መበል 29 ዓመት ቁ. 182 ረቡዕ 1 ሚያዝያ 2020 ገጻት 12 ዋጋ 2.

00 ናቕፋ

ገጽ 3 ገጽ 4 ገጽ 5 ገጽ 8 ገጽ 9
ኣብያተ መዘክራትኤርትራን ኮቪድ-19 በቲ ካልእ ገጹ ምሃብን ምቕባልን ማርቲነዝ ዝርርብ ጀሚሩ
... እዋናዊ መልእኽቲ
ንወለድን ኣለይትን ቈልዑ
ኣብ ግዜ ሕማም ኮሮና
ቫይረስ

መምርሒታት መከላኸሊ ‘ኮሮና ቫይረስ’ ጌና ይጠሓሱ ኣለዉ

ተላባዒ ለበዳ ሕማም ኮሮና ቫይረስ
ንምክልኻል፡ እዋናዊ ሓበሬታን
መምርሒታትን ይወሃብን፡ ኣራምን
ከልካልን ስጒምቲታት ይውሰድን
እኳ እንተሎ፡ ኣብ ትግባረ ሸለልትነትን
ጥሕሰትን ዝዓብለሎ ኣካይዳ ይቕጽል
ኣሎ።
ትማሊ ሰሉስ 31 መጋቢት፡ ኣብ
ዝተፈላለየ ከባቢታት ኣስመራ ኣብ
ዝገበርናዮ ዑደት፡ ኣብ ገለ ቦታታት ምስ
ጽሬት ዝተተሓሓዘ ኣተባባዒ ስጒምቲታት
ክውሰድ፣ ሓደ ካብ ቀንዲ ኣገባባት
ምክልኻል ናይ’ቲ ቀዛፊ ሕማም ዝኾነ
‘ምፍንታት’ ግን ክጠሓስ ተዓዚብና።
ኣብ ኣፍ-ደገ ክፍሊ መዐደሊ ካርድ
ሆስፒታል ኦሮታ፡ ዕዳጋታት ‘ማርካቶ’፡
ድኳን ሕድሪ ቊ.2፡ ኣብ ከባቢ መደበር
ኣብ እትርከብ ጠሓኒት እኽሊ፡ ዕዳጋታት
መሸጣ በርበረን ቀመማትን፡ መከፋፈሊ
ላምባ ዕዳጋ ሓሙስን ካልኦት ድኳናትን፡
ተጸጋጊዕካን ኣፍ-ንኣፍ ተወሃሂብካን
ዕላል፡ ናይ ኢድ ሰላምታን ምስዕዓምን፡ ስ/
ሳ
ከምኡ’ውን ኣስቤዛታት ብኢድ ምትንኻፍ ሙ
ኤ
ዘጠቓልል፡ ካብ’ቲ ዘጋጠመና ዘይጥንቁቕ ል

ምንቅስቓሳት ነይሩ። የ
ው
እዚ ተርእዮታት እዚ፡ ንለበዳ እቲ ሃ
ን
ቫይረስ ባይታ ዝፈጥር ስለዝዀነ፡ ኩሉ ስ

ሰብ ግድን ንድሕነት ህዝብን ሃገርን ደው

መቕዘፍቲ ኣብ ዘኸትለሉን ዘሎ ህጹጽ
ኢሉ ዓገብ ክብል ኣለዎ።
እቲ ቫይረስ፡ ኣብ መላእ ዓለም
ብቕልጡፍ ኣብ ዝዝርጋሓሉን ከቢድ
እዋን፡ ኩነታት ካብ ቁጽጽር ወጻኢ ከይኮነ
- መምርሒታት ብጥብቂ ክትግበሩ ቅሮራ - ተቐማጦ ዓድታት ተብሕ ኣብ ክልተ ቦታታት ተጠርኒፎም
ይግባእ። ኣብ ተብሕ - ንኡስ ዞባ ቅሮራ ኣብ ግልዕ ለዓል፡ ግልዕ ተሓት፡ እደጠርብን ኣብያተ-ትምህርቲ፡ ትካላት ጥዕናን
ኣርባዕተ ምምሕዳራት ከባቢ ፋሕ ሓጬበራን ኣብ ኣራግ ክጥርነፉ ዝስተ ማይን ብዝቐልጠፈ ክትግበር
ጋሽ-ባርካ - ኮሮና ቫይረስ ንምክልኻል ዕቱብ ኢለን ዝጸንሓ 8 ዓድታት፡ ኣብ ክልተ
ከባቢታት - ኣብ ኣራግን ሓሊበትን
እንከለዉ፡ ነበርቲ ግርግር፡ ዓረስ ከናን
ዓይገት ጻዕዳን ድማ ኣብ ሓሊበት
ተላብዮም።
ጸሓፊ ህግደፍ ኣብ ዞባ ሰሜናዊ

መደባት ይሰላሰል
ለበዳ ሕማም ኮሮና ቫይረስ ንምክልኻል፡
ብደረጃ ዞባ ጋሽ-ባርካ - ኣብ ምንቃሕ
ሕብረተሰብን መሰረታዊ ምድላዋት ኣብ
ምጽፋፍን ዕቱብ መደባት ይሰላሰል ኣሎ።
ሓላፊ ጨንፈር ሚኒስትሪ ጥዕና ዶክተር
ሓየሎም ኪዳነ፡ ኣብ’ቲ ዞባ - ኣቐዲሙ
ዝተፈላለዩ ስግረ-ዶባዊ ተመሓላለፍቲ
ሕማማት ንምምካት፡ ክሳብ ዓድታት
ዝወረደ ውዳበታት ብምጽንሑ፡ ሕማም
ኮሮና ቫይረስ ንምግታእ ኣብ ዝግበር ዘሎ
ቅድመ-ምድላዋት ከምዝሓገዘ ገሊጹ።
ምስ ኢትዮጵያን ሱዳንን ኣብ ዘዳውብ
ከባቢታት 12 ግዝያዊ መጽንሒ ነቑጣታት
ከምዝቘመ፡ ብደረጃ ዞባ ድማ ኣብ ባረንቱ
መሐከሚ ቦታ ምስ ምሉእ መሳርሒታቱ
ከምእተዋደደ ዝጠቐሰ ዶክተር ሓየሎም፡
ትግባረ ናይ’ቶም በብእዋኑ ብሚኒስትሪ ጥዕና
ዝወጹ ዘለዉ ኣገደስቲ መምርሒታት፡ ዕቱብ
ምክትታል ይግበረሎም ከምዘሎ ሓቢሩ።
ሕብረተሰብ እዋናዊ መምርሒታት
ብግቡእ ከተግብር፡ ኣቐዲሞም ናብ’ተን
ሕማም ዝተራእየለን ሃገራት ዝገሹን ምስ
ገያሾ ርክብ ዝነበሮምን ሰባት - ናብ ዝቐርቦም
ትካል ጥዕና ብምኻድ ኩነታቶም ክፈልጡ
ኣዘኻኺሩ።
መንደፈራ - መንእሰያት ንጽጉማት ስድራ-ቤታት ናውቲ ጽሬት ሓጊዞም
ከም ኣካል ናይቲ መልከፍቲ ሕማም
ኮሮና ቫይረስ ንምክልኻል ዝካየድ ዘሎ
ጻዕሪ፡ ኣብ ከተማ መንደፈራ ዝተወደቡ
ወለንታውያን መንእሰያት፡ ካብ ሰብ
ጸጋ ብዝኣከብዎ ገንዘብ ን120 ጽጉማት
ስድራ-ቤታት ናይ ናውቲ ጽሬት ሓገዝ
ገይሮም።
እቶም ብሃገራዊ ማሕበር
መንእሰያትን ተመሃሮን ኤርትራ
ዞባ ደቡብ ዝተወደቡ ወለንታውያን
መንእሰያት፡ ጽሬት ኣካላት መሰረታዊ
ተጠርኒፈን።
በዚ መሰረት፡ 80 ስድራ-ቤታት ኣብ
ኣራግ፡ 115 ስድራ-ቤታት ድማ ኣብ
ከምእተጠርነፋ ተገሊጹ።
ተቐማጦ ናይ’ተን ሓደስቲ
ምምሕዳራት ከባቢ፡ ቀጻልነት ናይ’ቲ
ቀይሕ ባሕሪ ኣቶ ሃይለ ተወልደብርሃን፡
ብ22 መጋቢት ኣብቲ ከባቢ ምስ
ወከልቲ ህዝቢ ተራኺቡን ብዛዕባ
ሓሊበት ተጠርኒፈን ኣለዋ። ምጥርናፍ ክወሓስ፡ መስርሕ ምውዳድ ትግባረ መደባት ዘትዩን ነይሩ።
ነቲ መደብ ንምዕዋት፡ ብምምሕዳር
ንኡስ ዞባ ሰፊሕ ጐስጓስ ከምእተኻየደ፡
ከም ውጽኢቱ ድማ ተቐማጦ ዓድታት ‘እዚ’ ህዝባዊ ሰራዊት122 ኣባላት
ብሞያ ኣሰልጢኑ
ኣገባብ መከላኸሊ ናይ’ቲ ቀታሊ
ኣሃዱ ጐስጓስን ሓበሬታን ‘እዚ’
ህዝባዊ ሰራዊት፡ ንኣስታት ክልተ
ሓላፊ ጐስጓስን ሓበሬታን እዚ ህዝባዊ
ሰራዊት ሳልሕ መሓመድ፡ እቲ ዕላማ፡
ቫይረስ ምዃኑ ብምርዳእ ነቲ ተበግሶ ወርሒ ብሞያ ዘሰልጠኖም 35 ደቂ- ኣብ ዝተፈላለየ ቦታታት ንዝነጥፉ
ከምዝወሰዱዎ ገሊጾም። ኣንስትዮ ዝርከባኦም 122 ኣባላቱ፡ ኣብ መንእሰያት ኣባላቱ፡ ኣብ ዓውዲ ስነ-
እቲ ብኣስታት 14 ሽሕ ናቕፋ ከተማ ከረን ኣመሪቑ። ጥበብ ዝጸንሖም ሞያዊ ኣፍልጦ ክብ
ዝተገዝአ ናውቲ ጽሬት፡ ብ30 መጋቢት እቲ ኣብ ክልተ እብረ ዝተዋህበ ንምባል ከምዝኾነ ገሊጹ።
ብመገዲ ምምሕዳራት ከባቢ ተዓዲሉ። ስልጠና፡ ዓውድታት ስርዓተ-ድምጺ፡ እንትርፎ ድሌትን ተበግሶን
እቶም መንእሰያት ብዘይካ’ዚ፡ ምእላይ መድረኽ፡ ባህላውን ናይ ስነ-ጥበብ ኣፍልጦን ክእለትን
ንወነንቲ ትካላት ወሃብቲ ኣገልግሎት ሙዚቃውን ትልሂታት፡ ደረቕን ከምዘይጸንሖም ዝሓበሩ ሰልጠንቲ፡
- ኣብ ኣሰራርሓኦም ክኽተልዎ ዝግባእ ተንቀሳቓስን ካሜራ፡ ከምኡ’ውን ሕጂ ግን ዝቐሰምዎ ትምህርቲ ምርኲስ
ጥንቃቐታት ብጽሑፍ ኣዳልዮም መባእታዊ ትምህርቲ ምእካብን ገይሮም ከም ሞያ ንምዕባዩ ብዝለዓለ
ከምዝዓደሉ ወኪል ኤሪና ሓቢሩ። ምምስራሕን ሓበሬታ ዝሓቘፈ እዩ። ክሰርሑ ምዃኖም ኣረጋጊጾም።
ሓዳስ ኤርትራ መበል 29 ዓመት ቁ.182 1 ሚያዝያ 2020 - ገጽ 2

ድፋዕካ ሃድሞ
ኮሮና መጺኡ ሰራዊቱ ኣኽቲቱ
ድፋዕካ ሃድሞ ክጸብብ መኣቶቱ

ነቲ ዝኣተወ ብንቕሓት መክቶ

ብብሱል ልቦና ብትብዓት ሃንኵቶ

ነዚ ቀታሊ ቫይረስ ኮቪድ-19

መን’ዩ እቲ ዓይኑ ዘዐመተ
ነዚ ፈውሲ ዘይተረኽቦ ለበዳዊ
ሕማም
ኣእዛንና ንኽፈተን ኣይኹና ናይ
ጸማም

ኣእዳውና ነጽሪ ብውሽጡ ግዳሙ

ኣንጭዋ ኣይትጽበን ክሳብ እትመጽእ
ድሙ

ምዕጓጒ/ምትንኻፍ ግደፎ ምፍንታትካ

ሓሉ
ዘክር እቲ ቫይረስ ኣብ መንጎኻ
ከምዝህሉ

ኣብ ምስዓል ምህንጣስ ንሸፍኖ

ኣፍና
መንገዱ ሰፊሕ እዩ’ዚ ርጉም ኮሮና
ድፋዕካ ሃድሞ
ተኸላኸል - ጥዐ
ጸላኢና ይሕመሞ

ኣብ ዞ/ዓንሰባን ዓሰብን፡ ንትግባረ መምርሒታት ኮሮና ቫይረስ ይስራሓሉ ቴድሮስ ጸጋይ - ግምሩክ

ኣብ ዞባ ዓንሰባ፡ ትግባረ ናይ’ቲ ለበዳ
ሕማም ኮሮና ቫይረስ ንምግታእ መንግስቲ
በብእዋኑ ዘውጽኦ ዘሎ መምርሒታት
ንምርግጋጽ እትነጥፍን ስጒምቲታት
እትወስድን፡ ብኣመሓዳሪ ዞባ እትምራሕ
ኮሚተ ቈይማ።
ብዘይካ ሰኑይ መዓልታዊ እትሕተም ጋዜጣ
ዋና ኣሰናዳኢ
እዛ ኣብ ትሕቲኣ ዝነጥፋ ንኡሳን እናተኸታተለት፡ ስጒምቲ ክትወስድ
ኮሚተታት ዘለውኣ ብደረጃ ዞባ ዝቘመት ጀሚራ ኣላ።
ኮሚተ፡ ብመሰረት ዝወጸ መምርሒ፡ በዚ መሰረት፡ ድሮ ኣብ ዋጋታት ሃለኽቲ
ምዕጻው ህዝቢ ብብዝሒ ዝእከበሉ ዘይምኽኑይን ዘይሕጋውን ወሰኽ ኣብ
ቦታታትን ኣጋጣሚታትን፡ ምቊራጽ ልዕሊ ዝገበራ፡ ኣብ ከተማ ከረን ዝርከባ
ህዝባዊ መጐዓዝያን ኩነታት ዕዳጋታትን 13 ትካላት ንግዲ፡ ናይ ምዕጻው ስጒምቲ
ከምዝወሰደት፡ ወኪል ኤሪና ሓቢሩ።
ዋና ዳይረክተር ክፍሊ ማሕበራዊ
ኣገልግሎት ዞባ ዓንሰባ ኣቶ ተስፋጽዮን
ግርማይ፡ ለበዳ ኮሮና ቫይረስ ዘይንቡር
ስለዝዀነ፡ ንምግታኡ ተወሲኑ ዘሎ ዘይንቡር
ስጒምቲታት ምትግባር ናይ ነፍሲ-ወከፍ
ዜጋ ሕጋዊ ግዴታ ምዃኑ ኣገንዚቡ።
ዕቱብ ምክትታልን ምቊጽጻርን ክግበር፡
ነበርቲ ጸዊዖም።
ብማዕከናት ዜና ሃገርናን ሞያውያን
ጥዕናን ዝካየድ ቀጻሊ ጐስጓሳት፡
ኣፍልጦኦምን ንቕሓቶምን ኣብ’ቲ ሕማም
ክዓቢ ከምዝሓገዘ ብምሕባር፡ ኣብ ትግባረ
ዝወጹ መምርሒታት ዝኽሰት ሓላፍ-
ዘላፍን ዘይዕቱብነትን፡ ብዘይወዓል ሕደር
ክውገድ ተላብዮም።
ምቁራጽ ኣገልግሎታት ህዝባዊ
መጓዓዝያን ትምህርትን ኣብ ምክልኻል’ቲ
ለበዳ ዓቢ ተራ እኳ እንተለዎ፡ ካብ’ዚ
ሓደገኛ ሕማም ንኽድሕኑ ተባሂሉ ኣኣብ
ገዝኦም ከምዝጸንሑ ዝተገብሩ ቈልዑ፡
ፈቖዶኡ ተኣኪቦም ኲዑሶ ክጻወቱ ምርኣይ
ዓገብ ክበሃል ዘለዎ ሓደገኛ ክስተት ምዃኑ፡
እቶም ወሃብቲ ርእይቶ ኣዘኻኺሮም።
ሓላፊ ጨንፈር ሚኒስትሪ ጥዕና ዞባ
ደቡባዊ ቀይሕ ባሕሪ፡ ኣቶ ኣሰፋው ነጋሲ፡
እቲ ዞባ ምስ የመን፡ ጅቡቲን ኢትዮጵያን
ስለዝራኸብ፡ ነቲ ከም ባርዕ መሮር ዝላባዕ
ዘሎ ለበዳ ንምግታእ፡ ትግባረ ዝወጸ ሕጋጋት
ግድነታዊ ምዃኑ ኣገንዚቡ።

ኣስፍሃ ተኽለማርያም ኣብ ከተማ ዓሰብ እውን፡ ትግባረ ናይ’ቶም

ቍ.ስ 116266 / 201820(2220)

ለበዳ ሕማም ኮሮና ቫይረስ ንምክልኻል
በብእዋኑ ዝወጹ መምርሒታት ንምርግጋጽ፡
ሎሚ ኣብ ERI-TV
ቦርድ ምስንዳእ
ዮሴፍ ሃይለማርያም ኣገደስቲ ቴሌፎናት ሰዓት መደብ
ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል 12:00 ደኩመንታሪ
ኤርምያስ ገብረልዑል ሆስፒታል ሓሊበት
12:30 ዜናትግርኛ
ሺሃብ ኣርኣያ 18 54 00 12፡50 ጩራ ጥዕና
ተስፋኣለም የማነ ሆስፒታል ኦሮታ 13፡30 ዜናዓረብ
ቍ.ስ 201820 (2214) 20 19 17 13:45 ገለብ ደሓን
ፋክስ. 127749 - ቍ.ሳ.ጶ. 247 ፖሊስ ኤርትራ 14:25 ፍሉይ መደብ
12 77 99 15:20 መደብህርመት
17:00 ዜናትግርኛ
ኮርፖሬሽን ኤለትሪክ
ለይ-ኣውት ሲቲ
17:20 ሙ/ድራማ
17:30 ዜናዓረብ
ሳምራዊት መለስ ሰማያዊት ሓይለኣብ 12 22 22
ትንሱእ ፍስሃየ 17:45 ማእገር
ቤተልሄም ታደሰ
ሳምራዊት ሃብተ
ፋርማችያ ቁ. 1 20:00 ዜናትግረ
127565 20:10 መደብሽንግርዋ
21:00 ዜናትግርኛ
መጥፋእቲ ሓዊ
ምዝርጋሕ ጋዜጣ 21:25 ፍሉይ መደብ
202099 22:00 ዜናዓረብ
ቍ.ስ. 200454-07121322
ምልክታ ማሕበር ቀይሕ መስቀል 22:10 ኢድኣት
ቍ.ስ. 125013 - ቍ.ሳ.ጶ. 1284 154633 22:30 ዜናእንግሊዝ
ሓዳስ ኤርትራ
ናትናኤል ተኽለ
ቤተ መዘክር ማለት ቀዋሚ ትካል ኮይኑ፡
ኣብ ኣገልግሎት ሕብረተሰብ ዝሰርሕ
እምበር ኣብ ንግዳዊ ንጥፈታት ዘይኮነስ
ንህዝቢ ክፉትን ቅርስታት ብምምጻእ፡
ምዕቃብ፡ ምጽናዕ ኣብ ምርኢት ምቕራብ
ንትምህርቲ፡ ንሓጎስ ንምርምር ዕላማ ገይሩ
ብዛዕባ ህዝቢን ከባቢኡን የላሊ። ኣብ ባህላዊ
ጽላት ኣብያተ መዘክራት ትምህርቲ
ፍልጠትን ባህላዊ መንነት ኣብ ምርዳእን
ምትሕልላፍን ዓቢ ኣስተዋጽኦ ኣለወን።
ቤተ መዘክር ከም ካልኦት ትካላት ነዊሕ
ታሪኽ ዘለዎ ኮይኑ፡ ምስ ግዜ ዝማዕበለ
እዩ። ቀንዲ ጠባይ ናይ ኣብያተ መዘክር
ትምህርታዊ ዕላማ ዘለዎ ኮይኑ፡ ቅርስታት
ብምእካብን ብምዕቃብን ዝገብሮ እዩ። ኣብ
መጻኢውን ዘይቅየር ጠባይ ናይ ኣብያተ
መዘክራት እዩ። ቤተ መዘክር ዝብል
ቃል ካብ ናይ ግሪኽ ቋንቋ ዝመጸ ኮይኑ፡
ትርጉም ከኣ ቤት ኣሰተንትኖት እዩ።
(ብሂል ግሪኻውያን) እዚ ቃል ዝተወዓወዐ
ሃገረ ግብጺ ብግሪኽ ምስተወረረት እዩ።
እታ መጀመርታ ሓቀኛ ቤተመዘክር ኣብ
ሃገር ግብጺ ጀሚራ፡ ንሳ ከኣ ቤተ መዘክር
ኣሌክሳንድራ ትብሃል። ኣብዚ እዋን
ብመሰረት ሓበሬታ ኣህጉራዊ ኣብያተ-
መዘክራት ቁጽሪ ኣብ ዓለም ዝርከባ
ኣብያተ-መዘክራት ኣስታት 55,000
በጺሑ ይርከብ።
ኤርትራ ቦታ ናይ ዝተፈላለዩ ባህልታት፡
ጥንታዊ ኣሰራት ኮይና፡ ዝተፈላለዩ ናይ
ታሪኽ መሳልላት ወይ እዋናት ዝሓቖፈት
ሃገር እያ። እዚ ናይ ወዲ ሰብ ንምንባር
ዝኣክል ዝሓለፎ ግዝያት፡ ካብ ቅድመ
ታሪኽ ክሳብ ህሉው ወራራትን ናይ
ናጽነት ኤርትራ እዋናትን ዝሽፍን እዩ።
መንግስቲ ኤርትራ ኣገዳስነት ኣብያተ-
መዘክራት ብምርዳእ ሰለስተ ኣብያተ-
መዘክር ኣብ ዝተፈላለየ ግዜን ቦታን
ከፊቱ ይርከብ ኣሎ። ኣስማት ናይተን
ኣብያተ መዘክር ከኣ ሃገራዊ ቤተ መዘክር
ኤርትራ ኣስመራ፡ ቤተ መዘክር ሰሜናዊ
ቀይሕ ባሕሪን ቤተ መዘክር ናቕፋን
እየን። ኣብዘን ኣብያተመዘክር ዝርከብ
ነገራዊ ጭብጢ ናይ ቅርስታት ኣዝዩ
ኣገዳስን ግሩምን እዩ። ኣብያተ መዘክራት
ቅርስታት ንኽእክባ ብሰለስተ ረቛሒታት
ክሓልፋ ኣለወን። እቶም ረቛሒታት ከኣ
ዕድመ፡ ፍሉይነት፡ ክብሪ፡ ትምህርታውን
ታሪኻዊን ኣገዳስነት ናይቲ ቅርሲ
እዮም።
ቤተ መዘክር ቀንዲ ክቡር ዝገብሮ፡
ብዘለዎ ዝተፈላለዩ ቅርስታት እዩ።
ቅርስታት ዝተፈላለዩ ኣገዳስነትን
ዕላማታትን ኣለዎም። ቅርስታት ኣብ
ቤተመዘክር ብዕድመኦም፡ ብኣሰራርዓ፡
ብትሕዝቶኦምን ጆኦግራፊካዊ ድሕሪ-
ባይታኦምን ይፈላለዩ እዮም። ብዘለወን
ቅርስታት ሃገራዊ ቤተመዘክር ኤርትራን
ቤተ መዘክር ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪን
ሓፈሻዊ ቤተ መዘክር ክንብለን ንኽእል፡
ከምኡ’ውን ዘለወን ቅርስታት ተመሳሳሊ
እዩ። ክፍሊ ናይ ስነ ህይወት ዘለወን
ምስ ናይ ቅድመ ታሪኽ ዝተኣሳሰር
ኮይኑ ንኣብነት፦ ከባቢ ሓደ ሚልዮን
ዝገበረ ሽክና ናይ ወድ ሰብ ኣብ ቡያ
ዝብሃል ቦታ፡ ካብ ከተማ ባጽዕ 110 ኪሎ
ሜተር ርሒቑ ብሸነኽ ደቡብ ይርከብ።
ከምኡ’ውን ናይ ኣእማን መሳርሒታት፡
ፎሲላት ወይ ኣሰር ሂወት ናይ ዓበይቲ
እንስሳታት ከም ናይ ሓርማዝ፡ ዓጋዜንን
ሓሰማን እውን ኣሎ።
ሰነ-ጥንታዊ ክፍሊ እውን ምስ ናይ
ስነጥንታዊ ርኽበታት ዝተኣሳሰር እዩ። ከም
ርኽበታት ናይ ጥንታዊት ወደብ ኣዱሊስ፡
ኩፊክ ዓረባዊ ጽሑፍ ናይ ዳህላክን
ስፊንክስ ናይ ዓዲ ግራማተን እዮም። ኣብ
ክፍሊ ማእከላይ ዘመን ዝርከብ ባህላዊ
ውርሻ ዝምድና ምስ ቅርስታት ናይ
ማእከላይ ዘመን ኮይኑ (ካብ 5-16 ክፍለ
ዘመን ድ.ል.ክ) እዩ። መብዛሕትኡ እዞም
ቅርስታት ንምእካቦምን ንምርካቦምን ኣብ
ዝተፈላለዩ ገዳማት፡ ኣብያተ-ክርስትያናት
መሳጊድን ይርከቡ። ንኣብነት፦ ናይ
ግእዝ ጽሑፋት ኣብ ገዳም ደብረ ቢዘን
ኣብ 14 ክፍለ ዘመን ድ.ል.ክ፡ ዝተፈላለዩ
ናይ ቁርኣን ጽሑፋት ኣብ መሳጊዳትን
ተዓቂቡ ይርከብ።
ባህርያዊ ክፍሊ ዝጸነቱን ህሉዋትን
ዓይነት እንስሳ ዘገዳም ኣብ ኤርትራ
ሓቚፉ ይርከብ። ከም ሰገን፡ ዓጋዜን፡
ኣድጊ በረኻ፡ ዓብዪ ጥውይዋይ ዝቐርኑ
ዓይነት ዓጋዜን፡ ዝብኢ፡ ህበይ፡ ሓርማዝን
ዝተፈላለዩ ኣዕዋፍን እዮም። ከምኡ’ውን
ሂወታውያን ናይ ባሕሪ ዝተፈላለዩ
ዓይነት ዓሳታት፡ ዕምባባ ባሕሪ፡ ዓሳ ነባሪ፡
ላም ባሕሪ፡ ጎብየ ባሕሪን ዛዕጎልን ክጥቀሱ
ይከኣል። ክፍሊ መግዛእታዊ ኣሰራት
ዝምድና ምስ ዝተፈላለዩ ገዛእቲ ናይ
ኤርትራ ኣብ ዝተፈላለየ እዋን ናይ
ግዜን ዘጠቓለለ እዩ። እዞም ቅርስታት
ዝተፈላለዩ ታሪኻውያን ኣሳእልን ንጥረ
ነገራትን መግዛእቲ ሒዞም ኣለዉ። ባህላዊ
ክፍሊ ምስ ህላወ ሕብረተሰብ ኤርትራ
እዩ። ናይ ትሽዓተ ብሄራትን ቋንቋታትን
ዘላሊ ባህላዊ መሳርሒታት ሓቚፉ ኣሎ።
እቶም ቅርስታት ከም ባህላዊ ክዳውንቲ፡
ዘቤታዊ መሳርሒታት፡ ኢደ ጥበባዊ
ፍርያትን ዝሓዘ ኮይኑ፡ ንጽባቐ ሕብረተ-
ሰብ ዝገልጽ እዩ። ክፍሊ ተዘክሮ ብረታዊ
ቃልሲ ንታሪኽን ዝናን ብረታዊ ቃልሲ
ናጽነት ኤርትራ ዝገልጽን ዘላልን እዩ። እዚ
ክፍሊ እዚ ካብ ካልኦት ክፍልታት ዝዓበየ
እዩ። ኣብዚ ክፍሊ ዝተፈላለዩ ቅርስታት
ናይ ብረታዊ ቃልሲ ከም ወተሃደራዊ
ኣጽዋራት፡ ዘቤታዊ መሳርሒታትን
ታሪኻዊ ስእልታት’ውን ሒዙ ኣሎ።
ቤተ መዘክር ናቕፋ ካብዘን ልዕል
ኢልና ዝርኣናየን ክልተ ኣብያተመዘክር
ብትሕዝቶኣ ዝነኣሰት ኮይና፡ ቅርስታት
ናይቶም በጃ ኤርትራ ዝሓለፉ ሰማእታትና
ዝሓዘት ብምዃና ፍሉይ ይገብራ። እዞም
ቅርስታት ብዛዕባ ምረት፡ ተወፋይነት፡
ጽንዓት ህዝብን ተጋዳላይን ኣብቲ ናይ 30
ዓመት ብረታዊ ቃልሲ ንምምጻእ ናጽነት
ኤርትራ ዝገልጹ ጭቡጣት ኣብነታት
ኮይኖም ኣለዉ። ቤተ መዘክር ናቕፋ
ኣብ ከተማ ናቕፋ ዝርከብ ኮይኑ ኣስታት
250 ኪ.ሜተር ካብ ከተማ ባጽዕ ርሒቑ
ብሸነኽ ሰሜን ይርከብ። እዚ ቤተመዘክር
ብምትሕብባር ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ፡
መበል 29 ዓመት ቁ.182 1 ሚያዝያ 2020 - ገጽ 3
ኣብያተ መዘክራት ኤርትራን ኣገዳስነተን ኣብ ምህናጽ ሃገርን
ን/ዞባ ናቕፋን ቤተመዘክር ባጽዕን ኣብ
2012 ተኸፊቱ። ናቕፋ ታሪኻዊት ቦታ
ኮይና፡ ኣብ 1977 ተጋደልቲ ህግሓኤ
ንናቕፋ ምስ ሓዙዋ፡ ብድሕሪኡ ጸላኢ
ናቕፋ ንምሓዝ ሸሞንተ ወራራት ፈቲኑ
ግን ኣይሰለጦን። እዚ ዓወት ዝተረኽበ
ብልዑል ጽንዓት ኤርትራውያን
ተጋደልትን ህዝባን እዩ። እዞም ቅርስታት፣
ከም ወተሃደራዊ ክዳን፡ ዝተፈላለዩ
ወተሃደራዊ ኣጽዋርን ሓጺናዊ መሳርሒ
ንዝተፈላለዩ መደባት ዝጥቀሙሉ ዝነበረን
እዩ።
ኣገዳስነት ኣብያተ መዘክራት ኣብ ሃገር
ኤርትራ እንታይ እዩ? ኣገዳስነት ኣብያተ
መዘክር ብዙሕ እዩ። ገለ ካብኡ ንምጥቃስ
ከም ምዕቃብ ቅርስታት፡ ማእከል
መጽናዕትን ምርምርን፡ ስሩዕን ቀዋሚን
ምርኢት ምድላው፡ ኣገዳስነት ዘለዎም
ቅርስታት ምእካብ፡ በጻሕቲ ምእንጋድ/
ምንጪ ኣታዊ ምግባርን ንዜጋታት ዕድል
ስራሕ ምኽፋትን እዩ።
ብባህሪኦም ቅርስታት ተነቀፍቲ
ስለዝኾኑ ግቡእ መስርሕ ዕቀባን ልዑል
ክንክንን የድልዮም። ሕብሪ ናይ ቅርሲ
ምስ ግዜ ብሰንኪ ንጨረርታ ብርሃን ጸሓይ
ምቅልዑ ክሃስስን መልክዑ ክቕይርን
ይኽእል። ከምኡ’ውን ሰባት ንቅርሲ
ኣልዒሎም ንመስርሒ ገዛ ክጥቀሙሉ
ይኽእሉ እዮም። ከም ውጽኢቱ ድማ
ታሪኽ ይጠፍእ። ስለዚ ቅርስታትና
ኣብ ውሽጢ ቤተመዘክርን ወጻኢን
(ስነ-ጥንታዊን ታሪኻዊን ቦታ) ከም
ንእክቦምን ንዕቅቦምን ክግበር ኣለዎ።
ኣብ ውሽጢ ቤተመዘክር ዘለዉ ደቀቕቲ
ተሃዋስያን ከም ንኣሽቱ ሓሸራታት ፍሊት
ጌርና ከነጥፍኦም ንኽእል ኢና። ነቶም
ቅርስታት ተጠንቂቕና ከነጽርዮም ኣለና።
ከምኡ’ውን ኣብ ሓደጋ ዘለዉ ቅርስታት
ከሚካላዊ መስርሕ ኣገባብ ተጠቂምካ
ክዕቀቡ ይኽእሉ።
ቤተ-መዘክር፡ እቶም ቅርስታት
ከይበላሸዉን መበቆላውነቶም ሓልዮም
ንኽጸንሑን ዝከኣሎ ይገብር እዩ። ከምኡ’ውን ፍሉይ ትምህርታዊ ዕላማ ዘለዎም ኮይኑ፡ ከም ክኢላታት ስነጥንቲ፡ ስነ-ሰብ፡
ቤተመዘክር ትምህርታዊ ኣገዳስነት ዘለዎ የቕርቡ። ኣብ ምርኢት እቶም ቅርስታት ስነ-ታሪኽ፡ ተኸናኻኒ ቅርስታት ቤተመዘክር
ኮይኑ፡ ቀንዲ ሸቶኡ ናይ ኣብያተመዘክር መስርዖም ሓልዮም ይስርዑ። ምኽንያቱ ኣብ ኰይኑ፡ ንዝተፈላለዩ ክኢላታት ባህርያውን
ምርኢት ኣዳሊኻ ትምህርቲ ምሃብን፡ ኣብያተመዘክር ዘለዉ ቅርስታት ብመሰረት ባህላውን ዓውድታት ዕድል ናይ ስራሕ
ንሕብረተሰብን በጻሓትን (ዘቤታውን ዕድመኦም፡ ኣሰራርዓ፡ ትሕዝቶኦምን ይኸፍት። እዞም ክኢላታት ቅርስታት የላልዩ፡
ኣህጉራውን) ብዛዕባ ባህላዊ ውርሻን ጆኦግራፈካዊ ድሕረ-ባይቶኦምን ይፈላለዩ ይዕቅቡ፡ ምርኢት የካይዱን መዓልታዊ ዕዮ
ባህርያዊ ታሪኽ ኤርትራን ምልላይን ስለዝኾኑ። ስለዚ ሓያለ ሓበሬታ ብዛዕባ ክፍልታት ናይ ቤተመዘክር ይቈጻጸሩን።
እዩ። ቤተ መዘክር ማእከል ምርምራዊ እቶም ቅርስታት ክንፈልጥ ምስ እንደሊ፡ ዳይረክተር’ውን ንኹሉ ንጥፈታት ናይ
መጽናዕቲ ኮይኑ፡ ንዝተፈላለዩ ዓውደ ምልክት ወይ መግለጺ እንታይነቶም ቤተመዘክር ይቆጻጸር፡ ንድፊ ናይ ፖሊሲ
ትምህርቲ ሃዋሁው ፈጢሩ፡ ብዛዕባ ሕሉፍ ይቕመጠሎም። እዚ ምልክት እዚ ጽማቝ ይኣሊ፡ ህዝባዊ ርክባትን ህዝባዊ ፕሮግራማትን
ታሪኽን ባህልን ኤርትራ፡ ባህርያዊ ታሪኽ፡ መግለጺ ናይቶም ቅርስታት ኮይኑ፡ መልሲ የተግብርን ይቈጻጸርን። ኣሃዱ ናይ ምሕደራ
ኣቀዋውማ ሕብረተሰብን ማሕበራውን ናይ ዝተፈላለዩ ሕቶታት ይኸውን። እቶም ድማ መዝገብ ይቆጻጻር፡ ምሕደራ ናይ
ወተሃደራውን ታሪኽን ይገልጽ። እቲ ቅርስታት ኣብ ውሽጢ እቲ ቤተመዘክር ቅርስታት ሕግታት ናይ ምዕቃብ ባህላውን
ምርምር ኣብ ውሽጢ ቤተመዘክርን ጥራይ ኣይኮኑን ንምርኢት ዝቐርቡ፡ ካብ ባህርያውን ውርሻ የተግብር፡ ፋይናንሳዊ
ወጻኢ ካብ ቤተመዘክርን ኣብ ሓደጋ ቤተ መዘክር ወጻኢ’ውን ኣብ ፍሉይ ግዜ - መዳይ ይቆጻጸር፡ መስርሕ ምርካብ ቅርስታት
ዘሎ ጥንታዊ ቦታታት ይካይድ። ቀንዲ ከም መዓልቲ ኣህጉራዊ ኣብያተመዘከራት የካይድን ከም ዘለዎ ይዕቅቦምን ይእክቦምን።
ዕላማ ምክያድ ምርምር፡ ኣብ ናይ ኤርትራ 18 ግንቦት ንግዝያዊ ምርኢት ይቐርቡ። እቶም ሓለዋ ቤተ መዘክር፡ ቅርስታት
ኣብያተመዘክር ርኽበታት ተሓቲሙ ኣብያተ መዘክር ኣብ ቅርስታት ኣዝየን ከይስረቑን ከይባላሸዉን ይሰርሑ። ናይ ጽሬት
ዝተፈላለዩ ጽሑፋት ብምድላው፡ እየን ዝግደሳ፡ ምኽንያቱ ቅርስታት መበገሲ
ሰራሕተኛታት ድማ መዓልታዊ ጽሬት ናይ
ትምህርታዊ ኣገዳስነት ንምዕዛዝን ነጥቢ፡ ፍሉይ መዐቀብን ዝተፈላለዩ ዓውደ-
ቤተ መዘክር ምክትታል ይገብራ።
ከምኡ’ውን ስነጥንታዊ ርኽበታት ካብ ንጥፈታትን ናይ’ቲ ቤተመዘክር ስለዝዀኑ።
ኣብ መደምደምታ፡ ኣብያተ-መዘክራትና
ሓደጋ ንምድሓን እዩ። እቲ ምርምር ኣብ ቤተ መዘክር ዝኣትዉ ቅርስታት፣
መኽዘን ታሪኽናን መንነትናን ባህላውን
ብኤርትራውያን ክኢላታት ስነ-ጥንቲ፡ ሰነ- ትምህርቲ ዝህቡ፡ ዋጋ ዘለዎምን ሰሓብነት
ባህርውያን ውርሻታትና ኮይነን፡ ንመጻኢ
ታሪኽ፡ ስነ-ሰብን ስነ-ምድርን ከምኡ’ውን ዘለዎን ጥራይ ተመሪጾም ይኣትዉ።
እውን ምንጪ ትምህርትን ተመክሮን
ምስ ክኢላታት ወጻእተኛታት ትካላትን ኣብያተ መዘክር ዘቤታውን ኣህጉራውን
በጻሕቲ ብምእንጋድ ምንጪ ኣታዊ ናይ ሃገር
ስለዝኾና፡ ሃገራዊ መንነት ኣብ ምህናጽን
ይካየድ ኣሎ።
ክኸውን ይኽእል። ብዝሕን ዓይነትን ኣባላት ምምዕባልን ዓቢ ታራ ስለዘለወን ብግቡእ
ኣብያተመዘክር ንበጻሕቲ፡ ቀዋሚን
ናይ ኣብያተመዘክር ክኢላታት ዝተፈላለየ ክተሓዛን ክምዕብላን ንላቦ።
ስሩዕ ምርኢትን ናይ ዝተፈላለዩ ቅርስታት፡
ብምትሕብባር ኮምሽን ባህልን ስፖርትን ዝዳሎ ዓምዲ
ሓዳስ ኤርትራ
. . . እቲ ካልእ ሸነኽ!
ሰማያት ዮሃንን ካልኦትን ተቐሊዑ።
መትረባት ከተማ ቨነሲ፡ ዓሳታትን ማይ
ደርሆን ከንሳፍፉሉ ጀሚሮም። ነበርቲ
ናይ ሓያሎ ከተማታት ዓለምና፡ ሎሚ ከም
ዝተወልደ ቖልዓ፡ ከዋኽብትን ወርሕን
ምርኣይ ሓዲሱዎም፡ ኣንቃዕሪሮም
ይምሰጡ ኣለዉ። ሰማይ ጠቀስ ህንጻታት፡
ሎሚ ብምልኣት ክርእዩዎ ዝኸኣሉ’ውን
ኣይተሳእኑን። እዚ ለጋስ ተፈጥሮ፡ ክሳብ
ክንድ’ዚ እዩ ተቐይሩ። ኣብ’ዚ ሰሙናት
ግን፡ ብሰሪ ተግባር ደቂ-ሰብ ዝሰኣኖ ግርማ፡
ለብዒ ቫይረስ ኮሮና ክቐልዖ ጀሚሩ
ኣሎ።
ሓደ ካብ’ቲ ኣብ ትዊተር ተዘርጊሑ ዘሎ
ጽሑፍ ተዓዘብቲ “ትጽቢት ዘይተገብረሉ
ጽልዋ ተፈጥሮ እንሀለ። ብመትረባት
ቨኒሰ ዝውሕዝ ማይ፡ ንፈለማ እዋን
ሓቒቕ መሲሉ ኣሎ። ዓሳታት ክንርእዮም
ክኢልና። ደርሆ ማይ፡ ዳግማይ ናብ ሰፈረን
ተመሊሰን ኣለዋ” ዝብል’ዩ። ነበርቲ ቨነሲ
ዓዲ ጥልያን፡ እንትርፎ ብርስሓት ዝጠቀረ
ማይ መትረብ፡ ንጹህ ማይ ካብ ዘይርእዩ
10ታት ዓመታት ሓሊፉ’ዩ።
ኣብ’ዚ ዓመት’ዚ፡ ብሕልፊ ድማ ቫይረስ
ኮሮና ናብ ምሉእ ዓለም ተዘርጊሑ፡
ፋብሪካታት፡ ተሽከርከርቲን ካልኦት በከልቲ
ንጥፈታት ደው ከም ዝብሉ ምስ ገበረ፡
ኣብ ኢንዳስትሪያዊ ሃገራት ዝነብሩ ኣህዛብ፡
ሓድሽ ትርኢት ተፈጥሮ ኣብ ምስትምቓር
ይርከቡ። ብናይ ጠቐር ድርዒ ተጎልቢቦም
ምንባሮም ከኣ፡ ካብ ዝዀነ ይኹን እዋን
ንላዕሊ፡ ሕጂ’ዩ ተሰቊሩዎም። ተፈጥሮ
ምስናይ ግርማኡ ቅልዕ ስለዝበለሎም።
ኮሮና ቫይረስ፡ ኣብ ልዕሊ ደቂ ሰብ
ክቱር ራዕዲ ፈጢሩ፡ ልዕሊ 700,000 ሰባት
ለኺፉ፡ ልዕሊ 30.000 ሂወት ቀዚፉ ኣብ
ዝቕጽለሉ ዘሎ ግዜ፡ ዓለም ኣብ ራዕድን
ሸበድበድን ተሸሚማ ትርከብ። ኣብ
ኣገልግሎት ጥዕና፡ ስራሕን ጥዕና ኣእምሮን
እውን ነውጺ ፈጢሩ ኣሎ። ብዓቢኡ ብሰሪ
ከባቢያዊ ብከላ፡ ዓመታዊ ከባቢ 7 ሚልዮን
ሰባት ክሞቱ ጸኒሖም እዮም። እቲ ብዙሕ
ዘይዝረበሉ፡ ኣብ ነፍሲ-ወከፍ ናይ ሓንቲ
ዲግሪ ወሰኽ ምቖት፡ ኣጠቓላሊ እቶት
ናይ ኣዝርእቲ ዓለምና ብ10% ይጎድል
ምህላዉ’ውን፡ ጠንቁ ደረት ኣልቦ ከላ
ኣከባቢ እዩ።
ፕሮፈሰር ኮሪን ሊኰር ካብ ዩኒቨርስቲ
ምብራቕ ኣንግሊያ፡ “ቅልውላው ቫይረስ
ኮሮና፡ እንተ ወሓደ ሰለስተ ወይ ኣርባዕተ
ወርሒ እንተ ጸኒሑ፡ ብርግጽ ዓቢ ምጕዳል
ብከላ ክንርኢ ኢና” ይብል ኣሎ።
ውሃን - ማስኬራ ካብ በከልቲ ጋዛት ንምክልኻል
መበል 29 ዓመት ቁ.182
ኮቪድ-19 በቲ ካልእ ገጹ
ጥዑምዝጊ ተስፋይ
እንተዀነ ግን፡ ከም’ዚ ዝበለ ክስተት፡
ንፈለማ እዋን ኣይኰነን ኣብ ወዲ ሰብ
ኣጋጢሙ። ኣብ ዝሓለፈ ዓመታትን
መዋእላትን፡ ከም ኢቦላ፡ ጕንፋዕ
(bird flu)፡ መርስ (Middle East
respiratory syndrome)፡ ሳርስ፡ ዌስት
ናይል ከምኡ’ውን ዚካ ቫይረስ፡ ዝወሰዱ
ወሲዶም ሓሊፎም እዮም። ኣብ መበል
14 ክፍለ-ዘመን ዝተኸስተ ጸሊም ሞት
ኤውሮጳውያን ተሰጊሩ። “9/11” ተባሂሉ
ዝፍለጥ ሃንደበታዊ መጥቃዕቲ ኣብ ልዕሊ
ኣመሪካ እውን ዳርጋ ተረሲዑ። ድሕሪ’ዞም
ኩላቶም ክስተታት ብዝተወስደ ናይ
ምንቅስቓስ ደረት፡ ብከላ ዓለምና ክጎድል
ተራእዩ ነይሩ። ነፍሲ-ወከፍ ቅልውላው
ከም ዝስዕብ የተምብህ።
ምስ ሓለፈ ግን፡ ወድ-ሰብ፡ ካብ’ዞም
ግሎባዊ ሕማም ኮቪድ 19 ግን፡ ክንዮ’ቲ
ክስተታት ስለ ዘይተማህረ፡ ናብ ልሙድ
ግናይ ሸነኹ፡ ንተፈጥሮ ከም ዝቐደወ እዩ
ኣካይዳኡ እዩ ተመሊሱ - ንተፈጥሮ
ዝንገረሉ ዘሎ። እወ - ተፈጥሮ “ኣነ እዚ እየ”
ምጽባእ።
ክብል ዝደለየ ክመስል፡ ሰማያቱን ማያቱን
እቲ ዘይቅየርን ንብከላ ኣከባቢ ዘጋድድን
ኣንጺሁ፡ ዘርሓቑ ፍጡራት ባሕሪ መሊሱ፡
ዘሎ እምበኣር፡ ባህሪ ወድ-ሰብ እዩ።
ሕመት ዝተኸድነ ኣየር ኣልዩ - ግሩም
ኩላቶም ሕማማት፡ ብሰሪ ወድ-ሰብ ኣብ
ትርኢቱ ኣብ ምቕላዕ ይርከብ። “ቫይረስ
ልዕሊ ተፈጥሮ፡ እንስሳታት መሮር፡ ኣግራብ፡
ኮሮና፡ ንደቂ-ሰብ መርገም፡ ንተፈጥሮ
ፍርያም ምድሪ. . . ከውርዶ ዝጸንሐ
ምርቓ” ዝብሉ ሰባት ምቅልቓሎም ከኣ፡
ዕንወት ዝተኸስቱ እዮም። ብሕልፊ እተን
ብዘይምኽንያት ኣይኰነን።
ዓንተራት ዝበሃላ ሃገራት፡ ብዋጋ ተፈጥሮ
ተፈጥሮ፡ “ይኣኽለኒ” ዝበለ’ዩ ዝመስል።
ኣብ “መን ሓየለ? ውድድር ንኽጽመዳ
ዳይረክተር ፈጻሚ ኣካል ኣከባቢያዊ
ሰኸኽ ኣይበላን።
ፕሮግራም ሕቡራት ሃገራት ኢንገር
ወዲ-ሰብ፡ ጠገለ ብዘይብሉ መንገዲ
ኣንደርሶን፡ “ተፈጥሮ መልእኽቲ ይሰደልና
ንተፈጥሮ እናኣዕነወ፡ ነዛ ምችእቲ ዓለምና፡
ኣሎ። ፕላኔትና ኣብ ገዛእ-ርእስና ሰናይ
ሰብ ክነብረላ ናብ ዘይክእል ሲኦል ክቕይራ
ንፍጽም ከም ዘየለና እያ እትነግር ዘላ።
ኣብ ምጕያይ ዘሎ እዩ ዝመስል። ኣሮን
ጽዑቕ ዝዀነ ዕንወት እንስሳታት ገዳምን
በርንስተይን ካብ ቤት ትምህርቲ ጥዕና
ለውጢ ኩነታት ኣየርን ንሰብኣዊነት
ህዝቢ ሃርቫርድ ኣመሪካ፡ “ብሰንኪ ዕንወት
ይጎድኦ ኣሎ” ክብል ከሎ፡ ዓበይቲ
ተፈጥሮኣዊ ቦታታት፡ እንስሳታት መሮር
ተመራመርቲ ዓለምና፡ “ሎሚ፡ እዚ ስልጣነ
ኣብ ጥቓ ሰብ ንኽነብሩ ተደሪኾም ኣለዉ።
እንብሎ ዘለና ነገር፡ ብሓዊ ምጽዋት እዩ።
ለውጢ ኩነታት ኣየር’ውን፡ ካብ ቦታ ናብ
ኮቪድ 19 ኸኣ ንጹር መጠንቀቕታ እዩ”
ቦታ ንኽንቀሳቐሱ የገድዶም ኣሎ። እዚ
ክብሉ ሓደ ድምጺ የስምዑ።
ድማ፡ ናይ ቀረባ ርክብ ወዲ ሰብን እንስሳ
ከተማታት ቻይና፡ ኣብ ኒዮርክን
መሮርን ብምስፋሕ፡ ንሕማማት የቃልዕ
ካልኦት ከተማታትን፡ ናይትሮጅን
ኣሎ” ክብል ይገልጽ። ብዘይካ’ዚ እውን
ዳዮክሳይድ ብዓቢ መጠን ቀኒሱ ኣሎ።
እንስሳ ዘገዳም እናተሃድኑ ናብ ዕዳጋታት
ካብ ሳተላይታት ቍጽጽር ብከላ ናሳን
ይወርዱ ብምህላዎም፡ ኣብ ምምሕልላፍ
(NASA ) ወኪል ጠፈር ኤውሮጳን
ሕማማት ጠንቂ ካብ ምዃን ኣይተረፉን።
(ESA) ብዝተረኽበ ሓበሬታ፡ ምጕዳል
ፕሮፈሶር ኣንድሪው ካኒንግሃም፡
ናይ’ዚ በካሊ ጋዝ በብእዋን ይቕጽል
“ኮቪድ 19 ትጽቢት ዘይተገብረሉ ሕማም
ምህላዉ እዩ ዘመልክት። እዚ፡ ውጽኢት
ኣይኰነን። ምኽንያቱ፡ ካብ እንስሳታት
ናይ ከም ከሰል፡ ናፍታ ላምባን ዝኣመሰሉን
ክመጽኡ ዝኽእሉ ተላባዕቲ ሕማማት፡
ተቓጸልቲ ነገራት ዝዀነ መርዛም ጋዝ
ንጥዕና ወዲ-ሰብ ሓደገኛታት ምዃኖም
ናይትሮጂን ዳይኦክሳይድ፡ ንጥዕና ሰባትን
ክእመት ስለ ዝጸንሐ” ብምባል፡ ወድ-ሰብ
ውሕስነት ፕላኔትን ዓቢ ሓደጋ’ዩ። ኣብ
ኣብ ዝቕጽል እዋን ናይ ባህሪ ለውጢ
ወዲ-ሰብ፡ ከም ኣዝማ፡ ረኽሲን ካልኦት
ክገብር እንተ ዘይክኢሉ፡ ካብ’ዚ ዝገደደ
ሕማማት ስርዓተ ምስትንፋስን፡ ኣብ ህዋ
ምስ ዝርከቡ ከሚካላት ምስ ተጸንበረ ከኣ፡
ኣሲዳዊ ዝናብን ብከላ ወሰናስን ማያትን
የስዕብ።
ኣብ ኒዮርክ ዝርከቡ ተመራመርቲ
ንቢቢሲ ኣብ ዝሃቡዎ ሓብሬታ፡ ጻዕቂ
በከልቲ ጋዛት ዝረኣየላ ከተማ ኒዮርክ፡ እቲ
ዝበዝሐ መጠኑ ካብ መካይን ዝኽሰት ካርቦን
ብ50%፡ ናይትሮጂን ዳይኦክሳይድ እውን
ብዓቢ መጠን ከም ዝጎደለ የመልክቱ።
ብሓፈሻ፡ ብሰንኪ ብከላ መካይን፡ ትካላት
ጽዓትን ኢንዳስትሪያዊ መሳለጥያታትን
ክኽሰት ዝጸንሐ ጎዳኢ ባእታ ናይትሮጂን
ዳይኦክሳይድ ብዓቢ መጠን ይጎድል ኣሎ።
ተመራማሪ ኩነታት ኣየር ኣብ ናሳ ፈይ
ሊዩ፡ “ኣብ ዕድመይ፡ ንፈለማ እዋን ኣብ
ሰፊሕ ቦታ ብኸም’ዚ ዝበለ ቅልጣፈ ብከላ
ውሃን - ኣብዚ ሕጂ እዋን
ክጎድል ርእየ” ክብል ምጽሓፉ’ውን ነዚ
ንምምልካት እዩ።
ኮቪድ 19 ዝተራእየላ ቀዳመይቲ
ከተማ እትበሃል ውሃን፡ ሰማያ ብጎዳእቲ
ባእታታት ተጎልቢቡ ከም ዘይጸንሐ፡ ናብ
ሰማያዊ ጸርዩ ኣሎ። እዚ ኣብ ውሃን
ዝጀመረ ኣገራሚ ምጕዳል ናይትሮጅን
ዳይኦክሳይድ፡ ብኡ ንብኡ እዩ ናብ
ካልኦት ከተማታት ተዘርጊሑ። መጠን
ብከላ ውሃን ኣብ ዝሓለፈ ሰሙን፡ ብ25%
ወሪዱ። ኣብ 337 ከተማታት ቻይና፡ ምስ
ዝሓለፈ ዓመት ብምንጽጻር ንጽህና ኣየር
ካብ በከልቲ ጋዛት፡ ክሳብ ዝሓለፈ ሰሙን
ብ11% ወሲኹ ኣሎ። ሰሜናዊ ክፋል
ዓዲ ጥልያን፡ ዓዲ እንግሊዝን ስፐይንን
እውን ብተመሳሳሊ።
ኣብ ውሃን፡ ኣብ’ዚ ሕጂ እዋን፡ ጽቡቕ
ኩነታት ኣየር ኣሎ። ረጋቢትን ኣግራብን
መልክዖም ሒዞም፡ ነበርታ ብሓድሽ
ትርኢት ይድነቑ ኣለዉ። ከተማታት
ናይ’ታ ብኮቪድ 19 እትጥቃዕ ዘላን
ብብዝሒ ኣረጋውያን ኣብ ካልኣይ ደረጃ
እትስራዕን ዓዲ ጥልያን እውን፡ ዕፋፈቱ
ከም ዝቐንጠጠ ተመን፡ ድርዒ በከልቲ
ጋዛት ተኣልዩለን ኣሎ። ማያት ቨኒሰ፡
ትንፋስ መሊሱ። ነበርታ፡ ኣብ ገማግም
ኰይኖም ጽባቕ ፍጥረታት ባሕሪ ክርእዩ
ዝበቕዑሉ ኣጋጣሚ ረኺቦም። እዚ ኣብ
ውሑዳት ሰሙናት ዝተኸስተ ለውጢ
ኣከባቢ እዩ።
“ተፈጥሮ፡ ክሳብ ክንደይ ብባህሪን
ኣነባብራን ደቂ-ሰብ ብቕልጡፍ ከም
ዝቕየር ኣርእዩ ኣሎ። እዚ ቅልውላው
ምስ ሓለፈ፡ ደቂ ሰብ ኣብ ኣጠቓቕማ
ተፈጥሮ ለውጢ ክገብሩ ከኣ ተስፋ
እገብር” እዚ ሓደ ካብ ወሃብቲ ርእይቶ
ዝበሎ እዩ።
ሰባት፡ ነዚ ኣብ ዓለም ተፈጢሩ ዘሎ
ምጕዳል ብከላ፡ ዳርጋ ከም ዘይከኣል
ገይሮም እዮም ክገልጽዎ ጸኒሖም። ሕጂ
ግን፡ እቲ ኣብ ሓደ እዋን “ኣይከኣልን’ዩ”
ዝተባህለ፡ ኣብ ሓጺር እዋን ክኸውን ከም
ዝኽእል፡ ለበዳ ኮሮና ቫይረስ ኣረጋጊጹዎ
ይርከብ። ተጣባቒ ሕውየት ኣከባቢ
ዶክተር ብራድብሩክ፡ ነቲ ኣቐዲሙ ኣብ
2025 - ተሓለቕቲ ሕውየት ኣከባቢ
ክቐርብ ዝጸንሐ ታርጌት ምጕዳል ብከላ
ኣመልኪቱ “መንግስታት ከም ዘይከኣል
እዮም ክነግሩና ጸኒሖም። ነዚ ታርጌት
ንኽንበጽሕ ዘኽእለና ኩነት ግን ሕጂ
ኰይኑ ኣሎ። እቲ ዘይከኣል ዝተባህለ
ክንገብር ንኽእል ኢና። ክንገብሮ ከኣ
ኣለና።” ክብል ይጽውዕ።
ኢንገር ኣንደርሰን ብወገኑ “ናይ ሕጂ
1 ሚያዝያ 2020 - ገጽ 4
ቀዳምነትና፡ ንሰባት ካብ ቫይረስ ኮሮና
ምክልኻልን ዝርጋሐኡ ምግታእን እዩ። ናይ
ነዊሕ ዕላማ ግን፡ ብዛዕባ እዛ መቓምጦና
ዝዀነት ምድርን ባዮሎጂካዊ ብዙሕነትን
ክኸውን ኣለዎ” ክብል የጠንቅቕ።
ኮቪድ 19፡ ይንዋሕ ይሕጸር ከም
ምሕላፉ ክሓልፍ ምዃኑ ኩላቶም
ተመራመርቲ ዝሰማምዑሉ እዩ።
ንግዱሳትን ተሓለቕትን ኣከባቢ ዘሻቕል
ጕዳይ ግን ኣሎ። “እዚ ቅልውላው ምስ
ሓለፈ፡ መንግስታት ቍጠባአን ንምሕዋይ
ዝኽተላኦ ምርጫ እንታይ ክኸውን
እዩ?” ዝብል። ምኽንያቱ፡ ንኣብነት ኣብ
2008-2009 ዓለዋዊ ፋይናንሳዊ ውድቀት
ምስ ኣጋጠመ፡ ነዚ ንምሕዋይ ተባሂሉ
ብዝተገብረ ሃታሃታ፡ ሃልኪ ጸዓት ሰማይ
ዓሪጉ፡ ነጽጊ ካርቦን ከኣ ብ5% ዓብዩ እዩ።
ቫይረስ ኮሮና፡ ዳርጋ ኣብ ኩላተን
ሃገራት ቍጠባዊ ዝሕታለ ኣኸቲሉ ኣሎ።
መንግስታት፡ ንጹር መጠንቀቕታ ቫይረስ
ኮሮና ተገንዚቦም ኣከባቢ ንምሕዋይ
ድዮም ክንቀሳቐሱ፡ ወይ ድማ ብዋጋ
ተፈጥሮ ቍጠባ ንምዕባይ ክቀዳደሙ? -
ደለይቲ ሕውየት ኣከባቢ መልሲ ዝጽበዩሉ
ዘለዉ ጕዳይ እዩ።
ቫይረስ ኮሮና ዕድል እንተ ሂቡ፡ ኣብ
ወርሒ መስከረም ናይ’ዚ ሒዝናዮ ዘለና
ዓመት፡ ኣብ ግላስጎው ዝካየድ ብዛዕባ
ጕዳይ ኣከባቢ ዝዝቲ ዋዕላ ኣሎ። ኣመት
ናይ’ዚ ዋዕላ ናበይ ገጹ ምዃኑ ብሃንቀውታ
ዝጽበዩዎ ድማ፡ ውሑዳት ኣይክዀኑን
እዮም።
እቲ ካልኣይ ምርጫ እንተ ተወሲዱ፡
“ዓለም፡ ካብ’ዚ ንንየው ክትጻወር
ስለዘይኰነት፡ በቲ ልሙድ ኣካይዳና
ክንቅጽል ኣይንኽእል ኢና” ክብሉ እዮም
ተመራመርቲ ዘጠንቅቑ ዘለዉ። ድሮ፡
ኮቪድ 19፡ ንጽሃት ተፈጥሮ ብምቕላዕ፡
ጥዑይ ተፈጥሮ ተደዊኑ ምጽንሑ
ኣርእዩ ኣሎ። እቶም ሰማያቶም ክርእዩ
ብምብቃዖም “ተመስገን” ዝበሉ ዜጋታት፡
ዳግማይ ከዋኽብትን ወርሕን ክኽወሉዎም
ዝደልዩ ኣይኰኑን። ረኺቦምዎ ዘለዉ
ንጹህ ኣየር፡ ብበከልቲ ጋዛት ክምረዝ
ኣይደልዩን። ህይወት ክትደምቀሎም
ዝጀመረት ፍጡራት፡ ዳግም ብቕድውታ
ኣይክርእዩዋን እዮም። ድሕሪ ቫይረስ
ኮሮና ዝስዕብ ተላባዒ ሕማም፡ ንህላወ
ወዲ-ሰብ ኣብ ፈተና ዘእቱ ከም ዝኸውን
እውን፡ ተመራመርቲ ይእምቱ ኣለዉ።
ንዓለም ናብ ረመጽ ዝቕይር መንገዲ ድዩ፡
ወይስ ንሕውየት ተፈጥሮ ዝቐዱ ኩነት
ክስዕብ ግን፡ ቫይረስ ኮሮና ስግኣት ህዝቢ
ዓለም ምዃን ምስ ኣቋረጸ ዝረአ እዩ።
ሓዳስ ኤርትራ መበል 29 ዓመት ቁ.182 1 ሚያዝያ 2020 - ገጽ 5

ና ን ምሃብን ምቕባልን
ፍ ል ስፍ
ናን
መትከሎም ነቕ ኣይብሉን እዮም።

ልቦ
ሊቕ ስነ ልቦና ሮበርት ኪያልዲኒ፡
ምሉእብርሃን ሃብተገብርኤል “መብዛሕትኡ ሰብ ገለ ሂቡ፡ ገለ
ክረክብ እዩ ዝደሊ። ብፍላይ ተቐበልትን
ብሰሪ ወይ ብሳላ ምዕባለ ቴክኖሎጂ ተዳረግትን ሰባት ነቶም ኣብ መጻኢ
ሻዱሻይ ክፋል ክሕግዝዎም ከም ዝኽእሉ ዝግምትዎም
ምስ ዝበዝሑ ሰባት ካብ ዝተፈላለዩ
ኵርንዓት ዓለም ክንራኸብ ዕድል እዮም ዝሕግዙ። ንሳቶም ሃንደራእ
“ክንረክብ ኢልና ኣይኰንናን እንህብ። ኢሎም ንዝዀነ ጽጉም ኣይግሕዙን
ረኺብና ኣለና። ምስቶም ብመንገዲ
ክንህብ ኢልና ኢና እንረክብ።” - ኣላን እዮም።” ብምባል የገንዝብ።
ኢንተርነት እንፈልጦም ሰባት
ውድስ ኬት ፈራዚ ክኢላ ስርዓተ መርበብ
እንፈጥሮም ዝምድናታት - ዕድላትን
“ጽባሕ ዝበለጸ ነገር ንኽትረክብ፡ ሎሚ እያ። ንሳ ኣብታ ‘Never Eat Alone’
ሓደጋታትን ሒዞምልና ክመጽኡ
ገለ ነገር ሃብ።” - ኣሺሽ ፓተል ዘርእስታ መጽሓፋ፡ “ቅድሚ ምቕባልካ
ዳርጋ ልሙድ ተርእዮ ኰይኑ ኣሎ።
ገለ ሰባት ብኢንተርነት ጥራይ ምስ ክትህብ እዩ ዝምረጽ።” ብምባል
“ደቂ ሰብ ብሓፈሻ ስሰዐ እናሰዓረና እዩ ትመክር።
ዝፈልጥዎም ሰባት ተላልዮም ክሳብ
ዝመጽእ ዘሎ ዝበሃልሲ ሓቂ ድዩ?” ምውህሃብ ሓያል ስርዓተ መርበብ ተቐበልትን ተዳረግትን እዮም። ሓደስቲ ዝተላለናዮም ሰባት
ጽቡቕ መርዓን ደርዓን ዝበጽሑ ንፈልጥ
“ብመጽናዕቲ ክሳብ ዘይተደገፈ፡ ከም እዩ ዝሓትት። ተቐበልቲ ሰባት ስቕ ኣብ መዳይ ስርዓተ መርበብ ሓጺር ግዳ፡ ካብ መዓሙቕ ልቦም ዝተበገሰ
ኢና። ብመንጽሩ፡ ብሰሪ ብኢንተርነት
ሓቂ ክቕበሎ ይኸብደኒ እዩ።” ኢሎም ኣይኰኑን ስርዓተ መርበብ ኣረኣእያ ኣለዎም። ንሳቶም ኣብ ስርዓተ ሓገዝ ብዘይስክፍታ ከበርክቱልና
ዝተላለዩዎም ሰባት ህይወቶም ንሓዋሩ
“ኣብ ከባቢና ንዘለዉ ሰባት እንዶ ዝፈጥሩ። ምስቶም ዝያዳ ዘርብሕዎም መርበብ ዘለዎም ርድኢት ተመሊሱ ተኽእሎ ኣሎ።
እተበላሸወ ሰባት እውን ኣዳዕዲዕና
ነስተውዕለሎም። ከም ርድኢተይ ሰባት ሰባት እዮም ክቐርቡ ዝደልዩ። ኣብ ትሕቲ ትዕዝብቲ እዩ ዘእትዎም። እቲ ምስ መሳርሕትናን ኣዕሩኽትናን
ንፈልጥ ኢና። ምእንቲ’ዚ ገሌና
እናሰስዑ እዮም ዝመጽኡ ዘለዉ።” ተዳረግቲ እውን ኣብቲ ዝፈጥርዎ ንስርዓተ መርበብ ከም ኣብ ትሕቲ ዘለና ሓያል ርክብ፡ ምትእስሳር
ንምዕባለ ቴክኖሎጂ እንተ መረቕና፡
“ኣብ ከባቢኺ ዘለዉ ሰባት እናሰስዑ ስርዓተ መርበብ ምሒር ተኣፈፍቲ ዝዀነ ይዅን ኵነት ዘይልወጥ (hard- (bonds) እዩ ዝፈጥረልና። እቲ ምስ
ገሌና ንምዕባለ ቴክኖሎጂ እንተረገምና
ይመጽኡ ኣለዉ ማለት፡ ኣብ ከባቢየይ እዮም። ንሳቶም ካብ ወሃብቲ ሰባት and-fast) ገይሮም እዮም ዝወስድዎ። ኣጋይሽ እንምስርቶ ልሕሉሕ ርክብ
ከቶ ዝገርም ክኸውን ኣይክእልን እዩ።
ዘለዉ ሰባት እናሰስዑ ይመጽኡ ኣለዉ ዝወሓደ ስርዓተ መርበብ ይፈጥሩ። ወዮም ተቐበልቲ ሰባት ካብቲ ዝፈጥርዎ ግዳ፡ ድንድል ይፈጥረልና። እወ እቲ
ምዕባለ ቴክኖሎጂ ነቲ ካባና ርሒቑ
ማለት ድዩ?” ወሃብቲ ሰባት ብዝተኻእሎም መጠን ዝምድና፡ ሚእቲ ሚእታዊት መኽሰብ ምስ ኣጋይሽ እንፈጥሮ ርክብ፡ ኣገደስቲ
ዝርከብ ሰብ፡ ዘይንስና መሲልና ንኽንቀርቦ
“ደሓን ዘረባ ከየንዋሕና፡ ኣብ ከባቢኻ ንዝበዝሐ ሰብ ክሕግዙ ስለ ዝደልዩ፡ ምስ እዮም ዝጽበዩ። እቶም ተዳረግቲ ሰባት ሓደስቲ ሓበሬታታት ክንከስበሉ
ዕድል ይኸፍተልና እዩ። ኣብቲ ቕድሚ
ዘለዉ ሰባት እናሰስዑ ድዮም ዋላስ ዝበዝሐ ሰብ ክላለዩ ኣይስከፉን እዮም። ከኣ፡ ካብ ዝፈጥርዎ ዝምድና ፈጺሞም ንኽእል።
ቴክኖሎጂ ምምዕባሉ ዝነበሩ ሰባት ግዳ፡
እናለገሱ እዮም ዝመጽኡ ዘለዉ እንዶ ንሰባት ስለ ዘይጐድኡ ድማ፡ ሰባት ክኸስሩ ኣይደልዩን እዮም። እቲ ምስ ኣዕሩኽትናን መሳርሕትናን
ካብ ከባቢኦም ርሒቖም ብዙሕ ስለ
ንገረኒ።” ኣይርሕቅዎምን እዮም። ብመንጽሩ ወሃብቲ ሰባት ብግርህነት ዘለና ሓያል ርክብ፡ ኣብ ሓደ ጸቢብ
ዘይንቀሳቐሱ፡ ንዘይፈልጥዎም ሰባት
“ሓቂ ዘረባ ሕጂ ሃንደበት ትድውልለይ ተዳረግቲ ሰባት ዋላ ካብ ተቐበልቲ ተሰንዮም እዮም ምስ ሰባት ዝላለዩን ማሕበራዊ ዓንኬል እተደረተ እዩ።
ረኺቦም ከደናግርዎም ብዙሕ ይኽእሉ
ስለ ዘለኺ፡ ደምዳሚ ዝዀነ መልሲ ሰባት ንታሕቲ እዮም ስርዓተ መርበብ ዝተሓጋገዙን። ካብ ፈለማኡ ንሰብ እቶም ሰባት ከም ናትና ሓደ ዓይነት
ኣይነበሩን። ክንዲ ዝዀነ መብዛሕትኦም
ክህበኪ ከጸግመኒ እዩ።” ዝፈጥሩ። እቲ ምንታይሲ፡ እቶም ክሕግዙ ኢሎም ስለ ዝነቕሉ፡ ኣብ ሓበሬታ ናይ ምርካብ ዕድል እዩ
ኣብቲ ሽዑ ዝነበሩ ሰባት፡ ቅኑዓትን
“ኢሂ እንታይ ኴንካ?” ተቐበልቲ ሰባት ዝበዝሑ ዘርብሕዎም መንጎ እቲ ዝምድና ዝወርዶም ክሳራ ዘለዎም።
ወሃብትን እዮም ዝነበሩ። ከም ሳዕቤኑ፡
“እቲ ሕቶኺ ቀሊል መልሲ ንኽረኽቡ ፋሕተርተር ካብ ምባል ከቶ ኣየተሓሳስቦምን እዩ። ክንዲ ዝዀነ፡ ብመንጽሩ እቲ ምስ ኣጋይሽ
እቶም ሒደት ተቐበልትን ተበለጽትን፡
እትረኽበሉ ኣይኰነን። ምኽንያቱ ኵሉ ኣየዕርፉን እዮም። ብፍላይ ከም ዝኸሰሩ ከይተሸቝረሩ ምስ ብዙሓት ሰባት እንምስርቶ ልሕሉሕ ርክብ፡ ምስ
ካብ ሕብረተሰቦም ቅልጡፍ ዝዀነ
ኣብ ከባቢየይ ዘሎ ሰብ እናሰስዐ ከም ክስምዖም እንከሎ፡ ነቲ ዝኸስርዎ ኣብ ክላለዩ ዕድል ይረኽቡ። ሰብ መኽሰብ ዝተፈልየ ሓድሽ ስርዓተ መርበብ
ተነጽሎ ይገጥሞም ስለ ዝነበረ፡ ‘መውስቦ
ዝመጽእ ዘሎ ክድምድም ኣይክእልን ምምላስ ክጠቕምዎም ዝኽእሉ ሰባት ስለ ዝዀነ ኸኣ፡ ኣብ ቀጻሊ ህይወቶም ከተኣሳስረና ይኽእል እዩ። እቲ ሓድሽ
ከይክልከሉ’ ብምስጋእ ጥራይ እኳ
እየ። ኵሉ እናለገሰ ይመጽእ ኣሎ ክብለኪ ኣብ ምንዳይ ሃነፍነፍ ይብሉ። ብዓወት እተሰነዩ ይዀኑ። ሽሕ እኳ ስርዓተ መርበብ ከኣ፡ ዘይሓሰብናዮ
ጠማዓት ክዀኑ ድላይ ኣይነበሮምን።
እውን ኣይክእልን እየ። ገለ ስሱዕ ዝነበረ ሪድ ሆፍ ማን፡ “ዝበዝሑ ተዳረግቲ፡ ዲናሞ ድርኺቶም ንምርባሕ ወይ መባልዕትና ክኸውን ይኽእል።
ሊቃውንቲ ስነ ልቦና ኣብ ንጡፋት
ሰብ ለጋስ ኰይኑ ይጸንሓካ። ገለ ለጋስ ‘ሓደ ነገር እንተ ገይርካለይ፡ ኣነ እውን ንምኽሳብ እንተ ዘይኰነ ማለት እዩ። ኣብ ዕለታዊ ህይወትና መብዛሕትና
ተጠቐምቲ ፈይስቡክ ኣብ ዘካየድዎ
ዝነበረ ኸኣ፡ እቲ ጠንቂ ብዘይርደኣካ፡ ዝገብረልካ ኣለኒ።’ ዝዓይነቱ ምጉርራሕ “ሰባት ክትረክብ እንከለኻ፡” ይብል ንሓደስቲ እተላለናዮም ሰባት
መጽናዕቲ፡ እቶም ወሃብቲ ዝበሃሉ ሰባት፡
ጠማዕ ኰይኑ ይጸንሓካ። ስለዚ ሒዞም እዮም ዝንቀሳቐሱ። ነዚ ዓይነት ጋይ ካዋሳኪ። “እንታይነቶም ብዘየገድስ ሓገዝ ክንሓትት ኣይብርሃናን እዩ።
ቅኑዕ ሓበሬታ ብዛዕባ ገዛእ ርእሶም ከም
ነዞም ጕዳያት ብሚእታዊት ሰሊዕካ ምውህሃብ ከረጋግጹ ክብሉ ልዑል ንገዛእ ርእስኻ፡ ‘ነዚ ሰብ እዚ ብኸመይ እንተዀነ፡ እቲ ዝሰለጠን ዝደልደለን
ዝልጥፉ ኣረጋጊጾም። እቶም ተቐበልቲ
ከተነጻጽሮም ቀሊል ኣይመስለንን።” ጥንቃቐ ስለ ዝገብሩ፡ ምስ ሰባት ዘለዎም ክሕግዞ እኽእል?’ ኢልካ ክትሓትታ ሓገዝ ካብኣቶም ክገጥመና ይኽእል
ሰባት ግዳ፡ ንገዛእ ርእሶም ኣጕሊሖም
“እምበርከ በዚ ሎምስ ለጋሳት ሰባት ዝምድና ምሒር እተደረተ ይኸውን። ይግባእ።” እዩ። ንሓደስቲ ዝተላለናዮም ሰባት
ከም ዝገልጹን ዘይተኣደነ ጃህራ ከም
ኣለዉ?” ኵሉ ግዜ ንዝምድናኻ መባድልቲ ንገለ ሰባት ከምዚ ዓይነት ስጕምቲ ምሉእ እምነት ስለ ዘይነሕድረሎም፡
ዝጥቀሙን ኣቕሊቦምሎም።
“መሊኦም!” (quid pro quo) ኣብ ምእላሽ እንተ ምውሳድ፡ ኰነ ኢልካ ኣብ ልዕሊ ከይተፈለጠና ስነ ልቦናዊ ሓጹር ኢና
ተቐበልቲ ሰባት ካብቶም ወሃብቲ
“ናይ ብሓቅኻ ዲኻ?” ደኣ ኣሕሊፍካዮ፡ ኣብ ዕለታዊ ህይወትካ ካልኦት ሰባት ወፍሪ (invest) ምግባር እንተኽለሎም።
ሰባት ንላዕሊ ኣብ ፈይስቡክ ዝበዝሑ
“እዞም ንዘይፈልጥዎም ሰባት ከይተረፈ እናተደረትካ ኢኻ እትኸይድ።” ክብል ይመስሎም ይኸውን። እዚ ግዳ ብጉንዱ እቶም ወሃብቲ ዝበሃሉ ሰባት፡ ነቲ
ዓርከ-መሓዙት (Facebook friends)
ከይተሓለሉ ደም ዝልግሱ ሰባት ምስ እዩ ጽሒፉ። ግጕይ ርድኢት እዩ። ምኽንያቱ እቶም ሓያል ርክብን ልሕሉሕ ርክብን
ኣለዉዎም። ዝተጋነነ መልክዕ ስእሎም
ጠማዓት ዲኺ ክትምድብዮም?” ተዳረግቲ ሰባት ክምለሰሎም እንረድኦም ሰባት ተመሊሶም ክረድኡና ብዝግባእ ይጥቀሙሉ። ካብቲ ሓያል
ኣብ ፈይስቡክ ስለ ዝጥቅዑ፡ ዝያዳ ግብረ
“ኤእ ንሶም ደኣ ፍሉያት ፍጥረት እናተማህለሉ ክህቡ እንከለዉ፡ ነቲ ከም ዝኽእሉ ኣቐዲምና ክንግምግም ርክብ ልዑል እምነት ይኸስቡ፡ ካብቲ
መልሲ ካብ ዓርከ-መሓዙቶም ይረኽቡ።
ኰይኖም እዮም ዝስምዑኒ።” ክመልሰሎም ዓቕሚ ይዅን ተበግሶ ኣይንኽእልን ኢና። ልሕሉሕ ርክብ ከኣ፡ ኣገዳሲ ዝበሃል
ንሳቶም ብምሉእ ዓቕሞም ንገዛእ
“ክሳብ ኵሊት ንጽጉማት ብናጻ ኣለዎ ኢሎም ዝሓስብዎ ሰብ ጥራይ መብዛሕትና ምስ ናይ ቀረባ ሓበሬታ ይምእርሩ። በዚ እዮም ከኣ፡
ርእሶም ኣብ ምውዕዋዕ ኣይስልክዮምን
ዝልግሱ ሰባት ከም ዘለዉኸ ሰሚዕኪ እዮም ዝህቡ። ንዓለም ብሚዛን ኣዕሩኽትናን መሳርሕትናን ጥራይ ኣብ መጠረሽታ ወሃብቲ ሰባት ብዓወት
እዩ። ነዚ ‘ክእለቶም’ መዝሚዞም ከኣ፡
ኣይትፈልጥን ዲኺ?” ክትነብራ ከቢድ እዩ። ‘ሰለስተ ርብዒት ኢና ሓያል ምትእስሳር እንፈጥር። መሰስ ኢሎም ዝወጽኡ።
ነቶም ወሃብቲ ዝበሃሉ ዓርከ-መሓዙቶም
“ብመራኸቢ ብዙሓን ሰሚዐ ስለ ዝሓገዝኩ፡ ሰለስተ ርብዒት ምስ ሓደስቲ ሰባት ግዳ፡ ልሕሉሕ ናይ ተዳረግቲ ሰባት ቀንዲ ጸገም፡
ከም ድላዮም ክብለጹሎም ይኽእሉ።
ኣለኹ።” ክምለሰልይ ኣለዎ።’ እናበልካ እትነብሮ ምትእስሳር ጥራይ ንፈጥር። ንሓደ ጋሻ ኣብ ልዕሊ ተቐበልቲ ሰባት ሕነ ክፈድዩ
ተቐበልትን ተዳረግትን ቅድሚ
“ንገፊሕ መርዓ ዝሓሰብዎ ገንዘብ ህይወት ከቶ ከቕስነካ ኣይክእልን ሰብ ክንሕግዝ እንውፈ ሰባት ክንደይ ዘይተደልየ ጸዓትን ንዋትን ስለ ዘጥፍኡ
ዝምድና ምስ ዝዀነ ሰብ ምምስራቶም
ወይ ንመተስከሪ ናይ ቀረባ ሰቦም እዩ። ብመነጽሩ እኳ ደኣ፡ ነቶም ማዕረ ኢና? ንመሳርሕትናን ኣዕሩኽትናን እዩ። ብኻልእ መዳይ ከኣ፡ ወሃብቲ
ኣጸቢቖም እዮም ዝሓስቡሉ። ንሳቶም
ዝመደብዎ ገንዘብ፡ ንመዕበዪ ዘኽታማት ዝሓገዝካዮም ክመልሱልካ ዘይከኣሉ ግዳ፡ ብተወፋይነት እንሕግዝ ብዙሓት ሰባት እንተ ሓጊዞምዎም እውን ድቃስ
ኣብ ስርዓተ-መርበቦም ንምቕባል
ዘወፍዩ ሰባት ከም ዘለዉኸ ኣይትፈልጥን ክትረግም ክትብል ኣብ ዘይጭንቀትካ ክንከውን ንኽእል። ኣይወስዶምን እዩ። ምኽንያቱ፡ ናይቲ
ኣብ ቅድሚት እዮም ዝሰርዕዎ።
ዲኺ?” ኢኻ እትሽመም። ንጋሻ ሰብ ዘይንሕግዘሉ ምኽንያት፡ ዝተሓገዝዎ ማልስ ክኸፍሉ ስለ ዝደልዩ፡
ብስትራተጂካዊ መዳይ እውን ይህቡ
“ሓደ ወዲ ኣሞይ ዝብጸሓኒ ኸማን ናይ ተቐበልቲ ሰባት ህይወት ከማን፡ ካልእ መዓልቲ እቲ ጋሻ ክሕግዘና ዘሎ ብሓሳብ ኣብ ዘይተደልየ ጭንቀት እዮም
እዮም። ክህቡ እንከለዉ፡ ብመንጽሩ
ኣሎ።” ፈጺሙ ዘቕስን ኣይኰነን። ሰባት ተኽእሎ ውሑድ ኰይኑ ስለ ዝስመዓና ዝሽመሙ። ስለዚ ልግስን ጠማዕነትን
ማዕሪኡን ልዕሊኡን ከም ዝቕበሉ
“እሞ እንታይ ደኣ ትብሊ ኣለኺ?! ንኽትብለጸሎም ዕድል ስለ ዘይሃቡኻ እዩ። ንኣዕሩኽትናን መሳርሕትናን ናይ ሰባት፡ ዋላ ብዝተፈላለየ መልክዕ
ከረጋግጹ ይደልዩ።
ብዘይምሃብን ምቕባልን …።” እንተ ትቕየመሎም ኣለኻ፡ ኣብ ክንሕግዝ እንከለና ግዳ፡ ብግደኦም ይዅን እምበር፡ ንተዳረግቲ ሰባት ከቶ
ተቐበልትን ተዳረግትን ስርዓተ
ቅድሚ ቴክኖሎጂካዊ ሰውራ መወዳእታ ንስኻ ኢኻ እትብደል። ተመሊሶም ከም ዝሕግዙና ብውሽጥና ኣየደቅሶምን እዩ።
መርበብ ክፈጥሩ እንከለዉ፡ ኣብ ቀረባ
ብቴለፎንን ኢ-መይልን ክንራኸብ ኣቀራርባኻ ካብ ሰብ ናብ ሰብ ዝፈላለ ንተኣማመን ኢና።
መጻኢ መን ክሕግዞም ከም ዝኽእል
ከምኡ’ውን፡ ብማኪናን ነፋሪትን እንተ ዀይኑ፡ ነቲ ተዋስኦ ክትዋጽኦ እዚ ዅሉ ግዜ ሓቂ ዘይክኸውን “ንስራሕካ ህይወት እንተ ሂብካዮ፡
እዮም ኣብ ግምት ዘእትዉ። በዚ
ክንጐዓዝ ዝሕግዘና፡ ደቂ ሰብ ኣብ ክኸብደካ እዩ። ምስ መሳርሕትኻ ከም ዝኽእል፡ ኣብቲ ዓውዲ መጽናዕቲ ስራሕካ ህይወት ይህበካ።” - ማሪያ
መሰረት እንታይ፡ መዓስን ብኸመይን
ውሱን ማሕበረሰብ ተደሪትና ክንነብር ክትህሉ እንከለኻ ዕትብ ክትብል፡ ምስ ዘካየዱ ቀለም ጸገባት የረጋግጹ። ገለ ረንተሪያ
ክሕግዙ ከም ዘለዎም ይሰርዑ።
ኢና እንግደድ ነይርና። እቲ ዝርካቡ ናይ ቀረባ ሓላፊኻ ኣብ ትህልወሉ ናይ ቀረባ ኣዕሩኽትናን መሳርሕትናን “ህይወት ብዓባያ ኵነተ ምሃብን
“ሕኸኸኒ ክሓኽኸካ!” ዝብል
እትረኽቦ ሰብ ከኣ ቅኑዕን ቅሉዕን ‘ሸኸርከር’ ክትብል፡ ኣብ ዘይመዋድቖኻ ከም መወዳድርቶም ስለ ዝቘጽሩና፡ ኣብ ምቕባልን እያ።” - ስተቨን ሬድሄድ
መትከል እዮም ዘዘውትሩ። ‘እንተ
ነይሩ። ኢኻ ኣብ መወዳእታ እትዓልብ። ምሕጋዝና ንጡፋት ዘይክዀኑ ይኽእሉ ይቕጽል
ሓጊዝካኒ ክሕግዘካ እየ።’ ካብ ዝብል
ሓዳስ ኤርትራ መበል 29 ዓመት ቁ.182 1 ሚያዝያ 2020 - ገጽ 6

ኵርናዕ
ተ
ማ
ሃ
ሮ
ኵርናዕ ተ ሱራፌል ተስፋብሩኽ
መሃሮ ዓፍራ ናይ ሳሙና እንታይ’ዩ ዝጠቅም
ብዙሕ ግዜ ምስ ማይ ዝራኸቡ
ነገራት፡ ይንኣስ ይዕበ ዓፍራ ይፈጥሩ
እዮም። ኣብ ዝተዓሸጉ ጋዝ ዝርከቦም
ልስሉስን ኣልኮላዊን መስተ እናክኽፈቱ
ይዓፍሩ እዮም። ብዓቢኡ ዝተፈላለዩ
መጸራረዪ ጥረ ነገራት - ከም ሳሙና፡
ኦሞ፡ ሊሊን ሻምፖን ዝኣመሰሉ -

Common Mistakes
ብዙሕ ዓፍራ ይፈጥሩ። እዚ ዓፍራ
እንግሊዝኛ ከመይ ገይሩ’ዩ ዝፍጠር?
ምስ እንግሊዝኛ ዝተሓሓዙ ትምህርታዊ ትሕዝቲ ኣብ ዓለም ዝተፈላለዪ ዓይነት
THE USE OF A WRONG TENSE ሳሙናን መሰልቱን ኣለው። ንኹሎም
ዘራኽቦም ሓደ ነጥቢ ኣሎ። ኩሎም
1. Using the past tense with a recent action, instead of
ዓፍራ ይፈጥሩ ምዃኖም እዩ። ኩምራ
the present perfect.
ሳሙናዶ ሻምፖ ወይ ኦሞ… ናይ
Don’t say: The clock struck. ዝተጠቕምካ ኣይኰነን፤ ኩሎም ምስ
Say: The clock has struck. ኣየርን ማይን ክሕወሱ እንከለው
If we are speaking of an action just finished, we must ዓፍራ ይፈጥሩ። እዚ ከመይ ኢሉ ከም በቲ ሓደ ወገኖም ከኣ ምስ ኣየርን ምስ ናይ ሳሙና ሜለኵላት ብዙሕ ዓፍራ
use the present perfect instead of the past tense. For ዝኸውን ምፍላጥ፡ ንኣገባብ ኣሰራርሓ ቅብኣት መሳሊ ርስሓትን ክትሓናፈጹ ይፈጠሩ። ነቲ ርስሓት ናብ ብዙሓት
instance, immediately after the clock strikes, we should ሳሙና ብኻልእ መገዲ ዝገልጽ እዩ። ይደልዩ። ሳሙና ናብ ማይ ምስ ፓርቲክላት ብምድቓቕ ብቐሊሉ
not say “The clock stuck,” but “The clock has struck.” ሳምና ከም ዝዓፍር ዝገብሮ “ኣዕፋሪ ኣእተና፡ በቲ ሓደ ወገኑ ምስ ናይ ማይ ተሓጺቦም ከም ዝኸዱ ይገብሩ።
ኣካል” (foaming agents) ዝብሃል ሜለኵላት፡ በቲ ሓደ ከኣ ናብ ኣየር ዓፍራ ክቢኣዊ ቅርጺ ኣሎዎም።
2. Using the simple present instead of the present perfect. ይለግብ። ኣብዚ ኣጋጣሚ ዝተጸምዱ
ቀመም እዩ። እዞም ኣዕፈርቲ ኣካል እቲ ኣብ ሞንጐኦም ዝተሓንቀ ኣየር
Don’t say: I am in this school two years. ዝብሃሉ ቀመማት ከም ኣሞንዩም- ሜለኵላት ናብ ላዕለዋይ ገጽ ናይቲ ኣብ ትሕቲ ጸቕጢ ዝርከብ ኰይኑ፡
Say: I have been in this school two years. ላውሪል-ሳልፌት፡ ሶዲየም- ዶዲካይል- ማይ ክወጽእ ይቃለስ። ኣብዚ ከኣ ከም ባልኛ ከም ዝኸብብ ይገብሮ።
The present perfect (and not the simple present) must ሳልፌትን ሶድየም ላውረት ሳልፌትን ሰለሰተ ቀጸላ ይፍጠር። ናይ ሳሙና ኣብ ኣየር ከም ዘንሳፍፍን ንላዕሊ ከም
be used for an action begun in the past and continuing ዝኣመሰሉ እዮም። እዞም ቀመማት ሜለኵላት ዘሎዎ ቀጸላ፡ ናይ ማይ ዘብልን ዝገብሮ’ውን ንሱ’ዩ። ተዓቢጡ
into the present. “I have been in this school two years” እዚኦም ብዘይካ ምዕፋር፡ ኣብ ላዕለዋይ ቀጸላ፡ ሳልሳይ ቀጸላ ከኣ ካብቲ ቀንዲ ዝጸንሐ ኣየር ክወጽእ ምስ ጀመረ፡
means I am still here. ገጽ ማይ ንዝፍጠር “ተንሽን” ከጕድሉ ኣካሎም ክሃድሙ ዝቃለሱ ናይ ሳሙና ክሳብ ዝትኰሱ ክምጠጡ ይጅምሩ።
ይኽእሉ። ኣብ ቈርበት ንዝርከብ ሜለኵላት ዘቝሙዎ ቀጸላ እዩ። ስሕበት ከኣ ስርሑ ከይተርፍ ነቲ
3. Using the simple present instead of the present perfect ቅብኣት (sebum) ብምስባር ንርስሓት ውጽኢት ናይዚኦም ሰለስተ ቀጸላ፡ ሓደ ጸረርታ ማይ ካብ ላዕሊ ንታሕቲ
in the answer to a “since” clause of the time. ተሓጺቡ ከም ዝኸይድ ይገብሩ። ንጹል ዓፍራ ይፈጥር። እዚ ኣገባብ ከም ዝወርድ ይገብሮ። ብተወሳኺ
Don’t say: Since he came, we are happy. ማይ ዝሓዘ ቢኬሪ ኣሎ ንበል። ኣብቲ ብቕልጡፍ ምስ ዝደጋገም ምልእ ኣብ ነስተብህለሎም ግዜ ሕብሮም
Say: Since he came, we have been happy. ብኬሪ ዝርከቡ ናይ ማይ ሜለኵላት ዝበለ ዓፍራ ክንረክብ ንኽእል። ክለዋወጥ ንርኢ ኢና። ዝበዝሐ ግዜ
The verb in the answer to a “since” clause of time is ንሓድሕዶም ብማዕረ ርሕቀትን ዝተፈላለየ ምዕራፍ ናይ ሳሙና ከኣ ሕብሪታት ቀስተደበና ይረኣዮም።
generally in the present tense. ሓይሊን ዝተተሓሓዙ እዮም። እቶም ሜለኵላት እምበር ኣብ ምጽራይ ዓፍራ ንኽልተ ብርሃን ብሓደ
ኣብ ውሽጢ ዝርከቡ ብኹሉ ወገኖም ርስሓት ብሉጽ ዝገብሩዎ ምኽንያት ክጽምብሮም እንከሎ ዝፍጠር ሕብሪ
***
ምስ ከምኦም ዝኣመሰሉ ሜለኵላት እዮም። ኣቐዲምና ንምትሕሓዝ ናይ እዩ።
Source: COMMON MISTAKES IN ENGLISH ብዙርያኦም ይተታሓሓዙ። ኣብ ማይ ሜለኵላት ርኢና ነይርና። ካብ ሳሙና ዝርከብ ዓፍራ ተወሳኺ
ላዕለዋይ ገጽ ናይቲ ማይ ዝርከቡ ኣብ ላዕለዋይ ገጽ ዝርከቡ ናይ ጥቕሚ’ውን ኣሎዎ። ብዘይካ ርስሓት
ሜለኵላት ግን ብልዕሊኦም ምስኦም ማይ ሜለኵላት ኣብቲ ላዕለዋይ ገጽ ምጽራይ ኣብ ዝተፈላለዩ መዘናግዒን

ግ ንብልሒ ተመሃሮ ዝሕግዝ ኣዘናጋዒ ግድላት ዝተሓሓዝ ሜለኵል የብሎምን። ስለዚ ውጥረት ከም ዝፈጥሩ’ውን ርኢና። ስነ- ፍልጠታዊ መጽናዕቲታትን
ምስቶም ብጐድኑን ትሕቲኡን ዘለው ሳሙና ምስ ማይ ክሕወስ እንከሎ ነዚ ይሕግዝ’ዩ። ኣብ ሳሙና ዘሎዎ
ድ ት ም
ስ ሪ
ውጥረት የጕዱሎ እዩ። ናይ ሳሙና
ኮ
ኣትሪሩ ክተሓሓዝ ክግደድ እንከሎ ማይ፡ ኣየር ብእታው ንዝተፈላለየ
ል ሓደ ውጥረት (ተንሽን) ይፈጥር። ሜለኵላት ብማእከል እዞም ናይ ማይ
ሜለኵላት ጥሒሶም ስለ ዝሓልፉ፡
ጂኦሜትሪኣዊ ዝምድናታት፡
ንዝተፈላለዩ ምስ ኦፕቲካል ለንስን
ኣብ ሳሙና ዝርከቡ ሜለኵላት
እዚ ጸወታ ወይ ግድል “ስትሪምኮ” ይብሃል። ንሰዶኮ ዝመስል ጸወታ ከም ናይ ማይ ሜለኵላት ኣይኰኑን። ክፈላለዩ የገድዱዎም። እዞም ናይ ኤለክትሪካል ሰርኲዪትን ዝተሓሓዝ
እዩ። እዚ ብግራባርቻክ ዝተባህሉ ስድራ ዝተማህዘ ኰይኑ፡ ኣብ ክልሰ-ሓሳባት ክትሓዋወሱ እዮም ዝፈትው። ብሓደ ሳሙና ሜለኵላት በቲ ሓደ ጐድኖም ቍጽሪኣዊ ግዳላትን ንምፍታሕ
ትርብዒት - ናይ ላቲን ፈላጥ ስነ-ቍጽሪ ሊዮናርዶ ኢለር (18 ክፍለ-ዘመን) ወገኖም በቲ ማይ ክስሓሓቡ እንከለው፡ ምስቲ ርስሓት ይተሓሓዙ። ብዝሒ ይሕግዝ’ዩ።
ዝተመርኰሰ እዩ።
ኣገባብ ኣጸዋውታኡ፤ ኣብዛ ትርእዩዋ ሰደቓ፡ 7ተ ብ7ተ ዝተሰርዓ ዓንኬላት
ኣለዋ፡ እዘን ዓንኬላ ቍጽሪታት እየን ዝሕዛ። ካብ 1 ክሳብ 7 ድማ ይምልኣ።
ካብ 1 ክሳብ 7 ዘለዉ ቍጽሪታት ንትኹልን ንጋድምን ልክዕ ከም ሰዱኮ
ክድገሙ የብሎምን። ኣብቶም ብመስመር ተራኺቦም ዘለዉ ዓንኬላት’ውን
ሓዊ ሓዊ ካብ እሳተ-ጎመራ፡ ጩራታት ጸሓይን በርቂን ካብ
ዝተላዕለ ባርዕ ዝተረኽበ ክኸውን ከም ዝኽእል ይግመት።
ነዚ ዝረኸቡ ቀዳሞት ደቂ-ሰብ መግቦም ንምብሳል፡
ክድገም የብሉን። ንምማቝ፡ ጸላእቶም ንምስጓግን ከባቢኦም ንምብራህን
(መልሲ፡ ካብ 1 ክሳብ 7 ዘለው ቍጽሪታት ንትኹል፡ ንጋድምን ብሕንጻጽ ክጥቀሙሉ ክኢሎም። በቲ ዝደልዩዎ ዓቐን ክቈጻጸርዎ
ተታሒዞምን ኣብ ዝርከቡ ዓንኬላት ክድገሙ የብሎምን።) ዝኽእሉ ሓዊ ክፈጥሩን ክጥቀሙን ዝኸኣሉ ሰብ ቅድሚ
790,000 ዓመታት ዝነበሩ ወለዶ ምዃኖም ይግለጽ።
ሓዊ፡ ኦክሲጀን ንኻልኦት ባእታታት ከቃጽሎም እንከሎ
ዝፍጠር ሓደ ውጽኢት ከሚካላዊ ውህደት’ዩ። ነዚ ፍልጠት
ድሒርና ዝተፈጠርና ኣጸቢቕና ንፈልጦ ኢና። እቶም
ቀዳሞት ኣየናይ’ዩ ምስ ኦክሲጀን ተዋሃሂዱ ዝያዳ ቀልጢፉ
ዝቃጸል ብስነ-ፍልጠት ዋላ ደኣ ኣይፍለጡ እምበር ሓዊ ኣብ
ዝደለዩዎ ግዜ ከዕብዩዎን ከንእሱዎን ይኽእሉ ነይሮም።
ሎሚ ዘይበሰለ መግቢ ይትረፍ፡ ዘይወዓየ መግቢ ክንበልዕ
ዘይንኽእል ኴይና ንርከብ። መግብና ንምውዓይን ምብሳልን ሓዊ ኣብ ፈለማ ከም ኵሎም ዓበይቲ ፍልጠታት
ከኣ ሓዊ ኢና እንጥቀም። ሓዊ ኣብ ዝበዝሐ ሕብረተሰብ ስነ-ፍልጠት ዘፍርሕ ክኸውን ንቡር እዩ። እቶም
ዓለም ሓደ ኣገዳሲ ኣምር እዩ። ብዘይ ሓዊ ህይወትና ድሒሮም ዝተፈልጥሩ ዝምእዕበሉ ሰብ 18 ክፍለዘመን
ከመይ ምዀነ ኢልና ክንሓስብ ንኽእል ኢና። ብውሕዱ ንኤለክትሪክሲቲ እፈርሑዎ ምንባሮም ይፍለጥ እዩ። እቶም
መግብና ከንብስል ኣይምኸኣልናን። ኣብ መነባብሮና ሃዲኖም ጥረ ስጋ ዝምገቡ ቀዳሞት ክፈርሑዎ ንቡር እዩ።
እንጥቀመለም ብዙሓት መሳርሒታት ብዘይ ሓገዝ ሓዊ ሰብ ካብ ካልእ እንስሳ ዝፈልዩ ናይ ምሕሳብ ክእለቱ እዩ።
ክስርሑ ኣይክእሉን። ሰብ ሓዊ ምስ ረኸበ ብዝግባእ ነቲ ኣብ ከባቢኡ ዝተፈጥረ ሓዊ ከስተውዕለሉ፡ ከጽንዖን
ክጥቀመሉን ክቈጻጸሮን ምስ ጀመረ ኣብ ህይወቱ ሓደ ክላመዶን ክኢሉ። ኣብ ማዓልታዊ ናብራኡ ከም ዝኣቱ
ዓቢ ዝላ ኣርእዩ እዩ። ብሓዊ ዝጀመረ ከኣ ኣብ ዋዒ ገይሩ። ህይወቱ ድማ ኣዝያ ቀሊላ። ኣብ ገለ ወቕቲታት
ዘሎዎ ርድኢት ከዕቢ ክኢሉ። በዚ ናይ ዋዒ ፍልጠት ከኣ ዝወርዶም ዝነበረ ቀዝሒ ዝፍወሰሉ መገዲ ረኺቡ። ኣብ

ጥቕሲ “እታ ዝለበመት ኣእምሮ ገና ትመሃሮ

ኣለዋ፡”
ንዓለም ዝለወጡ ቀመማት፡ መሳርሒታት፡ ናይ መጓዓዝያ
መሳለጥያ፡ ናብ ህዋ ዝውንጨፋ መንኰርኰራት፡ ወዘተ.
ሓደ ነገር ተሞርኵሱ ዝኸይድ ዝነበረ ኣመጋግባኡ ኣማራጺ
ረኺቢሉ። ሓዊ፡ ወዲ- ሰብ ተራቢሑ ንዓለም ክመልኣ
እ ዚ ክስራሕ ክኢሉ’ዩ። ካብ ዝሓገዙ ተርጋእቲ ደገፍቲ ሓሳባት ወዲ-ሰብ ክኽውን

ሰሙን
- ጆርጅ ሳንታያና ከኣለ።
ቀዳሞት ደቂ-ሰብ ንሓዊ መዓስን ኣበይን ረኺቦሞን
ንትምህርቲ፡ ምህዞ፡ ርኽበትን ሓፈሻዊ ህይወትን ዝገልጽ ጥቕሲ ጀሚረሞን ብልክዕ ኣይፈለጥን እዩ። እቲ ናይ መጀመርታ (ምንጪ፡ Hebrew University of Jerusalem)
ሓዳስ ኤርትራ መበል 29 ዓመት ቁ.182 1 ሚያዝያ 2020 - ገጽ 7

• Knowledge and Experience.

VACANCY ANNOUNCEMENT • 2 – 3 years analytical laboratory experience with water exposure
Technical Skills
• Computer Literacy (MS Office – Intermediate, Excel – Advanced) and
Bisha Mining Share Company is inviting applicants for the following positions for
understanding relevant legislation.
Bisha site project: -
• Good understanding of National legislation & standards and data management
1. Position: Air Condition Technician
and Analytical skill , problem solving & Admin skills
Department: Process Stream/ Engineering Process plant
Behavioural Skills
Number Required: 01 (one)
• Communication (English and local language) and assertiveness, Interpersonal
PRIMARY PURPOSE
relations, Integrity, ability to work towards strict deadlines, prioritizing skills and multi-
• Carries out Installation and maintenance of all Air Conditioners and all kinds of
skilling High level of accuracy and discretion and Self-motivation
Cooling units on the Mine.
4. Position: Air Monitoring Officer
MAIN FUNCTIONS
Department: Environment
• Planning
Number required: One (01)
• Implementation of the plan
PRIMARY PURPOSE
• Reporting
• To develop and implement air quality,emission and noise management plan to
UNQUE REQUIRMENTS/ OTHER INFORMATION
ensure the protection and sustainability of environment. Follow up on the implimetation
• Candidate employment age 55 years maximum and must be physically and
plan and conduct environmental impact assessment. Eritrean legislation and the
medically fit for work.
International Finance Corporation Performance & other relavant Standards need to be
• Candidate must be able to recognize coloring of electrical conductors ( Visually
followed
not Color blind).
MAIN FUNCTIONS
• Must be able to work outside exposed to Heat ,wind and dusty environments
1. Plan air quality,emission and noise management plan
and must be able to work at Heights.
2. Follow-up on the Implementation Plan.
• Must be able to walk far distances to attend to Air conditioners in Housing or
3.Prepare the “Management Plan” & Standard Operating Procedures (SOP).
plant Complex.
4. Writing Reports
• Must be able to interpret electrical schematics and be electrically qualified up to
5. Data Controlling
380Vac 3 phase.
6.Supervise/Manage team
Knowledge, Experience and Skills
Knowledge ,Experience and skills
Qualifications:
Qualifications:
• Technical college Electrical/ Mechanical Diploma.
• Degree (BSc) in Environmental Sciences Or natural sciency or meterology or
• Technical college HVAC diploma.
other related science
Knowledge and Experience:
• 5 years relevant experience (air quality related activities )
• 3 - 5 years relevant experience
Technical Skills
Technical Skills
• Computer Literacy (MS Office – Intermediate, Excel – Advanced) and other
• Computer Literacy (MS Office Intermediate).
software, Understanding relevant legislation and attention to detail, Good analytical and
• Attention to detail, Problem solving and troubleshooting skill, Analytical skill and
problem solving skill and reasonably fit and capable of lifting up to 30 kg, Good
Electrical experience and Natural Customer Service & Sales Skills.
communication skills are important in this job and expierance of presenting report in
• Knowledge of HVAC Safetv Standards and Protocols and Willingness to
variouse form, Data management and good understanding of National legislation &
Continue Learning About HVAC Technoloqies and Supervisory experience.
standards, Environment and sustainability issues and Admin skills and driver licence
Behavioral Skills
Behavioral Skills
• Communication in English, Integrity and Self-motivation, High level of accuracy,
• Communication (English and local language), assertiveness, Interpersonal relations
Prioritizing skills & multiskilling and Ability to work towards strict deadlines.
and integrity, Team work, Prioritizing skills & multi-skilling, Ability to work towards
2.Position: Engineering Project Administrator
strict deadlines, High level of accuracy, Discretion and self-motivation, Enthusiastic & self
Department: Engineering and Maintenance
motivated and display accountability & responsibility.
Number Required: 01 (one)
PRIMARY PURPOSE
General Information and other requirements:
• Assist the Engineering Projects Superintendent and Supervisors in managing all
 Place of Work: Bisha.
project administrative work. This includes Document Control, Meeting organization, Time
 Salary: As per Company salary scale.
Sheet Management and Safety related matters on a daily basis.
 Type of Contract: Indefinite
• Responsible for executing routine/non-routine work within the context of project
Additional requirements for Nationals:
progress policies, procedures and work practices, e.g. generate reports, recordkeeping, etc.
 Having fulfilled his/her National Service obligation and provide evidence of
MAIN FUNCTIONS
release paper from the Ministry of Defense.
• Recording Projects Data & Control of project documents.
 Present clearance paper from current/last employer.
• Reporting on Project Administrative matters.
 Testimonial documents to be attached (CV, work experience credentials, a copy
• Planning and Implementation of Document Control.
of your National Identity Card etc.).
• Organize project electronic and hard copy files for easy traceability.
 Only shortlisted applicants will be considered as potential candidates for an
Knowledge, Experience and skills
interview.
Qualifications:
 Application documents will not be returned to sender.
• Tertiary Qualification in Administration or equivalent.
 All applications should be sent through the post office.
• Qualification or Competency in Computer literacy (Navision, Access and
 Deadline for application: 10 days from the day of publication in the Newspaper.
Microsoft Office suite).
 Address: Please mail your applications to;
• English Proficiency (Mandatory).
Bisha Mining Share Company,
Technical Skills
P. O. Box 4276 Asmara, Eritrea
• Computer Literacy (MS Office suite), Attention to detail, Problem solving skill,
 Note to Eritrean applicants:
Analytical skill and Financial Management Skills.
Please send a copy of your application to
Behavioral Skills
Aliens Employment permits Affairs,
• Communication (English), Assertiveness, Interpersonal Relations, Integrity and
P. O. Box 7940 Asmara, Eritrea.
Discretion, Prioritization skills & multi-skilling, Ability to work towards strict deadlines and
Self-motivation.
3. Position: Water Laboratory Technician
Department: Environment
Number required: One (01)
ምልክታ
ብስም ገነት ቀለታ ኣስመሮም ዝተመዝገበ ብቁ.ፍ.ዋኒን ASL00028217 ዝኾነ ኣብ ዞባ
PRIMARY PURPOSE ማእከል ን/ዞባ ኣባሻውል ጎደና 407 ቁ.ገዛ 59 ዝርከብ ናይ ዱኳን ትካለይ ንወ/ሮ ሊያ
• Responsible for ensuring that the monitoring schedule is completed on schedule. ኣብርሃ ኣሚነ ኣድራሻ ዞባ ማእከል ን/ዞባ ሰምበል ጎደና ሞልቂ ቁ.ገዛ 20
Train laboratory staff in good practice. Undertake basic analysis as required and prepare
samples for laboratory analysis by external laboratory. ካብ ዕለት 1/01/2020 ክሳብ ዕለት 31/12/2022 ኣካሪየዮ ስለዘሎኹ ዝቓወም ምስ
MAIN FUNCTIONS ዝህሉ እዚ ምልክታ እዚ ካብ ዝወጸሉ ዕለት ኣብ ወሽጢ30 መዓልቲ ስልጣን ንዘሎዎ ቤ/ፍ
1. Procedure Control.
2. Laboratory Analysis.
ተቓውሞኡ የቕርብ።እንተዘይ ኮይኑ ዝቃወም ኣካል ከምዘየለ ተቖጺሩ እቲ ናይ ክራይ
3. Writing Reports. ውዕል ሕጋዊ ምዝገባ ከምዝፍጸመሉ ኣፍልጥ።
4. Supervise team. ገነት ቀለታ ኣስመሮም
Knowledge, Experience and skills
Qualifications ሕጋዊ ወኪል ከበደሽ ሃይለ ከሰተ
• Diploma ( Chemistry, Chemical Technology, Science or related field )
ሓዳስ ኤርትራ
ዕዮ
ኣብዚ ሕጂ እዋን ዓለምና ሰፊሕ ዝኾነ
ለበዳ ኮሮና ቫይረስ ኣጋጢሙዋ ይርከብ።
እዚ ሕማም፡ ኣብ ወርሒ ታሕሳስ ኣብ ሃገረ
ቻይና ዝጀመረ ኰይኑ፡ ኣብዚ ሕጂ እዋን
ዳርጋ ኣብ ምሉእ ዓለም ተዘርጊሑ ኣሎ።
እቲ መልከፍቲ ብቕልጡፍ እናስፋሕፍሐ
ኣብ ዝኸደሉ ዘሎ ግዜ፡ ብሚኒስትሪ ጥዕና
በብእዋኑ ዝወሃብ ዘሎ ሓበሬታ፡ ንኹላትና
ብማዕረ ዝምልከትና ንድሕነትናን ድሕነት
ካልኦት ወገናትን ክንብል ግድን ክንገብሮ
ዘለና እዩ። እንተዀነ፡ ብዙሓት ሰባት ነዚ
ዝወሃብ ዘሎ መምርሒታት ሸለል ብምባል፡
ብዘይ ዝኾነ ስክፍታ ክንቀሳቐሱ ይረኣዩ
ኣለዉ። ሸለልትነት ድማ ንዓናን ንህዝብናን
ኣብ ሓደጋ ዘእቱ ተግባር እዩ። ገለ ሰባት
ካልኦት ንዝወስድዎ ስጉምትታት ብፍርሒ
ዝምልከትዎ ኣይተሳእኑን። እዚ ግን
ምልክት ሓልዮት እምበር ፍርሒ ከምዘይኮነ
ብምርዳእ፡ ጥንቃቐን ንቕሓትን ናይ ህዝብና
ብሓፈሻ ናይ ወለዲ ድማ ብፍላይ ክብርኽ
ክንሰርሕ ናይ ኩልና ሓላፍነት’ዩ።
እዚ ኣብ ላዕሊ ተገሊጹ ዘሎ፡ ከም
መእተዊ ወሲድና ኣብዚ ብፍሉይ ክዛረበሉ
ዝደሊ፡ ብሰንኪ እዚ ለበዳ ኮሮና ቫይረስ
ንድሕነት ተባሂሉ ትምህርቲ ተቛሪጹሉ
ኣብ ዘሎ እዋን፡ ወለዲ ንደቆም ክገብርዎ
ዘለዎም እዩ። ቈልዑ መሰረታዊ መሰላቶም
ንክኽበር፡ ድሌታቶም ተማሊኡ ብኣካል፡
ማሕበራውን ስነ-ኣእምሮኣውን ተሃኒጾም
ንክዓብዩ ወለዲ ልዕሊ ዝኾነ ሓላፍነት
ዝስከሙን ልዑል ተራ ዝጻወቱን’ዮም።
ኩልና ወለዲ ኣብዚ ኣጋጢሙ ዘሎ ሕማም
ኮሮና ቫይረስ ከይተሰናበድና፡ በታ ዘላትና
ዓቕሚ ዝበለጸ ረብሓ ደቅና ብምቕዳም
ድሕነትናን ድሕነት ደቅናን ንምውሓስ
ዝዓለመ’ዩ።
ሕማም ኮሮና ቪይረስ፡ ኣብ ዓለም
ሂወት ብዙሓት ሰባት ብፍላይ ድማ
ወለዲ ብኣሉታ ጸልዩ ኣሎ። ምዕጻው
ኣብያተ ትምህርቲ፡ ምዕጻው ስራሕ፡ ወይ
ኣብ ገዛ ኮይንካ ምስራሕ፡ ክሳብ ሰለስተ
ሜትሮ ተረሓሒቕካ ምንቅስቓስ፡ ልዕሊ
10 ሰባት ዘይምእካብ፡ ወይ ልዕሊ 10
ሰባት ኣብ ዝተኣከቡሉ ኣጋጣሚ ወይ ቦታ
ዘይምርካብ ወዘተ ዝብሉ ሓበሬታታትን
ተግባራትን ኣብ ኩሉ ሰብ ጸቕጢ’ኳ
እንተፈጠረ፡ ካብኡ ናብኡ ግን ኣብ ወለዲ
ዝለዓለ ጸቕጢ ፈጢሮም ይርከቡ። እዚ
ግን፡ ንኩላትና ንክሕሸና ግድን ክንቅበሎ
ዘለና መምርሒታት ምዃኑ ተገንዚብና፡ ነዚ
ኣጋጢሙ ዘሎ ስግኣትን ዝፈጠሮ ጸቕጢን
ንምክልኻል ነተግብሮ። ግብራውነቶምን
ተፈጻምነቶምን ድማ ሓላፍነት ነፍሲ-ወከፍ
ዜጋ ምዃኑ ነገንዝብ።
ሓደ ኣብ ሓደ ግዜ፦
ኣተሓሳስባና ብእወታ ብምቕናይ፡
ቤት ትምህርቲ ብምዕጻዉ ደቅና ኣብ ገዛ
ምውዓሎም ብእወታ ንረዳኣዮ፣ ምስ ደቅና
ዘለና ዝምድና ብምሕያል ከኣ፡ ዝያዳ
ፍቕርን ሓልዮትን ከምዝረኽቡ ክንገብር
ንኽእል ኢና። ደቅና ፍቕርን ውሕሰነትን
ከምዝስምዖም ምግባር ናትና ሓላፍነት’ዩ።
ብተወሳኺ፡ ምስ ነፍሲ-ወከፍ ውላድና
ነሕልፎ ሰዓታት ክንምድብ ኣለና።
ብመንጽር ዘለናን ክህልወና ዝኽእልን ግዜ
ምርኩስ ብምግባር፡ ንሓደ ቈልዓ ብውሑዱ
ዕስራ ደቒቕ ዝኸውን ግዜ ክንምድበሉ
ይግባእ። እዚ፡ ኣብቲ ዘለና ግዜ ዝምርኮስ’ዩ።
ንደቅና እንታይ ክገብሩ ከምዝደልዩ
ማሕበራዊ ዕብየት
ንውሑስ ስራሕን ማሕበራዊ ድሕነትን
ብምትሕብባር ሚኒስትሪ ዕዮን ማሕበራዊ ድሕነትን ዝዳሎ ዓምዲ
እዋናዊ መልእኽቲ ንወለድን ኣለይትን ቈልዑ
ኣብ ግዜ ሕማም ኮሮና ቫይረስ
ክንሓቶም ኣለና። ኣካላዊ ርሕቀቶም
ብዝሕሉ፣ ክገብርዎ ዝደልዩ፡ ዘዘናግዕም
ርእሰ-ምትእምማን ዝፈጥረሎም ዝኾነ ዓይነት
ንጥፈት ክትግብርዎ ከነተባብዖም ይግባእ።
ትሕቲ ዓሰርተ ዓመት ዝዕድመኦም
እንተዀይኖም፡ መዝሙር ብምዝማር፡
ዛንታ ወይ ጽውጽዋይ ብምንጋር፡
መጽሓፍ ብምንባብ፡ ስእሊ ብምስኣል ወዘተ
ከምዝዘናግዑ ንግበር። ብብዙሓት ወለዲ
ዝርአ ዘሎ ግን 24 ሰዓት ኣብ ገዛ ብዘይ
ዝኾነ ንጥፈት ከምዝጸንሑ ምግባር’ዩ።
እዚ ግን ኣብ ካልእ ጭንቀት ከውድቖም
ስለዝኽእል፡ ተመራጺ ኣይኮነን።
ካብ 10 ክሳብ 15 ዓመት ዝዕድመኦም
ዝበጽሑ ቈልዑ ድማ፡ ምሉእ ኣቓልቦ
ብምሃብ፡ ብኽፉት ልቢ ክንቀርቦም ኣለና።
ዝያድ ክጭነቑ ዝኽእሉ ድማ ኣብዚ
ዕድመ ዝርከቡ’ዮም። ኣብ ካንሸሎ ናይ
ገዛ ብሓንሳብ ኣካላዊ ርሕቀት ብምሕላው
ምንቅስቓስ ምግባር። ሙዚቃ ከምዝስምዑ
ወይ ምስ ልምድን ባህልን ሕብረተሰብና
ዝሳነ ዝጠቕሞም ፊልም ከምዝርእዩ ምግባር
ኣገዳሲ እዩ። ልዕሊ ኩሉ ግን ኩሎም
ትምህርቲ ዝጀመሩ ደቅና፡ ትምህርቶም
ከይርስዕዎ በብዓቕምና ናይ ነፍሲ-ወከፍ
ዓውደ-ትምህርቲ ክፍለ ግዜ (Time table)
ብምምዳብ ዘድሊ ሓገዝ እናገበርና ኣብ
መጻሕፍቶም ብምምርኳስ ባዕሎም ክመሃሩ
ነተባብዓዮም። ብብዝሒ ተለቪዥንን ረድዮን
ከምዝስምዑ ምግባር ተመራጺ ኣይኮነን።
ዛጊት ኣብ ሃገርና ኣብ ገዛ ክንጸንሕ ዝተወሃበ
መምርሒ የለን። ይኹን እምበር ጥንቃቐ
እንተዘይጌርና፡ ኩላትና ኣብ ገዛ ክንዕጾ
ከምንኽእል ምፍላጥ ኣገዳሲ’ዩ። መንግስቲ
ትምህርቲ ከቋረጽ ክገብር ከሎ፡ ተመሃሮ
ኣብ ከተማ ዘወር ክብሉ ክውዕሉ ስለዝደለየ
ከምዘይኮነ ንረዳእ። ዝበዝሕ ግዜኦም ምሳና
ከሕልፍዎ ኣለዎም። ካብ ካልኦት ሃገራት
ክንመሃሮ ዘለና ብዙሕ ሓቅታት ከምዘሎ
ምፍላጥ ከድልየና’ዩ። ዝበዝሕ ግዜኦም ኣብ
ደገ የሕልፍዎ እንተልዮም ኣብ ርእሲ ነዚ
ተላባዒ ሕማም ኮሮና ምቅልዖምን ካልእ
ዘይተደለየ ሕማቕ ነገራት - ከም መስተ፡
ዓመጽን ካልኦት ዘይተደለይቲ ወልፍታት
ዝኣመሰሉ ነገራትን ምዝውታር ክደፋፍኡ
ይኽእሉ ምዃኖም ምግንዛብ ከድልየና’ዩ።
ስለዚ ደቅና ዝበዝሐ ግዜኦም ናይ ግዜ ሰሌዳ
ብምውጻእ ናይ ነብሶም ምህናጽ መደባት
እናሰርዑ፡ ኣብ ገዛ ከምዘሕልፍዎ ክንገብር
ከም ወለዲ ዕዙዝ ተራ ክንጻወት እዋኑ
ዝጠልቦ መልእኽቲ’ዩ።
ነገራት ብእወታ ምዕቃብ፦
ደቅና ክሳብ ርእስና ዘሕምመና እናረበሹና፡
ብእወታዊ ዓይኒ ክንጥምቶ የብልናን - እሞ
ከኣ ምስ ዘሎ ጸቕጢ ናይዚ ሕማም። ሓደ
ሓደ ግዜ፡ “ፈጺምኩም ከምዚ ኣይትግበሩ”
ዝብል ደረቕ ትእዛዝ ክንህብ ንግደድ
ኢና። ንሳቶም’ውን ዝለመድዎ ምቁር ናይ
ትምህርትን ምዝንጋዕን ግዜ ስኢኖም ኣብ
ጸቕጢ ከምዘለዉ ክንርደኣሎም ይግባእ።
ኣቐዲምና እቲ ክገብርዎ ንደልዮም ነገራት
ወይ መምርሒታት ብእወታዊ መንገዲ
ምስ እወታዊ ቃላትን ሞጎስን ንሓብሮም
- ክርዱኡና’ዮም። ገለ ወለዲ፡ ስለምንታይ
ካብ ትምህርቲ ከምዝበኾሩ ወይ ንምንታይ
መበል 29 ዓመት ቁ.182
ትምህርቲ ከምዝተዓጽወ እናፈለጥና፡
ብፍኑው ደገ ከይዶም ክጻወቱ ሱቕ ኢልና
ንዕዘብ ኣለና። ንሳቶም ድማ ካብቲ ኣብ
ግዜ ትምህርቲ ዝእከብዎ ንላዕሊ ኣብ
ፈቐዶ ጎደናታትን እንዳ ሻሂታትን ብሓባር
ተኣኪቦም ክዘናግዑ ይውዕሉ ኣለዉ። እዚ
መልእኽቲ ብዛዕባ ቈልዑ ንዛረብ ስለዘለና
ንወለዲ ተባሂሉ እምበር፡ ብዙሓት ዓበይቲ
ሰባት’ውን ኣብዞም ኣብ ላዕሊ ዝተጠቕሱ
ወሃብቲ ኣገልግሎት ትካላት ተኣኪብና
ንንቀሳቐስ ኣለና። እዚ ግን ኣብዚ ሰዓት
ፍጹም ክንገብሮ ዘይብልና’ዩ።
ስለዚ ኣብዚ ሕጂ እዋን ልዕሊ ዝኾነ-
ይኹን ግዜ ንደቅና ብልዙብን ህዱእን
ኣገባብ ክነረድኦም ኣለና። ኣይትግበር ዘይኮነ
እቲ ክገብሮዎ ንደልዮ ክገብሩ ኣቐዲምና
ብእወታዊ ቃላት ክንነግሮም ይግባእ።
ከይተሓለልና ነዚ ሕማም ክንቈጻጸሮ
ንኽእል ኣብ ገዛና ኮፍ ኢልና እምበር
ኣብ ማሕበራዊ ምትኽእኻብ እናተሳተፍና
ከም ዘይኮነ ክንገልጸሎም ኣለና። ካልእ ከም
ብድሆ ክውሰድ ዝኽእል፡ ኣብ ሃገርና ኩሉ
ምንቅስቓስ ኣይኮነን ደው ኢሉ ዘሎ። ስለዚ
ንሳቶም ኣብ ገዛ ኮፍ ኢሎም ከለዉ፡ ንሕና
ንስራሕ ምኻድና ከም ሓለፋ ክወስድዎ
ይኽእሉ እዮም። ኣብዚ ህድእ ኢልና
ከነረድኦም ኣለና። ብዙሓት ቈልዑ ብፍላይ
ናይ ኣእምሮኣውን ምዕባለኣውን ስንክልና
ዘለዎም ቈልዑን ብዕድመ ንኣሽቱን
ትምህርቲ ከም ዝተዓጽወ ዘይኣመኑ
ስለዘለዉ፡ ብህድኣት ነረድኣዮም።
ዓው ዓው ኢልካ ምዝራብ ንዓናን
ንደቅናን ኣብ ጸቕጥን ቁጥዐን ዘእቱ
እዩ። ጽቡቕ ስነ-ምግባር ከርእዩ ከለዉ
ከነመስግኖምን ከነመጕሶምን ኣለና። ደቅና
ኩሉ ዝበልናዮም ወይ ዝኣዘዝናዮም ትእዛዛት
ክሰምዑና ይኽእሉዶ? ቈልዑ ከይትዛረቡ
ኢልካዮም ምናልባት ተሌፎን ኣብ ትዛረበሉ
ንኣስታት 15 ደቒቕ ዝኸውን ከይተዛረቡ
ክጸንሑ ይኽእሉ እዮም። ንምሉእ መዓልቲ
ግን ሱቕ ክብሉ ኣይክእሉን እዮም። ደቅና
ብኣገዳሲ ጉዳይ ክረኽብዎ ዝደልዩ ሰብ
እንተሃልዩ ብኣካል እንተዀይኑ ኣካላዊ
ርሕቀቱ ብምሕላው ነቲ ክረኽብዎ ዝደልዩ
ዘለዉ መዘናኦም ወይ መማህርቶም
ብዝጥዕም ኣገባብ ከምዝረኽብዎ ክንገብር
ንኽእል ኢና። እዚ ግን ብናትና ምክትታልን
ተዓዛብነትን ክኸውን ኣለዎ።
ዝተወደብካ ምዃን፦
ኮረና ቫይረስ ኩሉ ዑደት ናይ ስራሕና፡
ቤት-ትምህርትና፡ ከም ንሓድግ ጌሩና ኣሎ።
እዚ ድማ ንዓና ከም ወለዲ፡ ጥራይ ዘይኮነ
ወላ ንደቅና ክቕበልዎ ቀሊል ኣይኮነን።
ስለዚ ካልእ ሜላ ናይ መዓልታዊ ምንቅስቓስ
ወይ ምንባር ምፍጣር ኣገዳሲ እዩ።
ስለዚ ዝተወደበ ውጥን ናይ መዓልታዊ
ምንቅስቓስ ንናይ ምዝንጋዕን ዕረፍትን ግዜ
ኣብ ግምት ዘእተወ ምህላዉ ካብ ጸቕጢ
ከድሕነና ይኽእል’ዩ። ንኣብነት እቲ ሰሙን
ምሉእ ኣብ ቤት-ትምህርቲ ዘለዎም ክፍለ-
ግዜ ኣብ ገዛ ከምዝጥቀሙሉ ክንገብር ኣዝዩ
ሓጋዚ’ዩ። ንዕዮ ገዛን ዕዮ ክፍሊን ዝምልከት
ድማ እቶም ዓቕሚ ዘለና ወለዲ ወይ
ዓበይቲ ኣሕዋቶም ከነዳልወሎም ኣለና።
እዚ ክንገብር እንተዘይክኢልና መዓልታዊ
1 ሚያዝያ 2020 - ገጽ 8
ማሕበራዊ ድሕነት
ሽግር ኣለዎም። ብዛዕባ እዚ ጉዳይ ሓበሬታ
እትለዋወጠሉ ኣገባብን ቅኑዕ ሓበሬታ
ዝህቡ ሰባትን ክህልዉኻ ጽቡቕ እዩ። ዝያዳ
ራዕድን ጭንቀትን ዝፈጥሩልካ ውልቀ-
ሰባት ይኹኑ፡ ማሕበራዊ መራኸቢታት
እንታይ ከምዘንበቡ ወይ ከምዘጽንዑ
ዘይምጥቃም ካልእ ኣማራጺ’ዩ።
ክንውከሶምን ክንሓቶም ሓላፍነትና’ዩ።
መዓልታዊ ኣብ ደቅና ዝምዕብል ዘሎ
ካልእ ክንገብሮ ዘለና፡ ደቅና ብዛዕባ
ስምዒት ክነስተብህለሉ ኣለና። መብዛሕትኦም
ውሑስ ምሕላው ርሕቀት ክንምህሮም
ቈልዑ ክደኽሙ፡ ክጠምዩ፡ ወይ ክፈርሑ
ኣዝዩ ወሳኒ ነገር እዩ። እዚ ኣካል ናይቲ ናይ
ከለዉ ሕማቕ ባህርያት የርእዩ እዮም። እዚ
ምምዕባልን ምንባርን መሰል ቈልዓ እዩ።
ብዙሕ ሽግር የብሉን። ካብዚ ወጻኢ ፍሉይ
ብመሰረት ብሞያውያን ጥዕና ዝሕበረና
ስምዒታት ምስ ዘርእዩ ግን ዕቱብ ምክትታል
ዘሎ፡ ምስ ዝኾነ ሰብ ኣብ ንራኸበሉ ልዕሊ
ክንገብረሉ ኣለና። ምኽንያቱ ነዚ ዝምዕብል
ክልተ ሜትሮ ርሕቀትና ሓሊና ክንዛረብ
ዘሎ ሕማቕ ባህርያት ከይበኣሰ ከሎ ናብ
ወይ ክንከይድ ኣለና። ካልእ ምስዚ ተኣሳሲሩ
ጽቡቕ ክንመርሖ ስለዘለና’ዩ።
ዝኸይድ ብዛዕባ ምውጋድ ናይ ኢድ
ካልእ ንደቅና ጽን ኢልና ክንሰምዖምን
ሰላምታን ናይ ገጽ ምስዕዓምን እዩ። እዚ
ኣብቲ ዝምልከቶም ድማ ከነሳትፎምን ግዜ
ቫይረስ ብቐሊሉ ብኣፍ፡ ኣፍንጫን ዓይኒን
ክንህቦምን ኣለና። ምስ ደቅና ዝህልወና
ስለዝኣቱ ኩሎም ነዚ ቫይረስ ንምእታው
ርክብ ግሉጽነት ክህልዎ ኣለዎ። ደቅና
ዕድል ዝፈጥሩ መንገድታት ምዕጻው እቲ
እንታይ ከም ዝስምዖም ዘሎ ክነግሩና
እንኮ ኣማራጺ’ዩ። ነዚ ንምግባር እዩ ድማ
ከለዉ ክንሰምዖም ኣለና። ካባና ሓገዝን
ርሕቀትና ክንሕሉ፡ ናይ ኢድን ገጽን
ውሕሰነትን ስለዝደልዩ እዮም ዘካፍሉና።
ሰላምታ ክነወግድ ዝሕበረና ዘሎ።
ዋላ’ኳ ከምቲ ናይ ወለዲ ኣይኹን፡ ኩሎም
ምሕጻብ ኣእዳውን ምሕላው ጽሬትን
ቈልዑ ብዛዕባ እዚ ኮሮና ቫይረስ (ኮቪድ19)
ኣብ ቈልዑ ምስራጽ፦
ሓበሬታ ኣለዎም። ዘለዎም ሕቶታት
ብቐጻሊ ኣእዳውካ ምሕጻብ ኣሰልቻውን
ርእይቶታትን ጽን ኢልና ድሕሪ ምስማዕ፡
ደስ ዘየብልን ክመስል ይኽእል’ዩ። ስለዚ
ዕድመኦምን ዘለዎም መረዳእታን ኣብ
ቈልዑ ከም ባህሊ መታን ክቕበልዎ ጥበብ
ግምት ብምእታው፡ ሕማም ኮቪድ19 ዓሌት፡
ክንሕውሰሉ ከድልየና እዩ። ንኣብነት
ሕብሪ ቆርበት፡ ዕድመ፡ ሃብቲ፡ ቋንቋ፡ ኣህጉር
ደርፊ ወይ መዝሙር እናዘመሩ ከም
ከይፈለየ ንኹሉ ግቡእ ምክልኻል ዘይገበረ
ዝሕጸቡ ክንገብሮም ንኽእል። ብተወሳኺ
ብማዕረ ዘጥቅዕ ቅልጡፍ ተላባዓይ ሕማም
ብተደጋጋሚ ምስ ዝሕጸቡ ገለ መተባብዒ
ክነዳልወሎም ኣለና። “ኢድካ ብማይ ምዃኑ፡ መረዳእታ ክንፈጥረሎም እምበር
ኣይፈልጡን እዮም ኢልና ክንሓብኣሎም
ኣጠልቂኻ፡ ሳሙና ኣዕፊርካ፡ ብውሕዱ ን20
ካልኢታት ጽቡቕ ጌርካ ከተማዝዎ ኣለካ” ወይ ክፈርሑ ኢልና ቅኑዕ ዘይኮነ ሓበሬታ
ክንህቦም የብልናን። ስለ ዘፍራሕናዮም
ኢልና ክንምህሮም ይግባእ።
ኣብዚ ከም ወለዲ ወይ ኣለይቲ ክንፈልጦ ሓጊዝናዮም ማለት ኣይኮነን። ናይ ኩላትና
ንቕሓት እዩ ንምልባዕ ናይዚ ቫይረስ ክዓግቶ
ዘለና፡ ነዞም ኣብ ልዕሊ ቈልዑ ክትግብርዎም
ንሓስቦም ዘለና ንሕና ኣብነት ናይ ደቅና ዝኽእል።
እዚ ኣብ ላዕሊ ዘሎ ሓበሬታ ንወለዲ
ስለዝኾንና ኣብነት ንምዃን ንሕና ኣቐዲምና
ከነተግብሮም ዘለና ምዃኑ ክንዝንግዕ ዝምልከት ኮይኑ፡ ኩላትና ቈልዑ ድማ
ተረከብቲ ሃገር ከም ምዃንና መጠን
ኣይግባእን። ንሕና ኣብ ማሕበራዊ ርክባትና
ርሕቀትና ብምሕላው፡ ኣእዳውና ብግቡእ ድሕነትናን ድሕነት ወለድናን ንምሕላው
ነቲ ብወለድናን ኣለይትናን ዝወሃበና
እንተ ኣጽሪና፡ ደቅና ካባና ክመሃሩ ይኽእሉ።
ስለዚ ግበሩ ዘይኮነ ንሕና ብኣካል ከነርእዮም ሓበሬታ ኣብ ግብሪ ከነውዕሎ ይግባእ።
ኣብ ገዛውትና ይኹን ኣብ ካልእ ንገብሮ
ኣለና። ብፍላይ ኣብዛ ናይ ኣእዳው ምሕጻብ
ዝኾነ ብደገ ዝመጽአ ኣባል ስድራቤትና ምንቅስቓስ፡ ድሕነትና ብዝሕሉ ኣገባብ
ንፍጽሞ ከምዘለና ምርግጋጽ። ካልእ ድማ
ይኹን ክበጽሕ ዝመጽኣና ዘመድ ጎረቤት፡
ግድን ቅድሚ ዝኾነ ነገር ምትንካፉ ከምዚ ንወለዲ ዝበልናዮ፡ ናይ ግዜ ሰሌዳ
ኢዱ ክሕጸብ ኣለዎ። ኢድካ ተሓጺብካ ብምውጻእ ንኣካላውን ኣእምሮኣውን ህንጸት
ሒዝካዮም ዝመጻኣካ ንብረት ከም ሞባይል፡ ዝሕግዙ ንጥፈታት ከተካይዱ ንላቦ።
መፍትሕ ናይ መኪና፡ ገዛ፡ ወይ ካልኦት ኣብ መደምደምታ፡ ድሕነትናን ድሕነት
ነገራት ብቐጥታ ንቘልዑ ትህብ እንተሊኻ ደቅናን ካብዚ ዓለማዊ ስግኣት ብምዃን
ምሕጻብካ ትርጉም የብሉን። ስለዚ እዞም ሂወት ኣሽሓት ሰባት ቀዚፉ ዘሎ ሕማም
ኮሮና ቫይረስ ዘመሓላልፉ ንብረት ልክዕ ኮሮና ቫይረስ ንምክልኻል እዞም ዝስዕቡ
መምርሒታት ሚኒስትሪ ጥዕና ብግቡእ
ከም ኢድና ብግቡእ ክጸርዩ ኣለዎም።
ንከተል።
ዕጉስ ኰይንካ ጸቕጢ ምቁጽጻር፦
ሓደ፡ ምውጋድ ናይ ኢድ ሰላምታ፣
እዚ ዘለናዮ ጸቕጢ ዝበዝሖ እዋን’ዩ።
ክልተ፡ ምውጋድ ናይ ገጽ ምስዕዓም፣
ከም ወለዲ ብዛዕባ ነብስኹም ጥንቁቓት
ሰለስተ፡ ምውጋድ ዝተፈላለየ ማሕበራዊ
ኰይንኩም ደቅኹም ሓግዙ። ኣብ መንጎ
ምትእኽኻብ፣ ኣርባዕተ፡ ክትህንጥስ
ፍርሕን ብልሕን ዘሎ ፍልልይ ክንፈልጦ
እንከለኻ መንዲል ወይ ልስሉስ ወረቐት
ኣለና። ኣቐዲምካ ጥንቃቐ ምግባር
ምጥቃም፣ ሓሙሽተ፡ ኣእዳውካ ቅድምን
ብልሒ’ምበር ፍርሒ ኣይኮነን። ፍርሒ
ድሕርን መግቢ ምብላዕካ፡ ዓይኒ ምድሪ
ግን ዝኾነ ስጉምቲ ከይወሰድካ ሱቕ
ምጥቃምና፡ ኣብ ገዛ ኣቲኻ ቅድሚ ምስ
ኢልካ ምጭባጥ እዩ። ስለዚ ጭንቀት
ኣባላት ስድራቤትካ ምርኻብካ ዝኾነ ሰብ
ንምክልኻል ክንፈርሕ ዘይኮነ ክንጥንቀቕ
ምትንካፍናን ብግቡእ ምሕጻብ።
ኣለና። እዚ ሕማም ብወልቀ-ሰብ ይኹን
ድሕነት ልዕሊ ኩሉ!
ብደረጃ ሕብረተ-ሰብ ንበይንና ዘጋጠመ
ሽግር ኣይኮነን - ዓለማዊ ስግኣት እዩ። ክብረኣብ ተኸስተ
ጨ/ድሕነት ቈልዑን ስድራቤትን
ሚልዮናት ሰባት ከምዚ ናትና ተመሳሳሊ
ሓዳስ ኤርትራ መበል 29 ዓመት ቁ.182 1 ሚያዝያ 2020 - ገጽ 9

መጻኢ ሃሪ ኬይን ናበይ?

ሓደ ካብ ብሉጻት ኣጥቃዕቲ ፕሪመር
ሊግ እንግሊዝ ምዃኑ ዝእመነሉ እንግሊዛዊ
ሃሪ ኬይን፡ ማልያ ቶተንሃም ወድዩ ምጽዋት
ከም ዘሰልቸዎ ምስቲ ተጻዋታይ ቅርበት
ዘለዎም ወገናት ገሊጾም። ሃሪ ኬይን ምስ’ዛ
ተስፋልደት መብራህቱ ዘዕበየቶ ጋንታ ዘለዎ ምትእስሳር ኣብ ግምት
ብምእታው ብዛዕባ መጻኢኡ ኣብ ዝተሓተተሉ፡
ዋላ’ኳ ነታ ጋንታ ከም ዘፍቅራ እንተገለጸ፡
በዚ ተጸልዩ ግን ኣብ ሰሜን ለንደን ኮፍ ከም
ዘይብል’ዩ ብዘይ ቀልዓለም ተዛሪቡ።
ንሱ ኣብቲ ዝገበሮ ቃለ መሕተት፡ “ኣነ
ብዙሕ ዓወታት ክሓፍስ ዝደሊ ህንጡይ
ተጻዋታይ’የ። ብሉጽ ተጻዋታይ ክኸውን
ከኣ ናይ ወትሩ ጻዕረይ’ዩ። እዚ ኸኣ ዘለኹዋ
ጋንታ ብእተምጽኦ ምዕባለ’ዩ ዝጽሎ” ድሕሪ
ምባሉ፡ ናይ ጸወታ ኩዕሶ እግሪ ሂወቱ ኣብታ ዝሰደደት ዩናይትድ፡ ነዚ ተጻዋታይ ኣብ ጎኒ ሕማቕ ስዕረት ንምፍዋስ’ያ። ኬይን ኣብ ጎኒ
ጋንታ ክውድኦ ከም ዘይደሊ ሓቢሩ። እዚ ራሽፎርድ ከተሰልፎ ክቱር ድሌት የሕዲራ ክርስትያኖ ሮናልዶን ፓውሎ ዲባላን እንተደኣ
ሓለቓ ጋንታ ሃገራዊት ጋንታ እንግሊዝ ከም ዘላ እሙናት ምንጭታት ኦልድ ኣቐሚጣቶ ኸኣ ሓሳብ ልባ ክሰምረላ ልዑል

ኦለምፒክ ቶክዮ ዝካየደሉ ዕለት ተወሲኑ

ከተማ ቶክዮ ተአንግዶ ውድድራት
ኦለምፒክን ፓራኦለምፒክን ዝካየደሉ
ዕለት ተገሊጹ። ኣብዚ ዓመት ክካየድ
ተወጢኑ ዝነበረ ውድድራት ኦለምፒክ
ቶክዮ ኣቐዲሙ ብሰንኪ ለበዳ ሕማም
ኮሮና ቫይረስ ንዓመታ ከም ዝተሰጋገረ
ኣይርሳዕን።
ብመሰረት ዓለምለኻዊ ማሕበር
ኦለምፒክ ምስ ኮሚተ ውድድራት
ኦለምፒክ ከተማ ቶክዮ ተረዳዲኡ
ብሰኑይ ዝዘርገሖ ሓበሬታ፡ እዚ ውድድር
ንዓመታ ካብ ሓምለ 23 ክሳብ 8 ነሓሰ
2021 ክካየድ ተወሲኑ’ሎ። ብዘይካ’ዚ
ውድድራት ፓራኦለምፒክ’ውን ካብ 24
ነሓሰ ክሳብ 5 መስከረም 2021 ክካየድ
እቲ ማሕበር ተረዳዲኡ’ሎ።
ዓለምለኻዊ ማሕበር ኦለምፒክ፡ እዚ
ውድድር ንልዕሊ ሓደ ዓመት ክናዋሕ
ምውሳኑ ተሳተፍቲ ሃገራት ነዚ ኣጋጢሙ
ዘሎ ለበዳ ንምቁጽጻር ዝያዳ ክሰርሓ ዕድል
ከም ዝህብ ይሕበር። ብዘይካ’ዚ ናብዚ
ውድድር ዘእቱ መጻረዪ ውድድራት
ብዝወርጸጸ መልክዑ ክካይድ ባብ ዘርሕው
ምዃኑ ይንገር።
እዚ ናይ ምንዋሕ መስርሕ ብፕረሲደንት
ኣዳላዊት ኮሚተ ከተማ ቶክዮ ዮሺሮ ሞሪ
ከም ዝቐረበ ብተወሳኺ ተፈሊጡ’ሎ።
ውድድራት ኦለምፒክ ምንውሑ፡
ስፖርተኛታት ኣብዚ ወሳኒ እዋን ኣብ
ጎኒ ስድራቤቶም ዝኾኑሉ እኹል ግዜ
ክረኽቡ ዕድል ከም ዝሃበ ዝሓበረ ማሕበር
ኣትለቲክስ ዓለም ብወገኑ፡ ሻምፕዮን
ኣትለቲክስ ዓለም 2022 ብዘይ ዝኾነ ጸገም
ንኽካየድ ዓቢ ዕድል ምዃኑ ኣፍሊጡ።
ዝኾነ ተጻዋታይ ዝመጽእ ወርሒ ሓምለ’ዩ
27 ዓመት ክመልእ። እዚ ዝኣትዎ ዘሎ
ዕድመ ኸኣ ኣብ ጸወታ ኩዕሶ እግሪ ወሳኒ
ዕድመ ብምዃኑ፡ እቲ ተጻዋታይ ኣብ ሓደ
መደምደምታ ክበጽሕ ከም ዘለዎ ክኢላታት
ናይዚ ዓውዲ ይመኽሩ።
ቶተንሃም ብዘይ እዚ ተጻዋታይ ካብ
ግዜ ናብ ግዜ ክትዳኸም ከም ዝተራእየት
ይፍለጥ። እዛ ጋንታ ነዚ ኣብ 278 ጸወታታት
181 ሸቶታት ዘመዝገበ ተጻዋታይ ክትትክኦ
ከም ዘሸግራ ተንተንቲ ግጥማት ፕሪመር
ሊግ እንግሊዝ ይሕብሩ። ሃሪ ኬይን ምስ
ቶተንሃም ዘለዎ ውዕል ዋላ’ኳ ኣብ 2024
ዘብቅዕ እንተኾነ፡ ኣቦ መንበር እታ ጋንታ
ዳኒኤል ለቪሽ ግን 150 ሚልዮን ፓውንድ
ትኸፍል ጋንታ እንተደኣ ተረኺባ ንድሌት
እቲ ተጻዋታይ ካብ ምምላእ ሓሊፉ ካልእ
ምርጫ ከም ዘይብሉ ይንገር።
ኬይን፡ ኣብ እንግሊዝ ካብ ማንቸስተር
ዩናይትድ ኣብ ስጳኛ ካብ ሪያል ማድሪድ
ኣብ ኢጣሊያ ኸኣ ካብ ጁቬንቱስ ተገዳስነት
ረኺቡ ከም ዘሎ ይፍለጥ። ንሉካኩን
ንሳንቸስን ናብ ኢጣሊያዊት ኢንተርሚላን
ትራፎርድ ይሕብሩ። ዩናይትድ ንቐዳማይ
ኣጥቃዓያ ማርኮስ ራሽፎርድ ብመስበርቲ
ድሕሪ ምኽሳራ፡ ከዐውተኣ ዝኽእላ ሽቶታት
ክትረክብ ከም ዝተጸገመት ይዝከር። ነዚ ሽግር
ንምፍታሕ’ያ ኸኣ ንናይጀሪያዊ ኢጋሃሎ
ብመልክዕ ልቓሕ ካብ ቻይናዊት ሻንጋይ
ሽንሁዋ ከተምጸኦ ዝተገደደት።
ኣሰልጣኒ እዛ ጋንታ ኦሊ ጉናር ሶልሻየር
ንኢጋሃሎ ብ15 ሚልዮን ፓውንድ ብቀዋሚ
ኣብ ኦልድ ትራፎርድ ከጽንሖ መዲቡ’ኳ
እንተሎ፡ ናይ ሃሪ ኬይን ዕድል እንተተረኺቡ
ግን ዓይኑ ከም ዘይሓሲ ርጉጽ’ዩ። ፖርቱጋላዊ
ብሩኖ ፈርናንደስ ዓንዲ ሕቖ መስመር
ምክፍፋል ዩናይትድ ኮይኑሉ ኣብዘሎ ግዜ፡
ናብ ሃሪ ኬይን ዝሰደን ብሉጻት ኩዓሳሱ
መዐወትቲ እዛ ሬድ ዴቭልስ ብዝብል ቅጽል
ስም እትጽዋዕ ጋንታ ክኾና ከም ዝኽእላ
ብኣግኡ ይግመት።
ካልእ ኣብ ልዕሊ’ዚ እንግሊዛዊ ኣጥቃዓይ
ተገዳስነት የሕዲራ ዘላ ጁቬንቱስ’ያ። እዛ
ጋንታ ነዚ ተጻዋታይ ክትደልየሉ ትኽእል
ቀንዲ ምኽንያት ነቲ ኣብ ሸውዓተ ናይ
ፍጻመ ጸወታታት ሻምፕዮንስ ሊግ ዘጋጠማ
ተኽእሎ ከም ዘሎ ይሕበር። ኬይን ብወገኑ
ምስ’ዛ ኢጣሊያዊት ጋንታ ኮይኑ እቲ ዝደልዮ
ወናጩ ክዓትር ከም ዝኽእል ተንተንቲ ሰሪ
ኣ ኢጣሊያ ይሕብሩ። ጁቬንቱስ ኣብ ሰሪ
ኣ ኢጣሊያ ንሸሞንተ ተኸታታሊ ዓመታት
ክትዕወት ምኽኣላ ነቲ ውድድር ዳርጋ ናይ
ብሕታ’ያ ጌራቶ ዘላ።
ሪያል ማድሪድ ብወገና ንሃሪ ኬይን ከም
መተካእታ ኸሪም በንዘማ ክትጥቀመሉ
ካብ ትሓስብ ዓመታት ሓሊፉ’ዩ። ወዲ 32
ዓመት ከሪም በንዘማ ዋላ’ኳ ክሳብ ሕጂ
ኣብ መስመር መጥቃዕቲ ሪያል ማድሪድ
ምስቶም ብቐዳምነት ዝጥቀሱ እንተኾነ፡
ኬይን ምስ ዝመጽእ ግን ናይ ምስንባቱ ዕለት
ከም ዝኣኸለ ክስወጦ’ዩ። ካብ ቶተንሃም ናብ
ሪያል ማድሪድ ዝተሰጋገሩ ተጻወትቲ ኸኣ
ወትሩ ዕዉታት ክኾኑ ልሙድ ተርእዮ’ዩ።
ኣቐዲሞም ካብ ቶተንሃም ናብ ሪያል ማድሪድ
ዝተሰጋገሩ ሉካ ሞድሪችን ጋረዝ በይልን እታ
ጋንታ ሰለስተ ተኸታታሊ ናይ ሻምፕዮንስ
ሊግ ዓወት ከተምጽእ ከላ መሪሕ ተራ ከም
ዝተጻወቱ ኣይርሳዕን።

ሓጸርቲ ዜናታት ማርቲነዝ ዝርርብ ጀሚሩ

• ስጳኛዊት ሪያል ማድሪድ ብሰንኪ ለበዳ ሕማም ኮሮኖ ቫይረስ ደሞዝ ተጻወትታ
ክትቆርጽ ወሲና ከምዘላ ተገሊጹ። ሪያል ማድሪድ ቀንዲ መቐናቕንታ ባርሰሎና ኣብ
ዝሓለፈ መዓልታት 70% ደሞዝ ተጻወትታ ክቑረጽ ድሕሪ ምውሳና’ያ። በዚ ኸኣ ከም
ሃዛርድ ዝኣመሰሉ ሰሙናዊ 400 ሽሕ ፓውንድ ዝወስዱ ተጻወትቲ’ታ ጋንታ ብኣሉታ
ክጽለዉ ከም ዝኽእሉ ይግመት። ብቕድሚ ትማሊ ሓለቓ ጋንታ ባርሰሎና ሊዮነል መሲ
70% ካብ ደሞዞም ክቑረጽ ከም ዝተሰማምዑ ምግላጹ ኣይርሳዕን።
• እንግሊዛዊት ቸልሲ ንሓላዊ ልዳት ኢጣሊያዊት ኤሲ ሚላን ጂያንሉጂ ዶናሩማ
ንምፍራም ዝርርብ ከም ዝጀመረት ጋዜጣታት ኢጣሊያ ገሊጸን። ቸልሲ 53.4 ሚልዮን
ፓውንድን ኬፓ ኣሪዛባላጋን ሒዛ’ያ ልዳት ኤሲ ሚላን ኳሕኲሓ ዘላ። ወዲ 21 ዓመት
ዶናሩማ ኣብ የዒንቲ ኣሰልጣኒ ቸልሲ ፍራንክ ላምፓርድ ካብ ዝኣቱ ነዊሕ ኣቝጺሩ’ዩ።
• ኣርጀንቲናዊ ብሉጽ ተጻዋታይ ዓለም ሊዮነል መሲ፡ ንተጻዋታይ ቸልሲ ማይሰን
ማውንት ኣብ ቀረባ ዓመታት ንጸወታ ኩዕሶ እግሪ ክቋጻጸርዎ ካብ ዝኽእሉ 15 ተጻወትቲ
ሓደ ምዃኑ ተዛሪቡ። ማይሰን ማውንት፡ ትረንት ኣሌክሳንደር ኣርኖልድ፡ ጃዶን ሳንቾን ፊል
ፎደንን ተካእቲ እዚ ኣርጀንቲናዊ ክኾኑ ይኽእሉ’ዮም ተባሂሎም ዘለዉ እንግሊዛውያን
ተጻወትቲ’ዮም።
• ኣርሰናል፡ ቶተንሃምን ዌስትሃምን ንተኸላኻላይ ሊቨርፑል ደጃን ሎቭረን
ንምፍራም ተበግሶ ወሲደን። እዚ ክሮሽያዊ ተጻዋታይ ካብ ኣንፊልድ ክወጽእ ምዃኑ
ብተደጋግሚ ክግለጽ ጸኒሑ’ዩ። እዚ ከምዚ’ሉ ከሎ ሊቨርፑል ንናይ ቅድም ተጻዋታያ
ብራዚላዊ ፊሊፕ ኮቲኒዮ ንምፍራም ድሌት ከም ዘይብላ ኣፍሊጣ። ኮቲኒዮ ካብ ባርሰሎና
ብመልክዕ ልቓሕ ናብ ባየር ሙኒኽ ተሰጋጊሩ ከም ዘሎ ይፍለጥ።
• እንግሊዛዊት ማንቸስተር ዩናይትድ ንወዲ 27 ዓመት ኣከፋፋሊኣ ፖል ፖግባ
ኣብ ኦልድ ትራፎርድ ከተጽንሖ ከም ትኽእል ይግለጽ ኣሎ። እዛ ጋንታ ነዚ ውሳነ ኣጥቃዓይ ኢንተር ሚላን ላውታሮ ሽቶታት ከመዝግበላ ምኽኣሉ ኸኣ መግለጺ ዝርከባ ዘለዋ። ሪያል ማድሪድን ባርሰሎናን
ክትወስድ ትግደድ ዘላ፡ ዋጋ እቲ ተጻዋታይ ብምንቁልቋሉ ምዃና’ዩ መርበብ ሓበሬታ ማርቲነዝ ምስ ዝተፈላልያ ዓበይቲ ጋንታታት ብሉጽ ብቕዓቱ ምዃሙ ይእመን። ነዚ ተጻዋታይ ንምውናን ዘለወን ድሌት
ደይሊ መይል ዝገልጽ። እዚ ፈረንሳዊ ተጻዋታይ ብመስበርትን ካልእ ዝተፈላለየ ምኽንያትን ኤውሮጳ ዝርርብ ከም ዝጀመረ ተገሊጹ። ማርቲነዝ ኣብዚ ናይ ሎሚ ዓመት ከይሓበኣ’ኳ እንተገለጻ ወኪል እዚ
ብቕዓቱ ድሕሪ ምጉዳሉ ኣብዚ እዋን 100 ሚልዮን ፓውንድ ክትከፍለሉ ትኽእል ጋንታ ማርቲነዝ ዋላ’ኳ ካብ ስጳኛውያን ጋንታታት ግጥማት ሰሪ ኣ 11 ሸቶታት ከም ዘመዝገበ ተጻዋታይ በቶ ያኬ ግን በዚ ዓቢ ዜና ምስ
ከም ዘየላ ይሕበር። ኢጣሊያዊት ጁጄንቱስን ስጳኛዊት ሪያል ማድሪድን ኣብ ልዕሊ’ዚ ሪያል ማድሪድን ባርሰሎናን ተገዳስነት ረኺቡ ይፍለጥ። ዋላ’ኳ ኢንተር ካብ ጁቬንቱስ ማርቲነዝ ከም ዘይተዘራረቡ’ዩ ዝሕብር።
ተጻዋታይ ተገዳስነት የሕዲረን ከም ዝነበራ ኣይርሳዕን። እንተሎ ወኪል እዚ ተጻዋታይ ግን ምስ ብትሸዓተ ነጥቢ ትድሓር፡ ሎሚ ወቕቲ
• ናይ ክንፊ ተጻዋታይ ቸልሲ ብራዚላዊ ዊሊያም፡ ዋላ’ውን ካብ ቸልሲ እንተወጸአ ይኹን’ምበር፡ ካብ ኢንተር ሚላን
ካልኦት ጋንታታት ዝርርብ ከም ዝጀመረ እታ ጋንታ ተወዳዳሪት ኮይና ክትቀርብ ወጺኡ ብዛዕባ ክጻወተሉ ዝኽእል
ካብ ፕሪመር ሊግ ወጻኢ ናብ ካልእ ሊጋት ክኸይድ ከም ዘይደሊ ተዛሪቡ። ብመሰረት ምግላጹ ነዘን ስጳኛውያን ጋንታታት ኣብ ግን መሪሕ ተራ ከም ዝተጻወተ ይእመነሉ።
ሓበሬታ ኢኤስፒኤን እዚ ወዲ 31 ዓመት ዊሊያም ተጻዋታይ ካብ ባርሰሎና፡ ሰቪያን ዕድል ግን ኣብ ምዝርራብ ከም ዘለዉ
ስግኣት ኣውዲቑወን። ብዘይካ’ዚ ኣብ ሻምፕዮንስ ሊግ’ውን ነዛ
ኣያክስን ተገዳስነት ረኺቡ ከም ዘሎ ይሕበር። ኣይሓበአን። ዝሓለፈ ቅንያት ናይ ቅድም
እዚ ወዲ 22 ዓመት ተጻዋታይ ኣብዚ ጋንታ ሓሙሽተ ሸቶታት ከመዝግበላ
• ብመልክዕ ልቓሕ ካብ ሪያል ማድሪድ ናብ ኣርሰናል ተሰጋጊሩ ዘሎ ዳኒ ሰባሎስ ተጻዋታይ ባርሰሎና ብራዚላዊ ሪቫልዶ፡
ወቕቲ ማልያ ኢንተር ሚላን ወድዩ ድንቂ ክኢሉ’ዩ።
ኣብ ኤምሬትስ ሕጉስ ከም ዘየለ ተገሊጹ። እዚ ወዲ 23 ዓመት ኣከፋፋሊ ካብ ማልያ ብቕዓት ከም ዘርኣየ ክኢላታት ኩዕሶ እግሪ እዚ ተጻዋታይ ኣብ ሓጺር ግዜ ብዘርኣዮ እቲ ተጻዋታይ ናብ ባርሳ ዝኸደሉ ግዜ
ኣርሰናል ወድዩ ክጻወት ማልያ ሪያል ቤትስ ጌሩ ክጻወት ከም ዝደሊ’ዩ ዝሕበር። ንሱ ይምስክሩ። ክሳብ ጸወታታት ኩዕሶ እግሪ ሓያል ሸቶ ናይ ምምዝጋብ ዓቕሚ ከም ዘይኣኸለ ሓቢሩ ኔሩ’ዩ። ሪቫልዶ፡
ወናኒቱ ዝኾነት ሪያል ማድሪድ ናብ በርናቡ ክትመልሶ ፍቓደኛ እንተዘይ ኮይና’ዩ ካብ ኢጣሊያን ኤውሮጳን ዝቋረጽ ኣብ ዝተፈላለየ ዝተመሰጣ ዓበይቲ ጋንታታት ኤውሮጳ ከኣ እቲ ኣርጀንቲናዊ ኣብ ኢንተር ኮይኑ
ኣርሰናል ወጺኡ ምስ ሪያል ቤትስ ክጻወት ዝመርጽ ዘሎ። ጸወታታት ነዛ ሳን ሲሮ ዝመደበራ ጋንታ 16 ንምውናኑ ላዕልን ታሕትን ኣብ ምባል’የን ብሉጽ ብቕዓቱ ክውንን’ዩ ዝመኽሮ።
ሓዳስ ኤርትራ
ናጽነት ደስበለ -ሓበን ገብረኣምኽ
ዞባ ማእከል ኣስመራ
መርሃዊት ተኽለብርሃን በራኺ ስም
ኣደይ ብርኽቲ ገብረጻድቕ ወልድኣብ
፡ምባል ተሪፍ ብርህቲ ወልድኣብ
ገብረጻድቕ ተባሂሉ ይተኣረመለይ
ስለዝበለት፣ዝቃወም እንተሎ ን 15/4/20
ኣብ ቤፍ ይቕረብ።
ኣዜብ ስምኦን ቢሂል፡ ምባል ተሪፉ
ፍረወይኒ ስምኦን ቢሂል ተባሂሉ
ተኣረመለይ ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡
ን15/4/20 ኣብ 3 መጋባእያ ቤ/ፍ
ይቅረብ።
ሮዳስ ክፍለ ወልደማርያም፡ ምባል
ተሪፉ ኣርያም ክፍለ ወልደማርያም
ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለት፣
ዝቃወም እንተሎ፡ ን15/4/20 ኣብ ቤ/ፍ
ይቕረብ። ከሳሲ ኣቶ ፍጹም ስዩም
ገብረስላሴ፡ 1ተኸሰስቲ ኣቶ ሳልሕ ሓምድ
ዓፋ 2 ተኸሳሲ ኣቶ ፍረዝጊ ሃይሉ
ዑቕባጽዮን ዘሎ ናይ ስም ምትሕልላፍ
ክርክር ተኽሳሲ ቁ.1 ኣብ ውሽጢ ሃገር
ስለዘየለ ንጹር ኣድራሻ ስለ ዘይብለይ መሰ/
ሕ/ሲ/ስ/ዓ/198 ይጸውዓለይ ስለዝበሉ፣
ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪሉ፡ 24/4/20
ኣብ 2ይ መጋባእያ ቁጽሪ 35 ይቕረብ
እንተዘይ ቀሪቡ ንሱ ኣብ ዘይብሉ ጉዳዩ
ክረኣ ምዃኑ የፍልጥ።
ጉዕምበር የውሃንስ ተወልደ ምባል
ተሪፉ፡ ኣማኒኤል ዮውሃንስ ተወልደ
ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ዝቃወም
እንተሎ፡ ን16/4/20 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።
ከሳሲት ሰጊድ ወዳጄ ናይ ቤት ፍርዲ
ጉዳይ ተኸሰስቲ 1. ወረ/ነ/ፍ ሓረጉ ሰጊድ፡
ዳዊት ኣስፍሃ 2.ወረ/ነ/ፍ ሂወት ሞኮነን
ሰጊድ ተስፋይ ዓንደማርያም ፡ልኡል
ዓንደማርያም ፡ኣብረሀት ዓንደማርያም ፡
3ወረ/ነ/ፍ ጸጋይ ሞኮነን፡ ምብራቕ ጸጋይ፡
ወረ/ነ/ፍ ተኽኣ ጸጋይ ፡ ኣረፋይነ ጸጋይ ፡
ምስግና ጸጋይ 4 ወረ/ነ/ፍ ሞኮነን ሰጊድ
ሃይለ ሞኮነን 5.ወረ/ነ/ፍ ሃብተስሳሴ ኣብርሃ
፡ ሕርይቲ ሃብተስላሴ፡ ኣስቴር ሃብተስሳሴ፡
ጳውሎስ ሃብተስላሴ፡ ቅድስቲ ሃብተስላሴ፡
ዮሴፍ ሃብተስሳሴ ስላስ ሃብተስልሴ
ናዝሬት ሃብተስሳሴ፡ ሰላም ሃብተስሳሴ ፡
ጽዮን ሃብተስላሴ ፡ ዳግማዊት ሃብተስሳሴ፡
6.ወረ/ነ/ፍ ኪዳነ ኣብርሃ፡ ሮማ ኣብርሃ፡
ስምኦን ኣብርሃ፡ ዳኒኤል ኣብርሃ፡ ፍረወይኒ
ኣብርሃ፡ ዮውሃንስ ኣብርሃ ፡ ምስግና
ኣብርሃ፡ 7.ወረ/ነ/ፍ ተኽላይ ተስፋዝጊ፡
8. ውረ/ነ/ፍ ተስፋዝጊ መብራህቱ፡
ምልእተ ተስፋዝጊ፡ ለምለም ተስፋ፡
9.ወረ/ነ/ፍ ተስፋይ መብራህቱ ፡ፌቨን
ተስፋይ ፡ 10. ወረ/ነ/ፍ ዝፋን መብራህቱ፡
11.ወረ/ነ/ፍ ዘርኣይ ኣብርሃም፡ ሃይለ
ዘርኣይ፡ ኣስሊ ዘርኣይ፡ ማርታ ዘርኣይ፡
ወረ/ነ/ፍ ምስግና ዘርኣይ 12.ወረ/ነ/ፍ ሳራ
ኣብርሃም፡ ገብሪሂወት ገረሱስ፡ 13. ወረ/
ነ/ፍ ንግስቲ ገረሱስ፡ ሕርይቲ ገረኪኤል፡
ራህዋ ገረንኪኤል፡ ሰናይት ገረንኪኤል፡
ምስግና ገረንኪኤል፡ ናጽነት ገረንኪኤል፡
የማነ ገረንኪኤል፡ ለምለም ገረንኪኤል
14. ብርሃነ ገረሱስ፡ 15.ወረ/ነ/ፍ ለታይ
ኣብርሃም፡ ብርሃነ ተኸስተ፡ ብኸሳሲት ወረ/
ነ/ፍ ሰጊድ ወዳጄ፣ ወ/ሮ ለተንስአ እምባየ
ናይ ቅብሊት ውርሲ ክሲ ቀሪብልኩም
ስለዘሎ፣ ን10/4/20 ኣብ 6ይ መጋባእያ
ቁ.41 ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል
ቕረቡ። እንተዘይ ቀሪብኩም ጉዳይ ኣብ
ዘየለኩም ክረኣ ሙዃኑ ነፍልጥ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ማእከል ከተማ
ለታይ ገብረእዝጋቢሄር ገብረስላሰ፡ በዓል-
ቤተይ ገብረጻድቅ ገብረማርያም ተወልደ
ስለዝሞተ ናይ መጻምዲ መሰለይ
ይተሃለወልይ ስለዝበላ፣ ዝቃወም እንተሎ
፡ን29/4/20 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።
ወ/ሮ ዮርሳሌም ተስፋይ ገብረስላሴ፡
ኣቦይ ተስፋይ ገብረስላሴ ተላ ስለዝሞተ፡
ኣነ ወራሲት ሙዃነይ ይረጋገጸለይ
ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ፡ን29/4/20
ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
4ተ ኣስመራ
ኣቶ ኣሌክሳንደር ሚኪኤል ዓንደ፡
ኣቦና ሚኪኤል ዓንደ ስለዝሞተ፡ ኣነ ምስ
7ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃና ይረጋገጸልና
ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ፡ን24/4/20
ኣብ ቤ/ፍ ይቅረብ።
ወ/ሮ እርጋኣለም ተኽለ ለጋስ፡ በዓል-
በተይ ኢሳቕ ጎይትኦም ገብረገርግሽ
ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይመጻምዲ መሰለይ
ይተሓለወልይ ን4 ደቁ ድማ ወረስቲ
ሙዃናኦም ይረጋገጸሎም ስለዝበላ፣
ዝቃወም እንተሎ ን23/4/20 ኣብ ቤ/ፍ
ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ኣባሻውል
ምሕረት ተኽለ በርሀ፡ ምባል ተሪፉ
ሜሪ ተኽለ በርሀ ተባሂሉ ይተኣረመለይ
ስለዝበለት፣ ዝቃወም እንተሎ ን7/4/20
ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።
ከሳሲ ኣቶ ደበሳይ ወልደስልሴን
ተኸሳሲት ወ/ሮ ኣስመረት ሃይለ ገብሪሂወት
ዘሎ ናይ ሓዳር ክርክር ተኸሳሲት
ብኣድራሽኣ ክትርከብ ስለዘይተካእለት
ትጸውዓለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ
ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን27/4/20
ኣብ ቤ/ፍ ይቅረብ። እንተዘይ ቀሪብኪ
ጉዳኪ ንስኪ ኣብ ዘይቡሉ ክረአምዃኑ
ነፍልጥ።
ኣብ ሞንጎ ወረ/ነ/ፍ መሰልሽ ኣብርሃ
1ዮሳን የማነ ከፈላ 2 ሄራን የማነ ከፈላ
3 መርሲ የማነ ከፈላን ተጸዋዒ ሙልጌታ
የማነ ከፈላ ብኣድራሽኡ ስለዘይተካእለ
ይጸዋዕኣልና ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ
ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ፡ን16/4/20
ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። እንተዘይ ቀሪብካ
ጉዳይካ ኣብ ዘየለካሉ ክረአ ምዃኑ
ነፍልጥ።
መበል 29 ዓመት ቁ.182
ኣብ ሞንጎ ከሳሲ ኣቶ ዳኒኤል ገብረኑጉስ
ተኽሳሲት ወ/ሮ ትርሓስ ተኸስተን ዝነበረ
ናይ መኪና ውዕል መሸጣ ኣውቶሞቢል
ዝዓይነታ ቁ. ሰሌዳ ER -1-A-9770
ቁ.ፓሲ AE80- 3009451 ተኽሳሲት
ብኣድራሽኣ ክትርከብ ስለዘይተካእለት፡
ትጸዋዓለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ
ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን29/4/20
ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። እንተዘይ ቀሪብኪ
ኣብ ዘየለኩሉ ጉዳይኪ ክረኣ ምዃኑ
ነፈልጥ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ጸጸራት
ወ/ሮ ልእልቲ የውሃንስ ዕቕቡ፡ወለደና
ኣቶ የውሃንስ ዕቕቡ ወልደሳሙኤልን
ወ/ሮ ምሕረት ካሕሳይ ገብረን ስለዝሞቱ፡
ኣነ ምስ 7ህልዋት የሕዋተይ 1መዋቲ
ብተተካእቲ 9ደቁ ወረስቲ ምዃንና
ይረጋገጸልና ስለዝበላ፣ዝቃወም እንተሎ፡
ን14/4/20 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።
ኣብ መንጎ ከሳሲት ወ/ሮ ሄርሞን ኣቡን
ወልደኣብን ተኸሳሲ ኣቶ ደበሳይ ዓንዶም
ወልደስላሴ ዘሎ ናይ ሓዳር ክርክር
ተኸሳሲ ንጹር ኣድራሻኡ ስለዘይተፈልጠ
ብኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል ን21/4/20
ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።ምስዘይቀርብ ጉዳዩ
ንሱ ኣብዘይብሉ ከርአ ምዃኑ ነፍልጥ።
ዞባ ደቡብ ዓረዛ
ከሳሲት ሳራ ሕደጎ ተኸሳሲ ህንጻኣብ
ጎይትኦም ወ/ስላሴ ክርክር ናይ
ኣቦነት ስለዘለካ፡ ን7/4/20 ኣብ ቤ/ፍ
ይቕረብ።እንተዘይቀሪብካ ጉዳይካ
ኣብዘየለኻሉ ውሳኔ ክወሃብ ምዃኑ
ነፍልጥ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ማይ ምነ
ወ/ሮ ሰናይት ሃይለሚካኤል
ተወልደብርሃን፡ በዓል-ቤተይ ኣቶ
መሓሪ ፍሻለ ተስፋዝጊ ቃልኪዳን
ከውርደለይ ስለዝደለኹ ዝቃወም
እንተሎ፡ን26/4/20 ኣብ ቤ/ፍ
ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ገንዘቦ
ከሳሲት ወ/ሮ በሪሃ ሕሰቦ ደስታ
ተኸሳሲ ኣቶ ጽጋብ መሓሪ ታዓረ
ናይ ሓዳር ክርክር ስለዘለካ ብኣካል
ወይ ብሕጋዊ ወኪል ይጸዋዓለይ ናብ
ቤተ ዘመድ ሽማግለ ክምርሓለይ
ስለዝበላ፣ዝቃወም እንተሎ፡ን3/4/20 ኣብ
ቤ/ፍ ይቕረብ።እንተዘይቀሪቡ ጉዳዩ
ኣብዘየለወሉ ክርአ ምዃኑ ነፍልጥ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ቡህኑና
ወ/ሮ ኪዳኑ መብራህቱ፡በዓል-ቤተይ
ኣቶ ፍስሓጼን ብርሃነ ወልደማርያም
ስለዝሞተ፡ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ
ይተሓለወለይ፡3ደቅና ድማ ወረስቲ
ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበላ፣ዝቃወም
እንተሎ፡ን13/4/20 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ዓዲ ዃላ
ወ/ሮ ኣለም ብርሃን ደስታ ካሳ፡ሓፍትና
ወ/ሮ ለምለም ደስታ ካሳ ስለዝሞተት፡
ውላድ ይኹን ሓዳር ስለዘይብላ ኣነ ምስ
1ሓፍተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና
ስለዝበላ፣ዝቃወም እንተሎ፡ን30/3/20 ኣብ
ቤ/ፍ ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
እምኒ ሓይሊ
ወ/ሮ ኣብርሀት ቀሺ ጸጋይ ሃንስ፡ኣቦና
ቀሺ ጸጋይ ሃንስ ወሉ ስለዝሞተ፡ኣነ ምስ
3ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና
ስለዝበሉ፣ዝቃወም እንተሎ፡ን15/4/20 ኣብ
ቤ/ፍ ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ደቀምሓረ ወ/ሮ ሂወት ዳይና ካሕሳይ፡በዓል-
ኣቶ ናሆም በርሀ በራኺ፡ኣደና ዛይድ ሃይለ
ስለዝሞተት፡ኣነ ምስ 1ሓወይ ዝንቀሳቀስ
ይኹን ዘይንቀሳቀስ ንብረት ወረስቲ
ምዃንና ይረጋገጸልና ስለዝበሉ፣ዝቃወም
እንተሎ፡ን22/4/20 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።
ኣቶ ኣቤል መሓሪ ገብረማርያም፡ኣቦና
መሓሪ ገብረማርያም ገብረምካኤልን ኣደና
ኤልሳ ተክልዝጊ በራኪ ስለዝሞቱ፡ኣነ ምስ
1ሓወይ ዝንቀሳቀስ ይኹን ዘይንቀሳቀስ
ንብረት ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና
ስለዝበሉ፣ዝቃወም እንተሎ፡ን22/4/20 ኣብ
ቤ/ፍ ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ሓለይ
ኣቶ ዮውሃንስ ተወልደ ወልደገርግስ፡
በዓልቲ- ቤተይ ስለዝሞተት፡ኣነ ምስ
6ደቀይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና
ስለዝበሉ፣ዝቃወም እንተሎ፡ን18/4/20 ኣብ
ቤ/ፍ ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ኣውህነ
ከሳሲ ጎይትኦም ታደስ መለስ፡ ተከሳሲት፡
ወ/ሮ ቅሳነት ተወልደ ብሕጋዊ ተመርዒና
በዓልቲ- ቤተይ ደሃይ ስለዘይብላ ትጸዋዕለ
ስለዝበለ፣ዝቃወም እንተሎ፡ ብኣካል ወይ
ብሕጋዊ ወኪል ን15/4/20 ኣብ ቤ/ፍ
ይቅረብ። ክትቀርብ እንተዘይ ክኢላ ኣብ
ዘየላትሉ ውሳነ ክወሃብ ምዃኑ ንሕብር ።
ወ/ሮ ኣበባ ገብረመስቀል ተሰማ፡ በዓል
ቤተይ ሓሉዩስ ገብረመድህን እማን
ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ
ክሕለወለይ ን3 ደቅና ድማ ወረስቲ
ሙዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበላ፣ ዝቃወም
እንተሎ ፡ን15/4/20 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ደቂሌፋይ
ወ/ሮ ስላስ ተኽለሃይማኖት፡ በዓል-ቤተይ
ብርሃነ ጉዑሽ ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ
መሰልይ ይትርሓለወለይ ን9 ደቀይ ከኣ
ወረስቲ ሙዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበላ፣
ዝዋወም እንተሎ ን13/4/20 ኣብ ቤ/ፍ
ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
መንደፈራ
ኣቶ ናሆም ሃብተ ዑቅበ ፡ኣቦና ሃብተ
ዑቅበ ኣለዝተሰወአ፡ ኣነ ምስ3 ኣሕዋተይ
ወረስቲ ምዃና ይረጋገጸልና ስለዝበሉ፣
ዝቃወም እንተሎ፡ 16/4/20 ኣብ ቤ/ፍ
ይቕረብ።
ኣቶ ኣብርሃም ገብረመስቀል ክፍለስላሴ፡
ስም ኣቦሓጎይ ክፍለስልስሴ ምባል ተሪፉ፡
ኣብርሃም ገብረመስቀል ሰለሙን ክበሃለለይ
ስለዝበሉ፣ ዝቃወም እንተሎ ን2/4/20 ኣብ
4ይ መጋባእያ ቤ/ፍ ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ኣቑርደት
ወ/ሮ ለምለም ጌታሁን ካሳ፡ኣቦይ ጌታሁን
ካሳ ገብረ ስለዝሞተ፡ኣነ ጥራይ ወራሲ
ምዃነይ ይረጋገጸለይ ስለዝበላ፣ዝቃወም
እንተሎ፡ን16/4/20 ኣብ ቤ/ፍ 2ይ መጋባእያ
ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ባረንቱ
1 ሚያዝያ 2020 - ገጽ 10
ወ/ሮ ፍዬሪ ሳሙኤል በረኽትኣብ፡
በዓል-ቤተይ ሰሚር ምሕረትኣብ ኖራይ
ስለዝተሰወአ፡ንዓይ ናይ መጻምዲ መሰለይ
ይተሓለወለይ፡6ደቁ ድማ ወረስቲ
ምዃኖም ይረጋገጸሎም ስለዝበላ፣ዝቃወም
እንተሎ፡ን10/4/20 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ተሰነይ
ቤተይ በርሀ በየነ ተላ ስለዝሞተ፡ኣነ ምስ
6ደቀይ ወረስቲ ምዃንና ይረጋገጸልና
ስለዝበላ፣ዝቃወም እንተሎ፡ን14/4/20
ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።
ወ/ሮ ሰናይት ኣርኣያ
ስብሃትልኣብ፡ በዓል-ቤተይ
ተኽለብርሃን መስፍን ደበሳይ
ስለዝሞተ፡ ንዓይ ናይ መጻምዲ
መሰለይ ይተሓለወለይ ን 5
ደቕና ድማ ወረስቲ ሙዃኖም
ድማ ይረጋገጸሎም ስለዝበላ፣
ዝቃወም እንተሎ፡ን3/4/20 ኣብ
ቤ/ፍ ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ተኾምብያ
ፍትሓዊት መርሃዊ የማነ ፡
ምባል ተሪፉ ፍትሒ መርሃዊ
የማነ ተባሂሉ ይተኣረመለይ
ስለዝበለት፣ዝቃወም እንተሎ
ን14/4/20 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ጎኘ
ወ/ሮ መርያም ሓምድ ኣድም፡
በዓል-በተይ ኣሕመድ ሓሰን
ሓምድ ስለዝተሰወአ ፡ንዓይ ናይ
መጻምዲ መሰለይ ይተሓለወለይ፡
ን4 ደቁ ድማ ወረስቲ ሙዃኖም
ይረጋገጸሎም ስለዝበላ፣ ኣቃወም
እንተሎ፡ን18/4/20 ኣብ ቤ/ፍ
ይቕረብ።
ኮማዊ ቤት ፍርዲ
ጎልጅ
ከሳሲት ወ/ሮ ትርሓስ እስቲፋኖስ
ተስፋዝጊ ተኸሳሲት ወ/ሮ ፍጉረት
ሓምድ ዓሊ መሓመድ መኪና ዝዓይነታ
ቶዮታ ሃይልኩስ ቶዮታ ሃይልኩስ ቁ/
ሰሌዳ ER-1-22742 ቁ/ቻሲ RZN-
147-0018867 ዋጋ 80,000.00
(ሰማንያ ሽሕ) ናቕፋ ሸይጣትለይ ስም
ሊብረቶ ከየማሓላለፈትለይ ብኣድራሽኣ
ስለዝሳኣንኩዋ ተጸዊዒት ብኣካል ወይ
ብሕጋዊ ወኪል ን15/4/20 ኣብ ቤ/ፍ
ይቕረብ።እንተዘይቀሪባ ግን ጉዳይ
ኣብዘየለትሉ ውሳኔ ክዋሃብ ምዃኑ
ነፍልጥ።
ዞባ ሰሜናዊ ቀይሕ
ባሕሪ ባጽዕ
ዮናታን ኣማኑኤል ምባል ተሪፉ፡
ናትናኤል ኣማኑኤል ወልደገብረኤል
ተባሂሉ ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ዝቃወም
እንተሎ፡ን20/4/20 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።
ሱዓደ ዓብዱ ሳልሕ፡ ስም ኣደይ
ኑሩያ መሓመድ ምባል ተሪፉ ኑርያ
ተስፋ ግርማይ ተባሂሉ ይትራረመለይ
ስለዝበለት፣ ኣቃወም እንተሎ፡ን20/4/20
ኣብ ቤ/ፍ ይቐርብ።
ሰሊሆም ጣህር ወይምድ ፡ ምባል
ተሪፉ ሰሊም ጣህር ህወይምል ተባሂሉ
ይተኣረመለይ ስለዝበለ፣ ዝቃወም እንተሎ
ን20/4/20 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ።
ሓዳስ ኤርትራ መበል 29 ዓመት ቁ.182 1 ሚያዝያ 2020 - ገጽ 11

ኮማዊ ቤት ፍርዲ ከባቢ 01 ነፍልጥ።

ባጽዕ
ከሳሲ ዑመር መሓመድኑር፡ ተኸሳሲት ገነት
ገብረማርያ ዘሎ ናይ ገዛ ክርክር ብተደጋጋሚ ናይ
መጸዋዕታ ቤት ፍርዲ ተላኢክላ ስለ ዘይቀረበት፡
ን19/420 ብ ኣካል ወይ ብሕጋዊ ወኪል እንተዘይቀሪባ
ተኸሳሲት ኣብ ዘይብሉ ውሳነ ክውሃብ ሙዃኑ
ምልክታ
SPECIFIC PROCUREMENT NOTICE
ኮማዊ ቤት ፍርዲ ዓስቡይ REQUEST FOR BIDS GOODS (ONE-ENVELOPE BIDDING
PROCESS)
ወ/ሮ ኣኽበረት ተስፋይ ገብረዝጊ ፡ ኣዴና ምሕረት
ክብርኣብ ገብረመስቀል ስለዝሞተት፡ ኣነ ምስ 2 Country: Eritrea
ኣሕዋተይ ወረስቲ ምዃና ይረጋገጸልና ስለኣበላ፣ Name of Project: Ministry of Marine Resources, Fisheries Resources
ዝቃወም እንተሎ፡ን15/4/20 ኣብ ቤ/ፍ ይቕረብ። Management Programme (FReMP)
Contract Title: Procurement of Fishing gears (Lot 1), Aquaculture equipment
(Lot 2), Laboratory equipment (Lot 3) and Hatchery equipment (Lot 4)
Loan No./Credit No./ Grant No.: 2000001700- ER
RFB Reference No.: MMR/FReMP/ICB/G/0003/2019

ብስም ገነት ቀለታ ኣስመሮም ዝተመዝገበ ብቁ.ፍ.ዋኒን ASL00028217 ዝኾነ ኣብ
ዞባ ማእከል ን/ዞባ ኣባሻውል ጎደና 407 ቁ.ገዛ 59 ዝርከብ ናይ ዱኳን ትካለይ ንወ/ሮ
ሊያ ኣብርሃ ኣሚነ ኣድራሻ ዞባ ማእከል ን/ዞባ ሰምበል ጎደና ሞልቂ ቁ.ገዛ 20
ካብ ዕለት 1/01/2020 ክሳብ ዕለት 31/12/2022 ኣካሪየዮ ስለዘሎኹ ዝቓወም ምስ
ዝህሉ እዚ ምልክታ እዚ ካብ ዝወጸሉ ዕለት ኣብ ወሽጢ30 መዓልቲ ስልጣን ንዘሎዎ
ቤ/ፍ ተቓውሞኡ የቕርብ።እንተዘይ ኮይኑ ዝቃወም ኣካል ከምዘየለ ተቖጺሩ እቲ ናይ
ክራይ ውዕል ሕጋዊ ምዝገባ ከምዝፍጸመሉ ኣፍልጥ።
ገነት ቀለታ ኣስመሮም
ሕጋዊ ወኪል ከበደሽ ሃይለ ከሰተ
ምልክታ
ኣነ ግርማይ ገብረመስቀል ንጉሰ ዝትባሃልኩ ኣብ ምምሕዳር ጉዛ ባንዳ ማይጭሆት
ሎታ 120 ፓርችላ (B) ዚፕ ኮድ 1A193/B ቑ..ገዛ 52 ካዳስተር ቑጽሪ 1፡007930
ብስም ግርማይ ገብረመስቀል + 1ዝነበረ ናብ ግርማይ ገብረመስቀል ንጉሰ ብመሸጣ
ከመሓላልፍ ስለዝደለኹ፡ ዝቃወም እንተሎ እዚ ምልክታ ኣብ ጋዜጣ ካብ ዝወጸሉ ዕለት
ኣብ ውሽጢ 30 መዓልታት ካብ ዝምልከቶ ቤት ፍርዲ መኣገዲ ሒዙ ናብ ቤት ጽሕፈት
ፓብሊክ ኖታሪ ዞባ ማእከል ሒዚ ይቕረብ።
ግርማይ ገብረመስቀል ንጉሰ
ምልክታ
ወ/ሮ ሃናእ ብርሃን ሓሰን ዝተፈቅደለን ናይ ስራሕ ወርቅን ቡሩርን ንግዳዊ ትካለን
“ቦናንዛ መስርሕ ወርቅን ቡሩሩን”(BONANZA JEWELLERY) ተባሂሉ ክስየመለን
ስለ ዝሓተታ ፡ እዚ ናይ ንግዲ ስም ቅድሚ ምምዝጋብና ዝቃወም ኣካል እንተሎ ኣብ
ውሽጢ ሓደ ወርሒ ካብ ሕጋዊ ቤት ፍርዲ መኣገዲ የቕርብ። እንተዘይ ኮይኑ ዝቃወም
ከምዘየለ ተቖጺሩ እዚ ናይ ንግዲ ስም ከም ንምዝግቦ ነፍልጥ።
ክፍሊ ውሽጣዊ ንግዲ
ምልክታ
1. The Ministry of Marine Resources has received financing from the
IFAD toward the cost of the Fisheries Resources Management Programme
(FReMP), and intends to apply part of the proceeds toward payments under
the contract for Procurement of Fishing gears (Lot 1), Aquaculture equipment
(Lot 2), Laboratory equipment (Lot 3) and Hatchery equipment (Lot 4).
For this contract, the Borrower shall process the payments using the Direct
Payment disbursement method, as defined in the IFAD’s Disbursement
Guidelines for Investment Project Financing, except for those payments, which
the contract provides to be made through letter of credit.
2. The Fisheries Resources Management Programme (FReMP) now
invites sealed Bids from eligible Bidders for the supply of Fishing gears (Lot
1), Aquaculture equipment (Lot 2), Laboratory equipment (Lot 3) and Hatchery
equipment (Lot 4) at Massawa Port of Eritrea, within a delivery period of
three (3) to six (6) months, and there is a margin of preference for domestic
suppliers.
3. Bidding will be conducted through international competitive
procurement using a Bidding document as specified in the IFAD’s
Procurement Handbook and Project Procurement Guidelines of 2010, and is
open to all eligible Bidders as defined in the Procurement Regulations.
4. Interested eligible Bidders may obtain further information from
Fisheries Resources Management Programme (FReMP), Sammy Mahmud,
ecmibsammy@gmail.com and inspect the bidding document during office
hours i.e. 0700 to 1430 hours at the address given below.
5. The bidding document in English and in soft copy may be obtained
freely by interested Bidders upon the submission of a written application to
the address below. The Soft copy will be sent as an e-mail attachment or in a
flash disk form directly from our office.
6. Bids must be delivered to the address below on or before 10 April
2020 at 10 AM. Electronic Bidding will not be permitted. Late Bids will
be rejected. Bids will be publicly opened in the presence of the Bidders’
designated representatives and anyone who chooses to attend at the address
below on 13 April 2020 at 10 AM.
7. All Bids must be accompanied by a Bid Security of Five thousand (5,
000) United States Dollars (USD).
8. The address referred to above is:
Sammy Mahmud, Ass. Programme Coordinator and Procurement Controller
Ministry of Marine Resources, Fisheries Resources Management Programme
(FReMP)
Hiday Street 748-1, Dembe Sembel, Block “A”, 4th Floor, RH, P.O. Box
923
Asmara, Eritrea, Tel - 291 1 15 39 58, Fax - 291 1 15 39 61
Mobile - 291-7-117249

ኣብ ዞባ ማእከል ንኡስ ዞባ ፓራዲዞ፡ ዓዲ ኣበይቶ ቁ.ገዛ-ብቁ/ፍቃድ ዋኒን ASL00041068

ናይ ፓስትረ ትካለይ ንኣቶ ፍቃዱ ኣረጋይ ግደ ኣድራሻ ዞባ ማእከል ን/ዞባ ገዛ ባንዳ
ጎደና እንባ ሰይራ ቁ.ገዛ-ብ 950,000,00 ናቕፋ ብዕለት 09/04/2019 መዝ 99/2019
ሰለዝጠጥኩሉ፡ ብስም ሸያጢ ዝከፌሎ ዕዳ ኣለኒ ወይ ይግባኣኒ እዩ ዝብል ኣካል እንተዳኣ
ሃልዩ፡ እዚ ምልክታ እዚ ካብ ዝወጸሉ ዕለት ጀሚሩ ክሳብ ሰላሳ መዓልቲ ስልጣን ንዘለዎ
ቤት ፍርዲ ተቃው ሞኡ የቕርብ። እንተዘይኰይኑ ዝቃወም ኣካል ከም ዘየለ ተቆጽሩ
ናብ ስም ዓዳጊ ከምዝመሓላለፍ ነፍልጥ።
ኣመልካቲ ቅድሳን ዘርእጋብር ግደ
ሕ/ወኪል ሰለሙን ዘርእጋብር ግደ
ምልክታ
ብስም ኪሮስ ኣለና ተድላ ዝተመዝገብ ብቁ.ፍ.ዋኒን ASL00017260 ዝኾነ ኣብ ዞባ ማእከል ን/ዞባ
ትራቬሎ ጎደና ባዳ ቁ. ገዛ 34 ዝርከብ ናይ ቤት መግብ መስተን ትካለይ ንኣቶ ምሕረታኣብ ኪዳነ
ፍስሓጼን ኣድርሻ ዞባ ምእከል ን/ዞባ ጎዳይፍ 714 ቁ.ገዛ- ካብ ዕለት 01/01/20 ክሳብ 31/12/22 ኣካርየዮ
ስለዘለኹ ዝቃወም ምስ ዝህሉ እዚ ምልክታ ካብ ዝወጸሉ ዕለት ኣብ ውሽጢ 30 መዓልታት ስልጣን
ንዘለዎ ቤት ፍርዲ ተቃውምኡ የቕርብ። እንተዘይ ኮይኑ ዝቃወም ኣካል ከም ዘየለ ተቆጺሩ እቲ ናይ
ክራይ ውዕል ሕጋዊ ምዝገባ ከም ዝፍጸመሉ ነፍልጥ።
ኪሮስ ኣለና ተድላ

ምልክታ
ኣብ ዞባ ማእከል ንኡስ ዞባ ጋላነፍሒ ጸሎት ቁስሪ ገዛ -ብቁ/ፍቃድ ዋኒን
ASL00137440፡ ናይ ድኳን ትካለይ ናይ ንኣቶ ሰናይ መልኣከ ሃይለ ብውህብቶ
ስለዝሃብክውዎ፡ ብስም ወሃቢ ዝከፍሎ ዕዳ ኣለኒ ወይ ይግባኣኒ ዝብል እዩ ዝብል
እንተሃሉ እዚ ምልክታ ካብ ዝወጻሉ ዕለት ጀሚሩ ክሳብ 30 መዓልቲ ስልጣን
ንዘለዎ ቤት ፍርዲ የቅርብ። እንተዘይኮይኑ ዝቃወም ኣካል ከምዘየለ ተቆጺሩ ናብ
ስም ተቀባሊ ውህብቶ ከምዘመሓላልፍ።
ኣመልካቲ ጸሃይነሽ ብርሃነ ወልደኣብዝጊ
ምልክታ
ኣነ ወ/ሮ ዑቕባ እስቲፋኖስ በራኪ ዝተባሃልኩ ኣብ ከተማ ኣስመራ ን/ዞባ ሰ/ምዕራብ
ከባቢ ምም/ዕዳጋ ሓሙስ ጎደና 118-1 ቁጽሪ ገዛ 56 ስፍሓት መሬት 445.56
ት/ሜ ዝተደኮነ፡ ኣብ ሚኒስትሪ መሬትን ማይን ኣከባብን ቤት ጽሕፈት ካዳስተር
ብዕለት 10/07/2017 ብመለለይ ቁ/ንብረት 1፡011648 ብስም ወላዲተይ ወ/ሮ ንግስቲ
ተስፋስላሴ ገብረ ዝተመዝገበ ብውህብቶ ስለዝተዋሃብኰዎ ናብ ስመይ ክመሓላለፍ
ስለዝደልኹ፡ ዝቃወም እንተሎ፡ ኣብ ውሽጢ ሓደ ወርሒ ናብ ቤት /ጽ ፓብሊክ ኖታሪ
ዞባ ማእከል ይቕረብ።
ወ/ሮ ዑቕባይ እስቲፋኖስ በራኪ
ሓዳስ ኤርትራ
ሃይለ ዳኒኤል
ህንዲ - ሃይማኖታዊ ምትእኽኻብ
ንስግኣት ቫይረስ ኮሮና የጋድዶ
ኣብ ህንዲ ዝርከቡ ሰብ መዚ፡ ኣብ ርእሰ
ከተማ’ታ ሃገር ዝዀነት ደልሂ ዝተኻየደ
ሃይማኖታዊ ጉዳይ ዝተኻፈሉ ብኣማኢት
ዝቑጸሩ ሰባት ብኮሮናቫይረስ ተለኺፎም
ክዀኑ ዘሎ ተኽእሎ ልዑል ብምዃኑ
ንምድላዮም ጻዕሪታት የካይዱ ምህላዎም
ተሓቢሩ።
እቶም ሰብ መዚ ነዚ ስጉምቲ ክወስዱ
ዝተገደዱሉ ምኽንያት፡ ብውሑዱ
ኣብ ሽድሽተ ዞባታት’ታ ሃገር ምስቲ
ንመዓልቲታት ዝኸይድ ኣብ መስጊድ
ብምእመናን ዝካየድ ቀጥታዊ ምትሕሓዝ
ዘለዎም ሰባት በቲ ቫይረስ ተለኺፎም
ድሕሪ ምጽንሖም እዩ።
እቲ መስጊድን ዝርከበሉ ኒዛሙዲን
ተባሂሉ ዝጽዋዕ ከባቢን ብመንግስቲ
ክኽርደን እንከሎ፡ ልዕሊ 35 ኣውቶቡሳት
ድማ ኣብቲ ከባቢ ዝጸንሑ ሰባት ናብ
ኣንታርክቲካ፡ ዝለዓለ መጠን ሙቐት ተመዝጊቡ
ኣብ እዋን ክረምቲ ደቡባዊ ንፍቀ ኽቢ፡
2019-2020 ኣብ ምብራቓዊ ከባቢታት
ኣህጉር ኣንታርክቲካ፡ ዝለዓለ ምዃኑ
ዝተገልጸ መጠን ሙቐት ከም ዝተመዝገበሉ
ኣብ ኣውስትራልያ ዝመደበሮም ጉጅለ
ተመራመርቲ ሓቢሮም።
ፕሮግራም ኣንታርክቲክ ኣውስትራልያ
ተባሂሉ ብዝጽዋዕ ጉጅለ ተመራመርቲ
ኣብ ዝዘርግሖ መጽናዕታዊ ጽሑፍ፡ ኣብ
ኣንታርክቲካ ናይ መጀመርያ ዝተመዝገበ
ማዕበል ሙቐት ምዃኑ፡ ነቶም ኣብታ
ግልልቲ ኣህጉር ዘለዉ እንስሳታትን
ኣትክልቲን ህላወኦም ዝፈታተን ምዃኑ
ይገልጽ።
እቲ ኣብ መጽሔት ‘ግሎባል ቸንጅ
ባዮሎጂ’ ትማሊ ሰሉስ
ዝተዘርግሐ መጽናዕታዊ
ጽሑፍ፡ እቲ ኣብታ
ኣህጉር ዘጋጥም ዘሎ
ለውጢታት ንግሎባዊ
ኵነተ-ኣየር ዝጸሉ
ምዃኑ እዮም እቶም
ተመራመርቲ ዘጠንቅቑ።
እቶም ተመራመርቲ
ካብ 23 ክሳብ 26 ጥሪ
ተረኛ ፋርማሲ
ቤት መሸጣ መድሃኒት ሰላም
ሆስፒታላትን መወሸቢ ማእከላትን ክወስዳ
ከም እተራእያ ማዕከናት ዜና’ቲ ከባቢ
ይሕብራ።
እቲ በዓል፡ ‘ታብሊግሂ ጃምዓት’ ዝተባህለ
ዓመታዊ ኣብ መወዳእታ ወርሒ ለካቲትን
መጀመርያ መጋቢትን ዝካየድ ውራይ
ምዃኑ ይፍለጥ።
ኣወሃሃድቲ’ቲ ውራይ ናይ በጻሕቲ
ኣስማትን ኣድራሻታትን ዝሓዝዎ እንተሎ
ሰብ መዚ ህንዲ ይሓቱ ከም ዘለዉ ክፍለጥ
እንከሎ፡ ናብቲ ከባቢ ንኽነግዱ ካብ ካልኦት
ሃገራት ዝመጽኡ በጻሕቲ እውን ከም ዝነበሩ
እዩ ዝንገር። ብዘይካ’ዚ፡ ናብቲ መስጊድ
ካብ ካልኦት ሃገራት ዝመጽኡ መራሕቲ
ሃይማኖት ናብ ካልእ ከባቢታት’ታ ሃገር
ተጓዒዞም ምስ ብዙሓት ሰባት ብምርኻቦም
ንለብዒ’ቲ ቫይረስ ዘጋድድ ክኸውን ከም
ዝኽእል እዩ ዝግለጽ።
ኣብ ዝነበረ እዋን ጥራይ መጠን ሙቐት
ምብራቓዊ ከባቢ’ታ ኣህጉር ናብ ኣስታት
9 ዲግሪ ሰንቲግረይድ ክድይብ ክኢሉ።
ኣብ ተመሳሳሊ እዋን ኣብ ኣርጀንቲና
ዝርከቡ ጉጅለ ተመራመርቲ ኣብ ሓውሲ
ደሴት ኣንታርክቲክ እቲ ዝለዓለ ዝበልዎ
ናይ 18.3 ዲግሪ ሰንቲግረይድ መጠን
ሙቐት ከም ዝመዝገቡ እዩ ዝሕበር።
እቶም ተመራመርቲ ኣብ መወዳእታ፡
ምውሳኽ ሙቐት ኣብታ ኣህጉር ነቲ ኣብ
ከርሳ ዘሎ በረድ ብምምኻኽ ንጽፍሒ
ማይ ዓለምና ዝውስኽ ክኸውን እንከሎ፡
ብዘይካኡ ድማ ኣብታ ኣህጉር ንዘለዉ
እንስሳታት ብኣሉታ ዝጸሉ ምዃኑ
የጠንቅቑ።
ዕለት
1/4/2020
ፋርማሲ ቁ.1 መዓልታውን ለይታውን ኣገልግሎት ትህብ
መበል 29 ዓመት ቁ.182 1 ሚያዝያ 2020 - ገጽ 12
ኣመሪካ - እገዳ ኢራን ብመጠኑ ተፍኵስ
ኣብ ሩስያ፡ ቻይናን ኤውሮጳን
ዝመደበረን ኩባንያታት፡ ኣመሪካ ኣብ
ልዕሊ ኢራን ብዘንበረቶ እገዳታት
ከይተቐየዳ ኣብ ንዩክለሳዊ መሳለጥያ
ኢራን ንኽሰርሓ ከም ዘፍቀደት -
መንግስቲ’ታ ሃገር ብቕድሚ ትማሊ
ሓቢሩ።
ዋና ጸሓፊ ጉዳያት ኣመሪካ ማይክ
ፖምፐዮ፡ ነቲ መመላእታ ሰነድ ዝፈረመሉ
ኣመሪካዊ በዓል ስልጣን ክኸውን እንከሎ፡
እቲ ውሳነ ኢራን ኣብ እተካይዶም
ኣቶማዊ ስረሓት ቀጻሊ ቀይዲታት
ክትገብር ምዃና ኣፍሊጡ ኣሎ። ከም ዝተገደደ ወሲኾም ይገልጹ። ዘፍረሰቶ ኩሎም ካብ ኣመሪካ ወጻኢ
ምስዚ ጉዳይ ምትሕሓዝ ዘለዎም እቶም ሰብ መዚ ከም ዝገልጽዎ፡ ዝዀኑ ትካላት ምስ ውድብ ኣቶማዊ ጸዓት
ነባራትን ህሉዋትን ሰብ-መዚ ኣመሪካ ማንቺን እቲ ከይተሰረዘ ተሪፉ ዘሎ ሰነዳት ኢራን ዝዀነ ዓይነት ርክብ ንኸይህልዎም
ከም ዝሕብርዎ፡ ኣብ 2015 ካብ ናይ ስምምዕ ምእላይ፡ ማለት ንኢራን ዝእግድ ቀይዲ ንግዚኡ ፍሩስ ኰይኑ
ዝተኣትወ ስምምዕ ንዩክለር ኢራን ንገለ ኣብዚ ብዓለም ለኸ ደረጃ ኣጋጢሙ ክቕጽል ምዃኑ ኣሚታ ነይራ እያ።
ካብቲ ኣመሪካ ከይሰረዘቶ ዝተረፈ ሰነድ ዘሎ ለብዒ ቫይረስ ኮሮና ወይ ኮቪድ- ብትራምፕ ዝምራሕ መንግስቲ
ስምምዓት ንዘይተወሰነ እዋን ከተናውሖ 19 ተቓሊዓትሉ ኣብ ዘላ እዋን ናብ ኣመሪካ፡ እቲ ሃገሩ ኣብ 2015 ኢራን
ምውሳና ፖምፐዮ ከም ዘይተቐበሎ ዓዘቕቲ ምሽማማ ከም ማለት ምዃኑ እዩ ምስ ሓያላን ሃገራት ዓለምና ዝኣተወቶ
እዮም ዝገልጹ። ዝምጉት። ንዩክለሳዊ ስምምዕ ኣብ 2018 ከም
እንተዀነ እቲ ዋና ጸሓፊ ጉዳያት፡ ኣቐዲማ ማዕከን ዜና ሮይተርስ ኣብ ዘንሰሓበ ኣይርሳዕን። በዚ ድማ እታ
ብዋና ጸሓፊ ግምጃ’ታ ሃገር ስቲቨን ዝዘርግሓቶ ዜና፡ ብኣመሪካ ኣብ ልዕሊ ሃገር ኣብ ልዕሊ ኢራን ዳግም እገዳታት
ማንቺን ብክትዕ ተሳዒሩ ነቲ ሓሳብ ክርዕሞ ኢራን ጸኒዑ ዝነበረ እሞ ደሓር ብስምምዕ ከተጽንዕ ምጅማራ ይዝከር።
ኮሎምብያ - ዕጡቕ ጉጅለ በይንኣዊ ምቁራጽ ተዅሲ ይእውጅ
ኣብ ኮሎምብያ ዝመደበሩ ጸጋማዊ “ሃገራዊ ሓይሊ ንናጽነት ከም መርኣያ ጸሓፊ ውድብ ሕቡራት ሃገራት ኣንቶንዮ
ኣረኣእያ ከም ዘለዎ ዝንገረሉ ሃገራዊ ዘለዎ ሰብኣዊ ሓልዮት ሓቢሩ ምስ ህዝቢ ጉተረዝ ብ23 መጋቢት ድሕሪ ዝዘርግሖ
ሓይሊ ንናጽነት ተባሂሉ ዝጽዋዕ ተቓዋሚ ኮሎምብያ ብምዃን ካብ 1 ክሳብ 30 “ቅጽበታዊ ምቁራጽ ተዅሲ ብዓለም
ዕጡቕ ጉጅለ፡ ካብ ሎሚ 1 ሚያዝያ ሚያዝያ ዝጸንሕ በይንኣዊ ምቁራጽ ለኸ ደረጃ” ዝብል ምሕጽንታ ምዃኑ
ጀሚሩ ንሓደ ወርሒ ዝቕጽል በይንኣዊ ተዅሲ ከካይድ ወሲኑ ኣሎ፡” ዝብል እዩ ዝሕብር።
ምቁራጽ ተዅሲ ኣብ ግብሪ ከውዕል መግለጺ ከም ዘውጽአ ተፈሊጡ ኣሎ። ዕጡቕ ጉጅለ ሃገራዊ ሓይሊ ንናጽነት፡
ምዃኑ ሓቢሩ። እቲ ተቓዋሚ ዕጡቕ ጉጅለ ነቲ ኣብታ ሃገር ንልዕሊ 50 ዓመታት ዕጥቃዊ
እቲ ዕጡቕ ጉጅለ ነቲ ስጉምቲ ውሳነ ዝወሰደሉ ምኽንያት ብቐንዱ፡ ዋና ጎነጽ ዘካየደ ጉጅለ እዩ።
ዝወሰደሉ ምኽንያት ኣብታ ሃገር ተራእዩ
ዘሎ ለብዒ ቫይረስ ኮሮና ምዃኑ እውን
ወሲኹ ገሊጹ።
ኣብ ኮሎምብያ፡ ልዕሊ 700 ሰባት በቲ
ቫይረስ ከም እተለኽፉ ክረጋገጽ እንከሎ፡
10 ድማ ህይወቶም ከም ዝሰኣኑ እዩ
ዝንገር።
እቲ ዕጡቕ ጉጅለ ብዘውጽኦ መግለጺ
መሰረት፡ ተወንዚፉ ዝጸንሐ ዝርርባት
ሰላም ምስ መንግስቲ’ታ ሃገር ዳግም
ንምጅማሩ ድሉው ምህላዉ እውን
ሓቢሩ ኣሎ።
ቻይና - ባርዕ ጫካ ህይወት ሰባት ለኪሙ
ኣብ ቻይና ክፍለ-ሃገር ሲቹዋን፡ ብዘጋጠመ እቶም ግዳያት ዝዀኑ ኣባላት መጥፋእቲ ማዕከናት ዜና ካብቲ ከባቢ ከምዝሕብርኦ፡
ባርዕ ጫካ ዓሰርተ ሽሞንተ ሰራሕተኛታት ሓዊ፣ ኣባላት ሓንቲ 22 ሰባት ዝነበሩዋ ጻዕቂ ደበናታት ትኪ ካብቲ ከባቢ ናብታ
መጥፋእቲ ሓዊ ምስ መንገዲ ዝመርሖም ጉጅለ ክዀኑ እንከለዉ፡ ሓደ ሰራሕተኛ ኣብቲ ከባቢ እትርከብ ከተማ ሺቻንግ ገጹ
ዝነበረ ብሓዊ ተኸቢቦም ከም ዝሞቱ ማዕከናት ሕርሻ ድማ ከም መራሒ መንገዲ ብምዃን ይበንን ምህላዉ እዩ።
ዜና’ታ ሃገር ሓቢረን። ይሰርሑሉ ኣብ ዝነበሩ እዋን ከም ዝጠፍኡ - ዝሓለፈ ዓመት ብተመሳሳሊ ህይወት 30
ማዕከን ዜና ሺንሁዋ ብዝሃበቶ ሓበሬታ ሰለስተ ካብኣቶም ድማ ብህወት ተረኺቦም ኣባላት መጥፋእቲ ሓዊ ዝወሰደ ሓደጋ ባርዕ
መሰረት፡ እቲ ትማሊ ሰሉስ ኣብ ሰዓታት ኣብ ሆስፒታል ተዓቚቦም ምህላዎም እዩ ጫካ ኣብቲ ኣውራጃ ኣጋጢሙ ምንባሩ
ቅድሚ ቐትሪ ዘጋጠመ ሓደጋ - እቶም ዝግለጽ። ጸብጻባት ይሕብሩ።
ኣባላት መጥፋእቲ ሓዊ ስርሖም የካይዱሉ
ኣብ ዝነበሩ እዋን ሃንደበት ኣንፈት ንፋስ
ብምቕያሩ ኣብ ማእከል ክኽርደኑን ህይወቶም
ክስእኑን ምኽንያት ከም ዝዀነ እያ ገሊጻ።
እቲ ኣብ ኣውራጃ ሊያንስሻን ዝጀመረ
ባርዕ ጫካ ልዕሊ ሓደ ሽሕ ሄክታር ሃሚኹ
ምህላዉ ተፈሊጡ ኣሎ።
ነቲ ክስተት ኣብ ትሕቲ ቁጽጽር ንምእታው
ልዕሊ ክልተ ሽሕ ሰራሕተኛታት መጥፋእቲ
ሓዊን ህይወት ኣድሕንን ናብቲ ከባቢ
ክለኣኹ እንከለዉ፡ 1,200 ሰባት ድማ ካብቲ
ከባቢታት ከም ዝግዕዙ ተገይሩ ምህላዉ እዩ
ዝሕበር።
ጎደና ቁ.ስልኪ
ጎደና ሰላም ቁ. ገዛ 47 122350
ቁ.ቴሌፎን 127565
Sabur Printing Services