OSNOVE MENADŽMENTA – prva godina

SKRIPTA ZA ZAVRŠNI ISPIT- EKONOMIJA(2020)

1. Navedite četiri razloga zbog kojih je planiranje potrebno (važno).

1) Planiranje prisiljava menadžere da razmišljaju unaprijed
2) Planiranje vodi razvoju standardnih performansi, što omogućuje efektivnu
menadžersku kontrolu
3) Formulacija planova prisiljava menadžere da definišu jasne ciljeve
4) Planiranje obezbjeđuje organizaciji veći stepen spremnosti na iznenadne događaje.

2. Planiranje obuhvata:
a) definisanje ciljeva organizacije
b) utvrđivanje ukupne strategije za postizanje organizacionih ciljeva
c) razvoj složenog niza planova koji će integrisati i koordinisati rad unutar
organizacije
d) nijedan odgovor nije tačan.
(a, b i c)

3. Navedite razlike između neformalnog i formalnog planiranja.

4. Prilikom planiranja donose se odluke o:

a) ciljevima
b) politikama
c) strategijama
d) planovima
e) programima
f) budžetu
g) nijedan odgovor nije tačan
(a, b, c, d, e, f)

5. Svrha planiranja je u tome što:

a) obezbjeđuje pravac
b) povećava nesigurnost
c) snižava troškove
d) utvrđuje standarde
e) olakšava kontrolu
f) motiviše članove
g) svaki odgovor je tačan
(a, d, e, f)

6. Objasnite razliku između cilja i plana.

Cilj je nešto čemu težimo, a plan kako to da ostvarimo.

7. Dijagramom predstavite povezanost planiranja i kontrole.

8. Navedite po jedan primjer ustaljenog i posebnog plana.
Primjer ustaljenog plana: dolazak na posao, sami posao koji obavljamo svakodnevno u
određenoj specijalizovanoj oblasti, korišćenje pauze i sl.
Primjer posebnog plana u lokalnoj samoupravi je plan obuke lokalnih službenika i
namještenika za 2020. godinu (seminari, radionice, konferencije).

9. Objasnite razliku između strategijskih, taktičkih i operativnih ciljeva.

Strategijski ciljevi se odnose na preduzeće u cjelini, gdje ono želi biti u budućnosti, vezani su
za top menadžment i često se pravi strateški plan koji je za razdoblje od 2 do 5 godina.
Primjer ovih ciljeva su veći tržišni udio, bolja usluga kupcima, šira i atraktivnija linija prizvoda.

Taktički ciljevi su u domenu srednjeg menadžmenta i odnose se na djelove preduzeća i imaju

manji vremenski horizont od strateških ciljeva.

Operativni ciljevi su u najnižem nivou menadžmenta tačno su definisani i mjerljivi, razvijaju

se na nižim nivoima organizacije da bi podržali ostvarivanje taktičkih i strateških ciljeva.

10. Navedite najmanje četiri kritike na račun planiranja.

1. Planiranje usmjerava pažnju menadžera na današnju konkurenciju, a ne sjutrašnji
opstanak.
2. Formalno planiranje poboljšava uspjeh, što može dovesti do propadanja.
3. Formalni planovi ne mogu da zamjene intuiciju i kreativnost.
4. Planovi ne mogu da se izrade za dinamično okruženje.

11. Navedite najmanje četiri osnovne smjernice koje treba slijediti u svrhu efektivnog
planiranja u dinamičnom okruženju.
1) Smanjivanje organizacione hijerarhije da bi se podsticao razvoj organizacionih vještina u
svim organizacionim nivoima.
2) Promjena pravca ukoliko to uslovi zahtijevaju.
3) Razvijanje planova koji su specifični ali fleksibilni.
4) Upornost u planiranju se na kraju uvijek isplati.

12. Objasnite koncept organizacije koja uči.

 Da bi organizacija opstala i bila sve uspješnija u današnjem vremenu, ona mora njegovati
kreativnost i prilagodljivost, ona se mora pretvoriti u organizaciju koja uči. Organizacija koja
uči je ona u kojoj ljudi na svim nivoima, individualno i kolektivno, kontinuirano povećavaju
svoje kapacitete kako bi proizvodili rezultate koji su im zaista važni.
Organizacija koja uči je onaj tip organizacije koji je prepoznao ljudske resurse kao svoje
najvrednije resurse, jer oni predstavljaju pokretačku snagu inovacija. U ovom tipu
organizacija vrši se podsticanje obrazovanja svih zaposlenih i razmjena informacija među
njima, čime se stvara visoko obrazovani kadar koji je u stanju da razumije i prati promjene
koje se dešavaju i stavljaju kao zahtjev pred organizaciju.

13. Objasnite odnos opipljive i neopipljive imovine u savremenim uslovima poslovanja.

Neopipljiva imovina su znanja, vještine, kontakti itd. Opipljiva su fabrike, mašine itd.

14. Objasnite poređenje organizacije sa automobilima.

Organizacije su kao automobili. Ne kreću se same od sebe osim nizbrdo.
Kao što automobilima upravlja vozač, tako je i u organizaciji potrebno da postoji menadžer
koji će njom upravljati dok ona ne dođe do najvisočije faze (faze stabilnosti). U tom trenutku
potrebno je da menadžer “podigne ručnu”, odnosno da zna šta u tom trenutku treba učiniti.
Ukoliko menadžer zaboravi da “podigne ručnu”, organizacija polako kreće da propada i da
ulazi u krizu, tj. počinje da se kreće kao automobil, nizbrdo.

15. Navedite makar 6 eksternih uzroka promjena.

1) Konkurencija,
2) Globalizacija,
3) Zakoni i regulacije,
4) Povećana potrošnja,
5) Društvena odgovornost,
6) Društvenj trendovi,
7) Želja za većim profitom,
8) Razvoj novih tehnologija…

16. Navedite makar 7 internih uzroka promjena.

1) Poslovna filozofija,
2) Misija, vizija, strategija, ciljevi,
3) Organizaciona struktura,
4) Struktura zaposlenih,
5) Plate i bonusi,
6) Stavovi zaposlenih,
7) Konflikti,
8) Promjena kulture,
9) Ekonomija obima,
10) Rast i razvoj…

17. Objasnite razliku između reaktivnih i proaktivnih menadžera

Proaktivni su oni menadžeri koji prate šta se dešava u okruženju i preventivno se pripremaju
za krizu, dok su reaktivni oni koji prate šta se dešava u okruženju, ali izbjegavaju promjene I
ne razmišljaju o problemima i krizi dok se ne pojave. Proaktivni menadžer investira svoje
 vrijeme i novac u planiranje i tako troši manje resursa u sprovođenju plana. Nasuprot tome,
reaktivni menadžer planiranje posmatra kao gubljenje vremena, čime uzrokuje više troškove
u poslovanju organizacije, jer iz neplanskog pristupa proizilazi haos. Neke od karakteristika
reaktivnih menadžera su: rijetko imaju vremena za planiranje I organizaciju poslovnuh
zadataka, više vremena provode u nadzoru od upravljanja, rijetko kreiraju listu poslovnih
prioriteta.

18. Navedite makar 4 trenda digitalne ekonomije.

1. Upravljanje promjenama- Change management,
2. Rad na daljinu- Telework,
3. E-Commerce, E-business,
4. Teledemokratija,
5. Virtualna realnost,
6. Upravljanje na daljinu- Telecontrol,
7. Obrazovanje na daljinu- Teleeducation.

19. Navedite bar 7 principa digitalne ekonomije.

1. Stalno uči.
2. Ubrzaj sve što radiš.
3. Učini da neopipljivo raste brže nego opipljivo.
4. Ugradi proizvod u svaku uslugu i uslugu u svaki proizvod.
5. Individualiziraj proizvod ili uslugu.
6. Anticipiraj potrebe kupaca.
7. Prikupi informaciju iz svake transakcije.
8. Unesi emociju u svaki aspekt posla.
9. Stalno inoviraj i kreći se se brzo.
10. Poveži sve sa svime.

20. Navedite tri osnovne karakteristike organizacije i objasnite jednu od njih.

Svaku organizaciju karakterišu: svrha, organizaciona struktura i organizacioni proces.
Organizacioni proces- predstavlja način na koji će zadatak biti izvršen.

21. Zbog čega ne postoji idealan model organizacione stukture?

Pojavom novih modela organizacione strukture (situacioni pristup, matrični model i
adhokratija) konačno je srušena zabluda o postojanju idealnog modela organizacione
strukture. Nijedan od poznatih modela nije idealan ili univerzalan, jer je primjenjivost svakog
od njih ograničena na određene uslove, vrstu organizacije, tj. rada i specifične zadatke. Iz tog
razloga ne postoji idealan model organizacione strukture koji unaprijed obezbjeđuje uspjeh.

22. Zaokružite karakteristike se odnose na organizaciju prošlosti.

a) trajnost organizacionih rješenja
b) čvrsta organizaciona struktura
c) problemski usmjerena organizacija
d) fleksibilna organizaciona regulacija
e) interakcijsko djelovanje
f) hijerarhijski odnosi
g) plansko rukovođenje
h) globalna usmjerenost
 i) privremena organizaciona rješenja
j) sveobuhvatna organizaciona regulacija
(a, b, f, g, j)

23. Zaokružite karakteristike se odnose na organizaciju budućnosti.

a) trajnost organizacionih rješenja
b) čvrsta organizaciona struktura
c) problemski usmjerena organizacija
d) fleksibilna organizaciona regulacija
e) interakcijsko djelovanje
f) hijerarhijski odnosi
g) plansko rukovođenje
h) globalna usmjerenost
i) privremena organizaciona rješenja
j) sveobuhvatna organizaciona regulacija
(c, d, e, h, i)

24. Zaokružite karakteristike se odnose na organizaciju budućnosti.

a) usredsređena na vještine
b) timska orijentisanost
c) stabilna
d) privremeni poslovi
e) nefleksibilna
f) učešće zaposlenih u donošenju odluka
g) stalni poslovi
h) orijentisanost ka klijentima
i) lateralni i umreženi odnosi
j) orijentisanost ka pravilima
k) rad bilo gdje i bilo kada
l) fiksno radno vrijeme
m) orijentisanost na komandovanje
(a, b, d, g, h, i, k)

25. Zaokružite karakteristike se odnose na organizaciju prošlosti.

a) usredsređena na vještine
b) timska orijentisanost
c) stabilna
d) privremeni poslovi
e) nefleksibilna
f) učešće zaposlenih u donošenju odluka
g) stalni poslovi
h) orijentisanost ka klijentima
i) lateralni i umreženi odnosi
j) orijentisanost ka pravilima
k) rad bilo gdje i bilo kada
l) fiksno radno vrijeme
 m) orijentisanost na komandovanje
(c, e, g, j, l, m)
26. Objasnite ulogu interpersonalnih vještina u valjanom ostvarivanju mendažerske funkcije.
Polazi od toga da se menadžeri nalaze u odnosima međuzavisnosti sa podređenima, sebi
ravnima i sebi nadređenima. Unutar ove funkcije menadžer ima 3 uloge i to: čelnog čovjeka,
lidera i onoga ko održava kontakte sa drugima. Vođenje kao interpersonalni proces uključuje
ispoljavanje uticaja unutar socijalnog sistema, kao što su grupe, familija, zajednica ili
organizacija rada. Podrazumijeva kompleksnu, dinamičnu i interaktivnu razmjenu u kojoj
lideri utiču na sljedbenike, a sljedbenici na lidere. Lider treba da utiče na druge, a to može
uraditi tako što oko sebe stvara tim sposoban da sprovede promjene. Lideri i menadžeri, sa
jedne strane, i pojedinci i grupe, sa druge strane, predstavljaju voditelje i one koji su vođeni
ka ostvarenju ciljeva organizacije. Komunikacija povezuje funkcije planiranja, organizovanja,
vođenja i kontrole u organizaciji, kao i samu organizaciju sa njenim okruženjem.

27. Objasnite značaj specijalizacije u kontekstu funkcije organizovanja.

Jedan od važećih principa funkcije organizovanja su departmanizacija, specijalizacija i podjela
rada. Jednu od ključnih aktivnosti ili elemenata organizacionog procesa čini podjela na
sektore ili departmanizacija. Podrazumijeva horizontalnu podjelu skupnog zadatka
organizacije sve do nivoa pojedinačnih zadataka, te njihovo ponovno grupisanje u okviru
pojedinih sektora. Specijalizacija u funkciji organizovanja ogleda se u boljoj mogućnosti za
napredovanje u poslu i razvoju karijere, a samim tim i kvalitetnijim poslovanjem same
organizacije.

28. Definišite pojam organizacioni dizajn.

U analizi problema organizacionog dizajniranja, fenomen situacije se javlja kao sumarni izraz
za stanje faktora koji se moraju uzeti u obzir. Proces dizajniranja organizacije, po pravilu,
započinje situacionom analizom. Uz pomoć input-output posmatranja preduzeće se dizajnira
u zavisnosti od spoljnih uticaja. 

29. Objasnite razliku između pojmova organizacija i organizovanje.

Menadžment organizaciju poima kao sredstvo za postignuće ciljeva. Organizacija se može
definisati kao efikasna struktura autoriteta, odgovornosti i komunikacionih kanala potrebnih
za ostvarivanje ciljeva, planova, budžeta, politike i procedura.
Organizovanje treba da omogući usmjeravanje organizacije ka ciljevima. Organizovanje se
vrši u skladu sa određenim principima, načelima, metodama i sl., što sam proces čini
različitim od jedne do druge organizacije.
30. Predstavite dijagramom organizacionu strukturu preduzeća po sopstvenom izboru. *109
“Vodacom” je zajedničko uslužno i koordinaciono društvo za vodosnabdijevanje i odvođenje
otpadnih voda za Crnogorsko primorje.

31. Navedite nedostatke pretjerane specijalizacije.

U nekim poslovima zbog pretjerane specijalizacije često dolazi do ljudske neekonomičnosti,
koju karakterišu: nizak moral zaposlenih, dosada, umor, stres, loš kvalitet, porast
odsustvovanja. I često ima više negativnih efekata nego ekonomskih prednosti.

32. Od čega zavisi raspon kontrole menadžmenta? Objasnite.

Raspon kontrole menadžmenta podrazumijeva utvrđivanje broja podređenih čiji rad jedan
menadžer može uspješno da nadzire. Raspon kontrole obrnuto je proporcionalan broju
organizacionih nivoa, tj. što je više organizacionih nivoa manji je raspon kontrole. Klasično
shvatanje je da kada raspon kontrole dostigne 8-10 zaposlenih, potrebno je uvesti novi
organizacioni nivo.
Raspon kontrole menadžmenta zavisi od:
- Sposobnosti i vještine rukovodilaca
- Intenziteta interakcije između jedinica ili podređenih članova
- Nivoa do koga se menadžer bavi nemenadžerskim poslovima
- Veličine i kompleksnosti, te prostorne disperzije aktivnosti
- Ovlašćenja i sposobnosti podređenih
- Sličnosti između aktivnosti koje se kontrolišu
- Nivoa izgrađenosti standardnih procedura, itd…

33. Da li se delegiranjem poslova osoba koja delegira oslobađa odgovornosti? Objasnite.

Delegiranje se označava kao proces prenošenja formalnog autoriteta na niže nivoe
menadžmenta, kako bi se ostvarili rezultati koji se od njih očekuju. Budući da jedan menadžer
nije sposoban da obavi sve poslove u organizaciji, on je prisiljen da delegira na druge. Pri
čemu je bitno da se ne reducira autoritet onoga ko delegira i da time neće biti izbjegnuta
odgovornost. Najčešće se radi o apsolutnom autoritetu kada nadređeni dijeli odgovornost, ali
je u krajnjem odgovoran za njihov rad. Prema tome, osoba koja je delegirala dio posla i
 autoriteta može da smatra druge odgovornima, ali to ne umanjuje njenu vlastitu
odgovornost.

34. Objasnite pojam decentralizacije.

Decentralizacija podrazumijeva delegiranje autoriteta za donošenje odluka na nižim nivoima
organizovanja. Cilj decentralizacije je da se pospješi sistem upravljanja tako što se:
rasterećuju viši nivoi operativnih odluka i zadataka, autoritet za odlučivanje delegira onima
koji najbolje poznaju situaciju, identifikuju uspjesi menadžera sa djelovima preduzeća
razvijaju kontrolu i samokontrolu, razvija preduzetnička inventivnost menadžera i sl. Ona
pokazuje u kojoj je mjeri izvršena difuzija autoriteta kroz organizaciju.

35. Zaokružite pretpostavljene situacije u kojima se preporučuje više decentralizacije.

a) složeno okruženje
b) stabilno okruženje
c) iskusni menadžeri nižeg nivoa
d) organizacija je u krizi
e) menadžeri nižeg nivoa nijesu iskusni
f) otvorena korporativna kultura
g) geografski rasprostranjena kompanija
a, c, f, g
36. Zaokružite pretpostavljene situacije u kojima se preporučuje više centralizacije.
a) složeno okruženje
b) stabilno okruženje
c) iskusni menadžeri nižeg nivoa
d) organizacija je u krizi
e) menadžeri nižeg nivoa nijesu iskusni
f) otvorena korporativna kultura
g) geografski rasprostranjena kompanija
b, d, e
37. Zaokružite karakteristike koje odlikuju tzv. mehanički dizajn organizacije.
a) prilagodljiv i fleksibilan
b) manja formalizacija
c) visoka rigidnost
d) fleksibilnost
e) visoka specijalizacija
f) veća formalizacija
g) slobodan protok informacija
h) nizak raspon kontrole
c, e, f, h
38. Zaokružite karakteristike koje odlikuju tzv. organski dizajn organizacije.
a) ograničena informaciona mreža
b) prilagodljiv i fleksibilan
c) manja formalizacija
d) nestandardizovani poslovi
e) visoka rigidnost
f) fleksibilnost
g) visoka specijalizacija
 h) veća formalizacija
i) slobodan protok informacija
j) nizak raspon kontrole
b, c, d, f, j
39. Zaokružite tzv. krute varijable 7S modela.
a) strategija
b) struktura
c) sistem
d) stil
e) sposobnosti
f) saradnici
g) zajedničke vrijednosti

40. Šematski prikažite 7S model. Koja varijabla je centralna? Zbog čega?

Centralna varijabla su zajedničke vrijednosti. Zbog toga što čine osnovne vrijednosti
organizacije koje su povezane sa njenim postojanjem.

41. Prilikom izbora kadrova, da li je potrebno birati ljude slične sebi ili različite? Objasnite.
Izbor kadrova podrazumijeva evaluaciju i izbor između prijavljenih kandidata po „mjeri“
preduzeća. Svrha izbora je da se izabere najkvalifikovanija osoba za posao. Ne postoji
univerzalni obrazac za izbor menadžera. Izbor menadžera se zasniva na podacima o njihovim
konceptualnim i opštim sposobnostima. Nije važno da li je osoba slična ili različita od ostalih
u kompaniji, već da posjeduje adekvatne menadžerske osobine i vještine.

42. Koji je značaj zajedničkih vrijednosti prilikom selekcije kadrova.

Zajedničke vrijednosti su temelj 7S modela. Prilikom selekcije kadrova od ključnog je značaja
da novozaposleni dijele iste vrijednosti sa nama (o tome šta je dobro, a šta zlo, šta je
pošteno, a šta nije...).
Vještine i znanja mogu biti potpuno različita od onih koja mi imamo – i poželjno je jer ćemo
biti komplementaran tim.

43. Navedite makar 5 situacionih varijabli od značaja za dizajniranje organizacije.

Veličina firme, okruženje, resursi, tehnologija, radna snaga.
44. Jedini način da nikad ne pogriješiš je da nikad ne pokušaš.

45. Navedite značaj prakse u ovladavanju menadžmentom.

Menadžment se ne može naučiti na dobar način iz knjiga, odnosno bez nekog konkretnog
iskustva, pokušaja, rada sa ljudima I sl. Teorije nastaju na osnovu prakse. Kada se nešto
ponavlja u praksi, to postaje teorija. Praksa može srušiti teoriju, ali mogu se I podudarati.
Ponekad teorija ide malo ispred prakse sa predviđanjima, a nekada je obratno. Za
menadžment je uvijek ključna praksa, bar za nijansu više nego teorija.

46. Grafički predstavite tempo promjena kroz vrijeme.

47. Navedite osnovne uzroke promjena koje utiču na strateško odlučivanje.

Strateško odlučivanje održava strategiju top menadžmenta u pozicioniranju organizacije u
eksternom okruženju. Odnosi se, uglavnom, na slabo strukurirane probleme sa kojima se
preduzeće susreće. Strateške odluke najčešće se odnose na planiranje I programiranje
razvoja preduzeća. Posljedice ovih odluka su dugoročnog karaktera I od suštinskog su značaja
za opstanak, razvoj I rast preduzeća. Osnovni kriterij vrednovanja strateških odluka je
efektivnost preduzeća.

48. Na koji način se (prema istraživanjima) promijenilo uzajamno poštovanje u ovom vijeku u
odnosu na prethodni.
Brojna istraživanja vršena poslednjih godina su pokazala da je produktivnost i izdašnost tzv.
tvrdih proizvodnih faktora u opadanju. Kako neki od tih faktora postaju rjeđi, time su i skuplji.
Sve to govori u prilog rastućeg značaja ljudskog faktora u organizaciji. Naučnik H.Ford je
izjavio: „zašto uvijek dobijam cijelog čovjeka kada su mi potrebne samo dvije ruke“. Takva
pitanja se danas ne uvažavaju i tako usko gledanje menažera je danas nezamislivo u
uspiješnim organizacijama.

49. Navedite dvije osnovne faze strateškog menadžmenta.

Prva faza obuhvata strateško planiranje unutar koga se:
1. Definiše organizaciona filozofija i misija
2. Odvija proces uspostavljanja dugoročnih ciljeva za dostizanje zadate misije organizacije
3. Vrši izbor strategije koja će biti primjenjena u procesu realizacije ciljeva organizacije
Druga faza obuhvata implementaciju strategije. Usmijerena je na donošenje odluka vezano
za :
1. Razvoj prikladnog modela organizacione strukture u funkciji izabrane strategije.
2. Osiguranje da se sve aktivnosti, neophodne za sprovođenje strategije uspiješno odvijaju.
 3. Monitoring efektivnosti (uspiješnosti) strategije u dostizanju ciljeva organizacije.

50. Dijagramom predstavite proces strateškog menadžmenta.

Slika 10.1. Proces strateškog menadžmenta. Str.276.

51. Navedite primjer vizije preduzeća iz Crne Gore po sopstvenom izboru.

"VOLI Trade" D.O.O.- Naša vizija je biti sinonim za kompaniju koja stalno postavlja više
standarde kako u oblasti poslovanja, trgovine i investicija, tako i u oblasti življenja i koja, ne
samo da uvodi nove navike i trendove, nego ih i predviđa i kreira.

52. Navedite primjer misije preduzeća iz Crne Gore po sopstvenom izboru. *

"VOLI Trade" D.O.O- Biti najbolji trgovački lanac u regiji koji će biti standard i mjerilo kvaliteta
i profesionalnosti u svim segmentima poslovanja - kupcima prvi izbor, zaposlenima poželjan
poslodavac, poslovnim subjektima pouzdan partner i društveno odgovorna kompanija.

53. Objasnite pojam strategije. Šta ona obuhvata?

Predstavlja jasan program izbora i ostvarenja ciljeva organizacije.
Odnosi se na planske odluke kojima se regulise odnos preduzeca sa okruzenjem, odredjuje
podrucje aktivnosti alociraju faktori proizvodnje i sl.

54. Objasnite strategiju diferencijacije.

Suština strategije je da se ostvari konkurentska prednost povećanjem stepena dodate
vrijednosti u odnosu na ostale konkurente.
Diferenciranje vodi konkurentskoj prednosti i natprosječno stvorenoj vrijednosti.
– Ova strategija omogućava postizanje nivoa cijena iznad prosječnih troškova.
– Preduzeće je u prilici da određuje cijene.

55. Objasnite strategiju vođstva u troškovima.

Strat.vodjstva u troskovima je jedan od jednostavnijih nacina da se ostvari konkurentska
prednost. Operativno se ostvaruje kroz ekonomiju obima, nize inpute i efikasnu organizaciju
poslovnog procesa. Ako je preduzece lider u troskovima ima mogucnost da ostvaruje profitnu
stopu iznad prosjeka grane i tako ostvaruje extra profit.

56. Dijagramom predstavite model misije preduzeća.

57. Objasnite sintagmu “manje je bolje” u kontekstu menadžmenta.

58. Navedite pet (smart) principa kojih se treba pridržavati prilikom definisanja ciljeva.

Prepisati

59. Koji su razlozi zbog kojih može doći do promjene misije?

Promjena poslovne djelatnosti preduzeća, promjena ciljne grupe, proizvoda…

60. Navedite dva osnovna obilježja na osnovu kojih se prema BCG matrici određuje strategijska
pozicija posla.
Relativno tržišno učešće i stopa rasta tržišta.

61. Navedite formule za izračunavanje stope rasta tržišta i relativnog tržišnog učešća.
Stopa rasta tržišta SRT = ukupno tržište u periodu (T) – ukupno tržište u periodu (T-1)/
ukupno tržište u periodu (T-1)
Relativno tržišno učešće = poslovni prihod/prihod vodećeg konkurenta

62. Objasnite porast organizacione kompleksnosti u funkciji planiranja.

Kako organizacija postaje veća i kompleksnija i posao menadžera postaje značajniji za njen
opstanak i razvoj. (npr. Kompleksnost zadatka koji se postavlja pred menadžment banke
može se sagledati već na osnovu toga što savremena banka pruža preko 170 različitih usluga
svojim klijentima)

63. Objasnite u čemu je razlika u planiranju menadžera na višim i planiranju menadžera na

nižim nivoima.
Razlikujemo tri nivoa menadžmenta u organizaciji, na kojima se utvrđuju posebne vrste
planiranja.
Na najvišem nivou – top menadžment, utvrđuje se strateški plan koji predstavlja dugoročnu
viziju organizacije. Strateški plan treba da omogući integrisanje i opstanak organizacije u
okruženju.
Administrativni plan se po pravilu pridružujr srednjem nivou menadžmenta. Menadžeri ovu
vrstu plana koriste da bi izvršili pravilnu alokaciju resursa i koordinirali pojedime
organizacione djelove kao što su strateške poslovne jedinice.
Operativni plan se odnosi na svakodnevne aktivnosti menadžera i zaposlenih. Operativni plan
se naslanja na administrativni plan, koji se opet naslanja na strateški plan.

64. Da li se predviđanjem mogu izbjeći iznenađenja? Objasnite.

Mnogi menadžeri nastoje da uz pomoć predviđanja izbjegnu iznenađenja. Samo uz pomoć
predviđanja, menadžeri će moći da na vrijeme rekoncipiraju poslovanje firme i izbjegnu
dezorijentaciju. Nastojanja da se budno prate buduće promjene i pokuša procijeniti njihov
uticaj na organizaciju ogledaju se u potrebi za što stabilnijom organizacijom. U procesu
predviđanja, menadžeri koriste iskustva iz prošlosti i informacije iz prošlosti i sadašnjosti, da
bi predvidjeli buduće događaje. To je pokušaj da se što više sazna o budućim trendovima koji
će poslužiti kao osnova u procesu planiranja.

65. Da li je predviđanje potrebno za donošenje strateških odluka ili za donošenje svakodnevnih

- rutinskih odluka. Objasnite.
 Predvidanje je potrebno kako u slučaju donošenja jedinstvenih, strateški važnih, tako i onih
svakodnevnih, rutinskih odluka. Pažnju je potrebno usmjeriti na: ekonomske trendove, razvoj
zakonske i pravne regulative, kretanje konkurencije u grani, proizvodne trendove, pojavu
razvojnih ciklusa u privredi, finansijske trendove, razvoj tehnologije i dr.
Preduzeće se u značajnoj mjeri može oslanjati na prognoze bitnih i opredjeljujućih trendova
koje izrađuju zvanične institucije, a u određenom dijelu, zavisno o vlastitom interesu, mogu
pristupiti predviđanju specifičnih elemenata.

66. Objasnite značaj delegiranja.

Delegiranje se označava kao proces prenošenja formalnog autoriteta na niže nivoe
menadžmenta da bi mogli da ostvare rezultate koji se od njih očekuju.
Delegirati znači pokloniti ili dodijeliti, a nikako odricati se. Delegiranjem se proces odlučivanja
približava mjestu gdje se odluke sprovode, tj. obavljaju aktivnosti. Pogrešno je proces
delegiranja ograničiti samo na delegiranje autoriteta.

67. Navedite najmanje 6 prednosti centralizacije.

Prednosti centralizacije su: lakše određivanje strateškog pravca, omogućuje jednostavan uvid
u cjelokupno poslovanje organizacije, smanjuje administraciju, moguće je izbjeći konfliktne
odluke, omogućava dosljednu kontrolu, ponekad je ekonomičnija od decentralizacije i slično.

68. Navedite najmanje 6 prednosti decentralizacije.

-Donosenje odluka nije koncentrisano na jednom mjestu
-Podrazumijeva ucesce svih u odlucivanju
-Raste moral I inicijativa podredjenih
-Organizacija je otvorena ka kreiranju I prihvatanju inovacija
-Lokalna odgovornost I ovlascenja omogucavaju razvoj menadzera
-Rasterecen je top-menadzment, veci broj clanova donosi odluke.

69. Zbog čega ljudi “ne vole promjene”?

Zbog starih navika, nesigurnosti, prekida rutina, pesimizma. Vecina protivnika promjena se
boji gubitka kontrole ili generalnog gubitka. Pogotovo kod organizacionih struktura koje su
dugo vremena bez promjena ljudi osjecaju komfor u trenutnoj situaciji i bilo koji vid
promjene donosi nesigurnost I anksioznost o buducnosti.

70. Navedite 6 vrsta otpora promjenama.

Otpori znanja
Tehnicki otpori
Motivacioni otpori
Otpori moci
Kulturni otpori
Organizacioni otpori

71. Objasnite motivacione otpore. Navedite konkretan primjer.

Otpori ove vrste nastaju zbog promjena nadleznosti, nagradjivanja ili kompetencije pojedinih
zaposlenih/menadzera, cime se dovodi u pitanje motivisanost istih da prihvate predlozene
promjene.
Pr. Zaposleni koji dugo godina radi na radnom mjestu iako nedovoljno kompetetivan posle
 predlozenih promjena imao bi manje beneficije I radon mjesto sa manje odgovornosti.
Zaposleni bi tesko bio motivisan da prihvati te promjene I ostane u istoj firmi.

72. Objasnite ulogu kontakata u valjanom ostvarivanju menadžerske funkcije.

Menadzer predstavlja voditelja ka ostvarivanju ciljeva organizacije, a oni koje void su
pojedinci I grupe ciji je on lider. Komunikacija povezuje ljude u organizaciji radi ostvarenja
iste svrhe. Poznavanjem prirode zaposlenih, njihovih motiva, sposobnosti, licnosti I stavova
menadzer moze snazno da utice na doprinos svakog od pojedinaca.

73. Objasnite značenje fleksibilnosti organizacione strukture.

Fleksibilnost organizacione strukture se moze definisati kao mogucnost organizacione
strukture da se adaptira na velicinu, strukturu, odaziv I zaposlene. Fleksibilnost se takodje
ogleda u mogucnosti adaptacije preduzeca na fluktacije na trzistu.

74. Navedite po jedan primjer posla koji se mora i posla koji se ne smije delegirati.
Moraju se delegirati: rutinski poslovi (priprema podataka za izvještaj, fotokopiranje i
sortiranje dokumenata, unos podataka i informacija i sl.)
Ne smije se delegirati: rješavanje problema u kriznim situacijama.

75. Navedite makar tri pitanja o kojima je potrebno voditi računa u procesu delegiranja.
Koliko autoriteta se može- smije delegirati?
Kakve su ukupne sposobnosti podređenih?
Da li će se delegiranjem razviti talenat i poboljšati motivacija podređenih?

76. Navedite četiri prednosti linijske organizacione structure.

 Lako primjenljiva
 Odluke se donose veoma brzo
 Odgovornost i obaveze su jasne i tačno odredive pa ne dolazi do konflikata
nadležnosti
 Zaposleni su oslobođeni kritike, ukoliko precizno slijede uputstva.

77. Objasnite pojam funkcionalne organizacione strukture.

Funkcionalna organizaciona struktura je tvorevina F.W.Taylor-a, nastala kao rezultat
njegovog istraživanja, sa ciljem da se poboljša produktivnost zaposlenih. Dodjeljivanjem
pojedinih funkcija različitim menadžerima, dolazi se do specijalizacije koja može poboljšati
efikasnost rada. Primjena ovog modela organizacione strukture u organizaciji podrazumijeva
grupisanje sličnih poslova i zadataka u okviru pojedinih sektora. Ovaj model se naziva i U-
modelom – unitarna struktura. Taj model favorizuje jedinstvo organizacije, koncentraciju
vlasti na vrhu i direktan nadzor i kontrolu. Primjenjuje se uglavnom u manjim industrijskim
preduzećima.

78. Navedite po dvije prednosti i dva nedostatka primjene modela funkcionalne organizacione
strukture.
Prednosti: omogućava specijalizaciju i profesionalizaciju menadžera i racionalnost i
jednostavnost.
Nedostaci: centralizacije autoriteta i otežana obuka za menadžere širokog formata.

79. Definišite osnovne karakteristike projektnog menadžmenta.

 1. Vizija koja nadahnjuje
2. dobra komunikacija
3. integritet
4. entuzijazam
5. empatija
6. delegiranje

80. Navedite indikatore kvaliteta organizacione strukture (najmanje 6).

Kvalitetnom se može smatrati organizaciona struktura:
1. koja se planski i smišljeno oblikuje
2. koju prihvataju zaposleni
3. koja je trajna i stabilna
4. koja je usklađena sa ciljevima preduzeća
5. koja omogućuje svakom članu organizacije da razumije svoju ulogu
6. koja pomaže pri eliminisanju suvišnih aktivnosti
7. koja je okrenuta ka budućnosti

81. Objasnite liderstvo kao interaktivan proces.

Pravi lider je ne samo osoba koja će voditi tim prema određenim ciljevima nego je i osoba
koja uvijek sasluša svoje radnike i implementira njihove primjedbe i predloge jer je lider dio
tima a ne van njega i zato mora da bude u stalnoj interakciji kako sa podređenima tako i sa
nadređenima od kojih dobija instrukcije i zadate ciljeve.

82. Objasnite razliku između formalnog i neformalnog lidera. Navedite konkretan primjer.
Formalni lider je član organizacije kojem njegova pozicija u organizaciji omogućava da utiče
na druge članove, kako bi ostvarivali organizacione ciljeve.
Neformalni lider svoj uticaj na druge ostvaruje pomoću svojih sposobnosti i talenata da vodi
druge članove te organizacije, a ne pomoću pozicije u organizaciji.
Recimo da u jednom preduzeću u sektoru za npr. inovacije i istraživanja rukovodi menadžer.
On je taj koji je formalni lider donosi odluke u okviru tog sektora a neformalni lider je jedan
radnik koji se ističe svaki dan i kojeg ostali zaposleni vole, on je taj koji izlaže najviše ideja i
predloga.

83. Navedite najmanje 5 osobenosti autokratskog stila menadžmenta.

1. Traži da mu se svi pokoravaju
2. On želi da vlada ne samo organizacijom već i ljudima
3. Njegovo mišljenje je dominantno
4. Ne trpi prigovore
5. Njegova pozicija je stalna
6. Članovi organizacije mogu da komuniciraju jedino preko vođe

84. Navedite najmanje 5 osobenosti participativnog stila menadžmenta.

1.Menadžer mnogo više koordinira procesom donošenja odluka, nego što samostalno
odlučuje
2. Donošenje odluka je u visokom stepenu dislocirano sa viših na niže nivoe odlučivanja, sve
do nivoa izvršilaca, sa naglašenom ulogom menadžera na srednjem nivou
3. Svi zaposleni se uključuju u donošenje relativno velikog broja odluka
4. Stvoreni su uslovi i podržavaju se inicijativa i predlozi od zaposlenih ka menadžerima
 5. Nema fiksiranih pozicija unutar organizacije ili tima, sve je rotirajuće

85. Objasnite pojam harizme.

Harizma-Osobina ljudi koja podrazumijeva privlacnost licnosti I jaku sposobnost ubjedjivanja I
usmjerenja aktivnosti u zeljenom smjeru.

86. Navedite osnovno polazišni princip kadrovskog menadžmenta.

Uspjesan kadrovski menadzment mora da kao polaziste prihvati princip da su ljudi najvazniji
resursi kojim organizacija raspolaze I da uspjesno “osvajanje” ovog podrucja menadzmenta
predstavlja jedno od kljucnih podrucja uspjeha organizacije. Time se kao osnovni zadatak
kadrovskog menadzmenta postavlja da uz pomoc kadrovske sluzbe “izvuce” ili bolje reci
dobije najvise od ljudskog potencijala.

87. Navedite makar pet pitanja kojima se bavi kadrovski menadžment.

• Koliko ljudi zaposliti?
• Kakve ljude zaposliti?
• Gde naci odgovarajuce ljude?
• Koliko ih platiti?
• Na koje vrijeme ih zaposliti?
• Kako ih zadrzati u preduzecu ako vrijede?
• Kako uticati na njihovo zalaganje na poslu?

88. Na koji način je najsvrsishodnije graditi autoritet? Objasnite.

Ličnim primjerom.

89. Navedite makar 9 aktivnosti koje čine osnovu kadrovskog menadžmenta.

Planiranje , izbor I primjene, uvodjenje, rasporedjivanje, napredovanje, dopunsko
obrazovanje, prekvalifikacija I osposobljavanje, premjestaj, nagradjivanje, organizaciona
kultura I odnosi medju zaposlenima, skupa sa operativnim mjerama.

90. Objasnite pojam i svrhu kontrole.

Kontrola kao jedna od funkcija menadzmenta, podrazumijeva provjeru stvarnog ponasanja
organizacije u odnosu na planirano, s ciljem da se sagledavaju I otklone slabosti I greske I da
se se sprijeci njihovo eventualno ponavljanje.

91. Šta podrazumijeva faza “uspostavljanje standarda” u procesu kontrole?

Standardi se ovdje mogu poistovjetiti sa ciljevima ustanovljenim aktivnostima planiranja. To
podrazumijeva da se izabrana i kreirana struktura ciljeva u ovoj fazi transformiše u
jednostavnu i razumljivu strukturu normiranih rezultata, što je uslov za nesmetano odvijanje
nardenih aktivnosti kontrolnog procesa (npr. Mjerenje odsastupanja u odnosu na planirano).
Kada se standardi utvrde, oni postaju linija vodilja u izvršavanju operativnih zadataka. (Mc
Donalds svima kojima je dao franšizu, kao prvi uslov tj. standard postavio da gost ne smije da
čeka više od 5 minuta.)

92. Navedite set standarda kontrole za neku kompaniju koju poznajete.

U praksi je poznat set standarda koje je uspostavila kompanija „Dženeral Electric“ a to su:
1) Standardi profitabilnosti
2) Standardi tržišne pozicije
 3) Standardi produktivnosti
4) Standardi vodeće pozicije
5) Standardi razvoja ljudskih resursa
6) Standardi motivacije
7) Standardi društvene odgovornosti
8) Standardi ravnoteže kratkoročnih i dugoročnih ciljeva

93. Zbog čega se matrični model organizacione strukture zove “model sa dvije dimenzije
kontrole”?
Zbog toga što podrazumijeva dvije dimenzije kontrole (jedna od funkcionalnog menadžera, a
druga od direktora projekta).
94. Koji model organizacione strukture preporučujete za preduzeće “Plantaže” Podgorica?
Zašto?
Preporučujem divizioni model organizacije jer kompanija proizvodi različite vrste alkoholnih
pića, posjeduje restorane, maloprodajne objekte, ribnjake, zasade breskve,... Svim djelovima
se mora upravljati zasebno, a ovaj model organizacione strukture omogućava ekonomiju
obima i širine, što je presudno za preduzeće sa ovom veličinom kapaciteta.

95. Navedite 4 vrijednosna usmjerenja (po profesoru Pierre Casse-u).

Akcija- upućenost na akciju: akciona djelovanja.
Proces- upućenost na proces: analiziranje, organizovanje.
Ljudi- upućenost na odnose: empatija, građenje odnosa.
Ideje- kreacija i inovacija.

96. Navedite primjer izjave o misiji Ekonomskog fakulteta Univerziteta Crne Gore.
Misija Ekonomskog fakulteta ogleda se u širenju i unapređivanju znanja i stručnih vještina
studenata, akademskog i stručnog kadra, kao i boljoj pozicioniranosti na međunarodnom
obrazovnom prostoru. Pored navedenog, misija fakulteta usmjerena je na:
1.Njegovanje proaktivnog i inovativnog pristupa rješavanja ekonomskih problema koji će za
rezultat imati jačanje crnogorske ekonomije i podizanje stepena njene konkurentnosti i
fleksibilnosti;
2.Uspostavljanje jakih i intenzivnih veza između naučno-istraživačke zajednice i poslovnog
sektora;
3.Svrstavanje Ekonomskog fakulteta u red savremenih međunarodnih naučno-obrazovnih
institucija.

97. Objasnite ulogu komunikacije u menadžment procesu.

Komunikacija je sredstvo povezivanje ljudi u organizaciji radi ostvarenja zajednicke svrhe.
Ona povezuje funkije planiranja, organizovanja, vodjenja I kontrole u organizaciji, kao I samu
organizaciju sa njenim okruzenjem.

98. Koje su osnovne aktivnosti menadžmenta ljudskih resursa (kadrovskog menadžmenta)?

Osnovne aktivnosti menadzmenta ljudskih resursa su: planiranje, odabiranje, izbor,
socijalizacija, obuka I razvoj I ocjena perfomansi.Navedenim aktivnostima potrebno je dodati
I brigu oko nadoknade I motivacije, te pokretljivosti kadrova unutar organizacije I van nje.

99. Koje su osnovne tehnike (najmanje četiri) koje menadžment ljudskih resursa (kadrovski
menadžment) koristi prilikom procjene kandidata?
 -intervju
-testovi
-provjera reference
-provjera spretnosti i međusobnih odnosa

100. Navedite slabosti prema SWOT analizi kompanije koju poznajete.

Primjer: MC DONALD’s
Slika nezdrave hrane je pod uticajem negativne medijske slike. Slika se povezuje sa
ucestalom gojaznoscu naseg drustva, jer svaki izbor McDonald’s jela pruza veliki broj
kalorija.
Disbalans u obrocima- jako je malo svjeze hrane u smislu povrca I salata.

101. Navedite opasnosti prema SWOT analizi kompanije koju poznajete.

Opasnosti ili prijetnje čine nepovoljne okolnosti internog ili eksternog karaktera.
Na primjeru kompanije Coca Cola možemo objasniti opasnosti prema SWOT analizi:
•Pad tražnje za gaziranim blagim pićima može prouzrokovati značajne finansijske gubitke.
•Rast potrošnje privatno etiketiranih bezalkoholnih pića preti da dalje ugrozi kompanijski
profit.
•Snažna konkurencija značajno utiče na rast troškova, ergo smanjuje profitnu stopu.

102. Šta se podrazumijeva pod pojmom društvene odgovornosti?

Društvena odgovornost i etika menadžmenta se definišu kao odgovornost menadžera
prema društvu , pojedincima, ili grupama koja se obezbjeđuje korišćenjem takvog
standarda u upravljanju poslovanjem koji uzima u obzir i procjenu moralne odgovornosti. U
obavezi organizacije da u vršenju djelatnosti štiti i unaprijeđuje društveno blagostanje
sadržana je suština zahtjeva koji su upućeni organizaciji i koji se objedinjavaju pojmom
društvene odgovornosti.

103. Navedite nekoliko argumenata koji govore u prilog da se kompanije odgovorno ponašaju?
Društveno odgovorno poslovanje kompanije predstavlja način na koji kompanije ostvaruju
balans između svojih ekonomskih, ekoloških i društvenih ciljeva. U organizaciji se društvena
odgovornost može iskazati po nivoima.: ekonomski, pravni, etički i filantropski. Ekonomska
odgovornost se ogleda u osnovnoj funkciji kompanije koja podrazumijeva profitabilnu
proizvodnju uz efikasno korišćenje društvenih resursa. Društveno odgovorno poslovanje
podrazumijeva i pomoć u projektima u vezi razvoja društvene zajednice, efikasnije
korišćenje društvenih resursa, zaštita životne sredine i dr.

104. Da li kroz aktivnosti iz domena društvene odgovornosti kompanije brinu o interesima

zajednice ili o sopstvenim interesima? Objasnite.
Razvoj shvatnja društvene odgovornosti se može pratiti po fazama. Orjentacija
menadžmenta na maksimiziranje profita vezana je za kraj devetnaestog i početak
dvadesetog vijeka. Nakon ekonomske krize slijedi period menadžmenta povjerenja gdje se
od menadžmenta korporacije očekuje da uspostravi ravnotežu izmeđ različitih i često
suprostavljenih interesa u, i prema organizaciji, vodeći računa o socijalnim zahtjevima.
Postoji opšta saglasnost da menadžeri moraju da učine mnogo više od ispunjenja
ekonomskih ciljeva , pronalazeći usput rješenja za brojne „društvene bolesti“.

105. Objasnite poziciju proizvoda “psi” iz BCG matrice. Navedite konkretan primjer.
 U poziciji psa se nalaze oni proizvodi koji se sve manje prodaju, tacnije koji jedva da
uspevaju da ostanu na nuli (takozvani breakeven point). Imaju mali udeo na tržištima koja
jedva rastu, ili se smanjuju. Najčešća odluka koja se donosi, kada su Psi u pitanju je –
izbacivanje iz proizvodnog asortimana.(navesti primjer)

106. Objasnite poziciju proizvoda “krave muzare” iz BCG matrice. Navedite konkretan primjer.
*144

107. Nabrojite vrste kontrole.

Brojne metode koje menadžeri koriste u organizaciji razlikuju se sa obzirom na to da li se

kontrola odvija prije, u toku ili nakon odvijanja operativnog procesa u organizaciji. U tom
smislu sve metode se mogu razvrstati u sledeće grupe: prethodna kontrola, tekuća kontrola
i naknadna kontrola.

108. Šta podrazumijeva prethodna kontrola? Navedite tri primjera.

Osnovni cilj prethodne kontrole je da se prije otpočinjanja operativnih aktivnosti u
organizaciji osiguraju materijalni, ljudski i finansijski resursi i to s obzirom na: potrebnu
količinu, kvalitet i uslovi, određeno vrijeme i potrebnu lokaciju .
- Prije ispita da li ima dovoljno testova za sve studente
- Da li je sve spremno za koncert
- Prije emisije da li su svi gosti spremni

109. Šta podrazumijeva naknadna kontrola? Navedite tri primjera.

Naknadna kontrola sprovodi se nakon što je akcija kompletno izvedena. To može biti npr.
Na kraju planskog perioda kada se ostvareni rezultati porede sa planiranim u pogledu
kvaliteta, kvantiteta, utrošenog vremena i raspoloživih sredstava. Ona je prije svega
okrenuta ka budućim rezultatima, pri čemu uočena odstupanja u proteklom periodu i
analiza uzoraka koji su do toga doveli predstavljaju pouzdanu osnovu za utvrđivanje ciljeva i
standarda u narednom periodu.
- Kontrola da li je spakovana sva oprema posle kocerta
- Kontrola da li su ugašene mašine u restoranu po završetku smjene
- Stanje u kasi na kraju smjene

110. Šta podrazumijeva tekuća kontrola? Navedite najmanje sedam primjera.

Tekuća kontrola ima za cilj:

1.)Da praćenjem toka odvijanja aktivnosti otkrije postojanje devijacije u ondnosu na

utvrđene standarde
2.)Da omogući menadžerima da preduzmu korektivne akcije prije nego što aktivnost koja je
kontrolisana bude završena.

- Ukoliko taksista provijerava stanje goriva u toku posla

- Kontrola tanjira u toku svadbe
- Kontrola zvučnika na žurci
- Kontrola instrumenata na koncertu
- Pritisak lopte prije početka utakmice
111. Autoritet predstavlja:
Priznati ili nametnuti ugled ili uticaj od strane neke osobe ili institucije naziva se autoritet.
Riječ je o odnosu koji se javlja u uslovima društvenih odnosa i normi na osnovu kojih se i
određuju kriterijumi za priznavanja autoriteta.

112. Koje faze obuhvata proces kadrovskog menadžmenta.

Procesom kadrovskog menadžmenta obuhvataju se sledeće aktivnosti:
• Planiranje kadrova
• Biranje
• Izbor
• Socijalizacija
• Obuka i razvoj
• Ocjene perfomansi

113. Objasnite razliku između regrutovanja i izbora kadrova.

Regrutovanje kadrova usmjereno je na iznalaženje kadrova u skladu sa planiranim
potrebama. U ovoj fazi potrebno je obezbijediti dovoljan broj kandidata da bi se mogla
sprovesti odgovarajuća selekcija kadrova.
Izbor kadrova podrazumijeva evaluaciju I izbor izmedju prijavljenih kandidata po “mjeri”
preduzeća. Svrha izbora je da se izabere najkvalifikovanija osoba za ponudjeni posao. To je
proces u kome menadžer odlučuje na bazi savjetodavne I stučne pomoći kadrovske službe.
Iako kadrovka služba pomaže, izbor kadrova je iskljucivo odgovornost menadžera.

114. Navedite 4 vrste obuka koje smatrate najprimjerenijim za buduće uspješne menadžere.
Navedite po važnosti.
Pod obukom se podrazumijeva održavanje I usavršavanje postojećih sposobnosti. Smatram
da su sledeće vrste obuka bitne za buduće uspješne menadžere:
• Obuka za bolji I učinkovitiji rad sa ljudima
• Obuka za brzo donošenje odluka I primjenu u praksi
• Obuka za brzo I kreativno rešavanje problema
• Obuka za poboljšavanja sposobnosti uočavanja zahtjeva okoline
• Kurs za usavršavanje znanja stranih jezika

115. U čemu se ogleda trostruka svrha naknade.

Od zaposlenih i menadžera se očekuje da shvate svrhu naknade. Svrha nakande
je trostruka:
1. Privući ljude u organizaciju; potrebno je osigurati odgovarajući
nivo zarada da bi ljudi različitih specijalnosti i zanimanja bili
spremni da dođu u organizaciju i ulažu napore;
2. Zadržati kadrove, broj ljudi koji posjeduju odgovarajuće
sposobnosti je ograničen, zbog toga zarade i druge pogodnosti
koje nudi organizacija moraju biti dovoljno visoke da motivišu
zaposlene da ostanu u organizaciji;
3. Motivisati ljude da rade najbolje što mogu, mada novac nije jedino
ono što pokreće ljude da rade, on ipak predstavlja sredstvo za
zadovoljenje osnovnih potreba, stoga naknada predstavlja
osnovno motivaciono oruđe u rukama menadžera.
116. Objasnite tzv. nestrukturirano odlučivanje.
S obzirom na pojmovno određenje strukturiranosti problema, nestrukturirano
ili polustrukturirano odlučivanje se vezuje za jedinstvene, neočekivane, rijetko
ponavljane i „nove“ situacije. Najčešće se radi o problemima koji se ne mogu
svrstati u rutinske i koji, pored toga, često zaslužuju specijalan tretman tako da
se ne mogu utvrditi pravila odlučivanja.

117. Navedite subjektivne faktore od kojih zavisi sklonost menadžera da preuzima rizik.
Grupu subjektivnih faktora čine: prethodno iskustvo, način
odlučivanja(individualno ili grupno), veličina očekivanog dobitka ili gubitka i
psihološki tip donosioca odluke. U savremenoj praksi odlučivanja na značaju
dobijaju subjektivni faktori kao što su iskustvo u odlučivanju i intuicija.

118. Navedite 4 prednosti grupnog odlučivanja.

1) Postoji veći fond znanja i informacija koji je usmjeren na rješavanje problema,
2) Moguće je razviti veći broj alternativnih rješenja problema,
3) Članovi grupe su motivisani da se zbog učešća u odlučivanju više zalažu za provođenje
odluka,
4) Grupa je sklonija da prihvati veći rizik od pojedinca.

119. Navedite 4 nedostatka grupnog odlučivanja.

1) Po pravilu zahtijeva više vremena što usporava proces odlučivanja,
2) Niko nije odgovoran za eventualno loše rezultate,
3) Moguća je pojava konflikata što se negativno odražava na kvalitet odluke,
4) Zbog različitih interesa članova grupe odluke su često stvar kompromisa.

120. Navedite po 3 prednosti i 3 nedostatka pojedinačnog odlučivanja.

Prednosti pojedinačnog odlučivanja su:
• Brži proces odlučivanja u odnosu na grupno odlučivanje
• Kod važnih odluka se preferira mišljenje pojedinca
• Izbjegavaju se problemi grupnog odlučivanja

Nedostaci pojedinačnog odlučivanja su:

• Manji fond znanja i informacija u odnosu na grupno odlučivanje
• Pojedinac generiše manji broj ideja i alternativnih rješenja problema
• Veće mogućnosti za pojavu greške

121. Navedite najmanje 4 kvantitativne tehnike podrške odlučivanju. Objasnite jednu.

Osnovne kvantitativne tehnike koje se koriste u menadžmentu su: model EOQ ( economic
order quantity), linearno programiranje, model redova čekanja, PERT i CPM modeli, analiza
mrtve tačke rentabilnosti, trend analize i regresiona analiza.
EOQ model je model ekonomske narudžbe. Ovaj model uzima u obzir sljedeće veličine:
godišnju količinu upotrijebljenih zaliha, prosječan trošak, troškove nabavke zaliha i godišnje
troškove držanja zaliha.

122. Rezultat predviđanja je prognoza(pretpostavka).

Rezultat planiranja je plan.
Rezultat organizovanja je organizaciona struktura.