Coğraf Değ ş m n Evr me Etk s : İtalya Duvar Kertenkeles – Evr m ... http://evr magac .

org/makale/8

Coğraf Değ ş m n Evr me Etk s : İtalya Duvar

Kertenkeles
09 N s, 13:16 (Cumartes , 09 N san 2011, 13:16:05) – Yazdır

Tweet (https://tw tter.com/share)

Doğal Seç l m kavramı, Evr m karşıtları tarafından sürekl çarpıtılmakta ve b lg s z nsanlarda evr me b r önyargı
oluşturmaktadır. ''Doğa cansız b r nesned r, nasıl seç m yapar?'' g b s nden sorularla kast b r şek lde b r b lg k rl l ğ
yaratılmaktadır. Pek doğa nasıl seç m yapar, türler nasıl değ ş r? İşte bu örnekte tam olarak bunun cevabını
göreceğ z.

B l m nsanlarının bu deneyde yaptıkları tek şey, b r türün coğraf dağılımına etk etmek ve evr msel sonuçlarını
gözlemekt r. Coğraf dağılım ya da zolasyon, evr m n çok öneml b r unsurudur, türler n oluşmasında doğrudan
etk l d r. Doğada bu tarz b r zolasyonun nasıl gerçekleşt ğ sorusunu başka yazılarımızda zaten ele aldık. Ş md l k
kısa b r b lg olarak kıtaların her zaman bugün olduğu g b olmadığını, b r zamanlar bütün kara parçalarının b r arada
olduğunu söylemekle yet nel m. Aşağıda, 400 m lyon yıl önce Dünya'nın nasıl gözüktüğü görülmekted r:

Dolayısıyla coğrafyanın değ şmes , türler n değ ş m ne çok c dd katkılar sağlamaktadır.

Burada nceleyeceğ m z deneydek araştırmacılar, uzun dönem deney yaparak türler n nasıl değ şt ğ n anal z
etm şlerd r. Yaşadığı bölgeden alınıp, farklı b r kl m n ve b tk örtüsünün olduğu alana yerleşt r len kertenkeleler
sadece 36 yıl çer s nde doğal seç l m n etk s yle oldukça hayranlık uyandırıcı değ ş mler geç rm şlerd r.

Hırvat stan açıklarında Pod Kap ste ve Pod Mrcaru adlı k küçük adacık bulunur. 1971'de, temel y yeceğ böcekler
olan İtalya Duvar kertenkeles n n (Podarc s s culus) b r popülasyonu Pod Kop ste'de yaşarken, Pod Mrcaru'da

1 -> 4 12.7.2014 15:44

Coğraf Değ ş m n Evr me Etk s : İtalya Duvar Kertenkeles – Evr m ... http://evr magac .org/makale/8

bulunmuyordu. O yıl araştırmacılar beş ç ft Podarc s s culus'u Pod Kop ste'den Pod Mrcaru'ya götürdüler. 2008'e
gel nd ğ nde çoğu Belç kalı olan ve Anthony Herrek' n yönet m ndek başka b r araştırma grubu, neler olup b tt ğ n
görmek ç n adaları z yaret ett . Grup Pod Mrcaru'da kocaman b r kertenkele popülasyonu buldu ve m tokondr yal
DNA anal z bu kertenkele popülasyonun türünün gerçekten de Podarc s s culus olduğunu doğruladı. Herrel ve
meslektaşları taşınan kertenkeleler n torunları üzer nde gözlemler yapıp, bunları Pod Kop ste'dek kertenkelerle
karşılaştırdılar ve atalarının yaşadığı adadak b reyler le aralarında bel rg n farklılıklar tesp t ett ler.

Pek bu k ada popülasyonu arasında, evr mleşmes yalnızca otuz altı yıl sürmüş olan değ ş kler nelerd ? Pod
Mrcaru kertenkeleler , yan evr mleşm ş popülasyon, asıl Pod Kop ste popülasyonundan öneml ölçüde daha büyük
yapıdaydı ve daha uzun, daha gen ş kafalar evr mleşt rm şt . Bu da c dd b r ısırma gücü anlamına gel yor. Genell kle
böyles ne b r değ ş kl k beraber nde vejetaryen beslenme b ç m ne geç ld ğ n göster r ve Pod Mrcaru kertenkeleler
gerçekten de Pod Kop ste'dek ''atasal'' kertenkelelerden daha fazla b tk sel bes n tüket yordu. Pod Kop ste
popülasyonun hala sürdürdüğü neredeyse tamamen böceklere dayalı bes n terc h Pod Mrcaru kertenkeleler nde
özell kle yazın, büyük oranda vejetaryen b r beslenme b ç m ne kaymış vaz yetteyd .

B r hayvan, vejetaryen b r beslenme b ç m ne kayınca neden daha güçlü b r ç ğneme yeteneğ ne ht yaç duyar ?
Çünkü b tk lerde hücre duvarı selüloz le sertleşm şt r ve hayvan hücreler nde böyle b r şey yoktur. At, sığır ve f l g b
otçul hayvanlarda selülozu öğütmek ç n değ rmen taşına benzer d şler bulunur. Bunlar etç ller n kes c ve
böcekç ller n ğnems d şler nden oldukça farklıdır. Otçulların devasa çene kasları ve kas bağları ç n b r o kadar da
güçlü kafatasları vardır. Vejetaryenler n bağırsaklarında da kend ler ne özgü b r takım farklılıklar bulunmaktadır.
Hayvanlar genell kle bakter ler n yada d ğer m kroorgan zmaların yardımı olmadan selülozu s nd remezler. Çoğu
omurgalı bağırsağında çekum ya da körbağırsak denen kör b r g r nt bulunur. Selülozu s nd ren bakter ler n yaşadığı
bu yapı b r mayalanma odası olarak şlev görür (b zdek apand s b zden daha fazla vejeteryan olan atalarımızdak
büyük körbağırsağın körelm ş hal d r). Körbağırsak ve bağırsağın d ğer kısımları sadece bell b tk ler üzer nden
beslenen otçullarda oldukça ayrıntılı olab lmekted r. Etç ller n bağırsakları otçullarınk nden genelde daha bas t ve
daha kısadır. Otçul bağırsağında görüleb lecek ayrıntılardan b r körbağırsak kapaçıklarıdır. Kapakçıklar tam
kapanmamış b rer duvar g b d rler. Bazıları kaslı olan bu kapakçıklar bağırsağın ç nden geçen materyal n akışını
düzenleme, yavaşlatma veya bas tçe körbağırsağın ç n n yüzey alanını arttırma şlev görürler. Etk ley c olan şudur
k normalde Podarc s s culus'ta görülmeyen, a t olduğu a lede se nad ren görülen bu körbağırsak kapakçıkları,
sadece otuz altı yıldır otçulla doğru evr mleşmekte olan Pod Mrcaru'dak P. s culus popülasyonunda evr mleşmeye
başlamıştır.

2 -> 4 12.7.2014 15:44

Coğraf Değ ş m n Evr me Etk s : İtalya Duvar Kertenkeles – Evr m ... http://evr magac .org/makale/8

Araştırmacılar Pod Mrcaru'dak kertenkelelerde başka evr msel değ ş mler de keşfett ler. Popülasyon yoğunluğunun
arttığını ve kertenkeleler n kend bölgeler n , Pod Kop ste'dek ''atasal'' popülasyondak ler n aks ne savunmayı
bıraktıklarını gözlemled ler. Bunun har c nde, yen oluşan grubun daha kısa bacakları vardı, daha yavaş
koşab l yordu ve avcılara verd ğ tepk ler, atalarından farklıydı.

Bu evr m deney n n etk ley c l ğ her şey n oldukça hızlı (on yıllar çer s nde) gerçekleşmes d r. Sadece farklı b r
ortamda yaşamaya zorlanan canlı evr m n doğal seç l m mekan zmasının etk s yle ortamına uyum sağlamakla
kalmamış, organları da yen yaşayışına uygun şek lde evr mleşm şt r. Elbette yen kertenkeleler kanatlanıp uçmaya
başlamamıştır veya bambaşka b r türe dönüşüvermem şt r. Evr msel B yoloj 'n n asla böyle b r dd ası olmamıştır ve
olmayacaktır da. Deneyde de görüldüğü g b , oluşan değ ş mler ufak ancak tür açısından aşırı öneml değ ş mlerd r.
Bu değ ş mler, sadece 36 yılda gerçekleşm şt r. Evr msel zamandan bahsederken kullandığımız m lyon, on m lyon ve
hatta yüz m lyon yıllarla, bu kısacık zaman kıyaslanırsa, bu eng n zaman d l m nde türün ne kadar farklılaşab leceğ
ve ne g b yen özell kler kazanıp, b rçok özell ğ n kaybedeb leceğ anlaşılacaktır. Deneyden çıkardığımız öneml
sonuç se, bas t b r çevresel değ ş m n dah , çok büyük evr msel değ ş mler yaratab ld ğ d r. Evr m, sadece çevresel
değ ş mlere ve baskılara bağlı olarak oluşmaz. Dolayısıyla, bu kertenkeleler (ve d ğer tüm türler) üzer ndek bütün
evr msel baskılar düşünülecek olursa, her türün evr mleşmek zorunda olduğu anlaşılacaktır.

Umarız faydalı olmuştur.

Saygılarımızla.

ÇMB (Evr m Ağacı)

Kaynaklar ve İler Okuma:

Herrel A, Huyghe K, Vanhooydonck B, et al. (March 2008). "Rap d large-scale evolut onary d vergence n
morphology and performance assoc ated w th explo tat on of a d fferent d etary resource". Proc. Natl. Acad.
Sc . U.S.A. 105 (12): 4792–5. do :10.1073/pnas.0711998105. PMC 2290806. PMID 18344323.
Bart Vervust, Irena Grbac, Raoul Van Damme (August 2007). "D fferences n morphology, performance and
behav our between recently d verged populat ons of Podarc s s cula m rror d fferences n predat on pressure".
O kos 116 (8): 1343–1352. do :10.1111/j.0030-1299.2007.15989.x.

Et ketler:

Paylaş & yorum yap

Tweet (https://tw tter.com/share)

3 -> 4 12.7.2014 15:44

Coğraf Değ ş m n Evr me Etk s : İtalya Duvar Kertenkeles – Evr m ... http://evr magac .org/makale/8

4 -> 4 12.7.2014 15:44