Module 6

MGA TIYAK NA
SITWASYONG G. Charles Melbert S. Navas
PANGKOMUNIKASYON Guro

Email Address:
charlesmelbertnavas@gmail.com

Tagal ng Modyul:
Nobyembre 15 – Disyembre 11, 2021

2|Page FIL01/ KomFil

Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino
 Modyul VI
MGA TIYAK NA
SITWASYONG PANGKOMUNIKASYON

PAGTATAKDA NG MODYUL
Ang modyul na ito ay para sa dalawang linggo. Kung saan ay maaaring magsama-sama sa isang klase upang
matalakay ito gamit ang mga minumungkahing pamamaraan
- Zoom - Messenger Video Chat
- Facebook Live - Iba pang Video Conferencing
Ang modyul din na ito ay maaaring gamitin kahit walang pagsasama-sama ng mga mag-aaral gamit ang mga gawaing nakalakip.

LAYUNIN
Sa pagtatapos ng kurso, ang mga mag-aaral ay inaasahang matutuhang:
 mailarawan ang mga gawing pangkomunikasyon ng mga Filipino sa iba’t ibang antas at larangan;
 maipaliwanag ang kabuluhan ng wikang Filipino bilang mabisang wika sa kontektwalisadong komunikasyon sa mga komunidad
at sa buong bansa;
 magamit ang wikang Filipino sa iba’t ibang tiyak na sitwasyong pangkomunikasyon sa lipunang Filipino;
 makapagpahayag ng mga makabuluhang kaisipan sa pamamagitan ng tradisyonal at modernong midyang akma sa kontekstong
Filipino;
 mapalalim ang pagpapahalaga sa sariling paraan ng pagpapahayag ng mga Filipino sa iba’t ibang antas at larangan;
 makapagbalangkas ng gabay etikal kaugnay ng paggalit ng iba’t ibang porma ng midya.

PAGLALAYAG NG KAALAMAN

PASALITANG PAG-UULAT, FORUM

Ang wikang Filipino ay may mahalagang gampanin sa pagpapahayag ng mga damdamin, kaalaman, mithiin at layunin ng mga
Filipino. Ito ang susi upang magkaunawaan ang bawat isa at susi rin sa pagtamo ng layuning pambansa.
Ang mahusay na paggalit ng wikang Filipino ay nagdudulot ng kapakinabangan sa pagkamit ng mga pangangailangan ng
mamamayan sa pagpapahayag ng mga saloobin sa lipunan. Sapangkat, ang wikang Filipino ang pinakamalawak na gamitin sa
pagpapahayag at komunikasyong pambansa, ito ay nararapat na magamit sa iba’t ibang larangan at mga gawain na nauukol sa mga
sitwasyong pangkomunikasyon, pormal man o di-pormal. Kapag ito’y naisakatuparan, magkakaroon ng kaisahan sa pagpapahayag at
sa gayo’y makakamit ang mga hangaring pansarili, panlipunan at pambansa.
Ang mga pagpapangkat at mga usaping nabanggit sa gawain ay ilan lamang sa mga tiyak na siwasyong pangkomunikasyon
kung saan ginagamit ang wikang Filipino. Marami pang ibang sitwasyon ang matatalakay sa araling ito. Tuklasin ang mga tiyak na
sitwasyong pangkomunikasyon at gawin ang mga pagsasanay upang malinang ang kasanayan sa mahusay na pagpapahayag.

Pasalitang Pag-uulat
Ang pasalitang pag-uulat ay isang gawaing sumasaklaw sa pagtatalakay ng isang tiyak na paksa sa maliit at malaking pangkat
na karaniwang natatapos sa loob lamang ng labinlima hanggang dalawampung minute. Isa tong paraan upang tasahin ang kaalaman
ng isang indibidwal hinggil sa isang piling paksa at isa itong mahusay na gawain upang tayahin ang kasanayan sa pasalitang
pagpapahayag. Sa isang pangkat na may lima hanggang sampung katao o kaya sa malaking pangkat na binubuo ng labinlima hanggang
dalawampu’t limang katao ay tinatalakay ng piling tagapagsalita ang paksa. Layunin nito na maipakita ang pagkakaiba-iba ng kahusayan
ng bawat tagapagsalita na nakatuon sa kaalaman sa paksa, sa kasanayan at sa pamamaraan ng pagtalakay.
Ang mga nalilinang sa pasalitang pag-uulat ay ang malawak na pagkakaroon ng kaalaman sa paksa/nilalaman. Tumutukoy ito
sa maayos na paglalahaf sa mga detalye ng paksang tinatalakay. Ang kaugnayan ng mga halimabawa ay nabibigyan ng kaukulang
pansin sapagkat ito ang tuon ng talakay. Nalilinang din nito ang kasanayan sa pagsasalita. Naisasaalang-alang dito ang kaisipan na ang
komunikasyon ay isang tambingang kilos kung saan may ugnayan sa pagtatalakay ang nagsasalita nakukuha gayundin, matagumpay
ang mga nakikinig kung ang mga impormasyon na nailahad ng tagapagsalita ay kanilang nauunawaan.
Dapat tandaan na sa pagsasagawa ng pasalitang pag-uulat, ang tagapagsalita ay dapat maalam sa paksang kaniyang
tatalakayin. Kailangang handa ang tagapagsalita sa alinmang taning na maaaring ipukol sa knaiya pagkatapos ng pag-uulat.
Nakatutulong din ang kahusayan sa pagsasalita at ang kalinawan ng pagbigkas ng mga ito. Maging mabuti sa pagsagot sa mga tanong
at iwasan ang pakikipag-argumento sa mga nagtatanong. Maging magalang sa mga kasamahan at maging wasto at makatwiran sa
pakikibahagi sa anumang talakayan.

Forum (Pangkatang Pagpupulong)

Ang forum (o pangkatang pagpupulong) ay pagtitipon ng isang pangkat na may magkakatulad na katangiang sosyal,
edukasyunal at maging kultural, at may layuning magplano at magkausap-usap hinggil sa isang mahalagang paksa na karaniwan sa
bawat isa. Tumutukoy din ito sa pampublikong pagtitipon ng mga samahan, organisasyon o grupo ng mga indibidwal na may layuning
matalakay ang napapanahong paksa ayon sa kanilang mga interes. Sa kasalukuyan, tinatawag ding forum ang mga pagtitipong Virtual
ng mga indibidwal sa pamamagitan ng internet kung saan ay tinatalakay nila ang mga napapanahong isyu, o kaya’y nagsasagawa sila
ng mga proposal at/o nagpaplano ng mga gawaing ayon sa mga layunin ng pangkat.
2|Page
Dalawang panlahat na uri ng forum
Mauuri sa dalawa ang forum. Maaari itong pampubliko (Public) o di kaya’y di-publiko o ekslusib (Non-publlic). Ang pampublikong
forum ay pagtitipon na walang eksklusyon na maaaring maisagawa sa isang lugar na karaniwang para sa lahat. Ang lugar na ito ay
maaaring sa isang bahagi ng daan (street), parke (park) o maging sa maliit na kalye (sidewalks). Maaaring ang mga sangkot dito ay
maramihan ta maaari ding isang particular na bilang lamang ng isang pangkat. Halimbawa, ng isang barangay at pangkatan kung ang
ilang mamamayn ng isang barangay ay nagpupulong para sa isang proyektong pambarangay.
Ang di-publiko o eksklusibong forum naman ay mga pagpupulong sa isang pangkat na maaaring limitado lamang sa mga
miyembro ng isang organisasyon o samahan. Dito ay eksklusibing pinag-uusapan ang mga layunin, gawain, proyekto at mga tunguhin.
Ang mga halimbawaang maituturing na di-publikong forum ay iyong mga isinasagawa sa mga tinalagang lugar tulad ng sa mga presinto,
paaralang publiko, kampo ng mga military, pribadong opisina at iba pa. ang mga usapin sa mga di-publikong forum ay limitado, mahigpit
na tinatalakay sa mga miyembro ng pangkat at natatakdaan ng mga impormasyon na para lamang sa pangkat at sa mga miyembro.

Iba pang uri ng forum

Ang kasalukuyang pagbabago at mabilis na pag-unlad ng teknolohiya at paglikha ng iba’t ibang platforms na pang-media ay
nakapagdulot ng modernong uri ng forum. Ang mga aplikasyon pang-social media tulad ng facebook, messenger, tweeter, instagram at
iba pang mga eksklusibong aplikasyon ay nakapagsasagawa ng mga forum at ito ay tinatawag na internet forum. Ang internet forum ay
isang uri ng sistema ng computer conferencing kung saan ang guests, members, administrators, at moderators ay pangkatang
nagsasagawa ng pag-uusap o pagtatalakay hinggil sa isang paksa, o isang layuni at/o kaya’y mga gawain. Ito ay karaniwang eksklusibo
o di-publiko. Sa pamamagitan ng aplikasyong gamit ng pangkat, ang forum ay maaaring maisakatuparan sa pamamagitan ng mga posts
(mensaheng isinusumite o ipinapaskil na naglalaman ng mga ideya, sagot sa tanong, panukala o iba pang mahalagang impormasyon)
o kaya ay sa pamamagitan ng video na mas kilaa bilang video conferencing. Ang mga naipon na posts na naging thread o conversation
thread ay karaniwang nakapaskil at nababasa at nagsisilbing reference sa mga usapan sa forum (bagama’t ang mga ito ay maaaring
burahin kung nanaisin ng kasama sa internet forum).
Ang mga guest ay ang mga indibidwal na nagnanais maging miyembro ng pangkat bagama’t hindi pa nabibigyan ng buong
access at karapatan o kalayaan na magbukas ng usapin o paksa. Ang kanilang partisipasyon ay limitado lamang sa paghahayag ng mga
post. Ang mga miyembro naman ay iyong mga indibidwal na nabigayan ng buong access, kalayaan at karapatan na maging bahagi sa
usapin anumang oras na kanilang naisin. Ang administrator ang kumakatawan bilang pinakapinuno ng forum. Siya ang gumaganap
bilang tagatanggap ng mga miyembro at moderator na rin ng forum. Sa mga internet forum, kadalasang ang naisasagawa ay
pagtatanong, pakikipagtalakayan, pagsasagawa ng sarbey, paghingi ng opinion tungkol sa isang paksa at pakikipagdebate.

SEMINAR, LECTURE AT WORKSHOP

Madalas ay naipagkakamali ang seminar sa lecture, lecture sa workshop at workshop sa seminar. Ano-ano ba ang katangian
ng mga ito? Ano-ano ang kanilang pagkakatulad-tulad at pagkakaiba-iba?

Seminar
Ito ay isang uri ng instruksyong akademiko na karaniwang isinasagawa ng iba’t ibang pribado at publikong organisasyon.
Layunin nito ang pagtalakay sa mga natatangi o piling paksa ayon sa natukoy na pangangailangan ng isang pangkat. Ito ay ginagamit
bilang isang paraan ng pagtuturo upang matalakay ang napapanahon at mahahalagang paksa na makakatulong sa pagtamo ng mga
bagong kaalaamn sa iba’t ibang larangan at paraan din upang mailahad ang mga kaalaman mula sa mg isinasagawang pananaliksik at
pag-aaral.
Ang seminar ay maaaring uriin sa dalawa. Ayon sa pangkat ng nagsasagawa nito at ayon sa saklaw. Ang ayon sa pangkat ng
nagsasagawa ng seminar ay mauuri sa tinatawag na tutor facilitation at student facilitation. Ang tutor facilitation ay tumutukoy sa seminar
na pinamamahalaan ng eksperto na siyang namumuno sa daloy ng talakayan at ang student facilitation naman ay tumutukoy sa seminar
na pinamamahalaan ng mag-aaral.
Ang ayon sa saklaw ng seminar naman ay maaaring mini, major, pambansa at pandaigdaig na seminar. Ang mini seminar ay
sumasaklaw lamang sa mga paksang tiyak at di-gaanong malawak. Hindi rin Malaki ang bilang ng pagdalo sa seminar na ito, madlas na
sampu hanggang dalawampu lamang. Ang uring ito ay nauugnay sa pag-uulat sa maliit na pangkat kung saan maaaring maisagawa sa
loob ng klasrum o kaya ay isang silid na maaaring ang interaksyon ay di na nangangailangan ng paggamit ng mikropono. Ang mini
seminar ay isang mahusay na pagsisimula bilang paghahanda sa mga seminar na may maliit na saklaw ng pagdalo tulad ng seminar ng
isang departamento. Ang major seminar nam ay iyomg mga isinasagawwa ng isang institusyon o ng isang departamento na may higit
na bilang ng pagdalo kaysa sa mini seminar. Ang halimbawa nito ay ang mga seminar na maaaring daluhan ng mga guro at mag-aaral
upang talakayiin ang mga paksa na mahlaga sa larangan ng pagtuturo. Sa mga institusyong pribado, maaaring ang major seminar ay
maisagawa upang talakayin ang mga layunin, tunguhin at mga gampanin ng mga miyembro ng institusyon. Isa pang uri ayon sa saklaw
ay ang pambansang seminar. Ito ay isinasakatuparan ng mga samahan, pangkat o organisayon na ang pagdalo ay hindi lamang mula
sa isang relihiyon kundi pagdalo ng mga sangkot na indibidwal mula sa iba’t ibang bahagi ng bansa. Sa ganitong uri ng seminar, isang
tiyak na paksa ang inilalatag upang tatalakayin ng mga pili at kuwalipikadong tagapagsalita. Ang pandaigdigang seminar ay tumutukoy
sa mga seminar na isinasakatuparan na dinadaluhan ng mga organisasyon mula sa iba’t ibang dako ng daigdig. Higit na malawak ang
saklaw ng seminar na ito na karaniwang global ang tinatalakay.
May apat na mahahalagang elemento ang seminar. Ito ay ang papel, presentasyon, talakayan at kongklusyon.

3|Page
 PAPEL

SEMINAR
KONGKLUSYON PRESENTASYON

TALAKAYAN

Apat na elemento ng seminar

Ang nabanggit na element ng seminar ay nagkakaugnay-ugnay at nakakatulong-tulungan para sa kaayusan nito. Ang papel ay
tumutukoy sa maayos na paghahanda ng sipi na naglalaman ng paksang tatalakayin. Kasama rito ang paghahanda ng programa at
poster na karaniwang pasulat. Ang presentasyon ay ang pamaraan, estilo, kahisayan at kawilihan ng tagapagsalita sa paglalahad ng
paksa. Sa presentasyon naipapakita ang kahusayan at kasanayan ng tagapagsalita sa pagtatalakay ng papel na inihansa. Ang talakay
ay kumakatawan sa mga pagpapaliwanag ng mahahalagang kaisipan kasama na ang pagsagot sa mga tanong hinggil sa paksa at ang
kongklusyon ay tumutukoy sa pagbuo ng mga bagong kaalaman mula sa mga pagtalakay.

Lektyur
Ang lecture ay kasingkahulugan ng panayam. Ito ay isang pamamaraan ng pagtalakay sa isang tiyak na paksa na maaaring
karaniwang gawain, isang kalakaran o pamaraang nakaugalian. Isa itong proseso ng pagtalakay sa paksa na ngangailangan ng mga
estratehiya, pamaraan at dulog na iniaayon sa nga katangian ng tagapakinig. Sa katunayan, ang lecture ay nauugnay sa seminar
sapagkat ang mga ito ay magkatulad sa pamamaraan ng pagtalakay. Naiiba lamang ang seminar sa lecture sapagkat ang lecture ay
maaaring isakatuparan ng isang eksperto (hinggil sa paksa) anumang oras at araw na naisin para sa mga tiyak na tagapakinig
samantalang ang seminar ay nangangailangan ng ibayong paghahanda at isinasagawa ito ayon sa pangangailangan. Halimbawa, ang
lecture ay maaaring isagawa araw-araw ng isang guro sa harap ng kaniyang mga mag-aaral at tinatalakay ang mga konsepto ng isang
aralin allinsunod sa kaniyang inihandang silabus. Ang seminar naman ay isinasagawa ng isang tagapanayam na eksperto sa isang tiyak
na larangan hinggil sa napagkasunduang paksa, sa napagkasunduang araw at lugar sa harap ng mga tagapakinig na may magkakatulad
na katangian at hangarin.
Apat na bahagi na dapat maisaalang-alang sa pagsasagawa ng lecture. Una ay ang malawak na kaalaman ng paksa at kkung
bakit ang paksa ay kailangang talakayin. Ang tagapagsalita ay nararapat na magkaroon ng malawak na kaalaman sa paksa at naiuugnay
ang kahalagahan nito sa iba pang larangan. Ang mga bagong usapin, isyu, siyentipiko at panlipunang pagkakaugnay ng paksa ay
nararapat maipaliwang upang maunawaan nang husto ang paksa at maiaangkop sa sarili ang kahalagajan nito. Ikalawa ay ang
kahusayan at kasanayan sa pagsasalita. Kung ang kaalaman sa paksa ay mahlaga, higit na mahalaga ang kasanayan sa pagsasalita
dahil anumang kaalaman mayroong ang tagapagsalita kung hindi naman nito maihahatid nang maayos ay wala ring halaga sa mga
tagapakinig. Lalong-lalo na kung ang mga tagapakinig ay maraming tanong ukol sa paksang tinatalakay sapagkat ang pagtatanong at
pagsagot ay nakadaragdag at nakapagpapalawak ng pag-unawa sa paksa. Ikatlo ay ang kkasanayan sa pamumuno. May kakayahan
ba ang tagapagsalita na pamunuan ang pangkat upang siya ay pakinggan? Nakahihikayat ba ang tagapagsalita na making ang mga
dumalo? Ang mga katangian tulad ng pagkakaroon ng mahusay na pagpapasya, pagkukusa, pagtitiyaga, pagkamalikhain at kasanayan
sa pakikibagay sa mga dumalo ay ilan lamang sa dapat taglayin ng tagapamuno. Ikaapat ay ang mga katangian at ugaliin ng pangkat
ng tagapakinig. Kung ang tagapagsalita ay may kakayahang magpatawa sa panayam, nahihikayat nito ang kalooban at pakikibahagi ng
mga dumalo. Samakatwid, ang tagumpay ng isang lecture ay nakasalalay sa apat na bahaging ito.

Worksyap
Ang workshop ay isang pagpupulong o pagtitipon ng mga indibidwal na may iisa o iba-ibang katangian ngunit may iisang
tunguhin. Ang mga indibidwal na kasangkot ay binibigkis ng layuningmakapagsagawa ng detalyadong pagtatalakay sa isang paksa na
susundan ng masinsin o matinding pagsasanay para sa pagbuo ng isang proyekto. Ang worshop ay kasingkahulugan at nauugnay sa
salitang pagsasanay o training. Dalawa ang mahalagang layunin ng pagsasagawa ng workshop—maglahad at makapagbigay ng mga
impormasyon ukol sa piniling paksa at magsanay ng mga indibidwal upang maisakatuparan ang isang proyekto. May kabutihan ang
pagsasagawa ng workshop dahil sa pamamagitan nito’y nakapagsasanay ang mga delegado na bumuo ng mga plano at magdisenyo
ng mga proyekto bukod sa natatamo rin ang mga kaalamang kinakailangan ng pangkat.
Hindi tulad ng seminar at lecture na dinadaluhan ng mga indibidwal na may magkakatulad na katangian, ang workshop ay
maaaring daluhan ng pangkat na may iba-ibang katangian o heteregenous group. Gayunpaman, tulad ng seminat at lecture, ang
workshop ang tumutungo sa isang layunin na maunawaan ang isang tiyak na paksa. Lamang, ang workshop ay higit na nakatuon sa
maaaring maging magkaroon ng tuwirang interaksyon ang mga facilitator at mga dumalo kaya napanatili at napagtitibay ang ugnayan

4|Page
ng bawat isa. Dahil dito, napapamahalaan nang mabuti ang mga pagtatalakay, ang mga halimbawa at ang mga pagsasanay kaya
natatamo nang may pagpapahalaga ang mga layunin.
Seminar, workshop, lecture at training, ano ang pagkakatulad at pagkakaiba-iba? Katulad ng nabanggit na, ang seminar, lecture
at workshop ay magkakatulad sa dahilang ang ilan sa mga layunin ng mga ito sa mga pamamaraan ng pagsasagawa. Halimbawa, ang
workshop ay maaaring nakapaloob lamang sa isang seminar at hindi ito maaaring makapag-isa sapagkat pangangailangan ang
pagtatalakay. Nangangahulugan na tuon nito ang pagtamo ng mga kasanayan samantalang ang workshop ay nakatuon sa kaalaman at
pagtamo ng kasanayan. Ang proseso ng workshop ay ang pagkakasunod ng pagtalakay sa paksa, pagsasanay at pagbuo ng output. Sa
training, ang proseso ay maaaring magkasabay na pagtalakay ng paksa at pagbuo ng output.

KUMPERENSIYA AT SIMPOSYUM
Pangunahing sagabal sa proseso ng komunikasyon ang pagkakaroon ng suliranin sa wika. Wika ang nagsisislbing midyum
uoang maihatid ang mensahe sa kapwa. Ito rin ang nagsisilbi midyum upang maintindihan ng nakikinig ang mensaheng nais ipaabot sa
kanya. Bagamat may mga komunikasyong di-berbal o kaya’y hindi ginagamitan ng wika, pangunahin pa rin ang paggamit ng wika. Ang
hindi ganap na pagkaunawa o pagkaalam sa paggamit ng wika ay nagsisilbing hadlang sa mabisang komunikasyon.
Maraming dapat isaalang-alang sa larangan ng komunikasyon upang mapagtagumpayan ang mahusay na pagsasagawa nito.
Kadalsan, para sa mga taal na tagapagsalita ng isang wika (Halimbawa, ang mga tagapagsalita na Tagalog ang unang wika ay tinatawag
na taal na tagapagsalita ng Tagalog), nagiging natural lamang o hindi na kailangan pag-isipan ang paggamit ng naaangkop na pahayag
ayon sa sitwasyon. Gayunpaman, para sa hindi taal na tagapagsalita, dapat niyang matutunan kung paano “lumikha at umunawa ng
wika sa iba’t ibang sosyolingguwistikong konteksto, na may pagsasaalang-alang sa mga salik gaya ng estado ng kausap, layunin ng
iinteraksyon, at itinatakdang kumbensyon ng interaksyon” (Freeman, 2004).
Nakalikha at nilinaw ng sosyolinggwistang si Dell Hymes (1974) ang modelo na maaaring isaalang-alang sa pag-aanalisa ng
mga diskurso sa loob ng bawat komunikasyon sa iba’t ibang sitwasyon. Ang mga ito ay mahalagang salik sa lingguwistikong interaksyon
na tinawag niyang SPEAKING Model.
Setting and Scene (Saan nag-uusap?). Tumutukoy ito sa panahon at lugar na maaaring kinaganapan ng diskurso.
Participants (Sino ang nag-uusap?). Sino ba ang taapagsalita at sino ang tagapakinig? Isa ito sa dapat isaalang-alang sa
mabisang komuniksyon. Sa kultura ng mga Pilipino, isang normal na tagpo na kapag matanda ang kausap ay
gumagamit ng po at opo ang nakababata sa pagsagot o pagsang-ayon sa kanila.
Ends (Ano ang layunin ng pag-uusap?). Napakahalagang isaalang-alang ang isan mananalita ang kaniyang layunin sa
pakikipag-usap bago magsalita. Sa kabilang dako naman ay kinakailangan ding magtalaga ng layunin ang tagapakinig
kung bakit siya makikinig. Higit na mapagpaplanuhan an mga salitaat paraan ng pananalita kapag malinawanag ang
nilalayon sa pagsasalita.
Act Sequence (Paano dumadaloy ang usapan?). Ito ang pagkasunod-sunod ng pangyayari habang nagaganap ang
komunikasyon.
Keys (Kabuoang tono o kaanyuhan ng pagsasalita). Hindi kapani-paniwala sa isang nagagalit ang nakangiti habang
nagpapahayag ng saloobbin. Kinakailangang bumagay sa tono ng pananalita ang mga katagang lumalabas sa bibig.
Kinakailangang katanggap-tanggap at akama ang mga kilos, pananamit at tono ng pananalita sa bawat okasyon.
Instrumentalities (Anyo at estilo ng pananalita). Sa usapang pangmedisina, may mga angkop na register ng wika na dapat na
gamitin; gayundin sa usapang legal o kaya’y teknikal. Halimbawa na lamang ang salitang jumper, kapag terminong ito
ay ginamit sa IT ay nangangahulugang maikling kable o kaya’y optical fiber na ginagamit upang makalikha ng halos
permanenteng koneksyon sa pagitan ng mga circuit sa distribution frame o patch panel. Samantala, sa usaping
pananamit, ito ay walang manggas na damit na karaniwang ipinapatong sa blusa. Sa basketbol ay tumutukoy ito sa
player na tumatalon kapag tumitira ng free throw. Sa elektrisidad naman, ito ang illegal na koneksyon na ginagawa
uoang makapagnakaw ng kuryente. Kinakailangang isaalang-alang nang maigi sa estilo ng wikang gagamitin nang sa
gayon ay magkaroon ng tamang pagkakaunawa sa mga katagang binibitawan ng nagsasalita.
Norms (Pinakaangkop o pinakakatanggap-tanggap na kilos o gawi sa paksang pinag-uusapan). Kung pambabae ang usapin,
hindi kinakailngang makisawsaw ang mga lalaki, gayundin, ang mga bata ay hindi dapat nakikisabat sa usapan ng
matatanda. Dapat lamang na umakto nang naayon sa paksa at katayuang ginagampanan sa bawat usapin.
Pinakaangkop na modelo nito ang panonood ng mga dula na bawat actor ay may kani-kaniyang papel na
ginagampatan, at nakasalalay sa kawstuhan ng kanilang pagganap ang katagumpayan ng dula. Ganito rin sa loob ng
komunikasyon, hindi magiging matagumpay ang komunikasyon kung hindi umaangkop ang gampanin ng nakikinig.
Genre (Uri ng Pagpapahayag). Umiikot sa apat na genre ng anumang uri ng pagpapahayag. Maaaring ito ay nasasalaysay,
naglalarawan, naglalahad o kaya’y nangangatwiran. Mahalagang mabatid ng nagsasalita ang genre ng kaniyang
kausap nang sa gayo’y maiayon niya ang genre na kaniyang gagamitin.

Symposium
Ang symposium ay isang interaksyon o talakayang pangkatan hinggil sa isang tiyak at napapanahong isyu. Mauuri ito sa dalawa,
pormal at di-pormal na symposium. Kadalasan, pormal ang gamiting anyo ng symposium lalo na sa mga paaralan o unibersidad
(Pasturan, 2015).
Ito’y tinatawag ding “pagpupulong bayan.” Isang pangkat na karaniwa’y binubuo ng apat hanggang anim na dalubhasang
tagapagsalita na inanyayahan upang talakayin ang iba’t ibang aspektong ng ilang mahahalagang isyung pampubliko. Bawat isa’y
naghahanda ng sariling talumpati hinggil sa isang aspekto ng paksa na inilaan ayon na rin sa larangang kanilang pinagdalubhasaan.
Ang tserman o tagapangulo ang nagsasaayos sa tamang pagkakasunod-sunod ng mga tagapagsalita nang hindi maguluhan ang mga
tagapakinig. Bawat tagapagsalita ay ipinakikilala ng tagapamagitan o moderator at bawat pagtatalumpati ay may takdang haba ng oras.
Ang talumpati ay maaaring harapang binabasa, o kaya’y may balangakas na sinusulyap-sulyapan lamang. Ang inihandang
talumpati kung minsan ay ipinapakopya o ipanamimigay bago magsimula ang sesyon nang gayo’y masundan ng mga tagapakinig ang
inihahayag ng tagpagsalita lalo na’t kung mahina siyang magsalita o mahina ang abot ng tinig (kung may diperensya ang mikropono).
5|Page
Ito’y nakatutulong din sapagkat pagtapos ng sesyo’y muli itong mababasa ng kalahok pagdating sa kanilang bahay at/o maaari ding
gawing sanggunian (Fernando, et al. 1997). May talakayan ang mga tagapagsalita at mga tagapakinig matapos ang mga talumpati.

Kumperensya
Ayon kay Shah (2018), ang kumperensya ay isang sitwasong pangkomunikasyon kung saan ang tagapagsalita o eksperto sa
piling larangan ay inanyayahan upang magbahagi ng kaniyang mga pananaw sa iba’t ibang mga paksa sa mga delegado. Ito ay nakikita
rin sa konsultasyon o talakayan sa pagitan ng mga estudyante at ng kanilang tagapayo.
Ang kumperensya ay tumutukoy sa isang pormal na puong kung saan ang mga kalahok ay nagkakaroon ng pagbabago sa kani-
kanilang pananaw sa iba’t ibang paksa. Maaari itong maganao sa iba’t ibang larangan kaya maaaring magkaroon ng kumperensya ng
mga guro, magulang, doctor, mga atleta at sa anumang larangan ng pampalakas, mga mangangalakal, mamamahayag, mga iskolar sa
pananaliksik at iba pa.

ROUNDTABLE AT SMALL GROUP DISCUSSION

Malaki ang papel na ginagampanan ng wika bilang instrument sa maayos at kapaki-pakinabang na interaksyon ng mga tao. Ito
ang nagsisilbing tulay na gginagamit ng tao upang maipahayag ang anumang pangangailangan at mithiin. Sumasang-ayon itto sa sinabi
ni Lachica (1999), na binanggit sa pag-aaral ni Hernandez (2017), na ang wika ay nagpapaliwanag at naglalarawan sa nararamdaman
ng tao sapagkat itinuturing itong daluyan ng lahat ng uri ng komunikasyong panlipunan.
Ang wika ay daluyan ng komunikasyon at sa pagkakaroon ng komunikasyon ay naisasakatuoparan ang uganayan ng isang tao
sa kaniyang kapwa. Bilang karagdagan, ang wika ay isang kagamitan sa komunikasyon o pakikipagtalastasan na ginagamit sa
pagpapahayag ng saloobin, impormasyon, paniniwala at iba pa.
Katulad ng sa social media na pinapayagan tayo ng ibahagi ang ilan sa ating mga opinion in a push of button gamit ang wika.
Magaan at maginhawa ang komunikasyong online, ngunitt sanhi ng kaniyang boundless at limitless na kaligiran, minsa’y nabubunga ng
hindi maayos na pagkakaunawaan ang ganitong komunikasyon. Ito ang dahilan kung bakit kailangan nating itanong: ano ang mabuti o
mainam na paraan upang makipag-ugnayan o makipag-usap sa mga malawakang paksain?
Gawain: Bigyang pansin ang mga larawan sa ibaba. Sagutin ang sumusunod na tanong.
1. Ano ang ipinapakita ng/sa larawan?
2. Ano ang ipinapahiwatig ng mga larawan?
3. Ang mga ito ba ay mahusay na paraan upang maging mabisa ang pakikipagtalastasan?
4. Maliban sa mga ito, ano pa kaya ang ibang estratehiya upang ang komunikasyon ay maisakatuparan?
5. Mayroon kayang proseso ang mabuting komunikasayon?

Rountable Discussion
Ito ay kadalasang isang impormal na talakayan na karaniwang binubuo ng mula lima hanggang sampung tao. Ito ay
pinamumunuan ng isang tagapangulo subalit aktibong lahat ang mga kalahok kaya hindi nasasarili ng tagapangulo ang pagsasalita.
Mabisa ang pamamaraang ito upang bumuo ng mga estratehiya, tukuyin ang mga pagkilos at tuklasin ang mmga solusyon na
win-win sa halip na win-lose (Day, et al. 1998).
Sa roundtable, ang mga kalahok, maging sila aya nasa larangan ng negosyo, empleyado, lokal na awtoridad, environmentalist,
miyembro ng mga organisasyong nakabase sa komunidad, lahat ay magkakapantay-pantay sa estado (Day, et al. 1998). Walang pinuno
sa pamamaraang ito ngunit may isang facilitator upang maging maayos at magaang proseso ng pagsasagawa.

1. Panuntunan sa Pagsasagawa ng Roundtable Discussion

 Walang gagamit ng mobile phone
 Tahimik ang lugar/ ang pagdarausan
 Walang anumang nakagagambalang ingay
 Making sa iba, walang interruption ng speeches
 Walang mga pakikipag-usap na peer-to-peer habang ang isa ay nagsasalita
 Paggalang sa nakatakdang oras ng pagsasalita
 Ang pulong ay nakatuon sa pinagkasunduan (walang dominasayon)
 Aktibong pakikilahok ng lahat
 Ang pagkakaiba sa mga opinion ay hindi dadalhin nang personal
 May boluntaryong pakikilahok

2. Bago ang Pagsasagawa ng Roundtable

2.1. Bilang ng mga kalahok. Depende sa karanasan, limitahan ang bilang ng mga kalahok. Kung mga first timer, ang 10-12
kalahok ay sapat nang bilang upang ito’y maisagawang mahusay.
2.2. Mag-set up ng agenda. Kailangan ang mga layunin bago magsimula. Kapag nag-set up ng agenda para sa pulong, tiyakin
na malinaw kung ano ang misyon at kung paano makakamit ang mga tiyak na layunin.
2.3. Ayusin ang petsa at lugar na pagdarausan. Mahalaga na balaking mabuti ang pagpupulong. Kakailanganin ng hindi bababa
sa anim na lingo upang ihanda ang pagpupulong. Tiyaking may sapat na espasyo at sapat na bilang ng upuan. Tingnan kung nag-aalok
ang venue ng catering at refeshments, kung hindi gawin ang mga angkop na pag-aayos.
2.4. Mag-imbita ng mga kalahok. Mag-imbita ng mga kalahok 3-4 na lingo bago ang takdang araw; isama sa agenda ang
imitasyon. Siguraduhing mag-imbita ng ma kalahok mula sa iba’t ibang propesyonal at di-propesyonal na sector (hal. Mula sa public
sector, administrasyon, sa mga asosasyon, sa pribadong sector, sa komunidad, atbpa).

6|Page
 Kaugnay nito, humingi ng kumpirmasyon ng pakikilahok; maaaring kasama sa kumpirmasyon ang pangalan o organisasyon ng
mga kinatawan at impormasyon ng contact para sa mga update dissermination. Ang imbitasyon na ipapadala 3-4 na lingo bago ang
takdang araw ay naglalaman ng sumusunod na elemento:
 Nakikilala ang pinanggalingan
 Mga layunin ng proyekto / roundtable
 Agenda: paksa ng roundtable
 Oras, haba at petsa, lokasyon ng gaganapin na roundtable
 Mga tiyak na inanyayahan
 Oras ng pagsisimula ng roundtable
 Address ng hosting institution
 Mga detalye ng pagkontak
 Kumpirmasyon ng follow-up
 Maglakip ng karagdagang impormasyon tulad ng polyeto hinggil sa proyekto/paksa
2.5. Mga Tauhan. Kailangan ng tagapamagitan (facilitator) lalo na sa mas malaking grupo upang masubaybayan ang proseso.
Kung inanyayahan ang mga pandaigdigang panauhin sa roundtable, isipin ang posibleng pangangailangan para sa pagsasalin.
2.6. Pag-promote at pagsasagawa ng pagpupulong. Tiyakin na mayroong nakumpirmang petsa, oras at lugar bago simulang
itaguyod ang pagpupulong. Maaaring gumagamit ng media para sa pag-aanunsyo ng diskursyon / pulong tulad ng:
 Advertisement o mga anunsyo sa lokal na radio / telebisyon
 Postcard, leaflet o poster sa mga pampublikong lugar
 Post sa mga blog / twitter ng mga tao na maaaring interesado sa mga kinalabasan ng pagpupulong
 Pag-set up ng isang pangkat/pahina sa facebook upang doon i-post ang mga balita, agenda ng pagpupulong, atbp
 Anyayahan ang mga lokal na mamamahayag na talakayin ang hinggil sa layunin ng pagpupulong
2.7. Mga Kagamitan. Ang mga handout at mga visual na material ay kapaki pakinabang. Depende sa agenda, maaaring ihanda
ang mga kagamitang ito bago ang pagpupulong.

3. Sa panahon ng pagsasagawa ng roundtable

3.1. Bago magsimula. Tiyaking dumating 30 minuto bago ang takdang oras upang suriin kung handa ang lahat ng bagay o
pangangailangan.
3.2 Simula ng roundtable. Ipakilala ang iyong sarili at ang facilitator, banggitin ang mga layunin at agenda ng pagpupulong, na
maghihiwatid din ng magiging tungkulin ng mga delegado. Ipaliwanag nang ilang sandal ang mga alintuntunin at ang pamamaraan ng
pagsasagawa.
3.3. Pamamahala ng roundtable. Mahalaga na may isang facilitator para sa pagpupulong. Makapagpapagaan sa proseso kung
taglay ng facilitator ang mga katangiang masayahin, matatag, palakaibigan, may kumpyansa sa sining ng pagpapakilos at pagbuo ng
pinagkasunduan.
3.4. Pagsusuri. Ipaliwanag ang pamamaraan ng pagsusuri at kung ano ang nais gawin sa impormasyong iyon. Sa panahon ng
pulong ay kumuha ng feedback at pagsusuri mula sa mga delegado upang lalong mapabuti ang proseso ng pulong.
3.5. Pagtatapos ng roundtable. Mamigay ng pagbubuod at karagdagang impormasyoon. Tapusin ang pulong sa itinakdang oras
at mag-iwan ng mga positibong paalala.

4. Pagtapos ng Roundtable
Gumawa ng isang ulat hinggil sa pagpupulong at magbigay ng follow-up na gawain kauganay nito (ng isinagawang
pagpupulong). Sulatan ang mga kalahook; pasalamatan sila sa pagdalo at ibahagi sa kanila ang ulat. I-publish anng pagpupulong at ang
mga isyu na tinalakay.

Small Group Discussion

Ito ay isang tuwirang pag-uusap ng isang malii na pangkat ng mga tao. Tinatalakay ang mga problema/suliranin na mahalaga
at binibigyan ang mga ito ng solusyon. Ang mga kasali rito ay pasalitang nag-uusap-usap. Nagpapalitan sila ng kaisipan hinggil sa
paksa/temang pinag-uusapan. May sapat na lakas ang kanilang boses upang mapakinggan ng mga nakikinig ang kanilang diskurson.
Mahalaga sa ikapagtatagumpay ng gawaing ito ang mabuting pagpaplano. Kung sa klase, mainam na planuhin itong mabuti ng
guro at ng mga mag-aaral na magsisipag-usap. Dapat na magsaliksik at maghanda ang mga kasali sa paksang tatalakayin.
Impormal na usapanan ito. Hindi ito pormal na pagtatalumpati o pulong na gagamitan ng mga pormal na tuntunin sa
pagpupulong. Gawin lamang maikli ang pagsagot sa usapan. Ang sagot ay dapat na iukol sa mga kausap subalit may sapat na lakas
para marinig sa buong silid-aralan. Dapat na makinig at magsalita ang mga kasali sa pangkatang talakayan (Tumangan, et al. 1997).

PAGSASAGAWA NG PULONG/ MITING/ ASEMBLYA

Ang pulong o miting, lalo na ang business meeting, ay bahagi na ng buhay ng tao sa kasalukuyan. Ito ay pangkaraniwang
gawain sa loob ng mga samahan, organisasyon, kompanya, paaralan, intitusyon, at iba pa. Halos araw-araw ay may nagaganap na
pulong sa opisina, pag-uusap ng mga opisyales ng mga sub-organization ng mga paaralan, lingguhang board meeting sa kompanya,
seminar, at maging ang pagdaraos ng malalaking kumperensya.
Bukod sa regular na pulong kung saan magkakaharap ang mga taong kabahagi ng miting/pulong, ginagawa na rin sa
kasalukuyan, bunga na rin ng makabagong teknolohiya ang teleconference, video conference at online meeting sa pamamagitan ng
Internet. Dahil pinaniniwalaang ang susi ng tagumpay ng mga kompanya, samahan, organisasyon, negosyo, at trabaho ay ang
pagkakaroon ng pagkakaisa at pagtatrabaho bilang isang team o koponan, labis na pinahahalagahan sa kasalukuyan ng bawat usa ang
pagbabahagian ng mga ideya at epektibong pagpaplano ng mga proyekto na mabisang naisasagawa o naisasakatuparan sa
pamamagitan ng pagdaraos ng epektibo at maayos na pagpupulong (Julian, et al.,2017).

7|Page
Mga Elemento ng Pulong na Dapat Isaalang-alang
Ang pagpupulong ay dapat magkaroon ng sumusunod na element:
1. Mga layuning legal. Anumang pagpupulong ay dapat na may mga legal na layunin. Ang mga pagpupulong na labag sa batas o di
etikal ay hindi balido sa mata ng batas.
2. Naghahatid ng tamang pauanawa sa tamang panahon.
3. Ang pagpupulong ay dapat na pangunahan ng tagapangulo na itinalaga o pinili ng mga miyembro.
4. May tiyak na agenda. Nararapat na may tiyak na agenda ang pagpupulong, sa agenda iikot ang diskusyon at talakayan.
5. Mga korum. Bago ang pagsisimula ng pagpupulong, kinakailangan may korum o sapat na bilang ng kalahok.

Alintuntunin upang maging Mabisa ang Pulong

1. Ang Pinakamahusay ang Piliing Lider
Ang mahusay na pangunguna ang siyang susing-elemento para sa isang epektibong pulong. Ang mga lider ang nagtatakda ng
tono, ang tumitiyak na ang agenda ay masasakop, ang humikayat ng paggalang sa lahat ng kalahok at sa kani-kanilang ideya, at
gumagabay sa pangkalahatang proseso.

2. Ibahagi ang Layunin ng Pagpupulong

Linawin ang layunin ng pulong upang maging malay ang mga miyembro hinggil sa pagtutunguhan ng talakayan at hindi
mawawala sa agenda.

3. Gumawa o Bumuo ng Layunin at Agenda

Gumawa o bumuo ng layunin at agenda para sa nakaiskedyul na pulong, tulungan ang mga dadalo na malaman kung ano ang
aasahan at i-frame ang impormasyon sa kanilang isipan.

4. Anyayahan ang mga Kalahok

Imbitahan ang mga kalahok sa pulong. Mapapahalagahan nila ang paggalang mo sa kanilang oras. Iwasang anyayahan ang
mga kalahok na hindi kailangang naroon.

5. Piliin ang pinakamainam na Araw at Oras

Kapag mag-i-iskedyul ng isang pulong, isaalang-alang ang araw at oras. Hangga’t maaari ay iwasan ang oras na pagkatapos
ng tanghalian (maaaring ang mga tao ay katatapos lang kumain) o malapit na ang hapon (maaaring iniisip na nila ang pag-uwi sa bahay).

6. Pagsisimula at Pagtatapos
Isang malinaw na tanda ng paggalang kung sisimulan at tatapusin ang pagpupulong ayon sa itinakdang oras. Mainam sa
mangunguna ng pulong na maglaan ng limang minute para sa set up. Kung hindi kakayaning masakop ang lahat ng mga aytem sa
agenda, mag-iskedyul ng isa pang pulong.
Ang pulong ay mababalewala kung hindi maitatala ang mga napag-usapan o napagkasunduan. Ang opisyal na tala ng isang
pulong ay tinatawag na katitikan ng pulong. Ito ay kalimitang isinasagawa nang pormal. Obhetibo at komprehensibo o nagtataglay ng
lahat ng mahahalagang detalyeng tinatalakay sa pulong. Matapos itong maisulat at mapagpatibay sa susunod na pagpupulong, ito ay
nagsisilbing opisyal at legal na kasulatan ng samahan, kompanya, o organisasyong maaaring magamit bilang prima facie evidence sa
mga legal na usapin o sanggunian para sa susunod na mga pagpaplano at pagkilos.
Higit na nagpapatibay ang mga napag-usapan at napagkasunduan kung ito ay maingat na naitala at naisulat. Kaya naman
napakahalagang maunawaan kung paano gumawa ng isang organisado, obhetibo at sistematikong katitikan ng pulong. Ito ay hindi
lamang gawain ng kalihim ng samahan o organisayon, ang bawat kasapi o miyembro ay maaaring maatasan gumawa nito lalong-lalo na
kung wala ang kalihim (Julian, et al.,2017).
Ayon kay Garcia (2017) na binanggit nina Mangahis at Villanueva (2015), nagsisilbing paglalagom sa mahahalagang tinalakay
ang katitikan ng pulong. Mahalaga ang pagsulat nito upang matiyak at mapagbalik-tanawan ang mga usapin at isyung tinalakay at
kailangan pang talakayin muli mula sa pagpupulong na naganap na. dito makikita ang mga pagpapasya at mga usaping kailangan pang
bigyan-pansin para sa susunod na pulong, at maging ng tala ng mga dumalo at hindi dumalo ang katitikan ng pulong.

Gabay sa Pagsulat ng Katitikan ng Pulong

Makikita sa ibaba ang gabay sa pagsulat ng maayos at mahusay na katitikan ng pulong ayon kina Dela Cruz at Evasco (2016).

1. Bago ang pulong. Kung naatasan o nagboluntaryong magsulat ng katitikan ng pulong, siguraduhing hindi ang sarili ang pagunahin
o pinakaimportanteng kalahok dito. Mahahati lamang ang iyong atensyon. Lumikha ng isang template sa pagtatalaga upang mapadali
ang pagsulat. Maglaan ng maraming espasyo.
Bago pa man magsimula ang pulong, basahin na ang inihandang agenda upang madali na lamang sundan ang magiging daloy
ng mismong pulong. Mangalap na rin ng mga impormasyon tungkol sa mga layunin ng pulong, sino na ang mga dumating, at iba pa.
Maaaring magtanong sa namamahala sa pulong at sa mga dumalo. Sa pamamagitan nito, hindi na mahihirapang unawain kung ano ang
nangyayari sa pulong. Maaaring gumamit ng lapis o bolpen at papel, laptop, o tape recorder.
2. Habang nagpupulong. Hindi kailangan itala ang bawat salitang maririnig sa pulong. Hindi iyon ang kahingian ng pagsusulat ng
katitikan ng pulong. Nagsusulat nito upang ibigay balangkas ng mga nangyayari sa pulong, hindi ang irekord ang bawat sabihan ng mga
kalahok. Magpokus sa pag-unawa sa pinag-uusapan at sa pagtalaga ng mga desisyon o rekomendasyon. Itala ang mga aksyon habang
nangyayari ang mga ito, hindi pagtapos.

8|Page
3. Pagkatapos ng pulong. Repasuhin ang isinulat. Kung may mga bagay na hindi naintindihan, lapitan at tanungin agad pagkatapos ng
pulong ang namamahala rito o ang iba pang dumalo. Gawin ito habang sariwa pa sa isipan ng lahat ang mga impormasyon. Kapag tapos
nang isulat o i-encode ang katitikan ng pulong, ipabasa ito sa mamumuno sa pulong para sa mga hindi wastong impormasyon. Mas
mainam na may numero ang bawat linya at pahina ng katitikan upang madali itong matukoy sa pagrerepaso o pagsusuri sa susunod na
pulong. Repasuhin muli ang isinulat at tingnan kung wasto ang baybay ng mga salita, bantas, at iba pa. Ibigay ito sa mga dumalo sa
pulong sa oras na matatapos ang pinal na kopya. Magtabi ng kopya sakaling may humiling na repasuhin ito sa hinaharap.

Mga Sitwasyong Pangkomunikasyong Pangmedia

Ang mabilis na pag-unlad ng teknolokiya ay nakapagdulot ng malaking pagbabago sa sitwasyong pangkomunikasyon. Bamaga’t
araw-araw ay malawak pa rin ang paggamit ng oral at personal na komunikasyon, hindi maikakaila na ang media ay may Malaki nang
epekto sa personal na komunikasyon. Ayon kay Willis (2017), may 2.8 bilyong indibidwal ang gumagamit ng social media sa buong
mundo. Ito ay nangangahulugan lamang na halos katlong bahagi ng populasyon sa buong mundo ang apektado na ng paggamit ng
social media at teknolohiya. Sa Filipinas, ang social media ay ginagamit na rin ng mga Filipino anumang edad, kasarian, ekonomikong
pamumuhay at etnikong kinabibilangan. Nagpapatunay lamang na ang bawat isa ay nakakaranas na ng pagbabago sa sitwasyon
pangkomunikasyon.
Maituturing nan gang makabagong uri ng pakikipagkomunikasyon ang social media at nagiging isa na itong pangangailangan
sa komunikasyon sa halos lahat ng larangan ng kaalaman. Habang patuloy na nakakatuklas ng bagong adget ang teknolohiya ay patuloy
rin ang pag-unlad at paglawak pa ng paggamit ng social media. Ito ay nakalilikha ng oportunidad upang mapahusay at mapalawak abf
komunikasyon na hindi na nahahadlanganng oras, panahon, lugar, anatas ng kaalaman, uri ng pamumuhay at sitwasyon. Sa ngayon,
magkakaiba-iba man ang henerasyong kinabibilangan ng mga komyunikeytor, iisa lamang ang hangarin ng bawat isa at ito ay ang
makipagkaunawaan. Nagkaroon man ng pagbabago mula sa sinasabing komunikasyong ‘face-to-face’, nananatili pa rin ang hangaring
makipag-usap kahit na sabihing ang komunikasyon ay ‘through-the-screen’.

Komunikasyon sa Social Media

Ang salitang media ay tumutukoy sa isang paraan ng interaksyon na nagaganap sa mga indibidwal kung saan ang mga
impormasyon ay nalilikha, naibabahagi at natatalakay sa pamamagitan ng paraang virtual at sa sistemang networking o network. Ayon
kay Bhamare (2018), ang social media ay isang uri ng online communication na ang layunin ay magkaroon ng interaksyon, kolaborasyon
at pagbabahagi ang mga karanasan, nakapagpaplano ng mga gawain at pagdiriwang, nakakapag-ugnayan sa mga kaibigan at mahal
sa buhay at nakikipag-usap sa anumang oras, lugar at pagkakataon.
Ang proseso ng komunikasyon sa social media ay hindi naiiba sa personal o ‘face to face’ na komunikasyon. Ang pagkakaiba
lamang ay ang mga instrument na maaring gamitin pagpapahayag ng tagapagsalita (encoder) at tagapakinig (decoder). Inilarawan ito
Kuhlmann (2007) sa kaniyang pagtalakay.

Video Conference
Isang bahagi lamang ng paggamit ng social mediqa ang video conference. Binanggit ni Rouse (2015) na ang video conference
ay isang live at koneksyong indibidwal sa pagitan ng isang tao o higit pa mula sa magkaiba at magkalayong lugar na ang layunin ay
makipag-ugnayan at makipagtalakayan. Naisasagawa ito sa pamamagitan ng paggamit ng full motion video kasabay ng paglalahad ng
mga teksto, larawan at video upang talakayin o pag-usapan ang piling paksang napagkasunduan. Ayon sa investopedia, ang video
conferencing ay paggamit ng teknolohiyang angkop at magkatulad sa pagitan ng dalawang tao o higit pa upang gampanan ang katulad
na sitwasyong ‘face to face’. Karaniwang isinasagawa ito sa mga opisina, edukasyon, politika, negosyo at kalakalan o kaya ay sa pagitan
ng dalawang tao sa magkaibang lugar.
Naiiba ang video conference sa teleconference at video calling. Ang video conference ay isang live link na ginagamit ng
komunikasyong audio at video samantalang ang teleconference ay isa namang live link naginagamitan lamang ng audio. Iba rin ang
video conferencing sa video calling dahil ang video calling ay sa pagitan lamang ng dalawa hanggang tatlong katao at karaniwan itong
impormal na komunikasyon.
Ang video conferencing ay ang kakayahan at kasanayan ng isang tao na magsasagawa ng talakayan kasama ang iba pang
indibidwal (participants, viewers). Upang maging matagumpay ang video conferencing, kinakailangang may koneksyon at link na
magagamit upang maita at marinig ang mga kasama sa conference at matalakay ang isang paksa kahit na nasa magkaibang lugar.

Komunikasyon sa Radyo at Telebisyon

Ang komunikasyon sa radio at telebisyon ayon kay Noordhof (2017) ay nagsisimuoa kapag may mahalaga at kawili-wiling
impormasyon, paksa at pangyayari na nais maunawaan o ipaunawa sa mga tao o sa mga mamamayan ng bansa. Ang mga impormasyon
ay inilahad sa iba’t ibang paraan sa mga programa ng radio at telebisyon. Halimbawa, ang pasalitang komunikasyon ay ginagamit sa
isang programa sa radio kung saan ay nakikinig ang taumbayan. Maaari ding maisagawa ang pag-uusap ng Radyo DJ at ng tagapakinig
kung ang programa ay may layuning maging bahagi ang mga impormasyon sa kabuoan ng programa. Samantala, sa telebisyon tulad
ng talk show, panayam, balita at iba pa.
Ang komunikasyon sa telebisyon ay isang paraan ng paghahatid impormasyon sa pamamagitan ng mga tunog at visual images
na ibinabato sa mga tv screen. Ito ang proseso na pinagdadaanan sa paghahatid ng samop’t saring kaalaman sa pamamagitan ng mga
programa na panlibang (entertainment), pang-impormasyon (information), at pang-eduksyon (educational). Sapagkat malaganap ang
paggamit ng telebisyon, isa itoong mabisa at mabilis na paraan ng paghahatid ng impormasyon na tumutugon sa mga pangangailangan
ng mga tao sa isang bansa. Ito rin ang pangunahing midyum sa larangan ng negosyo at kalakalan dahil sa pangangailangan

9|Page
 GAWAING PANGKAISIPAN:
(para sa mga online at modyular na mag-aaral)
Pangalan: Kurso/Seksyon:
Propesor: Iskor:

A. Panuto: Ang mga sumusunod ay mga sitwasyong pangkomunikasyon kung saan ang paggamit ng wikang Filipino ay
pangangailangan. Batay sa mga inilahad na sitwasyon, ano sa mga nabanggit na sitwasyong pangkkomunikasyon ang maari
mong gawiin upang maitupad ang layunin? Isulat ang sagot sa patlang.
_______________ 1. Naatasan ka ng iyong guro na talakayin sa harap ng mga kamag-aral ang paksa tungkokl sa ugnayan ng wika at
kultura.
_______________ 2. Bago pa magpasukan, natukoy mo ang suliranin ng departamento na kailangang mailahad ang mga pagbabago
sa kurikulum.
_______________ 3. Nais mong maglahad ng mahalagang impormasyon tungkol sa epektong social media sa tao sa iyong tagapakinig
na nasa iba-ibang bansa.
_______________ 4. Hindi lahat ng iyong empleyado ay mahusay sa paggawa ng powerpoint presentation. Kaya nais mong linangin
ang kanilang kasanayan sa pagbuo ng powerpoint presentation.
_______________ 5. Nais mong maging mahusay ang kaalaman ng mga out of school youth sa paggawa ng online marketing. Nais mo
ring pagkatapos ng talakayan ay makabuo sila ng kani-kanilang halimbawa.

Tukuyin kung anong uri ng sitwasyong pangkomunikasyon ang binabanggit sa mga pahayag. Isulat ang sagot sa patlang.

_______________ 6. Sitwasyong pangkomunikasyon na karaniwang nakapaloob lamang sa isang seminar at hindi makapag-isa
sapagkat pangangailangan ang pagtatalakay sa paksa bago ang pangsasanay at pagbuo ng output.
_______________ 7. Pagtalakay sa loob ng 15-20 minuto hinggil sa isang tiyak na paksa sa maliit at malaking pangkat.
_______________ 8. Kasingkahulugan ito ng panayam at isang pamaraan ng pagtatalakay ng tiyak na paksa na maaaring karaniwang
gawain, isang kalakaran o pamaraang nakaugaliang.
_______________ 9. Ginagamit sa pagtuturo uoang matalakay ang napapanahon at mahahalagang paksa na makatutulong sa pagtamo
ng mga bagong kaalaman sa iba’t ibang larangan.
_______________ 10. Ito ay isang pagsasanay na nakatuon sa pagtamo ng mga kasanayan.

B. Gawin: Basahin ang kasunod na sanaysay at gawin ang ipinagagawa sa ibaba nito.
Ang Kahalagahan ng Edukasyon
Halaw mula sa: http://sanaysay-filipino.blogspot.com/2011/07sanaysay-tungkol-sa-edukasyon.html
Ang pagkakaroon ng isang mataas at matibay na edukasyon ay isang saligan upang mabago ang takbo ng isang lipunan tungo
sa pagkakaroon ng isang masaganang ekonomiya. Mataas na edukasyon na hindi lamang binubuhay ng mga aklat o mga bagay na
natututunan sa apat na sulok ng ating mga paaralan at/ unibersidad. Bagama’t kasama ito sa mga pangunahing element upang
magkaroon ng sapat na edukasyon, ang praktikal na edukasyon na nakabase sa ating araw-araw na pamumuhay ang siya pa ring dapat
na piloting maabot. Matibay ang isang edukasyon kung ito ay pinagsamang katalinuhan na bunga ng mga pormal na pag-aaral hinggil
sa Mathematics, Science, Langguage at mga bagay na tungkol naman sa buhay at kung paano mabuhay nang maayos.
Ang edukasyon ang nagiging daan tungo sa isang matagumpay na hinaharap ng isang bansa. Kung wala nito, at kung ang mga
mamamayan ng isang lipunan ay hindi magkakaroon ng isang matibay at matatag na pundasyon ng edukasyon, magiging mahirap para
sa kanila na abutin ang pag-unlad. Marapat lamang na maintindihan na ang edukasyon ang siyang magadadala sa kanila sa inaasam
na mgamithiin.
Ang unang layunin ng edukasyon ay upang magkaroon ng kaalaman sa mga bagay-bagay at impormasyon sa kasalukuyan, sa
hinaharao at sa kinabukasan. Ito ang nagsisilbing mekanismo na humuhubog sa isipan, damdamin at pakikisalamuha sa kapawa ng
isang tao. Ito rin ang dahilan ng mga mabubuti at mga magagandang pangayayari sa ating mundo at ginagalawang kapaligiran.
Ang edukasyon ay kailangan ng ating mga kabataan sapagkat ito ang kanilang magiging sandata sa buhay sa kanilang
kinabukasan. Ang kanilang kabataan ay siyang estado kung saan nila hinahasa ang kanilang mga kaisipan at damdamin sa mga bagay
na kailangan nila sa kanilang pagtanda. Ang edukasyon ay mahalaga sapagkat ito ang nagiging daan ng isang tao upang magkaroon
ng mga kaalaman hinggil sa kaniyang buhay, pagkatao at komunidad na ginagalawan. Ito ang naghuhubog ng mga kaisipan tungi sa
isang matagumpay na mundo na kailangan ng bawat isa upang lubusang mapakinabangan ang daigdig at malaman ang mga layunin
nito.
Nararapat na ang kabataan ay magkaroon ng sapat na edukasyon sa pamamagitan ng kanilang karansan at pormal na
programa na nakukuha sa mga paaralan. Ito ang kanilang sasandatahin upang matagumpay na malampasan ang mga hamon ng buhay
na kanilang haharapin. At dahil sila ang ating pag-asa, nararapat lamang na ibigay natin ang karampatang edukasyon na kailangan nila
upang maabot ang mga pangarap na nais nilang tuparin–para sa kanilang sarili, para sa kanilang mga mahal sa buhay, at higit sa lahat…
para sa bayan!
Ibuod ang mga kaisipang mahahalaw sa teksto sa pamamagitan ng sanaysay sa isang buong papel. Gawing gabay ang
sumusunod na tanong. Binubuo dapat ito ng hindi kukulangin sa tatlong talata at kada talata ay hindi kukulangin sa limang pangungusap.
1. Hinggil saan ang binasang sanaysay?
2. Ano-ano ang kahalagahan ng edukasyon sa ating buhay?
3. Ipaliwanag ang pahayag na Ang edukasyon ay kailangan ng ating mga kabataan.
4. Isa-isahin ang mga kaisipan/ aral na maaaring mapulot mula sa sanaysay.
5. Bilang kabataan, paano mo mapapakinabangan ang mga kaisipan/ aral na ito?
6. Bakit sinasabing sandata ng mga kabataan ang edukasyon?

8|Page
 Pamantayan sa Pagsasagawa
Miyembro KASANAYAN Kahusayan sa NILALAMAN kaayunan ng PAKIKIBAHAGI Kontribusyon Kabuuan
pagtatalakay ng paksa (10) pagtatalakay sa paksa (10) sa talakayan (5) (25)

C. Pagpupuno sa Patlang. Gamit ang dayagram sa ibaba, ibigay ang mga pagkakatulad at pagkakaiba ng Symposium at
Kumperensya.

Pagkakaiba Pagkakatulad

________________
________________
________________
__________ __________ ________________
__________ __________ ________________
__________ __________ ________________
__________ __________ ________________
__________ __________ ________________
__________ __________ ________________
__________ __________ ________________
__________ __________ ________________
__________ __________ ________________
__________ __________ ________________
________________

D. Pasanaysay. Talakaying may katalinuhan kung ano ang hinihingi sa bawat aytem.

1. Mga dapat tandaan sa pagpapatakbo ng small group discussion o talakayang panggrupo.

2. Mga paalala sa mga kalahok sa pangkatang talakayan.

3. Panuntunan sa Pagsasagawa ng Rountable Discussion.

E. Pasulat: Talakayin sa loob ng 3-5 pangungusap ang paksang mababasa sa bawat aytem.

1. Symposium
___________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________

2. Kumperensya
___________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________

3. Roundtable Discussion
___________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________
9|Page
4. Small Group Discussion
___________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________

5. Pulong/ Miting/ Asemblya

___________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________

PAGTATAYA
(para sa mga online at modyular na mag-aaral)
A. Maikling Pagsusulit
Para sa mga mag-aaral na gagamit ng internet, at modyular (low connection) ang gagamitin ay ang Google Form.
Para sa mga mag-aaral na modyular (no connection) ay may ilalakip na mga talatanungan sa huling bahagi ng modyul na ito.

B. Panuto: Bumuo ng pangkat. Pumili ng isa sa mga paksang loob ng kahon at talakayin. Gumawa ng isang Powerpoint
presentation tungkol sa mga sumusunod:

Mga Mungkahing Paksa

1. Ang Anti-Bullying Law 4. Ang “Sogie Bill”
2. Ang paggamit ng social media 5. Covid ang Pandemya taong 2019
3. Ang sistemang Pederalismo 6. Extra Judicial Killing: Oplan Tokhang
Tandaan: Maaaring pumili ng isang napapanahong paksa na wala sa taalan basta ipaalam at ipaaprubahan sa guro

Pamantayan Sa Pagsasagawa ng Small Group Discussion

Miyembro KASANAYAN Kahusayan sa NILALAMAN Kaayunan ng PAKIKIBAHAGI kontribusyon Kabuoan
pagtatalakay ng paksa (10) pagtatalakay ng paksa (10) sa talakayan (5) (25)

PAGLALAHAT
(para sa mga modyular na mag-aaral)
Sa modyul na ito, natutunan kong _________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________

TAKDANG-ARALIN
(para sa mga modyular na mag-aaral)
A. Panuto: Gumawa ng isang islogan na kaugnayan sa alinman sa isa sa mga kasalukuyang programa ng pamahalaan. Gawin ito sa
isang bondpaper at lagyan ng paliwanag sa likod.

SANGGUNIAN
Carada, Imelda G. et.al. (2014) Komunikasyon sa Makabagong Filipino: Intramuros Manila, Mindshapers Co. INC.
San Juan, David Michael M. et.al. (2018) PIGLAS-DIWA (Kontekswalisadong Komunikasyon sa Filipino): Malabon City, Mutya
Publishing House.
Aguilar, Hermiline B, (2017) “Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino”, Jenher Publishing House.
Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) 2015. The ASEAN Secretariat Jakarta ASEAN www.asean.org
RMN News Nationwide: The Sound of the Nation
https://www.slideshare.net/ARALPANG/mga-hakbang-na-ginagawa-ng-pamahalaan-para-sa-kaunlaran
Laya at Galileo Garcia, in-edit ni Arcy Garcia para sa PAKISAMA mula sa panulat ni Jenina Joy Chavez, Philippine Program Coordinator, Focus on
the Global South Editor: Ma. Estrella A. Penunia. AFA at suportado ng Agriterra-Loyola Heights, Quezon City, Philippines. Vol 3 No. 1
February 2008.
www.asianfarmers.org: afa@asianfarmers.org

10 | P a g e
 TASAHIN
Pangalan : _____________________________________________________________ Puntos : _______________
Kurso at Taon : _________________________________________________________ Petsa : ________________
I. Pagtatapat-tapat. Itapat ang mga kaisipan/konsepto na mababasa sa Hanay B sa mga katawagang mababasa sa Hanay A. isulat ang letra ng
iyong sagot sa laang patlang.
Hanay A Hanay B
_____ 1. Ends A. Sino ang nag-uusap?
_____ 2. Keys B. Anyo at estilo ng pananalita
_____ 3. Setting and Scene C. Paano dumadaloy ang usapan?
_____ 4. Norm D. Bakit ito ang pinag-uusapan?
_____ 5. Participants E. Ano ang layunin ng pag-uusap?
_____ 6. Instrumentalities F. Uri ng Pagpapahayag
_____ 7. Kumperensya G. Kabuoang tono o Kaanyuan ng Pagsasalita
_____ 8. Genre H. Isang pormal na pulong ng mga tao
_____ 9. Act Sequence I. Saan nag-uusap?
_____ 10.Symposium J. Bakit nag-uusap?
K. Pinakaangkop o pinakakatanggap-tanggap na kilos
L. Isang pormal na pagtitipon sa akademikong gawain

II. MODIPIKONG TAMA O MALI. Isulat ang TAMA bago ang bilang kung ang pahayag ay tumpak. Sa kabilang banda, kung mali ang nasalungguhitang
pahayag, isulat ang TAMANG SALITA O PARIRALA para ang pahayag ay maging wasto. (20 pts.)
_____1. Ang Roundtable Discussion ay isang pampublikong pagpupulong.
_____2. Ang Roundtable Discussion ay naglalayong lumikha ng sitwasyong win-win sa halip na win-lose.
_____3. Kailangang magtalaga ng facilitator upang maging maayos ang prsoseso ng roundtable discussion.
_____4. Ang two-way discussion ay laging mas malikhain kaysa sa indibidwal pagpapahayag.
_____5. Kakailanganin ng hindi bababa sa anim na lingo upang ihanda ang roundtable discussion.
_____6. Sa Roundtable Discussion ay maaaring sumagot at magbigay ng kaisipan nag hindi na kinakailangan tawagin pa ng tagapanguna.
_____7. Isang pangangailangan na maging aktibo ang lahat ng kasapi sa maliit na talakayan o small group discussion.
_____8. Ang ingay sa talakayan ay hindi binibigyang pansin sa small group discussion.
_____9. Dapat na makinig at magsalita ang mga kasali sa pangkatang talakayan.
_____10. Huwag gawing masyadong mahaba ang talakayan sa small group discussion.

III. Isulat sa patlang ang salita o grupo ng mga salita na tinutukoy sa bawat aytem.
__________ 1. Ang uri ng video conference na karaniwang ginagamit ng mga indibidwal na naglilipat-lipat ng luar ng tarabaho.
__________ 2. Isang live at koneksyong biswal sa pagitan ng isang tao o higit pa mula sa magkaiba at magkalayong lugar na ang layunin ay makipag-uganayan at
makipagtalakayan.
__________ 3. Isang paraan ng paghahatid impormasyon sa pamamagitan ng mga tunog at visual images na napapanood sa mga screen.
__________ 4. Uri nng video conference na sangkot ang higit sa dalawang sites.
__________ 5. Isang live link na ginagamitan lamang ng audio.
__________ 6. Komunikasyong online na ang layunin ay magkaroon ng interaksyon, kolaborasyon at pagbabahagi ng mga kaalaman gamit ang iba’t ibang channel o
website.
__________ 7. Uri ng video conference na laan para sa maraming pangkat na nagsasagawa ng pulong na may isang cetral system o lokasyon.
__________ 8. Paghahatid ng impormasyon sa pamamagitan ng transmisyon, emisyon at resepsyon ng mga wave, frequency at band.
__________ 9. Tumutukoy ito sa indibiwal na pinanggagalingan ng mensahe o bumubuo ng mensahe.
__________ 10. Tawag sa mga mensahe, larawan o video na ipinapaskil sa social media sites.
__________ 11. Isang uri ng virtual na komunikasyon na may dalawa hanggang tatlong kato na sangkot at karaniwang impormal.
__________ 12. Tawag ito sa koneksyong nalilikha sa pagitan ng isang tao sa isa pang pangkat na hindi ginagamitan ng personal o ‘face to face’ na komunikasyon.
__________ 13. Isa itong mahalagang pangangailangan sa video conference upang magkaroon ng koneksyon sa kausap.
__________ 14. Video conference na ginagamitan ng life-size simulation.
__________ 15. Kinakatawan ng salitang ito ang mga salitang coder at decoder.

IV. Isa-isahin ang hinihingi sa bawat aytem.

1. Maglista ng limang (5) kabutihang dulot ng paggamit ng social media.
a. _________________________________________________________
b. _________________________________________________________
c. _________________________________________________________
d. _________________________________________________________
e. _________________________________________________________
2. Tatlong layunin ng komunikasyong panradyo at pantelebisyon.
a. _________________________________________________________
b._________________________________________________________
c. _________________________________________________________
3. Dalawang uri ng komunikasyon na nauugnay sa paggamit ng social media
a. _________________________________________________________
b. _________________________________________________________
4. Limang uri ng video conference ayon sa sistema nito.
a. _________________________________________________________
b. _________________________________________________________
c. _________________________________________________________
d. _________________________________________________________
e. _________________________________________________________

1|Page