2823 Bimsbetondan Mamul Yapı Elemanları

UDK 622.353.691.
327 TÜRK STANDARDI TS 2823 /Eylül 1986
İÇİNDEKİLER
0 - KONU, TARİF, KAPSAM...................................................................................... 1

0.1 - KONU.........................................................................................................................1
0.2 - TARİFLER..................................................................................................................1
0.2.1 - Bims..................................................................................................................................... 1
0.2.2 - Bims Agregasõ ..................................................................................................................... 1
0.2.3 - Bimsbeton............................................................................................................................ 1
0.2.4 - Bimsbetondan Mamul Yapõ Elemanlarõ ............................................................................... 1
0.2.5 - Anma Yükü .......................................................................................................................... 1
0.3 - KAPSAM ....................................................................................................................1
1 - SINIFLANDIRMA VE ÖZELİKLER ....................................................................... 1
1.1 - SINIFLANDIRMA........................................................................................................1
1.1.1 - Sõnõflar ................................................................................................................................. 1
1.1.2 - Tipler.................................................................................................................................... 2
1.1.3 - Türler ................................................................................................................................... 2
1.2 - ÖZELİKLER................................................................................................................2
1.2.1 - Malzeme Özellikleri ............................................................................................................. 2
1.3 - BOYUT VE TOLERANSLAR ......................................................................................7
1.3.1 - Boyutlar................................................................................................................................ 7
1.3.2 - Toleranslar........................................................................................................................... 8
1.4 - ÖZELİK, MUAYENE VE DENEYLER .........................................................................8
2 - NUMUNE ALMA, MUAYENE VE DENEYLER ..................................................... 8
2.1 - NUMUNE ALMA .........................................................................................................8
2.1.1 - Parti ve Numune Alma......................................................................................................... 8
2.2 - MUAYENE VE DENEYLER........................................................................................9
2.3 - DENEYLER ................................................................................................................9
2.3.1 - Birim Hacim Ağõrlõğõ Tayini Deneyi .................................................................................... 10
2.3.2 - Basõnç Mukavemeti Tayini Deneyi .................................................................................... 11
2.3.4 - Rötre Deneyi...................................................................................................................... 12
2.3.5 - Donatõlõ Bimsbeton Yapõ Elemanlarõnõn Emniyet Katsayõsõ (Kõrõlma Yüküne Göre) Deneyi
...................................................................................................................................................... 13
2.3.6 - Rutubet Miktarõnõn Tayini Deneyi ...................................................................................... 14
2.4 - DEĞERLENDİRME ..................................................................................................14
2.5 - MUAYENE VE DENEY RAPORU.............................................................................14
3 - PÎYASAYA ARZ.................................................................................................. 14
3.1 - AMBALAJLAMA .......................................................................................................14
3.2 - İŞARETLEME...........................................................................................................15
4 - ÇEŞİTLÎ HÜKÜMLER ......................................................................................... 15
TADİL FİŞİ ............................................................................................................... 23
UDK 622.353.691.327 TÜRK STANDARDI TS 2823 /Eylül 1986
BlMSBETONDAN MAMUL YAPI ELEMANLARI
0 - KONU, TARİF, KAPSAM

0.1 - KONU
Bu standard, bimsbetondan mamul yapõ elemanlarõnõn tarifine, sõnõflandõrma ve özeliklerine, numune
alma, muayene ve deneyleri ile piyasaya arz şekline dairdir.
0.2 - TARİFLER
0.2.1 - Bims
Bims, birbirine bağlantõsõz boşluklu, sünger görünümlü silikat esaslõ, birim hacim ağõrlõğõ genellikle
cm3ten
1g/ küçük, sertliği Mohs õskalasõna göre 6 civarõnda, camsõ doku gösteren volkanik bir maddedir.
NOT - Türkiye'de bol miktarda rastlanan binişe, pomza taşõ veya sünger taşõda denilmektedir.
0.2.2 - Bims Agregasõ

Bims agregasõ, bimsin kõrõlma ve eleme sureti ile hafif beton ve yapõ elemanlarõ üretimine elverişli hale
getirilmiş şeklidir.
0.2.3 - Bimsbeton
Bimsbeton, agrega olarak bims agregalarõ kullanõlan, gerektiğinde kuvarz kumuda ilave edilerek
yapõlan hafif betondur.
0.2.4 - Bimsbetondan Mamul Yapõ Elemanlarõ

Bimsbetondan mamul yapõ elemanlarõ, bims agregalarõnõn çimento ve su ilavesi ile basõnç altõnda,
vibrasyonla sõkõştõrõlõp kür edilen ve gerektiğinde kuvarz kumu da ilave edilerek üretilen yapõ
elemanlarõdõr.
NOT - Bu standard metninde bimsbetondan mamul yapõ elemanõ deyimi yerine yapõ elemanõ deyimi
de kullanõlmõştõr.
0.2.5 - Anma Yükü

Anma yükü, teçhizatlõ bimsbeton yapõ elemanlarõnõn yapõmõnda göz önünde tutulan ve bu eleman
tarafõndan (elemanõn kendi ağõrlõğõ dõşõnda) emniyetle taşõnabilecek en büyük faydalõ yük olup, kapõ
2
ve pencere lentolarõ için kgf/m, döşeme plaklarõ, çatõ plaklarõ ve duvar elemanlarõ için kgf/m cinsinden
belirtilir.
0.3 - KAPSAM
Bu standard, bimsbetondan mamul yapõ elemanlarõnõ kapsar.
1 - SINIFLANDIRMA VE ÖZELİKLER
1.1 - SINIFLANDIRMA
1.1.1 - Sõnõflar
Bimsbetondan mamul yapõ elemanlarõ teçhizatlõ olup olmadõklarõna göre;
-Teçhizatlõ bimsbeton yapõ elemanlarõ
-Teçhizatsõz bimsbeton yapõ elemanlarõ olmak üzere iki,
Münhasõran tabii bims kullanõlmasõ ve kuvars kumu katõlmasõ halinde;
- Kuvars kumlu (KK)
- Kuvars kumsuz (KZ)
olmak üzere iki,
1
Birim hacim ağõrlõğõ değerlerine göre;

3
- 600 kg/m (0,6)
3
- 700 kg/m (0,7)
3
- 800 kg/m (0,8)
3
- 900 kg/m (0,9)
3
-1000 kg/m (1,0)
3
-1200 kg/m (1,2)
3
-1400 kg/m (1,4)
3
-1600 kg/m (1,6)
olmak üzere sekiz sõnõfa ayrõlõr.
1.1.2 - Tipler
Teçhizatlõ bimsbeton yapõ elemanlarõ:
-Kapõ ve pencere lentolarõ (L)
-Döşeme plaklarõ (D)
-Çatõ plaklarõ (Ç)
- Düşey duvar elemanlarõ (DD)
-Yatay duvar elemanlarõ (YD)
olmak üzere beş tipe,
Teçhizatsõz bimsbeton yapõ elemanlarõ;
-Duvar bloklarõ (DB)
-Asmolen bloklar (AB)
-Yalõtõm plaklarõ (YP)
olmak üzere üç tipe ayrõlõr.
1.1.3 - Türler
- Boşluklu Duvar Bloklarõ (BDB),
- Boşluklarõ Dolgulu Duvar Bloklarõ (BDDB) (Föy-3),
- Dolu Duvar Bloklarõ (DDB),
- Özel Yarõklõ Dolu Duvar Bloklarõ (SW) olmak üzere dört türe,
1.2 - ÖZELİKLER
1.2.1 - Malzeme Özellikleri

1.2.1.1 Bims Agregasõ
1)
Bims agregalarõnõn TS 3529 göre bulunacak gevşek ve sõkõşõk birim ağõrlõğõ
Çizelge -1'de verilenlere uygun olmalõdõr.
ÇİZELGE -1 Bims Agregasõnõn Birim Ağõrlõğõ
Bims Agrega Maksimum Kuru Maksimum Kuru

Cinsi Gevşek Sõkõştõrõlmõş Birim
Birim ağõrlõğõ Ağõrlõğõ
3 3
kg/m kg /m
ince Agrega 700 900
iri Agrega 500 700
Karõşõk Agrega 600 800
Bu agregalarõn tane büyüklüğü dağõlõmõ, organik madde miktarõ, ince tanelerin oranõ, sülfat miktarõ ve
yanõcõ madde oranõ TS 1114'de, teçhizatlõ olanlarda teçhizat çeliğinde korozyona sebep olacak
madde oranõ ise TS 706’da belirtilenlere uygun olmalõdõr.
1) Bu standard metninde atõf yapõlan Türk Standardlarõnõn numaralarõ metnin sonunda verilmiştir.
2
1.2.1.2 - Çimento
Kullanõlacak çimento TS 19, TS 20, TS 26, TS 640 ve TS 3646'da belirtilenlerden birine uygun
olmalõdõr.
1.2.1.3 - Teçhizat Çeliği

Teçhizatlõ elemanlarda kullanõlacak teçhizat çeliği TS 708'e uygun olmalõdõr.
1.2.1.4 - Su
Kullanõlacak karõşõm suyu TS 500 ve TS 1247'ye uygun olmalõdõr.
1.2.1.5 - Katkõ Maddeleri

Bimsbeton özelliğinin õslahõ için katkõ maddeleri (TS 3452-TS 3456) kullanõldõğõnda, bunlarõn etkisi
deneylerle tahkik edilmeli, bimsbetonun diğer özeliklerine ve özellikle basõnç dayanõmõna zarar
vermemelidir.
1.2.1.6 - Bimsbetonun Karõşõm Hesabõ Esaslarõ

Bimsbetona ait karõşõm oranlarõ TS 3234'e uygun olmalõdõr. Gerek deneme karõşõmõ sõrasõnda
gerekse seri imalatta taze beton üzerinde birim ağõrlõk, hava ve kõvam deneyleri yapõlmalõdõr. Karõşõra
oranlarõnõn tayininde istenen basõnç dayanõmõ ile birlikte çekme dayanõmõ, birim ağõrlõk, rötre ve
rutubet değişimi etkileriyle ilgili sõnõrlamalar gözönünde bulundurulmalõdõr.
1.2.1.7 - Boşluklarõ Doldurmada Kullanõlacak Malzeme

Boşluklarõ dolgulu duvar bloklarõnõn boşluklarõnõ doldurmada en büyük dane büyüklüğü 8 mm ve
3
anma birim hacim ağõrlõğõ 15 kg/m olan TS 2193'e uygun polistiren granül doldurulmalõdõr. Daha
sonra buharla şişirilen bu granüller birbirleri ile ve blok gövdesi ile kaynaşmõş olmalõdõr.
1.2.2.1 - Şekil ve Gönyeden Sapma

Bimbetondan mamul yapõ elemanlarõ genel görünüş bakõmõndan simetrik olmalõ, dik kesişen yüzlere
Madde 2.2.1'de açõklanan muayene uygulandõğõnda, 500 mm'lik bir uzunluk sonunda gönye
kenarõndan ayrõlma 3nun den fazla olmamalõdõr.
1.2.2.2-boşluklar ve et kalõnlõklarõ
Madde 2.2.3'de açõklanan muayene uygulandõğõnda genişliği maksimum 190 mm olan boşluklu duvar
bloklarõ bir veya iki sõra boşluklu, genişliği 200 mm - 300 mm olanlar iki, üç, dört sõra boşluklu, genişliği
365 rom olanlar ise 4 sõra boşluklu olmalõdõr. Duvar bloklarõnõn her iki alõn yüzeyinde harç cebi (d1, d2)
bulunmalõdõr (Şekil - 1). Boşluklarõ dolgulu duvar bloklarõnda kenarlarda karşõlõklõ geçme sağlayacak
şekilde lamba zõvana bulunmalõdõr (Föy-3). Boşluklu duvar bloklarõnõn boyuna iç bölme kirişlerini enine
kirişler karşõlamalõdõr. 390 mm ve 490 õran uzunluğundaki 3 ve 4 sõra boşluklu yapõ elemanlarõnõn
enine kirişleri, õsõ yolunu uzatmak için birbirine şaşõrtmalõ bir şekilde yapõlmalõ, boşluklar ise simetrik
olmalõdõr. Bimsbetondan mamul boşluklu duvar bloklarõnõn Şekil-1'de (f) ile gösterilen tabanõna ait örtü
kalõnlõğõ en az 10 mm olmalõdõr.
Boşluklu ve dolu duvar bloklarõna ait et kalõnlõklarõ değerleri (a1, a2, c), boyutlar (b, 1, h) Çizelge-2'de,
asmolen bloklara ait et kalõrlõklarõ değerleri (d1, d2, a) Çizelge-1'de belirtilmiş olup söz konusu
değerlerin ait olduğu yerler Şekil-1, Şekil-2 ve Şekil-5'de gösterilmiştir.
Bloklara ait boşluk oranõ % 50'den fazla olmamalõdõr. Boşluk oranõ, boşluklarõn toplanõ alanõnõn
bulunduklarõ blok yüzey alanõna (boşluklar düşülmeden bulunan) bölünerek bulunur.
LBA
%B =
YA
3
Burada;
% B:Boşluk oranõ
LBA:Toplam boşluk alanõ (Harç cebi hariç)
YA :Yüzey alanõ (boşluklar dahil) (bx1)
"SW" cinsi, Bimsbetondan mamul dolu duvar bloklarõnõn yüksekliği 240 mm, boyu 490 mm olmalõ, dolu
yarõklõ elemanlarõn yarõklarõ en az 10 mm kalõnlõğõnda bir örtü ile tavanõndan kapalõ olmalõdõr. Kavrama
deliği bulunmamalõ, her iki alõnda Çizelge -2'ye uygun harç cepleri bulunmalõdõr. SW cinsi dolu yarõklõ
bimsbeton elemanlarõnda bulunacak yarõklarõn adet ve boyutlarõ Çizelge -3'dc gösterildiği gibi
olmalõdõr. Boyutlarõn ait olduğu yerler Şekil --5*de gösterilmiştir.
ÇİZELGE 2 - Teçhizatsõz Bimsbetondan Mamul Duvar Bloklarõnõn Et Kalõnlõktan ve Alõn

Yüzlerindeki Harç Cebinin Ortalama Soyutlan
ölçüler mm'dir.
Boyutlar Boşluk Dõş Et Kalõnlõğõ iç Et Alõn Yüzeyindeki Harç Cebi
En Boy Yük Biçimi Boyuna Enine Kalõnlõğõ Genişlik Genişli Derinlik
b l h ve (min) (min) (min) c d1 ±5 d2±5 e±2
Sayõsõ a1 a2
100 490 185/24 1 sõra 30 30 25 - - -
- 150 490 0 boşluklu 30 30 25 - - -
-
190 490 30 30 25 - - -
100 390 30 30 25 40 -
150 390 30 30 25 80 -
190 390 30 30 25 120 -
100 390 2 sõra 20 20 20 40 -
100 390 boşluklu 30 30 25 40
2 sõra
150 390 boşluklu 30 30 25 80 -
150 390 30 30 25 90 -
190 390 30 30 25 120 -
190 390 30 30 25 130 - 20
1)
200 390 50 35 30 80 -
250 390/24 50 35 30 140
0
300 390/24 55 35 40 140 -
190 0
330 3 sõra 20 25 20 130 -
190 390 boşluklu 30 30 30 120 -
3)
200 390 35 30 30 80 60
250 390/24 35 30 30 140 60
300 0
390/24 35 35 35 140 60
200 0
390 4 sõra 30 30 30 80 -
boşluklu
250 390/24 30 30 30 140 -
2)
300 0
390/24 30 30 30 140 -
365 0
490/24 30 30 30 160 -
0
1)365 mm ve 490 mm boyundaki yapõ elemanlarõnõn alõn yüzeyindeki harç cebi derinliği 15 mm
olmalõdõr.
2) 365 mm enindeki bloklarõn içteki enine bağlantõsõ olmamasõ halinde bütün et kalõnlõklarõ 5 mm
daha arttõrõlõr.
3) sõra boşluklu 250 mm enindeki bloklarda a1, a2 ve c et kalõnlõğõ 30 mm olabilir.
4
ÇIZELGE -3 Dolu Yarõklõ Bimsbeton Elemanlarõnda Bulunacak Yarõklarõn Adet ve Boyutlarõ
Blok eni Yarõk adedi Yarõk genişliği Yarõk mesafesi

s A c
190 2 ≤11
250 3-4
300 4-5 »55 30 ±3
365 5-6
ÇIZELGE - 4 Bimsbetondan Mamul Asmolen Bloklarõn Et Kalõnlõklarõ
Ölçüler mm'dir.
Yükseklik Et Kalõnlõğõ En Az Köşe Pahõ
h Tolerans D1 d2 a Tolerans
120 32 30 30
140 32 30 40
150 ±2 32 30 40
160 35 30 50
180 35 30 50
200 35 32 50
-
220 35 32 50
250 38 32 50
±3
280 40 32 50
300 40 32 50
320 40 35 50
400 42 35 50
1.2.2.3 - Birim Hacim Ağõrlõğõ

Madde 2.3.1 de açõklanan deneyler uygulandõğõnda teçhizatlõ ve teçhizatsõz bimsbetondan mamul
yapõ elemanlarõnõn birim hacim ağõrlõk değerleri Çizelge -5'de belirtilmiştir. Kuru birim hacim
ağõrlõğõnda sapmalar ± % 2'den fazla olmamalõdõr.
5
ÇÎZELGE - 5 Teçhizatlõ ve Teçhizatsõz Bimsbetondan Mamul Yapõ Elemanlarõnõn Birim Hacim

Ağõrlõğõ, Basõnç Mukavemeti ve Tanõtõm işareti
2
En Büyük Basõnç Mukavemeti kgf/cm Tanõtõm işareti
2
Yapõ Elemanõ Tipi Birim (N/mm )
Türü ve Cinsi Hacim
Ağõrlõğõ Minimum Ortalama
3
Kg/m
Boşluklu Bloklar 600 20 (2.0) 25 (2,5) 0.6/25 BDB

40 (4,0) 50 (5.0) 0,6/50 BDB
700 20 (2.0) 25 (2.5) 0.7/25 BDB
40 (4.0) 50 (5,0) 0,7/50 BDB
800 20 (2.0) 25 (2,5) 0,8/25 BDB
40 (4.0) 50 (5,0) 0,8/50 BDB
1000 20 (2.0) 25 (2,5) 1,0/25 BDB
40 (4.0) 50 (5,0) 1,0/50 BDB
Dolu Dolu Duvar 800 20 (2.0) 25 (2,5) 0.8/25 DDB
Bloklar Bloklarõ 900 40 (4,0) 50 (5,0) 0,9/50 DDB
1100 60 (6,0) 75 (7,5) 1,1/75 DDB
1600 120(12,0) 150(15,0) 1,6/150 DDB
Özel Yarõklõ 600 20 (2.0) 25 (2.5) 0,6/25 SW
Dolu Duvar 700 20 (2,0) 25 (2,5) 0,7/25 SW
Bloklarõ 800 40 (4,0) 50 (5,0) 0,8/50 SW
Asmolon Statik 150(15,0) 200(20,0) 1,6/200 KAB
Çalõşan
Bloklar Statik
Çalõşmayan
1000 15 (1,5) 20 (2,0) 1,0/20 AB
Yalõtõm Plaklarõ 700 20 (2,0) 25 (2,5) 0,7/25 YP

Döşeme, Çatõ Plaklarõ 1000 40 (4,0) 50 (5,0) 1,0/50 DP,ÇP
Düşey, Yatay Duvar 1100 60 (6,0) 75 (7,5) 1,1/75 DD.YD
Elemanlarõ
Kapõ, Pencere Lentolarõ 1600 120(12,0) 150(15,0) 1,6/150 L
1.2.2.4 - Basõnç Mukavemeti

Madde 2.3.2'de açõklanan deney uygulandõğõnda teçhizatlõ ve teçhizatsõz bimsbetondan mamul yapõ
elemanlarõnda bulunacak basõnç mukavemeti değerleri Çizelge-5'deki değerlere uygun olmalõdõr.
Statik çalõşmaya katõlmayan asmolen bloklarda basõnç mukavemeti aranmaz.
1.2.2.5 - Kesme Yükü

Madde 2.3.3'de açõklanan deney uygulandõğõnda bimsbetondan mamul asmolen bloklarda
kesme yükü F≥200 kgf (F ≥ 2000 N) olmalõdõr.
1.2.2.6 - Rötre
m2den
Bimsbeton yapõ elemanlarõnõn Madde 2.3.4'de belirtilen şekilde bulunacak rötre değerleri 0,5 mm/
fazla olmamalõdõr.
1.2.2.7 - Emniyet Katsayõsõ

Teçhizatlõ bimsbetondan mamul yapõ elemanlarõna Hadde 2.3.5'de açõklanan deney uygulandõğõnda
bulunan değerler Çizelge - 6'a uygun olmalõdõr.
6
ÇIZELGE - 6 Teçhizatlõ Bimsbetondan Mamul Yapõ Elemanlarõnõn Emniyet Katsayõsõ (Kõrõlma

Yüküne Göre)
Tip Emniyet Katsayõsõ (Rutubet Miktarõ %10 -
%30)
Çatõ ve Döşeme Plaklarõ 2.3
Kapõ ve Pencere Lentolarõ 2.0
Duvar Düşey Duvar Elemanõ 1,9

Yatay Duvar Elemanõ
1.2.2.8 - Rutubet Miktarõ

Teçhizatlõ bimsbeton yapõ elemanlarõna uygulanan emniyet katsayõsõ deneyinde, deneyin uygulandõğõ
numunenin rutubet miktarõ ağõrlõkça % 10 - % 30 sõnõrlarõ arasõnda bulunmalõdõr.
1.3 - BOYUT VE TOLERANSLAR
1.3.1 - Boyutlar
Madde 2.2.2'de açõklanan boyut muayenesi uygulandõğõnda teçhizatlõ yapõ elemanlarõnõn boyutlarõ
Çizelge-7'de verilenlere uygun olmalõdõr.
ÇÎZELGE - 7 Teçhizatlõ Blmsbetondan Mamul Yapõ Elemanlarõnõn Boyutlarõ

ölçüler mm'dir.
Boyutlar Uzunluk (1) Genişlik (b) Kalõnlõk (d) Yükseklik (h)
TİP ler
Döşeme ve Çatõ 1000-6000 500 75, 100 -
Plaklarõ (100 mm ara 125, 150
Düşey Duvar ile) 175, 200
Elemanlarõ 225, 250
Yatay Duvar 275, 300
Elemanlarõ
Kapõ ve Pencere 1000-3000 75, 100, - 250-500
Lentolarõ 125,150, (50 mm ara ile)
175,200,
225,250,
275,300.
7
ÇÎZELGE - 8 Teçhizatsõz Bimsbetondan Mamul Yapõ Elemanlarõnõn Boyutlarõ

Ölçüler mm'dir.
Tip Uzunluk (1) Genişlik (b) Yükseklik (h)
Duvar Boşluklu 240, 390, 490 100, 150, 190, 185, 240
Bloklarõ Dolu 200, 250, 300,
365
Asmolen Bloklar 200, 250 250, 400 120, 140, 150, 160,
180, 200, 220, 250,
280, 300, 320, 400
Yalõtõm Plaklarõ 500 333, 500, 666 50, 75, 100, 125,
150, 175, 200
1.3.2 - Toleranslar
Madde 2.2.2'de belirtilen şekilde numunelerin ölçülmesi sonucunda bulunacak sapmalar 1,00 m'ye
kadar olan boyutlarda ± 3 mm, 1,00 m den büyük boyutlarda ± 5 õran den fazla olmamalõdõr.
1.4 - ÖZELİK, MUAYENE VE DENEYLER

Bu standardda öngörülen özelikler ile bunlarõn muayene ve deney madde numaralarõ, Çizelge-9'de
verilmiştir.
ÇÎZELGE - 9 Özelik, Muayene ve Deneyler

SõraNo. Özelik Madde No. Muayene ve Deney
Madde No .
1 1,2,2,1- Şekil ve Gönyeden Sapma 2.2.1
2 1,2,2,2- Boşluklar ve Et Kalõnlõklarõ 2.2.3
3 1,2,2,3- Birim Hacim Ağõrlõğõ 2.3.1
1,2,2,4- Basõnç Mukavemeti 2.3.2
4
1,2,2,5- Kesme Yükü 2.3.3
5 1,2,2,6- Rötre 2.3.4
6 1,2,2,7- Emniyet Katsayõsõ 2.3.5
7 1,2,2,8- Rutubet Miktarõ 2.3.6
8 1,3- Boyut ve Toleranslar 2.2.2
9 3,2- işaretleme 2.2.1
10
2 - NUMUNE ALMA, MUAYENE VE DENEYLER

2.1 - NUMUNE ALMA
2.1.1 - Parti ve Numune Alma

Bir defada muayeneye sunulan aynõ sõnõf, tip, tür ve aynõ boyuttaki yapõ elemanlarõ bir parti sayõlõr.
Bunlarõn bu standardda yazõlõ özelikleri taşõyõp taşõmadõklarõnõ anlamak amacõ ile yapõlacak muayene
ve deneylerde kullanõlmak üzere imal ve teslim olunan partiyi temsil edecek şekilde ve gelişigüzel
numune alõnõr. Parti büyüklüğüne göre bir numune takõmõnda bulunacak yapõ elemanõ sayõsõ Çizelge-
10'da gösterilmiştir.
8
ÇÎZELGE - 10 Parti Büyüklüğüne Göre Numune Takõmõ Büyüklüğü
Parti Büyüklüğü (Partideki Yapõ Numune Takõmõ Büyüklüğü (Numune

Elemanlarõ Sayõsõ) Takõmõndaki Yapõ Elemanõ Sayõsõ)
35000 'e kadar 28

35001 - 150000 37
150001 - 500000 43
500001 ve yukarõ 54
Parti büyüklüğüne ve çizelge - 10'a göre numune takõmõnõ oluşturacak yapõ elemanlarõ partiden
sistematik olarak ve gelişigüzel ayrõlarak alõnmalõdõr. Bunu yapmak için TS 2756'da açõklanan
"Numune Almada Rastgele Sayõlar Çizelgesinin Uygulanmasõ Metodu" ile numune alõnmasõ sağlanõr.
Bunun mümkün olmamasõ halinde aşağõda açõklanan metod uygulanmalõdõr.
Bunun için partideki yapõ elemanõ sayõsõ(N) olmak üzere partideki yapõ elemanõ herhangi bir yapõ
elemanõndan başlanarak 1,2,3 .... N şeklinde numaralanõr veya numaralandõğõ varsayõlõr.
Numune takõmõnda bulunmasõ gerekli yapõ elemanõ sayõsõ (n) olmak üzere N/n=r sayõsõ hesaplanõr,
tamsayõ değilse tamsayõya yuvarlatõlõr. Bu şekilde bulunan (r) tamsayõsõ esas alõnarak (r) inci, (2r) (3r)
inci, .... (nr) inci yapõ elemanõ ayrõlõp alõnarak, numune ayõrma işlemi numune takõmõ oluşturulana
kadar sürdürülür.
2.2 - MUAYENE VE DENEYLER

2.2.1 - Şekil ve Gönyeden Sapma
2.2.1.1 - Cihazlar
-Metal Gönye : Kenar boyutlarõ muayene edilen yaptõ elemanõ boyutlarõna uygun,
-Metal Cetvel: 50 cm boyunda, mm bölüntülü,
2.2.1.2 - işlem
Numune bimsbeton yapõ elemanlarõ önce gözle muayene edilerek, köşe ve ayrõtlarõnõn keskin ve
düzgün olup olmadõğõna ve elemanlarda Madde 3.2*de belirtilen işaretlerin bulunup bulunmadõğõna
bakõlõr.
Gönyeden sapma, elemanlarõn dik açõ ile kesişen bütün kenarlarõnda ölçülür. Kollarõ yeter uzunlukta
olan bir çelik gönye yardõmõ ile kenarlarõn 500 mm. lik bir uzunluk için gönye kenarõndan ayrõlma
miktarõ 3 mm duyarlõk ile ölçülür.
Sonuçlarõn Madde 1.2.2.1'e uygun olup olmadõğõna bakõlõr.
2.2.2 - Boyutlarõn Ölçülmesi

Bimsbeton yapõ elemanlarõnõn kalõnlõklarõ, kol uzunluklarõ yeterli olan ve çenelerinin elemana değen
2
yüzleri keskin olmayan ve en az 50 mm lik alanõ bulunan bir çelik kumpas ile 0,1 mm duyarlõkla
ölçülür. Kalõnlõk ölçüleri elemanõn en az beş ayrõ yerinde yapõlõr ve ortalamalarõ alõnõr. Ortalamalar mm
ye yuvarlatõlõr.
Elemanlarõn uzunluk ve genişlikleri ise katlanmaz bir çelik metre yardõmõ ile en az iki ayrõ yerinden 1
mm duyarlõkla ölçülür ve bu ölçülerin ortalamasõ alõnõr.
Sonuçlarõn Madde 1.3'e uygun olup olmadõğõna bakõlõr.
2.2.3 - Boşluk ve Et Kalõnlõklara

Numune bloklarõn genişlik ve uzunluklarõna paralel et kalõnlõklarõ ile yanal kenarlara ait et kalõnlõklarõ
bir kumpas ile 0,1 mm duyarlõkta ölçülür.Boşluk oranõ ile et kalõnlõklarõna ait sonuçlarõn 1.2.2.2'de
belirtilenlere uygun olup olmadõğõna bakõlõr.
2.3 - DENEYLER
Madde 2.1'e göre alõnan numunelerden Çizelge-ll'de belirtilen miktarda yapõ elemanõ deneyde
kullanõlmak üzere gelişigüzel alõnõr.
9
ÇÎZELGE-11 Numune Takõmõ Büyüklüğüne Göre Deneylerin Uygulanacağõ Yapõ Elemanõ Sayõsõ
ve Kabul Edilebilecek Kusurlu Yapõ Elemanõ Sayõsõ
Numune Takõmõ Deneyler ve Uygulanacağõ Kabul Edilebilir

Büyüklüğü Yapõ Elemanõ Numunesi Sayõsõ Toplam Kusurlu
Yapõ Elemanõ Sayõsõ
Birim Basõ Rötre Emniyet Kesme

Hacim Dayanõmõ Katsayõsõ Yükü
Ağõrlõğõ
28 10 10 5 6 5 2
37 13 13 7 7 7 3
43 16 16 8 8 8 3
54 20 20 10 10 10 4
2.3.1 - Birim Hacim Ağõrlõğõ Tayini Deneyi

Bimsbetondan mamul yapõ elemanlarõnõn birim hacim ağõrlõklarõ, yapõ elemanlarõnõn sabit tartõma
gelmiş kuru ağõrlõklarõnõn (kg) varsa içindeki boşluklar ve delikler dahil (yükseklik x uzunluk x
3
genişlik)den oluşan hacmine (dm ) bölümü ile elde edilir.
2.3.1.1 - Deney Numunesi

Çizelge - 11'de öngörülen sayõda deney numunesi alõnõr. Büyük boyutlu teçhizatlõ elemanlarda birim
hacim ağõrlõğõ tayini için taş kesme testeresi ile uygun büyüklükte numune kesilerek kullanõlõr. Deney
numunelerinin karşõlõklõ taban yüzleri teçhizattõ elemanlarda 150 mm x 150 mm kare prizma şeklinde
olup kalõnlõklarõ en az 50 mm olmalõdõr.
Duvar bloklarõnda ise numunelerin kendileri doğrudan deney numunesi olarak kullanõlõrlar.
2.3.1.2 - Cihazlar
-Etüv : 110°C ± 5°C sõcaklõkta tutulabilen
-Terazi : Yeterli kapasitede 1,0 g hassasiyette
-Kumpas :Kollarõ yapõ elemanõn en büyük boyutunu ölçebilecek uzunlukta ve 0,1 mm hassasiyette.
2.3.1.3 - işlem
Deney numunelerinin boyutlarõ, l mm hassasiyette ölçülerek hacimleri (V) bulunur. (Duvar bloklarõnõn
içindeki boşluk ve delikler dahil), boyut ölçme işinde kullanõlacak kumpasõn ölçü sõrasõnda deney
2
numunesi yüzlerine değecek uçlarõ düzlemsel olmalõ ve her biri en az 50 mm 'lik bir yüzeye sahip
bulunmalõdõr.
Boyutlarõ ölçülerek hacimleri bulunan deney numuneleri 110°C ± 5°C'deki kurutma fõrõnõna konularak
değişmez ağõrlõğa gelinceye kadar kurutulur.
NOT: Kurutmanõn son dört saatlik süresi içinde deney numunesinin ağõrlõğõnda % 0,2'den fazla
azalma görülmez ise bu ağõrlõk değişmez ağõrlõk olarak kabul edilir.
Deney numunesi kurutma fõrõnõndan çõkarõldõktan sonra bir desikatörde soğutulup 0,1 g hassasiyette
tartõlõr (G). Birim Hacim Ağõrlõğõ
G 3
d= kg/dm
V
formülü ile, tam sayõdan sonra bindeye kadar yürütülerek bulunur.
Burada;
3
d:Birim hacim ağõrlõğõ kg/dm
G:Kurutulmuş deney numunesi ağõrlõğõ, kg.
V:Deney numunesinin hacmi dm^
10
Bulunan sonuçlarõn Madde 1.2.2.3'de belirtilenlere uygun olup olmadõğõna bakõlõr.
2.3.2 - Basõnç Mukavemeti Tayini Deneyi

Deneyde kullanõlacak numune sayõsõ Çizelge-11'de belirtilmiş olup teçhizatlõ bims betondan mamul
yapõ elemanlarõ ve yalõtõm plaklarõnõn basõnç mukavemeti, bu elemanlarõn imal edildiği bimsbetonla
hazõrlanacak (150 mm x 150 mm x 150 mm) boyutlarõndaki küpün mukavemeti ile tayin edilir. Deney
numunelerinin hazõrlarca kürü ve deneyi teçhizatsõz bimsbetondan mamul duvar ve asmolen bloklara
uygulanan deneyin aynõsõ olup Madde 2.3.2.3'de belirtilmiştir. Deneyde duvar bloklarõ ve
asmolenlerden özel deney numunesi hazõrlanmaz. Bloklarõn kendileri doğrudan deney numunesi
olarak alõnõr.
2.3.2.2 - Cihazlar
- Basõnç Deneyi Presi:
Basõnç uygulayan başlõğõ serbestçe hareket edebilecek şekilde bir mafsalla donatõlmõş, uygulanan
yükün en az yüzde biri kadar duyarlõkta.
Kollarõ yapõ elemanõnõn en büyük boyutunu ölçebilecek uzunlukta ve 0,1 mm duyarlõkta,

- Kumpas
2.3.2.3 - işlem
Basõnç deneyinden önce deney numuneleri 20°C ± 2°C sõcaklõk ve % 65 ± % 5 nisbi rutubetli
ortamda, değişmez ağõrlõğa gelinceye kadar kurutulur.
Bu şekilde hazõrlanmõş olan deney numunelerinin, deneyden hemen önce 1 mm duyarlõkla boyutlarõ
ölçülerek, basõnç uygulanacak yüzeylerin alanõ belirlenir.
2
Deneyde kullanõlacak basõnç alanõ bulunurken boşluklar düşülmez. Basõnç dayanõmõ, kgf/cm ye
yuvarlatõlõr. Bimsbetondan mamul yapõ elemanlarõnõn yükün tesiri doğrultusundaki dik yüzeyleri düz
ve birbirine paralel olmalõdõr.
Boşluklu duvar yapõ elemanlarõna aşağõda tarif edildiği şekilde çimento harcõ ile başlõk yapõlmasõ
gereklidir.
Çimento harcõ, 1 hacim çimento ve 1 hacim 0 ile 3 mm arasõnda ortalama tane çaplõ ince kum
karõşõmõ ile yapõlõr. Bu harç, yapõ elemanlarõnõn kuvvet uygulanacak yüzlerini düzeltmek ve birbirine
paralel yapmak için en az 5 mm kalõnlõğõnda bu yüzlere sürülür. Harç düz, perdahlanmõş ve emiciliği
olmayan bir yüzey üzerinde yoğrulmalõdõr.
Bu tarzda başlõk yapõlan numune, başlõğõn prizini almasõ ve sertleşmesi için en az bir hafta õslak
bezle korunduktan sonra deneye tabi tutulmalõdõr.
Duvar bloklarõ preste, duvarda örülüş ve yükleniş şekillerine göre yüklerin .tesir doğrultusunda, yatay
yüzlerine dik bir kuvvetin yavaş ve devamlõ artõşõ etkisinde bõrakõlmalõdõr. Asmolen bloklarõn presteki
yüklemesi ise kesit yüzeyinin ağõrlõk merkezine veya boşluk ekseni doğrultusunda yapõlmalõdõr (Şekil
-4'de gösterildiği gibi).
2 2 2 2
Kuvvet artõşõ, saniyede 0,5 kgf/cm -2,0 kgf/cm (0,05 N/mm - 0,2N/mm ) olacak şekilde ayarlanmalõ
ve yapõ elemanõ kõrõlõncaya kadar devam edilmelidir.
Bimsbeton duvar bloklarõnõn basõnç mukavemeti, aşağõdaki formülle bulunur.
Pmax
℘b =
A
Burada;
℘b b : Basõnç dayanõmõ (kgf/cm2, N/mm2)
Pmax: Kõrõlma kuvveti (kgf, N)
11
2 2
A : Basõnç uygulanan numune alanõ (cm , mm )dõr.
Sonuçlarõn Madde 1.2.2.4'de verilen değerlere uygun olup olmadõğõna bakõlõr. 2.3.3 - Kesme Yükü
Tayini Deneyi

Kesme yükü deneyi için özel deney numuneleri hazõrlanmaz. Doğrudan asmolen bloklarõn kendileri
deney numunesi olarak kullanõlõr. Deneyde kullanõlacak numune sayõsõ Çizelge-11'de belirtilmiştir.
2.3.3.2 - Cihazlar
Eğilme deneyi cihazõ: Basõnç uygulayan başlõğõ serbestçe hareket edebilecek şekilde
bir mafsalla donatõlmõş ve uygulanan yükün en az yüzde biri kadar hassasiyette.
2.3.3.3 - işlem
Teçhizatsõz bimsbetondan mamul yapõ elemanlarõndan asmolen bloklarõnõn kesme yükünü tayin
etmek için numune, Şekil-4'de görüldüğü gibi aynõ özellikte iki oynar (hareketli) mesnet üzerine
yerleştirilir. Yükün numunenin bütün genişliğine homojen olarak dağõlmasõnõ sağlamak için
numunenin üzerinde ve numuneyi ortalayacak şekilde 20 mm genişliğinde, 5 mm kalõnlõğõnda ve
numune genişliği boyunda ahşap şerit konur. F(kgf,N) yükü uygulanõr. Uygulanan bu yük saniyede
yaklaşõk 2kgf (20 N) arttõrõlmalõdõr. Uygulanacak yük Şekil - 4'de gösterildiği gibi F yükü ile numunenin
ağõrlõk merkezi doğrultusunda yapõlmalõdõr. A ile gösterilen yükleme biçimi yanlõştõr.
Numune kõrõlana kadar eğilme test cihazõnda yüklenir. Numunenin kõrõldõğõ andaki kõrõlma yükü
kesme yüküdür. Kesme yükü tayini deneyi bertip asmolen için aynõ şekilde uygulanõr.
Sonucun Madde 1.2.2.5'e uygun olup olmadõğõna bakõlõr.
2.3.4 - Rötre Deneyi

Deneyde bimsbetondan mamul dolu duvar bloklarõnõn Şekil -3'de gösterilen I.ve II. bölgelerinden taş
kesme testeresi ile kuru veya õslatõlarak kesilmek sureti ile çõkarõlmõş (40 mm x 40 mm x 160 mm)
boyutlu Çizelge-11'de öngörülen sayõda deney numunesi hazõrlanõr. Boşluklu duvar bloklarõndaki
rotre numunesi boyutlarõ ise t(et kalõnlõğõ mm) x (et kalõnlõğõ mm) x (4 x et kalõnlõğõ mm)]olmalõdõr.
Numune prizmalarõn 40 mm x 40 mm boyutlu karşõlõklõ iki yüzünün ortalarõnda açõlacak yuvalara,
paslanmaz ve korozyona dayanõklõ bir metalden yapõlmõş ölçü pimleri, çimento hamuru veya kükürt
ile tespit edilir, (Föy-1). Bu şekilde hazõrlanmõş olan deney numuneleri, 20*C _f 2°C sõcaklõktaki su
banyosu içinde, üzerleri tamamen su ile örtülü olarak tutulur. Numunelerin su yüzüne çõkmalarõnõ
önlemek için üstlerine uygun birer ağõrlõk konulmalõdõr.
Bu şekilde 24 saat su içinde bekletilen numuneler teker teker sudan çõkarõlõr ve õslatõlarak sõkõlmõş bir
sünger veya bez ile kurulanarak 0,1 gr duyarlõkla tartõldõktan sonra ölçü pimleri arasõndaki uzaklõk
0,005 mm duyarlõkla ölçülür.
Bundan sonra deney numuneleri 20°C ± 2°C sõcaklõkta ve % 43 i % 2 nisbi rutubeti olan bir ortamda
3
doymuş potasyum karbonat (K2C0 ) çözeltisi üzerindeki bir tel kafese yerleştirilerek kurumaya
bõrakõlõr. Numuneler her gün biri sabah diğeri akşam olmak üzere en az 8 saat ara ile iki kez kurutma
dolabõndan çõkarõlarak ağõrlõklarõ (W) ve ölçü pimleri arasõndaki uzaklõk (1) ölçülerek kaydedilir. Bu
tartma ve ölçme işlemi en geç yarõm saat içinde tamamlanmõş bulunmalõ ve numuneler tekrar
kurutma dolabõna konularak deneye devam edilmelidir. 48 saatlik kurutma sonucu boy kõsalmasõnõn
0,005 mm den küçük olduğu görüldüğünde, son tartõ (W 0 ) ve son ölçü (10) yapõlõr. 48 saat sonunda
bu sonuca ulaşõlmazsa ulaşõncaya kadar deneye devam edilir.
Deney süresinde Wn = 1,20 Wo olmasõnõ sağlayan değeri, tartõmda tesbit edilen değerler içinden
bulunur. Bu değeri sağlayan rutubet durumuna karşõlõk bulunan uzunluk ln tesbit edilerek,
Rötre
In − I0
R= X 100
I0
formülü ile hesaplanõr.
12
Burada;
R : Rötre
ln: (Wn = 1,20 Wo) değerine karşõlõk bulunan numune boyu (mm)
I0: Deney sonunda ölçülen numune boyu (mm) dir. (ln) ve (lo) formülündeki yerlerine konulurken 0,01
mm'ye yuvarlatõlõr.
Sonucun Madde 1.2.2.6'ya uygun olup olmadõğõna bakõlõr.
2.3.5 - Donatõlõ Bimsbeton Yapõ Elemanlarõnõn Emniyet Katsayõsõ (Kõrõlma Yüküne Göre)
Deneyi
2.3.5,1 - Deney (Dört Noktalõ Eğilme Metoduna Göre)

Donatõlõ bimsbeton yapõ elemanlarõnõn emniyet katsayõsõnõn tespiti deneyinde Çizelge-11 'de belirtilen
sayõda numune deneylerde kullanõlmak üzere alõnõr.
Denenecek yapõ elemanõ deneyden önce en az 2 saat süre ile deneyin yapõlacağõ odada tutularak
oda sõcaklõğõna gelmesi sağlanmalõdõr. Deneye başlamadan önce denenecek elemanõn ağõrlõğõ 0,1
kg duyarlõkla tartõlarak kaydedilir (G). Deneyin uygulandõğõ yapõ elemanõn rutubet miktarõ ağõrlõkça
%10-%30 sõnõrlarõ arasõnda bulunmalõdõr.
Denenecek donatõlõ bimsbeton yapõ elemanõ uzunluğu en az elemanõn genişliği kadar olan iki çelik
mesnet üzerine ve en küçük mesnet derinliğine eşit bir oturma sağlayacak şekilde yerleştirilir (Föy-
2)ye benzer bir şekilde konabilir. Bu mesnetlerden biri, deneyde kuvvet uygulamaya başladõğõnda
herhangi bir burulma momenti oluşmasõnõ önleyecek şekilde ve denenen elemanõn uzunluk eksenine
dik düzlem içinde hareket edebilecek biçimde yapõlmõş olmalõdõr. Numune üzerinde deneyden evvel
herhangi bir düzeltme, yontma vb. ön işlemler yapõlmamalõ ve eleman olduğu gibi deneye tabi
tutulmalõdõr.
Yük Föy-2'de görüldüğü gibi, elemanõn serbest açõklõğõnõn orta noktasõna göre simetrik ve aralarõnda
1/2 kadar aralõk bulunan iki doğru boyunca ve uzunluğu en az denenen elemanõn genişliği kadar olan
iki yükleme kirişi aracõlõğõ ile yapõlmalõdõr. Bu mesnetlerden biri deney sõrasõnda bir burulma
momentinin oluşmasõnõ önleyecek şekilde ve yukarõdaki paragrafta açõklandõğõ gibi hareketli
olmalõdõr. Yükleme kirişi ile denenen eleman arasõnda çelikten yapõlmõş sert bir plaka ve 12 mm-13
mm kalõnlõkta bir yumuşak odun lifi levhasõ yerleştirilmelidir (Föy-2). Çelikten sert plaka ile odun lifi
levhanõn genişlikleri 10 cm ve uzunluklarõ ise en az yükleme kirişinin uzunluğu kadar olmalõdõr.
Uygulanan Q yükünün artõmõnda önce, anma yükünün oluşturacağõ en büyük momenti veren Q
yükünün yaklaşõk olarak 30 saniyede elde edilebileceği bir hõzla başlanõr. Bu yüke erişildiği ve Q=4
olduğu anda yükleme durdurularak sabit yükte 2-5 dakika beklenir. Kapõ ve pencere lentolarõnda
QA=qa.1l ve diğer teçhizatlõ bimsbeton yapõ elemanlarõnda ise QA=qa.1.b olarak hesaplanõr. Sonra
yüklemeye tekrar başlanarak ve bu kerre dakikadaki yükleme hõzõ qa/4 olacak bir hõz ile yüklemeye,
denenen eleman kõrõlõncaya kadar devam edilir. Yüklemeler sõrasõnda oluşan çatlaklar dikkatle
izlenerek, yerleri bir krokiye o andaki yük değeri ile birlikte işlenir. Kõrõlma anõndaki yük kaydedilir.
Teçhizatlõ bimsbeton yapõ elemanõnõn emniyet katsayõsõ (döşeme plaklarõ, çatõ plaklarõ ve lentolar
için)
Qk + R + G
n=
QA + G
Düşey ve yatay duvar elemanlarõnda ise emniyet katsayõsõ formülleri ile bulunur.
Qk + R + G
n=
QA + G
Burada;
b =Teçhizatlõ bimsbeton yapõ elemanõnõn genişliği (m)
l =Eİemanõn serbest açõklõğõ (m)
Qk=Kõrõlma yükü (kgf, N)
QA=Anma yüküne tekabül eden yükleme (kgf, H)
13
qa=Elemanõn anma yükü

R = Yükleme düzeninin numuneye etki eden toplam ağõrlõğõ (kg, N)
G = Elemanõn kendi kütlesi (kg, H) dir.
Sonuçlarõn virgülden sonra yüzde hanesine kadar hesaplanarak 1.2.2.7'ye uyup uymadõğõna bakõlõr.
2.3.6 - Rutubet Miktarõnõn Tayini Deneyi

Madde 2.3.5'de açõklanan deney bittikten sonra elemanõn ortalarõndan ve bir yüzünden karşõ yüzüne
kadar uzanan iki deney numunesi kesilerek çõkarõlõr. Bu deney numuneleri üzerinde elemanõn
karşõlõklõ iki yüzeyi ile alt kõsõmlar bulunmalõ ve en küçük boyutu 5 cm den küçük olmamalõdõr.
Bu deney numuneleri kesilip çõkarõlmalarõndan sonra hemen tartõlarak ağõrlõklarõ bulunur (W 1).
Sonra bir etüvde 110°C± 5°C sõcaklõkta değişmez ağõrlõğa gelinceye kadar kurutulduktan sonra tekrar
tartõlarak kuru ağõrlõk (W 2) bulunur. Kurutmanõn son 4 saatlik süresi içinde ağõrlõktaki azalmanõn %0,2
den fazla olmamasõ halinde bu son ağõrlõk kuru ağõrlõk olarak kabul edilir.
Ağõrlõkça rutubet miktarõ
W1 − W2
n= X 100
W2
formülü ile bulunur.
Burada;
r=Rutubet miktarõ (kütlece, %)
W 1=Deney numunesinin ilk kütlesi (g)
W 2-Deney numunesinin kuru kütlesi (g) dõr.
Sonucun Madde 1.2.2.8'e uygun olup olmadõğõna bakõlõr.
2.4 - DEĞERLENDİRME
Deneyler standarddaki sõraya göre yapõlõr.Muayene ve deneylerde numune takõmõnda bulunan
numunelerin Çizelge -11'de verilen kabul edilebilir kusurlu sayõsõnõ geçmesi halinde o numune
takõmõnõn alõnmõş olduğu partinin standarda aykõrõ olduğu anlaşõlõr.
Muayene ve deneylerde numune takõmõnda bulunan numunelerin çizelge -11'de verilen kabul
edilebilir kusurlu sayõsõna eşit veya daha az olmasõ halinde o numune takõmõnõn alõnmõş bulunduğu
partinin standarda uygun olduğu anlaşõlõr.
2.5 - MUAYENE VE DENEY RAPORU

Muayene ve deney raporunda en az aşağõdaki bilgiler bulunmalõdõr
- Muayenenin ve deneyin yapõldõğõ yerin ve laboratuvarõn, muayene ve deneyi yapanõn ve/veya
raporu imzalayan yetkililerin adlarõ, görev ve meslekleri,
- Muayene ve deney tarihi,
- Numunenin tanõtõlmasõ,
- Muayene ve deneyde uygulanan standardlarõn numaralarõ,
- Sonuçlarõn gösterilmesi,
- Muayene ve deney sonuçlarõnõ değiştirebilecek faktörlerin sakõncalarõnõ gidermek üzere alõnan
tedbirler,
-Uygulanan muayene ve deney metotlarõnda belirtilmeyen veya mecburi görülmeyen, fakat muayene
ve deneyde yer almõş olan işlemler,
- Standarda uygun olup olmadõğõ,
- Rapor tarih ve numarasõ.
3 - PÎYASAYA ARZ
3.1 - AMBALAJLAMA
Bimsbeton yapõ elemanlarõ ambalajlõ veya ambalajsõz piyasaya arz edilebilir. Bimsbetondan mamul
yapõ elemanlarõnõn ambalajlõ olarak piyasaya sunulmasõ halinde Madde 3.2'de belirtilen işaretler
ambalaj üzerinde de bulunmalõdõr.
14
3.2 - İŞARETLEME
Bimsbeton yapõ elemanlarõnõn uygun bir yerine kolayca okunacak ve silinip bozulmayacak şekilde en
az aşağõdaki bilgiler yazõlmõş olmalõdõr.
-İmalatçõ firmanõn ticari unvanõ veya kõsa adõ, adresi veya varsa tescilli markasõ,
-Madde 1.1.1'dc belirtilen kuvars kumlu (KK) ve kuvars kumsuz (KZ) olduğuna dair işaretler ile
teçhizatlõ olup olmadõğõna dair işaretler,
-Çizelge-5'de belirtilen tanõtõm işaretleri,
-Bu standardõn işaret ve numarasõ (TS 2823) şeklinde,
-Teçhizatlõ bimsbetondan mamul yapõ elemanlarõnda bunlara ek olarak Madde 1.1.2'de verilen
işaretler ve anma yükü de belirtilmelidir.
Bu bilgiler gerektiğinde yabancõ dilde de yazõlabilir.
4 - ÇEŞİTLÎ HÜKÜMLER
4.1- İmalatçõ veya satõcõ, bu standarda uygun olarak imal edildiğini beyan ettiği bimsbetondan mamul
yapõ elemanlarõ için, istendiğinde, standarda uygunluk beyannamesi vermek veya göstermek
zorundadõr. Bu beyannamede satõş konusu bimsbetondan mamul yapõ elemanõnõn:
- Madde l deki özeliklerde olduğunun,
- Madde 2 deki muayene ve deneylerin yapõlmõş ve uygun sonuç alõnmõş bulunduğunun, belirtilmesi
gerekir.
4.2 - Madde 1.2.1'de verilen malzeme özellikleri üreticiye bir fikir vermek üzere verilmiş olup, yapõlan
muayene ve deneylerde aranmaz.
4.3 - İhracat söz konusu olduğunda TSE’den gerekli izin alõnmasõ şartõyla farklõ boyutlarda üretim
yapõlabilir.
ATIF YAPILAN TÜRK STANDARDLARI

TS 2756
TS 3529
15
16
17
18
Şekil 4-Kesme yükünün uygulanõşõ
NOT-A yükü ile yapõlan yükleme şekli yanlõştõr. Doğru olan yükleme şekli F yükü ile uygulanan
yüklemedir.
19
20
BİMSBETON YAPI ELEMANLARI RÖTRE DENEYİ ÖLÇÜ PİMLERİ

Föy-1
21
BİMSBETON YAPI ELEMANLARI EMNİYET KATSAYISI DENEY DÜZENİ

FÖY - 2
22
TADİL FİŞİ
TS 2823 "BiMSBETONDAN HAMUL YAPI ELEMANLARI" Standardõ
Teknik Kurulumuzun 22,8.1988 Tarihli Toplantõsõnda
Aşağõdaki Şekilde Tadil Edilmiştir.
ESKİ METİN
1.1.3 - Türler
- Boşluklu Duvar Bloklarõ (BDB)
- Dolu Duvar Bloklarõ (DDB)
- özel Yarõklõ Dolu Duvar Bloklarõ (SW) olmak üzere üç türe,
YENİ METİN
1.1.3 - Türler
- Boşluklu Duvar Bloklarõ (BDB),
- Boşluklarõ Dolgulu Duvar Bloklarõ (BDDB) (Föy-3),
- Dolu Duvar Bloklarõ (DDB),
- Özel Yarõklõ Dolu Duvar Bloklarõ (SW) olmak üzere dört türe,
1.2.1.7 - Maddesinin ilavesi
YENİ METİN
1.2.1.7 - Boşluklarõ Doldurmada Kullanõlacak Malzeme

Boşluklarõ dolgulu duvar bloklarõnõn boşluklarõnõ doldurmada en büyük dane büyüklüğü 8 mm ve
3
anma birim hacim ağõrlõğõ 15 kg/m olan TS 2193'e uygun polistiren granül doldurulmalõdõr. Daha
sonra buharla şişirilen bu granüller birbirleri ile ve blok gövdesi ile kaynaşmõş olmalõdõr.
ESKİ METİN
1.2.2.2 Maddesi 1.paragrafõ
1.2.2.2 - Boşluklar ve Et Kalõnlõklarõ

bloklarõ bir veya iki sõra boşluklu, genişliği 200 mm - 300 mm olanlar iki, üç, dört sõra boşluklu,
genişliği 365 mm olanlar ise 4 sõra boşluklu olmalõdõr. Duvar bloklarõnõn her iki alõn yüzeyinde harç
cebi (d1,d2) bulunmalõdõr (Şekil-1) Boşluklu duvar bloklarõnõn boyuna iç bölme kirişlerini enine kirişler
karşõlamalõdõr. 390 mm ve 490 mm uzunluğundaki 3 ve 4 sõra boşluklu yapõ elemanlarõnõn enine
kirişleri, õsõ yolunu uzatmak için birbirine şaşõrtmalõ bir şekilde yapõlmalõ, boşluklar ise simetrik
olmalõdõr. Bimsbetondan mamul boşluklu duvar bloklarõnõn Şekil-1'de (f) ile gösterilen tabanõna ait
örtü kalõnlõğõ en az 10 mm olmalõdõr.
YENİ METİN
1.2.2.2 - Boşluklar ve Et Kalõnlõklarõ

bloklarõ bir veya iki sõra boşluklu, genişliği 200 mm - 300 mm olanlar iki, üç, dört sõra boşluklu,
genişliği 365 rom olanlar ise 4 sõra boşluklu olmalõdõr. Duvar bloklarõnõn her iki alõn yüzeyinde harç
cebi (d^, d£) bulunmalõdõr (Şekil - 1). Boşluklarõ dolgulu duvar bloklarõnda kenarlarda karşõlõklõ geçme
sağlayacak şekilde lamba zõvana bulunmalõdõr (Föy-3). Boşluklu duvar bloklarõnõn boyuna iç bölme
kirişlerini enine kirişler karşõlamalõdõr. 390 mm ve 490 õran uzunluğundaki 3 ve 4 sõra boşluklu yapõ
elemanlarõnõn enine kirişleri, õsõ yolunu uzatmak için birbirine şaşõrtmalõ bir şekilde yapõlmalõ,
boşluklar ise simetrik olmalõdõr. Bimsbetondan mamul boşluklu duvar bloklarõnõn Şekil-1'de (f) ile
gösterilen tabanõna ait örtü kalõnlõğõ en az 10 mm olmalõdõr.
23
ESKi METiN

YENi METiN

Statik çalõşmaya katõlmayan asmolen bloklarda basõnç mukavemeti aranmaz.
ESKÎ METİN

2
2
Yapõ Elemanõ Tipi Birim (N/mm )
Türü ve Cinsi Hacim
3
Kg/m
Boşluklu Bloklar 600 20 (2.0) 25 (2,5) 0.6/25 BDB

40 (4,0) 50 (5.0) 0,6/50 BDB
700 20 (2.0) 25 (2.5) 0.7/25 BDB
40 (4.0) 50 (5,0) 0,7/50 BDB
800 20 (2.0) 25 (2,5) 0,8/25 BDB
40 (4.0) 50 (5,0) 0,8/50 BDB
1000 20 (2.0) 25 (2,5) 1,0/25 BDB
40 (4.0) 50 (5,0) 1,0/50 BDB
Dolu Dolu Duvar 800 20 (2.0) 25 (2,5) 0.8/25 DDB
Bloklar Bloklarõ 900 40 (4,0) 50 (5,0) 0,9/50 DDB
1100 60 (6,0) 75 (7,5) 1,1/75 DDB
1600 120(12,0) 150(15,0) 1,6/150 DDB
Özel Yarõklõ 600 20 (2.0) 25 (2.5) 0,6/25 SW
Dolu Duvar 700 20 (2,0) 25 (2,5) 0,7/25 SW
Bloklarõ 800 40 (4,0) 50 (5,0) 0,8/50 SW
Asmolon Statik 150(15,0) 200(20,0) 1,6/200 KAB
Çalõşan
Bloklar Statik
Çalõşmayan
1000 15 (1,5) 20 (2,0) 1,0/20 AB
Yalõtõm Plaklarõ 700 20 (2,0) 25 (2,5) 0,7/25 YP

Döşeme, Çatõ Plaklarõ 1000 40 (4,0) 50 (5,0) 1,0/50 DP,ÇP
Elemanlarõ
Kapõ, Pencere Lentolarõ 1600 120(12,0) 150(15,0) 1,6/150 L
24
YENİ METİN

2
Yapõ Elemanõ Tipi Birim (N/mm2)
ve Cinsi Türü Hacim
3
Kg /m
Boşluklu Bloklar ve 600 20 (2,0) 25 (2.5) 0,6/25 BDB

Boşluklarõ Dolgulu Duvar 40 (4.0) 50 (5.0) 0.6/50 BDB
Bloklarõ 700 20 (2.0) 25 (2.5) 0.7/25 BDB
40 (4.0) 50 (5.0) 0.7/50 BDB
800 20 (2.0) 25 (2.5) 0.8/25 BDB
40 (4.0) 50 (5.0) 0.8/50 BDB
1000 20 (2,0) 25 (2.5) 1.0/25 BDB
40 (4.0) 50 (5.0) 1.0/50 BDB
Dolu Dolu 800 20 (2.0) 25 (2.5) 0.8/25 DDB
Bloklar Duvar 900 40 (4.0) 50 (5.0) 0.9/50 DDB
Bloklarõ 1100 60 (6,0) 75 (7.5) 1,1/75 DDB
1600 120(12.0) 150(15.0) 1.6/150 DDB
özel Yarõklõ 600 20 (2.0) 25 (2.5) 0.6/25 SW
Dolu Duvar 700 20 (2.0) 25 (2.5) 0.7/25 SW
Bloklarõ 800 40 (4.0) 50 (5.0) 0.8/50 SW
Asmolen Statik 1600 150(15,0) 200(20,0) 1,6/200 KAB
Bloklar Çalõşan
Statik 1000 — — 1,0/20 AB

Çalõşmayan
Yalõtõm Plaklarõ 700 20 (2.0) 25 (2.5) 0,7/25 YP
Döşeme, Çatõ Plaklarõ 1000 40 (4.0) 50 (5.0) 1,0/50 DP.ÇP
Elemanlarõ
Kapõ, Pencere 1600 120(12,0) 150(15,0) 1,6/150 L
Lentolarõ
25
ESKİ METÎN

Yüzlerindeki Harç Cebinin Ortalama Boyutlan
ölçüler mm'dir.
Sayõsõ a1 a2
100 490 185/240 1 sõra 30 30 25 - - -
- 150 490 boşluklu 30 30 25 - - -
-
190 490 30 30 25 - - -
100 390 30 30 25 40 -
150 390 30 30 25 80 -
190 390 30 30 25 120 -
100 390 2 sõra 20 20 20 40 -
100 390 boşluklu 30 30 25 40
2 sõra
150 390 boşluklu 30 30 25 80 -
150 390 30 30 25 90 -
190 390 30 30 25 120 -
190 390 30 30 25 130 - 20
1)
200 390 50 35 30 80 -
250 390/240 50 35 30 140
300 390/240 55 35 40 140 -
190 330 3 sõra 20 25 20 130 -
190 390 boşluklu 30 30 30 120 -
3)
200 390 35 30 30 80 60
250 390/240 35 30 30 140 60
300 390/240 35 35 35 140 60
200 390 4 sõra 30 30 30 80 -
boşluklu
250 390/240 30 30 30 140 -
2)
300 390/240 30 30 30 140 -
365 490/240 30 30 30 160 -
olmalõdõr.
daha arttõrõlõr.
26
YENÎ METİN
ÇIZELGE -2 Teçhizatsõz Bimsbetondan Mamul Duvar Bloklarõnõn Et Kalõnlõklarõ ve Alõn

Yüzlerindeki Harç Cebinin Ortalama Boyutlarõ
ölçüler mm'dir.
Sayõsõ a1 a2
100 490 185/240 1 sõra 30 30 25 - - -
- 150 490 boşluklu 30 30 25 - - -
-
190 490 30 30 25 - - -
100 390 30 30 25 40 -
150 390 30 30 25 80 -
190 390 30 30 25 120 -
100 390 2 sõra 20 20 20 40 -
100 390 boşluklu 30 30 25 40
2 sõra
150 390 boşluklu 30 30 25 80 -
150 390 30 30 25 90 -
190 390 30 30 25 120 -
190 390 30 30 25 130 - 20
1)
200 390 50 35 30 80 -
250 390/240 50 35 30 140
300 390/240 55 35 40 140 -
190 330 3 sõra 20 25 20 130 -
190 390 boşluklu 30 30 30 120 -
3)
200 390 35 30 30 80 60
250 390/240 35 30 30 140 60
300 390/240 35 35 35 140 60
200 390 4 sõra 30 30 30 80 -
boşluklu
250 390/240 30 30 30 140 -
2)
300 390/240 30 30 30 140 -
365 490/240 30 30 30 160 -
olmalõdõr.
daha arttõrõlõr.
27
Föy 3 ün İlave edilmesi

BOŞLUKLU DOLGULU DUVAR BLOKLARI
WALL BLOCKS WITH INFILLED CAVITIES
Föy-3
±2
AA± A B C d e F G H K L M N O P
min ±2 ±1 ±5 ±5 ±1 ±5 ±2 min min ±5 ±5 ±5 ±5
100 27 14 4 38 28 4 36 15 40 202 25 23 30 30
150 27 14 4 88 28 4 86 15 80 200 29 23 35 35
190 27 14 4 128 28 4 126 15 120 200 29 23 35 35
28
TS 2823/Eylül 1986 "Bimsbetondan Mamul Yapõ Elemanlarõ"

Standardõ Teknik Kurulumuzun 17 Aralõk 1996 Tarihli
Toplantõsõnda Aşağõdaki Şekilde Tadil Edilmiştir.
ESKİ METİN

Çizelge - 11'de öngörülen sayõda deney numunesi alõnõr. Büyük boyutlu teçhizattõ elemanlar ile
asmolen bloklarda birim hacim ağõrlõğõ tayini için taş kesme testeresi ile uygun büyüklükte numune
kesilerek kullanõlõr. Deney numunelerinin karşõlõklõ taban yüzleri teçhizattõ elemanlarda 150 mm x 150
mm kare prizma şeklinde olup kalõnlõklarõ en az 50 mm olmalõdõr. Asmolen bloklardan çõkarõlacak
birim hiçim ağõrlõk deneyine ait numune boyutlarõ ise (150 mm x 150 mm x Asmolen et kalõnlõğõ mm)
olmalõdõr.
YENİ METİN

Çizelge - 11'de öngörülen sayõda deney numunesi alõnõr. Büyük boyutlu teçhizatlõ elemanlarda birim
hacim ağõrlõğõ tayini için taş kesme testeresi ile uygun büyüklükte numune kesilerek kullanõlõr. Deney
numunelerinin karşõlõklõ taban yüzleri teçhizattõ elemanlarda 150 mm x 150 mm kare prizma şeklinde
olup kalõnlõklarõ en az 50 mm olmalõdõr.
29
TS 2823/Eylül 1986 "Bimsbetondan Mamul Yapõ Elemanlarõ"

Standardõ Teknik Kurulumuzun 13 Ekim 1998 Tarihli
Toplantõsõnda Aşağõdaki Şekilde Tadil Edilmiştir.
ESKİ METİN
ÇİZELGE 2 -Teçhizatsõz Bimsbetondan Mamul Duvar Bloklarõnõn Et Kalõnlõklarõ ve Alõn

Yüzlerindeki Harç Cebinin Ortalama Boyutlarõ
ölçüler mm'dir.
En Boy Yük Biçimi Boyuna Enine Kalõnlõğõ Genişlik Genişlik Derinlik
b l h ve (min) 81 (min) a2 (min) c d1 ±5 d2±5 e±2
Sayõsõ
100 490 1 sõra 30 30 25 - - 201)
150 490 boşluklu 30 30 25 - -
190 490 30 30 25 - -
100 390 30 30 25 40 -
185/240
150 390 30 30 25 80 -
190 390 30 30 25 120 -
100 390 2 sõra 30 30 25 40 -
150 390 boşluklu 30 30 25 80 -
190 390 30 30 25 120 -
200 390 50 35 30 80 -
250 390/240 50 35 30 140 -
300 390/240 55 35 40 140 -
200 390 3 sõra 35 30 30 80 60
boşluklu
250 390/240 35 30 30 140 60
3)
300 390/240 35 35 35 140 60
200 390 4 sõra 30 30 30 80 -
boşluklu
250 390/240 30 30 30 140 -
2)
300 390/240 30 30 30 140 -
365 490/240 30 30 30 160 -
1) 365 mm ve 490 mm boyundaki yapõ elemanlarõnõn alõn yüzeyindeki harç cebi derinliği 15 mm
olmalõdõr.
daha arttõrõlõr.
3) 3 sõra boşluklu 250 mm enindeki bloklarda a,. a2 ve c et kalõnlõğõ 30 mm olabilir.
30
YENİ METİN

Yüzlerindeki Harç Cebinin Ortalama Soyutlan
ölçüler mm'dir.
b l h ve (min) (min) (min) c d1 ±5 k d2±5 e±2
Sayõsõ a1 a2
100 490 185/24 1 sõra 30 30 25 - - -
- 150 490 0 boşlukl 30 30 25 - - -
u -
190 490 30 30 25 - - -
100 390 30 30 25 40 -
150 390 30 30 25 80 -
190 390 30 30 25 120 -
100 390 2 sõra 20 20 20 40 -
100 390 boşluklu 30 30 25 40
2 sõra
150 390 boşluklu 30 30 25 80 -
150 390 30 30 25 90 -
190 390 30 30 25 120 -
190 390 30 30 25 130 - 20
1)
200 390 50 35 30 80 -
250 390/24 50 35 30 140
0
300 390/24 55 35 40 140 -
190 0
330 3 sõra 20 25 20 130 -
190 390 boşluklu 30 30 30 120 -
3)
200 390 35 30 30 80 60
250 390/24 35 30 30 140 60
300 0
390/24 35 35 35 140 60
200 0
390 4 sõra 30 30 30 80 -
boşluklu
250 390/24 30 30 30 140 -
2)
300 0
390/24 30 30 30 140 -
365 0
490/24 30 30 30 160 -
0
olmalõdõr.
daha arttõrõlõr.
31

2823 Bimsbetondan Mamul Yapı Elemanları

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

2823 Bimsbetondan Mamul Yapı Elemanları

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UDK 622.353.691.

327 TÜRK STANDARDI TS 2823 /Eylül 1986

0 - KONU, TARİF, KAPSAM...................................................................................... 1

BlMSBETONDAN MAMUL YAPI ELEMANLARI

0 - KONU, TARİF, KAPSAM

0.2.2 - Bims Agregasõ

0.2.4 - Bimsbetondan Mamul Yapõ Elemanlarõ

0.2.5 - Anma Yükü

Birim hacim ağõrlõğõ değerlerine göre;

1.2.1 - Malzeme Özellikleri

ÇİZELGE -1 Bims Agregasõnõn Birim Ağõrlõğõ

Bims Agrega Maksimum Kuru Maksimum Kuru

1.2.1.3 - Teçhizat Çeliği

1.2.1.5 - Katkõ Maddeleri

1.2.1.6 - Bimsbetonun Karõşõm Hesabõ Esaslarõ

1.2.1.7 - Boşluklarõ Doldurmada Kullanõlacak Malzeme

1.2.2.1 - Şekil ve Gönyeden Sapma

ÇİZELGE 2 - Teçhizatsõz Bimsbetondan Mamul Duvar Bloklarõnõn Et Kalõnlõktan ve Alõn

ÇIZELGE -3 Dolu Yarõklõ Bimsbeton Elemanlarõnda Bulunacak Yarõklarõn Adet ve Boyutlarõ

Blok eni Yarõk adedi Yarõk genişliği Yarõk mesafesi

ÇIZELGE - 4 Bimsbetondan Mamul Asmolen Bloklarõn Et Kalõnlõklarõ

1.2.2.3 - Birim Hacim Ağõrlõğõ

ÇÎZELGE - 5 Teçhizatlõ ve Teçhizatsõz Bimsbetondan Mamul Yapõ Elemanlarõnõn Birim Hacim

Boşluklu Bloklar 600 20 (2.0) 25 (2,5) 0.6/25 BDB

Yalõtõm Plaklarõ 700 20 (2,0) 25 (2,5) 0,7/25 YP

1.2.2.4 - Basõnç Mukavemeti

1.2.2.5 - Kesme Yükü

1.2.2.7 - Emniyet Katsayõsõ

ÇIZELGE - 6 Teçhizatlõ Bimsbetondan Mamul Yapõ Elemanlarõnõn Emniyet Katsayõsõ (Kõrõlma

Kapõ ve Pencere Lentolarõ 2.0

Duvar Düşey Duvar Elemanõ 1,9

1.2.2.8 - Rutubet Miktarõ

1.3 - BOYUT VE TOLERANSLAR

ÇÎZELGE - 7 Teçhizatlõ Blmsbetondan Mamul Yapõ Elemanlarõnõn Boyutlarõ

ÇÎZELGE - 8 Teçhizatsõz Bimsbetondan Mamul Yapõ Elemanlarõnõn Boyutlarõ

1.4 - ÖZELİK, MUAYENE VE DENEYLER

ÇÎZELGE - 9 Özelik, Muayene ve Deneyler

2 - NUMUNE ALMA, MUAYENE VE DENEYLER

2.1.1 - Parti ve Numune Alma

ÇÎZELGE - 10 Parti Büyüklüğüne Göre Numune Takõmõ Büyüklüğü

Parti Büyüklüğü (Partideki Yapõ Numune Takõmõ Büyüklüğü (Numune

35000 'e kadar 28

2.2 - MUAYENE VE DENEYLER

2.2.2 - Boyutlarõn Ölçülmesi

2.2.3 - Boşluk ve Et Kalõnlõklara

Numune Takõmõ Deneyler ve Uygulanacağõ Kabul Edilebilir

Birim Basõ Rötre Emniyet Kesme

2.3.1 - Birim Hacim Ağõrlõğõ Tayini Deneyi

2.3.1.1 - Deney Numunesi

Bulunan sonuçlarõn Madde 1.2.2.3'de belirtilenlere uygun olup olmadõğõna bakõlõr.

2.3.2 - Basõnç Mukavemeti Tayini Deneyi

2.3.2.1 - Deney Numunesi

Kollarõ yapõ elemanõnõn en büyük boyutunu ölçebilecek uzunlukta ve 0,1 mm duyarlõkta,

Bimsbeton duvar bloklarõnõn basõnç mukavemeti, aşağõdaki formülle bulunur.

2.3.3.1 - Deney Numunesi

2.3.4 - Rötre Deneyi

formülü ile hesaplanõr.

Sonucun Madde 1.2.2.6'ya uygun olup olmadõğõna bakõlõr.

2.3.5,1 - Deney (Dört Noktalõ Eğilme Metoduna Göre)

qa=Elemanõn anma yükü

2.3.6 - Rutubet Miktarõnõn Tayini Deneyi

Ağõrlõkça rutubet miktarõ

2.5 - MUAYENE VE DENEY RAPORU

ATIF YAPILAN TÜRK STANDARDLARI