Svjetska banka zajedno sa MMF-om sprovodi programe koji imaju za cilj olaksavanje duznickog tereta

najmanje razvijenih ekonomija kako previsok dug ne bi dugorocno ugrozio njihov ekonomski razvoj.Specijalna
prava vučenja -SPV su trebala da zadovolje dugoročne globalne potrebe za međunarodnom likvidnišću,
akoikada do njih dođe, na takav način koji bi omogućio postizanje i unapređenje ciljevaMMF uzeliminisanje
ekonomske stagnacije, kao eventualne opasnosti za svjetski prosperitet,deflacije,kao i pretjerane
potražnje i inflacije u svjetskoj privredi. Osnovna upoterba SPVsastoji se u mogućnosti zemlje članice da u
slučaju platno-bilansnih problema i potrebafinansiranja deficita platnog bilansa koristi SPV u razmjeri
konvertibilne valute utzv.transakcijama sa primaocem. Konvertibilnost valute predstavlja sposobnost jedne
valute da se relativno lako zamjeni za drugu valutu ili za zlato.Da bi jedna valuta mogla postati konvertibilna iza
nje mora da stoji stabilna privreda, platni bilans ne smije da pokazuje veći i dugotrajniji deficit. Za
konvertibilnost valute potreban je i određeni stepen političke stabilnosti u zemlji. Ukoliko zemlja proglasi svoju
valutu konvertibilnom, a za to nisu ispunjeni uslovi, nacionalna privreda trpi štete od takvog čina, što može
dovesti do gubljenja povjerenja u datu valutu i suspenzije konvertibilnosti.Za nacionalnu privredu je bolje da ima
stabilnu nekonvertibilnu valutu, nego konvertibilnu, a slabu. Postoje dva koncepta konvertibilnosti:1. Klasičan –
javlja se u novčanim sistemima metalnog standarda. Predstavlja obavezu zamjene nacionalne valute za metal, po
zvanično utvrđenoj fiksnoj cijeni metala.2. Savremeni – javlja se u papirnom standardu i predstavlja obavezu
zamjene za drugu nacionalnu valutu po utvrđenom deviznom kursu.STRUKTURA PLATANOG
BILANSAPlatni bilans predstavlja sistematizovan pregled ekonomskih transakcija izmedju rezidenta(pravna
lica koja imaju svoje sjediste, odnosno fizicka lica koja imaju svojeprebivaliste u dosticnoj zemlji) I nerezidenta
za odredjeni vremenski period.Platni bilans prestavlja pregled transakcija zemlje sa inostranstvom za period od
godinu dana.Unutar platnog bilansa postoje cetiri glavna racuna:Bilans tekuceg racuna- najvise se koristi jer
pokazuje stanj ekonomije jedne zemlje (uvoz I izvoz roba I usluga kao I prihode I transfere. Podjeljen je na 4
podracuna trgovisnki bilans, bilans usluga, bilans prihoda I saldo transfera.Stanje na kapitalnom racunu –
evidentira se kretanje kapitala npr.pomoc koja dolazi iz inostranstva ili kupovina I prodaja nefinasijske robe.
Isplate prihoda (u inostranstvu)Stanje finansijskog racuna – prikupljaju se zajmovi koje drzava zahtjeva iz
inostranstva I ulaganja ili depoziti koje strane drzave daju drzavi. Broj greska I propusta- ovaj racun je
ukljucen s obzirom na poteskoce u izracunavanju izuzetno preciznog ukupnog izvoza I uvoza zemlje.Svaka od
ovih skala daje nezavisnu ravnotezu koja moze biti pozitivna ili negativna:Visak u slucaju da je saldo neke rste
bilansa pozitivan- sldo je u suficituDeficit u slucaju da je saldo negativan, tj ako je uvoz veci od izvoza .Sto je
manji deficit imamo sve veci medjunarodno monetarni suverenitet.ECB-Evropska centralna banka stampa novac
I daje SB svjetskoj banci koja daje pare za razvojne projekte. MMF-daje pare da se stabilizuje valuta I da se
zatvori deficit. WALL streetFED-federalne reserve- finansijske korporacije, komercijalne banke, privreda I
gradjanstvo.DEVIZNI BILANS bilans efektivnih medjunarodnih placanja i primanja izmedju rezidenta i
nerezidenta nazivamo devizni bilans. Devizni bilans uvazava i momenat placanja, odnosno naplate. U devizni
bilans ulaze samo oni tokovi koji predstavljaju devizni priliv i odliv odredjene zemlje sa drugim zemljama u
odredjenom vremenskom periodu. OBRACUNSKI BILANS iskazuje stanje potrazivanja i obaveza rezidenta
jedne zemlje prema inostranstvu u jednom momentu. Platni i devizni bilans prikazuju tokove obaveza i
potrazivanja , dok obracunski bilans pokazuje stanje obaveza i potrazivanja..Metode i korekcije platnog
bilansa 1.finansiranje i prilagodjavanje platnog bilansa|: korigovanje platno bilansnog deficita, prilagodjavanje
platnog bilansa i bilateralizam. Objasnjenje: 1. rad medjunarodnog monetarnog sistema baziranog na pravilima
igre zlatnog standarda 2. metode za uravnotezenje i prilagodjavanje platnog bilansa deficita(metod platno
bilansnog prilagodjavanja deflacija i devalvacija, trgovinska i deviyna kontrola, finansiranje deficita platnog
bilansa zaduzenjem vlastitim monetarnim rezervama, prilagodjavanje zahtijeva promjenu strukture
proizvodnje,strukture izvoza i uvoza, stimuliranje i destimuliranje.) 3. metode koje djeluju na principima trzisnih
zakonitosti, metod administrativnog karaktera 4.specifican nacin spoljno trgovinske razmjene dvije
zemlje.MEDJUNARODNA LIKVIDNOSTMedjunarodna likvidnost nacionalne ekonomije prdstavlja
sposobnost izvrsavanja obaveza placanja prema inostranstvu. Sastoji se od svih (novcanih I
nenovcanih)sredstava kojima raspolazu sluzbeni monetarni organi jedne zemlje koja se upotrebljavaju u
medjunarodnim placanjima I ujedno predstavljaju njene medjunarodne monetarne reserve.Pozeljnim nivoom
nazcionalni devizni rezevi smatra seona u protivrijednosti 3-mjesenog uvoza roba I suluga.Svrha rezervi je da
drzava ima devize kojima se finansira neravnoteza u platnom bilansu te inditektnog reguslisanja neravnoteze
putem intervencija na deviznom trzistu radi uticaja na kurs, te u ostale svrhe..Medjunarodne rezeve likvidnosti u
veini zemalja danas se sastoje od -inostranih sredstava placanja (u gotovini)-deviznih depozita u bankama-
inostranih HOV-posebnih prava vucenja MMF-a-Zlata CBU BIH medjunarodnim deviznim rezervama upravlja
CB. CB ne iskazuje dobit I gubitak, odgovorna je za monetarnu politiku, za stabilnost valute I finansijsku
discipline. Vrsi emsionu funkciju I emituje gotov novac cime odrzava potrebnu kolicnu novca u opticaju I
regulise visinu kamtnih stopa na finasijskim trzistima.
 SPEKULATIVNI POSLOVISpekulacija u ekonomiji oznacava finansijsku akciju, odnosno trgovanje
robom, valutama I vrijednosnim papirima il posudjivanje novca I drugih sredstava koje karakterise neobicno
visoka razina rizika rizika. Svrha spekulacija jeste prije svega velika I brza zarada, akoja se najcesce postize
naglim porastom cijene odredjene robe. Spekulativni poslovi karakteristici su za zemlje sa razvijenom trzisnom
privredom, odnosno drustevno-ekonomskim sitemom cija je glavna odlika slobodno trziste. Obavljaju se
zahvaljujuci berzama na kojima se trguje stranom valutom, vrijednsnim papirima I raznim robama. Pod
spekulativnim poslovima cesto se podrazumjevaju I aktivnosti koje imaju odlike prevare, pronevjere kao I
namjerno izazivanje nestasica odredjenih roba koje kao krajnju posledicu mogu izazvati ozbiljne poremecaje na
trzistu, odnosno ekonomsu krizu I naglo I trajno osiromasiti sirike slojeve gradjana.MMFFond je poceo sa
radom 01.03.1947 godine. Osnovan je radi usaglasavanja medjunarodnih bilansa placanja I da pruza
kratakorocne novcane pomoci, kao I da oraganizuje medjuvladine konsultacije u vezi sa nekim od ovih
problema.Mmf ne obezbjedjuje sredsta za ekonomski napredak I razvoj.Ciljevi MMF:-unapredjenju monetarne
korporacije-podsticanju ekspanzije I uravnotezenog rasta medjunarodne trgovine. Pri tome ona treba da
doprinosi unapredjivanju I odrzavanju visokog nivoa zaposlenosti, realnogdohotka I razvoju produktivnih
resursa svih zemalja.-unapredjenju stabilnosti deviznih kurseva- odrzavanju deviznih aranzmana izmedju
zemalja I izbjegavanju konkurentskih devalvacija.-uspostavljanje multilateralnog sistema placanja za tekuce
transakcijei eliminaciji deviznih restrikcija koje ometaju razvoj svjetske trgovine-pruzanje mogucnosti zemljama
da koriguju platnobilansnu neravnotezu finansiranjem I upotrebom Fondovih resursa uz izbjegavanje mjera koje
mogu biti destruktivne za nacionalni I internacionalni prosperitet.Istovremena kupovina i prodaja deviza koju
vrši isti partner, ali sa različitim rokovima dospjelosti naziva se swap – poslovi. Suprotnost inflaciji je
deflacija, pri kojoj dolazi do kontinuiranog smanjenja opće razine cijena proizvoda i usluga.Devalvacija je
iznenadni pad valute u odnosu na drugu, Revalvacija rast valute u odnosu na drugu. Deprecijacija valute je
gubitak vrijednosti valute neke zemlje u odnosu na jednu ili više stranih referentnih valuta, obično u
sistemu fluktuiranog deviznog kursa u kojem se ne održava zvanična vrijednost valute. Apresijacija valute
u istom kontekstu je povećanje vrijednosti valute . U ekonomiji, opći zastoj u ekonomskom rastu i
razvoju neke zemlje ili značajnoga dijela nacionalnoga gospodarstva. Sile koje dovode do
stagnacije obično ne prestaju djelovati, pa stagnacija prelazi u depresiju, pad proizvodnje,
zaposlenosti i potrošnje.