavemet resistance to external blows by the round-
deneyi The-Clock method
Plastikler - Semboller ve kısaltılmış Plastics - Symbols and abbreviated terms -
TS EN ISO 1043-1 terimler - Bölüm 1: Ana polimerler Part 1: Basic polymers and their special
ve özel karakteristikleri characteristics
Termoplastik borular, ekleme
Thermoplastics pipes, fittings and
parçaları ve takımlar - Akışkanların
assemblies for the conveyance of fluids -
TS EN ISO 1167-1 taşınmasında kullanılan - İç basınca
Determination of the resistance to internal
direncin tayini - Bölüm 1: Genel
pressure - Part 1: General method
yöntem
Plastikler- Gözeneksiz plastiklerin Plastics - Methods for determining the
yoğunluk tayin metotları-Bölüm 1: density of non-cellular plastics - Part 1:
TS EN ISO 1183-1
Daldırma metodu, sıvı piknometre Immersion method, liquid pyknometer
metodu ve titrasyon metodu method and titration method
Termoplastik borular –
Thermoplastics pipes - Longitudinal
TS EN ISO 2505 Uzunluğundaki değişim – Deney
reversion - Test method and parameters
metodu ve parametreler
Plastik boru sistemleri - Plastik Plastics piping systems - Plastics
TS EN ISO 3126
bileşenler - Boyutların tayini components - Determination of dimensions
TS 10765 Plastik borular - Terimler ve tarifler Plastic pipes - Terms and definitions
© TSE - Tüm hakları saklıdır. 1

Plastik borular - Sert

Rigid polyvinylchloride plastic pipes for
TS 11794 polivinilklorürden - Derinkuyularda
water wells - Filter pipes and casing
kullanılan - Filtreli ve kapalı
3 Terimler ve tanımlar
Bu standardın amacı bakımından aşağıdaki terimler ve tanımlar uygulanır.
3.1 Tanımlar
Bu standartla ilgili aşağıda verilenlerin dışındaki diğer terimlerin tanımları, TS 10765, TS EN ISO 472 ve
TS EN ISO 1043-1’de verilmiştir.
3.1.1
derin kuyu
derinliği 9 m ve üzerinde olan kuyu
3.1.2
derin kuyu kolon boruları
derin kuyu borularının (TS 11794) döşenmesinden sonra bunları içerisinden geçirilerek dalgıç pompa ile
birlikte montajı yapılan borular (Şekil 5)
3.1.3
boyutlarla ilgili tarifler
3.1.3.1
anma boyutu DN
anma boyutu, boru tesisatında kullanılan bir elemanın (diş boyutu ile tanımlananlar hariç) “mm”
cinsinden ifade edilmiş imalat ölçülerine yaklaşık olarak eşit olan sayısal bir değer
3.1.3.2
anma boyutu (DN/OD)
dış çapla ilgili anma boyutu
3.1.3.3
anma boyutu (DN/ID)
iç çapla ilgili anma boyutu
3.1.3.4
anma çapı (dn)
anma boyutunu gösteren ve milimetre cinsinden verilen çap
3.1.3.5
dış çap (herhangi bir noktadaki) (de)
borunun veya boru ucunun herhangi bir kesitinde ölçülen dış çapın en yakın üst 0,1 mm’ye yuvarlatılan
değeri
3.1.3.6
ortalama dış çap (dem)
borunun veya ekleme parçasının düz ucunun dış çevresinin ölçülmesiyle bulunan değerin  sayısına
(  3,142) bölünüp en yakın üst 0,1 mm’ye yuvarlatılmasıyla elde edilen çap
2 © TSE – Tüm hakları saklıdır.

3.1.3.7
boru başı ortalama iç çapı (dim)
boru başı uzunluğunun orta noktasında birbirine dik olarak ölçülen iki iç çapın aritmetik ortalaması
3.1.3.8
yuvarlaklıktan sapma (ovallik)
bir borunun veya boru ucunun aynı kesitinde ölçülen en büyük ve en küçük dış çap arasındaki fark veya
bir boru başının aynı kesitinde ölçülen en büyük ve en küçük iç çap arasındaki fark
3.1.3.9
anma et kalınlığı (en)
bir elemanın et kalınlığını tanımlamada kullanılan ve herhangi bir noktada elemanın müsaade edilen en
küçük et kalınlığıyla aynı olan milimetre cinsinden sayısal bir değer
3.1.3.10
et kalınlığı (herhangi bir noktadaki) (e)
bir elemanın çevresi üzerinde herhangi bir noktada ölçülen et kalınlığının değeri
3.1.3.11
ortalama et kalınlığı (em)
bir elemanın aynı kesit boyunca çevresi üzerinde düzgün aralıklarla yapılan ve et kalınlıklarının en küçük
ve en büyük değerlerini de ihtiva eden ölçmelerin aritmetik ortalaması
3.1.4
tolerans
bir büyüklüğün, müsaade edilen en büyük ve en küçük değerleri arasındaki fark şeklinde ifade edilen ve
önceden belirtilen bir sayısal büyüklükte müsaade edilen değişim
3.1.5
anma basıncı (PN)
bir boru sistemi elemanının mekanik özelliklerine bağlı olarak tanımlanmasında referans amaçla
kullanılan sayısal bir ifadedir. Plastik boru sistemleri için bu ifade suyun 20C’da 50 yıl süreyle taşındığı
kabul edilerek belirlenen müsaade edilen bar cinsinden işletme basıncı
3.1.6
yeni (ilk defa kullanılacak) malzeme
imalatı sırasında geçirdiği işlemler haricinde başka işleme tabi tutulmamış veya daha önce kullanılmamış
ve içine tekrar kazanılan veya daha önceki imalat artığı malzemeler katılmamış granül veya toz halindeki
malzeme
3.1.7
tekrar işlenebilir malzeme (imalatçının kendine ait)
imalatçının enjeksiyon ve ekstrüzyon gibi yollarla boru ve ekleme parçalarını imalatı sırasında oluşan
kırpıntılar ile aynı imalatçı tarafından imal edilmiş ve reddedilmiş bir partiye ait boru ve ekleme
parçalarının kırılmasıyla hazırlanan ve formülasyonu tam olarak bilinen malzeme
3.1.8
tekrar işlenebilir malzeme (diğer imalatçılardan temin edilen)
tekrar işlenebilir malzeme aşağıdaki yollardan biriyle temin edilebilir:
a) başka imalatçılar tarafından imal edilmiş ve reddedilmiş durumdaki hiç kullanılmamış olan borular
veya ekleme parçaları veya bunların kırılmasından elde edilen malzeme,
b) tipi ne olursa olsun, borular ve ekleme parçaları haricindeki PVC-U’dan imal edilmiş, kullanılmamış
mamullerden elde edilen malzeme.
3.2 Semboller
de : Herhangi bir noktadaki dış çap,
dem : Ortalama dış çap,
demax : En büyük dış çap,
demin : En küçük iç çap,
di : Herhangi bir noktadaki iç çap,
dim : Boru başı ortalama iç çapı,
dn : Anma (iç veya dış) çapı,
DN : Anma boyutu,
DN/ID: Anma boyutu, iç çapla ilgili,
DN/OD: Anma boyutu, dış çapla ilgili,
e : Herhangi bir noktadaki et kalınlığı,
em : Ortalama et kalınlığı,
en : Anma et kalınlığı,
L : Borunun toplam boyu,
L1 : Kalınlaştırılmış uçların uzunluğu,
N : Diş mesafesi,
 : Malzeme yoğunluğu.
T1 : Diş üstü çapı
D : Manşon dış çapı
3.3 Kısaltmalar
PVC-U : Plastikleştirici katılmamış polivinil klorür
VCM : Vinilklorür monomer miktarı
TIR : Gerçek darbe oranı
4 Malzeme
4.1 PVC-U hamuru
Borular, ekleme parçaları ve vanalar plastikleştirici katılmamış polivinil klorür hamurundan imal
edilmelidir. Boruların imalatını kolaylaştırmak için malzeme olarak içine gerekli katkı maddeleri katılmış
PVC-U reçinesi kullanılmalıdır.
Ayrı ayrı veya birlikte kullanılan bu katkı maddelerinin hiçbirisi toksik, organoleptik veya mikrobiyolojik
tehlike yaratacak miktarda; ürün kalitesini veya ürünün çözücülü yapıştırma özelliklerini veya bu
standardın bazı bölümlerinde belirtilen ürünün fiziksel veya mekanik özelliklerini (özellikle darbe
mukavemeti) olumsuz yönde etkileyecek miktarda olmamalıdır.

4.2 İçme ve kullanma suyuna etkisi

PVC-U’den yapılan boru sistemlerindeki bütün plastik veya plastik dışı malzemeler (mesela; elastomerik
sızdırmazlık halkaları, çözücülü yapıştırıcı, yağlayıcı maddeler) içme ve kullanma suyu ile sürekli veya
geçici olarak temas ettikleri zaman suyun kalitesini olumsuz bir şekilde etkilememelidir.
4.3 Tekrar işlenebilir ve geri dönüşümlü malzemeler
İmalat sırasında ele geçen, imalatçının kendine ait tekrar işlenebilir malzeme ve mamulun bu standarda
uygun olup olmadığının tespitinde kullanılan malzeme, bu standardda verilen mamul özelliklerinin
sağlanması şartıyla yeni (ilk defa kullanılan) malzemeye katılarak kullanılabilir. Diğer imalatçılardan
temin edilen tekrar işlenebilir malzeme ile geri dönüşümlü malzeme kullanılmamalıdır.
5 Özellikler
5.1 Fiziksel özellikler
5.1.1 Görünüş
Derin kuyu boruları Madde 6.2.3‘e göre muayene edildiğinde homojen bir görünümde olmalı, kullanımı
etkileyecek delik çatlak ve yarıklar gibi kusurlar bulunmamalıdır. Derin kuyu boruları, gri veya krem
renginde olmalıdır. Diğer renkler imalatçı ile müşteri arasındaki mutabakata bağlıdır.
5.1.2 Yoğunluk
Derin kuyu boruları Madde.6.3.1’e göre deneye tabi tutulduğunda 23 °C sıcaklıktaki yoğunluğu
1,35 g/cm3    1,46 g/cm3 olmalıdır.
5.1.3 Darbe mukavemeti
Derin kuyu boruları Madde 6.3.2’ye göre darbe mukavemeti deneyine tabi tutulduğunda hasarlı numune
sayısı toplam numune sayısının % 10’unu geçmemelidir.
5.1.4 İç basınca mukavemet
Derin kuyu boruları, Madde 6.3.3’e göre iç basınca mukavemet deneyine tabi tutulduğunda, herhangi bir
deformasyon oluşmamalı, patlama ve yarılma meydana gelmemelidir.
5.1.5 Boyutsal karalılık
Borular, Madde 6.3.4’e göre deneye tabi tutulduğunda, boyca değişimi en fazla % 6 olmalıdır.
5.1.6 Sızdırmazlık elemanı
Kolon borularının montajında sızdırmazlığı sağlamak için kullanılan elastomerik sızdırmazlık halka
malzemesi TS EN 681-1’den seçilmeli ve ilgili sınıfa uygun olmalıdır. Boruların birbirine yivli
birleştirilmesi sırasında o- ring’in fiziksel ve kimyasal yapısını bozacak özellikte mamuller
kullanılmamalıdır.
5.2 Boyut ve toleranslar

5.2.1 Et Kalınlığı, anma dış çapı ve toleransları
Boruların et kalınlığı, anma dış çapları ve toleransları Madde 6.2.2‘ye göre ölçüldüğünde, Çizelge 1’de ve
manşonların et kalınlığı, anma dış çapları ve toleransları Çizelge 2’de verilen değerlere uygun olmalıdır.
Boru Şekil 1, Şekil 2’de; manşon boyutları ise Şekil 3’te şematik olarak gösterilmiştir. Çizelge 1 ve Çizelge
2’de verilen boyut ve toleranslar 20 barlık basınca (200 m derinliğe kadar) göre tasarlanmıştır.

Şekil 1 — Boru başlı kolon borusu
Şekil 2 — Manşonlu kolon borusu

Çizelge 1 — Kolon boruları boyut ve toleransları

DN Dış çap Yuvarlak- en1 en1 en2 en2 L1 N, T1
Anma toleransı lıktan boru tolerans boru tolerans
Kalınlaş- Diş Diş üstü
dış (mm) sapma ucu (mm) ortası (mm)
tırma mesafesi, çapı,
çapı toleransı (mm)
(mm) Boyu, en +2,0/-2,0 +0,5/-
(mm)
az (mm) (mm) 0,5(mm)
42 +0,3 0,6 5,5 +0,7 4,2 +0,7 50 40 41,75

-0,0 -0,0 -0,0
50 +0,3 0,6 6,5 +0,8 5,0 +0,8 75 45 49,5
-0,0 -0,0 -0,0
63 +0,3 0,8 8,0 +0,9 6,3 +0,9 100 49 62,5
-0,0 -0,0 -0,0
75 +0,4 0,8 9,0 +1,0 7,3 +1,0 100 49 74,5
-0,0 -0,0 -0,0
90 +0,4 0,9 10,2 +1,1 8,5 +1,1 100 49 89,5
-0,0 -0,0 -0,0
115 +0,4 1,1 11,0 +1,4 9,0 +1,4 100 55 114,5
-0,0 -0,0 -0,0
150 +0,5 1,3 13,5 +1,7 11,5 +1,7 100 65 149,5
-0,0 -0,0 -0,0
180 +0,5 1,5 16,0 +2,0 14,0 +2,0 100 75 178,5
-0,0 -0,0 -0,0
Şekil 3 — Manşon

Çizelge 2 — Manşon boyut ve toleransları

DN D D L N
(mm) (mm) Toleransları (+2,0/-2,0) (+2,0/-2,0)
(mm) (mm)
42 55 +0,3 108 80
-0,3
50 63 +0,4 118 90
-0,4
63 80 +0,4 132 98
-0,4
75 93 +0,4 132 98
-0,4
90 110 +0,5 132 98
-0,5
115 135 +0,5 150 112
-0,5
150 175 +0,5 160 134
-0,5
180 210 +0,5 178 154
-0,5
5.2.2 Boru uzunluğu ve toleransı

Borular için tercih edilen uzunluk ve tolerans 3 m (+100 mm/-50 mm)'dir. Diğer uzunluk ve toleranslar
alıcı ile imalatçı arasındaki anlaşmayla belirlenir.
Boruların uzunluk ve toleransları Madde 6.2.3’e göre ölçüldüğünde önceden belirtilen değerlere uygun
olmalıdır.
NOT Borunun döşenmesindeki etken uzunluktur. Boruların döşeme uzunluğu olarak da bilinir (boru ucunun
girdiği boru başı derinliği ölçüme alınmaz).
5.2.3 Trapez vida dişi boyutları
Kolon borularının trapez dişleri Şekil 4’de şematik olarak verilmiştir. Vida dişi ölçü ve toleransları,
Madde 6.2.2’ye göre ölçüldüğünde Çizelge 3’te verilen değerlere uygun olmalıdır.

Şekil 4 — Trapez vida dişi (detay A)
Çizelge 3 — Trapez vida dişi ölçü boyut ve toleransları

Dış çap (mm) a (mm) b (mm) c (mm)
0 ,10 0, 20 0, 20
42 3,00 0,10 1,20 0, 20 1,25 0, 20
0 ,10 0, 20 0, 20

50 4,00 0,10 1,60 0, 20 1,50 0, 20
0 ,10 0, 20 0, 20

63 4,00 0,10 1,60 0, 20 1,50 0, 20
0 ,10 0, 20 0, 20

75 4,00 0,10 1,60 0, 20 1,50 0, 20
0 ,15 0, 20 0, 20

90 4,00 0,15 1,60 0, 20 1,50 0, 20
0, 20 0,30 0, 20

115 6,00 0, 20 2,40 0,30 2,25 0, 20
0, 20 0,30 0, 20

150 6,00 0, 20 2,40 0,30 2,25 0, 20
0, 20 0,30 0, 20

180 6,00 0, 20 2,40 0,30 2,25 0, 20
5.3 Özellik muayene ve deney madde numaraları

Bu standardda belirtilen özellikler ile bunların muayene ve deney madde numaraları, Çizelge 4’te
verilmiştir.
Çizelge 4 — Özellik, muayene ve deney madde numaraları
Özellik Özellik madde no Muayene ve deney madde no
Piyasaya arz 6.2.1 7
Görünüş 5.1.1. 6.2.3
Yoğunluk 5.1.2 6.3.1
Darbe mukavemeti 5.1.3 6.3.2
İç basınca mukavemet 5.1.4 6.3.3
Boyutsal kararlılık 5.1.5 6.3.4
Et kalınlığı, anma dış çapı 5.2.1 6.2.2
Boruoleransları
uzunluğu ve toleransı 5.2.2 6.2.2
Trapez vida dişi boyutları 5.2.3 6.2.2
6 Numune alma, muayene ve deneyler

6.1 Numune alma
Aynı şartlarda üretilen ve bir defada muayeneye tabi tutulan aynı sınıf ve tip boruların tamamı bir parti
sayılır.
Muayene ve deneyler için Çizelge 5’e göre numuneler alınır. Partiyi meydana getiren birimler 1’den
başlayarak 1, 2, 3, ....N şeklinde numaralanır. Alınacak numune sayısı n olmak üzere N/n=r sayısı
hesaplanır, tam sayı değilse tam sayıya tamamlanır. Bu şekilde bulunan r tam sayısı esas alınarak (r)
inci, (2r) inci .... (nr) inci numune ayrılıp alınarak, numune ayırma işlemi, Çizelge 5’e göre ayrılması
gereken numune sayısına erişilinceye kadar sürdürülür.
Çizelge 5 - Muayene ve deneyler için numune sayısı

Parti sayısı Numune Kabul edilebilir kusurlu numune
sayısı sayısı
(N)
(n) (R)
< 25 2 0
26-50 3 0
51-90 4 0
91-150 6 1
151-280 8 1
281-500 13 2
501-1200 20 3
1200 > 32 4
6.2 Muayeneler
6.2.1 Piyasaya arz
Boru ambalajları ve işaretlemeleri gözle muayene edilir. Sonucun Madde 7’ye uygun olup olmadığına
bakılır.
6.2.2 Boyut muayenesi
Boruların anma çapları, uzunlukları, et kalınlıkları ve trapez vida dişi boyutları TS EN ISO 3126’ya uygun
olarak ölçülür. Sonucun Madde 5.2’ye uygun olup olmadığına bakılır.
6.2.3 Görünüş muayenesi
Derin kuyu borusu, gözle bakılarak muayene edilir. Sonucun, Madde 5.1.1’e uygun olup olmadığına
bakılır.
6.3 Deneyler
6.3.1 Yoğunluk tayini
Borular TS EN ISO 1183-1’e uygun olarak deneye tabi tutulur. Sonucun Madde 5.1.2’ye uygun olup
olmadığına bakılır.
6.3.2 Darbe mukavemetinin tayini
Borular 0ºC’ta TS EN 744’e göre şartlandırıldıktan sonra Çizelge 6’da verilen deney parametreleri
kullanılarak TS EN 744’e uygun olarak deneye tabi tutulur. Sonucun Madde 5.1.3’e uygun olup olmadığına
bakılır.
Çizelge 6 – Darbe deneyi parametreleri

Dış çap Düşürülen cismin Düşme yüksekliği Darbe enerjisi
kütlesi
mm (m) (Nm)
(kg)
42 0,5 0,8 4
50 0,5 1,0 5
63 0,8 1,0 8
75 0,8 1,0 8
90 0,8 1,2 9,5
115 1,0 1,6 16
150 1,25 2,0 25
180 1,6 1,8 28
6.3.3 İç basınca mukavemetin tayini

Borular Çizelge 7’de verilen deney şartları altında TS EN ISO 1167-1’e uygun olarak iç basınca mukavemet
deneyine tabi tutulur. Sonucun Madde 5.1.4’e uygun olup olmadığına bakılır.
Bu deney için, TS EN ISO 1167-1’de verilen Tip A veya Tip B uç kapakları kullanılabilir. Anlaşmazlık
durumunda Tip A uç kapakları kullanılmalıdır.
Deney basıncı hesabı için Çizelge 1’de verilen en2 (boru ortası) et kalınlık değeri referans alınır.
Çizelge 7 – İç basınç deney parametreleri

Özellik Sıcaklık Çevre gerilmesi Deney süresi Deney tipi
°C MPa h
Kısa ve 20 37,0 1 Su içinde
uzun süreli
20 30,0 100
mukavemet
60 7,5 1000
6.3.4 Boyutsal kararlılık tayini

Boruların boyutsal kararlılığı, TS EN ISO 2505 Metot A veya Metot B’ye göre Çizelge 8’de verilen deney
parametreleri kullanarak tayin edilir. Sonucun Madde 5.1.5’e uygun olup olmadığına bakılır.

Çizelge 8 – Boyutsal kararlılık deney parametreleri

Özellik Deney Deney süresi Deney tipi
sıcaklığı °C
Boyutsal e  8 mm ise, 30 dakika Metot A (sıvı)

kararlılık
150  2 e > 8 mm ise, 15 dakika
veya
e  8 mm ise, 60 dakika Metot B (hava)
8 < e  16 mm ise, 120 dakika
e < 16 mm ise, 240 dakika
6.4 Değerlendirme
Madde 6.1’e göre alınan numunenin, Madde 5’te belirtilen özelliklerden herhangi birine uymaması
halinde, numunenin alındığı parti standarda aykırı sayılır.
6.5 Muayene ve deney raporu
Muayene ve deney raporunda en az aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır:
 Firmanın adı ve adresi,
 Bu standarda atıf (TS 13775)
 Muayene ve deneyin yapıldığı yerin ve laboratuvarın adı,
 Muayene ve deneyi yapanın ve/veya raporu imzalayan yetkililerin adları, görev ve meslekleri,
 Numunenin alındığı tarih ile muayene ve deney tarihi,
 Numunenin tanıtılması,
 Muayene ve deneylerde uygulanan standardların numaraları,
 Sonuçların gösterilmesi,
 Muayene ve deney sonuçlarını değiştirebilecek faktörlerin mahzurlarını gidermek üzere alınan
tedbirler,
 Uygulanan muayene ve deney yöntemlerinde belirtilmeyen veya mecburi görülmeyen, fakat
muayene ve deneyde yer almış olan işlemler,
 Numunenin standarda uygun olup olmadığı,
 Rapor tarihi, her sayfanın özgün numarası ve toplam sayfa sayısı.
7 Piyasaya arz
7.1 Ambalaj
Borular, çap ve uzunluklarına göre ayrılarak özellikle trapez dişli boruların dişlerinin dış etkilerden
korunması için lastik veya plastik gibi bir koruyucu ile birlikte piyasaya arz edilir.
7.2 İşaretleme
Piyasaya sunulan boruların üzerinde en az aşağıdaki bilgiler okunaklı kolay silinmeyecek şekilde boru
renginden farklı bir renkte yazılmış olmalıdır.
 İmalatçının adı ve/veya ticari unvanı,
 Bu standardın numarası (TS 13775 şeklinde)
 Boru anma çapı ve et kalınlığı (en2,boru ortası),
 Kullanılabilir kuyu derinliği (“200 m derinlik için” şeklinde),
 Kullanılan malzeme (PVC-U),
 İmal tarihi,
 Parti, seri veya kod numaralarından en az birisi.
8 Çeşitli hükümler
İmalatçı veya tedarikçi, bu standarda uygun olarak imal edildiğini beyan ettiği borular için, istenildiğinde,
standarda uygunluk beyannamesi vermek veya göstermek mecburiyetindedir. Bu beyannamede, satış
konusu borunun;
 Madde 4 ve Madde 5’te belirtilen özelliklerde olduğunun,
 Madde 6’da belirtilen muayene ve deneylerin yapılmış ve uygun sonuç alınmış bulunduğunun
belirtilmesi gerekir.
Şekil 5 — Kolon ve sondaj borularının bir arada şematik görünüşü

Kaynak
[1] Firma dokümanları


TS 13775

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TS 13775

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TÜRK

Plastik borular - Sert polivinil klorürden (PVC-

Rigid polyvinylchloride plastic pipes used for water wells - Column

TSE Standard Hazırlama Merkezi Başkanlığı

Tel: + 90 312 416 68 30

© TSE – Tüm hakları saklıdır. iii

© TSE - Tüm hakları saklıdır. v

6.3.1 Yoğunluk tayini.................................................................................................................................... 10

vi © TSE – Tüm hakları saklıdır.

© TSE - Tüm hakları saklıdır. 1

Plastik borular - Sert

2 © TSE – Tüm hakları saklıdır.

4 © TSE – Tüm hakları saklıdır.

4.2 İçme ve kullanma suyuna etkisi

5.2 Boyut ve toleranslar

© TSE - Tüm hakları saklıdır. 5

Şekil 1 — Boru başlı kolon borusu

Şekil 2 — Manşonlu kolon borusu

6 © TSE – Tüm hakları saklıdır.

Çizelge 1 — Kolon boruları boyut ve toleransları

42 +0,3 0,6 5,5 +0,7 4,2 +0,7 50 40 41,75

© TSE - Tüm hakları saklıdır. 7

Çizelge 2 — Manşon boyut ve toleransları

5.2.2 Boru uzunluğu ve toleransı

8 © TSE – Tüm hakları saklıdır.

Şekil 4 — Trapez vida dişi (detay A)

Çizelge 3 — Trapez vida dişi ölçü boyut ve toleransları

0 ,10 0, 20 0, 20

0 ,10 0, 20 0, 20

0 ,10 0, 20 0, 20

0 ,15 0, 20 0, 20

0, 20 0,30 0, 20

0, 20 0,30 0, 20

0, 20 0,30 0, 20

5.3 Özellik muayene ve deney madde numaraları

6 Numune alma, muayene ve deneyler

Çizelge 5 - Muayene ve deneyler için numune sayısı

Çizelge 6 – Darbe deneyi parametreleri

6.3.3 İç basınca mukavemetin tayini

Çizelge 7 – İç basınç deney parametreleri

6.3.4 Boyutsal kararlılık tayini

© TSE - Tüm hakları saklıdır. 11

Çizelge 8 – Boyutsal kararlılık deney parametreleri

Boyutsal e  8 mm ise, 30 dakika Metot A (sıvı)

Şekil 5 — Kolon ve sondaj borularının bir arada şematik görünüşü

© TSE - Tüm hakları saklıdır. 13

[1] Firma dokümanları

14 © TSE – Tüm hakları saklıdır.

You might also like