ARALING PANLIPUNAN 8

Quarter 3 – WEEK 1:
Ang mga Klasikal na Kabihasnang
Griyego
Magbasa at Matuto
Panuto: Basahin at unawain ang mga tekstong ilalahad sa bahaging ito. Sagutin din ang
mga katanungan sa bawat kahon.

Sibilisasyong Ionia

Karamihan sa mga lungsod ng Ionian ay itinayo sa paligid ng 1050 BC sa Ionia, sinaunang rehiyon
sa Anatolia, sa heograpiya sa pagitan ng Golpo ng Smyrna (Izmir) at gulpo ng Mandalya (Didim). Sa una sila
ay nanirahan sa agrikultura at walang pagiging sopistikado. Lamang sa paligid ng 850 BC kasama ang mga
impluwensya na nagmula sa Egypt, Asyano, Phenicia at Hittite sinimulan nilang ipakita ang mga unang
palatandaan ng isang sibilisadong lipunan.
Ang pinakamahalagang kinalabasan ng mga sibilisadong lungsod ng Ionian ay ang paglikha ng
pang-agham na pag-iisip at pagmamasid. Ang bagong ideolohiyang ito ay biglang naging pinakamalaking
hakbang, ang sangkatauhan ay naganap sa kasaysayan ng sibilisasyon. Lalo na, ang lungsod ng Miletos ay
naging hindi lamang isang lungsod ng kalakalan, kundi pati na rin isang intelektwal na sentro ng Ionia at ng
sinaunang mundo

Halaw sa Article na “Ionian Civilization” https://www.allaboutturkey.com/ion.html

Batay sa teksto, isulat ang kahulugan ng

Ang mga Polis
mga sumusunod na salita:
Polis,ang tawag sasinaunang
polis-______________
lungsod-estado ng mga Greece. Ang maliit
___________________
na estado sa Greece ay nagmula marahil sa
___________________
likas na mga dibisyon ng bansa sa
pamamagitan ng mga bundok at dagat at
mula sa orihinal at lokal na tribu (etniko) at
acropolis-___________
mga dibisyon ng kulto. Ang kasaysayan at
___________________
konstitusyon ng karamihan sa mga ito ay
___________________
kilala lamang sa sketchily kung sa lahat.
Kaya, ang karamihan sa sinaunang
kasaysayan ng Greece ay naitala sa mga
agora- _____________
tuntunin ng mga kasaysayan ng Athens,
___________________
Sparta, at ilang iba pa.
___________________
Mahigpit na ipinagtanggol ng mga
polis ang kanilang kalayaan sa isa’t isa.
Madalas hindi nagtutulungan ang mga polis
maliban nalang kapag ka may banta sa
kanilang kaligtasan.
Itinayo ang templo sa acropolis o ang
pinakamataas na lugar sa lungsod -estado.
Ang gitna ng lungsod ay isang bukas na
lugar kung saan maaring magtinda o
magtipon-tipon ang mga tao. Ang tawag ay
agora. Ang mga paligid nito ay mga bukid
para sa pagtaniman at para sa
pagpapastolan ng mga alagang hayop.

https://www.britannica.com/topic/polis
A statue of Leonidas was erected in 1968 in Sparta, Greece.
(Image: © Anastasios71 | Shutterstock)
 Sparta, ang Pamayanan ng mga
Mandirigma
? Pamprosesong Tanong
Nanatiling oligarkiya ang pamahalaang uiiral
sa Sparta at nangunguna sila sa isang estadong
militar. Ang pagunahing layunin ng Sparta ay lumikha 1. Ano ang pangunahing katangian
ng magagaling na sundalo. Lahat ng mahihinang ng Sparta bilang isang lungsod-
bata o yaong may kapansanan ay pinapatay. Tanging estado ng Greece?
ang malalakas at malulusog lamang ang pinayagang
mabuhay. Ang Sparta ay isang lungsod sa Laconia, 2. Paano sinasanay ang mga
sa Peloponnese sa Greece. Sa mga sinaunang Spartan upang maging malakas?
panahon, ito ay isang makapangyarihang lungsod-
estado na may isang sikat na tradisyon sa martial. 3. Paano nakabuti at nakasama
Minsan tinukoy ito ng mga sinaunang manunulat ang paraan ng disiplina ng mga
bilang Lacedaemon at ang mga tao nito bilang mga Spartan?
Lacedaemonians.

Naabot ng Sparta ang taas ng kapangyarihan

nito noong 404 B.C. matapos ang tagumpay nito
laban sa Athens sa ikalawang digmaang
Peloponnesian. Kapag ito ay nasa kalakhan nito, ang
Sparta ay walang mga pader ng lungsod; ang mga
naninirahan dito, tila mas pinipili upang ipagtanggol
ito sa mga lalaki kaysa sa mortar.

Halaw mula sa Article “History of Ancient Sparta”

https://www.livescience.com/32035-sparta.html

Ang Athens at ang Pag-unlad Nito

Hindi naglaon, dalawang malakas na lungsod estado ang naging tanyag_ Athens at
Sparta. Naging sentro ng kalakalan at kulturasa Greece ang Athens.
Binago ng Athens ang tradisyon ng pamamahala ng isang makapangyarihang hari.
Iniwasan ng mga taga Athens ang isang sentralisadong pamumuno sa pamamagitan ng
pagtatag ng isang lupon ng mga dugong bughaw upang palitan ang hari. Ang tawag sa
ganitong uri ng pamahalaan ng iilan ay oligarkiya o oligarchy.
Matapos talunin ng mga taga-Athens (sa tulong ng mga Plataeans) ang mga
Persiano sa Labanan ng Marathon noong 490 BCE at, muli, pagkatapos na mapalayas ang
pangalawang pagsalakay sa Persia sa Salamis noong 480 BCE (at mahusay na talunin ang
mga Persian sa Plataea at Mycale noong 479 BCE ), Ang Athens ay lumitaw bilang ang
kataas-taasang makapangyarihan sa larangan ng mandaragat sa Greece. Binuo nila ang
Delian League, na likas na lumikha ng isang cohesive Greek network sa mga lungsod-
estado upang iwanan ang karagdagang pag-atake ng Persia, at, sa pamumuno ni Pericles,
ay lumakas at napakahusay na ng Imperyong Athenian ay maaaring epektibong magdikta
sa mga batas, kaugalian, at kalakalan ng mga karatig na mga isla gaya ng Attica at ang
mga isla ng Aegean.
 Ang Ginintuang Panahon

Kahit na, sa ilalim ng pamamahala niPericles, ang Athens ay pumasok sa ginintuang panahon at
ang mahusay na mga makata, manunulat, at artista ay umunlad sa lungsod. Si Herodotus, ang 'ama ng
kasaysayan', ay nanirahan at isa sa mga manunulat sa Athens. Si Socrates, ang 'ama ng pilosopiya', ay

?
nagturo sa pamilihan. Si Hippocrates, 'ang ama ng medesina, ay nasanay doon bilang dalubhasang
manggagamot. Nilikha ni Phidias ang kanyang mahusay na mga gawa ng iskultura ng Greek para sa
Parthenon sa Acropolis at ang Templo ni Zeus sa Olympia, isa sa Pitong Kababalaghan ng sinaunang
mundo. Si Democritus ay inisip ng isang atomic universe. Si Aeschylus, Euripedes, Aristophanes, at
Sophocles ay gumawa ng trahedya ng Greek at sikat na komedya ng Greece, at si Pindar, isa pang
mahalagang pigura ng panitikan ng Greek, ay sumulat ng kanyang Oda. Ang pamana na ito ay
magpapatuloy, sa paglaon, matatagpuan ang obra ni Plato sa kanyang Academy sa labas ng mga
pader ng Athens noong 385 BCE at, sa paglaon, itatag ang Aristotle's Lyceum sa sentro ng lungsod.

Halaw mula sa Article ng”Early Civilization of Athens” https://www.ancient.eu/Athens/

PAMPROSESONG TANONG

1. Ano ang pangunahing katangian ng Athens bilang iang lungsod estado ng Greece?

2. Para sa iyo, ano ang pinakamahalagang ambag ng Athens sa daigdig?

3. Nakabuti ba sa Greek ang pagpapatupad ng demoksrasya? Patunayan.

Ang Banta ng Persia

Sa paghahangad ng Persia na palawigin at palawakin ang nasasakopan. Sinalakay ni Cyrus the Great
ang Lydia sa Asia Minor. Ipinagpatuloy ni Darius I ang nagmana sa trono ni Cyrus the Great, ang
hangaring ito. Noong 499 B.C.E., sinalakay niya ang mga kalapit na kolonyang Greek. Nagpadala ng
tulong ang Athens ngunit natalo ang mga kolonyang Greek sa labanang pandagat s Miletus noong 494
B.C.E. Bagama’t natalo ang puwersa ng Athens, nais ni darius I na parusahan ang lungsod sa
ginawang pagtulong at gawin itong hakbang sa pagsakop ng buong Greece. Bilang paghahanda sa
napipintong pananalakay ng Persia, sinimulan ng Athens ang paggawa ng isang plota o fleet na
pandigma.

Gawain 4. I Venn Diagram Natin

Panuto:Sa tulong ng venn diagram, isulat ang pagkakatulad at pagkakaiba ng Sparta at Athens bilang
mga lungsod-estado ng sinaunang Greece.

Sparta Athens
 Ano ang epekto sa Greece ng hidwaan at
digmaan sa pagitan ng mga lungsod-estado
nito?

paliwanag ______________________________
______________________________________
______________________________________
____________________________

Peloponnesian War
https://www.britannica.com/event/Peloponnesian-War

Digmaang Peloponnesian

Ang Digmaang Peloponnesian, (431–404 BCE), ang digmaan ay lumaban sa pagitan ng

dalawang nangungunang mga lungsod-estado sa sinaunang Greece, Athens at Sparta. Ang bawat isa
ay tumayo sa pinuno ng mga alyansa na, sa pagitan nila, ay kasama ang halos bawat lungsod ng
estado ng Greece. Ang labanan ay napuspos ng buong mundo ng Griego, at wastong itinuturing ito ng
Thucydides, na ang kontemporaryong account nito ay itinuturing na kabilang sa mga pinakamahusay
na akda ng kasaysayan ng mundo, bilang ang pinaka-napakahalagang digmaan hanggang sa oras na
iyon.

Halaw sa Article na “Peloponnesian War https://www.britannica.com/event/Peloponnesian-War

Gawain 5.A-K-B Chart

Panuto: Punan ang diagram ng kinakailangang impormasyon
batay sa binasang teksto.
 Pamprosesong Tanong

1. Ano ang pinakamahalagang kontribusyon ng mga Spartan at Athenian sa daigdig?

2. Alin sa sumusunod na kontribusyon ang may kaugnayan sa kasalukuyan?

Patunayan.

Magbasa at Matuto Basahin at unawain ang nilalaman ng sumusunod na teksto tungkol sa

paglakas ng Imperyong Macedonia at pagbagsak ng mga lungsod-estado ng Greece.

Imperyong Macedonian

Ang Macedonia ay isang makasaysayang

rehiyon na sumasaklaw sa mga bahagi ng
hilagang Greece at Balkan Peninsula. Ang
sinaunang kaharian ng Macedonia (kung
minsan ay tinawag na Macedon) ay isang
sangang-daan sa pagitan ng mga sibilisasyong
Mediterranean at Balkan. Maya-maya ay
naging pinakamalaking emperyo sa Macedonia
sa ilalim ng paghahari ni Alexander the Great
noong ika-apat na siglo B.C. Dahil ang pagbuo
ng Republika ng Macedonia noong 1991, ang
mga taga-Macedonian at Griego ay nag-
sparred kung aling bansa ang makakakuha
upang maangkin ang kasaysayan ng
sinaunang Macedonia.
Lumikha si Phillip II ng isang pederasyon ng
mga estado ng Greek na tinawag na League of
Corinth o Hellenic League upang palakasin
ang kanyang mga puwersang militar. Ito ang
unang pagkakataon sa kasaysayan na ang
karamihan sa mga estado ng Greece ay
sumanib.
Ang sinaunang Macedonia ay bantog
sa lakas ng militar nito. Ipinakilala ni Phillip II
ang isang bagong uri ng infantry na kilala Gabay na Tanong
bilang Macedonian phalanx, kung saan ang
bawat sundalo ay may dalang isang mahabang 1. Ano ang dahilan ng paghina ng mga
sibat (tinawag na sarissa) na humigit-kumulang lungsod-estado ng Greece?
13 hanggang 20 talampakan ang haba.
Si Alexander the Great ay kilala bilang 2. Ano ang nagbigay-daan sa
charismatic, ruthless, brilliant at uhaw sa dugo. paglakas ng Macedonia?
Ang kanyang labing-tatlong-taong paghahari
bilang hari ng Macedonia ay nagbago ng 3. Ano ang maituturing na
landas ng parehong kasaysayan sa Europa at kontribusyon ng Imperyong
Asya. Macedonia sa mundo?
Si Alexander ang naghari sa trono sa
edad na 20 ng pumanaw ang kanyang ama. .
Mabilis niyang isinagawa ang mga puwersang
militar ng Hellenic League, na nagtipon ng
isang hukbo na higit sa 43,000 infantry at
5,500 na kabalyero. Namatay siya na hindi
nalaman ang totoong kadahilanan noong 323
B.C. sa sinaunang lungsod ng Babilonya, sa
modernong-araw na Iraq. 32 years old pa lang
siya.
 Isaisip

Gawain 6. Konek-tikat
Panuto: Punan ang word map ng maikling pagpapaliwanag tungkol sa bawat konseptong
tumutukoy sa Kabihasnang Greece. Matapos punan ang word map ay sagutin ang tanong
sa kahon.

Bakit itinuturing na isang Kabihasnang Klasikal ang Kabihasnang Greek?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Isagawa

Gawain 7.Talahanayan, Punan Mo.

Panuto: Mula sa binasang teksto tungkol sa ginintuang panahon ng Athens, buuin ang
talahanayan ng mga ambag ng Greece sa iba’t ibang larangan.
LARANGAN AMBAG KAHALAGAHAN
 Pamprosesong Tanong

1. Ano ang epekto ng kabihasnang Greece sa

kasalukuyang panahon?

2. Alin sa mga nabanggit na kontribusyon ang may

pinakamalawak na epekto sa pamumuhay ng mga
Pilipino? Patunayan.

Buod

Ang kabihasnang Minoan ay sumibol sa pulo ng Crete sa Aegean Sea sa pagitan ng

1600 at 1400 B.C.E. Ang kabisera ng kabihasnang Minoan ay ang Knossos. Ang tampok na
gusali sa lungsod ay ang magarang palasyo ng hari na yari sa bato. Yumaman ang Crete
dahil sa pakikipagkalakalan nito sa mga pulo sa Aegean Sea, Egypt, Greece at Syria. Noong
1400 B.C.E., sinalakay ng mga Mycenaean ang Knossos at pinalitan ang mga Minoan bilang
mga hari ng komersiyo sa Aegean Sea.Ang kabisera ng kabihasnang Mycenaean ay ang
lungsod ng Mycenae. Ang pinakatanyag na hari ng Mycenae ay si Agamemnon. Ang
lungsod ng Troy ay napasakamay ng mga Mycenaean sa isang labanang binigyang-buhay
ni Homer sa Iliad.
Ang tawag ng mga Greek sa kaniliang sarili ay Hellenes, hango sa salitang Hellas na
tumutukoy sa kabuuang lupain ng sinaunang Greece. Ang Panahong Hellenic ay panahon
ng pag-unlad ng kabihasnang Greek. Ang yunit samahang pampolitika at panlipunan sa
Greece ay ang polis. Ang polis ay lungsod-estado na karaniwang pinamumunuan ng isang
hari. Pinakatanyag na mga polis ang Athens at Sparta. Dulot ng mabundok na heograpiya,
maliliit at hiwa-hiwalay ang mga polis. Iba-iba rin ang lawak ng lupain at populasyon ng mga
polis.
Ang demokrasya o pamahalaan ng marami ay nagsimula sa Athens. Umunlad ang
ganitong uri ng pamahalaan sa Athens dulot ng mga pagbabagona isinagawa nina Solon,
Pisistratus, Cleisthenes, at Pericles. Higit na binigyang-halaga ng Sparta ang pagkakaroon
ng malakas at magagaling na sundalo. Oligarkiya ang naging uri ng pamahalaan nito.
Makailang ulit na tinangka ng Persia na sakupin ang Greece. Nanguna ang Athens at Sparta
sa pakikidigma laban sa Persia. Ang digmaang Peloponnesian ay digmaan sa pagitan ng
Athens at mga kaanib nito laban sa Sparta at mga kaalyansa nito. Nagtapos ang Panahong
Hellenic nang sakupin ni Philip ng Macedonia ang Greece. Ipinamalas ng Greece ang
kagalingan ng kabihasnan nito sa larangan ng agham, arkitektura, drama, eskultura,
medisina, pagpinta, kasaysayan, pananampalayataya, at pilosopiya.
 Pagtataya
Panuto: Bilugan ang tamang sagot

1.  Ano ang tawag sa lungsod-estado kung saan hango ang salitang may kinalaman sa pamayanan
tulad ng pulisya, politika at politiko?
A. Helot
B. Polis
C. Tyrant
D. Mamamayan
2. Ang isang lugar ay tatawaging polis kapag umabot sa ___________ ang bilang ng mga kalalakihan.
A. 5000
B. 7000
C. 6000
D. 8000
3. Dito matatagpuan ang matatayog na palasyo at templo kung kaya’t ito ang naging sentro ng politika
at relihiyon ng mga Greek.
A. Acropolis
B. Helot
C. Agora
D. Tyrant
4. Ito ay ang tawag sa pamilihang bayan ng mga lungsod-estado ng Greece.
A. Agora
B. Acropolis
C. Polis
D. Tyrant
5. Itinuturing na pamayanan ng mga mandirigma.
A. Athens
B. Megara
C. Sparta
D. Corinth
6. Ano ang tawag sa tangway na kung saan matatagpuan ang lungsod-estado ng Sparta?
A. Attica
B. Crete
C. Laconia
D. Marathon
7. Sila ang mga nabihag ng mga Spartan sa digmaan na dinala sa kanilang lugar para gawing tagasaka
ng kanilang malalawak na lupain.
A. Acropolis
B. Agora
C. Helot
D. Tyrant
8. Ano ang gagawin ng mga sundalong Spartan sa mga bagong silang na sanggol na may malulusog na
pangangatawan?
A. itatapon sa gilid ng bundok at hahayaang mamatay
B. ihuhulog sa dagat
C. mananatili sa pangangalaga ng magulang hanggang sa pitong taong gulang
D. wala sa lahat
9. Anong taong gulang sisimulang sanayin ang mga batang Spartan sa serbisyo-militar?
A. 7
B. 8
C. 10
D. 9
10. Sa anong edad magiging ganap na sundalo ang mga Spartan at sila ay ipadadala na sa lugar ng
digmaan?
A. 15
B. 25
C. 20
D. 30