Page 1 of 1

TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD

TS 1260
Ekim 1985

ICS 91.100.15

TAŞIYICI DÖŞEME TUĞLALARI (STATİK ÇALIŞMAYA

KATILAN)

Floor Bricks (Structurally Avtive)

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

https://www.tse.org.tr/turkish/abone/Kapak.asp?STDNO=4706 03.05.2004
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

İÇİNDEKİLER

0 - KONU, TANIM, KAPSAM ..................................................................................... 1

0.1 - KONU.........................................................................................................................1
0.2 - TANIMLAR .................................................................................................................1
0.3 - KAPSAM ....................................................................................................................1
1 - SINIFLANDIRMA VE ÖZELİKLER ....................................................................... 2
1.1 - SINIFLANDIRMA ....................................................................................................2
1.1.1 - Sõnõflar ................................................................................................................................. 2
1.1.2 - Tipler.................................................................................................................................... 2
1.1.3 - Türler ................................................................................................................................... 2
1.1.4 - Cinsler.................................................................................................................................... 2
1.2 - ÖZELİKLER.............................................................................................................2
1.2.1 - Biçim ve Görünüş.................................................................................................................... 2
1. 2.2 - Hacim Kütlesi...................................................................................................................... 2
1.2.3 - Alõn Yüzü Basõnç Mukavemeti ................................................................................................ 2
1.2.4 - Yanak Yüzü Basõnç Mukavemeti......................................................................................... 3
1.2.5 - Kõrõlma Yükü ........................................................................................................................ 3
1.2.6 - Zararlõ Kireç ve Magnezi (Manyezi)..................................................................................... 4
1.3 - BOYUT VE TOLERANSLAR ......................................................................................4
1.4 - ÖZELİK, MUAYENE VE DENEYLER .........................................................................5
2 - NUMUNE ALMA, MUAYENE VE DENEYLER ............................................. 5
2.1 - PARTİ VE NUMUNE ALMA.....................................................................................5
2.2 - MUAYENELER...........................................................................................................6
2.2.1 - Biçim ve Görünüş Muayenesi.............................................................................................. 6
2.2.2 - Boyut Muayenesi ................................................................................................................. 7
2.3 - DENEYLER ................................................................................................................7
2.3.1 - Hacim Kütlesi Deneyi .......................................................................................................... 7
2.3.2 - Alõn Yüzü Basõnç Mukavemeti Deneyi ................................................................................ 8
2.3.2 - İşlem .................................................................................................................................... 8
2.3.3 - Yanak ,Yüzü Basõnç Mukavemeti Deneyi ..................................................................... 10
2.3.4 - Kõrõlma Yükü Deneyi ....................................................................................................... 11
2.3.5 - Zararlõ Kireç ve Magnezi (Manyezi) Deneyi.................................................................. 11
2.4 - DEĞERLENDİRME ................................................................................................12
2.5 - MUAYENE VE DENEY RAPORU .........................................................................12
3 - PİYASAYA ARZ ................................................................................................ 12
3.1 - AMBALAJLAMA .....................................................................................................12
3.2 - İŞARETLEME.........................................................................................................12
4 - ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER....................................................................................... 13
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

TAŞIYICI DÖŞEME TUĞLAL ARI

(Statik Çalõşmaya Katõlan)

0 - KONU, TANIM, KAPSAM

0.1 - KONU
Bu Standard, statik çalõşmaya katõlan taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnõn tanõmõna sõnõflandõrma ve
özeliklerine, numune alma, muayene ve deneyleri ile piyasaya arz şekline dairdir.

0.2 - TANIMLAR
0.2.1 - Taşõyõcõ Döşeme Tuğlasõ (Statik Çalõşmaya Katõlan) Statik çalõşmaya katõlan taşõyõcõ döşeme
tuğlasõ, kil veya killi toprağõn veya bunlarõn karõşõmõnõn su ve gerektiğinde kum, öğütülmüş tuğla ve
kiremit tozu,uçucu kül vb. maddelerle karõştõrõlarak özel makinelerde şekillendirilmesi ve genellikle sun
'i olarak kurutulduktan sonra fõrõnlarda pişirilmesi suretiyle elde edilen ve tuğlalõ döşemelerin
1)
yapõmõnda (TS 5431) kullanõlan, döşemede kesit içinde meydana gelen basõnç kuvvetlerinin bir
kõsmõnõ veya bütününü alarak statik çalõşmaya katõlan döşeme tuğlalarõdõr.

NOT- Bu standardda "taşõyõcõ döşeme tuğlasõ (Statik çalõşmaya katõlan)" deyimi yerine "taşõyõcõ döşeme
tuğlasõ" veya "Tuğla" deyimleri de kullanõlmõştõr.

0.2.2 - Kulak
Kulak, taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnõn alt (taban) yüzünün iki kenarõnda bulunan ve tuğla uzunlugunca
devam eden çõkõntõlardõr (Şekil 1, 2,3,4) .

0.2.3 - Yiv
Yiv, taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnõn dõş yüzlerinde bulunan birbirine paralel oluklardõr (Şekil 1,2,3).

0.2.4 - Basõnç Tablasõ

Basõnç tablasõ, bütün alõn yüzü harçlanabilecek şekilde yapõlmamõş döşeme tuğlalarõnda, enkesitin
harçlanmaya ve basõnç kuvvetlerini iletmeye elverişli biçimde düzenlenmiş kõsmõdõr (Şekil 1,2).

0.2.5 - Teçhizat Oluğu

Teçhizat o l u ğ u , taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnõn yerde kiriş halinde hazõrlandõktan sonra tavandaki
yerlerine kalõpsõz olarak konmasõ hali ile diğer gerekli hallerde teçhizat çeliğinin yerleştirilmesi için
tuğlanõn üst yüzünde tuğla boyunca yapõlan oluklardõr (Şekil-5).

0.2.6 - Başlõk Harcõ Yuvasõ

Başlõk harcõ yuvasõ, basõnç kuvvetlerinin taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnõn birinden diğerine iletilmesini
sağlamak için bunlarõn arasõna konulacak çimento harcõ veya betonun yerleştirilebilmesini temin
am acõyla, taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnõn alõn kõsõmlarõnda bõrakõlan yuvalardõr (Şekil 1 , 2 , 3 )

0.2.7 - Tuğla Yüzlerinin Adlarõ

Tuğla yüzlerinin adlarõ,, Şekil-1'de gösterildiği gibi üst yü z, alt yüz ( t a b a n ) yanak ve alõndõr.

0.2.8 - Hacim Kütlesi ( d h )

Hacim k ütles i, değişmez kütleye kadar kurutulmuş t u ğ l a n õ n , delikleri ile birlikte birim hacminin
k ütles idir .

0.3 - KAPSAM
Bu Standard, statik çalõşmaya katõlan taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnõ kapsar.

1)
Bu Standard metninde atõf yapõlan Türk Standardlarõnõn numaralarõ metnin sonunda verilmiştir.

1
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

1 - SINIFLANDIRMA VE ÖZELİKLER
1.1 - SINIFLANDIRMA

1.1.1 - Sõnõflar

Taşõyõcõ döşeme tuğlalarõ, statik çalõşmaya katõlma biçimine göre

- Alõn yüzlerinin tamamõ harçlanacak şekilde yapõlmõş olanlar ......(AT) (Şekil-3)
- Sadece basõnç tablalarõ harçlanacak şekilde yapõlmõş olanlar .......(BT) (Şekil 1,2)
olmak üzere iki sõnõfa ayrõlõr.

1.1.2 - Tipler

Taşõyõcõ döşeme tuğlalarõ kullanma amacõna uygun olarak yapõlõş biçimlerine göre;

-Yerde hazõrlanõp kalõp kullanõlmaksõzõn döşemelere yerleştirilebilecek biçimde yapõlmõş olanlar ..(R)
(Şekil-5)
Kalõplõ döşemelerde doğrudan kullanõlabilecek biçimde yapõlmõş olanlar ... A (Şekil 1, 2, 3)
olmak üzere iki tipe ayrõlõr.

1.1.3 - Türler
Taşõyõcõ döşeme tuğlalarõ, Çizelge-1'de belirtilen d h hacim kütlesi sõnõr değerlerine göre;
- Normal .... (N)
- Hafif .... (H )
- Çok hafif .... (ÇH)
olmak üzere üç türe ayrõlõr.

1.1.4 - Cinsler
Alõn; yüzlerinin tamamõ harçlanacak şekilde yapõlmõş taşõyõcõ, döşeme .tuğlalarõnõn her türü, Çizelge-
2' d e belirtilen yanak yüzü basõnç mukavemeti sõnõr değerlerine göre üç cinse ayrõlõr.

1.2 - ÖZELİKLER

1.2.1 - Biçim ve Görünüş

Taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnõn dõş görünüşleri ( k ulak çõkõntõlarõ ile harç yuvalarõ dikkate alõnmaksõzõn)
dikdörtgenler prizmasõ biçiminde olmalõ, karşõlõklõ yüzler birbirine paralel bulunmalõdõr.

Taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnõn dõş yüzleri (yivler dikkate alõnmaksõzõn) düzgün ve düzlem olmalõ, Madde
1
2.2.l de açõklandõğõ şekilde muayene edildiğinde, yüzeyin hiçbir yerinde cetvel veya gönye
kenarlarõndan ayrõlma miktarõ 5 mm'den fazla olmamalõdõr. Yanak yüzlerinde, betonun daha iyi
tutunmasõnõ sağlamak amacõyla yapõlmõş yivler bulunmalõdõr. Alt yüz ile üst yüzde de bu şekilde yivler
yapõlabilir. Taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnda, alt yüzün iki kenarõnda tuğla uzunluğunca devam eden kulak
çõkõntõlarõ ve Şekil-1 ve Şekil-2 de gösterilen tuğla şekillerine göre bir veya iki başlõk harcõ yuvasõ
bulunmalõdõr.

Taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnõn, yerde kiriş halinde hazõrlandõktan sonra yerlerine konmasõ gerektiğinde
kullanõlan R tipinde, teçhizat çeliğinin yerleştirilebilmesi için üst yüzde bir teçhizat oluğu bulunmalõdõr
( Ş e k i l - 5 ) . Sadece basõnç tablasõ harçlanan BT sõnõfõ taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnda, basõnç tablasõ ile
alt yüzü birleştiren en az bir ara bölme bulunmalõ ve bu ara bölme mümkün olduğu kadar tabana dik
olarak yapõlmõş bulunmalõdõr ( Ş e k i l - 1 , 2 ) .

1. 2.2 - Hacim Kütlesi

Taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnõn Madde 2.3.1 ‘ e göre belirlenecek hacim kütleleri ile bunlarõn aritmetik
1
ortalamalarõ Çizelge-1 de verilen değerlere uygun olmalõdõr.

1.2.3 - Alõn Yüzü Basõnç Mukavemeti

Taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnõn Madde 2 . 3 . 2 ' y e göre belirlenecek alõn yüzü basõnç mukavemetleri ile
bunlarõn aritmetik ortalamalarõ Çizelge-1'de verilen değerlere uygun olmalõdõr.

2
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

ÇİZELGE 1 - Taşõyõcõ Döşeme Tuğlalarõnõn Hacim Kütlesi ve Alõn Yüzü Basõnç Mukavemetleri
3 2
Taşõyõcõ Döşeme Tuğlasõ Hacim Kütlesi (kg/m ) Alõn Yüzü Basõnç Mukavemeti kgf/cm
2
Türü N/mm

Her biri Max . Ortalama Max. Her biri Min. Ortalama 1 Min.

NORMAL (N) 1300 1200 240(24,0) 300(30, 0)

HAFİF (H) 1000 900 180(18,0) 225(22,5)
ÇOK HAFIF(ÇH) 700 600 125(12,5) 160(16,0)

1.2.4 - Yanak Yüzü Basõnç Mukavemeti

Alõn yüzlerinin tamamõ harçlanacak şekilde yapõlmõş taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnõn Madde
2.3.3'e göre belirlenecek yanak yüzü basõnç mukavemetleri ve bunlarõn ortalamalarõ
çizelge-2'de verilen değerlere uygun olmalõdõr. Bu özelik, sadece basõnç tablalarõ harçlanacak
şekilde yapõlmõş taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnda aranmaz.

ÇİZELGE 2 -Alõn Yüzlerinin Tamamõ Harçlanacak Şekilde Yapõlmõş Taşõyõcõ Döşeme Tuğlalarõnõn
Yanak Yüzü Basõnç Mukavemetleri

Taşõyõcõ Döşeme Taşõyõcõ Yanak Yüzü Basõnç Mukavemeti

2 2
Tuğlasõ Türü Döşeme kgf/cm (N/mm )
Tuğlasõ
Cinsi Her biri Min. Ortalama Min.

N-l 180

3
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

metodlardan biriyle başlõklanõr. Başlõklama metoduna göre. Madde 2 . 3 . 2 . 2 ' de

belirtilen şartlarda ve belirtilen sürelerle bekletilir.

Bu süre sonunda, numune., yanak yüzlerinden yüklenecek şekilde,deney

presinin başlõklarõ arasõna ve tam ortaya gelecek biçimde yerleştirilir. Yük,
2 2 2 2
basõnç gerilmesi saniyede 5kgf/cm - 6 kgf/cm (0,5 N/mm -0,6 N mm )
artacak şekilde ve numune kõrõlõncaya kadar uygulanõr. Pres göstergesinden
okunan en büyük yük tesbit edilir (P k y ).
Yanak yüzü basõnç mukavemeti :
Pky
f by = 2 2
kgf / cm ( N / mm )
d .l n

bağõntõsõ ile bulunur.

Burada :
2 2
f by = Tuğlanõn yanak yüzü basõnç mukavemeti,kgf/cm (N/mm )
P ky =Kõrõlmaya neden olan en büyük yük, kgf (N),
d =Tuğlanõn yüksekliği cm (mm)
ln =Deney numunesinin uzunluğu , cm (mm),
dõr.

Bulunan sonuçlar tam sayõya yuvarlatõlõr ve bulunan sonuçlarla bunlarõn

aritmetik ortalamasõnõn Madde 1.2.4 ' de belirtilen değerlere uygun olup
olmadõğõna bakõlõr.

2.3.4 - Kõrõlma Yükü Deneyi

Kõrõlma yükü deneyi, Madde 2.3 ' de açõklandõğõ şekilde alõnan ve numune
takõmõ büyüklüğüne göre Çizelge-9’un 5. sütununda belirtilen sayõdaki deney
numuneleri üzerinde yapõlõr.

2.3.4.1 - Cihazlar
-Kumpas Madde 2.3.2.1 ' de belirtilen,
-Deney presi :Yeterli kapasitede ve en az 1 kgf (10 N) duyarlõkta.

2.3.4.2 - İşlem
Numune tuğla, biri uzun ekseni etrafõnda dönebilecek şekilde yapõlmõş silindirik iki
çelik mesnet üzerine oturtulur. Çelik mesnetler ile tuğla arasõna sert ağaçtan
yapõlmõş 20 mmx20mm en kesitinde ve bütün tuğla uzunluğunca devam eden
yastõklar yerleştirilir ( Şekil-8 ) . Yük, tuğla genişliğinin ortasõndan ve 20 mmx20mm en
kesitinde sert ağaçtan yapõlmõş bir üst yastõk aracõlõğõ ile uygulanõr. Yükleme,
kesintisiz bir şekilde ve yaklaşõk olarak saniyede 5 kgf ( 50 N) artan bir kuvvetin,
tuğlalarõn kõrõlmasõna kadar uygulanmasõ yolu ile yapõlõr. Pres göstergesinden okunan
en büyük yük tam sayõya yuvarlatõlarak kgf (N) olarak tesbit edilir.

Bulunan sonuçlarõn Madde 1 . 2 . 5 ' de belirtilenlere uygun olup olmadõğõna bakõlõr.

2.3.5 - Zararlõ Kireç ve Magnezi (Manyezi) Deneyi

Zararlõ kireç ve magnezi deneyi, Madde 2 . 3 ' de açõklandõğõ şekilde alõnan ve numune
takõmõ büyüklüğüne göre Çizelge-9'un 6. sütununda belirtilen sayõdaki deney numuneleri
üzerinde yapõlõr.

Deneyin uygulanacağõ tuğlalar, içinde oda sõcaklõğõnda su bulunan su banyosuna alõn

yüzleri alta gelecek ve tamamen suya batacak şekilde yerleştirilir.

Bu şekilde 24 saat bekletildikten sonra su kaynayõncaya kadar õsõtõlõr ve kaynatma

işlemine 2 saat süre ile .devam edilir. Bu süre sonunda õsõtma işlemi durdurulur ve
tuğlalarõn sudan çõkarõlmaksõzõn oda. sõcaklõğõna kadar soğumasõ beklenir. Soğuyan tuğlalar
sudan çõkarõlõp gözle ve elle muayene edilir. Çatlama kopma pullanma, dağõlma vb.
hasarlarõn oluşup oluşmadõğõna bakõlõr.

11
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

Gözle muayene sonuçlarõndan şüphe edilmesi halinde, bu deney numuneleri

üzerinde Madde 2.3.2'de açõklanan alõn yüzü basõnç mukavemeti deneyi
uygulanõr.

Bulunan sonuçlarõn Madde 1.2.6'da belirtilenlere uygun olup olmadõğõna bakõlõr.

2.4 - DEĞERLENDİRME
Numune takõmõnõ oluşturan tuğla numuneleri üzerinde, muayene ve deneyler
bu standarddaki sõraya göre uygulanõr. Bu muayene ve deneylerden herhangi
birinden olumsuz sonuç alõnan bir tuğla numunesi kusurlu sayõlarak ayrõlõr ve
bundan sonraki muayene ve/veya deneyler bu kusurlu tuğla numunesine
uygulanmaz.

Kusurlu tuğla -sayõsõnõn, Çizelge-9'da belirtilen kabul edilebilir kusurlu tuğla

sayõsõndan fazla olmamasõ ve aynõ özeliğe ait olanlarõn 2 den fazla
olmamasõ halinde, izleyen muayene ve/veya deneylerin yapõlmasõna devam
edilir.

Kusurlu tuğla sayõsõnõn Çizelge-9'da gösterilen kabul edilebilir kusurlu tuğla

sayõsõndan fazla olmasõ veya aynõ özeliğe ait kusurlu sayõsõnõn 2 den fazla
olmasõ halinde ise, izleyen muayene ve/veya deneyler uygulanmaz ve partinin
standarda uygun olmadõğõ kabul edilir.

Bütün muayene ve deneyler tamamlandõktan sonra, kusurlu bulunan tuğlalarõn

sayõsõnõn, Çizelge-9'da belirtilen kabul edilebilir kusurlu tuğla sayõsõna eşit
veya daha az olmasõ halinde, numune takõmõnõn alõndõğõ tuğla partisinin
bu standarda uygun olduğu kabul edilir.

2.5 - MUAYENE VE DENEY RAPORU

Muayene ve deney raporunda en az aşağõdaki bilgiler bulunmalõdõr/
- Muayenenin ve deneyin yapõldõğõ yerin ve laboratuvarõn, muayene ve deneyi yapanõn
ve/veya raporu imzalayan yetkililerin adlarõ, görev ve meslekleri,
-Muayene ve deney tarihi,
- Numunenin tanõtõlmasõ,
- Muayene ve deneyde uygulanan standardlarõn numaralarõ,
-Sonuçlarõn gösterilmesi,
- Muayene ve deney sonuçlarõnõ değiştirebilecek etkenlerin sakõncalarõnõ gidermek
üzere alõnan önlemler,
- Uygulanan muayene ve deney yöntemlerinde belirtilmeyen veya zorunlu görülmeyen,
fakat muayene ve deneyde yer almõş olan işlemler,
- Standarda uygun olup olmadõğõ,
- Rapor tarih ve numarasõ.

3 - PİYASAYA ARZ
3.1 - AMBALAJLAMA
Taşõyõcõ döşeme tuğlalarõ genel olarak ambalaj yapõlmaksõzõn piyasaya sunulur.
Tuğlanõn ambalajlõ olarak piyasaya sunulmasõ halinde, Madde 3.2'deki işaretler ile tuğla
boyutlarõ ve ambalaj içinde bulunan tuğla adedi, ambalajõn üzerinde belirtilmiş olmalõdõr,

3.2 - İŞARETLEME
Taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnõn uygun bir yerine kolayca okunabilecek ve silinip
çõkmayacak şekilde aşağõdaki bilgiler yazõlmõş bulunmalõdõr.
- Yapõmcõ firmanõn markasõ veya kõsa adõ,
- Madde 1.1 ve Çizelge-2'de belirtilen semboller,
- Bu standardõn işaret ve numarasõ (TS 1260 şeklinde),
Bu bilgiler gerektiğinde yabancõ dilde de yazõlabilir. Örnek;

12
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

a)Markasõ XYZ olan bir firmanõn ürettiği,

Sõnõfõ : Alõn yüzlerinin tamamõ harçlanacak şekilde yapõlmõş
Tipi :Yerde hazõrlanõp kalõp kullanõlmaksõzõn döşemelere yerleştirilebilecek biçimde
Türü ............. Çok Hafif
2
Cinsi ... ......... Yanak yüzü basõnç mukavemeti 120 kgf/cm

XYZ / AT - R - ÇH - 1 TS 1260
şeklinde,

b)Markasõ XYY olan bir firmanõn ürettiği.

Sõnõfõ : Sadece basõnç tablasõ harçlanacak şekilde yapõlmõş
Tipi : s Kalõplõ döşemelerde doğrudan kullanõlacak biçimde olan
Türü : ............... .Normal
2
Cinsi : Yanak yüzü basõnç mukavemeti 225 kgf/cm olan tuğla;
XYY/BT-A-N-1 TS 1260
şeklinde,
işaretlenmiş olmalõdõr.

4 - ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
4.1 - Yapõmcõ veya satõcõ, bu standarda uygun olarak imal edildiğini beyan ettiği tuğlalar
için, istendiğinde, standarda uygunluk beyannamesi vermek veya göstermek
zorundadõr. Bu beyannamede satõş konusu tuğlanõn
- Madde 1 deki özeliklerde olduğunun,
- Madde 2 deki muayene ve deneylerin yapõlmõş ve uygun sonuç alõnmõş ,
bulunduğunun, belirtilmesi gerekir.

ATIF YAPILAN TÜRK STANDARDLARI

TS 19
TS 20
TS 21
TS 26
TS 543
TS 640
TS 2756

13
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

Üst yüz Baslõk harcõ yuvasõ^

Şekil 1- Sadece basõnç tablasõ borçlanan bir baslõk harcõ yuvalõ taşõyõcõ döşeme tuğlasõ
(Boşluk şekil ve sayõlarõ örnek olarak verilmiştir).

Şekil 2 - Sadece basõnç tablasõ borçlanan i k i başlõk h a r c õ yu v a l õ t a ş õ yõ c õ döşeme

tuğlasõ ( B o ş l u k sekil ve sayõlan ö r n e k olarak verilmiştir.)

14
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

Şekil 3 - Alõn, yüzlerinin tamamõ harçlanan bir baslõk harcõ yuvalõ taşõyõcõ döşeme tuğlasõ
(Boşluk sekil ve sayõlarõörnek olarak verilmiştir.)

15
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

16
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

Ölçüler mm dir.

ŞEKİL – 5 Teçhizat oluğu bulunan (R tipi) taşõyõcõ döşeme tuğlasõ

(Boşluk şekil ve sayõlarõ örnek olarak verilmiştir.

17
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

metodlardan biriyle başlõklanõr. Başlõklama metoduna göre. Madde 2 . 3 . 2 . 2 ' de

belirtilen şartlarda ve belirtilen sürelerle bekletilir.

Bu süre sonunda, numune., yanak yüzlerinden yüklenecek şekilde,deney

presinin başlõklarõ arasõna ve tam ortaya gelecek biçimde yerleştirilir. Yük,
2 2 2 2
basõnç gerilmesi saniyede 5kgf/cm - 6 kgf/cm (0,5 N/mm -0,6 N mm )
artacak şekilde ve numune kõrõlõncaya kadar uygulanõr. Pres göstergesinden
okunan en büyük yük tesbit edilir (P k y ).
Yanak yüzü basõnç mukavemeti :
Pky
f by = 2 2
kgf / cm ( N / mm )
d .l n

bağõntõsõ ile bulunur.

Burada :
2 2
f by = Tuğlanõn yanak yüzü basõnç mukavemeti,kgf/cm (N/mm )
P ky =Kõrõlmaya neden olan en büyük yük, kgf (N),
d =Tuğlanõn yüksekliği cm (mm)
ln =Deney numunesinin uzunluğu , cm (mm),
dõr.

Bulunan sonuçlar tam sayõya yuvarlatõlõr ve bulunan sonuçlarla bunlarõn

aritmetik ortalamasõnõn Madde 1.2.4 ' de belirtilen değerlere uygun olup
olmadõğõna bakõlõr.

2.3.4 - Kõrõlma Yükü Deneyi

Kõrõlma yükü deneyi, Madde 2.3 ' de açõklandõğõ şekilde alõnan ve numune
takõmõ büyüklüğüne göre Çizelge-9’un 5. sütununda belirtilen sayõdaki deney
numuneleri üzerinde yapõlõr.

2.3.4.1 - Cihazlar
-Kumpas Madde 2.3.2.1 ' de belirtilen,
-Deney presi :Yeterli kapasitede ve en az 1 kgf (10 N) duyarlõkta.

2.3.4.2 - İşlem
Numune tuğla, biri uzun ekseni etrafõnda dönebilecek şekilde yapõlmõş silindirik iki
çelik mesnet üzerine oturtulur. Çelik mesnetler ile tuğla arasõna sert ağaçtan
yapõlmõş 20 mmx20mm en kesitinde ve bütün tuğla uzunluğunca devam eden
yastõklar yerleştirilir ( Şekil-8 ) . Yük, tuğla genişliğinin ortasõndan ve 20 mmx20mm en
kesitinde sert ağaçtan yapõlmõş bir üst yastõk aracõlõğõ ile uygulanõr. Yükleme,
kesintisiz bir şekilde ve yaklaşõk olarak saniyede 5 kgf ( 50 N) artan bir kuvvetin,
tuğlalarõn kõrõlmasõna kadar uygulanmasõ yolu ile yapõlõr. Pres göstergesinden okunan
en büyük yük tam sayõya yuvarlatõlarak kgf (N) olarak tesbit edilir.

Bulunan sonuçlarõn Madde 1 . 2 . 5 ' de belirtilenlere uygun olup olmadõğõna bakõlõr.

2.3.5 - Zararlõ Kireç ve Magnezi (Manyezi) Deneyi

Zararlõ kireç ve magnezi deneyi, Madde 2 . 3 ' de açõklandõğõ şekilde alõnan ve numune
takõmõ büyüklüğüne göre Çizelge-9'un 6. sütununda belirtilen sayõdaki deney numuneleri
üzerinde yapõlõr.

Deneyin uygulanacağõ tuğlalar, içinde oda sõcaklõğõnda su bulunan su banyosuna alõn

yüzleri alta gelecek ve tamamen suya batacak şekilde yerleştirilir.

Bu şekilde 24 saat bekletildikten sonra su kaynayõncaya kadar õsõtõlõr ve kaynatma

işlemine 2 saat süre ile .devam edilir. Bu süre sonunda õsõtma işlemi durdurulur ve
tuğlalarõn sudan çõkarõlmaksõzõn oda. sõcaklõğõna kadar soğumasõ beklenir. Soğuyan tuğlalar
sudan çõkarõlõp gözle ve elle muayene edilir. Çatlama kopma pullanma, dağõlma vb.
hasarlarõn oluşup oluşmadõğõna bakõlõr.

11
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

Gözle muayene sonuçlarõndan şüphe edilmesi halinde, bu deney numuneleri

üzerinde Madde 2.3.2'de açõklanan alõn yüzü basõnç mukavemeti deneyi
uygulanõr.

Bulunan sonuçlarõn Madde 1.2.6'da belirtilenlere uygun olup olmadõğõna bakõlõr.

2.4 - DEĞERLENDİRME
Numune takõmõnõ oluşturan tuğla numuneleri üzerinde, muayene ve deneyler
bu standarddaki sõraya göre uygulanõr. Bu muayene ve deneylerden herhangi
birinden olumsuz sonuç alõnan bir tuğla numunesi kusurlu sayõlarak ayrõlõr ve
bundan sonraki muayene ve/veya deneyler bu kusurlu tuğla numunesine
uygulanmaz.

Kusurlu tuğla -sayõsõnõn, Çizelge-9'da belirtilen kabul edilebilir kusurlu tuğla

sayõsõndan fazla olmamasõ ve aynõ özeliğe ait olanlarõn 2 den fazla
olmamasõ halinde, izleyen muayene ve/veya deneylerin yapõlmasõna devam
edilir.

Kusurlu tuğla sayõsõnõn Çizelge-9'da gösterilen kabul edilebilir kusurlu tuğla

sayõsõndan fazla olmasõ veya aynõ özeliğe ait kusurlu sayõsõnõn 2 den fazla
olmasõ halinde ise, izleyen muayene ve/veya deneyler uygulanmaz ve partinin
standarda uygun olmadõğõ kabul edilir.

Bütün muayene ve deneyler tamamlandõktan sonra, kusurlu bulunan tuğlalarõn

sayõsõnõn, Çizelge-9'da belirtilen kabul edilebilir kusurlu tuğla sayõsõna eşit
veya daha az olmasõ halinde, numune takõmõnõn alõndõğõ tuğla partisinin
bu standarda uygun olduğu kabul edilir.

2.5 - MUAYENE VE DENEY RAPORU

Muayene ve deney raporunda en az aşağõdaki bilgiler bulunmalõdõr/
- Muayenenin ve deneyin yapõldõğõ yerin ve laboratuvarõn, muayene ve deneyi yapanõn
ve/veya raporu imzalayan yetkililerin adlarõ, görev ve meslekleri,
-Muayene ve deney tarihi,
- Numunenin tanõtõlmasõ,
- Muayene ve deneyde uygulanan standardlarõn numaralarõ,
-Sonuçlarõn gösterilmesi,
- Muayene ve deney sonuçlarõnõ değiştirebilecek etkenlerin sakõncalarõnõ gidermek
üzere alõnan önlemler,
- Uygulanan muayene ve deney yöntemlerinde belirtilmeyen veya zorunlu görülmeyen,
fakat muayene ve deneyde yer almõş olan işlemler,
- Standarda uygun olup olmadõğõ,
- Rapor tarih ve numarasõ.

3 - PİYASAYA ARZ
3.1 - AMBALAJLAMA
Taşõyõcõ döşeme tuğlalarõ genel olarak ambalaj yapõlmaksõzõn piyasaya sunulur.
Tuğlanõn ambalajlõ olarak piyasaya sunulmasõ halinde, Madde 3.2'deki işaretler ile tuğla
boyutlarõ ve ambalaj içinde bulunan tuğla adedi, ambalajõn üzerinde belirtilmiş olmalõdõr,

3.2 - İŞARETLEME
Taşõyõcõ döşeme tuğlalarõnõn uygun bir yerine kolayca okunabilecek ve silinip
çõkmayacak şekilde aşağõdaki bilgiler yazõlmõş bulunmalõdõr.
- Yapõmcõ firmanõn markasõ veya kõsa adõ,
- Madde 1.1 ve Çizelge-2'de belirtilen semboller,
- Bu standardõn işaret ve numarasõ (TS 1260 şeklinde),
Bu bilgiler gerektiğinde yabancõ dilde de yazõlabilir. Örnek;

12
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

a)Markasõ XYZ olan bir firmanõn ürettiği,

Sõnõfõ : Alõn yüzlerinin tamamõ harçlanacak şekilde yapõlmõş
Tipi :Yerde hazõrlanõp kalõp kullanõlmaksõzõn döşemelere yerleştirilebilecek biçimde
Türü ............. Çok Hafif
2
Cinsi ... ......... Yanak yüzü basõnç mukavemeti 120 kgf/cm

XYZ / AT - R - ÇH - 1 TS 1260
şeklinde,

b)Markasõ XYY olan bir firmanõn ürettiği.

Sõnõfõ : Sadece basõnç tablasõ harçlanacak şekilde yapõlmõş
Tipi : s Kalõplõ döşemelerde doğrudan kullanõlacak biçimde olan
Türü : ............... .Normal
2
Cinsi : Yanak yüzü basõnç mukavemeti 225 kgf/cm olan tuğla;
XYY/BT-A-N-1 TS 1260
şeklinde,
işaretlenmiş olmalõdõr.

4 - ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
4.1 - Yapõmcõ veya satõcõ, bu standarda uygun olarak imal edildiğini beyan ettiği tuğlalar
için, istendiğinde, standarda uygunluk beyannamesi vermek veya göstermek
zorundadõr. Bu beyannamede satõş konusu tuğlanõn
- Madde 1 deki özeliklerde olduğunun,
- Madde 2 deki muayene ve deneylerin yapõlmõş ve uygun sonuç alõnmõş ,
bulunduğunun, belirtilmesi gerekir.

ATIF YAPILAN TÜRK STANDARDLARI

TS 19
TS 20
TS 21
TS 26
TS 543
TS 640
TS 2756

13
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

Üst yüz Baslõk harcõ yuvasõ^

Şekil 1- Sadece basõnç tablasõ borçlanan bir baslõk harcõ yuvalõ taşõyõcõ döşeme tuğlasõ
(Boşluk şekil ve sayõlarõ örnek olarak verilmiştir).

Şekil 2 - Sadece basõnç tablasõ borçlanan i k i başlõk h a r c õ yu v a l õ t a ş õ yõ c õ döşeme

tuğlasõ ( B o ş l u k sekil ve sayõlan ö r n e k olarak verilmiştir.)

14
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

Şekil 3 - Alõn, yüzlerinin tamamõ harçlanan bir baslõk harcõ yuvalõ taşõyõcõ döşeme tuğlasõ
(Boşluk sekil ve sayõlarõörnek olarak verilmiştir.)

15
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

16
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

Ölçüler mm dir.

ŞEKİL – 5 Teçhizat oluğu bulunan (R tipi) taşõyõcõ döşeme tuğlasõ

(Boşluk şekil ve sayõlarõ örnek olarak verilmiştir.

17
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

Şekil 6 - Taşõyõcõ Döşeme Tuğlalarõnõn Boyutlarõnõn Ölçülmesi

18
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

Şekil 7- Alõn ve yanak yüzlerine dik basõnç dayanõmõ deney numunelerinin hazõrlanmasõ

19
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

Ölçüler mm' dir.

20
UDK 691.316 TÜRK STANDARDI TS 1260 / Ekim 1985

Ölçüler mm’dir.

Şekil 9 - Kük ürt - filler karõşõmõ ile başlõklamada kullanõlan düzenek

21