ÜNİTELERE

GÖRE FELSEFE
TERİMLERİ
Kısa Açıklamalı ve Çooook renkli..
FELSEFENİ
NTEMELİNİ
ATALIM
 PHİLİA + SOPHİA = BİLGİ SEVGİSİ PYTHAGORAS
PHİLA + SOPHOS = BİLGİYİ ARAYAN,SEVEN
▪
(PİSAGOR)
İYONYA = Felsefenin Din ve Mitolojiden ayrı bir bağımsız sistem
olarak doğduğu yer
▪ THALES = Bilinen İlk Filozof
▪ ARKHE = Evrenin ana maddesi (Su,hava,ateş,atom vb.)
▪ MÖ 6.YY = Bağımsız felsefe döneminin başlangıç zamanı
Varlık Bilgi Değe
r
FELSEFENİN 3 ANA KONUSU
 SORGULAYICI
ELEŞTİREL
KÜMÜLATİF (KÜMELENEN –YIĞILAN)
SUBJEKTİF (ÖZNEL)
FELSEFENİN TEMEL RASYONEL (AKILCI-USSAL)
ÖZELLİKLERİ KUŞKUCU
REFLEKSİF (KENDİNİ KONU EDİNEN)
DERİNLEŞEN DÜŞÜNCE YAPISI
SİSTEMLİ
BİLGİ
FELSEFESİ
EPİSTEMOLOJİ
 BİLGİ FELSEFESİ
▪
(EPİSTEMOLOJİ)
SUJE = ÖZNE –BİLEN
▪ OBJE = NESNE-BİLİNEN
▪ BİLGİ AKTI = ÖZNE VE NESNENİN KURDUĞU BAĞ
▪ GERÇEKLİK = DÜŞÜNMEDEN BAĞIMSIZ OLARAK
VAROLANLAR
▪ DOĞRULUK = BİLGİNİN NESNEYLE ÖRTÜŞMESİ
▪ TEMELLENDİRME = BİLGİLERİN GEREKÇELERİNİ
BELİRTME-DAYANAKLANDIRMA
BİLGİ FELSEFESİ
(EPİSTEMOLOJİ)
SOFİSTLER= ilk kuşkucu gezgin öğretmenler
SEPTİKLER=asıl kuşkucular
DOGMATİKLER=Bilginin doğruluğunu kabul edenler
RASYONALİZM=Akılcılık
SENSUALİZM=Duyumculuk
EMPİRİZM=Deneycilik(Deneyimcilik)
ARGÜMAN=Dayanak veya kanıtı sunulan görüşler
TEMELLENDİRME=Bir fikrin gerekçesini ortaya koyma
 BİLGİ FELSEFESİ
▪
(EPİSTEMOLOJİ)
KRİTİSİZM=Eleştiricilik (Akıl+Deney)
▪ POZİTİVİZM=Olguculuk
▪ NEOPOZİTİVİZM=Çözümleyici-Analitik Felsefe
▪ ENTÜİSYONİZM=Sezgicilik
▪ PRAGMATİZM=Faydacılık
▪ FENOMEN=Duyularla algılanan varlıklar
▪ NUMEN=Duyu ötesi varlıklar-Metafizik
▪ FENOMENOLOJİ=Görüngübilim
VARLIK
FELSEFESİ
ONTOLOJİ
 VARLIK
FELSEFESİ
▪
▪
(ONTOLOJİ)
VARLIK =Varolan herşey
TÖZ=Varlığın değişmez özü
▪ NİHİLİZM=Hiççilik
▪ TAOCULUK=Varlık tanımlanamaz
ancak evrende Tao denilen bir
denge vardır.
▪ REALİZM=Gerçekçilik-Varlık
gerçek varlıklardan oluşur.
 VARLIK
FELSEFESİ
▪
▪
(ONTOLOJİ)
İDEA=Düşünce-Fikir
İDEALİZM=Varlık düşünseldir görüşü
▪ DEVİNİZM=Varlık oluştur görüşü
▪ MATERYALİZM=Maddecilik
▪ DUALİZM=İkicilik
▪ PLÜRALİZM=Çokculuk
▪ DİYALEKTİK=Evrenin gelişim ve değişim
yasası (Hegel’de Tez-Antitez-Sentez)
▪ METAFİZİK=Düşünsel varlıkları konu
edinen felsefe dalı
Tanrı Ruh Evren
METAFİZİĞİN 3 ANA KONUSU
AHLAK
FELSEFESİ
ETİK
 AHLAK FELSEFESİ
▪
(ETİK)
AHLAK=
sistemi Davranışlarımızı yönlendiren kurallar
▪ İYİ-KÖTÜ=Ahlakın ölçütleri
▪ ERDEM=İyi olana yönelmek
▪ VİCDAN=Eylemlerin sorgulandığı
değerlendirildiği içsel mahkeme ve
▪ SORUMLULUK=Davranışların
üstlenmek sonuçlarını
▪ AHLAKİ
davranışEYLEM=Ahlaka uygun olan (İyi)
▪ AHLAKİ ÖZGÜRLÜK=
hakkı ve yetkisi Ahlaka uyup uymama
 AHLAK FELSEFESİ
(ETİK)
AHLAKİ ÖZGÜRLÜKLE İLGİLİ AKIMLAR

▪ DETERMİNİZM=Belirlenimcilik (Özgür Değiliz)

▪ İNDETERMİNİZM=Belirlenmezcilik
▪ OTODETERMİNİZM=Özgürlük kişiye bağlı
▪ LİBERTERYANİZM=Özgürlükçülük
▪ FATALİZM=Kadercilik
AHLAK FELSEFESİ (ETİK)
EVRENSEL AHLAK YASASI PROBLEMİ

YOKTUR DİYEN AKIMLAR

▪ HEDONİZM=Hazcılık
▪ EGOİZM=Benc l k
▪ ANARŞİZM=Baştanımazcılık
▪ NİHİLİZM=H çç l k
▪ EGZİSTANSİYALİZM=Varoluşçuluk
AHLAK FELSEFESİ (ETİK)
EVRENSEL AHLAK YASASI PROBLEMİ

VARDIR DİYEN AKIMLAR

▪ UTİLİTARİZM=Toplumsal Faydacılık
▪ ENTÜİSYONİZM=Sezg c l k

VARDIR DİYEN FİLOZOFLAR

▪ PLATON-FARABİ-SPİNOZA-KANT
SANAT
FELSEFESİ
ESTETİK
 SANAT FELSEFESİ
▪
(ESTETİK)
AESTESİS= Eski Yunancada duyum, duygulanım
▪ ESTETİK=Hem doğadaki hem de sanattaki güzeli
konu edinir.
▪ SANAT FELSEFESİ = Sadece sanat üzerine
sorgulama yapar.
▪ BAUMGARTEN=Sanatı felsefenin konusu yapan
ilk filozof.
▪ Hoş-Güzel-Yüce=Sanat yargılarının ölçütünü
nitelendirir.Herkesin bu değerleri ifade biçimi
farklıdır.
 SANAT FELSEFESİ
(ESTETİK)
ZANAAT= Fayda sağlamaya yönelik eser
▪
üretme.ustalık gerektirir.
▪ SANAT=Fayda
değer taşıyan amacı taşımayan
işler.Yaratıcılık veestetik
hayal
gücü gerektirir.
▪ SANAT
ortada ESERİ
olan =Tek
estetik olan
bir somut
nesnedir.ve ögesi
Evrensel
ve kalıcıdır.
▪ TAKLİT KURAMI-Platon
▪ Oyun Kuramı-Shiller
▪ YARATMA KURAMI-Croce
 SANAT FELSEFESİ
▪
(ESTETİK)
ESTETİK SUBJE (ÖZNE)=Sanat eserindeki
değerle ilgilenen, algılayan kişi.
▪ ESTETİK OBJE(NESNE)=Sanatta konu olan
nesne, varlık.
▪ ESTETİK YARGI=Sanat eserlerine yönelik
değerlendirme
▪ MİMESİS=Yunanca taklit demektir. Platon’un
Sanat Kuramında geçer.
▪ EVRENSEL SANAT YARGISI=Güzellik
yargısının genel bir kabul olması
SİYASET
FELSEFESİ
▪
SİYASET FELSEFESİ
SİYASET= Yönetim ve yönetilen ilişkisiyle ilgili tüm
etkinlikler-
Bu alanla ilgili felsefe disiplini de Siyaset Felsefesidir.
▪ SİVİL TOPLUM= Siyasi otoriteden bağımsız olarak hak
ve özgürlükler için bir araya gelmiş örgütlenme
Kızılay, Açev, Lösev vb.
▪ DEVLET= Belli bir toprak parçası üzerinde
teşkilatlanmış, bağımsız en üst otorite.
▪ İKTİDAR (ERK)=Toplumda yönetimi elde bulundurma
gücü.
▪ YÖNETİM=Devleti belli ilke ve amaçlara göre idare
etme.
▪
SİYASET FELSEFESİ
MEŞRUİYET=Güncel (Pozitif) Hukuka uygun olma.
▪ EGEMENLİK=Devletin belli bir toprakta, belli bir
toplumda, iktidar gücünü serbestçe kullanabilmesi
▪ Ülke dışındaki anlamı bağımsızlıktır.
▪ HAK=Bireye veya topluma tanınan yetkiler.
▪ HUKUK=Toplusal ilişkileri düzenleyen ve yaptırım
gücü olan kurallar bütünü.
▪ YASA=Emredici ve uyulması gerekli kural.
▪ BÜROKRASİHiyerarşik bir biçimde görev yapan
memurların oluşturduğu grup.
▪
SİYASET FELSEFESİ
EGEMENLİK TİPLERİ
▪ 1)Geleneksel egemenlik
▪ 2)Karizmatik Egemenlik
Karizma-Üstün ve farklı özellikler
▪ 3)Demokratik ve Hukuksal Egemenlik
▪ SİYASAL REJİM=Yönetim şekli veya türü
▪ KAOS (KARMAŞA)=Toplumun Yönetimsiz,otoritesiz
dolayısıyla kuralsız olma durumudur.
SİYASET FELSEFESİ
DEVLET=
-Doğal Bir Kurum : Platon
-Yapay Bir Kurum :J.J.Rousseau
İDEOLOJİ=Davranışlara yön veren siyaseti
şekillendiren sistemli düşünceler
ÜTOPYA=Düşünsel olarak tasarlanmış toplum
düzeni
DİSTOPYA=Karamsar olarak tasarlanmış
içinde kaygı barındıran ütopyalar.
DİN
FELSEFESİ
DİN FELSEFESİ
TEOLOJİ=Tanrıbilim,ilahiyat
İMAN=İnanma,kabullenme
VAHİY=Tanrının buyruklarını peygambere
iletme biçimi
KUTSAL=Dini bakımdan değerli olan,üstün
olan
İBADET =Dini törenler,davranışlar
HADİS=Günümüze aktarılmış peygamber
sözleri
DİN FELSEFESİ
TEİZM=Tanrıcılık,Tanrı’nın varlığını kabul
eden görüş.
MONOTEİZM=Tektanrıcılık
POLİTEİZM=Çok Tanrıcılık
PANTEİZM=Tümtanrıcılık (Tanrı=Evren)
PANENTEİZM=“Tanrı evrenle bütünleşmiş
ancak özdeş değildir görüşü”
DİN FELSEFESİ
DEİZM=Yarattıktan sonra evrenle ilişkisini
kesmiş bir Tanrının varlığına inanılan görüş
AGNOSTİSİZM=Bilinemezcilik
AGNOSTİK=Tanrının varlığının ve
yokluğunun bilinemeyeceğini savunan
ONTOLOJİK KANIT=Tanrı kavramını
kullanarak Tanrının varlığını kanıtlama
KOZMOLOJİK KANIT=Evrenin işleyiş ve
düzeniyle Tanrının varlığını kanıtlama
BİLİM
FELSEFESİ
BİLİM FELSEFESİ
BİLİMSEL FELSEFE=Felsefeyi bilimleştirmeyi
amaçlayan görüş
BİLİM FELSEFESİ=Bilimi konu edinen felsefe
dalı
BİLİMSEL YÖNTEM=Sistemli ve aşamalı olarak
kesin bilgi arayışı.
KURAM (TEORİ)=Çok geniş ve sistemli bilgiler
HİOPTEZ=Varsayım
ÖNDEYİ=Bilimsel dayanaklı tahminler
BİLİM FELSEFESİ
BİLMSEL YASA=Evrensel olarak kesinleşmiş
bilimsel kurallar.
PARADİGMA =Kültürel ve akademik dayanağı
olan bilimsel yaklaşım veya bakış açısı.
BİLİM ETİĞİ=Bilimsel çalışmaların genel ahlaka
uygunluğu
AMPİRİK=Deneyimsel ,deney ve gözleme dayanan
OLGUSAL=Somut ,algılanabilir.
BİLİM FELSEFESİ
DOĞRULAMA=Bir yargıyı geçerli kılma
BİLİMSEL DEVRİM=Alışılmadık bilimsel ilerleme
ÜRÜN OLARAK BİLİM=Klasik bilim anlayışı.Bu
görüşe göre bilimsel ürünler ve icatlar bilimin
yapısını ortaya koyar.Geleneksel yöntemlere
başvurur.Tümdengelim vb.
ETKİNLİK OLARAK BİLİM=Çağdaş bilim anlayışı.
Bilimsel ürünler değil Bilim insanlarının bakış
açısı daha önemlidir. Paradigma kavramı onlara
aittir.