AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ

Genel Bilgiler
Başkenti:Washington DC
Kuruluş: 4 Temmuz 1776
Din: %73 Hristiyan, %19.6 ateist, %1.7 Musevi, %5.6 diğer inançlar
Yönetim biçimi:Federal Başkanlı, Anayasal Cumhuriyet
Nüfusu:333.649.281
En kalabalık kent: New York
Coğrafi konumu:Kuzey Amerika, Okyanusya
Yüzölçümü:9.834.000 km²
Resmi dil:İngilizce
Para birimi: ABD Doları

ABD Tarihi
Amerika Birleşik Devletleri tarihi veya kısaca Birleşik Devletler tarihi, Amerika Birleşik
Devletleri'nin kurulduğu Kuzey Amerika topraklarının üzerinde, tarih öncesi dönemlerden
günümüze kadar uzanan geçmişi. Amerika'nın 15. yüzyılın sonlarında Kristof Kolomb
tarafından keşfedilmesinden önce bu topraklarda yüzyıllardır sadece Kızılderililer
yaşamaktaydı. Keşiften sonra başta İspanya, Fransa ve Büyük Britanya olmak üzere
aralarında Hollanda, İsveç ve Portekiz'in de dahil olduğu birçok Avrupa ülkesi buralarda
sömürgeler kurdular. Bu sömürgeler arasında Britanya'ya ait On Üç Koloni de vardı.
Günümüzdeki ABD 18. yüzyılda Britanya İmparatorluğu'na ait bu sömürgelerin
bağımsızlıklarını kazanması sonucu oluşmuştur.

ABD doğal kaynaklarının zenginliği, genç ve dinamik bir insan gücüne sahip olması
nedeniyle 19. yüzyıl boyunca hızla sanayileşti. Ancak 1861-1865 yılları arasında çıkan
Amerikan İç Savaşı ülkeyi parçalanma tehdidi altına soktu. Savaş kuzeydeki eyaletlerin
başarısıyla sonuçlandı ve ABD tekrar hızlı bir gelişme dönemine girdi. 20. yüzyıl başlarında
çıkan I. Dünya Savaşı'nın İtilaf Devletleri tarafından kazanılmasında önemli bir rol oynadı. II.
Dünya Savaşı'nda da Almanya, İtalya ve Japonya'ya karşı büyük bir başarı kazanan ABD artık
bir süpergüç haline gelmişti.

Bu iki dünya savaşından sonra dünya ülkeleri iki kutuba ayrıldılar. Soğuk Savaş adıyla
anılan bu dönemde ABD NATO örgütü çatısı altında Batı Bloğunun liderliğini üstlenirken,
Sovyetler Birliği Doğu Bloğunun (Varşova Paktı) lideri durumundaydı. Soğuk Savaş yılları
boyunca ABD başta Kore Savaşı ve Vietnam Savaşı olmak üzere birçok savaşlara katıldı.
1989 yılında Berlin Duvarı'nın yıkılışı ardında Soğuk Savaş sona erdi. 1990 yılında Irak'ın
Kuveyt'i işgal etmesi üzerine çıkan I. Körfez Savaşı'nda ABD, Irak ordusunu yendi. ABD
1995 ve 1999 yıllarında NATO ülkelerinin yardımıyla Bosna Savaşı'na ve Kosova Savaşı'na
müdahale etti. 2001 yılında New York ve Washington, DC gibi büyük ABD kentleri 11 Eylül
saldırılarına sahne oldu. Bu saldırılara yanıt olarak ABD 2001 yılında Afganistan Savaşı ve
2003 yılında da Irak Savaşı'nı başlattı. Bu savaşlar hâlen sonuçsuz kaldı, bu ülkelerde iç
karışılıklar devam etmektedir.

ABD Yönetim Yapısı

ABD, çoğulcu demokrasiye dayalı, başkanlık sistemiyle yönetilen federal bir cumhuriyettir.
Federal devlet yapısı, 50 federe eyalet ve başkent Vaşington’u içeren “District of Columbia”yı
kapsamaktadır. Federal sistem uyarınca federal yönetim ile iç işlerinde serbest olan eyalet
yönetimlerinin görev, yetki ve sorumlulukları Anayasa'da tanımlanmıştır.
Yürütme erkinin başı olan Başkan ile Yardımcısı, 4 yıl süreyle ve iki dereceli halk oylaması
sonucunda seçilir. Başkan tarafından atanan 15 Bakan ile bazıları Kabine üyesi seviyesinde
olan Bağımsız Kuruluşlar ( Environmental Protection Agency, Council of Economic Advisers,
United States Trade Representative, CIA, National Science Foundation, NASA v.b.) federal
konularda yetkilidirler. Başkan tarafından atanan üst düzey yetkililer Senato tarafından
onaylanır. Başkan, Kongre tarafından kabul edilen kanunları veto etme yetkisini haizdir.

• Federal yasama yetkisi Kongre'ye aittir. Kongre, nüfus esasına göre seçilen 435
üyeli Temsilciler Meclisi (TM) ile her eyaletin iki kişiyle temsil edildiği 100 üyeli
Senato'dan oluşur. Temsilciler Meclisi üyeleri 2 yıl, Senatörler ise 6 yıl süreyle
seçilir. Anayasa değişikliği için Kongre'nin her iki kanadında üçte iki çoğunluk
sağlanması gerekir.
• ABD'deki en yüksek mahkeme olan ve kanunların Anayasa’ya uygunluğunu
denetleyen Anayasa Mahkemesi (Supreme Court) bir Başkan ile 8 üyeden
müteşekkil olup, yargıçlar Başkan tarafından ömür boyu görev yapmak üzere
atanır ve Senato tarafından onaylanır.
. Yasama, yürütme ve yargı erkleri arasında dengeli bir güç ve yetki paylaşımını
temin eden kontrol ve denge (checks and balances) mekanizması sistemin etkin işleyişini
güvence altına almaktadır.