KỸ THUẬT BẢO QUẢN NÔNG SẢN

BẢO QUẢN HẠT

BẰNG PHƯƠNG PHÁP
THÔNG THOÁNG
(AERATION)
1 Tác dụng của thông thoáng cưởng bức
vào bảo quản hạt

2 Mục tiêu của việc thông thoáng

 Thông thoáng (Aeration) ?

KHÁI NIỆM

Thông thoáng có thể định nghĩa là sự di chuyển dòng không

khí với 1 lượng thích hợp hay điều kiện không khí phù hợp
xuyên qua khối hạt nhằm tăng cường khả năng bảo quản hạt

Thông thoáng là phương pháp được sử dụng phổ biến cho

bảo quản hạt. Kỹ thuật này làm thay đổi môi trường khí hậu
trong khối hạt, tạo ra môi trường không có lợi cho sự phát
triển những vi sinh vật có hại hoặc ảnh hưởng không tốt đến
hạt bảo quản, tạo điều kiện thuận lợi cho duy trì chất lượng
hạt bảo quản.
 Kỹ thuật thông thoáng tương đối phù hợp cho vùng khí hậu
cận nhiệt đới (subtropical climates) và hạn chế sử dụng cho
vùng nhiệt đới (tropical).

Hai khía cạnh được đề cập ứng dụng cho việc thông thoáng ở
vùng nhiệt đới là:

1. Thông thoáng với việc tách ẩm trong không khí (dehumidified air)

2. Thông thoáng với không khí lạnh (refrigerated air)

“ ECOSYSTEM” Hệ sinh thái
Sự tương tác giữa
các thành phần vô
sinh và công sinh của
hệ sinh thái trong
trạng thái động, với
mỗi bộ phận hợp
thành tác động liên
tục đến bộ phận
khác.

Vai trò của thông

thoáng trong hệ
thống này là tạo
“môi trường” để duy
trì điều kiện bảo
quản trong khối hạt
bằng cách loại bớt
một lượng không
khí qua khối hạt
Thông thoáng cưỡng bức là phương pháp sử dụng hiệu quả
trong bảo quản thương mại và có ưu điểm về 2 đặc tính vật lý
quan trong trong khối hạt như sau:

1. Độ hổng khối hạt

Đối với hầu hết các loại hạt ngủ cốc, thể tích các lổ hổng chiếm
từ 30 – 55% thể tích khối hạt. Độ hổng tự nhiên cho phép dòng
không khí tiếp xúc đến từng bề mặt của hạt.

2. Tính cách nhiệt của khối hạt

Do độ dẫn nhiệt thấp, khối hạt tự cách nhiệt với nhau. Điều này
đảm bảo duy trì vùng tiểu khí hậu thời gian dài sau khi khối hạt đã
được thông thoáng.
MỤC ĐÍCH CỦA THÔNG THOÁNG (OBJECTIVES OF AERATION)

1. Làm mát khối hạt (Cooling the grain bulk)

2. Làm nhiệt độ khối hạt đồng đều (Equalizing temperature throughout

the grain bulk)

3. Ngăn ngừa việc bốc nóng trong khối hạt ẩm (Preventing biological
heating in damp grain)

4. Giảm ẩm độ hạt một ít (Limitting drying)

5. Đưa thuốc xông vào khối hạt (Introducing and recirculating fumigant
gases)

6. Loại khỏi mùi lạ và mùi xông còn lại (Removing odors and fumigant
residues)
 Làm mát khối hạt (Cooling of grain bulk)
1. Ngăn chặn sự phát triển của côn trùng (Suppression of insect
development)

2. Ngăn chặn sự phát triển của vi sinh vật (Suppression of mite developent)

3. Ngăn chặn sự phát triển của các loại nấm mốc (Suppression of microfloral
growth)
+ Bảo quản hạt ướt và ảnh hưởng của nấm mốc
+ Kiểm soát quá trình hô hấp và nấm
+ Ngăn chặn hoạt động của nấm mốc
+ Làm mát hạt ẩm ướt

4. Duy trì chất lượng của hạt và hạt giống

+ Duy trì độ nảy mầm
+ Duy trì chất lượng của hạt
 Thời gian bảo quản cho phép (ngày) cho các loại hạt ngủ cốc

Thời gian bảo quản cho phép không vượt quá 300 ngày.

Nguồn: Tổng hợp từ ASHRAE (1995)

Thời gian bảo quản cho phép (ngày) cho các loại hạt giống
là hàm số của ẩm độ (%wb) và nhiệt độ (oC)
 Làm nhiệt độ khối hạt đồng đều
(Equalizing temperature throughout the grain bulk)

1. Ngăn chặn sự dịch chuyển ẩm trong khối hạt (Prevention

of moisture migration in the grain bulk)

2. Ngăn chặn sự ngưng tụ hơi nước trên đỉnh khối hạt

(Prevention of Head-space water condensation)

3. Ngăn chặn sự phát sinh nhiệt sinh học (Prevention of

biological heating)
Lớp hạt bị nấm trên bề mặt do sự dịch chuyển ẩm
trong khối hạt không có thông thoáng
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH CÁC VÙNG TRONG QUÁ TRÌNH THÔNG THOÁNG
Sơ đồ biểu diễn nhiệt độ quá trình thông thoáng
Đồ thị biểu diễn nhiệt độ quá trình thông thoáng theo thời gian
Các bộ phận chủ yếu trong hệ thống thông thoáng
Quạt hướng trục
Quạt ly tâm
Đo áp suất tĩnh bằng áp kế chữ U
Đo áp suất tĩnh bằng áp kế nghiêng và chữU
Các loại sàng phân bố gió khác nhau
Sơ đồ quá trình làm lạnh hạt
Sơ đồ thiết kế thiết bị làm lạnh cho làm mát khối hạt
Nguyên lý của hệ thống lạnh