Diocese of Baguio

Saint Louis School of Pacdal, Inc.

Siapno Road, Pacdal Circle, Baguio City 2600, Philippines
www.saintlouispacdal.com E-mail: slpacdal@yahoo.com Phone. No. (074) 661-4223
Life-Transforming and Christ’s - Disciple Forming Christian Educational Community

Araling Panlipunan 8
2020-2021

SUBUKIN

A.Mark the Box. Lagyan ng tsek (✓) ang loob ng kahon kung ang pangungusap naglalahad ng
katotohanan at ekis (X) kung hindi naglalahad ng katotohanan ukol sa mga prehistorikong tao.

1. Ang mga hominid ay mayroong dalawang naiibang katangian opposable thumb at

✓
kakayahang bipedal
X 2. Nabuhay ang mga unang tao sa Asya.

✓ 3. Kabilang ang mga Autralopithecine sa genus na Homo.

X 4. Natuklasan ng Homo sapiens ang gamit ng apoy.

✓ 5. Nakagawa ang Homo habilis ng mga kagamitang gawa sa bato.

B.TAMA o MALI. Isulat ang T kung ang sumusunod na pangungusap ay TAMA.

Isulat ang M kung ang sumusunod na pangungusap ay MALI. (Isulat ang inyong sagot sa patlang).
__T___1. Ang Ape ang sinasabinang pinagmulan ng tao at chimpanzee ang pinapalagay na
pinakamalapit na kaanak ng tao ayon sa siyentista.
__M___2. Ang Australopithecine ang pinakatanyag na Australipithecus afarensis na natuklasan ang
mga labi noong 1974.
__T__3. Ang Panahong Neolitiko ay mas kilala sa tawag na panahon ng lumang bato.
__T___4. Ang Homo habilis ay kabilang sa pangkat ng mga homo species.
__T___ 5. Ang Panahong Paleolitiko ay ang unang yugto sa pag-unlad ng kultura ng mga sinaunang tao.

TUKLASIN
A. Kung Ikaw Kaya? Isiping isa ka sa mga taong nabuhay sa daigdig noong sinaunang panahon.
Pumili sa mga kahon ng tatlong bagay na sa tingin mo’y makatutulong sa iyong pang araw-
araw na pamumuhay. Mahalagang maipaliwanag mo ang Dahilan ng iyong pagpili. (5puntos)

Apoy Pamprosesong Tanong:

Bato
1. Alinang iyong mga pinili?
Ang aking napili ay apoy, kahoy, at banga.
Kahoy Banga 2. Bakit ang mga bagay na ito ang iyong pinili?
Napili ko ang mga ito dahil ginagamit sa pagluto at
pagkuha ng makakain gaya ng banga pang igib ng tubig na
Buto ng inumin at pangluto. Ginagamit din pailaw ang apoy,
hayop pampainit sa katawan, ang kahoy pwedeng gawing sandata,
pangpatayo ng tirahan at panghuli ng hayop o isda.
3. Kaya mo bang mabuhay sa sinaunang panahong
kung taglay mo ang bagay na pinili? Ipaliwanag ang
sagot. Oo, dahil ang apoy, kahoy, banga ay ginagamit
sa pang-araw-araw na buhay gaya ng pagkuha at
pagtanim ng mga pagkain, paggawa ng sandata, at
pagpatayo ng tirahan.

1|P a g e
 ------------------------------------------- SAGUTANG PAPEL (ANSWER SHEET)
----------------------------------------

Araling Panlipunan 8
2020-2021

GAWAIN 1
A. Concept Map: Paglitaw ng tao sa mundo

Pleistocene
Katangian:
-Nagkaroon ng makabagong
tao
-Dumami ang malalaking
hayop gaya ng mammoth,
mabalahibong rhinoceros

__Quarternary__
Holocene
Katangian:
-Natuto ang taong mangaso at
magpaamo ng mga hayop
-Nagsimula na rin ang
agrikultura
Panahon ng Cenozoic -Gumamit ng metal, karbon,
langis, gas at lakas ng hangin
63 milyong taon
at tubig.

Paleocene
_______Tertiary_______ Eocene
18 milyong taon Oligocene
Miocene
Pliocene

B. Odd-One-Out: Piliin ang HINDI kabilang sa pangakat.

_A__1. Mga uri ng reptilya
A. elepante B. buwaya C. pagong D. butiki
__C_2. Hominid
A. Ramaphitecus C. Homo Sapiens
B. Australophiticus Robustus D. Australophitecus Afarensis
__A_3. Homo Sapiens
A. Taong Java C. Taong Tabon
B. Taong Cro-Magnon D. Taong Neanderthal
_D__4. Yugto ng ebolusyon
A. Hominid B. Homo Erectus C. Homo Sapiens D. Homo Africanus
_A__5. Lugar kung saan natagpuan ang mga sinasabing labi ng mga sinaunang tao.
A. California, United States C. Olduvai, Tanzania
B. Java, Indonesia D. Beijing, China

2|P a g e
C. Pag-unawa:
1. Ayon sa mga eksperto, paano nabuo ang isang organismo?
Ayon sa mga eksperto, ang mga unang anyo ng buhay ay mga organismong binubuo ng iisang selyula
(cell). Nanirahan ang mga ito sa gilid ng lawa at karagatan kung saan may may mababaw na tubig at
naiinitan ng araw. Ang mga simpleng organismong ito ay naging kompleks na halamang tubig at hayop-
dagat.

2. Bakit naglaho ang mga dinosaur?

Naglaho ang mga dinosaur: ang dalawa sa pinakapopular na teorya ay ang ‘Impact Event Hypothesis’ o
ang teorya ng pagbagsak ng malaking meteor sa mundo at ang ‘Massive Volcanism Hypothesis’ o ang
teorya ng malawakang pagsabog ng mga bulkan.

3. Paano nakaapekto ang heograpiya sa panahon ng mga unang tao?

Nakakaapekto ang heograpiya sa panahon ng mga unang tao sa pamamagitan ng kung paano sila
makaangkop sa lugar, kung ano ang linya ng kabuhayan o ikabubuhay nila gaya ng kung sa gubat sila ay
mangangaso, kung kapatagan naman sa agrikultura, at kung malapit sa ilog o dagat sila ay mangingisda.
Umunlad ang mga karanasan ng tao sa larangan ng pamumuno, paglinang ng mga kaalaman at
kasanayan at maging sa kanilang pakikipag-ugnayan sa isa’t-isa upang matugunan ang kanilang mga
pangangailangan.

4. Ano ang pagbabago sa apat na yugto ng ebolusyon?

Ang pagbabago sa apat na yugto ng ebolusyon ay ang kakayahang mag-isip, pisikal na kaanyuan,
kakayahan na makagawa o makalikha ng bagay-bagay, paraan ng pamumuhay, tirahan at kasangkapan.

5. Bakit sinasabing may mataas napag-iisip ang Homo Sapiens?

Ang Homo Sapiens ay may malaking utak (matalino), maliit na ngipin, malaking binti at higit na
nakakatayo nang tuwid kaysa sa ibang pangkat ng homo.
GAWAIN 2
A. Maramihang Pagpipilian: Piliin ang tamang sagot at ISULAT SA PATLANG.

_A___1. Sa panahong neolitiko, ang mga sinaunang tao ay nagsimulang_________.

A. Gumawa ng mga bagay na makinis mula sa putik tulad ng brick o ladrilyo.
B. Mangaso at magisda
C. Nagpalipat-lipat ng tirahan
D. Gumamit ng mga magaspang na bato
__B__2. Sa Taong Neanderthal ay sinasabing mataas ang antas ng pamumuhay. Ang
kanyang mga labi ay natagpuan sa___________________.
A. Indonesia B. Germany C. France D. Pilipinas
_A__3. Noong Panahon ng Metal, ang tao ay natutong sumulat. Patunay nito ang
kanyang mga naiwang_______________.
A. Mga relics at artifacts B. mga kalansay C. mga aklat D. wala sa nabanngit
__A___4. Sa Panahon ng Lumang Bato o Paleolitiko, ang pinakamahalagang tuklas ay_____.
A. Apoy B. palakol C. pangangaso D. pagtira sa mga kuweba
__B__5. Alin sa mga sumusunod ang nagpapatunay na ang kultura ng sinaunang tao ay
dumaan sa iba’t-ibang yugto?
A. Natuklasan ang mga labi at kasangkapan sa iba’t-ibang lugar sa mundo.
B. Natuklasan ang iba’t-ibang uri ng sandata.
C. May mga sining ang sinaunang tao na natagpuan sa mga yungib.
D. May natuklasang fossil ng mga sinaunang tao.
___C__6. Malaking pag-unlad sa buhay ng tao ang pagkatuklas ng agrikultura. Alina ng
pinakamahalagang dulot nito?
A. Naiwasan ang mababangis na hayop sa kapaligiran.
B. Namalagi ang mga tao sa permanenteng tirahan
C. Nagsimula ang pag-unlad ng kultura, nagkaroon ng pamahalaan, palitan ng kalakal at iba pa.
D. Nakatiyak ang mga tao sa palagiang suplay ng pagkain.
__A___7. Ano ang isang patunay na nagpapatuloy parin ang pag-unlad ng tao mula noon
hanggang ngayon?
3|P a g e
A. Mula sa paggamit ng magagaspang na bato, naging makabago ang mga kasangkapan sa
kasalukuyan.
B. Mula sa pagiging nomadiko, nakapagtatag ang mga makabagong tao ng mataas na antas ng
kultura
C. Mula sa pangangaso at pag-aalaga ng hayop, nakinabang ang mga sinaunang tao dahil
napabuti ang kanilang kabuhayan.
D. Mula sa pangangaso at pangangalap ng pagkain sa limitadong lugar, naging pandaigdigan
ang transksiyon sa pagkuha ng mga pangangailangan at sa hanapbuhay.

B. Maglahad ng isa sa mga tuklas ng Sinaunang Panahon na ginamit at pinaulad sa mga

sumunod at ng susunod pang mga panahon. Maaring pasalita o paguhit/cut-outs na
larawan ang ilagay sa kahon.

Paleolitiko

Neolitiko

Panahon ng Metal

Sa Kasalukuyan

4|P a g e
 LAGUMANG PAGSUSULIT SA ARALING PANLIPUNAN 8
ARALIN 3: Yugto ng Pag-unlad ng Kultura sa Panahong Prehistoriko
2020-2021

A. CHECKLIST. Lagyan ng tsek (✓) ang hanay kung saang prehistorikong panahon naganap ang
mga pangyayari na tinutukoy sa bawat bilang.
Pangyayari Paleolitiko Mesolitiko Neolitiko
1.Pag-aalaga ng hayop ✓
2.Pagala-gala ang mga tao ✓
3.Paggawa ng mga palayok ✓
4.Paggawa ng batong microlith ✓
5.Paggamit sa palakol ✓
6.Pagtuklas sa paggamit ng apoy ✓
7.Pagsisimula ng pagsasaka ✓
8.Pagkakaroon ng permanenteng tirahan ✓
9.Pagkakaroon ng konseptong sining ✓
10.Pagkakaroon ng iba’t ibang pangkat ng tao sa lipunan ✓

B. Cause and Effect. Ilista ang dalawang pagbabago sa teknolohiya mula sa Panahong Paleotiko
tungo sa Panahong Metal. Sa bawat pagbabago, kilalanin ang nagging epekto.
SANHI EPEKTO

1. Gamit ang mga 1. Nakagawa ng sandata,

tipak, tinapyas at
magagaspang na bato
2. Unti-unting kuminis ang
bato
3. Paggamit ng bato na
pulido at makinis
Paleolitiko kagamitan at natuklasan
ang paggamit ng apoy.
2. Nakalinang ng mga
gamit mula sa balat ng
Mesolitiko
hayop at mga hibla ng
halaman.
3. Nakagawa ng mga
Neolitiko gamit sa agrikultura tulad
ng mga patalim, palakol at
asarol.

4. Nalinang ang mga 4. Nagsimula ang

Panahong Metal paggamit ng tanso, bronse,
metal
bakal at ginto sa pagbuo
ng mga armas tulad ng
espada, sibat at kagamitan
sa pagsasaka, mas naging
produktibo

C. Ladder Web. Pagsunod-sunurin ang mga pangyayari na naganap sa prehistorikong panahon.

Piliin ang mga sagot sa loob ng kahon at isulat ang mga pangyayari sa bawat baitang ng
hagdanan.

PAGPIPILIAN:
 Paggamit ng mga kagamitang bato
 Pagsisimula ng pagsasaka
 Pagtuklas sa apoy
 Pag-aalaga ng hayop
 Pagkakaroon ng iba’t ibang pangkat sa lipunan
 Paglago ng populasyon
 Paggawa sa batong microlith
 Pagkakaroon ng surplus na pagkain
5|P a g e
 8. Pagkakaroon ng surplus na pagkain

7. Pagkakaroon ng iba’t ibang pangkat sa lipunan

6. Paglago ng populasyon

5. Paggawa sa batong microlith

4. Pag-aalaga ng hayop
3. Pagsisimula ng pagsasaka
2. Pagtuklas sa apoy
1. Paggamit ng mga kagamitang bato

------------------------------------------- SAGUTANG PAPEL (ANSWER SHEET)

----------------------------------------
PAGNILAYAN

“Wag mo hayaang sumasabay ka lang

sa agos ng dagat. Minsan, dapat ikaw
mismo ang kokontrol ng direksiyon
nito”

Katanungan:
1. Mula sa nabanggit, ano kaya ang nais iparating nito sa inyo
bilang mag-aaral
2. Sa iyong palagay, noong namumuhay ang mga sinaunang tao
sa daigdig sila ba ay sumabay sa agos ng dagat (buhay) o sila
mismo ang komontrol ng kanilang direksiyon para mabuhay?
Bakit?

1. Mula sa nabanggit ang nais iparating nito sa akin bilang mag-aaral ay gaya sa
kasabihan na ako ang kapitan ng aking sariling barko dapat ako ang gumawa ng
paraan o tamang desisyon upang maisakatuparan o matupad ang aking mga
pangarap at mithiin sa buhay o ako ang magsasagwan at komontrol sa direksyon
ng aking kapalaran. Huwag ko lang iiasa sa daloy o agos ng tubig o go with the
flow ang aking kinabukasan dapat huwag akong umasa at maging masigasig,
linangin o patalasin ang aking kakayahan upang mapaunlad ang aking sarili.

2. Sa aking palagay noong namumuhay ang mga sinaunang tao sa daigdig sila
ang mismong komokontrol ng kanilang direksiyon para mabuhay ito ay
mapatutuhanan sa mga relics na nahukay at nagdaan sila sa iba’t-ibang yugto ng
pag-unlad 6|P a g e
 ------------------------------------------- SAGUTANG PAPEL (ANSWER SHEET)
----------------------------------------

MINI TASK NO. 1

GAWAIN:
Malaki ang naging ambag ng mga unang tao sa kabihasnan. Bigyang pagkilala ang kanilang mga
nagawa. Pumili ng ISA sa mga sumusunod:
1. Isipin mong nagbalik ka sa Panahon ng Bagong Bato (Neolitiko), gumawa ng isang kuwento
tungkol sa iyong pagbisita sa isang pamayanan. Isama sa iyong kuwento ang katangi-tanging
gawain sa pamayanan.
2. Bumuo ng isang graphic organizer patungkol sa buhay sa Panahong Paleolitiko at Neolitiko.
Ikumpara ang dalawang panahon gamit ang sumusunod: Paraan ng pagkuha ng pagkain, anyo ng
tirahan at mga teknolohiyang gamit. Isama sa organizer ang katumbas ng mga teknolohiya.
3. Gumuhit ng isang poster na nagtatampok sa mga ambag ng mga sinaunang tao sa daigdig.
Samahan ng maikling paliwanag.
Format
Isulat sa itaas na kaliwang bahagi ng bond paper ang inyong pangalan at seksyon (Upper Left Corner)

Materyales
 Pangguhit, pangsulat,pangkulay,pangdisenyo at bondpaper(long)

MINI TASK NO. 1

1. Isipin mong nagbalik ka sa Panahon ng Bagong Bato (Neolitiko), gumawa ng isang kuwento
tungkol sa iyong pagbisita sa isang pamayanan. Isama sa iyong kuwento ang katangi-tanging
gawain sa pamayanan.

Halina at ako’y inyong samahan sa pagtuklas at pagbabalik tanaw sa nakaraan. Sa aking

pagbabalik sa kasaysayan sa panahon ng bagong bato o Neolitiko aking napagmasdan ang kasimplehan
ng pamumuhay. Sa aking pagmamasid sila ay nakabuo ng permanenteng pamayanan at pamahalaan.
Ang lengguwahe nila ay nagsimula sa mga simbolo o mga aksyon na ginagawa nila hangang sa unti-unti
ito’y napalawak, ginagamit din nila ang hiegraphic cuneiform, at alfabeto (22 letra). Nakapagpatayo ng
malaki at maganda ang pagkakagawa ng mga tahanan. Gumagawa rin sila ng templo para sa kanilang
mga relihiyon. Nagsimula silang maniwala sa mga mahika at pamahiin. Gumamit sila ng microlith o
maliliit at hugis geometric na bato na nakalagay sa mga kahoy o buto. Natuto silang maghabi at gumawa
ng tela. Naging pulido, pino at mas mahusay ang mga batong kagamitan. Gaya ng kanilang kagamitan sa
pagsasaka na gawa sa pinakinis na bato gaya ng patalim, palakol at asarol. Nakagawa rin sila ng mga
gilingang bato, lusong (mortar) at pambayo (pestle) para sa mga trigo at barley. Sila din ay nag-aalaga
ng hayop gaya ng tupa at kambing para sa kanilang damit at pagkain. Ang nakukuha nilang produkto ay
kanilang ibinabarter sa pamilihan at ang bayad sa kanila ay buto ng cacao. Humusay din sila sa paggamit
ng apoy at nakagawa ng palayok na ginagamit sa pagluluto at pag-imbak ng inumin. Marunong na din
silang ilibing ang namatay na mahal nila sa buhay. Ang kultura ng Neolitiko ay mas napayabong at
nagpasalin-salin, at mas pinaunlad sa ating kasalukuyan. Dito nasasalamin kung gaano kasipag,
katiyaga, sabik silang mapaunlad ang kanilang kakahayan, kung paano nagbabago o umuunlad ang
bawat henerasyon. Sana may natutuhan kayo sa ating pagbabalik tanaw.

7|P a g e