6

Araling Panlipunan
Ikalawang Markahan – Modyul 5:
Ang mga Layunin at Mahahalagang
Pangyayari sa Pananakop ng mga Hapones
Araling Panlipunan – Baitang 6
Alternative Delivery Mode
Ikalawang Markahan – Modyul 5: Ang mga Layunin at Mahahalagang Pangyayari sa Pananakop ng
mga Hapones
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang
pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan.
Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o
trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng
karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot
sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-
aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga
orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan
nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Marife E. Cajutol at Carmela M. De Gracia

Editor: Vie Gee Lou G. Opsima, Jewelyn Q. Cadigal, Blas P. Tabayag, Jr.
Tagasuri: Blas P. Tabayag, Jr., Mary Helen M. Bocol, Junry M. Esparar Tagalapat:
Jewelyn Q. Cadigal
Tagapamahala: Ma. Gemma M. Ledesma Josilyn S. Solana
Portia M. Mallorca Peter J. Galimba
Elena P. Gonzaga Donald T. Genine
Jerry A. Oquendo Junry M. Esparar
Mary Helen M. Bocol Blas P. Tabayag, Jr.

Inilimbag sa Pilipinas ng

Department of Education – Region VI

Office Address: Duran Street, Iloilo City
Telefax: (033) 336-2816, (033) 509-7653
E-mail Address: region6@deped.gov.ph
 6
Araling Panlipunan
Ikalawang Markahan – Modyul 5:
Ang mga Layunin at Mahahalagang
Pangyayari sa Pananakop ng mga Hapones
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling Panlipunan Baitang 6 ng Alternative Delivery

Mode (ADM) Modyul para sa araling Ang mga Layunin at Mahahalagang Pangyayari sa Pananakop
ng mga Hapones!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador mula sa
pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upang
matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang
kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at malayang

pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong
matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga kasanayang pan-21 siglo habang
isinasaalang-alang ang kanilang mga pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong ito sa
pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong o
estratehiyang magagamit sa paggabay sa mag-
aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral kung paano
gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang
hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa
iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing
nakapaloob sa modyul.

ii
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan Baitang 6 ng Alternative Delivery Mode (ADM)

Modyul ukol sa Ang mga Layunin at Mahahalagang Pangyayari sa Pananakop ng mga Hapones!

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka
sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga
makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat

mong matutuhan sa modyul.

Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano na ang

kaalaman mo sa aralin ng modyul. Kung nakuha mo
ang lahat ng tamang sagot (100%), maaari mong
laktawan ang bahaging ito ng modyul.

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral upang

matulungan kang maiugnay ang kasalukuyang
aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay ipakikilala sa

iyo sa maraming paraan tulad ng isang kuwento,
awitin, tula, pambukas na suliranin, gawain o isang
sitwasyon.

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling pagtalakay

sa aralin. Layunin nitong matulungan kang
maunawaan ang bagong konsepto at mga
kasanayan.

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa malayang

pagsasanay upang mapagtibay ang iyong pang-
unawa at mga kasanayan sa paksa. Maaari mong
iwasto ang mga sagot mo sa pagsasanay gamit ang
susi sa pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.
Naglalaman ito ng mga katanungan o pupunan ang
Isaisip patlang ng pangungusap o talata upang maproseso
kung anong natutuhan mo mula sa aralin.
Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong sa iyo
Isagawa upang maisalin ang bagong kaalaman o kasanayan
sa tunay na sitwasyon o realidad ng buhay.

iii
 Tayahin Ito ay Gawain na naglalayong matasa o masukat
ang antas ng pagkatuto sa pagkamit ng natutuhang
kompetensi.
Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong panibagong
Gawain
gawain upang pagyamanin ang iyong kaalaman o
kasanayan sanatutuhang aralin.
Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat ng mga
Susi sa Pagwawasto gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang marka o sulat ang
anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing napapaloob sa
modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at sa pagwawasto
ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang sagutin lahat
ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito, huwag mag-
aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin humingi ng tulong kay
nanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino man sa iyong mga kasama sa bahay na mas
nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.

Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng makahulugang pagkatuto

at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

iv
Kumusta na? Marahil marami kanang nabasa at narinig tungkol sa Ikalawang Digmaang
Pandaigdig at ang pananakop ng Japan sa atin. Alam mo ba kung ilang daang buhay ang
nasawi at dugong dumanak ng ating mga bayani upang maipagtanggol ang ating bansa at
kalayaan? Dahil sa kanila tayo ngayon nabubuhay na mayroon kalayaan. Karapat dapat
lamang silang pasalamatan at igalang sa kagitingan kanilang nagawa para sa ating bayan
at sa ating mga Pilipino.

Ikaw ba ay handa rin ialay ang iyong buhay kung sakaling ang bayan ay muling
tangkaing sakupin ng ibang bansa? Ayon nga kay Jose Abad Santos “Hindi lahat ay
nagkakaroon ng pagkakataong mamatay para sa bayan.”

Kaya ang modyul na ito ay dinisenyo at isinulat para sa ikauunlad ng iyong kaalaman at
higit mo maunawaan ang kahalagahan ng kalayaan. Dito tatalakayin ang mga
pangyayari sa Pilipinas noong ikalawang digmaang pandaigdig at ang pagsakop ng mga
Hapon saatin.

May apat na aralin sa modyul na ito:

• Aralin 1- Pagsiklab ng Digmaan

• Aralin 2- Labanan sa Bataan
• Aralin 3- Death March
• Aralin 4- Labanan sa Corregidor
Pagkatapos mong gawin ang mga aralin sa mudyol na ito ay inaasahang magagawa mo
ang sumusunod:
1. Naisasalaysay kung paano nagsimula ang Ikalawang Digmaang
Pandaigdig;
2. Natatalakay ang mga layunin at mahahalagang pangyayari sa
pananakop ng mga Hapones;
3. Natatalakay ang Labanan sa Bataan bilang mahalagang pangyayari sa pananakop ng
mga Hapones;
4. Natatalakay ang Death March bilang mahalagang pangyayari sa pananakop ng
mga Hapones;

1
 5. Natatalakay ang Labanan sa Corregidor bilang mahalagang pangyayari
sa pananakop mg mga Hapones;
6. Napahalagahan ang mahalagang pangyayari na ito;
7. Napakita ang katapatan at pamamahal sa bansa; at
8. Naipagmamalaki ang ipinakitang kagitingan ng mga Pilipino laban sa Hapon.

Bago tayo magsimula sa ating bagong aralin, subukan mo munang sagutan ang katanungan
sa ibaba.

Panuto: Suriin at unawaing mabuti ang bawat pangungusap. Isulat sa

sagutang papel ang titik ng tamang sagot.

1. Saan nabibilang ang bansang Japan, Italy at Germany?

A. Lakas Axis C. USAFFE
B. Allied Forces D. CEA

2. Saang pangkat nabibilang ang Amerika sa panahon ng Ikalawang Digmaang

Pandaigdig?
A. USAFFE C. Allied Forces
B. CEA D. Lakas Axis

3. Kailan sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig?

A. Setyembre 1, 1939 C. Disyembre 26, 1941
B. Disyembre 7, 1941 D. Hunyo 22, 1940

4. Kailan bumagsak ang Maynila sa kamay ng mgaHapones?

A. Disyembre 7, 1941 C. Enero 2, 1942
B. Abril 9, 1942 D. Mayo 6, 1942

2
 5. Anong bansa ang nangunguna sa Asya sa pagpapalawak ng teritoryo?
A. China C. Japan
B. Myanmar D. Laos

6. Kailan bumagsak sa mga Hapones ang Bataan?

A. Mayo 6, 1942 C. Marso 17, 1942
B. Abril 9, 1942 D. Disyembre 7, 1941

7. Sino ang kumander ng puwersang USAFFE sa Bataan?

A. Hen. Jonathan M. Wainwright
B. Brigadier Hen. Vicente Lim
C. Hen. Douglas MacArthur
D. Hen. Edward P. King

8. Nahirapang sakupin ng mga hapones ang gawing silangan nga Bataan dahil sa
katatagan nito. Sino ang namumuno dito?
A. Hen. Jonathan M. Wainwright
B. Brigadier Hen. Vicente Lim
C. Hen. Douglas MacArthur
D. Hen. Edward P. King

9. Bakitkailangang lisanin ang Maynilang tropang USAFFE at magtungo sa Bataan?

A. Sapagkat naroon ang mga Hapon
B. Sapagkat mahirap nang ipagtanggol ito at labis na mawawasak
C. Sapagkat marami nang gerilya doon
D. Sapagkat wala nang kalaban doon

10. Sino ang humalili kay Hen. Douglas MacArthur bilang pinuno ng USAFFE?
A. Hen. Jonathan M. Wainwright
B. Hen. Masaharu Homma
C. Hen. Edward P. King
D. Brigadier Hen. Vicente Lim

3
11. Ilang kilometro ang nilakad ng mga kawawang kawal na Pilipino at
Amerikano sa tinatawag na Death March?
A. 150 kilometro C. 75 kilometro
B. 100 kilometro D. 80 kilometro

12. Ano ang tawag sa kalunus-lunos na paglalakadmula Mariveles,Bataan hanggang sa

San Fernando Pampanga?
A. Death March C. Alay Lakad
B. Lakad Pagong D. Royal March

13. Anong ginagawa sa mga sundalong hindi namakakalakad?

A. pinapasan C. binabayoneta
B. ginagamot D. Inaalalayan

14. Ano ang pinasakyan sa mga sundalong nakaligtas sa Death March patungong
Capas, Tarlac?
A. eroplano C. barko
B. kotse D. Tren

15. Sino sino ang napasama sa Death March?

A. mga sundalong Pilipino at Amerikano
B. mga matatanda at balo
C. mga kalalakihan at kababaihan
D. mga binata at dalaga

16. Kailan bumagsak sa kamay ng mga Hapones ang Corregidor? A. Pebrero

26, 1942 C. Mayo 26, 1942
B. Mayo 6, 1942 D. Enero 2, 1942

17. Sino ang pinuno ng USAFFE sa Corregidor?

A. Hen. Jonathan M. Wainwright
B. Hen. Masaharu Homma
C. Hen. Edward P. King
D. Brigadier Hen. Vicente Lim

4
18. Mga ilang sundalong Pilipino at Amerikano ang sumuko kay Hen. Masaharu
Homma?
A. humigit sa 50 libo C. humigit sa 70 libo
B. humigit sa 60 libo D. humigit sa 100 libo

19. Bakit hindi lahat ng mga sundalong Pilipino ay sumunod sa utos ni Hen.
Wainwright na sumuko sa mga Hapones?
A. Dahil ayaw nila
B. Dahil para sa kanila hindi pa tapos ang laban
C. Dahil wala silang alam
D. Dahil gusto pa nila ng labanan

20. Kailan umalis si Hen. Douglas MacArthur sa Corregidor patungong Australia?

A. Pebrero 23, 1942 C. Marso 26, 1942
B. Pebrero 20, 1942 D. Marso 17, 1942

5
 Aralin

1 Pagsiklab ng Digmaan

Magaling! Ngayon, handa kana bang alamin ang tungkol sa Pagsiklab ng Digmaan? Bakit
nag away ang Japan at Amerika? At kung paano tayo nasangkot sa digmaang ito? Ano ba
ang kanilang layunin at kung ano ang kinahinatnan nito?

Bago ka magpatuloy, tingnan natin kung may naalala ka sa ating nakaraang aralin. Para
malalaman natin iyan, gawin mo ang nasa ibaba.

Panuto: Tukuyin kung ang pahayag ay nagsasaad ng katotohanan o opinion. Isulat sa linya
ang titik K kung ito ay may katotohanan at O kung ito’y opinion.

1. Sa Pamahalaang Komonwelt binigyang Karapatan ang mga kababaihan

na bumoto at iboto.

2. Ang mga magsasakang di makabayad ng utang ay pinaalis.

3. Naitatag ang Surian ng Wikang Pambansa sa panahon ng Pamahalaang

Komonwelt.

4. Si Sergio Osmeña, Sr. ang tinaguriang Ama ng Wikang Pambansa.

5. Si Elisa Ochoa ang kauna-unahang babaeng, naging

miyembro ng Kongreso sa Mababang Kapulungan.

6
Bravo! Bago ka tumungo sa ating araling nauukol sa Kilusang Pagsiklab ng Digmaan sa
Pasipiko gawin mo muna ang nasa ibaba.

Panuto: Palitan ng titik ang bawat bilang sa loob ng kahon ayon sa pagkakasunod-sunod
ng alpabetong Ingles upang mabuo ang sagot.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

A B C D E F G H I J K L M N O

16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

P Q R S T U V W X Y Z

Halimbawa:
12 1 11 1 19 1 24 9 19

L A K A S A X I S

1. 10 1 16 1 14

2. 16 9 12 9 16 9 14 1 19

3. 7 5 18 13 1 14 25

7
4. 9 20 1 12 25

5. 16 15 12 1 14 4

6. 6 18 1 14 3 5

7. 13 1 14 9 12 1

8. 8 1 24 1 9 9

9. 6 18 5 14 3 8

9 14 4 1 3 8 9 14 1

10. 3 8 9 14 1

8
Sa maraming taong pakikipaglaban, unti-unti nang nakararanas ng kaunlaran at
malasariling kalayaan ang Pilipinas sa panahon ng Pamahalaang Komonwelt. Sa
panahong ito inihanda ng pamahalaan ang Pilipinas sa pagsasarili. Naudlot ang
paghahanda ng kasarinlan ng Pilipinas nang biglang dumating ang sigwa ng Ikalawang
Digmaang Pandaigdig at muli itong naligalig. Pinangambahan ang maraming Pilipino sa
pangunguna na rin ni Pangulong Quezon at ni Claro M. Recto, isang makabayang lider,
ang maaaring pagsabog ng digmaan at pagkasangkot ng Pilipinas sa digmaang iyon.

Sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig noong Setyembre 1, 1939 nang simulang
lusubin ng Alemanya o Germany ang Warsaw, Poland bahagi ng Europe sa pamumuno ni
Adolf Hitler ang pinuno ng Germany. Isinunod ni Hitler na sakupin ang Norway, Denmark,
Netherlands at Belgium. Noong Hunyo 22, 1940 nasakop nila ang France at binomba nila ang
Britain. Ngunit lumaban ang mga sundalo ng British Royal Air Force at nailigtas ang Britain
sa mga Nazi.

Habang sumisiklab ang digmaan sa Europa noong 1939 ay nakipagkasundo ang Hapon sa
Alemanya at Italya. Ang tatlong bansang ito’y tinawag na Axis Powers o Lakas Axis.

Sa simula, walang balak ang Estados Unidos na sumali sa Ikalawang Digmaang

Pandaigdig. Ang plano ni Pangulong Roosevelt ay tulungan lamang ang Ingglatera sa
pakikihamok sa Europa, ayon sa kasunduang Europe First Policy, at bilang miyembro ng
Allied Powers.

Mula noong magkaroon ng digmaang Tsina at Hapon na nagsimula noong 1930,

nangamba ang mga bansa sa Asya na ang Hapon ay may layong manakop ng mga bansa
sa dulong silangan. Ang mga kolonya ng Alemanya sa Karagatang Pasipiko ay naisalin na
sa kamay ng Hapon kayat may pangamba ang mga Amerikano na sasakupin din ng Hapon
ang Pilipinas sa sandaling masangkot sa digmaan ang Estados Unidos.

Sa pagsakop ng Japan sa Tsina ang naging sanhi ng pagkasangkot ng Estados Unidos sa

digmaan. Pinutol ng Estados Unidos ang kasunduang

9
pangkalakalan sa Japan, kaya nawalan ng magamit na metal sa paggawa ng mga
kagamitang pandigmaan ang mga Hapones.

Nangunguna sa Asya ang Japan sa pagpapalawak ng teritoryo, kilala ang Japan bilang
“Energetic People”. Noong 1931 sinakop ng Japan ang Manchuria. Pagkatapos ng anim na
taon sinunod niya ang bahagi ng China at French Indochina o Indotsinang Pranses
(binubuo ito ng Myanmar, Laos, Cambodia, Thailand, at Vietnam).

Nang masakop ng Hapon ang Indochina, pinutol ng Estados Unidos ang pagtutustos ng
langis sa Japan. Dahil dito nagpasya ang Japan na makipagdigma sa Estados Unidos.

Iminungkahi ng Estados Unidos na ayusin ang kanilang sigalot sa pamamagitan ng

patakarang dapat igalang ang kasarinlan ng lahat ng bansa. Hindi tinanggap ng Hapon ang
mungkahi.

Dahil sa mga naganap na tension sa pagitan ng Japan at Estados Unidos, pinag-ibayo ng

Estados Unidos ang paghahandang militar sa Pilipinas at sa ibang bansa sa Timog-Silangan
Asya. Itinatag ang United State Armed Forces in the Far East o USAFFE sa pamumuno ni
Heneral Douglas MacArthur. Sa Pilipinas, binuo din ni Pangulong Quezon ang Civilian
Emergency Administration sa bawat bayan at nagsagawa ng mga pagsasanay militar para sa
mga kabataan.

Simula ng Digmaan sa Pilipinas

Nang sa gitna ng mga negosasyon sa pagkakasundo, walang kaabog-abog na binomba ng

Hapon ang Pearl Harbor sa Hawaii na isang kolonya ng Estados Unidos sa dagat Pasipiko,
noong Disyembre 7, 1941, araw ng Linggo, 7:44 ng umaga (sa Pipinas ay 2:30 ng madaling -
araw, Disyembre 8). Ito ang pinakamalaking baseng pandagat ng Estados Unidos sa
Pasipiko na nasa Hawaii.

Nabigla at nasindak ang mga Amerikano, sa pagkawasak ng base militar sa Hawaii, at

kulang-kulang sa 5,000 Amerikanong opisyal at marino ang napinsala (namatay,
nasugatan at nawawala).

Sa ginawang pataksil na pagbomba sa Pearl Harbor sa Hawaii, kinabukasan nito,

ipinahayag ni Franklin D. Roosevelt, pangulo ng Estados Unidos ang pakikidigma sa
Hapon. Sumagot ang Hapon ng pakikidigma rin sa Estados Unidos at ang Ingglatera
nagpahayag na rin ng pakikidigma sa Hapon.

10
Pagkaraang ng apat na oras mula sa pagbomba ng Japan sa Pearl Harbor, sumalakay ang
mga Hapon sa Pilipinas. Binomba ng mga Hapon ang lungsod ng Davao, Clark Air Field,
Baguio, Aparri, Nichols Air Base, at Sangley Point sa Cavite. Nawasak ang maraming
eroplanong Amerikano, kaya’t namayani ang mga Hapon sa himpapawid. Naging malaya
sila sa pagbomba sa maraming lugar sa kapuluan na ikinabigla at ikinagimbal ng lahat.
Pinasabog maging ang mga imbakan ng gasolina ng Shell at Caltex.

Unang dumaong ang Hukbong Pandagat ng Hapon sa Aparri at Vigan, sa Hilagang Luzon
noong Disyembre 10, 1941. Sumunod na dalawang araw, lumunsad naman sa Legaspi
ang iban pang pwersang Hapones. Noong Disyembre 20 linusob nila ang Davao at ang
pinakapunong puwersang panakop ng mga Hapones ay dumaong sa Lingayen, Leyte noong
Disyembre 22 sa pamumuno ni Tinyente Heneral Masaharu Homma.

Nang sumunod na mga araw, patuloy na dumadating ang mga Hapon sa iba’t ibang lugar ng
bansa. Noong Disyembre 24 ang Atimonan, at Mauban sa Tayabas (Quezon na ngayon)
ang kanilang binomba. Sinunod nilang wasakin ang mga barko ng Hukbong Pandagat ng
USAFFE at eroplano sa mga base militar.

Nakagigimbal ang malawakang pambobomba at pagdating ng mga Hapones, ngunit buong

tapang na nakipaglaban ang mga kawal na Pilipinong kabilang sa USAFFE, kabalikat ang
hukbong Amerikano. Habang dumadaong ang mga puwersang Japan, binomba at dinurog
ng mga eroplano nito ang US Navy Yard sa Cavite, ang Nichols Air Base, Fort Mckinley at ang
Kampo Delgado sa Iloilo. Sa Batangas Airfield, naipakita ng mga Pilipinong piloto na sina
Kapitan Jesus Villamor, Tinyente Cesar Basa at Tinyente Geronimo Aclan ang kanilang
kabayanihan sa pamamagitan ng pakikipaglaban sa himpapawid at pagpapabagsak ng mga
eroplano ng mga Hapones.

Pagdedeklarang Open City sa Maynila

Habang umaatras ang mga hukbong USAFFE, patungo naman sa Maynila ang puwersa ni
Hen. Homma pagkaraang umahon ang mga ito sa Aparri at Lingayen. Naiwan sa Maynila
bilang tagapamahala sina Kalihim Jose B. Vargas, Hukom Jose P. Laurel at iba pang
mataas na opisyal upang pangalagaan ang kapakanan ng mga mamamayan doon sa
sandaling masakop ng Hapones ang kamaynilaan. Dahil sa kawalan ng pwersang
panghimpapawid at pangdagat, tuluyang nawalan ng paraang ipagtanggol maging ng
mga sibilyang tagapamahala ang siyudad.

11
Upang mailigtas ang Maynila sa malaking pinsala ipinahayag ni Hen. Douglas MacArthur ang
Maynila bilang Open City noong Disyembre 26, 1941. Ibig sabihin ay maaari nang sakupin
ito nang walang paglalaban upang maiwasan na ang pambobomba at tuluyang pagkasira
ng lungsod. Ngunit hindi ito iginalang ng mga Hapones at binomba pa rin ang Maynila
noong Disyembre
27. Dahil dito marami ang nasawing sibilyan at nasirang mga ari-arian.

Sa gitna ng ganitong kalagayan at kaguluhan, nagpalabas ng isang mensahe kay Hen.

MacArthur si Pangulong Roosevelt ng Amerika, “Ipinangangako ko sa bayang Pilipino na
tutubusin ang kanilang kalayaan at ang kanilang kasarinlan ay itatatag at ipagtatanggol.”

Mula sa hilaga at timog, malayang nakapasok ang mga tropang Hapones at nilikop ang
Maynila. Tuluyan nilang napasok ang loob ng Maynila noong Enero 2, 1942. Sa kanilang
pagdating, nanalanta ang mga Hapones, pinaslang pati ang mga sibilyan at dinakip ang
maraming kalalakihan. Ikinulong ang mga bihag sa Fort Santiago at iba’t iba pang
malalaking gusali na ginawa nilang mga garison o kulungan.

Nang masakop na ng mga Hapon ang Maynila, hinirang nila si Jose Vargas bilang
Tagapangulo ng Komisyong Tagapagpalaganap ng Pilipinas. Ang komisyong ito ang
siyang tumayong pamahalaang sentral na ang gawain ay ipahayag sa sambayanan sa
pamamagitan ng radyo ang mga patakaran ng mga Hapones. Sinasabing naghasik ng
lagim ang mga Hapones sa Maynila gayundin sa iba pang bahagi ng kapuluan. Pinahirapan
nila ng todo ang mga Pilipino, iba’t ibang paraan ang kanilang ginagawang pagpapahirap sa
mga ito. Dahilan sa digmaan at sa paninikil ng mga Hapones, nagkaubos ang mga pagkain,
maraming nagutom at namatay, at ang mga pamilya ay nagkahiwa- hiwalay. Mangyari pa,
ang mga sundalong USAFFE ay nahiwalay sa kanilang mga pamilya sa kanilang pag-atras
patungong Corregidor at Bataan.

Upang masagip ang Pamahalaang Komonwelt ng Pilipinas hinimok ni Pangulong

Franklin Roosevelt ng Estados Unidos na umalis sina Pangulong Manuel L. Quezon sa
Pilipinas at tumungo ng Australia. Marso 26, 1942 umalis si Pangulong Quezon kasama
ang kanyang pamilya at si pangalawang Pangulong Sergio Osmeña Sr. lulan ng Flying
Fortress na ipinadala ni MacArthur, ng lihim na nagtungo sa Australia noong Pebrero 20,
1942.

Si Hen. Douglas MacArthur ay inutusang umalis ng Pilipinas upang pamunuan ang

Southwestern Pacific. Noong Marso 17, 1942 mula Corrigedor pumunta si MacArthur
kasama ang kanyang pamilya at mga opisyal sa Australia. Ipinahayag niya sa kanyang
pag-alis na “I shall return.”

12
Layunin ng Japan sa Pananakop

Sa pagsakop ng Japan sa Maynila, naging dahilan upang maantala ang pagkamit ng

Pilipinas ng kasarinlan. Sa hangad ng Japan na mapalawak ang kanyang teritoryo,
nagsimula siyang manakop ng mga bansa sa Asya.

Naghanap ito ng mapagdadalhan ng kanilang produkto at mapagkukunan ng mga hilaw na

materyales. Ngunit ang pangunahing layunin nito ay ang magtatag ng bagong kaayusan sa
Asya na tinatawag na Greater East Asia Co- Prosperity Sphere.

Gusto nilang mapasunod ang mga bansa sa Asya sa kanilang pamamaraan ng

pagpapaunlad ng kabuhayan sa pamamagitan ng pagtutulungan ng mga bansa sa Asya.
Dahil nais nilang sila ang kikilalaning lider ng mga Asyano at papaniwalain ang mga
Asyano na ang Asya ay para sa mga Asyano.

A. Panuto: Punan ng wastong titik ang bawat kahon upang mabuo ang salitang
tinutukoy. Isulat sa sagutang papel ang buong salita.

1. Anong lugar ang ipinahayag ni Douglas MacArthur na Open City?

Y A

2. Sino ang pinuno ng USAFFE o United States of Armed Forced in the Far East?

D S
R
M C A

13
3. Sino ang Pangulo ng Pilipinas ng sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig?

M U Z

4. Sino ang pinuno ng hukbo ng mga Hapones na lumusob sa bansa?

S H U O M

5. Saang mga bansa ang nais pag-isahin ng Greater East Asia Co-Prosperity
Sphere?

A A

B. Pagtapat-tapatin

Panuto: Hanapin sa Hanay B ang tinutukoy sa Hanay A. Isulat ang titik ng wastong sagot
sa sagutang papel.

Hanay A Hanay B

1. DumaongsaLingayen,Leyteang mga A. Disyembre 26,1941

Hapones

2. Pagtungo ni Pangulong Quezon at kanyang B. Marso 17, 1942

pamilya sa Australia

3. Ipinahayag na Open City ang Maynila C. Disyembre 22, 1941

4. Paglisan ni MacArthur sa Pilipnas D. Marso 26, 1942

patungong Australia

5. Lubos na sinakop ng mga Hapones ang E. Enero 2, 1942

Maynila

14
Panuto: Punan ang patlang ng wastong salita o sagot upang mabuo ang pangungusap o
pahayag. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

1. Hinimok ni Pangulong ng Estados Unidos na umalis

sina Pangulong Manuel L. Quezon sa Pilipinas at tumungo ng Australia.

2. Upang mailigtas ang Maynila sa malaking pinsala ipinahayag ni Hen.

Douglas MacArthur ang Maynila bilang noong
Disyembre 1941.

3. Nangunguna sa Asya ang Japan sa pagpapalawak ng teritoryo, kilala ang

Japan bilang “ ”.

4. Ipinahayag ni sa kanyang pag-alis na “I shall return.”

5. Sa pagsakop ng Japan sa Maynila, naging dahilan upang maantala ang

pagkamit ngPilipinas ng .

Bilang batasa iyong palagay ano ang mga maaring maging dahilan kung bakit nagkakaroon ng
digmaan? Magbigay ng tatlong dahilan. Isulat sa sagutang papel ang sagot.

a.

b.

c.

15
 Panuto: Suriin at unawaing mabuti ang bawat pangungusap o pahayag yungkol sa
pananakop ng mga Hapones. Isulat sa sagutang papel ang Tama kung wasto ang
pangungusap o pahayag at Malikung hindi.

1. Ipinahayag ng mga Hapones ang layunin nilang palaganapin ang Samahanng

Kaganapan ng mga bansa sa Kalakhang Asya (Greater Asia Co-prosperity Sphere).

2. AxisPowerangtawagsasamahangkinabibilangangngbansangGermany, Italy at Japan.

3. Gumanti lamang ang Japan sa pamumomba ng Estados Unidos.

4. Dahil sa malakas na puwersa ng USAFFE hindi nasakop ng mga Hapones ang Maynila.

5. Ipinahayag ni Hen. Douglas MacArthur na Open City ang Maynila upang

madali sa mga Hapones na wasakin ito.

6. Sa pangunguna ni Hen. Douglas MacArthur nagsanib puwersa ang hukbong Pilipino

at Amerikano upang maitatag ang “Asya Para sa mga Asyano”.

7. Nais ng Japan na kikilalaning lider ng mga Asyano at papaniwalain ang mga Asyano
na ang Asya ay para sa mga Asyano.

8. Kagimbal-gimbal man ang pang-aatake ng mga Hapones ngunit buong tapang na

lumaban ang mga sundalong Pilipino at Amerikano laban sa mga ito.

9. Hindi tumungo ng Australia si Pangulong Quezon.

10. Sa pagbomba sa Pearl Harbor ng mga Hapones naging hudyat ng pakikidigma ng

Japan sa Estados Unidos.

16
Ang awit sa ibaba ay isinulat ni Florante de Leon o kilala sa tawag na Florante, isang Pilipinong
mang-aawit noong dekada 1970. Ito ay isang awit tungkol sa digmaan. Subukin mong
awitin ito ng may damdamin.

Digmaan
ni Florante de Leon

Laban sa kalooban ko man Akoy

handang handang lumaban
Para sa ating kalayaan

Ngunit bakit ang minimithing kapayapaan

Ay daraanin sa digmaan
Makamtan lang ang kalayaan

Digmaan, walang kasing pait na kapalaran Walang

kasing lupit
Digmaan, wala ni katiting na kagandahan Huwag
sanang darating

Laban sa kalooban ko man Akoy

handang handang lumaban
Para sa ating kalayaan

Ngunit bakit hindi ko rin maintindihan

Magkapwataoy naglalaban
Taya ang buhay sa digmaan

Digmaan, walang kasing pait na kapalaran Walang

kasing lupit
Digmaan, wala ni katiting na kagandahan Huwag
sanang darating

17
Sagutin Mo:

1. Ano ang nais ipahiwatig ng awiting Digmaan?

2. Sa ating kasaysayan ilang digmaan na ang ating napagdaanan. Maraming namatay na

tao, maging bata man o matanda, sibilyan man o sundalo, mayaman man o mahirap,
may kasalanan o inosente ay di nakaligtas sa nakakalunos lunos na digmaan.

3. Ikaw bilang kabataan, ano ang maari mong gawin upang maiwasan ang digmaan o
labanan ng mga bansa o kahit dito sa loob ng ating bansa? Itala sa iyong kwaderno ang
tatlong simpleng bagay na maari mong gawin upang maiwasan ang digmaan at
makamitang kapayapaan ng sanlibutan.

a.

b.

c.

18
 Aralin

2 Labanan sa Bataan

Ang Maynila ay lubusang nasakop ng mga Hapones noong Enero 2, 1942. Ang mga
sundalong Pilipino at Amerikano ay umurong mula sa Bataan patungo sa kuta ng
Corregidor. Dahil sa maraming tao na ang namatay napilitan silang sumuko at ito ang
dahilan ng pagbagsak ng Bataan sa kamay ng Hapones.

Tukuyin ang sumusunod na pahayag. Piliin ang sagot sa loob ng kahon. Piliin
at isulat lamang ang titik.

1. Tawag sa bansang Hapon

2. Hudyat ng World War II

3. Nagpahayag ng Open City ang Maynila

4. Programang pinalaganap ng mgaHapones

5. Petsa na ideneklarang Open City ang Maynila

6. May pinakamalaking baseng pandagat ang United

States

7. Petsa sa pagbomba ng Pearl Harbor

8. Pangulo ng Estados Unidos ng sumiklab ang

Ikalawang Digmaang Pangdaigdig

9. Pook saan nagtungo si Manuel L. Quezon

10. Salitang ipinahayag ni MacArthur bago siya umalis sa Pilipinas

19
 A. “I shall return.” B. Heneral MacArthur

C. Energetic People D. Greater East Asia Co-ProsperitySphere

E. Pagbomba ng Pearl Harbor F. Franklin Roosevelt

G. Hawaii H. Australia

I. Disyembre 26, 1941 J. Disyembre 8, 1941

Bago mo basahin ang iyon aralin, sagutin mo muna ang mga katanungan sa ibaba.

1. May labanan pa bang nagaganap sa ngayon?

2. Saang lugar madalas nagkakaroon ng labanan?

Ang pagbagsak ng depensa ng USAFFE (United States Army Forces in the Far East) sa
baybayin ng Lingayen at Lamon sa Luzon at ang walang humpay na pag-atake ng hukbong
panghimpapawid ng Japan ang nagtulak upang isulong ni Douglas Mac Arthur ang War
Plan Orange 3. Ang nasabing plano ang nagsimula ng pag-atras ng pwersang USAFFE at
mga gerilyang Pilipino patungong Bataan. Nanatili sila sa Bataan at naghintay ng tulong
mula United States ngunit hindi ito dumating. Lumaganap ang gutom at sakit sa mga
sundalong nakipaglaban.

20
Ang Abucay Line ang kauna-unahang depensa sa Bataan. Tuloy tuloy ang paglusob na
ginawa ng mga Hapones dito at sa bayang ng Mauban ngunit hindi sila nagtagumpay. Sa
pamumuno ng Brigadier General Vicente Lim naging matatag ang 41st Division sa
pakikipaglaban sa mga Hapones kaya tinagurian itong “Rock of Bataan”.

Maraming ulit na naipagtanggol ng USAFFE ang Bataan ngunit ang maramihang

pagkamatay ng mga sundalo ang nagbunsod upang tuluyang mapasok ang Abucay Line.
Wala nang lakas lumaban ang puwersa ng USAFFE kahit walang pahintulot ni Heneral
Jonathan Wainright, sumuko si Hen. Edward P. King sa Japan. Bumagsak ang Bataan sa
kamay ng Hapones noong Abril 9, 1942.

Pagsunud-sunurin ang mga pangyayari ng Labanan sa Bataan. Isulat ang A- D ayon sa

pagkasunod-sunod ng pangyayari.

A. Hindi dumating ang tulong ng United States

B. Bumagsak ang Bataan

C. Lumaganap ang gutom at sakit sa mga sundalong nakipaglaban

D. Nilusob ng mga Hapones ang Abucay Line at Bayan ng Mauban

1. 2. 3. 4.

21
May mga mahalagang pangyayaring nagaganap naganap sa Labanan sa Bataan tulad ng:

1. Pagbagsak ng depensa ng USAFFE sa baybayin ng Lingayen at Lamon sa Luzon;

2. Pagsulong ni Douglas MacArthur sa War Plan Orange3;

3. Ang pag-atras ng puwersang USAFFE at mga gerilyang Pilipino patungong Bataan; at

4. Bumagsak ang Bataan sa kamay ng mga Hapones noong Abril 9, 1942.

Kung ikaw ay nabubuhay sa panahon ng digmaan, paano mo maipakita ang pakikipaglaban

sa mga Hapones?

22
Basahin at unawaing mabuti ang mga katanungan. Isulat sa sagutang papel ang titik ng
wastong sagot.

1. Paano nakalusot ang Pangulo Quezon sa nakaharang na Hapones?

A. sumakay saeroplano C. sumakay sa submarin
B. sumakay sa barko D. sumakay sa dyip

2. Saang bansa humingi ng tulong ang mga Sundalo?

A. Pilipinas C. Hapon
B. Amerika D. España

3. Sinong Heneral ang sumuko sa bansang Hapon?

A. Hen. Edward P. King C. Hen. Jonathan Wainright
B. Hen. Douglas Mc. Arthur D. Abril Hen. Emilio Aguinaldo

4. Ito ay ang kauna-unahang depensa sa Bataan.

A. Pader ng Intramuros C. Fort Santiago
B. Abucay Line D. Luneta Park

5. Bakit tuluyang napasok ng mga Hapones ang AbusayLine?

A. Natalo ang mga Hapones sa Labanan
B. Pinabayaan ng mga Hapones ang mga Pilipino.
C. Tumakas ang mga Pilipino
D. Maraming namatay na mga Sundalo

6. Ano ang tinaguriang “Rock of Bataan?”

A. 3rd Division C. 41stDivision
B. 40th Division D. 51stDivision

23
 7. Kailan bumasak ang Bataan sa kamay ng Hapones?
A. Abril 9, 1942 C. Mayo 9, 1942
B. Abril 9, 1932 D. Enero 9, 1942

8. Ang nasabing plano na itinulong ni Douglas MacArthur na nagsimula ng pag-atras ng

puwersang USAFFE.
A. War Plan Orange 2 C. War Plan Yellow 3
B. War Plan Orange 3 D. War Plan Red 3

9. Siya ang namuno ng 41st Division na naging matatag sa pakikipaglaban sa mga

Hapones.
A. Hen. Douglas MacArthur C. Hen Edward P. King
B. Hen. Jonathan Wainwright D. Brigadier General VicenteLim

10. Saan nanatili ang mga gerilya at naghintay ng tulong mula sa Estados Unidos?
A. Corregidor C. Maynila
B. Bataan D. Tarlac

24
Panuto: Narito ang isang awit na akma sa mga Pilipinong gerilya noon. Basahing mabuti
ang awit.

Ang Gerilya

Ang gerilya’y napakahirap, Lagi sa

bundok at mga gubat Ang puhunan

namin ay buhay Ng dahil sa aming

bayan

Putok ng bomba ay walang humpay

Ngunit kami ay hindi nasindak Hinagisan

ko ng Granada

Silang lahat ay nangamatay.

25
 Aralin

3 Death March

Nang bumagsak ang Bataan pinamartsa ng mga Hapones ang mga sundalong Amerikano at
Pilipino mula sa mariveles Bataan hanggang San Fernando, Pampangga. Marami sa mga
kawal ang namatay dahil sa pagod, gutom, at sakit kaya tinawag ito na “Death March.”

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga pahayag. Isulat sa sagutang

papel ang Tama kung ang pahayag ay tama at Mali kung hindi.

1. Ideneklara ni Mac Arthur na maging bukas na siyudad (Open City) ang

Maynila upang ito’y maging ligtas sa trahedya ng digmaan.

2. Tinalo ng mga Pilipino ang mga Hapones dahil sapat ang sandata.

3. Dahil sa masidhing pagmamahal sa bayan sumapi ang mga

kalalakihang Pilipino sa USAFFE.

4. Nasisiyahan ang mga Pilipino sa pagsasalakay ng mga Hapones sa

bansa.

5. Nais ng mga Hapones na palubugin ang mga bapor ng nakadaong sa

Ilog Pasig.

6. Dumating ang tulong ng United States sa mga sundalong Pilipino.

26
 7. Hindi sumuko ang mga Pilipino at mga Amerikano sa mga Hapones.

8. Sumakay sa submarino si Pang. Quezon at kanyang pamilya sa pagtakas.

9. Sinalakay ng mga Hapones ang kampo ng USAFFE at maraming

sundalo ang namatay.

10. Ipinagpatuloy ng mga tumakas na Pilipino ang

pakikipaglaban sa mga Hapones.

Narinig mo na ba ang tungkol sa Death March? Naranasan mo na bang maglakad ng

napakalayo? Tanungin ang iyong mga kasambahay kung ano ang alam nila tungkol dito.

Ang pagsuko ng 76,000 na kawal na Pilipino at Amerikano sa Bataan at Corregidor ay

isang hindi malilimot na pangyayri sa kasaysayan ng bansa. Pinalakad sila ng mga
hapones mula Mariveles, hanggang Bataan hanggang sa San Fernando, Pampangga at dinala
sa Kampo O’Donneil sa Capas, Tarlac. Dahil sa walang inumin at pagkain, napilitan ang iba
na uminom ng tubig mula sa kanal na kanilang nadaraanan. Marami sa mga sundalo ang
nanghina at namatay sa daan na umabot ng limang (5,000). Maliban sa sakit at gutom sila
ay pinatay sa saksak ng bayoneta habang lumalakad nang walang pahinga. Isinakay sat
ren o bagon ang mga sundalong umabot hanggang San Fernando. Marami sa kanila ang
tumakas at ang mga nahuling tumakas ay pinagbabaril. Tinawag na Death march ang
paglakad nila ng 100 kilometro noong Abril 9, 1942. Ito ang naging matibay na dahilan ng
parusang kamatayan kay Heneral Masaharu Homma pagkatapos ng digmaan.

27
Pagsunod-sunurin ang mga pangyayaring naganap sa Death March. Lagyan ng bilang 1-5 ang
bawat pangyayari.

a. Isinakay ang mga sundalo sa tren

papuntang Capas, Tarlac.

b. Dumanas ng gutom, sakit, uhaw at pagod

ang mga bihag.

c. Maraming sundalong bihag ang namatay dahil sa

kawalan ng hangin satren.

d. Pinuwersa ng mga Hapones na pagmartsahin

ang mga bihag mula Mariveles, Bataan hanggang
Capas, Tarlac.

e. Binabayoneta ang sundalong hindi na

makalakad.

28
May mga mahalagang natutuhan mula sa aralin , ang mga ito ay:

1. Ang Death march ay ang paglakad ng 100 kilometro ng mgasumukong sundalong

Amerikano at Pilipino mula Bataan hanggang Tarlac;

2. Matinding gutom, pagod at sakit ang naranasan ng mga sundalo sa Death

March;

3. Umaabot sa limang libo (5,000) ang namatay sa Death March; at

4. Sinimulan ng mga Hapones ang Death March noong Abril 9, 1942.

A. Alin sa mga katangiang ito ang ipinakita ng mga Pilipino noong lumaban sila sa mga
Hapones? Piliin at isulat sa sagutang papel.

1. Katapangan 5. Pagkamaparaan

2. Pagkamasarili 6. Pagmamalaki sa bansang Japan

3. Pagkamatulungin 7. Paggalang sa kapwa

4. Pagkakaisa 8. Pagmamahal sa kalayaan

B. Isulat sa sagutang papel ang mga salita na malapit sa naglalarawan nito.

1. Para sa mga Pilipino noon [ awa , galit ]

2. Para sa Bansa [ hiya , paghanga ]

3. Para sa mga Sundalo [ galit , paghanga ]

4. Para samga Hapones [ paghihiganti , pagpapatawad ]

5. Para samga nangyari [ sama ng loob , kasiyahan ]

29
Panuto: Piliin ang titik ng tamang sagot at isulat ito sa sagutang papel.

1. Ito ay ang paglakad ng 100 kilometro kung saan marami ang namatay, pinahirapan
at pinagmalupitan ng mga Hapon?

A. Fall of Bataan C. Death March

B. Battle of Corregidor D. Lahat ng mga nabanggit

2. Sino ang biktima ng Death March?

A. sumukong sundalong Pilipino at Amerikano
B. mga mahihirap na Pilipino
C. mga negosyante
D. mga mag-aaral

3. Ano-ano ang kanilang naranasan sa paghihirap?

A. Naglakad ng 100km C. Walang pahinga, pagkain at
inumin
B. Inilagay sa bagon o death train
D. Lahat ng mga nabanggit

4. Kailan nagsimula ang Death March?

A. Disyembre 7, 1941 C. Pebrero 2, 1942
B. Enero 2, 1942 D. Abril 9, 1942

5. Saan isinakay ang mga nakaligtas na bihag na sundalo?

A. eroplano C. tren o bagon
B. barko D. dyip

6. Saan nagsimula ang paglakad ng mga Sundalong Sumuko?

A. Maynila C. Batangas
B. Quezon D. Bataan

30
 7. Ilang kilometro ang kanilang nilakad?
A. 500 km C. 10 km
B. 100 km D. 200 km

8. Hanggang saan pinalakad ang mga sumukong Sundalo?

A. Pampanga C. Tarlac
B. Bataan D. Quezon

9. Saan sila dinala sakay ng tren?

A. Quezon C. Capas, Tarlac
B. Pampanga D. Bataan

10. Anong sandata ang ginamit ng mga Hapones sa mga sumukong sundalo?
A. baril C. espada
B. bayoneta D. kutsilyo

Panuto:Ipaliwanag angsumusunodnapahayag.Isulatangsagotsasagutang papel.

1. Paano mo mapasalamatan ang mga bayaning sundalo na nakipaglaban sa mga Hapones?

Magbigay ng dalawang sagot.

a.

b.

31
 Aralin

4 Labanan sa Corregidor

Kumusta na? Natapos mong mapag-aralan ang pagsiklab ng Digmaan sa Pilipinas, ang
Death March, at ang Labanan sa Bataan. Ngayon sa aralin ito iyong pag-aaralan ang
tungkol sa mahalagang pangyayari ng labanan sa Corregidor ang pinakahuling tanggulan
ng bansa bago ito mapasakamay ng mga Hapones. Muling aalalahanin ang kagitingan ng mga
sundalong Pilipino at Amerikanong lumaban para sa ating kalayaan.

Pagtapat-tapatin
Panuto: Hanapin sa Hanay B ang tinutukoy sa Hanay A. Isulat ang titik ng wastong sagot
sa sagutang papel.

Hanay A Hanay B

1. Pangulo ng Estados Unidos nang sakupin A. Vicente Lim

ng mga Hapones ang Pilipinas

2. Unang kumander ng USAFFE B. MasaharuHomma

3. Pinuno ng Hukbong Hapon na sumalakay sa C. Franklin Roosevelt

Bataan

4. Kumander ng puwersa USAFFE sa Bataan D. Edward P. King

na sumuko sa mga Hapones

5. Namumuno sa 41st Division na tinaguriang E. Douglas MacArthur

Rock of Bataan

32
Panuto: Bago ka pumunta sa iyong aralin, ayusin mo muna ang mga titik upang mabuo ang
salita o mga salita.

1. I O R R D C G O R E

2. A H N J T O A N

T A I N R W I G H W

3. S E A F U F

4. S A M A R A H U O M M A H

5. P P L I I I O N

Noong Enero 2, 1942, bago pa man bumagsak ang Bataan at Corregidor, matagumpay na
nasakop ng mga Hapones ang Maynila at naitatag ang pamahalaang military ng Japan.

Mabilis na ginawang pagsakop ng Japan ang Maynila kaya napagtanto ni Hen. Douglas
MacArthur na hindi na kakayaning makipagsabayan ng USAFFE sa mga Hapones. Dahil sa
walang sapat na kagamitang pandigma at kaunting nalalabi sa Clark ay inilaan niya sa
Bataan. Dito naisipan niyang umurong at tumungo sa Bataan. Sa gitna ng miserableng
kalagayan ng mga kawal, si Hen. Edward P. King ay sumuko sa mga Hapones na naging
hudyat sa pagwawakas ng labanan sa Bataan.

33
Ang Huling Tanggulan

Ang pagbagsak ng Bataan ay parang hudyat na rin ng pagbagsak ng Pilipinas. Subalit hindi ito
lubusang tinanggap ng mga sundalong Pilipino at Amerikano. Nananalig pa rin ang ilang
mga heneral na maaaring dumating ang mga hukbong sasaklolo mula sa Estados Unidos
at bumalik na si Hen. MacArthur. Sa Corregidor huling nagtanggol ang mga nalalabing
kawal.

Nang bumagsak ang Bataan, nailikas na mula sa Corregidor si Pangulong Quezon at ang
kanyang pamilya kasama rin ang pangalawang Pangulong Sergio Osmeña Sr. nagtungo
sila sa Australia at nagtuloy sa Estados Unidos. Nagsilbing himpilan niya ang Corregidor
upang mapangalagaan siya sa mga Hapones. Ginawa ring ospital ang isang bahagi ng
Corregidor upang ang mga sugatang heneral at mga opisyal ay maalagaan. Pagkaraang
mapabagsak ang Bataan, ibinaling ni Hen. Homma ang kanyang buong puwersa sa
Corregidor. Binomba ito araw at gabi at pinalibutan ng hukbong pandagat. Ang mga
gusali sa loob ng isla ay natupok. Ang mga nalalabing armas at mga kagamitan ay
nawasak. Sapagkat ang Corregidor ay isang isla, walang maaring maurungan ang mga
sundalo. Napilitang sumuko ang mga sundalo.

Ang Pagsuko ng Corregidor

Ginawa lahat ni Hen. Jonathan Wainwright na noo’y siyang namumuno sa pagtatanggol

sa Corregidor, ang kanyang makakaya upang ipagtanggol ang isla, ngunit sila ay nakubkob
na ng mga Hapones. Wala nang sinumang heneral ang makapagliligtas pa dito. Noong
Mayo 6, 1942 isinuko in Hen. Wainwright kay Hen. Homma ang Corregidor. Labindalawang
libong (12,000) sundalong USAFFE ang sumuko.

Matapos sumuko ni Hen. Wainwright, dinala siya sa Maynila upang basahin sa radyo KZRH
ang kautusan sa lahat ng kumander sa buong Pilipinas upang sumuko sa mga Hapones.
Sinunod ang kautusang ito ng lahat ng mga nakabababang mga opisyal.

Subalit ang mga Pilipino sa ibang pulo, ay nakipaglaban pa rin gaya ng Panay, Cebu at
Mindanao isinuko ni Hen. William F. Sharp Jr, kumander ng mga puwersa sa Visaya at
Mindanao,ang mgabahaging ito noong Mayo 10, 1942.

Sa pagbagsak ng Corregidor, ang huling tanggulan ng magkasanib na puwersang Pilipino

at Amerikano, bumagsak na rin at sumakamay ng Japan ang buong Pilipinas. Para sa mga
Amerikano, tapos na ang pakikipaglaban, kayat nagsipagbaba sila ng mga armas at
sumuko sa mga Hapones. Subalit ang mga Pilipinong opisyal ay hindi nagsisuko.
Nagsitungo sila sa mga

34
kabundukan at nagtatag sila ng pangkat gerilya at patuloy na nakipaglaban sa mga
Hapones. Dahil para sa sa kanila hindi pa tapos ang laban.

Ngayon alam mo na ang mga pangyayaring naganap sa labanan sa Corregidor. Handa ka

na bang pagyamanin ang kaalamang ito? Subukin mong sagutin ang sumusunod na
gawain.

Panuto: Basahin at suriing mabuti ang mga pangungusap at piliin sa loob ng panaklong ang
tamang sagot. Isulat ito sa inyong sagutang papel.

1. Ang huling tanggulan ng Pilipinas.

( Bataan , Corregidor )

2. Ang kumander ng USAFFE sa Corregidor.

( Hen. Edward P. King , Hen. Jonathan Wainwright )

3. Ang kumander ng mga puwersa sa Visaya at Mindanao. ( Hen.

Jonathan Wainwright , Hen William F. Sharp Jr. )

4. Ang mga sundalong hindi sumuko sa mga Hapones.

( umakyat sa kabundukan , naiwan sa isla )

5. Bumagsak ang Corregidor sa kamay ng mga Hapones. ( Mayo 10,

1942 , Mayo 6, 1942 )

35
Sagutin ang mga tanong sa ibaba. Isulat sa sagutang papel ang iyong sagot

1. Sa iyong palagay, bakit hindi lahat ng mga sundalong Pilipino sumunod sa utos ni Hen
Wainwright na sumuko sa mgaHapones?

2. Ano ang katangiang ipinakita nila sa hindi pagsunod sa pagsuko sa mga Hapones?

3. Maituturing mo bang mga bayani sila? Bakit?

A. Ilagay sa loob ng mga bilog ang sa palagay mo na katangian ng mga sundalong

Pilipino na nakipaglaban sa mga Hapones. (Isa sa bawat bilog)

Katangian ng mga
Sundalong
Pilipino

36
 B. Bilang kabataang Pilipino, paano mo maipakita ang iyong pagpapasalamat sa mga
sundalong Pilipino lumaban sa mga Hapones? Isulat ang iyong sagot sa loob ng puso
(Magbigay ng dalawa).

1.
2.

A. Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga pahayag. Isulat sa sagutang papel ang
titik ng tamang sagot.

1. Paano nakatulong ang Corregidor sa digmaan?

A. nagsilbing huling tanggulan ng bansa
B. huling pinagtaguan nina Hen MacArthur at Pangulong Quezon
C. nagsilbing ospital sa mga sugatan at may sakit nasundalo
D. lahat ng nabanggit

2. Saang tumungo si Pangulong Quezon at ang kanyang pamilya mula Corregidor?

A. Bataan C. Maynila
B. Australia D. Panay

37
3. Kailan isinuko ni Hen. William F. Sharp ang puwersa ng Visayas at Mindanao?
A. Enero 2, 1942 C. Mayo 6, 1942
B. Abril 9, 1942 D. Mayo 10, 1942

4. Saan ibinaling ni Hen. Homma ang kanyang puwersa pagkabagsak ng Bataan?

A. Corregidor C. Maynila
B. Australia D. Panay

5. Matapos sumuko ni Hen. Wainwright, saan siya dinala upang ipahayag sa radio ang utos
na lahat ng sundalo ay sumuko sa mga Hapones?
A. Panay C. Cebu
B. Mindanao D. Maynila

B. Tama o Mali. Isulat ang Tama kung ang ipinahahayag sa pangungusap ay wasto at Mali
kung hindi. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

1. Dahil sa lakas ng puwersa ng USAFFE sa Corregidor ay hindi nagawang mapabagsak

ito ng mga Hapones.

2. Dahil sa panawagan ni Hen. Wainwright, karamihan sa mga kumander ng USAFFE sa

buong kapuluan ay sumuko, ngunit mayroon na hindi sumunod sa kanya at
namundok at naging gerilya.

3. Si Hen. William F Sharp ang kumander ng Visayas at Mindanao ay sumama sa

pagsuko noong Mayo 2, 1942.

4. Buong giting na ipinagtanggol ng mga sundalong Pilipino at Amerikano

ang Corregidor ngunit sila’y nabigo.

5. Si Pangulong Quezon at pangalawang Pangulong Sergio Osmeña Sr. ay inilikas upang

makaligtas sa mga Hapones.

38
Panuto: Isulat ang tsek () sa sagutang papel kung dapat gawin sa panahon ng digmaan o
kahirapan. Lagyan ng ekis (X) kung hindi.

1. Magtipid ng mga kagamitan at pagkain.

2. Mamili ng marami at itago kahit mauubusan ang ibang tao.

3. Bilhin lamang ang pangunahing pangangailangan.

4. Tulungan ang mga sundalong nasusugatan at nagugutom.

5. Tulungan ang mga taong nahihirapan atnagigipit.

6. Pumunta sa lugar kung saan may digmaan.

7. Maging magalang at mabait upang maiwasan ang pag-

aalitan.

8. Pangalagaan ang kasarinlan ng ating bansa.

9. Magpabili ng mga laruang panggiyera upang tularan ang mga

labanan.

10. Magtago sa lugar kung saan ikaw at ang iyong pamilya ay ligtas.

39
40
41
42
43
Alvenia P. Palu-ay. Makabayan Kasaysayang Pilipino, Batayang Aklat sa Ikalimang Baitang
Quezon City: LG & M, 2006, 180-194.

Eleanor D. Antonio, et al., Makabayan 5 Manila, Philippines: Rex Printing Company, Inc.,
2004, 354-355

Estelita B. Capiña and Gloria P. Barrientos. Pilipinas: Bansang Malaya, Batayang Aklat
Heograpiya, Kasaysayan at Sibika Quezon City: SD P ublications, Inc., 2000, 164-
168.

Florencia C. Domingo, Ph.D. et al., Pilipinas: Isang Sulyap at Pagyakap, Batayang Aklat sa
Araling Panlipunan 1 Makati City: EdCrisch International, Inc., 2006, 206-210.

Project EASE (Effective and Alternative Secondary Education). Araling Panlipunan I,

Modyul 14, Ang Pilipinas sa Panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig.
Department of Education, 2014, 8-25.

44
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR) Ground

Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex

Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600 Telefax:

(632) 8634-1072; 8634-1054; 8631-4985

Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph