İSLAM DİNİNE GÖRE

KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR
Orhan ŞAFAK
 ANA BAŞLIKLARIMIZ
• 1. Alkollü İçki İçmek ve Uyuşturucu Kullanmak
• 2. Kumar Oynamak
• 3. Kötü Alışkanlıklar Nasıl Başlıyor?
• 4. Kötü Alışkanlık ve Davranışlardan Nasıl
Korunalım?
• 5. Başkalarına Zarar Vermek: Kul Hakkı
1. Alkollü İçki İçmek ve Uyuşturucu
Kullanmak

• “İçki, bütün kötülüklerin anasıdır.” (hadis)

Allah, insana peygamberler göndererek iyiyi,
kötüyü, doğruyu, yanlışı göstermiştir. İyi ve
faydalı olan şeylerin yapılmasını öğütlemiş, ruh
ve beden sağlığına zarar veren kötü alışkanlıkları
yasaklamıştır. Alkollü içki içmek ve uyuşturucu
kullanmak dinimizin sakınmamızı istediği kötü
alışkanlıklardandır.
 İçki ve Uyuşturucunun Zararları
Bireysel Zararları Toplumsal Zararları
• İnsanın karar verme, düşünme ve • Kişinin aile huzurunu,
irade yeteneğini kullanmasını sosyal ve iş hayatını
engeller. olumsuz etkiler.
• Kişi bilinçsiz davranışlar sergiler.
• Beden ve ruh sağlığını olumsuz
• Kişi davranışlarını
etkiler. kontrol edemez
• Uzun süreli kullanımlarda sinir başkalarına zarar
sistemi bozulur. verir.
• Bilinç kaybı, görme ve konuşma • Beden ve ruh sağlığı
güçlüğü, nefes darlığı, öksürük, bozulan bireyler
boğulma hissi, kalp sıkışmaları ve topuma faydalı
solunum felci gibi hastalıklara
sebep olur. olamazlar.
• Mide, akciğer, karaciğer, kalp gibi • Çalışma gücü ve iş
organlar olumsuz etkilenir. verimi azalır.
• “Ey iman edenler! Şarap, kumar... birer
şeytan işi pisliktir. Bunlardan uzak durun ki
kurtuluşa eresiniz.”1

“Çoğu sarhoşluk veren şeyin azı da haramdır.”2

 SİGARA
Sigaranın Bireysel Zararları
Sinir sistemindeki bozukluklara;
ağız, boğaz ve üst solunum yolu
enfeksiyonlarına; mide ve kalp
damar rahatsızlıklarına sebep
olur. Bununla birlikte son
yıllarda sigara içen kişilerde
akciğer, ağız ve gırtlak kanseri
gibi hastalıklarda yüksek bir
artış olduğu gözlenmektedir.
Sigaranın Toplumsal
Zararları
Sigara içen kişi kendi sağlığına
zarar vermekle birlikte
çevredeki insanların da sağlığını
tehdit etmekte ve çevre
kirliliğine neden olmaktadır.
Ayrıca sigara içmenin
başkalarının kul hakkına girmek
olduğu unutulmamalıdır.
SİGARA ALKOL
“...Kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın...”1
Bakara suresi, 195. ayet.

“Hastalık gelmeden önce sağlığın...

ve ölüm gelmeden önce hayatın değerini bilin.”2
(HADİS)
 2. Kumar Oynamak
• Kumar, para, mal veya değerli bir eşya karşılığı
oynanan şans oyunudur.
• Bu kötü alışkanlık, insanları tembelliğe, kolay
yoldan para kazanmaya, boş ve hayalî
düşüncelere yönlendirmektedir.
• İnsanlar para kazanacağım hayaliyle çoğu kez
ailelerinin rızkını kumarda kaybetmektedir.
Şayet, kazanılsa bile kumar yoluyla kazanılan
para veya mal ise haksız kazançtır. Dinimize
göre de haramdır.
• “Ey iman edenler! Şarap, kumar... Şeytan işi
pisliktir. Bunlardan uzak durun ki kurtuluşa
eresiniz. Şeytan, içki ve kumar yoluyla ancak
aranıza düşmanlık ve kin sokmak; sizi, Allah’ı
anmaktan ve namazdan da alıkoymak ister. Artık
bunlardan vazgeçtiniz değil mi?”1
 3. Kötü Alışkanlıklar Nasıl Başlıyor?

a) Aile yapısının kötü olması,

b) Kötü arkadaş çevresi,
c) Kitle iletişim araçlarının kötü kullanımı,
d) Bilgisizlik,
e) Merak,
f) Özenti,
g) İrade zayıflığı,
h) Kendini çevrene kabul ettirme isteği.
 Aile yapısının
kötü olması
• Aile, çocuğun ilk
eğitimini aldığı çok
önemli bir
kurumdur.
• Küçükler,
büyüklerini ve
sevdikleri insanları
örnek alır, onlara
özenirler.
• Zararlı alışkanlıkların olduğu bir aile ortamında
yetişen çocuklar kötü alışkanlıklara daha kolay
yönelir.
• Eğer büyükler sigara, içki, kumar, uyuşturucu
gibi kötü alışkanlıklara sahip olurlarsa küçükler
de onları taklit ederler.
 Kötü arkadaş çevresi
• İçki, uyuşturucu, sigara ve kumar gibi kötü ve
zararlı alışkanlıkları olan kimselerle arkadaşlık
kuranlar, zamanla onlardan etkilenirler.

“Bir kez denemekten bir şey olmaz!”

DEME!!
 Kitle iletişim araçlarının kötü
kullanımı
• Gazete, dergi,
televizyon ve
İnternet gibi kitle
iletişim araçlarında
kötü alışkanlıklara
özendirici görüntüler,
reklamlar, fotoğraf ve
yazıların etkisinde
kalan kişiler kötü
alışkanlıklara
başlayabilirler.
Bilgisizlik
 Merak
• İnsanları kötü
alışkanlıklara yönelten
sebeplerden biri de
meraktır. Çocuklar ve
gençler içkinin,
uyuşturucunun,
sigaranın nasıl bir şey
olduğunu merak
edebilirler. Bu merakın
sonucu olarak da kötü
alışkanlığa
başlayabilirler.
Özenti
İrade zayıflığı
Kendini çevrene kabul ettirme isteği.
 FİDAN
• Bir bilge kişi, kötü
alışkanlıklardan korunmayı
öğrencilerine anlatıyordu. O
sırada ağaçlık bir yerden
geçiyorlardı. Bilge kişi,
öğrencilerden birine genç bir
fidanı işaret ederek topraktan
söküp çıkarmasını istedi.

Öğrenci, fidanı güçlük

çekmeden, eliyle topraktan
söküp çıkardı.
• Bunun üzerine bilge kişi,
biraz daha kalın fidanı
göstererek sökmesini
istedi. Öğrenci, bu fidanı da
söktü ama iki elle asılarak,
zorlayarak. Daha geniş,
yaşlıca bir fidanı sökmesi
kendisinden istenince iki
elle asılmasına karşın bir
türlü sökemedi ancak
arkadaşının yardımıyla
sökmeyi başarabildi.
• Bundan sonra bilge, sökülenlerden daha güçlü, kalın ve
boylu bir fidanı sökmesini istedi. Öğrencilerin hepsi
güçlerini birleştirdikleri hâlde, fidanı değil sökmek,
kıpırdatamadılar bile. O zaman bilge, öğrencilerine
dönerek şöyle dedi: “Yavrularım, kötü alışkanlıklar da
böyledir. Yerleşmesine fırsat vermeden değiştirilmesi
kolaydır.”
 4. Kötü Alışkanlık ve Kötü
Davranışlardan Nasıl Korunalım?
• Başarılı ve güzel ahlaklı kişileri örnek almalı ve onlar gibi
davranmalıyız.
• İyi arkadaşlar edinmeliyiz.
• Sıkıntılarımızda ilk öncelikle aile büyüklerimizden yardım
istemeli onların deneyimlerinden yararlanmalıyız.
• Boş zamanlarımızı kitap(özellikle anlayarak Kuran)
okuyarak ve spor yaparak değerlendirmeliyiz.
 5. Başkalarına Zarar Vermek: Kul
Hakkı
Söz ya da davranışlarla başkalarına zarar vermek,
kul hakkı yemektir.
• “Her hakkı sahibine veriniz.”
(hadis)
• “Birisinin hakkını alan kimse,
ölmeden önce onunla helalleşsin.
Paranın, malın geçmeyeceği
kıyamet gününe, üzerinde kul
hakkı bulunarak gitmesin!”(hadis)
• “Mallarınızı aranızda haksız
sebeplerle yemeyin…”(ayet)
 Maddi Kul Hakları Manevi Kul Hakları
• Ölçü ve tartıda hile • Gıybet ve iftira etmek,
yapmak, • Kötü zanda bulunmak,
• borcunu zamanında • Başkalarıyla alay etmek,
ödememek, • Derste lüzumsuz
• rüşvet almak ve konuşup arkadaşlarının
vermek, ders dinleme ve
• devlet malını kötüye öğretmenin ders
kullanmak ve ona anlatma hakkını
zarar vermek vs engellemek vs.