УНИВЕРЗИТЕТ “ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ”-ШТИП

ФАКУЛЕТ ЗА ТУРИЗАМ И БИЗНИС ЛОГИСТИКА

СЕМИНАРСКА РАБОТА ПО ПРЕДМЕТОТ ИСТОРИЈА НА КЛАСИЧНО

СЛИКАРСТВО

ТЕМА:УМЕТНОСТА ВО МЕСОПОТАМИЈА

Ментор: Изработка:
Проф.Јордан Ефремов Валерија Алексова
Бр.индекс:176676

Мај,2022 година

1
СОДРЖИНА
Вовед................................................................................................................................3
1.Каректеристики на уметноста во Месопотамија..........................................................4
 Симетрија............................................................................................................................................................... 4
 Прагматизам.......................................................................................................................................................... 5
 Месопотамско сликарство...............................................................................................................................5
 Цел............................................................................................................................................................................ 5
 Перспектива.......................................................................................................................................................... 5
 Прашања................................................................................................................................................................. 5
 Извонредни дела.................................................................................................................................................5
 Месопотамска скулптура..................................................................................................................................5
 Материјали............................................................................................................................................................. 5
 Облици.................................................................................................................................................................... 6

2.Функција........................................................................................................................6
 Перспектива на релјефите...............................................................................................................................7
 Теми......................................................................................................................................................................... 7
 Цилиндрични пломби........................................................................................................................................7
 Најдобри дела во скулптурата и релјефот.................................................................................................8
 Мезопотамска керамика....................................................................................................................................8
 Уметничка керамика...........................................................................................................................................8
 Керамичка или стаклена тула..........................................................................................................................8
 Мозаик..................................................................................................................................................................... 8
 Извонредни дела.................................................................................................................................................9

3.Месопотамска архитектура...........................................................................................9
 Храмови................................................................................................................................................................10
 Зигуратите............................................................................................................................................................ 10
 Домаќинства........................................................................................................................................................10
 Режими на конструкција..................................................................................................................................11
 Засводен систем................................................................................................................................................11
 Извонредни дела...............................................................................................................................................11

Заклучок..........................................................................................................................12
Користена литература....................................................................................................13

Вовед

2
 Месопотамска уметност се однесува на уметничките изрази на разни народи и
култури кои цветале помеѓу Тигар и Еуфрат и помеѓу Средоземното Море и
Персискиот Залив (денешен Ирак и дел од Сирија), за време на античкото
време. Месопотамија е збор со грчко потекло што може да се преведе како
„меѓу реки“, а нејзината историја датира од 6000 година п.н.е., кога биле
формирани првите населби во светот, а завршува во 539 п.н.е., со инвазијата
на персискиот крал Кир. Иако постоеле постари урбани населби, постоењето
на Месопотамија се претпоставува од развојот на таканаречениот период Урук,
кога Сумерите ги основале своите први градски држави, околу 3500 година
пред нашата ера: Урук, Лагаш Ериду, Ума, Ур итн. Во следните 3.000 години,
различните цивилизации што се развиле таму, Сумерите, Акадијците,
Аморејците, Гутите, Асирците и Халдејците, ќе фалсификуваат кралства и
империи, подложувајќи ги соседните народи и наметнувајќи им религија и
обичаи на нив. Тие се асимилираа едни со други, а со тоа и империите
пропаднаа и се препородија, истовремено измислувајќи го тркалото, пишувајќи,
пресметувајќи и забележувајќи значителен напредок во медицината,
астрономијата, развојот на системите за наводнување и архитектурата.

1.Каректеристики на уметноста во Месопотамија

3
Разновидноста на народите кои доминираале во овој регион на „меѓу реки“
скоро три милениуми влијаеле на различните уметнички форми, понекогаш
одржувајќи ги многу близу до различните култови, а во други времиња правејќи
ги попрофански. Асимилацијата на секоја религија и култура од следната што ја
колонизираше беше она што овозможи на месопотамската уметност,
вклучително и митологијата, да има заедничка нишка способна да и ’даде
кохезија низ вековите. Сите овие уметнички манифестации (сликарство,
архитектура, скулптура и релјеф) се направени со специфична функција: за
верски култови или документирање на факти. И покрај многу долгиот период во
кој се развиваше месопотамската уметност, можеме да забележиме некои
константи низ нејзината еволуција,:

Слика1.Месопотамиска уметност

 Монументализам
Монументализмот е вкус за големи згради и споменици посветени на некоја
божественост или за славење на историски настани.
 Симетрија
Уметноста во Месопотамија е обележана со прави линии и вкус за геометриски
и симетрични фигури.
 Прагматизам
Уметничкото дело не се цени за неговиот естетски ефект, туку за неговата
употреба, функцијата што може да ја има или како израз на политичката моќ.
 Месопотамско сликарство

4
Преживеале многу малку примероци од месопотамското сликарство, што се
должи на карактеристиката на градежните материјали на историските градби и
конфликтната историја, античка и понова, на регионот (помеѓу Ирак и Сирија).
 Цел
Сликата имала декоративна цел да ја разубави архитектурата или керамичките
парчиња, тоа не било цел само по себе.
 Перспектива
Сликите немаат перспектива и користеле малку бои, доминирајќи во сината,
црвената и белата боја. Големината на фигурите била пропорционална со
хиерархијата на застапената личност, така што немало посебен интерес за
претставување на објективната реалност на нештата.
 Прашања
Преовладуваат темите на освојувањето и обожавањето на боговите, а покрај
луѓето, животните и чудовиштата, изобилуваат и геометриските фигури.
 Извонредни дела
Примери за сликарство во Месопотамија може да се најдат во палатата Зимри-
Лим (1700 п.н.е., моментално на територија на Сирија) и палатата
Тиглапилесер III во Тил Барсип (800 п.н.е. исто така на сириска територија).
 Месопотамска скулптура
Скулптурата и релјефот имале тенденција да се мешаат во месопотамската
уметност, дури и кога ќе добијат монументален карактер, како во случајот со
асирските крилести бикови, наречени и „ламасус“ (700 г. п.н.е.): андроцефални
фигури извајани во големи блокови и сè уште зачувани во важни музеи во
светот, како што е Лувр или Британскиот музеј.
 Материјали
Низ нејзината историја нема многу големи скулпторски фигури, како во Египет,
поради недостаток на тврди камења, туку средни и мали, во материјали
разновидни како теракота, бронза, обсидијан, јаспис, алабастер, варовник итн.
Ова ја претвори скулптурата во луксузен производ, главно затоа што беа
користени материјали од соседните области.
 Облици

5
Месопотамската скулптура, асирска и сумерска, репродуцирала робусни
човечки форми, прилично сквотирани, со широки раменици и силни мускули,
широки очи и грмушки со веѓи и со прилично тежок изглед.

Слика 2.Робусни човечки форми

2.Функција

Првите скулпторски манифестации датираат од 3500 година п.н.е. и тие се

претставени во свечени садови со релјефи, како што е светиот сад Варка (3300
п.н.е.). Општо, скулптурите и релјефите ги исполнуваат религиозните функции
или ги возвишуваат важните фигури на различните кралства. Така, скулптурите
претставувале богови, свештеници, великодостојници, зли и благотворни
духови итн. Човечката фигура се обиде да репродуцира индивидуални одлики,
но тие беа намерно непропорционални, со што главата беше поголема од
телото. Спротивно на тоа, животинските фигури беа пореални.

 Перспектива на релјефите
Релјефите ги имаат истите карактеристики како на сликата: закон на
фронталност (како во египетските релјефи), големината на фигурата според

6
нејзината хиерархиска позиција и потрага по симетрија или геометриска
форма.

Слика3.Релјеф

 Теми
Релјефите биле дел од украсувањето на зидовите на палатите, и тие ја
раскажувале историјата на монархот, неговите триумфи и достигнувања, и
генерално тој бил претставен меѓу неговите дворјани, примајќи почит од
поразените народи. Исто така, огромни фигури биле врежани во релјеф што ги
штити wallsидовите на градовите, фантастичните животни (т.е.) мугушу), вид
на заштитни духови.
 Цилиндрични пломби
Пломбите на цилиндрите можат да бидат посебно поглавје. Тие биле цилиндри
од камен или други материјали, како што се лапис лазули, стакло, обсидијан,
аметист, меѓу кои имало врежани мотиви што ги претставуваат боговите.
Овие марки биле користени за идентификување на неговиот сопственик. Покрај
причините, бил напишан мал текст (со клинесто писмо) каде се вели дека
сопственикот е такво лице, син на друга и слуга на Х бог. Во гробниците, покрај
бројните скапоцености, беа оставени и една или две маркички. Тие беа
врежани во обратен релјеф, дизајнирани да се тркалаат на свежи и меки
глинени тули и на тој начин да остават сведоштво за нивниот сопственик. Тие
исто така служеа за запечатување тегли и врати, како и сметководство. Ова
укажува на тоа дека тие исполнувале административни функции. Бидејќи
можеле да бидат мали, тие биле и личен предмет. Понекогаш тие
функционирале како амајлии, во тој случај служеле волшебна заштитна
функција. Затоа многу пати имале врежани богови или заштитни генијалци.

7
Цилиндричните пломби се појавија пред приближно 5.500 години, во периодот
Урук; Иако најстариот печат бил пронајден во Иран, во Шарафабад, тоа главно
се наоѓало во сумерскиот град Урук каде што изобилувало и во Суза, друг
главен град од тој период.
 Најдобри дела во скулптурата и релјефот
Во скулптурата, покрај крилестите лавови, се издвојуваат и мали скулптури,
како што се статуетката на принцот Гудеја (2120 п.н.е.), статуетката на брадест
човек (3300 п.н.е.) и статуата Курлил (2500 п.н.е.).
Познати се релјефи како што е стелата на Нарам Син (2569 п.н.е.), претставата
на божицата Инана (1800-1750 п.н.е.) или ловот на Ашурнасирпал (околу 860
п.н.е.).
 Мезопотамска керамика
Функцијата на керамиката е тесно поврзана со растот на градовите и со
вишокот на земјоделски производи: потребни биле и соодветни контејнери за
транспорт на храна и пијалоци, или на разни материјали и за нивно зачувување
и складирање. Забележителен е фактот што исто така играше значајна улога
во трговијата на долги релации, бидејќи сите производи беа транспортирани во
керамички садови.
 Уметничка керамика
Неговата важност е исто така клучна, бидејќи преку керамика се правеа
парчиња за поклонение, како што се чаши, чинии или специјални контејнери за
зачувување на глинените плочи.
 Керамичка или стаклена тула
Тоа беше техника со голема естетска убавина, користена пред се за покривање
на големи површини како што се кралски гробници или на sидови, како што се
оние што се појавуваале на портата Иштар во Вавилон. Техниката се
засновала на палење тули од кал со нанесување лак - што може да се направи
од олово или други материи.
 Мозаик
Мозаикот се карактеризира со претставување на слика или фигура со помош
на мали парчиња керамика (исто така камен, стакло или други материјали), со
променлива боја и големина, и тие комбинираат форма на целина.

8
 Слика4.Мозаик
 Извонредни дела
Меѓу грнчарството се издвојува асирскиот керамички ритон (1860-1780 п.н.е.),
кој потекнува од Култепе и претставува лав. Садот „Иштар“, од Ларса, или
бокал со три нозе од Долна Месопотамија. Исто така, бројни церемонијални
керамички бокали, плочи и садови од различни периоди, и кои преживеале до
денес. И меѓу мозаиците има некои парчиња пронајдени во кралските гробници
во Ур.

3.Месопотамска архитектура

Материјалите достапни во регионот помеѓу Тигар и Еуфрат не ја фаворизираа

архитектурата од големи размери; немало ниту дрво ниту камен во големи
количини за градење. Според тоа, градежните градби биле направени од трска,
што ги имало во мочурливи региони, а кирпич - тули од кал исушени од сонце -
се користел за јавни згради и за поддршка на живеалиштата. Тулите беа
споени и со мека глина. Сепак, овие материјали се деградираат со текот на
времето, и тоа е една од причините зошто се изгубило голем дел од
месопотамската архитектура. За зајакнување на тулите, покрај изложувањето
на сонце, потребни биле и печки, каде што се печеле. Месопотамската
архитектура им давала големо значење на храмот и палатата, но исто така и
на урбаните живеалишта и одбранбените системи, како што се sидовите.

9
 Слика 5.Месопотамска архитектура
 Храмови
Тие биле религиозни и економски центри. Внатре тие би можеле да имаат
простори за одгледување или стада животни, магацини за берба и
работилници за правење прибор. Свештениците биле тие што ги организирале
храмовите, и за тоа тие ангажирале овчари, занаетчии и селани, кои за возврат
добивале исплата на земја за обработка. Храмовите биле од една приказна, со
неколку дворови што можело да се распоредат во низа лавиринти, или да се
распоредат по ред околу дворот. Секоја божественост имала свој храм и таму
биле извршени церемониите поврзани со култот на секоја од нив.
 Зигуратите
Тоа било монументална зграда посветена на некакво божество; тоа било
поврзано со храмот. Неговата употреба била и за астрономско набудување.
Се состоело од разни растенија една над друга, каде горните биле прогресивно
помали и повисоки и биле обоени во разни бои. Неговиот облик бил
пирамидален и се качувал по скали. Тие биле најрепрезентативните градби од
месопотамската архитектура, а зигуратот на Мардук во Вавилон остана за
потомството како можна библиска кула во Вавилон.
 Домаќинства
Куќите биле изградени со трска, кои се свиткале како обратна парабола,
служеле како портици. Конструкцијата била кубена и покриена со душеци од
кал или трска. Многу од нив се исто така изградени со кирпич, и може да бидат
квадратни или кружни.

10
  Режими на конструкција
Бидејќи регионот на Месопотамија, особено на југ и во центарот, беше
мочурлив, ниту една од неговите згради немаше темели.
 Засводен систем
Тоа е еден од најголемите придонеси на Месопотамија во архитектурата.
Користеле лакови и сводови без кофражни, и ги поставувале тулите за да не
паѓаат кога ќе бидат поставени или, исто така, го исполнувале просторот
помеѓу два sида додека не заврши сводот.
 Извонредни дела
Меѓу извонредните дела се зигуратот од Мардук и портите Иштар, обајцата во
Вавилон; палатата на Саргун Втори во Дур Шарукин или сложената мрежа на
канали помеѓу Тигар и Еуфрат. Забележителни се и речните пристаништа на
некои градови, како што е Ур, и мостовите што ги поврзувале, на пример,
едната и другата страна на Вавилон.

11
Заклучок

Уметноста на Месопотамија“ преживеала во археолошките записи од

раните општества на ловци-собирачи (8-ми милениум п.н.е.) до културите
од бронзеното време
на сумерската , акадската , вавилонската и асирската империја. Овие империи
подоцна биле заменети во железното време со нео-асирската и нео-
вавилонската империја . Нашироко се смета за лулка на
цивилизацијата , Месопотамија донесе значителен културен развој, вклучувајќи
ги и најстарите примери на пишување.

Уметноста на Месопотамија се спротивставува на онаа на Стариот Египет како

најголема, најсофистицирана и најразработена во западна Евроазија од 4-тиот
милениум п.н.е. додека Персиската Ахеменидска империја не го освоила
регионот во 6 век п.н.е. Главниот акцент бил ставен на различни, многу
издржливи, форми на скулптура во камен и глина; малку сликарство
преживеало, но она што сугерира дека, со некои исклучоци,  сликарството
главно се користело за геометриски и украсни шеми врз основа на растенија,
иако повеќето скулптури исто така биле насликани. Цилиндричните
пломби преживеале во голем број, а многу од нив вклучуваат сложени и
детални сцени и покрај нивната мала големина..

12
Користена литература

1. Уметност на Месопотамија (wblog.wiki)

2.  historia.nationalgeographic.com.es.

3. britannica.com.

4. sites.google.com

13