RISALAH

ISU APRIL 2022 RISALAH MIMA Bil. 20 (2022) | ISSN: 2785-8081

Selamat Datang
EGBERT, FATIN ANIS & ASLAM

Penasihat Datuk Dr. Sabirin Ja'afar

Ketua Unit Penerbitan Mohd Khairulanuar Manshor Institut Maritim Malaysia
Pereka Grafik Kanan Zainol Azman Shamsudin B-06-08, Megan Avenue II, 12, Jalan Yap Kwan Seng, 50450 Kuala Lumpur.
Jurugambar Mohd Hafizul Roslan Tel.: (603) 2161 2960 Faks.: (603) 2161 4035 E-mel: mima@mima.gov.my
 EKONOMI
Logistik Halal di
Malaysia Perlukan
Perhatian
Oleh Mazlinawati Abdul Majid
Penyelidik Pusat Kajian Ekonomi dan Industri Maritim (MEI)
S ejak melaksanakan MS1500 sebagai piawaian
kebangsaan pada tahun 2004, Malaysia telah
menjadi pemain penting dalam pasaran halal
antarabangsa dan pertikaian piawaian global.
MS1500 ialah piawaian kebangsaan untuk
makanan halal. Ia merupakan garis panduan
umum bagi pengeluaran, penyediaan, pengen-
dalian, dan penyimpanan produk halal.
Logistik halal merujuk kepada logistik sama
ada melalui lautan, darat, dan juga udara.
Namun idea pelabuhan halal di Malaysia
bukanlah perkara yang baharu untuk dibin-
cangkan secara panjang lebar.
Peranan pelabuhan begitu penting dalam pe-
nyediaan perkhidmatan barangan import dan
eksport. Peranan itu perlu diperluas supaya ia
boleh membantu barangan berstatus halal
dibawa masuk melalui logistik dan rantaian
bekalan dengan betul.
Logistik memainkan peranan penting dalam me-
2 RISALAH MIMA Bil. 20
mastikan integriti barangan halal pada titik
penggunaan di seluruh rantaian bekalan
(Tieman, 2011).
Industri halal sebenarnya memacu logistik ha-
lal bagi memastikan integriti halal bermula
daripada sumber sehingga kepada pengguna
akhir dan pasaran eksport.
Kaedah pengangkutan barangan dari satu
lokasi ke lokasi lain hanya boleh diterima
keutuhan halalnya jika dileraikan sebarang aspek
haram, gharar (tidak jelas), dan syak (meragukan
atau mencurigakan).
Namun kompleksiti dalam rantaian bekalan
menjadikan isu integriti halal begitu mencabar
untuk ditangani dengan baik (Zakaria, 2008;
Shafie & Othman, 2004; Talib et al., 2008; Abdul
et al., 2009).
Walau bagaimanapun, mengekalkan integriti
halal melalui rantaian bekalan tetap penting
(Tieman,2011; Bahrudin et al. 2011).
Foto latar: Pelabuhan Weifang Sime Darby
Kepentingan Logistik Halal
1. Pengasingan barangan halal dengan
bukan halal
Barangan halal dan tidak halal perlu diasingkan
semasa tiba di lokasi seperti pelabuhan. Ia perlu
disusun sisih berpandukan pada label, pem-
bungkusan, logo atau cap, dan juga sijil.
Label bertindak sebagai mekanisme bagi
memaklumkan kepada pekerja pelabuhan ber-
kenaan ketibaan barangan halal di pelabuhan.
Ia memudahkan pekerja pelabuhan meletak-
kan barangan halal di kedudukan yang betul,
iaitu di hab atau stor halal berdasarkan label itu.
Pengendalian perlu bermula dengan meng-
asingkan produk halal daripada tidak halal
kerana ia memerlukan pengendalian khusus.
Status halal daripada produk perlu diiktiraf oleh
pelabuhan. Pelabuhan juga perlu mengenal pasti
produk status halal tersebut.
Walau bagaimanapun, sehingga kini masih
tiada kaedah bagi memastikan atau memelihara
keutuhan barangan halal dan hasilnya.
2. Piawaian dan prosedur halal
Antara cabaran yang dihadapi pihak pelabuhan
dan logistik dalam menguruskan logistik halal
adalah berkaitan dengan pengurusan berkenaan
pensijilan halal yang tidak konsisten, kos yang
tinggi, dan permintaan rendah untuk proses halal.
Kakitangan syariah yang tidak mencukupi dan
kekurangan proses pematuhan halal secara
universal juga adalah cabaran kepada mereka.
Prosedur dan standard halal dinilai secara
berbeza di setiap negara. Perspektif juga sangat
berbeza antara negara.
Contohnya, jika dibandingkan antara umat
Islam di Malaysia dengan umat Islam di Barat,
didapati mereka di Barat lebih terbuka atau
bertolak ansur dari segi keintegritian halal.
Penguatkuasaan, kerjasama, dan penglibatan
langsung daripada pihak Jabatan Kemajuan
Islam Malaysia (JAKIM) dan Jabatan/Majlis
Agama Islam Negeri amat diperlukan bagi me-
mastikan isu halal dapat merangsang perkhid-
matan logistik dan rantaian bekalan yang cekap.
Antara penglibatan proaktif yang diperlukan
oleh pihak terbabit termasuklah prosedur pen-
sijilan kontena halal dan proses sertu.
Pelabuhan Halal di Dunia
Pelabuhan Pulau Pinang merupakan pelabuhan
pertama di Malaysia yang mencapai piawaian
MS1900:2005 “Keperluan Sistem Pengurusan
Kualiti dari Perspektif Islam” bagi pengendalian
kontena dan perkhidmatan pergudangan khusus.
Sijil itu mengesahkan bahawa aktiviti pelabuhan
di situ adalah halal dan patuh syariah.
Northport (Malaysia) Bhd. di Pelabuhan Klang
pula telah memeterai projek rantaian nilai halal
antara syarikat Malaysia dengan Jepun, iaitu
antara Sojitz (Malaysia) Sdn. Bhd. dan NL Cold
Chain Network (M) Sdn. Bhd.
Pelabuhan Weifang Sime Darby, pelabuhan
yang berkembang pesat di Wilayah Shandong,
China dimiliki dan dikendalikan oleh Sime Darby
Bhd. Pelabuhan itu merupakan tumpuan industri
halal semasa penghantaran halal pertama
Malaysia melayari perairan.
Penjenamaan pelabuhan ini sebagai pang-
kalan terminal dan rantaian bekalan halal masa
hadapan antara faktor kepesatan operasinya.
Operasi pelabuhan, komunikasi status halal,
keperluan pemuatan, penyimpanan halal di
pelabuhan, pengendalian ternakan, pemeriksaan
kargo, dan kebersihan adalah penting terhadap
industri halal masa hadapan.
Aspek “tiada keraguan tentang integriti ran-
taian barangan halal” perlu dititikberatkan dalam
rantaian bekalan halal. Perlu ada pengkhususan
yang jelas terhadap pengendalian antara
barangan halal dengan bukan halal.
Kerjasama pelbagai pihak khususnya JAKIM amat
diperlukan bagi meningkatkan kecekapan perkhidmatan
logistik halal di pelabuhan.
RISALAH MIMA Bil. 20 3
Potensi Pelabuhan Halal
Malaysia perlu menonjolkan usaha, inisiatif, dan
tindakan yang telah dilaksanakan, sedang
dilaksanakan, dan akan dilaksanakan dalam
rantaian bekalan halal.
Tindakan tersebut perlu dijenamakan secara
tersusun dan sistematik bagi menunjukkan
kesungguhan Malaysia terhadap industri halal
dan perkembangannya.
Ini kerana seawal tahun 2000, Malaysia telah
memperkenalkan “hab halal global” bagi
menggalakkan pengeluar dan pengilang halal
mengeksport barangan.
Inisiatif tersebut memberikan manfaat kepada
negara dengan memacu pembungkusan semula
halal dan eksport ke negara lain. Tambahan pula
penguatkuasaan rantaian bekalan halal akan
membawa nilai tambah kepada pelabuhan sekali
gus kepada ekonomi negara.
Maka pelaksanaan sistem rantaian bekalan
halal perlu diaktifkan dengan giat bagi memasti-
4 RISALAH MIMA Bil. 20
kan konsep itu berkembang positif di pelabuhan
Malaysia dengan menjalankan, menyusun, dan
mengasingkan barangan halal daripada yang
bukan halal.
Pendekatan ideal untuk mengguna pakai sis-
tem pelabuhan halal adalah bermula dengan satu
pelabuhan kontena. Pemegang kepentingan
utama dan pemain industri perlu bekerjasama
bagi membina sistem pelabuhan halal.
Ekosistem halal perlu direka bentuk dengan
baik bagi menarik pelaburan asing di Malaysia
khususnya penyediaan mapan kemudahan
infrastruktur dan hab halal.
Dalam masa yang sama, perkembangan logis-
tik halal di Malaysia melalui perantaraan lain
seperti udara dan darat turut perlu dipantau dan
dibuat penyelidikan dari semasa ke semasa.
Hal ini kerana negara-negara jiran Malaysia
sudah menghidu potensi besar industri halal
kepada sektor ekonomi.
Sebagai negara Islam yang menerapkan
konsep kesederhanaan dalam segala aspek
kehidupan termasuklah muamalat, peluang dan
ruang menerajui logistik halal di rantau ini perlu
dijuarai Malaysia.
Usaha ini berjaya dilestarikan sekiranya kita
bersama-sama melakukan nilai tambah kepada
perkhidmatan yang sedia ada.
Rencana ini diolah berdasarkan teks yang
tersiar di akhbar BH, 21 April 2022,
halaman 12 berjudul “Ekosistem logistik
halal di pelabuhan bantu tarik pelabur” oleh
penulis sama.
 WARGA BAHARU MIMA

BERUSAHA
DEMI MENGGAPAI
KEBAHAGIAAN HIDUP
— Egbert Adolf Naintin
Isteri, Dr. Elena Woo dan anak-
anak (Daniel, Elisha, dan Joelle)
merupakan inspirasi Egbert untuk
terus tekal dalam kehidupan ini.

D ilahirkan di Penampang, Sabah

pada tahun 1979, Egbert
Adolf Naintin telah berhijrah ke Se-
menanjung Malaysia pada tahun
1997 selepas menamatkan pendidi-
kan dalam Sijil Pelajaran Malaysia di
SMK St. Michael Penampang.
Beliau mengambil keputusan
untuk melanjutkan pengajian di
Universiti Teknologi Malaysia (UTM),
Kuala Lumpur, dalam bidang Diplo-
ma Kejuruteraan Mekanikal (Tekno-
logi Marin).
Dengan berbekalkan duit poket
sebanyak RM1,000.00 sahaja, beliau
memulakan kehidupan sebagai seo-
rang pelajar di Kota Metropolitan.
Berasal dari keluarga yang miskin
memaksanya melaksanakan kerja
sampingan bagi menampung kos
kehidupan. Pada masa yang sama,
beliau perlu memastikan pengajian-
nya tidak terabai sama sekali.
Berkat doa dan pertolongan
saudara-mara, beliau telah ditawar-
kan Biasiswa Yayasan Sabah pada
tahun kedua pengajiannya.
Dengan bantuan kewangan ini,
Egbert berjaya menamatkan penga-
jian dalam tempoh yang ditetapkan

RISALAH MIMA Bil. 20 5

Pemandangan di Southampton, United Kingdom pada tahun 2019.
dengan keputusan yang cemer-
lang pada tahun 2000.
Menyedari betapa pentingnya
pendidikan dalam meningkatkan
taraf hidup diri dan keluarga,
beliau membuat keputusan untuk
melanjutkan pengajian Sarjana
Muda Kejuruteraan Mekanikal
(Teknologi Marin) di UTM,
Skudai dan berjaya menamatkan
pengajiannya pada tahun 2004.
Egbert kemudiannya mem-
peroleh Sarjana Sains Pengajian
Maritim dari Universiti Malaysia
Terengganu pada tahun 2014
dengan tesis yang berjudul
“Modelling the Relationship
Between Maritime Education
and Employer Trust”.
Sebelumnya, beliau memula-
kan kerjaya dalam bidang kejuru-
teraan dan bertugas sebagai
jurutera muda pengeluaran di
syarikat pembuatan paip gentian
kaca di Senai, Johor pada tahun
2004, iaitu sejurus tamat penga-
jian sarjana muda.
6 RISALAH MIMA Bil. 20
Masa hadapannya nampak
mula bersinar lebih cerah sele-
pas diterima bertugas sebagai
Jurutera Laut Gred A41 di Jaba-
tan Laut Malaysia (JLM) pada
Jun 2006.
Skim perkhidmatan tersebut
ditukar menjadi Pegawai Laut
A41 pada tahun berikutnya sele-
pas pelaksanaan pelarasan skim
perkhidmatan pengangkutan.
Egbert juga pernah berkhid-
mat sebagai jurutera reka bentuk
(kipas marin) di syarikat pembua-
tan kipas kapal di Southampton,
United Kingdom (UK) pada tahun
2017 sehingga tahun 2019.
Beliau kemudiannya kembali
ke Malaysia pada penghujung
tahun 2019 bagi meneruskan
tugasan di JLM.
Sepanjang kerjaya, Egbert
berpengalaman melaksanakan
kawalan bendera negara, peme-
riksaan kapal, kelulusan dan pe-
ngeluaran perakuan dan pensi-
jilan pelaut, dan akreditasi insti-
tusi maritim.
Beliau turut pernah terlibat
dalam penubuhan pelabuhan,
penggubalan undang-undang
laut, perkapalan antarabangsa,
kebajikan pelaut, kawalan aktiviti
kapal dalam pelabuhan, pen-
strukturan semula organisasi
JLM, dan mereka bentuk dalam
penghasilan kipas kapal.
Di JLM, Egbert pernah me-
ngendalikan beberapa projek
pembangunan sistem antaranya
Sistem Dokumen Pelaut (SDPx),
Sistem Pendaftaran Shipper
(SRS), dan juga Sistem Janji
Temu Pelawat (meetmemmd).
Bermula 1 April 2022, Egbert
berkhidmat di Institut Maritim
Malaysia sebagai Penyelidik
Kanan dan pemangku Ketua
Pusat Kajian Undang-undang
Laut dan Dasar Samudera seca-
ra pinjaman selama dua tahun.
Di sini, Egbert berhasrat untuk
mendalami penyelidikan berke-
naan pengurusan maritim, tekno-
Reka bentuk kipas marin dengan menggunakan perisian terkini.
logi maritim, pembangunan pelabuhan, dan kawalan
aktiviti kapal dalam pelabuhan. Beliau amat berharap
hasil penyelidikan tersebut akan menyumbang kepada
pembangunan maritim kebangsaan.
PENGALAMAN TIDAK DILUPAKAN
Pengalaman yang paling tidak dapat beliau lupakan
semasa terpaksa mengikat perut dan hanya memakan
nasi dengan kuah selama beberapa hari semasa tahun
pertama pengajian diploma.
Makan sekali sehari, dengan belanja sebanyak
RM0.50 sahaja bagi menjimatkan wang.
Sewaktu kecil sekitar tahun 80-an, Egbert pernah
masuk ke hutan bersama-sama keluarga untuk mencari
hasil sebagai bekalan makanan bagi beberapa minggu.
NASIHAT KEPADA REMAJA
Hidup ini memang penuh dengan cabaran. Sekiranya
kita berputus asa, bermakna kita kalah dalam kehidupan
kerana kita membiarkan cabaran atau kesusahan
menguasai kita.
Berusahalah dan percaya bahawa semuanya akan
menjadi indah pada waktunya, dengan berbekalkan
kekuatan diri dan iman kita.
Tiada yang lebih bahagia sekiranya kita memakan
makanan dan meminum minuman hasil daripada titik
usaha kita sendiri.
Tanamkan niat dan iltizam dalam diri untuk menggapai
pendidikan yang tinggi. Pendidikan merupakan antara
jalan utama untuk keluar daripada belenggu kemiskinan.
Reverse Engineering dengan menggunakan Portable 3D
Hand Scanner.
PENGISIAN MASA LAPANG
Egbert gemar melakukan aktiviti ber-
sama-sama isteri, Dr. Elena Woo, Pega-
wai Penyelidik di Agensi Angkasa
Malaysia (MYSA) dan tiga orang anak;
Daniel, Elisha, serta Joelle.
Kini hobinya membuat addictive
manufacturing atau pembuatan tam-
bahan. Beliau akan membangunkan
model tiga dimensi (3D) dan seterusnya
mencetak model tersebut dengan
menggunakan pencetak khas 3D.
Beliau juga merupakan penulis blog di
http://certificateofcompetencymalaysia.blo
gspot.com dan YouTuber (Saluran: EAN)
serta bergiat aktif dalam pelbagai aktiviti
anjuran gereja melalui Keuskupan Agung
Kuala Lumpur.
RISALAH MIMA Bil. 20 7
 WARGA BAHARU MIMA
M eneliti inti pati matlamat ke-14
lidikan
dalam Matlamat Pembangu-
Penye nan Lestari (SDG) yang menerang-
kan mengenai hidupan di lautan
semasa saya menuntut Universiti
Malaya merupakan titik permulaan
Sebahagian saya mempelajari selok-belok
berkenaan hidupan laut.
Darah Barulah saya dan mengetahui
wujudnya institusi penyelidikan dan
Daging penyediaan dasar maritim di
Malaysia, iaitu Institut Maritim
Saya Malaysia (MIMA).
Pada 1 April 2022, saya ber-
— Fatin Anis Azzahra Kamarudin bangga dan berasa sangat bertuah
menggalas tanggungjawab sebagai
penyelidik di Pusat Kajian Selat
Melaka (SOM), MIMA. Ini merupa-
kan peluang yang besar untuk
saya mempraktikkan segala ilmu
yang telah saya pelajari.
Semasa memperoleh Ijazah Sarjana Sains, Teknologi, dan Kelestarian di Universiti Malaya
pada tahun 2017.
8 RISALAH MIMA Bil. 20
Saya merupakan anak kelahiran
Melaka, kini menetap di Banda
Raya Kuala Lumpur. Saya dilahir-
kan pada 11 November 1993 dan
kini berusia 29 tahun.
Saya mendapat pendidikan
awal, iaitu sekolah rendah, sekolah
menengah sehingga ke peringkat
pengajian matrikulasi di Bandar
Raya Melaka Bersejarah.
Saya merupakan graduan
ijazah sarjana muda daripada
Universiti Kebangsaan Malaysia
(UKM) dalam jurusan Sains
Nuklear bermula tahun 2012
hingga 2015.
Bidang Sains Nuklear ini lebih
menekankan kepada penggunaan
atau aplikasi teknologi nuklear
dalam pelbagai sektor seperti
perubatan dan pertanian.
Selepas tamat pengajian di
UKM, bidang tersebut banyak
mengubah persepsi saya dan
orang di sekeliling saya yang
dahulunya amat memandang
negatif kepada tenaga nuklear.
Sebelumnya, nuklear difahami
hanya digunakan bagi tujuan
peperangan semata-mata.
Sebaliknya, teknologi nuklear
sebenarnya banyak mendatangkan
kebaikan sekiranya kita menge-
tahui had dan cara pengendalian-
nya dengan betul.
Selepas UKM, saya menyam-
bung pendidikan di peringkat
Sarjana di Universiti Malaya dalam
jurusan Sains, Teknologi, dan
Kelestarian pada tahun 2016
hingga 2017.
Saya memulakan kerjaya saya
sebagai pembantu penyelidik di
Institusi Keselamatan dan Kesiha-
tan Pekerjaan (NIOSH) di Bangi
pada tahun 2018.
Kami menjalankan penyelidikan
berkenaan “NIOSH Classification
System for Dust Mask in Malaysia”
bagi mengetahui corak pasaran pelitup habuk
muka di Malaysia.
Hasil kajian menunjukkan bahawa orang
awam, khususnya pekerja menggunakan pelitup
habuk muka yang tidak berkualiti yang berisiko
membahayakan kesihatan mereka sendiri.
Selain itu, penyelidikan kami mendapati
bahawa orang awam masih kurang pengetahuan
dan pendedahan berkenaan fungsi dan keadaan
yang sesuai untuk memakai pelitup muka.
Setelah tamat tempoh perkhidmatan di
NIOSH, saya memperoleh peluang pekerjaan di
Akademi Sains Malaysia (ASM).
Di ASM, saya bekerja secara berkumpulan
bagi membangunkan beberapa polisi dan hala
tuju di bawah Kementerian Sains, Teknologi &
Inovasi (MOSTI).
Saya juga banyak mempelajari cara untuk
memperoleh dan menganalisis data bagi
menyokong setiap keterangan yang diberikan. Semasa menjalankan penyelidikan Kualiti Udara Dalaman di NIOSH
pada tahun 2019.
Selain itu, saya juga mempelajari kaedah
mengendalikan sesi libat urus yang melibatkan
beberapa pihak berkepentingan termasuk
kementerian, badan berkanun, institusi, industri,
dan pihak universiti.
Tambahan lagi, saya juga dapat membangun-
kan soft skill dan lebih berkeyakinan apabila
berhadapan dengan orang ramai.

Pengalaman berharga kerana berpeluang mengendalikan sampel di

Makmal NIOSH pada tahun 2019.

Bersama-sama keluarga selepas Istiadat Konvokesyen Universiti Saya turut terlibat dalam beberapa mesyuarat penting di Kemente-
Malaya pada tahun 2017. rian Sumber Manusia pada tahun 2019.

RISALAH MIMA Bil. 20 9

 Semasa majlis perkahwinan saya di Melaka pada tahun 2021. Keluarga menguatkan azam saya untuk terus berjaya dalam
kehidupan ini.

GETIR MENCARI PEKERJAAN

Pengalaman saya mencari pekerjaan dalam tempoh pandemik COVID-19 melanda seluruh
dunia benar-benar mencabar. Sungguhpun ada tawaran, sukar untuk memperoleh peluang
pekerjaan yang berstatuskan tetap.
Namun ia tidak bermakna saya perlu berhenti daripada terus berusaha. Apa yang boleh
saya kongsikan ... usah sesekali kita berputus asa untuk menggapai impian itu.
Saya berdoa semoga MIMA menjadi wadah terbaik untuk saya memperkukuh kerjaya saya
sebagai penyelidik. Saya bertuah dapat bekerja bersama-sama dengan warga kerja MIMA
yang sangat berpengalaman dan berdedikasi dalam institusi penyelidikan dasar ini. Saya
berharap dapat menimba ilmu sebanyak mungkin di MIMA.

10 RISALAH MIMA Bil. 20

 WARGA BAHARU MIMA
SAYA MAHU LAKUKAN YANG
TERBAIK DALAM HIDUP INI
M emulakan perkhidmatan sebagai Penyelidik
di Pusat Kajian Selat Melaka (SOM), Institut
Maritim Malaysia (MIMA) merupakan pengala-
man saya yang baharu untuk maju ke hadapan
dan terus menyumbang khidmat kepada sektor
Kerajaan Malaysia.
Ini merupakan peluang terbaik untuk saya
melibatkan diri dan menyumbang kepakaran
secara langsung dalam bidang penyelidikan
— Muhammad Aslam Adenan
maritim di Malaysia.
Saya dilahirkan pada 25 Ogos 1995 di Hospital
Mentakab, Pahang dan merupakan anak bongsu
daripada tiga orang adik-beradik.
Saya mendapat pendidikan awal di Sekolah
Kebangsaan Temin di Jerantut, Pahang pada
tahun 2007.
Selepas tamat pendidikan menengah tinggi di
Sekolah Menengah Agama Al-Ihsan, Kuantan,
RISALAH MIMA Bil. 20 11
saya berpeluang untuk menyambung pendidikan
peringkat prauniversiti dalam Sijil Tinggi Agama
Malaysia di Kulliah Al-Lughah Waddin As-Sultan
Abu Bakar, Pekan.
Pada tahun 2014 sehingga 2018, saya dita-
warkan untuk melanjutkan pendidikan tinggi di
Universiti Utara Malaysia (UUM). Saya berjaya
memperoleh kelulusan dalam jurusan Ijazah
Sarjana Muda Pengurusan Hal Ehwal Antara-
bangsa (Diplomasi dan Undang-Undang Antara-
bangsa) dengan Kepujian.
Selain pendidikan, saya juga terlibat secara
aktif dalam bidang sukan dan kokurikulum sejak
zaman persekolahan lagi. Saya menerima pelba- Bersama-sama ibu dan bapa saya semasa Istiadat Konvokesyen UUM pada
tahun 2018.
gai anugerah kepimpinan antaranya menerima
Pingat Perak dan Gangsa bagi program Anuge- Office of Vice President for Industrial Relations
rah Remaja Perdana Rakan Muda (ARPRM) di and Research Development, University College
bawah The Duke of Edinburgh’s Awards, Presi- of Yayasan Pahang.
den Kelab Seni Lukis UUM dan Sekretariat Banyak pendedahan dan pengalaman dalam
kepada Biro Latihan dan Akademik Inapan Siswa bidang pentadbiran sektor akademik dapat saya
(INASIS) MISC UUM. pelajari sepanjang tempoh enam bulan berada di
Saya pernah mewakili sekolah dalam bola institusi tersebut.
sepak dan futsal sehingga di peringkat daerah Selepas menamatkan pendidikan di UUM,
dan negeri. Saya juga pernah mewakili fakulti dan saya mula berkhidmat sebagai Pekerja Sambilan
kolej kediaman di UUM dan berjaya merangkul Harian di Seksyen Ekonomi dan Perkhidmatan,
beberapa pingat emas dalam Kejohanan Piala Jabatan Perangkaan Negeri Pahang.
Bola Sepak Timbalan Naib Canselor UUM dan Saya dilantik sebagai Pembantu Perangkaan
Liga Futsal UUM pada tahun 2015. merangkap Penyelia Projek bagi mengetuai
Bagi melengkapkan pendidikan ijazah sarjana pasukan banci “Wholesales & Retail Census
muda, saya telah menjalani latihan industri di (WRC) 2019”.
Saya ditugaskan untuk
memantau setiap prosedur
dan pergerakan ahli pasukan
dalam menjayakan proses
pengumpulan data bancian.
Pada tahun 2020, impian
saya untuk mengorak lang-
kah ke hadapan semakin
menjadi kenyataan.
Saya terpilih sebagai salah
seorang daripada 82 graduan
dan mahasiswa terbaik untuk
menyertai program Felo
Perdana 2020, iaitu program
kepimpinan berprestij tinggi
yang dianjurkan sejak tahun
2013 oleh Kementerian Belia
dan Sukan.
Perdana Menteri dan menteri-menteri kabinet bersama-sama peserta Felo Perdana 2020. Program ini bertujuan

12 RISALAH MIMA Bil. 20

 Saya turut bertanggungjawab memantau
setiap butiran teks dan inti pati perbahasan
berdasarkan Penyata Rasmi (Hansard) setiap
Ahli Parlimen dan Ahli Senator di Dewan Rakyat
serta Dewan Negara ketika Sidang Mesyuarat
Parlimen berlangsung.
Ia bagi mengenal pasti sebarang isu atau
soalan berbangkit yang berkaitan dengan
kementerian, agensi, dan syarikat berkaitan
kerajaan di bawah bidang tugas YB Menteri di
Jabatan Perdana Menteri (Ekonomi).
Semua pengalaman sebelum ini membuatkan
saya sangat berbesar hati untuk berkhidmat
sebagai penyelidik di MIMA bermula pada 4 April
Saya bersama-sama mentor Felo Perdana 2020, YB Dato' Sri Mustapa 2022. Kerjaya di MIMA merupakan sebahagian
Mohamed.
daripada proses pembelajaran kehidupan buat
untuk memberikan pendedahan kepada golongan
saya terutamanya dalam bidang maritim.
belia berpotensi tinggi untuk menjadi pemimpin
Saya meyakini MIMA mempunyai potensi
negara pada masa hadapan.
besar dalam memajukan dan mengembangkan
Secara amnya, program ini berkonsepkan
sektor maritim secara holistik di Malaysia.
sistem “mentoring” dengan Perdana Menteri dan
Di samping itu, MIMA turut berperanan
menteri-menteri kabinet. Peserta akan memper-
penting dalam melahirkan tenaga penyelidik yang
oleh pengalaman berkenaan proses penggubalan
berkepakaran tinggi dalam bidang maritim.
dasar-dasar awam dan fungsi serta susur galur
Secara tidak langsung ia menyumbang kepa-
struktur pentadbiran eksekutif tertinggi negara.
da penghasilan kertas-kertas penyelidikan yang
Semasa Majlis Penyerahan Felo Perdana
berkualiti sebagai rujukan utama di peringkat
berlangsung di Pejabat Perdana Menteri, nama
domestik mahupun antarabangsa pada masa
saya diumumkan untuk ditempatkan bersama-
akan datang.
sama seorang lagi peserta di bawah seliaan YB
Dato’ Sri Mustapa bin Mohamed, Menteri di
Jabatan Perdana Menteri (Ekonomi) di Unit
Perancang Ekonomi, Jabatan Perdana Menteri.
Sepanjang tempoh program itu, saya dide-
dahkan dengan pelbagai perkara dan isu penting
yang melibatkan dasar-dasar kementerian, serta
kepentingan kewujudan sistem politik yang kukuh
bagi menjamin kerajaan yang stabil.
Setelah tamat tempoh enam bulan, saya dita-
warkan untuk terus berkhidmat sebagai Pegawai
Tadbir di situ. Tugasan utama saya sepanjang
perkhidmatan itu adalah berperanan untuk mem-
bantu Pegawai Tugas-tugas Khas (Parlimen).
Antaranya melaksanakan penyelidikan dari
segi penyediaan maklumat, pengumpulan data,
dan penganalisisan isu-isu berkaitan sektor eko-
nomi seperti Unjuran Ekonomi Negara oleh Bank
Dunia, Indikator Statistik Ekonomi oleh Jabatan
Perangkaan Malaysia, Pakej Stimulus Ekonomi di
bawah Unit Pelaksanaan dan Koordinasi Stimulus
Berpeluang bertugas di Sesi Parlimen 2020 merupakan pengalaman
Ekonomi Antara Agensi Nasional, dan sebagainya. keemasan dalam kehidupan saya.

RISALAH MIMA Bil. 20 13

 AKTIVITI
PENGALAMAN PENYERTAAN DALAM SEMINAR “CAJ PELABUHAN
DAN TARIF UNTUK TERMINAL MINYAK DAN GAS”
Oleh Muhamad Dom bin Din
Pembantu Penyelidik Pusat Kajian Selat Melaka (SOM)*
D alam memacu kelestarian industri pelabuhan
di Malaysia mendepani arus globalisasi dan
persaingan dunia, pelbagai inisiatif telah dilaksa-
nakan oleh Kerajaan Malaysia yang memfokus-
kan kepada perkembangan sektor pelabuhan,
antaranya penetapan harga caj pelabuhan.
Caj pelabuhan merupakan yuran yang perlu
dibayar oleh operator perkapalan dan pelanggan
kepada pihak berkuasa pelabuhan. Ia bagi meng-
gunakan kemudahan dan perkhidmatan yang
disediakan di pelabuhan.
Yuran yang biasa dikenakan adalah yuran
kapal, yuran barangan, dan yuran penumpang.
Namun ada juga pelabuhan yang mempunyai caj
pelabuhan berbeza.
Ada tiga item kos yang perlu diambil kira di
pelabuhan, iaitu pengendalian kargo, tempoh
masa di pelabuhan, dan bayaran caj pelabuhan.
Dari perspektif teori, kaedah penetapan harga
nampak mudah. Manakala semua tarif yang dike-
nakan dalam pelabuhan adalah berdasarkan
pada kos marginal jangka pendek.
Namun kos yang paling tinggi adalah kos pe-
ngendalian barangan. Biasanya bayaran ini lebih
tinggi daripada caj pelabuhan.
Penetapan harga pelabuhan dan caj tarif
adalah perkara yang rumit. Beberapa aspek
berkaitan permintaan dan pelaburan pelabuhan,
perancangan dan kapasiti, persaingan dan
strategi, dasar dan peraturan perlu diteliti serta
diambil kira.
Manakala bagi terminal minyak dan gas,
kaedah dan aplikasi penetapan harga pelabuhan
mungkin berlainan.
14 RISALAH MIMA Bil. 20
Penulis (kiri atas)
bersama-sama
peserta lain semasa
berlangsungnya
seminar secara
dalam talian.
Ia bergantung pada jenis operasi terminal dan
kemudahan penyimpanan, struktur dan kompo-
nen kos terminal, persaingan pelabuhan, keanja-
lan permintaan pelabuhan, dan juga perkhidma-
tan pelabuhan.
Semua aspek tersebut menjelaskan kaedah
dan cara penentuan harga caj pelabuhan yang
bersesuaian. Semua ini penting bagi memastikan
harga caj pelabuhan Malaysia berdaya saing
seterusnya dapat memastikan pertumbuhan
ekonomi untuk jangka masa panjang.
Daya saing perkapalan dipengaruhi peruba-
han caj pelabuhan yang banyak mempengaruhi
penyediaan kecekapan pelabuhan.
Sebagai agensi pemikir atau “think-tank” di
bawah Kementerian Pengangkutan, Institut
Maritim Malaysia (MIMA) diundang menyertai
seminar “Port Pricing and Tariff Charging for
Oil & Gas Terminals” yang dikendalikan oleh
PetroEdge pada 24 hingga 27 Januari 2022.
Matlamat kursus atau latihan tersebut bagi
berkongsi pengetahuan yang komprehensif
dengan peserta dari seluruh dunia berkenaan
kaedah penetapan harga dan aplikasi di terminal
minyak dan gas.
Kursus ini melibatkan penyertaan wakil dari
sektor pelabuhan. Antaranya operator minyak
dan gas, operator terminal dan tangki, peniaga
dan pelabur, pihak berkuasa pelabuhan dan
agensi kerajaan, pembekal dan ejen bunker.
Wakil dari syarikat perkapalan dan pengendali
pengangkutan, ejen perkapalan, penghantar
barang, logistik, dan pengguna pelabuhan turut
terlibat dalam kursus ini.
* Penulis telah menamatkan perkhidmatan di MIMA pada 1 April 2022.
 Penganjur menyediakan aktiviti seperti kajian
kes bagi membolehkan peserta mempelajari ilmu
penetapan harga pelabuhan dan caj tarif sepan-
jang empat hari kursus tersebut dijalankan.
Pada hari pertama, kursus bermula dengan
penerangan mengenai pengenalan dan objektif
kepada harga pelabuhan. Kemudian perbinca-
ngan dan latihan berkumpulan dijalankan berke-
naan pelbagai kos pelabuhan dan elemen kos.
Dalam operasi pelabuhan, terdapat kos
langsung dan tidak langsung, kos tetap dan
berubah, modal berbanding kos operasi, purata
berbanding kos marginal, dan elemen kos.
Pada hari berikutnya, peserta dikehendaki
membuat perbincangan berkumpulan dalam
memahami pelbagai konsep dan aplikasi.
Antaranya seperti penetapan harga berasas-
kan kos, penentuan harga pelabuhan strategik,
penetapan harga pelabuhan berasaskan pasaran,
aplikasi jadual harga pelabuhan bersama kontrak,
dan juga struktur aturan pengecajan pelabuhan.
Di samping itu, peserta kursus juga
diterangkan serta diajar cara pengiraan caj tarif
dan harga pelabuhan dengan menggunakan
formula tertentu.
Secara empirikalnya, pengiraan ini penting
bagi memastikan harga pelabuhan yang kompe-
titif dan menjadi salah satu faktor penarik syarikat
perkapalan melabuh di pelabuhan negara.
Sebagai penyelidik MIMA, penulis memfokus-
kan kepada ekonomi dan industri maritim. Maklu-
mat sepanjang kursus ini amat berfaedah dan
berkait rapat dengan bidang kerjaya penulis.
Ia sekali gus membantu penulis dalam penye-
lidikan seperti penentuan harga bunker, penen-
tuan caj pelabuhan dan sebagainya.
Penulis turut memperoleh ilmu pengetahuan
berkenaan faktor dan cara pengiraan caj tarif
pelabuhan dikenakan, metodologi, dan aplikasi
harga pelabuhan serta tarif yang berbeza di
kemudahan minyak dan gas.
Penulis juga mengenal pasti dan mengetahui
kaedah yang diperlukan dalam mereka bentuk,
melaksanakan, mengurus, dan memantau harga
pelabuhan, serta mencipta sistem harga yang
lebih berkesan dan dinamik.
Ia amat bersesuaian dan responsif terhadap
keadaan pasaran yang berubah pantas seterus-
nya dapat merangka polisi dan menasihati pihak
berkepentingan dengan lebih jelas.
RISALAH MIMA Bil. 20 15
 AKTIVITI

SESI PENYELIDIK MIMA BERSAMA

KEMENTERIAN PENGANGKUTAN
Sesi ini diadakan pada 14 April 2022 di Bilik
Seminar, Institut Maritim Malaysia (MIMA) yang
melibatkan penyertaan semua penyelidik MIMA.
Pihak Kementerian Pengangkutan Malaysia
diwakili Kapten Mohamad Halim Ahmed,
Setiausaha Bahagian Maritim.

Dalam taklimatnya, beliau menekankan betapa

perlunya penyelidik MIMA menjalankan kajian
yang lebih luas dalam bidang maritim. Banyak
subjek yang boleh diterokai demi manfaat
industri maritim negara dan seantero dunia.

16 RISALAH MIMA Bil. 20

 AKTIVITI

CADANGAN MIMA KEPADA LEMBAGA

PERINDUSTRIAN KAYU MALAYSIA
Oleh Mazlinawati Abdul Majid
Penyelidik Pusat Kajian Ekonomi dan Industri Maritim (MEI)

I Institut Maritim Malaysia (MIMA) telah meng-

adakan pembentangan kertas cadangan kepa-
da Lembaga Perindustrian Kayu Malaysia
(MTIB) pada 21 April 2022.
MIMA diketuai Datuk Dr. Sabirin Ja’afar
(Ketua Pengarah) bersama-sama Cheryl Rita
Kaur (Felow Pusat Kajian Selat Melaka), Huda
Mahmoud (Ketua Pusat Ekonomi dan Industri
Maritim), dan penulis telah membentangkan
dua kertas cadangan.
Cadangan pertama dibentangkan dan
dijelaskan oleh Huda Mahmoud berkenaan
“Innovation in Transportation and Shipping of
Timber at Malaysian Seaports”.
Manakala Cheryl Rita menyusul dengan
pembentangan cadangan “Establishment of a
Coastal Sustainability Research Chair”.
Cadangan ini antara lain bagi menerokai
peluang kerjasama antara MIMA dan MTIB.
Usaha sama ini masih lagi pada peringkat

Huda Mahmoud (berbaju biru) dan Cheryl Rita semasa sesi pembentangan.

Pembentangan ini turut meraih perhatian positif

MTIB dan MIMA dalam rangka kerjasama strategik demi
pembangunan industri perkayuan dan maritim.
perbincangan. Ia akan menjadi permulaan
kolaborasi penyelidikan baharu antara bidang
maritim dan perindustrian kayu sekiranya ber-
jaya dimeterai bersama.
oleh Tuan Mahpar Atan (Ketua Pengarah MTIB),
Tuan Haji Kamaruzaman Othman (Timbalan Ketua
Pengarah [Pengurusan dan Operasi] MTIB), Puan
Roslina Idris (Timbalan Ketua Pengarah [Pemba-
ngunan & Komersial] MTIB), dan Timbalan Penga-
rah serta pegawai-pegawai MTIB yang lain.
Pembentangan ini turut disambut baik oleh Datuk
Hishamuddin Abdul Karim, Pengerusi MTIB yang
sentiasa memberikan sokongan terhadap
perkembangan industri perkayuan di Malaysia.
MIMA amat berbesar hati atas jemputan untuk
pembentangan dan perbincangan ini.

RISALAH MIMA Bil. 20 17

 AKTIVITI

MAJLIS BERBUKA PUASA MIMA 2022

BERSAMA KSU KEMENTERIAN PENGANGKUTAN
Oleh Nawal Zamrose
Pegawai Kanan Unit Komunikasi Korporat

M ajlis Berbuka Puasa MIMA

diadakan pada 21 April 2022
bersamaan 19 Ramadan 1443H di
Latest Recipe, Le Meridien Kuala
Lumpur diserikan dengan kehadi-
ran Datuk Isham bin Ishak, Ketua
Setiausaha Kementerian Pengang-
kutan Malaysia.
Sementara menunggu waktu
berbuka puasa, majlis diisikan
dengan ucapan alu-aluan oleh
Dato’ Mohamed Suffian.
Beliau merakamkan penghar-
gaan kepada seluruh kakitangan
MIMA yang banyak bekerjasama
menyumbang kepada setiap keja-
yaan MIMA.
Dalam ucapan Datuk Isham
pula, beliau menekankan supaya
MIMA kekal mencipta nama de-
ngan kajian-kajian yang berkualiti.
Kajian itu bukan hanya tertumpu
dalam bidang Maritim, bahkan
MIMA perlu meneroka sisi lain
supaya boleh memberikan impak
yang maksimum kepada negara.
Sebelum bersurai, semua yang
hadir pada majlis itu bergambar
kenangan sebagai tanda ingatan.
Semoga majlis seumpama ini
dapat diteruskan pada tahun-tahun
akan datang.

"MAJLIS SEUMPAMA INI

BERUPAYA MEMUPUK
SIFAT SALING
MEMAHAMI DAN AKAN
MEMBERIKAN IMPAK
POSITIF KEPADA
PENGURUSAN
Datuk Isham bin Ishak (duduk tengah), Dato’ Mohamed bin Suffian (duduk kiri), bersama-sama Ahli
Lembaga Pengarah, felow kehormat dan kakitangan MIMA. ORGANISASI YANG
LEBIH MAJU."
Turut hadir Dato’ Mohamed bin
Suffian (Pengerusi MIMA), bebe-
rapa Ahli Lembaga Pengarah
MIMA, dan felow kehormat MIMA.
Kehadiran tetamu-tetamu isti-
mewa ini memberikan makna yang
besar kepada seluruh kakitangan
MIMA yang hadir bersama-sama
keluarga masing-masing pada
majlis itu.
Majlis berbuka puasa ini adalah
acara tahunan yang diadakan pada
setiap kalinya bulan Ramadan.
Objektif utama majlis ini diada-
kan bagi berkongsi rezeki dengan
dengan semua kakitangan MIMA
berserta ahli keluarga di samping
Ucapan oleh Datuk Isham bin Ishak (kiri) dan ucapan alu-aluan oleh Dato’ Mohamed bin Suffian
mengeratkan tali silaturahim. (tengah), sambil disaksikan oleh Datuk Dr. Sabirin Ja'afar (Ketua Pengarah MIMA).

18 RISALAH MIMA Bil. 20

Kakitangan MIMA bersama-sama keluarga sebelum masuknya waktu berbuka puasa.

Profesor Dato' Dr. Nor Aieni Mokhtar, Felow

Kehormat MIMA (tengah) turut sama hadir.

Tuan Nazery Khalid, Felow Kehormat MIMA Datuk Dr. Sabirin Ja'afar (kanan) semasa menyambut ketibaan Datuk Isham bin Ishak.
(tengah) bersama-sama kakitangan MIMA.

RISALAH MIMA Bil. 20 19

Bahan Bacaan Baharu
di Pusat Sumber MIMA
Buku

Laporan, Jurnal & Majalah

Risalah MIMA diterbitkan setiap bulan sejak September www.mima.gov.my MIMA TV

20 2020 berkenaan hal ehwal Institut Maritim Malaysia dan
perkara-perkara berkaitan maritim. mima_malaysia Maritime Institute of Malaysia