DEVRİMLER ÇAĞINDA

DEĞİŞEN DEVLET-TOPLUM
İLİŞKİLERİ
AYDINLANMA – 7 YIL SAVAŞLARI – ABD’NİN BAĞIMSIZLIĞI – FRANSIZ DEVRİMİ – NAPOLYON SAVAŞLARI - SANAYİ DEVRİMİ –
1830/1848 İHTİLALLERİ – SÖMÜRGECİLİK
 AYDINLANMA
• Akıllanan insanlar aydınlandı! (Önce Akıl Çağı (17. yy) sonra Aydınlanma Çağı (18-19. yy)
• Din ya da Tanrı merkezli toplumsal yapının ve düzenlemelerin yerini bu süreçte akıl merkezli
toplumsal düzenlemeler arayışı alır. Geniş ve genel anlamıyla aydınlanma, Orta Çağ'da hüküm
süren dünya görüşüne karşı yeni bir dünya görüşünün ortaya çıkması ve temellendirilmesi olarak
belirtilir. Bu yüzyıl yeni bir ideal ile tarih sahnesinde yer alır; bu ideale göre, aklın aydınlattığı
kesin doğrulara ve bilginin ilerlemesine dayanan entelektüel bir kültür egemen olmalıdır ve bu
kültür sonsuz bir şekilde ilerlemelidir. Böylece ilerleme ideali, insanın geleneğin köleliğinden
kurtularak sürekli mutluluk ve özgürlük yolunda gelişeceği düşüncesine dayandırılır.
 AYDINLANMA
• Aydınlanma geleneksel dinin hakimiyetini, özellikle Fransa’da Katolik Kilisesi’nin rolünü zayıflattı. Voltaire –
Candide
• Aydınlanma düşünürleri laik, dini inançlardan ayrılmış bir ahlak yasası öğrettiler. İnsanoğluyla uğraşıyorlardı.
İnsanoğlunu seviyorlardı. İnsanların esas olarak iyi olduklarını düşünüyorlardı. Bu dünyanın sonsuz yaşamı
bekleyen bir ağlama vadisi olmaması gerektiğini söylüyor, çıkıp bu tür iddialarda bulunuyorlardı.
• Kalıplaşmış geleneği kabul etmeyerek eleştirel bir analiz ruhu geliştirdiler. Nesilden nesile aktarılan gerçekleri,
özellikle dini kurum tarafından aktarılanları; kalıplaşmış geleneği kabul etmediler, mesela kalıplaşmış hiyerarşileri.
• Tarihe meraklıydılar ve ilerlemeye inanıyorlardı. Fransa’nın bunda özel bir rolü olduğu konusunda ikna olmuşlardı.
Emin olmak için, Aydınlanma Avrupa’da pek çok yerde ve sonra Amerika Birleşik Devletleri’nde kendini gösterdi.
Paris bunda merkezi bir rol oynadı.
IMMANUEL KANT

Aklını kullanma cesaretini göster!

Önemli bir aydınlanmacı düşünür

olan Kant, bu sözü ile demek istemiş
olabilir?
7 YIL SAVAŞLARI VE
ABD’NİN
BAĞIMSIZLIĞI
 1492’DE AMERIKA KITASI
KEŞFEDILDI………
Sömürgecile
r

İngilizler
İspanyollar
➢Coğrafi keşiflerde Ameriko Vespuci'nin keşfedilen yerin bir
kıta olduğunu anlayıp, bu kıtaya Amerika adını vermesinden
sonra Avrupa’nın çeşitli yerlerinden bu kıtaya göçler başlamıştır.
➢ İngilizler ilk zamanlarda Amerika kıtasının Atlas okyanusu
sınırına yerleşmişler zaman içerisinde daha iç bölgelere doğru
yönelmişlerdir.
➢ İngilizler Avrupa’nın çeşitli bölgelerinden getirdikleri
göçmenleri koloniler halinde Amerika kıtasının değişik yerlerine Fransızlar
yerleştirmişlerdir.
➢Bu kolonilerin başına da İngilizler tarafından valiler tayin
edilerek yönetilmelerini sağlamıştır.
 S
AN
FR
A

E
LT 7
Gİ 160
İN
RE
Y
A PAN
İS
K u zeyA m erika ’n ın A tla sO kya n u su kıyla rın a yerlşn İn g ilterkn d isn eb a ğ lı1 3 ko lo n iku. rm u ştu r
YEDI YIL SAVAŞLARI
(1756-1763)

✓ Savaşların
Nedenleri - Sonuçları????

✓ Bu Savaşın Amerika
kıtasında bulunan İngiliz
Kolonilerine etkisi???
❖ İngiltere ve Fransa arasındaki imparatorluk
kurma yarışının tüm dünyaya yayılmış
mücadelesidir. (İngiltere ve Fransa arasında
sömürgecilik ve deniz üstünlüğü için çıkmış olan
mücadeledir. )
❖ Bu savaştan İngiltere galip ayrılmıştır. Sonunda
İngiltere, Fransa’nın pek çok sömürgesini
elinden almıştır.
❖ İngiltere, savaştan galip ayrılsa da ekonomisi
çökmüş vaziyetteydi. Bu nedenle hakimiyetinde
bulunan kolonilerin vergilerini arttırmış.
✓ Yedi Yıl Savaşları 1763 Paris Antlaşması ile son
bulmuştur. İngiltere dünyanın en büyük sömürge
ve deniz kuvveti olarak çıkmıştır.

✓ İngiltere’nin, Fransızlarla yaptığı Yedi yıl

Savaşları sonucunda ekonomisi giderek zarar
görmeye başlamıştır.

✓ Bunun üzerine İngiltere kendi sanayisi için

hammadde ve ucuz işçi deposu olarak gördüğü
kolonileri vergiye bağlamak istemiştir.
YEDİ YIL SAVAŞLARININ AMERİKADAKİ İNGİLİZ
KOLONİLERİNE ETKİSİ?????
 KOLONILER TEPKILI…….!!!

Yedi Yıl Savaşları'ndan galip çıkmasına rağmen

kendi ekonomisi de oldukça sarsılan İngiltere'nin
kolonilere yeni gümrük ve damga vergileri
koyması tepkilere sebep olmuştur..
 1773’de Hindistan’dan, İngiliz gemileri Boston
limanına çay getiriyordu. Geminin limana yanaştığını
fark eden halk, çaya yapılan vergiye tepki olarak
Boston limanına akın ettiler. Gelen gemiler valinin izni
olmadan ne boşaltılabiliyor ne de geri çıkış
yapabiliyorlardı.
100 kişi kılık değiştirerek gemide bulunan bütün çayı
denize döktüler.
Bu hareketin lideri Samuel Adams’dı.
Limanın yüzeyi çayla kaplanmıştı ve bu olay diğer gün
İngiltere hükümeti tarafından büyük tepkiyle karşılandı.
16 Aralık 1773 tarihinde gerçekleşen bu olaya “ Boston
Tea Party” (Boston çay partisi) adı verilmiştir.
Olayın ardından İngiliz hükümeti, limana girişleri
yasakladı ve hiçbir gemi ve insanın yaklaşmamasını
emretti.
Bunun üzerine Boston halkı bu karara çok büyük bir
tepki verdi.
Başında Jefferson’un bulunduğu bir grup kişi tören
yapmaya karar verdiler.
İngiliz hükümetinin buna karşı çıkmasıyla birlikte
Jefferson’da dahil olduğu 89 kişi, hükümeti protesto
ettiler.
KOLONILER 1774’DE İNGILTERE'YE KARŞI IZLEYECEKLERI SIYASETIN
ESASLARINI BELIRLEMEK IÇIN TOPLANDILAR…..

1774'de koloni temsilcileri I.

Filedelfiya Kongresi'ni
toplayarak İngiliz
Hükümeti'nden;
* Koloni meclislerinin onayı
alınmadan vergi
konulmamasını ve ticareti
engelleyici yasaların
kaldırılmasını istediler.
Fakat İngiltere bu istekleri
reddetti.
George Washington Benjamin Franklin
1774'de koloni temsilcileri I. Filedelfiya
Kongresi'ni toplanır.

Koloni temsilcileri 1775'da 2. Filedelfiya Benjamin Franklin

Kongresi'ni toplayarak savaşa karar «Those who would
verdiler. give up essential
* George Washington'u başkomutan
seçtiler. Aynı zamanda bağımsızlık ilan
Liberty, to purchase a
eden koloni temsilcileri "Bağımsızlık ve little temporary Safety,
İnsan Hakları Beyannamesi'ni de deserve neither
yayınladılar (04 Temmuz 1776).
Liberty nor Safety.»
 4 TEMMUZ 1776 AMERİKAN BAĞIMSIZLIK
BİLDİRGESİ…..

Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi, 4 Temmuz 1776’da 13

Amerikan kolonisinin Büyük Britanya (İngiliz)
Krallığından tüm bağlarını kopartıp bağımsızlıklarını
ilan ettikleri belgedir…. 4 Temmuz Amerika Birleşik
Devletleri’nde bağımsızlık günü olarak kutlanmaktadır.
Belge, Washington, D.C’ deki devlet arşivlerinde
sergilenmektedir.

Thomas Jefferson
✓ Bağımsızlık ve İnsan Hakları
Beyannamesi'ne göre:
İnsanların doğuştan devredilemez
ve vazgeçilemez birtakım hakları
vardır.
✓ Yaşama - Özgürlük
✓ Mutluluğu arama hakkı.
✓ Bu hakları, kuvvetini halktan alan
ve halkın arzusuyla işbaşına gelen
hükümetler korur.
✓ Hükümetler bu hakları çiğnediği
takdirde, yerine yenisini koymak
milletin hakkı ve ödevidir.
✓ Bu bildirideki düşünceler dünyaya
yeni bir yönetim şekli olan
demokrasiyi getirmiştir.
 178
AN 3 VE
TL
AŞ RSAY
MA
SI…
• Fransa, İspanya ve
Hollanda'dan yardım alan
koloniler, İngilizleri
yendiler.
• Versay Antlaşması
imzalandı (1783).
• Bu antlaşmaya göre,
İngilizler, 13 sömürgenin
bağımsızlığını tanıdılar.
❖ Fransa’nın desteğini alan Amerika kolonileri sekiz yıllık
bir savaşın ardından imzalanan Versay Antlaşması’yla
bağımsızlıklarını elde ettiler (1783).

❖ Koloniler 1787 yılında anayasa yaparak federal bir

cumhuriyet kurdular. 1787 yılında hazırlanan federal
anayasa ile de 1789’da George Washington kurulan
birleşik devletin ilk başkanı seçildi. Devrim liderleri
de bu yeni kurulan bağımsız devletin kurucu
hükümetinde görev başına geçtiler.
• Amerika'nın bağımsızlık mücadelesine,
çok değerli yazar ve düşünürler
önderlik etmiştir. John Adams, Samuel
Adams, Benjamin Franklin, George
John Locke
Clinton, Thomas Jefferson, John
Dickinson, Richard Henry Lee….
• Bu düşünür ve devlet adamları, yapılan
toplantıda düşüncelerini yayarak
bağımsızlık isteklerini bir kez daha
belirtmişlerdir. İngiliz düşünür olan,
John Locke’un fikirleri benimsenmiştir.
Amerika Birleşik Devletleri’nin
Kurulmasının Sonuçları:
• ABD İnsan Hakları
Beyannamesi’ni ilan etmiş ve
demokratik bir yönetim kurarak
Avrupa’ya örnek olmuştur.
• ABD, Avrupa devletlerine karşı
siyasal bir denge unsuru olmuştur.
• ABD, Avrupa kültürünün Amerika
Kıtası’nda yayılmasını sağlamıştır.
• Amerika Kıtası’na yapılan göçler
artmış, bu sayede Avrupa’da işsizlik
azalmış, siyasi ve dini kavgalar
şiddetini kaybetmiştir.
 FRANSIZ DEVRİMİ
• DEVLETIN ASIL GÖREVI, HER INSANIN HAKKI OLAN YAŞAM, ÖZGÜRLÜK VE MÜLKIYETI
KORUMAKTIR. SIYASI OTORITE YALNIZ HALKIN YARARI IÇIN EMANET OLARAK ELDE TUTULUR.
İNSANIN DOĞAL HAKLARI TECAVÜZE UĞRADIĞI ZAMAN, HALKIN BU HÜKÜMETE
BAŞKALDIRMAK VE DEĞIŞTIRMEK HAKKI VARDIR.
• JOHN LOCKE
• Elinde Fransız bayrağı tutan, Frig şapkalı
özgürlüğü temsil eden kadın
• Sağında tüfekli burjuva
• Solunda silahlı bir çocuk
• Yerde ihtilal esnasında ölenler
 Toplumsal
eşitsizlikler
İHTILALIN NEDENLERI

Ortaçağdan kalma sınıflı sistem

Ekonomik kriz Burjuvazi
Burjuvazi zengin ama siyasi gücü yok

İhtilal Gıda fiyatları artmıştı, halk memnuniyetsiz

Monarşinin Kraliyet ve çevresi toplumun değişim

değişime Aydınlanma taleplerini görmezden geliyordu,
direnmesi reformlar yapılmıyordu.
Aydınlanma dönemi düşünürlerinin
İngiltere ve özgürlükçü fikirlerinin Fransızlara
ABD etkisi
Meşrutiyet,
demokrasi
 EKONOMİ
➢ Devrimden önceki yıllarda Fransa ekonomisin durumu pek parlak sayılmazdı. Aslında pek çok
çağdaş devlete göre ekonomisi ilerde olan Fransa özellikle köylünün mahsul alamaması ve
savaş giderlerinden dolayı gerileme dönemine girmiştir.
➢ Öncelikle kıtlık nedeniyle köylü kesimin kentlere göç etmesiyle büyük toplumsal sorunlar
ortaya çıkmıştır.
➢ Büyük şehirler yoğun nüfusu barındıramaz hale gelmiştir. Halk, içine düşmüş oldukları bu
ekonomik olumsuzluklara rağmen düzenli olarak vergilerini ödemiştir.
➢ Saray harcamalarının artması ve savaşların uzamasıyla birlikte harcamalar
karşılanamamıştır. Krallık bu harcamaları vergi artışıyla düzeltmeye çalışmış.
➢ İflasın eşiğine gelen Fransa kaybettiği Kuzey Amerika sömürge kolonilerindeki isyanı da mali
yönden desteklediği için merkezi yönetim tükenme noktasına gelmiştir.
 KRAL XVI. LOUIS

• “Egemen güç sadece benim kişiliğimde bulunur.

Tüm yasama gücü, ne diğerlerine ne de bu
gücün herhangi bir kısmına karşı sorumluluk
duymaksızın, sadece bana aittir. Kamu düzeni
bütünüyle benden kaynaklanır, halkın hakları ve
çıkarları zorunlu bir şekilde benimkilere
bağlıdır, diğerleri ise sadece benim
ellerimdedir”
• Etat Generaux ( Genel Meclis)

• Bu meclisde toplumun her kesimi temsil ediliyordu ancak kralın çağrısı ile toplanıyorlardı. (Din
adamları, soylular, halk)

• Fransız Devrimi öncesinde ekonomiyi iyileştirmek için yeni vergiler koymaları için Kral Etat
Generaux’yu topladı. Ancak parlamento halkı temsil ettiğini savunarak bir anayasa yaptılar ve kurucu
meclis haline geldiler.
• 16. Louis’nin meclise karşı
önlem almaya çalışması zaten
öfkelenmiş olan halkı harekete
geçirdi ve halk Bastille
Hapishanesi’ni basarak
mahkumları serbest bıraktı.
Böylece ihtilal başladı.
Olaylar kralın kontrolünden
çıktı.
• Meclis çalışmalarını hızlandırdı
ve rejimi değiştirecek adımlar
atmaya başladı. İnsan ve Vatandaş
Hakları Bildirgesi ilan edildi.
Soyluların ve din adamlarının
ayrıcalıkları kaldırıldı. 1791’de
anayasa ilan edilerek Meşruti
monarşi ilan edildi.
İNSAN VE VATANDAŞ HAKLARI
BILDIRGESI
• İnsanlar özgürlük ve hukuki bakımdan eşit doğarlar ve
yaşarlar.
• Her siyasi topluluğun amacı insan haklarını
korumaktır. Bu haklar, özgürlük, mülkiyet, güvenlik
ve baskıya karşı direnme hakkıdır.
• Egemenlik milletindir. Hiçbir kişi ve kuruluş milletçe
verilmeyen bir hakimiyeti kullanamaz. Hakimiyet
kanunla sınırlanır.
• Kral XVI. Louis bunları reddedince yakalanarak idam
edildi.
KRAL AILESININ
IDAMI
 MARIE ANTOINETTE

• Avusturya prensesi iken Louis ile evlenip Fransız kraliçesi

oldu.
• Fransa ve Avusturya Aix la Chapelle antlaşması yaparak Yedi
Yıl Savaşlarında müttefik oldular, bu ittifakı güçlendirmek için
prensesi veliaht prensle evlendirdiler.
• Çok fazla harcama yapıyor, eğlenceler düzenliyordu.
• Devrim esnasında halk onu giyotine gönderdi.
VERSAILLES SARAYI
PETIT TRIANON
 Montagnardlar
jakobenler En radikal devrimciler
Solcu cumhuriyetçiler

Jakobenler

İhtilal Terör dönemi aktörleri

sonrası Meşruti Monarşi taraftarı
Cordelierler ortaya çıkan montagnardlar
gruplar Jirondenler

Burjuva yanlısı ılımlı

devrimciler
Ilımlı Cumhuriyetçi

Cordelierler
Jirondenler
Cumhuriyetçiler
CUBIX | Professional Presentation Template
 Kurucu Meşruti Milli

Terör dönemi
Etats Generaux

Konvansi
Direktuv Konsüll
milli Krallık ar
meclis devri yon ük
dönemi dönemi Dönemi Dönem
(1791- (1792- (1795-
1789- 1792) 1795)
i (1799-
1799)
1791) 1804
 TERÖR DÖNEMI

• Devrim sonrası yoksulluk devam ediyordu. Bu dönemde karşı devrim olmasını

engellemek için Jakobenler terör dönemi adı verilen bir süreci başlattı.
• Bu dönemde çok hızlı işleyen devrim mahkemeleri kuruldu ve bir çok jironden giyotine
gönderildi. (Yaklaşık 40.000 kişi) Vandee’de çıkan iç savaşta ise yaklaşık 200.000 kişi
öldü.
• Jakobenler kadrolaştı, her türlü karşı devrim ihbarı vatanseverlik sayıldı.
• Öne çıkan Jakobenler Danton ve Robespierre’dir.
 MAXIMILLIEN ROBESPIERRE
• Jean Jacques Rousseau’nun fikirlerinden etkilendi,
hukukçu, burjuva, « Satın alınamaz »

• “İlkem şu olmuştur hep: Özgürlük yoluna

atılmış bir halk, tertipçiler karşısında
amansız olmalıdır. Böyle bir durumda
zayıflık zalimdir, bağışlamak barbarlık.
Özgürlüğün düşmanlarını terörle
dizginleyiniz. İşte, Cumhuriyet’in
kurucuları olmaya o zaman hak
kazanırsınız.”
 I. CUMHURIYET DEVRI

• 1792’den Napolyon’un imparatorluğunu ilan ettiği 1804 tarihine

kadar olan dönemdir.
• Napolyon 1795’te kurulan (Directoire) Direktuvar yönetimine
1799’da son vererek (Consulat) Konsüllük yönetimini kurdu. Bu
rejime göre ülkeyi 10 yıl boyunca üç konsül yönetecekti. Napolyon
kendisini 1. konsül olarak seçtirdi ve iç karışıklığı bitirdi, güvenliği
sağladı. İngilizlerle anlaşarak dış sorunları halletmeye çalıştı. Sonra
kendisini imparator ilan etti.
 NAPOLEON BONAPARTE
• Çok önemli bir komutandır, savaşları askeri okullarda
ders olarak okutulur.
• Feodalizmin kalıntılarını tamamen kaldırmış, dini
özgürlükler sağlamış, Codex Napoleon isimli kanun
sistemini kurmuştur.
• III. Selim döneminde Mühendishane-i Berri
Hümayun’a katılmak istedi ama bu isteği ihtilal
hükümeti tarafından reddedildi.
• Kendisini imparator ilan etti.
• Yetenekli ve vatansever subaylara Legion d’honneur
nişanı verdi.
 İHTILALIN SONUÇLARI
• Demokrasi rejimi ortaya çıktı.
• Milliyetçilik, özgülük, kardeşlik, eşitlik gibi kavramlar doğdu.
• Milliyetçilik fikri imparatorlukları yıkıma götürdü.
• İnsan hakları bildirgesi sonraki yıllarda halk ayaklanmalarına sebep oldu.
• Burjuva güçlenmeye başladı. Din adamları ve soylular zayıfladı.
• Laik hukuk kuralları ve liberal ekonomi ortaya çıktı.
• İhtilalin ortaya çıkardığı fikirleri engellemek isteyen Avrupalı Devletler ile Fransa arasında savaşlar başladı.
• Yeni Çağ sona erdi, Yakın Çağ başladı. Çünkü sonuçları bakımından EVRENSELDİR.
 AVRUPA’YA ETKISI

• Prusya, İngiltere ve İspanya mutlakıyet rejimlerinin sarsılacağı düşüncesi ile Fransa’ya

saldırdı ve ihtilal savaşları başladı.
• « her millete bir devlet » sloganı temel özgürlük gibi gösterildi.
• Avusturya Arşidükü Metternich başkanlığında bir kongre toplandı. Bu kongrede alınan
karara göre, Avrupa’nın herhangi bir yerinde ayaklanma çıkarsa hep birlikte savaşacaklardı.
(Viyana Kongresi – Metternich Sistemi)
• Ancak ayaklanmalara engel olunamadı ve 1830 – 1848 ihtillalleri yaşandı.
 OSMANLI DEVLETI’NE ETKISI

• Milliyetçilik akımı Osmanlı

Devleti’ni parçaladı.
• Demokrasi fikri Osmanlı
aydınlarını etkiledi. Tanzimat,
Islahat Fermanları ve
Meşrutiyete sebep oldu.
 ÖNERILER…

Victor Hugo-Sefiller
İş Bankası Kültür Yayınları
 NAPOLEON
SAVAŞLARI
NAPOLEON’UN ÖNDERLIĞINDEKI FRANSA’NIN SAVAŞLARI
 FRANSIZ ORDUSU
• Ordu kölelerden değil özgür vatandaşlardan oluşuyordu. Disipline
edilmesi kolaydı.
• Subaylar önceden aristokratlardı ama devrim sonrası halktan seçildiler.
Dolayısıyla yeteneğine bakılarak seçilen iyi yetişmiş subaylar kadrolarda
yer aldı.
• Tümenler ve kolordular bulunuyordu. Manevra kabiliyeti yüksek
birliklerdi.
• Yerinde ikmal ve iaşe anlayışı vardı. Yani ordu ihtiyacı olan şeyleri
merkezden değil bulunduğu yerden karşılıyordu. (Bu durum İspanya,
Mısır ve Rusya’da aleyhine işledi.)
 KOALISYON SAVAŞLARI
Wagram
Savaşı
İngiltere, Avusturya, Prusya,
• I. Koalisyon Savaşı 1792 Sicilya ve Piemonte
İngilizler ve Cezzar
• Mısır Seferi
Ahmet Paşa Napoleon
• II. Koalisyon Savaşı İngiltere, Rusya, Osmanlı,
Napoli, Portekiz ve Avusturya Compo
• III. Koalisyon Savaşı formio
Hollanda ve İsveç Fransız
• IV Koalisyon Savaşı hegemonyası
• V. Koalisyon Savaşı Kuzey İtalya ve
Dolaylı Ege Adaları
• Rusya Seferi tutum
stratejisi
Prusya ve
Rusya’ya karşı Tilsit
kesin zafer Antlaşması
 MISIR SEFERI

• Piramitler Muharebesini Memlük Beyleri ile yapıyor ve

kazanıyor.
• İngiliz donanması gelip Fransız donanmasını yok ediyor.
• Cezzar Ahmet Paşa Akka Kalesinde Fransızları yenilgiye
uğratıyor.
• Napoleon destek alma bahanesi ile Fransa’ya gidip geri
dönmüyor.
• Kafkas dağlarından ve Gürcistan'dan getirilmiş olan Memlükler,
dünyanın en güzel yerini çoktan beridir zulüm altında tutuyorlar. Fakat
her şeye kadir olan Allah artık bu hükümdarlığın son bulmasını emretti.

Ey Mısırlılar! Size, benim buraya dininizi yıkmak için geldiğim

söylenecektir. Bu açık bir yalandır, inanmayınız. Zalimlere benim
buraya gaspedilmiş haklarınızı iade için geldiğimi, Allah'a
Memlükler'den daha fazla inandığımı ve Hazreti Muhammed ile
hayranlığımı celbeden Kur'an-ı Kerim'e hürmetkár olduğumu
söyleyiniz. Nerede verimli arazi, kıymetli elbiseler, güzel esirler ve
mükemmel evler varsa, hepsi Memlükler'e ait. Eğer Mısır onların
çiftliği ise Allah'ın bunu onlara verdiğine dair tapu senetlerini
göstersinler. Allah adildir ve merhametlidir. Bundan böyle herkes
idareye ortak olacak ve mutlu şekilde yaşayacak.

Ey şeyhler, imamlar, ve diğer önde gelenler! Halka Fransızlar'ın da

hakiki Müslüman olduklarını ve Osmanlılar'ın şevketli padişahı ile her
zaman dost bulunduklarını söyleyiniz. Amacımız, padişaha asi olan
Memlükler'i ezmektir. Bize hemen destek verecek olanlar müsterih
bulunsunlar. Fakat Memlükler'e katılacak olanların vay haline!. Onlar
için hiçbir selamet yoktur ve dünyadan izleri silinecektir.
 TRAFALGAR MUHAREBESI

Kesin İngiliz zaferi

 AUSTERLITZ MUHAREBESI
(MODERN SAVAŞLARIN EN IYI TAKTIĞI)
 AUSTERLITZ SAVAŞI
• Napoleon Avusturyalıları savaş yeteneğinden yoksun görüyor ve
küçümsüyordu.
• Savaşta her ne kadar Avusturya ve Rus orduları Fransız ordusunu
zorlasa da Fransızlar kesin zafer kazanmıştır.
• Orman içinde saklanan süvariler aniden saldırarak Rus ve
Avusturya ordularını yendiler.
• Bu savaştan sonra Napoleon Avrupa haritasını istediği gibi çizdi.
• https://www.youtube.com/watch?v=bhQe2cjr5XQ
 RUSYA SEFERI

e !
İzl

https://www.youtube.com/watch?v=hEsk
uLCBW3Y
• Borodino Muharebesini kazanıp hiçbir direnişle karşılaşmadan Moskova’ya giriyor.
Ancak Ruslar antlaşmaya yanaşmayınca Napoleon çekilmeye başlıyor. Çekilirken
Ruslar Fransız ordusunu yıpratıyor.
• Paris’e dönüp ordusunu toparlayıp Polonya’da yeniden saldırı düzenine geçti ama
toparlayamadı.
• Dresden muharebesinde zafer kazandı ama bir sonuç elde edemedi.
• Leipzig Muharebesinde (Milletler Savaşı) Napoleon kesin olarak yenildi.
VIYANA KONGRESI
 VIYANA KONGRESI
• Viyana Kongresi, Napolyon Savaşları sonunda Fransız ordusunun, koalisyon orduları tarafından tümüyle
yenilgiye uğratılmasının ardından, Avrupa’daki sınırları ve güçler dengesini yeniden belirlemeye yönelik
kararlar almak üzere toplanmış olan kongredir.
• Fransız İhtilali ve Napolyon savaşları ile bozulan Avrupa siyasi haritası ve güçler dengesi, Osmanlı
Devleti hariç, tüm Avrupa devletlerinin katıldığı bu kongre kararlarıyla yeniden yapılandırıldı. Bu
kararlar ve yeni statüko ile I. Dünya Savaşı'na kadar devam eden Avrupa siyasi coğrafyası, yeni
dönemde de pek çok isyan, ihtilal ve olaylara sahne oldu.
• Hemen hemen tüm Avrupa devletlerinin temsilcilerinin katılmasına karşın, 1815 Viyana Kongresi'nde ve
Avrupa'nın yeniden yapılanmasında en önemli rolü, aynı zamanda kongre başkanlığı görevini de yürüten
Avusturya başbakanı Klemens Wenzel Lothar von Metternich oynamıştır. Kongrenin nihai kararları,
Birleşik Krallık, Rusya, Avusturya ve Prusya tarafından belirlenmiştir.
 VIYANA KONGRESI
• 1- Avrupa’da Napolyon Savaşları öncesine dönülmesi istendi. Bunun için Fransız
Devrimi ile yayılan «milliyetçilik» «demokrasi» ve «sosyalizm» akımlarının
engellenmesi gerekiyordu. Bu fikirleri engellemek için gerekirse şiddete başvurmaya
karar verdiler. Ancak Osmanlı Devleti’ne karşı bağımsızlık mücadelesi veren «Rum
İsyanı’na» destek veren Avrupalı devletler kendi kendileri ile çelişkiye düşmüş oldu ve
«Metternich Sistemi» çöktü.
• 2- Avrupa’da 1830-1848 yıllarında milliyetçilik ve sosyalizm temelli devrimci isyanlar
çıktı. Bunları şiddetle bastırmaya çalışsalar da bu devrimler kendi ölçeklerinde başarıya
ulaştı, dolayısıyla Viyana Kongresi kararları uygulanamadı.
 METTERNICH SISTEMI
• Metternich'in yeni Avrupa politikası üç temel görüşe dayanıyordu. Bunlardan birincisi "Orta Avrupa" görüşü olup Avusturya'nın önderliğinde Rusya
ve Fransa'ya karşı Birleşik Krallık ile ittifak; ikincisi, batıdan gelebilecek yeni ihtilal hareketlerine karşı Birleşik Krallık, Rusya, Avusturya ve Prusya
arasında dörtlü ittifak; üçüncüsü ise tüm Avrupa'da iç ve dış barışın korunması için ek olarak Fransa'nın da katıldığı beşli ittifak.
• Metternich'in Orta Avrupa'sı, eski Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu topraklarını ve İtalya'yı kapsıyordu. Bu düzenlemede, geniş bir Alman-Roma
birliği, kültür ve güç alanında gerçekte bağımsız; ancak sürekli bir birlik bağı ile birbirine bağlı devletler topluluğu bulunmaktaydı.
• Böyle bir Orta Avrupa'da yeni büyük devletler ile birleşik bir Almanya'nın, bağımsız bir İtalya'nın ortaya çıkmasına yer yoktu. (Ama 1870’te bu iki
devlet kurulacak.) Metternich, Alman birliğini, Avusturya'nın egemenliği altına alabileceği prenslerin yönetimindeki küçük devletçikler hâlinde
oluşturmayı hedeflemişti. Dolayısıyla, Metternich'in Avrupa'nın yeniden yapılanması planında, kıtanın merkezinde yer alan Avusturya'ya çok güç bir
görev verilmişti. Bu görev; yeni devlet sistemi ve eski toplum yapısı temeli üzerinde, bölgenin siyasal ve sosyal açılardan devamının sağlanmasında
öncülük ve liderlik göreviydi. Metternich'in düşüncesi, Avrupa'yı "federasyon" sistemi içinde yeniden kurmak ve kıtanın merkezinde yer alan ve
tarihsel bir varlık olan Avusturya'nın yönetiminde federatif bir güç oluşturmaktı.
 ŞARK MESELESI
• Avrupa tarihi içinde önemli bir yer tutan ve “Türkler’in Avrupa’dan atılması” şeklinde tanımlanabilen Şark meselesi yabancı dillerde yerleşmiş bir
terim olarak (Die Orientalische Frage, Vostoènyj vopros, La question d’orient, The Eastern Question) geniş çağrışımlar oluşturur. Ancak bunun,
genelde hep yapılageldiği üzere bütün devirleri kapsayan bu anlamdaki tek bir tarif içine sıkıştırılması isabetli değildir. Hatta kavramı “Doğu sorunu”
diye ifade etmenin, bu kelimelerin tarihsel yüklemeler itibariyle içlerinin boş olduğuna ve özellikle dildeki sadeleştirme sonucunda ortaya çıkan
“doğu” kelimesinin coğrafî çağrışım ağırlıklı olarak tarihî malzemenin yoğunluğunu taşıyan bir tabir haline dönüşmediğine işaret etmek gerekir.
• Şark meselesi kavramının, “XIX. yüzyıldaki Osmanlı zayıflamasının neticesinde topraklarının paylaşılması” anlamında bir miras kavgası şeklinde
algılanması en doğru yaklaşım sayılmakla beraber genelde bunun kapsamının Türklerin Anadolu’ya girişine kadar (1071) geriye götürülmesi söz
konusu olmaktadır. Bununla beraber Türk genişlemesi ve fetih harekâtının, bunun Avrupa nezdinde arzettiği tehdit ve tehlikenin bertaraf edilmesi
için verilen ve yüzyıllar süren mücadelelerin (Türk meselesi) “Osmanlı Devleti’nin tasfiyesi” mânasına gelen bu mirası paylaşma aşamasından
ayrılması icap etmektedir.
• Şark meselesinin ortaya çıktığı kendi zaman dilimi içinde bile şartlara ve durumlara göre farklı şekillerdeki alt tanımlamalarla tarif edilmesi gerektiği
gözden uzak tutulmamalıdır. Genel olarak Şark meselesi, emperyalist politikalar izleyen büyük devletlerin (düvel-i muazzama) Osmanlı Devleti’nin
başta Avrupa’daki kısmı olmak üzere özellikle Ortadoğu’ya ve diğer yerlere (Afrika) yayılmış geniş topraklarının paylaşımı, devletin hükümranlık
sahası üzerinde siyasî ve iktisadî tahakküm kurulması, bu arada müslüman olmayan halkların durumlarının istismar edilmesi, bağımsızlık
mücadelelerine maddî ve mânevî destek verilmesi ve bunun, Avrupa -ve geç dönemlerde Amerika Birleşik Devletleri- kamuoyunun kazanılması
amacıyla yoğun bir anti-Türk propagandası halinde yürütülmesi anlamında, Osmanlı gücünün XVIII. yüzyıl başından itibaren kendini hissettiren
gerilemesiyle beraber gelişen kendi aralarındaki şiddetli rekabetin geleneksel bir tanımlamasıdır.
• - Kemal Beydilli, DİA Ansiklopedisi, «Şark Meselesi».
• Morning Post Yazarı Grace Ellison’a demeç:
• – Size parlak tarihî zaferiniz hakkında kutlamalarımdan başka bir şey getirmedim.
Keşke Napolyon’a ait bir eser getirseydim.
– Ne diye getirecektiniz. Napolyon, beni diğer askerlerden daha başka ilgilendirmez.
– Sizin Napolyon’a çok sevginiz olduğunu söyleniyor.
– Bu garip söylenti nereden çıktı? Napolyon ve stratejisi hakkında araştırmalarda
bulundum. Ancak diğer herkes hakkında aynı araştırmaları yaptım. Sakarya Savaşını
Osterliç ile karşılaştırmak bir övgü sayılmaz. Ben Napolyon’u hiç sevmiyorum. Çünkü
Napolyon her şeye kendi kişiliğini sokardı. Mücadelesi belli bir dava için değildi,
kendi kişiliği içindi. İşte bu nedenle bu gibi adamlar için kaçınılmaz olan yıkıma
uğradı.
• – Başarılar kazanacağınızdan kuşku duyduğunuz oldu mu?
– Hiçbir zaman… Elimizde savaş gereçleri bulunmadığı zamanlarda bile işin bugünkü
sonuçları olacağını düşünmüştüm. Taarruzumuzu ertelememize neden, kan
dökmemekti. Bu amaçla saldırıdan önce Fethi Bey’i Londra’ya gönderdik. Barışı kanla
değil, mürekkeple imzalamak istiyorduk.
SANAYİ
DEVRİMİ
 SANAYI İNKILABI

• https://www.youtube.com/watch?v=DfGs2Y5WJ14

BU VİDEODA NELER DİKKATİNİZİ ÇEKTİ?

ÇALIŞMA KOŞULLARI NASIL?
MAKİNELER NASIL?
BUHAR
GÜCÜ...
 Sanayi Devrimi, insan ve hayvan
gücüne dayalı üretim tarzından,
makine gücüne dayalı üretim
tarzına geçiştir. Bu üretim tarzı,
XVIII.yüzyıl sonunda İngiltere’de
ortaya çıkmış ve zamanla
Avrupa’nın diğer ülkelerine
yayılmıştır.

Bir geçiş dönemini ifade eder. Kas

gücünden makine gücüne geçişi
temsil eden dönemdir.
Bu geçiş dönemi, insanlık tarihi
üzerinde oldukça büyük bir etki
yaratmıştır. Toplumlarda sosyolojik
olarak incelenen büyük değişimler
yaşanmıştır.
 SANAYI DEVRIMI’NIN ÖNCÜLERI

Edmund Cartwright
James Watt
SANAYİ DEVRİMİ NEDEN İNGİLTEREDE BAŞLAR????
 SANAYİ DEVRİMİ NEDEN İNGİLTEREDE BAŞLAR????

➢ İngiltere’de uzun süredir bir anayasal monarşi düzeni oluşmuştur. Bu düzenin

temelinde mülkiyet hakkının ve bireysel hak ve özgürlüklerin korunması yatar.
➢ 18. yüzyıl İngiltere’si zaten dünyanın mali merkezi konumunda idi. Borsa ve bankacılık
sektörleri diğer ülkelerden çok ileri idi.
➢ Parlamento, kapitalizm ilkeleri doğrultusunda iç piyasada özgür rekabeti önleyici bütün
engelleri kaldırmıştı.
➢ İngiltere, sanayi için gerekli en temel hammaddeler olan kömür ve demir yönünden
zengin yeraltı kaynaklarına sahipti.
➢ İngiltere, dünyanın en büyük sömürge imparatorluğu idi. Bu da ona hammadde
kaynakları ve üretilmiş mallar için geniş pazar olanağı sağladı.
➢ İngiliz donanması ve güçlü ticaret filoları, taşımacılığı kolaylaştırdı.
➢ İngiltere Avrupa’da zaten Rönesans döneminden beri dokumacılık sanayinde başı
çekiyordu.
✓ Genel Nedenleri:
✓ Avrupa’da genel nüfus artışı ve şehirlerin
nüfusunun artması.
✓ Sömürgecilik sayesinde sermaye birikiminin
oluşması.
✓ ekolojik ilerlemeler sonucunda buhar makinesi gibi
yeni üretim araçlarının ortaya çıkması.
✓ Kapitalizmin gelişmesi (bankacılık, sigortacılık, çok
ortaklı şirketler, vs.), girişimciliğin artması ve
ticaret hukukunun gelişmesi sayesinde sanayi
yatırımlarının artması.
✓ Özel mülkiyetin, ekonomik ve ticari hakların
güvence altına alınmasıyla güvenli ve istikrarlı bir
ekonomik ortamın oluşması.
 Sanay
i Dev
etkile rimin
ri nele in üre
rdir?? tim tar
? zına
olan
Üretim
değişkenleri El Emeğine Dayalı Üretim Endüstriyel Üretim

Çalışma Küçük el tezgâhları, atölyeler Fabrikalar

Ortamı

Üretim Zanaatkârların kendi ürettikleri

Aletleri el aletleri Buharlı makineler

Üretim Hızı Daha az, kaliteli, yavaş Daha fazla, standart kalitede ve hızlı
ve Miktarı

Üretim Ülke içinde mal ve hizmet Kâr amaçlı üretim

Organizasy arzının mümkün olduğu kadar
onu bol, kaliteli
ve ucuz olmasını sağlamak
Çalışma Usta-çırak ilişkisi, iş birliği ve Patron işçi ilişkisi -Rekabet
Disiplini dayanışma
Sanayi Devrimi’nin sonuçları şunlardır:
✓ Üretim artmıştır.
✓ Ham madde ve pazar sorunu ortaya çıkmıştır.
✓ Sömürge elde etme yarışı hız kazanmıştır.(Sömürgecilik)
✓ Sanayi devrimiyle birlikte Burjuva sınıfı ekonomik olarak büyük bir ilerleme kat etmiş ve makineleşme ile
birlikte bir işçi sınıfı oluşmuştur
✓ Avrupa’da üretimde artış sağlanmış ve ekonomik büyüme
✓ yaşanmıştır.
✓ Geçimlik ekonomi anlayışı terk edilmiş ve ekonomide kâr
✓ etmek amaç olmuştur.
✓ Makineleşme sonucunda işçi sınıfı ortaya çıkmıştır.
✓ Sanayinin geliştiği ve ticari faaliyetlerin merkezi konumundaki yerlerde kentleşme başlamıştır.
✓ Tıptaki gelişmelerle nüfusta artış sağlanmıştır.
✓ Bankacılıkta, ticarette ve para hacminde genişleme olmuştur. Yeni hammadde ve pazar arayışı Avrupa
devletleri arasında rekabete neden olmuştur.
 SANAYI DEVRIMI ILE ORTAYA ÇIKAN
FABRIKALAŞMA VE IŞÇI SINIFI OLGULARI…

Tarıma dayalı toplumlarda üretim, el tezgâhlarında yapılırken sanayileşmeyle

birlikte üretim fabrikalarda yapılmaya başlanmıştır. Fabrikaların çoğalmasıyla
da işçi sınıfı ortaya çıkmıştır. Sermaye sahibi burjuva sınıfının kurduğu büyük
fabrikalarda işçiye ihtiyaç duyulduğundan köylerden kentlere göç hızlanmıştır.
Böylece Avrupa’da hızlı bir şehirleşme süreci yaşanmıştır. Sanayi Devrimi,
sosyal hayatta da değişikliklere neden olmuş ve toplumun geleneksel yapısını
tahrip etmiştir. Artık büyük üretim yerleri olan fabrikalar, eski hayat tarzını
değişikliğe uğratmış ve işverenle işçi arasındaki farklılıklar iyice
belirginleşmiştir.
Toplumun yarısından fazlasının işçilerden oluşmasına
rağmen işçiler hala bazı temel haklardan, ekonomik ve
siyasal haklardan mahrumdu. Ücretleri düşük, çalışma
koşulları sağlıksızdı. Uzun yorucu çalışma saatlerinin yanı
sıra fabrikalar havasızdı. Siyasal açıdan oy kullanamayan işçi
sınıfının ayrıca Sendikalaşma ve Grev hakları da yoktu. Ancak
giderek bilinçlenen toplum ile birlikte işçi sınıfı da uyanarak
temel hak ve özgürlüklerini istemişlerdir. İşçi sınıfı
Sosyalizm’in etkisinde kalmıştır
 KAVRAMLAR

KAPİTALİZM LİBERALİZM SOSYALİZM KOMÜNİZM

• Özel mülkiyet
• Bireycilik
• Sözleşme hürriyeti
• Serbest piyasa
Liberalizm
• Serbest ticaret
• Sınırlı devlet müdahalesi
LİBERALİZM

✓ Liberalizm, XVII ve XVIII. yüzyıllarda

dönüşmekte olan birey-devlet ilişkisini, akılcılık
üzerinden açıklamaya çalışan siyasal düşünce
akımıdır.
✓ Bu ideolojiye göre toplum, zümre ya da
sınıflardan değil bireylerden oluşur ve bireyler
önce kendi kişisel çıkarları doğrultusunda
hareket eder. Özgürlüğün hiçbir engel
tarafından sınırlandırılmaması gerektiğini kabul
eden liberalizm; devletin, ekonomik ve
toplumsal yaşama kesinlikle müdahale
etmemesini savunur.
✓ Bu ideoloji, siyasi ve ekonomik liberalizm olarak
ikiye ayrılır.
❖ Liberalizm, ekonomik ve toplumsal örgütlenmenin dayandığı lonca
gibi katı yapıları ortadan kaldırmıştır.
❖ Sanayi Devrimi’nin yayılmasını da kolaylaştıran liberalizm, iş
dünyasında burjuvazinin yükselişini sağlamıştır.
 KAPITALIZM

Ticaretin artması,
Sermaye, iş İngiliz kumaş
bankacılığın
adamları sanayisi
gelişmesi

Burjuvazinin yeni Protestan anlayışı

düzen istemesi (Max Weber)
• Birey – Bireysel menfaatler
• En yüksek karı elde etmek
• Serbest girişimciliği arttırmak
• Üretimde devlet müdahalesini en aza
Ka p
indirmek i ta li z
• Ekonomiyi özel kesime bırakmak m
 KAPİTALİZM
Adam Smith
Milletlerin Zenginliği kitabı klasik politik
ekonominin başlangıcı sayılır. Smith, bu ünlü
kitabında geliştirdiği çeşitli kavramları açıklar
ve bu kavramlar bugün de kapitalizmle ciddi
anlamda ilişkilendirilmektedir.
✓ Kapitalizm; Yeni Çağ’da, Batı Avrupa’da
sermaye ve üretim araçlarının özel
mülkiyete geçmesi sonucunda sürekli kâr
arama ilkeleri üzerine kurulmuş ekonomik
bir sistemdir.
✓ Burjuvazi sınıfının yükselişe geçmesi,
sanayileşme ve işçilerin ortaya çıkması ile
yeni bir ekonomik sistem olan kapitalizme
geçiş süreci başlamıştır.
✓ Feodal sistemde kendi kendine yeterli olan
kapalı bir ekonomik yapı hâkimdir. Sanayi
Devrimi’nden sonra bu yapı dışa açık,
ticaret ve sermaye birikimine dayalı bir
sistem olan kapitalizme yerini bırakmıştır.
✓ Kapitalizmde sermaye sahipleri üretim
araçlarına da sahip olmuş ve sistemin
sürekliliğini sağlamak için daha çok
hammadde ve işgücüne ihtiyaç duymuştur.
✓ Gerekli olan insan gücü, hammadde ve
pazar Coğrafi Keşiflerle karşılanmıştır.
Böylece sistemin devamlılığı sağlanmış ve
sömürge imparatorlukları kurulmuştur.
Bunun sonucunda, sermaye sahibi
girişimci sınıf zenginliğini artırmıştır.
Avrupa’da giderek zenginleşen sermaye
sahibi girişimci sınıfa kapitalist sınıf, yeni
oluşan bu düzene de kapitalizm denmiştir..
 SOSYALIZM

• Kapitalizme tepki olarak ortaya çıktı

• Özel mülkiyeti, piyasa ekonomisini, kar esasını eleştirir
• Sermaye sahipleri ile işçiler arasındaki eşitsizliği ortadan
kaldırmayı amaçlar
• Servet ve refah farkını ortadan kaldırmak ister
• Üretim araçlarını toplumun mülkiyetine geçirmek ister
• Özel mülkiyet yerine kolektif mülkiyeti destekler
• Toplumda sınıf farklılığını kaldırmak ister
 SOSYALİZM

✓ Üretim- Değişim araçlarının kamuya ait

olduğunu savunan ekonomik ve sosyal
sistemdir.( Kapitalizme, Liberalizme karşı
çıkar.)
✓ Sosyalist anlayışta, farklı gruplar arasında
düşünceler farklı olsa da ortak nokta;
toplumculuk, eşitlik, sınıfsızlıktır.
✓ Devlet her şeyin sahibidir ama sahip
olduklarını sınıf ayrımı yapmadan toplum
yararı için kullanır.
Siyasal bir ideoloji olarak sosyalizm, Napolyon
Karl Marx
Dönemi’nin sona erdiği 1815 ile Karl Marx’ın (Karl
Marks) “Komünist Manifestosu ”nu kaleme aldığı ve
Avrupa'da devrimlerin yapıldığı 1848 yılları arasında
ortaya çıkmıştır. Avrupa'da ilk sosyalist partiler, 1860'lı
yıllarda kurulmuştur.
 KOMÜNİZM

✓ Sosyalizm evrimiyle gerçekleşecek sınıfsız

toplumu hedefler. Bir sosyal örgütlenme üstüne
bir sistemidir ki aynı zamanda üretim araçlarının
ortak kullanım ve mülkiyetine dayanan bir siyasi
ve politik harekettir.
✓ Komünizmin amacı sınıfsız bir halk ve eşit
şartlarda yaşayan bir toplum oluşturmaktır.
✓ 20. yüzyıl başlarından buyana dünya
siyasetindeki egemenlerden olan komünizm,
Karl Marx ve Friedrich Engels’in yazdıkları
Friedrich Engels
Komünist Manifestoyla bilinir. Bu manifestoda
özel mülkiyete dayalı kapitalist yaşamın yerine
yalnızca kar elde amaçlı yani meta üretiminin
bittiği komünist toplum yapısı oluşacaktır.
 MARKSIZM
• İşçi sınıfını ön plana çıkarır
• İşçiler kapitalist düzeni yıkmalıdır
• İrade işçi sınıfına verilmiştir
• Devletin olmadığı bir dünya hayal eder
 rin i
d ok t Liberalizm
ne min
Dö Özgürlük

Ekonomik Anayasal
Doğal haklar Sekülerizm
faaliyetler yönetim
İnsan hakları Rekabetçi piyasa Meşrutiyet Laiklik
Thomas Hobbes (Leviathan)
• İnsanlar neden yönetilmeye ihtiyaç duyarlar/izin verirler?
ÖNEMLI ŞAHSIYETLER
• İlahi idare yetkisini eleştirir ama monarşiyi destekler.
• İnsanlar tutkularıyla hareket ederler, güçlü bir yönetici tarafından kontrol altında
tutulmalıdır.

John Locke
• Tabula rasa - deneyim
• Güçler ayrılığı
• İnsan vücudunun ve ruhunun dokunulmazlığı – insan hakları
• Düşüncenin isteğin ve iradenin olmadığı yerde özgürlük olmaz.

Adam Smith – David Hume

• Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler!
• İnsan doğanın izin verdiği ölçüde özgürdür.
İŞGÜCÜ – HAMMADDE – PAZAR –
SÖMÜRGECILIK- KAPITALIZM
 • Vatandaşlar arasında • Emekçi, insanlığını
• Kapitalizm dini inanışlardan ancak burjuvaziye
gölgesini kaynaklı ayrımcılığa nefret ve isyanla
satamadığı tahammül edilemez. kurtarabilir.
ağacı keser.

Karl Marx Lenin Engels

 AVRUPA’YA ETKISI
• Nüfus arttı, nüfusun büyük çoğunluğu fabrikalarda ve bürolarda çalışmaya başladı
• Nüfus artınca askeri güç de arttı
• Şehirleşme arttı
• Proleterya sınıfı oluştu, sendikalar, siyasi partiler ortaya çıktı
• Kapitalizm eleştirildi, sosyalizm, komünizm ortaya çıktı (Karl Marx, Engels)
• Liberalizm etkisiyle Fransa’da Napolyon Savaşları sonrasında cumhuriyete yönelim oldu
• Güzel sanatlar gelişti, romantizm akımı ortaya çıktı. (tabiat güzelliği)
• Din ve vicdan özgürlüğü yaygınlaştı
• Ulus – devletler şekillendi
• Eşit olmayan sermaye dağılımı
• Kanlı devrimler
• Kadınlar iş gücü haline geldi – geleneksel aile yapısı çözüldü
• Dini hoşgörü arttı
 OSMANLI DEVLETI’NE ETKISI
• Kağıt ve kumaş sanayi sarsıntı geçirdi
• 1840’ta buharlı makine sistemine geçildi (90 sene)
• El tezgahları zarar gördü
• Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı ile Baltalimanı Ticaret Konvansiyonu
• Emparyalizmin yörüngesine girdi.
▪Osmanlı Devleti’ne etkisi;
♦Kapitülasyonların etkisi,
♦Coğrafi konumunun etkisi,
♦Sanayi Devrimini takip edememesi sonucu süreçten
olumsuz etkilendi. Stratejik önemi giderek arttı ve
Avrupa’nın açık pazarı durumuna geldi.

OSMANLI Avrupa’nın sömürgelerine kısa

COĞRAFYASI sürede ulaşma yolu

Kar marjı en Ulaşım en az

yüksek masrafla yapılır
 “Bütün memâlik-i mütemeddineyi dolaşmaya ne hâcet! İnsan
yalnız Londra’yı im‘ân-ı nazarla temâşâ eylese, göreceği
bedâyi‘ akla veleh getirir. Londra’ya enmûzec-i âlem denilse
mübâlâğa değildir. Rûy-ı arzda mevcut olan âsâr-ı terakkînin
fotoğraf ile resmi alınmış olsa, medeniyet-i hâzırayı ancak
Londra kadar gösterebilir. (…) Fabrikalarına girilse, dehşetten
vücutta tüyler ürperir! (…) Kerâmet-i mârifet oralarda demiri
altın, kömürü gümüşe tahvîl eylemiş. (…) Bu saâdet yalnız
Londra’ya veyahut mücerred İngiltere’ye mahsus değil;
Fransa’nın, Almanya’nın, İsviçre’nin, Amerika’nın derecât-ı
Namık Kemal mütefâvite ile her tarafına şâmildir. (…) Ey ihvân-ı vatan,
nicedir bu zalâm-ı gaflet?!. Nicedir bu hâb-ı ten-perestâne?
İdrakten mi kaldık? Biz de bir fen öğrenmeye çalışalım!
Ellerimiz tutmaz mı oldu? Biz de yeni bir şey yapalım da
meydana çıkaralım!”
 AHMED MITHAT EFENDI ŞÖYLE DIYORDU;
• “Bugün yalnız bir cüz’ünü görmüş bulunduğum makineler
Avrupa terakkiyât-ı mâddiyesinin gerçekten hayret-fermây-ı ukûl-
ı müdekkikîn olacak dereceyi çoktan bulmuş da geçmiş bile
olduğunu teslim eyledim. (…) Avrupa’da beni gerçekten meftûn
ve mütehayyir eyleyen şey, terakkiyât-ı mâddiyeden ibaret olup
bunun da asıl hayran olmaya şâyân olan ciheti, makinelerden
ibarettir.”
AVRUPA’DA 1830-1848
İHTILALLERI
MILLIYETÇILIK, LIBERALIZM VE SOSYALIZM
AVRUPA’DA DEVRIMLER ÇAĞI
 DEVRIMLER ÇAĞI
1830 İHTILALLERI 1848 İHTILALLERI

• Fransa’da ortaya çıktı.

• Fransa’da ortaya çıktı.
• Liberal – milliyetçi bir harekettir. (Her millete
bir devlet anlayışı)
• Cumhuriyet isteyenler etkilidir.
• Belçika bağımsız oldu.
• Polonya Rusya’ya bağlandı, kaçan
Polonyalılar İstanbul’a yerleşti.
• Burjuva güçlendi.
• Sosyalist – Milliyetçi bir harekettir.
(Burjuvanın çok güçlenmesine karşı işçi
hareketi)
• İşçiler etkilidir.
• Macarlar bağımsızlık istedi ancak Avusturya
ve Rusya Macarları baskıladı. Osmanlı’ya
sığındılar.
• Sosyalistler başarısız liberal demokrasi
başarılı oldu.
 ANAYASAL MONARŞI SÜRECI
• Amerikan Anayasası ve Fransız İhtilali etkisi (iktidarı sınırlandırıyor)
• İktidarın gücü aristokratlar ve burjuvazi arasında paylaştırıldı
• Vatandaşlık, zorunlu eğitim, ıslahatlar, zorunlu askerlik, nüfus sayımı gibi yenilikler
• Vatan tehlikede ve halkın tamamı vatanın savunmasından sorumludur söylemi milli orduları
ortaya çıkardı
• Artık kral için değil vatan için savaşıyorlar
• Vatandaşlar anayasa önünde eşit hak ve özgürlüklere sahip
• Fransa’da tüm erkekler asker kabul edildi, bekarlar cephede savaştı, evliler silah imalatında
• Askerlik vatan sevgili ve milliyetçiliğin temeline oturdu
 OSMANLI DEVLETI’NDE DEMOKRATIK
ADIMLAR
• Sened-i İttifak
• Tanzimat Fermanı
• Islahat Fermanı
• Meşrutiyet ve Kanun-u Esasi
• II. Meşrutiyet