Professional Documents
Culture Documents
TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS 11 EN 10242
Nisan 2000
ICS 23.040.40
https://www.tse.org.tr/turkish/abone/Kapak.asp?STDNO=21948 27.10.2004
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÖNSÖZ
− Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN 10242 (1994 + A1:1999 + AC 1999) standardı esas
alınarak, TSE Metalurji Hazırlık Grubu’nca TS 11 (1978)’in revizyonu olarak hazırlanmış ve TSE
Teknik Kurulunun 26 Nisan 2000 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilmiş ve 31
Ekim 2000 tarihli Teknik Kurul toplantısında da tadil edilerek yayımına karar verilmiştir.
− Teknik Kurul, ayrıca bu standardın mecburî yürürlüğe konulmasını uygun bularak, ilgili Bakanlığa
önerilmesini kabul etmiştir.
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
İÇİNDEKİLER
1 - KAPSAM............................................................................................................... 1
2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAR ......................................................................... 1
3 - BORU BAĞLANTI PARÇALARININ TİPLERİ ..................................................... 2
4 - TERİMLER ............................................................................................................ 4
4 - TERİMLER ............................................................................................................ 5
4.1 - BAĞLANTI PARÇASI ................................................................................................ 5
4.2 - BİRLEŞTİRİCİ VİDA DİŞLERİ ................................................................................... 5
4.3 - BAĞLAMA DİŞLERİ .................................................................................................. 5
4.4 - BAĞLANTI PARÇASI BOYUTU ................................................................................ 5
4.5 - DİŞ BOYUTUNUN GÖSTERİLİŞİ.............................................................................. 5
4.6 - ANMA BOYUTU; DN ................................................................................................. 5
4.7 -TAKVİYE .................................................................................................................... 5
4.8 - İLÂVE PARÇA........................................................................................................... 5
4.9 - ÇIKIŞ......................................................................................................................... 5
4.10 - AYNI EKSENLİ ÇIKIŞLAR....................................................................................... 5
4.11 - KOL......................................................................................................................... 5
4.12 - KONİK HAVŞA ........................................................................................................ 6
4.13 - YÜZEYDEN - YÜZEYE BOYUT .............................................................................. 6
4.14 - YÜZEYDEN - MERKEZE BOYUT ........................................................................... 6
4.15 - BAĞLAMA MESAFESİ ............................................................................................ 6
5 - MALZEME............................................................................................................. 6
5.1 - BORU BAĞLANTI PARÇASI MALZEMESİ ............................................................... 6
5.1.1 - Temper Dökme Demir ......................................................................................................... 6
5.1.2 - Diğer Demir Malzemeler...................................................................................................... 6
5.2 - SICAK DALDIRMA İLE ÇİNKO KAPLAMA ................................................................ 6
5.2.1 - Çinko Kaplamanın Kimyasal Bileşimi .................................................................................. 6
5.2.2 - Birim Yüzeyde Kaplama Kütlesi .......................................................................................... 7
5.2.3 - Çinko Kaplama Yüzey Şartları............................................................................................. 7
5.3 - BORU BAĞLANTI PARÇALARI SEVKİYAT ŞARTLARI ............................................ 7
6 - KISA GÖSTERİLİŞ ............................................................................................... 7
7 - BOYUT VE TOLERANSLAR ................................................................................ 8
8 - DİŞLER ................................................................................................................. 9
8.1 - VİDA DİŞİ SEÇİMİ..................................................................................................... 9
8.1.1 - Bağlantı Vida Dişleri ............................................................................................................ 9
8.1.2 - Bağlantı Vida Dişleri ............................................................................................................ 9
8.2 - VİDA DİŞİ EKSENİ .................................................................................................... 9
8.3 - KONİK HAVŞA .......................................................................................................... 9
9 - İMALAT............................................................................................................... 10
10 - GEREKLİ ÖZELLİKLER ................................................................................... 10
10.1 - MÜSAADE EDİLEN ÇALIŞMA BASINCI VE SICAKLIK..........................................10
10.2 - TASARIM DAYANIMI .............................................................................................11
10.3 - MONTAJ ................................................................................................................11
11 - MUAYENE VE DENEYLER .............................................................................. 11
11.1 - TEMPER DÖKME DEMİR ......................................................................................11
11.2 - SICAK DALDIRMA ÇİNKO KAPLAMA ...................................................................11
11.3 - VİDA DİŞLERİ ........................................................................................................11
11.3.1 - Birleştirme Vida Dişleri .................................................................................................... 11
11.3.2 - Bağlama Vida Dişleri ....................................................................................................... 11
11.3.3 - Vida Diş Ekseni ............................................................................................................... 12
11.4 - SIZDIRMAZLIK DENEYİ.........................................................................................12
11.5 - GÖZ İLE YAPILAN SON MUAYENE ......................................................................12
11.6 - YÜKSEK PERFORMANSLAR İÇİN KABUL DENEYLERİ ......................................12
2
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
1 - KAPSAM
Bu standard, temper dökme demirden yapılmış, diş açılmış boru bağlantı parçalarının tasarım ve
performans özelliklerini kapsar. Genel amaçlı, boru bağlantı parçaları bu standardda belirlenmiş
basınç ve sıcaklık sınırları içindeki sıvıların ve gazların taşınmasıdır. Boru bağlantı parçaları, TS 61-
210 (ISO 7-1)’e uygun, çapları 3,16 mm (1/8”)’den 152,4 mm (6”) kadar, vida dişi açılmış bağlantı
elemanlarıdır.
Belirlenmiş basınç ve sıcaklık sınırlarının dışında kullanım şartları için gerekli bilgiler imalatcı
tarafından verilmelidir.
1
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
2
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
3
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
4
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
4 - TERİMLER
Bu standardın amacı için aşağıdaki terimler ve tanımlar kullanılmıştır.
NOT 1 - Anma boyutu DN’yi takip eden uygun sayı ile gösterilir.
NOT 2 - Parça boyutu ile anma boyutu (DN) arasındaki ilişki Ek D’de bilgi olarak verilmiştir.
NOT 3 - Anma boyutu (DN) parça boyutu’nun kısa gösterilişi için kullanılmamalıdır.
4.7 -TAKVİYE
İç vida dişli bağlantı parçalarının, ağız dış çapları üstünde band veya kordon şeklindeki ilâvedir.
Bant Kordon
4.9 - ÇIKIŞ
TS 61-210 (ISO 7-1)’e göre diş açılmış, boru, boru bağlantı parçası veya diğer bir elemana (boru,
ekleme parçasına) bağlanan parçanın iç veya dış diş açılmış ağız kısımlarıdır.
4.11 - KOL
T, kavisli T veya istavrozların yan çıkışlardır.
5
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
5 - MALZEME
5.1 - BORU BAĞLANTI PARÇASI MALZEMESİ
Beyaz temper dökme demir için : Sınıf EN-GJMW 4000-05 veya EN-GJMW 350-04
Siyah temper dökme demir için : Sınıf EN-GJMB 350-10 veya EN GJMB 300-06.
NOT - Diğer demir malzemelerden yapılan boru bağlantı parçaları için (Madde 5.1.2) müşteri ile
anlaşarak alternatif çinko kaplama yapılabilir.
6
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
Ortalama çinko kalınlığı S , µm olarak, aşağıdaki formül ile tahmini olarak hesaplanabilir.
MA
S =
7,2
Burada;
2
MA : Birim yüzey alandaki çinko kaplama kütlesidir (g/m )
6 - KISA GÖSTERİLİŞ
6.1 - Boru bağlantı parçaları Çizelge 2’de verilen vida dişi türüne (Madde 8.1.1) ve seçilen malzemeye
(Madde 5.1.1) göre ifade edilen kısa gösteriliş “simge” ‘leri ile tanımlanmalıdırlar.
6.3 - Boyutsal olarak standardlaştırılan tipler ve boyutları Çizelge 8 - Çizelge 26’da verilmiştir.
6.4 - Somunlar ve yan çıkışlı dirsekler (Tip Za1 ve Za2) hariç, boru bağlantı parçalarının iç vidalı çıkış
ağızları bant veya kordon şeklinde takviye edilmelidir.
6.5 - İmalâtçı boru bağlantı parçalarını daha sonra ayrılabilecek şekilde bitişik (takviyeli) olarak imal
edebilir. Ek yeri yüksekliği band veya kordon’dan fazla olmamalıdır.
6.6 - Kontra somunlar düz veya çıkıntılı-girintili olabilir ve bir yüzeyi işlenebilir.
6.7 - Çizelge 25 ve Çizelge 26, iki tip rakor’u ve kısa gösterilişlerini vermektedir. Diğer conta oturma
yatağı tasarımları ve oturma malzemelerinin (contaların) bu standarda uygunluğu için (Çizelge 25 ve
Çizelge 26’daki) boyutlar ve bu standardın diğer özellikleri de sağlanmalıdır. Rakorlar özel kısa
gösterilişe sahip değildir.
7
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
7 - BOYUT VE TOLERANSLAR
7.1 - Boru bağlatı parçalarının boyutları Çizelge 8 - Çizelge 26’da verilenlere uygun olmalıdır. En
büyük veya en küçük boyutlar belirtilmediğinde yüzeyden - yüzeye ve yüzeyden - merkeze olan
boyutların toleransları Çizelge 3’de verilmiştir.
NOT 1 - Parantez içinde verilen parça boyutları seçmeli boyutlar olup sınırlı miktarda üretilmektedir.
NOT 2 - Parça toleransları, müşterek veya ayrı parça olarak tasarımlanmış rakorların yüzeyden -
yüzeye ve yüzeyden - merkeze olan boyutlar için verilen toleranslara, rakorların imal
edildikleri dökme demirin bileşimi ve kullanılan imalât metodunun etkisi nedeniyle her zaman
uymayabilir.
Ölçüler milimetredir.
Boyutlar Tolerans
< 30 ± 1,5
> 30 < 50 ± 2,0
> 50 < 75 ± 2,5
> 75 < 100 ± 3,0
> 100 < 150 ± 3,5
> 150 < 200 ± 4,0
> 200 ± 5,0
7.2 - Bağlama mesafeleri, tesisatın montajına yardım ve kılavuzluk için verilmiştir. Bağlama mesafeleri
doğruluğu Madde 7.1’de verilen toleranslara ve TS 61-210 (ISO 7-1)’de belirtilen vida dişi
toleranslarına bağlıdır. Çizelge 8 - Çizelge 26’da verilen “Z” boyutları boru ucundan parçanın
eksenine (Şekil 2) veya boru ucundan, boru ucuna olan mesafeyi (Şekil 3) veren ortalama
uzunluklardır.
Montaj boyutları, çizelgelerde verilen yüzeyden - yüzeye veya yüzeyden - merkeze olan boyutlarından
hesaplanır. Bağlanmış durumdaki ortalama uzunluk TS 61-210 (ISO 7-1)’de verilen boyutların
yuvarlatılmış değerleri Çizelge 4’de verilmiştir.
Diş boyutu (inç) 1/8 1/4 3/8 1/2 3/4 1 1 1/4 1 1/2 2 2 1/2 3 4 5 6
Vida dişi bağlama 7 10 10 13 15 17 19 19 24 27 30 36 40 40
mesafesi (mm)
8
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ŞEKİL 2 - Açısal Dağıtımı Olan Bağlantı Parçası ŞEKİL 3 - Tek Eksenli Bağlantı Parçası
Montaj Sınırı “Z” Montaj Sınırı “Z”
7.3 - Anahtar ağzı genişlikleri boru bağlantı parçalarının tasarımına bağlıdır ve imalâtçının isteğine
bırakılmıştır.
7.3.1 - Tapadaki anahtar ağzı kare olmalıdır. ¾ (inç) dahil daha küçük boru bağlantı parçalarında
anahtar ağzı altıgen olmalıdır. ¾ (inç) daha büyük parçalarda anahtar ağızları altıgen veya sekizgen
olabilir. Rakor parçaları üstündeki anahtar ağızlarında, rakor somunu hariç, altıgen, sekizgen veya
ongen olabilir.
7.3.2 - Anahtar ağızlarının köşelerde ölçülen en az derinlikleri Çizelge 5’de verildiği gibi olmalıdır. Somunlar
için havşa, anahtar ağzı derinliği Çizelge 5’de verilen asgarî boyutlarından daha küçük olmamalıdır.
Vida dişi boyutu 1/8 1/4 3/8 1/2 3/4 1 1 1/4 1 1/2 2 2 1/2 3 4
(inç)
Anahtar ağzı en 4 4 5 5 5,5 6 6,5 6,5 7 7 7,5 8
az derinliği (mm)
8 - DİŞLER
8.1 - VİDA DİŞİ SEÇİMİ
İç vida dişler üstünde, koniklik en az 90° ve yüzeydeki çap dişin en büyük çapından büyük olmalıdır.
9
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
Dış vida dişleri üstünde, koniklik en az 60° ve vida diş üstü çapı vida dişinin bu yüzeydeki en küçük
vida üstü çapından büyük olmamalıdır.
9 - İMALAT
Boru bağlantı parçaları, kullanımını olumsuz etkileyen malzemeler içermemelidir. Yüzeyleri düzgün
olmalı, kum, gaz boşluğu, çatlak ve diğer kullanımı engelleyen kusurlar bulunmamalıdır. Kusurları
gidermek için bazı yüzey işlemleri (ımpregnatıon) uygulanmamalıdır.
10 - GEREKLİ ÖZELLİKLER
10.1 - MÜSAADE EDİLEN ÇALIŞMA BASINCI VE SICAKLIK
Tüm boyutlar için Çizelge 6’da verilen sıcaklık sınırları içinde, izin verilen en yüksek çalışma
basınçlarına uygun olmalıdır. 120°C ile 300°C arasındaki ara basınç değerleri Şekil 4’de verilen
diyagramdan bulunur. Normal uygulamalarda boru bağlantı parçaları için düşük çalışma sıcaklığı -
20°C ‘dir.
10
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
Ortam sıcaklığında, basınç müsaade edilebilir en yüksek çalışma basıncının (Madde 10.1) 1,5 (bir
buçuk katından) az olmamak şartı ile Çizelge 7’de verilen basınç değerlerinin altında, rakorların
birleşme yerlerinden sızdırmasına müsaade edilebilir.
10.3 - MONTAJ
Vida dişleri Madde 8.1’e uygun boru bağlantı parçaları ile doğru bağlandığı zaman, normal olarak
bağlama sırasında uygulanan kuvvetlere dayanabilmelidir.
11 - MUAYENE VE DENEYLER
11.1 - TEMPER DÖKME DEMİR
İmalâtçı, temper dökme demir’in Madde 5.1.1’de belirtilen malzeme sınıfının özelliklerini karşıladığına
dair uygun ve yeterli sayıda deney yapıldığını ve sonuçlarının olumlu olduğunu kanıtlamalıdır.
TS 519 EN 1562’de belirtilen deney özelliklerine ek olarak imalâtçı, tüm boru bağlantı parçalarına iyi
bir yumuşatma tavı uygulaması, makinada işlemeden önce uygun deneylerin yapıldığını, belge ile
göstermeli, makinada işlemeden sonrada yeterli bir temperleştirmenin ve diğer ısıl işlemlerin
yapılmasını sağlamalıdır.
Sıcak daldırma çinko kaplanmış boru bağlantı parçaları, kaplama kalınlığının sıkılığı (compactness) ve
sürekliliği açısından numune alma plânına (örnek TS 2756 ISO 2859) uygun şekilde gözle kontrol
edilmelidir.
NOT - TS 5485 (ISO 7-2)’de ölçme konusunda tavsiye edilen sistemi verir, fakat dişlerin TS 61-210
(ISO 7-1)’a uygunluğunun ve eşdeğer sonuçları veren diğer ölçme sistemleri de kullanılabilir.
NOT - TS 6594 (ISO 228-2), ölçme konusunda tavsiye edilen sistemi verir, fakat dişlerin TS 61-200
(ISO 228-1) uygunluğunun ve eşdeğer sonuçları veren diğer ölçme sistemleride kullanılabilir.
11
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
veya,
12
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
Redüksiyonsuz ikiden fazla çıkışlı, çıkış çapları eşit olmayan boru bağlantı parçaları aşağıdaki gibi
gösterilir.
a) B1 ve E1 çıkışları eşit, kolda daralma veya genişleme olan “T” ‘ler çıkış ölçüsü, ardından kolun
ölçüsü belirtilerek gösterilir,
b) Redüksiyonlu ikiz dirsek E2. Büyük çıkışın ölçüsünden sonra iki küçük çıkışın ölçüsü ile gösterilir.
c) Redüksiyonlu ıstavroz C1. Büyük çaplı çıkışın ölçüsü, ardından iki küçük (ancak eşit) kolların ölçüsü
ile gösterilir.
Redüksiyonlu ikiden fazla çıkışlı veya üç farklı çıkışı olan, fakat çıkış çapları eşit olmayan boru
bağlantı parçaları Şekil 5’de verildiği üzere “a” metoduna göre işaretlenir.
13
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
14 - İŞARETLEME
Döküm metodu ve bağlantı parçası boyutu nedeni ile işaretlemenin uygulamasında zorluk yok ise,
boru bağlantı parçalarına döküm aşamasında en az aşağıdaki bilgiler işaretlenmelidir.
a) İmalâtçı ismi veya markası;
b) Boru bağlantı parçası anma boyutu (Madde 4.4’de belirtildiği gibi).
Diğer işaretlemeler (a) ve (b) şıklarında verilen işaretler ile karışıklık yaratmamalıdır.
İşaret yerinin küçüklüğü nedeni ile boru bağlantı parçasının işaretlenmesinin pratik olmadığı durumda,
yukarıda (a) ve (b) şıklarındaki işaret detaylarının birisi veya ikisinin işaretlenmemesine, boru bağlantı
parçası üstünde hiç bir işaret olmaması şartı ile müsaade edilebilir.
14
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 8
Dirsekler A1 Dış vida dişli ve iç vida dişli Yan çıkışlı (Dağıtıcı) dirsekler
T’ler B1 dirsekler A4 istavrozlarC1 Za1 Yan çıkışlı T’ler Za2
A1 A4 Za1 Za2
1 1 1 1 (1) (1) 38 52 21
1¼ 1¼ 1¼ 1¼ - - 45 60 26
1½ 1½ 1½ 1½ - - 50 65 31
2 2 2 2 - - 58 74 34
2½ 2½ 2½ 2½ - - 69 88 42
3 3 3 3 - - 78 98 48
4 4 4 4 - - 96 118 60
(5) - (5) - - - 115 - 75
(6) - (6) - - - 131 - 91
Belirtilmeyen boyutlar imalâtçının isteğine bırakılmıştır.
Madde 7.1’e bakınız.
Toleranslar: Çizelge 3’e bakınız.
Vida dişleri TS 61-210 (ISO 7-1)’a uygun olmalıdır.
15
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 9
16
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 10
17
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 11
Redüksiyonlu T’ler B1
Redüksiyonlu T’ler B1
18
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 12
Redüksiyonlu
(Akış üstünde ve kolda küçülen çıkışlı) T’ler B1
Redüksiyonlu
(Kol üstünde eşit ve akış üstünde küçülen çıkışlı) T’ler B1
Boru bağlantı parçası boyutları Ölçüler Bağlama mesafesi Boru bağlantı parçası boyutları Ölçüler Bağlama mesafesi
inç mm mm mm mm
Metot “a” Metot “b” a b c z1 z2 z3 Metot “a” Metot “b” a b c z1 z2 z3
1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3
½ x 3/8 x 3/8 ½ x 3/8 x 3/8 26 26 25 13 16 15 ½ x ½ x 3/8 ½ x 3/8 x ½ 28 28 26 15 15 16
¾ x 3/8 x ½ ¾ x ½ x 3/8 28 28 26 13 18 13 ¾ x ¾ x 3/8 ¾ x 3/8 x ¾ 33 33 28 18 18 18
¾ x ½ x 3/8 ¾ x 3/8 x ½ 30 31 26 15 18 16 ¾x¾x½ ¾x½x¾ 33 33 31 18 18 18
¾x½x½ ¾x½x½ 30 31 28 15 18 15
(1 x 1 x 3/8) (1 x 3/8 x 1) 38 38 32 21 21 22
1x½x½ 1x½x½ 32 34 28 15 21 15 1x1x½ 1x½x1 38 38 34 21 21 21
1x½x¾ 1¾x½ 32 34 30 15 21 15 1x1x¾ 1x¾x1 38 38 36 21 21 21
1x¾x½ 1x½x¾ 35 36 31 18 21 18
1x¾x¾ 1x¾x¾ 35 36 33 18 21 18 1¼x1¼x½ 1¼x½x1¼ 45 45 38 26 26 25
1¼x1¼x¾ 1¼x¾x1¼ 45 45 41 26 26 26
1¼x½x1 1¼ x 1x½ 34 38 32 15 25 15 1¼x1¼x1 1¼x1x1¼ 45 45 42 26 26 25
1¼x¾x¾ 1¼x¾x¾ 36 41 33 17 26 18
1¼x¾x1 1¼x1x¾ 36 41 35 17 26 18 1½x1½x½ 1½x½x1½ 50 50 42 31 31 29
1¼x1x¾ 1¼x¾x1 40 42 36 21 25 21 1½x1½x¾ 1½x¾x1½ 50 50 44 31 31 29
1¼x1x1 1¼x1x1 40 42 38 21 25 21 1½x1½x1 1½x1x1½ 50 50 46 31 31 29
1½x½x1¼ 1½x1¼x½ 36 42 34 17 29 15 1½x1½x1¼ 1½x1¼x1½ 50 50 48 31 31 29
1½x¾x1¼ 1½x1¼x¾ 38 44 36 19 29 17
1½x1x1 1½x1x1 42 46 38 23 29 21 2x2x¾ 2x¾x2 58 58 50 34 34 35
1½x1x1¼ 1½x1¼x1 42 46 40 23 29 21 2x2x1 2x1x2 58 58 52 34 34 35
(1 ½ x 1 ¼ x 1) (1 ½ x 1 x 1 ¼) 46 48 42 27 29 25 2x2x1¼ 2x1¼x2 58 58 54 34 34 35
1½x1¼x1¼ 1½x1¼x1¼ 46 48 46 27 29 26 2x2x1½ 2x1½x2 58 58 55 34 34 36
3
2x¾x1½ 2x1½x¾ 40 50 38 16 35 19
2x1x1½ 2x1½x1 44 52 42 20 35 23
2x1¼x1¼ 2x1¼x1¼ 48 54 45 24 35 26
2x1¼x1½ 2x1½x1¼ 48 54 46 24 35 27
(2 x 1 ½ x 1 ¼) (2 x 1 ¼ x 1 ½ 52 55 48 28 36 29
2x1½x1½ 2x1½x1½ 52 55 50 28 36 31
Belirtilmeyen boyutlar imalâtçının isteğine bırakılmıştır.
Madde 7.1’e bakınız.
Toleranslar Çizelge 3’e bakınız.
Dişler TS 61-210 (ISO 7-1)’a uygun olmalıdır. Boru bağlantı parçası boyutları kısa gösterilişi Madde 13.2a’ye bakınız.
19
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 13
¾x½ 30 31 15 18
1x½ 32 34 15 21
1x¾ 35 36 18 21
(1 ¼ x ¾) 36 42 17 26
1¼x1 40 42 21 25
(1 ½ x 1) 42 46 23 29
20
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 14
1 1 1 1 63 33 46 16
1 1/4 1¼ 1¼ 1¼ 76 40 57 21
1½ 1½ 1½ 1½ 85 43 66 24
2 2 2 2 102 53 78 29
21
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 15
Kavisli T’ler kol üstünde küçülen çıkışlı E1 Kavisli T’ler akış üstünde küçülen çıkışlı E1 Kavisli T’ler akış ve kol
Kavisli T’ler kol üstünde küçülen çıkışlı Kavisli T’ler akış üstünde küçülen çıkışlı üstünde küçülen çıkışlı E1
Kavisli T boyutları Boyutlar Bağlama mesafesi Kavisli T boyutları Boyutlar Bağlama mesafesi
inç mm mm inç mm mm
a b c z1 z2 z3 Metot “a” Metot “b” a b c z1 z2 z3
1 2 3 (1) (2) (3)
¾x½ 47 48 25 32 35 10 ¾ x x ¾ x½ x¾ 50 50 27 35 35 14
1x½ 49 51 28 32 38 11 ¾ ½
1x¾ 53 54 30 36 39 13
Kavisli T’ler akış ve kol üstünde küçülen çıkışlı
1¼x½ 51 56 30 32 43 11
1¼x¾ 55 58 33 36 43 14 Kavisli T boyutları inç Boyutlar mm Bağlama mesafesi
1¼x1 66 68 36 47 51 17 Metot “a” Metot “b” mm
1 2 3 (1) (2) (3) a b c z1 z2 z3
(1 1/2 x ¾) 56 61 33 36 46 14 ¾ ½ ½ ¾ ½ ½ 47 48 24 32 35 11
(1 ½ x 1) 66 71 36 47 54 17 1 ½ ¾ 1 ¾ ½ 49 51 25 32 38 10
(1 ½ x 1 ¼) 77 79 41 58 60 22 1 ¾ ¾ 1 ¾ ¾ 53 54 28 36 39 13
(2 x 1) 70 77 40 46 60 18
(2 x 1 ¼) 80 85 45 56 66 21
(2 x 1 ½) 91 94 48 67 75 24
Belirtilmeyen boyutlar imalâtçının isteğine bırakılmıştır.
Madde 7.1’e bakınız.
Toleranslar Çizelge 3’e bakınız.
Dişler TS 61-210 (ISO 7-1)’e uygun olmalıdır.
Boyutların kısa gösteriliş metodu : Madde 13.2a’ya bakınız.
22
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 16
23
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 17
24
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 18
25
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 19
Manşonlar M2
Manşonlar Sağ ve Sol Vida Dişli M2 R-L
Redüksiyonlu Manşonlar (Küçülen Çıkışlı) M2
Boru bağlantı parçası boyutları Boyutlar Bağlama mesafesi Boru bağlantı parçası boyutları Boyutlar Bağlama mesafesi
inç mm inç mm mm
M2 M2 M2 a z1 z2 M2 M2 M2 a z1 z2
R-L küçülen çıkışlı mm R-L
(2 x 1/2) 28
1/8 - - 25 11 - (2 x 3/4) 26
1/4 - 1/4 x 1/8 27 7 10 2 2 2x1 65 17 24
2 x 1 1/4 22
2 x 1 1/2 22
3/8 3/8 (3/4 x 1/8) 30 10 13
3/8 x 1/4 10
- (2 1/2 x 1 1/4) 28
1/2 1/2 1/2 x 1/4 36 10 13 2 1/2 (2 1/2 x 1 1/2) 74 20 28
1/2 x 3/8 13 (2 1/2 x 2) 23
(3/4 x 1/4) 14
3/4 3/4 3/4 x 3/8 39 9 14 3 - (3 x 1 1/2) 31
3/4 x 1/2 11 (3 x 2) 80 20 26
(3 x 2 1/2) 23
1 x 3/8 18
1 1 1 x 1/2 45 11 15 4 - (4 x 2) 34
1 x 3/4 13 (3 x 2 1/2) 94 22 31
(4 x 3) 28
1 1/4 x 1/2 18 (5) - - 109 29 -
1 1/4 1 1/4 1 1/4 x 3/4 50 12 16
1 1/4 x 1 14 (6) - - 120 40 -
(1 1/2 x 1/2) 23
1 1/2 1 1/2 1 1/2 x 3/4 55 17 21
1 1/2 x 1 19
1 1/2 x 1 1/4 17
Belirtilmeyen boyutlar imalâtçının isteğine bırakılmıştır.
Madde 7.1’e bakınız.
Toleranslar : Çizelge 3’e bakınız.
Vida Dişleri TS 61-210 (ISO 7-1)’a uygun olmalıdır.
26
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 20
½ ½x¼ 43 30
½ x 3/8
3 3
¾ ( /4 x /8) 48 33
¾x½
1 1x½ 55 38
1x¾
1¼ 1¼x¾ 60 41
1¼x1
- 1½x1 63 44
1½x1¼
- (2 x 1 ¼) 70 46
(2 x 1 ½)
Belirtilmeyen boyutlar imalâtçının isteğine bırakılmıştır.
Madde 7.1’e bakınız.
Toleranslar: Çizelge 3’e bakınız
Vida dişleri : TS 61-210 (ISO 7-1)’e uygun olmalıdır.
27
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 21
Nipeller
Redüksiyonlu, Redüksuyonsuz V4
N4
1 ¼ x 3/8 ll 31 - 21
1¼x½ ll 31 - 18 Belirtilmeyen boyutlar imalâtçının isteğine bırakılmıştır. (Madde) 7.1’e bakınız.
1 ¼ x 3/4 ll 31 - 16 Boyutlar Madde 7.3’e bakınız.
1¼x1 l 31 - 14 Toleranslar : Çizelge 3’e bakınız
Vida Dişleri : TS 61-210 (ISO 7-1) uygun olmalıdır.
(1 ½ x 3/8) ll 31 - 21
1½x½ ll 31 - 18
3
1 ½ x /4 ll 31 - 16
1½x1 ll 31 - 14
1½x1¼ l 31 - 12
28
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 22
Altıgen Nipeller N8
Altıgen Nipeller, Sağ ve Sol Vida Dişli N8 R-L
Altıgen Nipeller, Redüksiyonlu N8
Boru bağlantı parçası boyutları Boyutlar Boru bağlantı parçası boyutları Boyutlar
inç mm inç mm
N8 N8 N8 a N8 N8 N8 a
R-L Redüksiyonlu R-L Redüksiyonlu
1/8 - - 29 2 - (2 x 1) 68
2x1¼
2x1½
¼ - - 36 2½ - (2 ½ x 2) 75
3
/8 - 3 38 3 - (3 x 2) 83
/8 x ¼
( 3 x 2 ½)
½ ½ ½x¼ 44 4 - - 95
3
½ x /8
¾ ¾ 3 47
¾ x /8
¾x½
1 (1) 1x½ 53
1x¾
Belirtilmeyen boyutlar imalâtçının isteğine bırakılmıştır.
Somun boyutu Madde 7.3’e bakınız.
Toleranslar : Çizelge 3’e bakınız
Vida Dişleri : TS 61-210 (ISO 7-1) uygun olmalıdır.
1¼ - (1 ¼ x ½) 57
1¼x¾
1¼x1
1 1/2 ( 1 ½ x ¾) 59
1½x1
1½x1¼
29
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 23
Somun P4
1)
P4
1 10
1¼ 11
1½ 12
2 13
2½ 16
3 19
30
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE 24
Tapalar T1
Düz Tapalar T8
Kordonlu Tapalar T9
Gömme Başlı Tapalar T11
1 1 1 (1) 24 23 36 19
1¼ 1¼ 1¼ - 27 29 39 -
1½ 1½ 1½ - 27 30 41 -
2 2 2 - 32 36 48 -
2½ 2½ 2½ - 35 39 54 -
3 3 3 - 38 44 60 -
4 4 4 - 45 58 70 -
Tapaların altıgen, yuvarlak veya diğer profiilerde olması imalâtçının isteğine bırakılmıştır.
31
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE - 25
Rakorlar, Düz U1
Dış Vida Dişli ve İç Vida Dişli Rakorlar, Düz U2
Rakorlar, Konik U11
Dış Vida Dişli ve İç Vida Dişli Rakorlar Konik U12
U1 U2 U11 U12
NOT - Rakorlar U1 ve U2’nin spigotlu olarak veya olmayarak sağlanması imalâtçının isteğindedir.
Boru bağlantı parçası boyutları Boyutlar Bağlama mesafesi
inç mm mm
U1 U2 U11 U12 a b Z1 Z2
- - (1/8) - 38 - 24 -
¼ ¼ ¼ ¼ 42 55 22 45
3/8 3/8 3/8 3/8 45 58 25 48
½ ½ ½ ½ 48 66 22 53
¾ ¾ ¾ ¾ 52 72 22 57
1 1 1 1 58 80 24 63
1 1/4 1 1/4 1 1/4 1 1/4 65 90 27 71
1 1/2 1 1/2 1 1/2 1 1/2 70 95 32 76
2 2 2 2 78 106 30 82
2½ - 2½ 2½ 85 118 31 91
3 - 3 3 95 130 36 100
- - 4 - 110 - 38 -
Belirtilmeyen boyutlar imalatçının isteğine bırakılmıştır.
Madde 7.1’e bakınız.
Oturma tasarımı ve malzemesi diğer tipleri istendiğinde Çizelge 25’de verilen (a) ve (b) boyutları gözden
geçirilmelidir.
Boyutlar S1 ve S2: Madde 7.3’e bakınız.
Toleranslar: Madde 7.1’e bakınız.
Vida dişleri: Çıkış vida dişleri TS 61-210 (ISO 7-1)’e uygun olmalıdır.
Conta: Çizelge 27’ye bakınız.
İKAZ - Rakorlar (oturma tasarımına uygun olarak contalı veya contasız) bütün olarak kullanılmalıdır. Parçaları
gerekmedikçe değiştirilmemelidir. Çünkü rakor parçaları farklı imalâtçılar tarafından yapılmış olabilir ve farklı
tip rakorların parçaları aynı imalâtçı tarafından yapılmış olabilir.
32
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE - 26
NOT - Rakorlu dirsekler UA1 ve UA2’nin spigotlu olarak veya olmayarak sağlanması imalâtçının
yetkisindedir.
Boru bağlantı parçası boyutları Boyutlar Bağlama mesafesi
inç mm mm
UA1 UA2 UA11 UA12 a b c z1 z2
- - ¼ ¼ 48 61 21 11 38
3/8 3/8 3/8 3/8 52 65 25 15 42
½ ½ ½ ½ 58 76 28 15 45
¾ ¾ ¾ ¾ 62 82 33 18 47
1 1 1 1 72 94 38 21 55
1 1/4 1¼ 1 1/4 1 1/4 82 107 45 26 63
1 1/2 1 1/2 1 1/2 1 1/2 90 115 50 31 71
2 2 2 2 100 128 58 34 76
Belirtilmeyen boyutlar imalatçının isteğine bırakılmıştır.
Oturma tasarımı ve malzemesi, diğer tipler istendiğinde bu çizelgedeki (a), (b) ve (c) boyutları gözden
geçirilmelidir.
Boyutlar S1 ve S2: Madde 7.3.
Toleranslar: Madde 7.1.
Vida dişleri: Çıkış dişleri TS 61-210 (ISO 7-1)’e uygun olmalıdır.
Conta: Çizelge 27’ye bakınız.
İKAZ - Rakorlar (oturma tasarımına uygun olarak contalı veya contasız) bütün olarak kullanılmalıdır. Parçaları
gerekmedikçe değiştirilmemelidir. Çünkü rakor parçaları farklı imalâtçılar tarafından yapılmış olabilir ve farklı
tip rakorların parçaları aynı imalâtçı tarafından yapılmış olabilir.
33
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
ÇİZELGE - 27
Düz rakorlar ve düz rakorlu dirsekler için Contalar U1, U2, UA1 VE UA2
34
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
EK A
TS 61-210 (ISO 7-1)’E GÖRE VİDA DİŞİ AÇILMIŞ TEMPER DÖKME DEMİR BORU BAĞLANTI
PARÇALARI TİP Rc İÇ VİDA DİŞİ AÇILMIŞ
TS 61-210 (ISO 7-1) göre diş açılmış fakat Tip Rc iç dişlere sahip temper dökme demir boru bağlantı
parçası.
A.2 - BİRLEŞTİRME
Tasarım sembolü C ve D olan boru bağlantı parçaları TS 61-210 (ISO 7-1)’a uygun vida dişi
açılmalıdır. Dış vida dişleri konik (R) ve iç vida dişleri konik (Rc) olmalıdır.
A.3 - ÖZELLİKLER
Madde A.1 ve Madde A.2’de verilenler hariç, tasarım sembolleri C ve D olan boru bağlantı parçaları
için özellikler, bu standardın esas bölümünde de verilmiştir.
35
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
EK B
(Bilgi için)
UYGUNLUK DEĞERLENDİRİLMESİ
Madde 12’deki özelliklere ek olarak, vida dişi açılmış boru bağlantı parçalarının bu standarda
uygunluğu, yapı ürünleri talimâtları (89/106/EEC) Ek III, Kısım 2 Madde ii’e göre değerlendirilmesi
tavsiye edilir, (üçüncü olarakta Ek C’de verilen)
36
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
EK C
(Bilgi için)
1 2 3 4 5 6
Sıcak daldırma Madde
çinko kaplama - - 5.2.1 ve 11.2 - - -
Madde
Sızdırmazlık - - - 11.4 - -
37
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
EK D
(Bilgi için)
BORU BAĞLANTI PARÇASI BOYUTU İLE ANMA BOYUTU (DN) ARASINDAKİ İLİŞKİ
Vida dişi boyutlarının kısa gösterilişi, boru bağlantı parçası boyutu ve anma boyutu (DN) arasındaki
ilişki bilgi amacı için Çizelge D.1’de verilmiştir.
38
ICS 23.040.40 TÜRK STANDARDI TS 11
EN 10242/Nisan 2000
EK E
(Bilgi için)
KAYNAKÇA
The following standards are referenced in the text of this standard and are listed here for information
only.
Aşağıdaki standardlar ilgi nedeniyle bu standard içerisinde referans olarak kullanılmış ve bilgi olarak
listelenmiştir.
ISO 7-2 : Pipe threads where pressure tight joints are made on the threads - Part 2:
Verificaiton by means of limit gauges
TS 5485 (ISO 7-2) : Boru Vida Dişleri Sızdırmazlık Sağlayan - Kısım 2: Mastarlarla Boyut Kontrolu
ISO 228-2 : Pipe threads where pressure tight joinst are not on the threads - Part 2:
Verificaiton by means of limit gauges
TS 6594 (ISO 228-2) : Boru Vida Dişleri - Sızdırmazlık Sağlamayan - Kısım 2: Mastarlarla Boyut
Kontrolu
ISO 1460 : Metallic coatings - hot dip galvanized coatings on ferrous materials -
Gravimetric determination of the mass per unit area
39